SlideShare ist ein Scribd-Unternehmen logo
1 von 18
Evaluation des iSIPS IP Stack
für drahtlose Sensornetze
IPv6-Kongress 2013
7. Juni 2013, Frankfurt/Main
Peter Rothenpieler
Institut für Telematik
Universität zu Lübeck
Dipl.-Inf. Peter Rothenpieler
rothenpieler@itm.uni-luebeck.de
http://www.itm.uni-luebeck.de/users/rothenpieler
Über uns
 Institut für Telematik der Universität zu Lübeck
 20 Mitarbeiter (17 Wissenschaftler)
 Aktuelle Projekte
 SmartSantander (EU FP7 Call 5 IP)
 SPITFIRE (EU FP7 Call 5 STREP)
 Firestation (EU FP7 Call 5 CSA)
 IoT-I (EU FP7 Call 5 CSA)
 Real-World G-Lab (BMBF)
 http://www.itm.uni-luebeck.de/
Dipl.-Inf. Peter Rothenpieler
rothenpieler@itm.uni-luebeck.de
http://www.itm.uni-luebeck.de/users/rothenpieler
2
3
Inhalt
 Drahtlose Sensornetze
 Eigenschaften und Anwendungen
 Beispiel: iSense Plattform
 Das Internet der Dinge
 iSense IP Stack
 Evaluation
 Latenz
 Datendurchsatz
 Vergleich mit anderen Implementierungen
 Zusammenfassung
Dipl.-Inf. Peter Rothenpieler
rothenpieler@itm.uni-luebeck.de
http://www.itm.uni-luebeck.de/users/rothenpieler
Drahtlose Sensornetze: Hardware und Anwendungen
 Starke Ressourcenbeschränkung (Speicherplatz, Rechenkapazität, Energieversorgung)
Dipl.-Inf. Peter Rothenpieler
rothenpieler@itm.uni-luebeck.de
http://www.itm.uni-luebeck.de/users/rothenpieler
4
iSense TelosB AVR Raven MicaZ
Prozessor NXP JN5148
(16 Mhz, 32-bit)
TI MSP430
(8 Mhz, 16-bit)
ATmega1284
(20 Mhz, 8-bit)
ATmega128L
(7,4 Mhz, 8-bit)
Arbeitsspeicher
128 KB
10 KB 16 KB 4 KB
Programmspeicher 48 KB 128 KB 128 KB
BSI Projekt FleGSens (2009)
200 Sensorknoten zur
Überwachung einer
„grünen Grenze“
(Bewegungssensoren)
 Meldung von Alarmen
(Wenige Byte / Ereignis)
Niedrige Latenz!
BMBF Projekt SmartAssist (2012)
Erkennung von schleichenden
Veränderungen im Tagesablauf
zur Diagnose von Alters-
Erkrankungen
 Kontinuierliche Messung
(Wenige Byte / Minute)
Beispiel: iSense Plattform
 Ausgründung der Universität zu Lübeck
 Gegründet 2005, aktuell 6 Mitarbeiter
 http://www.coalesenses.com
 Modularer Aufbau
 Kommunikation (2.4 GHz/868 MHz IEEE 802.15.4,
GSM, Ethernet)
 Sensoren (Temperatur, Luftfeuchtigkeit, PIR
Bewegungsmelder, Beschleunigungssensor, GPS, …
 Stromversorgung (AA Batterien, Li-Ion-Akkus,
Solarzelle, …)
 Verfügbar im WISEBED Testbed
EU-Projekt (ICT-2008-224460) http://www.wisebed.eu
Dipl.-Inf. Peter Rothenpieler
rothenpieler@itm.uni-luebeck.de
http://www.itm.uni-luebeck.de/users/rothenpieler
5
Drahtlose Sensornetze  Internet der Dinge
Früher
 Anwendungsspezifische Protokolle
 „Maßgeschneiderte“ Lösungen
 Wenig Interoperabilität (Proprietäre Protokolle)
Zukünftig
 Standardisierte Netzwerkprotokolle zur nahtlosen Integration
in das Internet (der Dinge)
 IPv6 (RFC 2460, …), 6LoWPAN (RFC 4944, RFC 6282, …),
RPL (RFC 6550, …), CoAP (IETF Draft)
Dipl.-Inf. Peter Rothenpieler
rothenpieler@itm.uni-luebeck.de
http://www.itm.uni-luebeck.de/users/rothenpieler
CoAP
6LoWPAN
IPv6
UDP
IEEE 802.15.4
MAC & PHY
CoAP
6LoWPAN
IPv6
UDP
IEEE 802.15.4
MAC & PHY
6
iSense IP Stack (iSIPS)
 2010: Start als Diplomarbeit am Institut für Telematik / coalesenses GmbH
(Betreuer: P. Rothenpieler & C. Buschmann, Bearbeitet von: C. Tille)
 Weiterentwicklung durch coalesenses GmbH (closed source)
 IPv4, IPv6, ND, 6LoWPAN, ICMP, UDP, TCP, HTTP, CoAP, Dymo(-low) Routing
Dipl.-Inf. Peter Rothenpieler
rothenpieler@itm.uni-luebeck.de
http://www.itm.uni-luebeck.de/users/rothenpieler
7
Alternative
 Open Source Project Wiselib
 http://www.wiselib.org
 GSoC 2012: Wiselib IPv6/6LoWPAN Implementierung
(Betreuer: P. Rothenpieler, Bearbeitet von: D. Gehberger)
 2013: Implementierung des RPL Routing Protokolls (RFC 6550)
 GSoC 2013: IPv6 extensions, CoAP (Conditional-)Observe, Arduino Port, …
Evaluation: Aufbau der Experimente
 5 Sensorknoten vom Typ iSense JN5148 (16 Mhz, 32-bit, 128 KB)
 Entfernung: ca. 20m von A nach E
 Funkreichweite: >20m (A bis E teilen sich Bandbreite)
 4-Hop Overlay Topologie (feste Routingtabelle, IP Routing)
Dipl.-Inf. Peter Rothenpieler
rothenpieler@itm.uni-luebeck.de
http://www.itm.uni-luebeck.de/users/rothenpieler
8
A B C D E
Dipl.-Inf. Peter Rothenpieler
rothenpieler@itm.uni-luebeck.de
http://www.itm.uni-luebeck.de/users/rothenpieler
OS
Platform
Flash
Contiki
TelosB
48 KB
Contiki
JN5148
128 KB
iSense
JN5148
128 KB
6LoWPAN 4.6 5.9 5.1
IPv6 7.4 8.7 18.3
ND 6.8 9.3 5.0
ICMP 0.8 1.0 1.2
UDP 0.7 0.2 1.1
Σ 20.3 25.1 30.7
% Flash 42.2 % 19.6 % 23.9 %
9
Speicherverbrauch
Stack OS ROM (KB) RAM (KB)*
PhyNet TinyOs 10.0 2.0
NanoStack TinyOs 10.0 2.0
uIPv6 Contiki 11.5 2.0
6lowpancli TinyOs 21.0 3.0
B6lowpan TinyOs 25.0 3.2
SICSlowpan Contiki 40.0 5.0
iSIPS iSense 30.7 5.2
Quellen (links):
Sarwar, U.; Rao, G.S.; Suryady, Z.; Khoshdelniat, R. A: „Comparative Study on Available IPv6 Platforms for Wireless Sensor Network“
International Conference on Wireless Communications and Mobile Computing (ICWCMC 2010), 2010
Ricardo Silva, Jorge Sa´ Silva and Fernando Boavida: „Evaluating 6LoWPAN implementations in WSNs“. Technical report,
Department of Informatics Engineering – University of Coimbra, 2009
Quellen (rechts):
Instant Contiki 2.6, Jennisense (07/2012), iSense SVN (04/2012)
* Ruhezustand
Latenz / Round Trip Time (1/3)
 ICMPv6 Echo Request / Response Pakete
 1-4 Hops, 8 - 512 byte Payload (Schrittgröße: 8 byte)
 100 Requests / Payload / Hop
 256000 Requests insgesamt
Darstellung:
 Median
 Oberes & Unteres Quartil
Dipl.-Inf. Peter Rothenpieler
rothenpieler@itm.uni-luebeck.de
http://www.itm.uni-luebeck.de/users/rothenpieler
10
Latenz / Round Trip Time (2/3)
Median der Latenz steigt um:
 ≈ 0.5 ms / 8 byte / Hop
 ≈ 8 ms / Fragment / Hop
Dipl.-Inf. Peter Rothenpieler
rothenpieler@itm.uni-luebeck.de
http://www.itm.uni-luebeck.de/users/rothenpieler
11
Dipl.-Inf. Peter Rothenpieler
rothenpieler@itm.uni-luebeck.de
http://www.itm.uni-luebeck.de/users/rothenpieler
12
blip/TelosB Ludovici, A.; Calveras, A.; Casademont, J.: „Forwarding Techniques for IP Fragmented Packets in a Real 6LoWPAN Network“.
In: MDPI Sensors Volume 11, Issue 1, 2011
b6lowpan/MicaZ Cody-Kenny, B.; Guerin, D.; et al „Performance evaluation of the 6LoWPAN protocol on MICAz and TelosB motes“. In: Proceedings of the
4th ACM workshop on Performance monitoring and measurement of heterogeneous wireless and wired networks; ACM: New York, 2009
TinyOs/b6lowpan Conesa, F.V. „Avaluacio d’una implementacio de 6LoWPAN: el cami a la Internet de les coses“.
Master’s Thesis, Universitat Politècnica de Catalunya, 2009
8x höher
6x höher
4x höher
Latenz / Round Trip Time (3/3)
Datendurchsatz (1/3)
 Transportprotokoll: UDP
 1000 Pakete / Datenpunkt
 Variation der
 Sendegeschwindigkeit
 Paketgröße
 Entfernung (1-3 Hops)
 IEEE 802.15.4
 Brutto: 250 kbit/sec
 Netto: ~15.2 KB/sec
(2.4 Ghz, unslotted, 64 bit MAC Adressen)
Darstellung:
 Mittlerer Datendurchsatz beim Empfänger auf Anwendungsebene („Goodput“)
Dipl.-Inf. Peter Rothenpieler
rothenpieler@itm.uni-luebeck.de
http://www.itm.uni-luebeck.de/users/rothenpieler
13
7.1 KB/sec
12.3 KB/sec
Entfernung: 1 Hop
Datendurchsatz (2/3)
Dipl.-Inf. Peter Rothenpieler
rothenpieler@itm.uni-luebeck.de
http://www.itm.uni-luebeck.de/users/rothenpieler
14
2.8 KB/sec
4.1 KB/sec
3.7 KB/sec
5.4 KB/sec
 Sensorknoten teilen sich Broadcast-Medium
 Maximaler Datendurchsatz schrumpft nach „Peak“ auf etwa 75%
 Keine Überlastkontrolle (Congestion Control)
Entfernung: 2 Hops Entfernung: 3 Hops
Dipl.-Inf. Peter Rothenpieler
rothenpieler@itm.uni-luebeck.de
http://www.itm.uni-luebeck.de/users/rothenpieler
15
Quelle: Afanasyev, M.; O’Rourke, D.; Kusy, B.; Hu,W.: „Heterogeneous Traffic Performance Comparison for
6LoWPAN Enabled Low-Power Transceivers“
Proceedings of the 6th Workshop on Hot Topics in Embedded Networked Sensors, Killarney, Ireland, 2010
Datendurchsatz (3/3)
blip / TinyOs (evtl. AVR Raven)
Links: TX/RX Rate in Kbit/sec auf Bitübertragungsschicht
10,6
1,9
1,3
3,4
3,0
12,3
4,1
2,8
10,9
0
2
4
6
8
10
12
14
1 2 3
Entfernung (Hops)
Goodput(KB/sec)
blip (RF230)
blip (RF212)
iSIPS
Rechts: Goodput in KByte/sec auf Anwendungsschicht
+16%
+13%
+115%
+20%
+115%
-7%
Mögliche Ursachen
 Unterschiedliche Mikrokontroller
 Taktrate
 8/16/32-bit
 Unterschiedliche Funkchips
 Unterschiedliche Programmierung
Dipl.-Inf. Peter Rothenpieler
rothenpieler@itm.uni-luebeck.de
http://www.itm.uni-luebeck.de/users/rothenpieler
16
iSense TelosB MicaZ
NXP JN5148
(16Mhz, 32-bit)
TI MSP430
(8 Mhz, 16-bit)
ATmega128L
(7,4 Mhz, 8-bit)
+10ms
Zusammenfassung
 iSense IP Stack (iSIPS)
 Sehr niedrige Latenz (4-8x besser)
 Hoher Datendurchsatz (13-20% höher)
 Durchschnittliche Programmgröße
 Closed Source
 Open Source Alternative:
 Wiselib 6LoWPAN Implementierung (GSoC 2012 & 2013)
Dipl.-Inf. Peter Rothenpieler
rothenpieler@itm.uni-luebeck.de
http://www.itm.uni-luebeck.de/users/rothenpieler
17
Vielen Dank für Ihre Aufmerksamkeit!
Dipl.-Inf. Peter Rothenpieler
rothenpieler@itm.uni-luebeck.de
http://www.itm.uni-luebeck.de/users/rothenpieler
18

Weitere ähnliche Inhalte

Andere mochten auch

SIETAR Europe: Effective Use of Technology for a Coherent Third Culture Creat...
SIETAR Europe: Effective Use of Technology for a Coherent Third Culture Creat...SIETAR Europe: Effective Use of Technology for a Coherent Third Culture Creat...
SIETAR Europe: Effective Use of Technology for a Coherent Third Culture Creat...Ralf Wolter
 
La vida es siempre un reto
La vida es siempre un retoLa vida es siempre un reto
La vida es siempre un retoRamón Rivas
 
DIGIUM: Guia de Communicaciones IP para compradores
DIGIUM: Guia de Communicaciones IP para compradoresDIGIUM: Guia de Communicaciones IP para compradores
DIGIUM: Guia de Communicaciones IP para compradoresTelOnline
 
Universidad la salle tics 2015
Universidad la salle tics 2015Universidad la salle tics 2015
Universidad la salle tics 2015jsomarri
 
2016 April Novex Application Package
2016  April Novex Application Package2016  April Novex Application Package
2016 April Novex Application PackageJohn Coupar
 
ENTREVISTA A marta Also, Judoka
ENTREVISTA A marta Also, JudokaENTREVISTA A marta Also, Judoka
ENTREVISTA A marta Also, Judokapmartinez201569
 
La disciplina de los lideres del cambio
La disciplina de los lideres del cambioLa disciplina de los lideres del cambio
La disciplina de los lideres del cambiovanecubillos
 
MAGNETOTERAPIA (Terapia Complementaria En La Medicina Deportiva Y Del Dolor)
MAGNETOTERAPIA (Terapia Complementaria En La Medicina Deportiva Y Del Dolor)
MAGNETOTERAPIA (Terapia Complementaria En La Medicina Deportiva Y Del Dolor)
MAGNETOTERAPIA (Terapia Complementaria En La Medicina Deportiva Y Del Dolor) magnetoterapia18
 
Comentario del soneto ``En tanto que de roza y azucena´´ de Garcilaso
Comentario del soneto ``En tanto que de roza y azucena´´ de GarcilasoComentario del soneto ``En tanto que de roza y azucena´´ de Garcilaso
Comentario del soneto ``En tanto que de roza y azucena´´ de GarcilasoTucuaderno digital
 
Ensamble y desensamble de la computadora
Ensamble y desensamble de la computadora Ensamble y desensamble de la computadora
Ensamble y desensamble de la computadora Anita Tabares
 
Symantec Acquires PGP and GuardianEdge
Symantec Acquires PGP and GuardianEdgeSymantec Acquires PGP and GuardianEdge
Symantec Acquires PGP and GuardianEdgeSymantec
 
2010 Catalog Presentation - Spanish
2010 Catalog Presentation - Spanish2010 Catalog Presentation - Spanish
2010 Catalog Presentation - SpanishSKP Pro Audio
 

Andere mochten auch (17)

Jan 2011 packet
Jan 2011 packetJan 2011 packet
Jan 2011 packet
 
SIETAR Europe: Effective Use of Technology for a Coherent Third Culture Creat...
SIETAR Europe: Effective Use of Technology for a Coherent Third Culture Creat...SIETAR Europe: Effective Use of Technology for a Coherent Third Culture Creat...
SIETAR Europe: Effective Use of Technology for a Coherent Third Culture Creat...
 
La vida es siempre un reto
La vida es siempre un retoLa vida es siempre un reto
La vida es siempre un reto
 
DIGIUM: Guia de Communicaciones IP para compradores
DIGIUM: Guia de Communicaciones IP para compradoresDIGIUM: Guia de Communicaciones IP para compradores
DIGIUM: Guia de Communicaciones IP para compradores
 
1 yeso 1 e carmen galan
1 yeso 1 e carmen galan1 yeso 1 e carmen galan
1 yeso 1 e carmen galan
 
M. López
M. LópezM. López
M. López
 
Universidad la salle tics 2015
Universidad la salle tics 2015Universidad la salle tics 2015
Universidad la salle tics 2015
 
2015 calendar
2015 calendar2015 calendar
2015 calendar
 
2016 April Novex Application Package
2016  April Novex Application Package2016  April Novex Application Package
2016 April Novex Application Package
 
ENTREVISTA A marta Also, Judoka
ENTREVISTA A marta Also, JudokaENTREVISTA A marta Also, Judoka
ENTREVISTA A marta Also, Judoka
 
Astorga
AstorgaAstorga
Astorga
 
La disciplina de los lideres del cambio
La disciplina de los lideres del cambioLa disciplina de los lideres del cambio
La disciplina de los lideres del cambio
 
MAGNETOTERAPIA (Terapia Complementaria En La Medicina Deportiva Y Del Dolor)
MAGNETOTERAPIA (Terapia Complementaria En La Medicina Deportiva Y Del Dolor)
MAGNETOTERAPIA (Terapia Complementaria En La Medicina Deportiva Y Del Dolor)
MAGNETOTERAPIA (Terapia Complementaria En La Medicina Deportiva Y Del Dolor)
 
Comentario del soneto ``En tanto que de roza y azucena´´ de Garcilaso
Comentario del soneto ``En tanto que de roza y azucena´´ de GarcilasoComentario del soneto ``En tanto que de roza y azucena´´ de Garcilaso
Comentario del soneto ``En tanto que de roza y azucena´´ de Garcilaso
 
Ensamble y desensamble de la computadora
Ensamble y desensamble de la computadora Ensamble y desensamble de la computadora
Ensamble y desensamble de la computadora
 
Symantec Acquires PGP and GuardianEdge
Symantec Acquires PGP and GuardianEdgeSymantec Acquires PGP and GuardianEdge
Symantec Acquires PGP and GuardianEdge
 
2010 Catalog Presentation - Spanish
2010 Catalog Presentation - Spanish2010 Catalog Presentation - Spanish
2010 Catalog Presentation - Spanish
 

Ähnlich wie Evaluation des iSIPS IP Stack für drahtlose Sensornetze

8. IPv6 Business Case und Planung - Silvia Hagen
8. IPv6 Business Case und Planung - Silvia Hagen8. IPv6 Business Case und Planung - Silvia Hagen
8. IPv6 Business Case und Planung - Silvia HagenDigicomp Academy AG
 
OSDC 2010 | What's new in Apache 2.4? by Rainer Jung
OSDC 2010 | What's new in Apache 2.4? by Rainer JungOSDC 2010 | What's new in Apache 2.4? by Rainer Jung
OSDC 2010 | What's new in Apache 2.4? by Rainer JungNETWAYS
 
Post-Quantum Cryptography
 Post-Quantum Cryptography Post-Quantum Cryptography
Post-Quantum Cryptographyspreedniels
 
OSDC 2010 | Einführung in IPv6 by Jens Link
OSDC 2010 | Einführung in IPv6 by Jens LinkOSDC 2010 | Einführung in IPv6 by Jens Link
OSDC 2010 | Einführung in IPv6 by Jens LinkNETWAYS
 
Lebenslauf Frank Ebert 2016
Lebenslauf Frank Ebert 2016Lebenslauf Frank Ebert 2016
Lebenslauf Frank Ebert 2016Frank Ebert
 
7 Top Internet-Trends
7 Top Internet-Trends7 Top Internet-Trends
7 Top Internet-TrendsMarkus Tressl
 
Top 10 Internet Trends 2005
Top 10 Internet Trends 2005Top 10 Internet Trends 2005
Top 10 Internet Trends 2005Jürg Stuker
 
Python, Plone und Zope in der Luft- und Raumfahrtforschung
Python, Plone und Zope in der Luft- und RaumfahrtforschungPython, Plone und Zope in der Luft- und Raumfahrtforschung
Python, Plone und Zope in der Luft- und RaumfahrtforschungAndreas Schreiber
 
Plattformen für das Internet der Dinge, solutions.hamburg, 05.09.16
Plattformen für das Internet der Dinge, solutions.hamburg, 05.09.16Plattformen für das Internet der Dinge, solutions.hamburg, 05.09.16
Plattformen für das Internet der Dinge, solutions.hamburg, 05.09.16Boris Adryan
 
IPv6 bei der Post - Step by Step zu IPv6
IPv6 bei der Post - Step by Step zu IPv6IPv6 bei der Post - Step by Step zu IPv6
IPv6 bei der Post - Step by Step zu IPv6Swiss IPv6 Council
 
Sich selbst verstehen – der ELK-Stack in der Praxis
Sich selbst verstehen – der ELK-Stack in der PraxisSich selbst verstehen – der ELK-Stack in der Praxis
Sich selbst verstehen – der ELK-Stack in der PraxisAlexander Papaspyrou
 
Sicherheit in einem Sensornetz zur Grenzüberwachung
Sicherheit in einem Sensornetz zur GrenzüberwachungSicherheit in einem Sensornetz zur Grenzüberwachung
Sicherheit in einem Sensornetz zur GrenzüberwachungPeter Rothenpieler
 
Die Open eHealth Integration Platform
Die Open eHealth Integration PlatformDie Open eHealth Integration Platform
Die Open eHealth Integration Platformkrasserm
 

Ähnlich wie Evaluation des iSIPS IP Stack für drahtlose Sensornetze (20)

GEN6 - IPv6 für Verwaltungen in der EU
GEN6 - IPv6 für Verwaltungen in der EUGEN6 - IPv6 für Verwaltungen in der EU
GEN6 - IPv6 für Verwaltungen in der EU
 
VIT 1-2014
VIT 1-2014VIT 1-2014
VIT 1-2014
 
Was ist Lonbus?
Was ist Lonbus?Was ist Lonbus?
Was ist Lonbus?
 
8. IPv6 Business Case und Planung - Silvia Hagen
8. IPv6 Business Case und Planung - Silvia Hagen8. IPv6 Business Case und Planung - Silvia Hagen
8. IPv6 Business Case und Planung - Silvia Hagen
 
OSDC 2010 | What's new in Apache 2.4? by Rainer Jung
OSDC 2010 | What's new in Apache 2.4? by Rainer JungOSDC 2010 | What's new in Apache 2.4? by Rainer Jung
OSDC 2010 | What's new in Apache 2.4? by Rainer Jung
 
Post-Quantum Cryptography
 Post-Quantum Cryptography Post-Quantum Cryptography
Post-Quantum Cryptography
 
OSDC 2010 | Einführung in IPv6 by Jens Link
OSDC 2010 | Einführung in IPv6 by Jens LinkOSDC 2010 | Einführung in IPv6 by Jens Link
OSDC 2010 | Einführung in IPv6 by Jens Link
 
Aus dem Alltag einer Datenkuratorin
Aus dem Alltag einer DatenkuratorinAus dem Alltag einer Datenkuratorin
Aus dem Alltag einer Datenkuratorin
 
VIT 4-2014
VIT 4-2014VIT 4-2014
VIT 4-2014
 
Lebenslauf Frank Ebert 2016
Lebenslauf Frank Ebert 2016Lebenslauf Frank Ebert 2016
Lebenslauf Frank Ebert 2016
 
7 Top Internet-Trends
7 Top Internet-Trends7 Top Internet-Trends
7 Top Internet-Trends
 
Top 10 Internet Trends 2005
Top 10 Internet Trends 2005Top 10 Internet Trends 2005
Top 10 Internet Trends 2005
 
Python, Plone und Zope in der Luft- und Raumfahrtforschung
Python, Plone und Zope in der Luft- und RaumfahrtforschungPython, Plone und Zope in der Luft- und Raumfahrtforschung
Python, Plone und Zope in der Luft- und Raumfahrtforschung
 
Bit sosem 2016-wieners-sitzung-07_rechnerkommunikation-ii
Bit sosem 2016-wieners-sitzung-07_rechnerkommunikation-iiBit sosem 2016-wieners-sitzung-07_rechnerkommunikation-ii
Bit sosem 2016-wieners-sitzung-07_rechnerkommunikation-ii
 
Plattformen für das Internet der Dinge, solutions.hamburg, 05.09.16
Plattformen für das Internet der Dinge, solutions.hamburg, 05.09.16Plattformen für das Internet der Dinge, solutions.hamburg, 05.09.16
Plattformen für das Internet der Dinge, solutions.hamburg, 05.09.16
 
IPv6 bei der Post - Step by Step zu IPv6
IPv6 bei der Post - Step by Step zu IPv6IPv6 bei der Post - Step by Step zu IPv6
IPv6 bei der Post - Step by Step zu IPv6
 
SoSe 2013 | Basisinformationstechnologie II - 03_Rechnerkommunikation-II
SoSe 2013 | Basisinformationstechnologie II - 03_Rechnerkommunikation-IISoSe 2013 | Basisinformationstechnologie II - 03_Rechnerkommunikation-II
SoSe 2013 | Basisinformationstechnologie II - 03_Rechnerkommunikation-II
 
Sich selbst verstehen – der ELK-Stack in der Praxis
Sich selbst verstehen – der ELK-Stack in der PraxisSich selbst verstehen – der ELK-Stack in der Praxis
Sich selbst verstehen – der ELK-Stack in der Praxis
 
Sicherheit in einem Sensornetz zur Grenzüberwachung
Sicherheit in einem Sensornetz zur GrenzüberwachungSicherheit in einem Sensornetz zur Grenzüberwachung
Sicherheit in einem Sensornetz zur Grenzüberwachung
 
Die Open eHealth Integration Platform
Die Open eHealth Integration PlatformDie Open eHealth Integration Platform
Die Open eHealth Integration Platform
 

Evaluation des iSIPS IP Stack für drahtlose Sensornetze

  • 1. Evaluation des iSIPS IP Stack für drahtlose Sensornetze IPv6-Kongress 2013 7. Juni 2013, Frankfurt/Main Peter Rothenpieler Institut für Telematik Universität zu Lübeck Dipl.-Inf. Peter Rothenpieler rothenpieler@itm.uni-luebeck.de http://www.itm.uni-luebeck.de/users/rothenpieler
  • 2. Über uns  Institut für Telematik der Universität zu Lübeck  20 Mitarbeiter (17 Wissenschaftler)  Aktuelle Projekte  SmartSantander (EU FP7 Call 5 IP)  SPITFIRE (EU FP7 Call 5 STREP)  Firestation (EU FP7 Call 5 CSA)  IoT-I (EU FP7 Call 5 CSA)  Real-World G-Lab (BMBF)  http://www.itm.uni-luebeck.de/ Dipl.-Inf. Peter Rothenpieler rothenpieler@itm.uni-luebeck.de http://www.itm.uni-luebeck.de/users/rothenpieler 2
  • 3. 3 Inhalt  Drahtlose Sensornetze  Eigenschaften und Anwendungen  Beispiel: iSense Plattform  Das Internet der Dinge  iSense IP Stack  Evaluation  Latenz  Datendurchsatz  Vergleich mit anderen Implementierungen  Zusammenfassung Dipl.-Inf. Peter Rothenpieler rothenpieler@itm.uni-luebeck.de http://www.itm.uni-luebeck.de/users/rothenpieler
  • 4. Drahtlose Sensornetze: Hardware und Anwendungen  Starke Ressourcenbeschränkung (Speicherplatz, Rechenkapazität, Energieversorgung) Dipl.-Inf. Peter Rothenpieler rothenpieler@itm.uni-luebeck.de http://www.itm.uni-luebeck.de/users/rothenpieler 4 iSense TelosB AVR Raven MicaZ Prozessor NXP JN5148 (16 Mhz, 32-bit) TI MSP430 (8 Mhz, 16-bit) ATmega1284 (20 Mhz, 8-bit) ATmega128L (7,4 Mhz, 8-bit) Arbeitsspeicher 128 KB 10 KB 16 KB 4 KB Programmspeicher 48 KB 128 KB 128 KB BSI Projekt FleGSens (2009) 200 Sensorknoten zur Überwachung einer „grünen Grenze“ (Bewegungssensoren)  Meldung von Alarmen (Wenige Byte / Ereignis) Niedrige Latenz! BMBF Projekt SmartAssist (2012) Erkennung von schleichenden Veränderungen im Tagesablauf zur Diagnose von Alters- Erkrankungen  Kontinuierliche Messung (Wenige Byte / Minute)
  • 5. Beispiel: iSense Plattform  Ausgründung der Universität zu Lübeck  Gegründet 2005, aktuell 6 Mitarbeiter  http://www.coalesenses.com  Modularer Aufbau  Kommunikation (2.4 GHz/868 MHz IEEE 802.15.4, GSM, Ethernet)  Sensoren (Temperatur, Luftfeuchtigkeit, PIR Bewegungsmelder, Beschleunigungssensor, GPS, …  Stromversorgung (AA Batterien, Li-Ion-Akkus, Solarzelle, …)  Verfügbar im WISEBED Testbed EU-Projekt (ICT-2008-224460) http://www.wisebed.eu Dipl.-Inf. Peter Rothenpieler rothenpieler@itm.uni-luebeck.de http://www.itm.uni-luebeck.de/users/rothenpieler 5
  • 6. Drahtlose Sensornetze  Internet der Dinge Früher  Anwendungsspezifische Protokolle  „Maßgeschneiderte“ Lösungen  Wenig Interoperabilität (Proprietäre Protokolle) Zukünftig  Standardisierte Netzwerkprotokolle zur nahtlosen Integration in das Internet (der Dinge)  IPv6 (RFC 2460, …), 6LoWPAN (RFC 4944, RFC 6282, …), RPL (RFC 6550, …), CoAP (IETF Draft) Dipl.-Inf. Peter Rothenpieler rothenpieler@itm.uni-luebeck.de http://www.itm.uni-luebeck.de/users/rothenpieler CoAP 6LoWPAN IPv6 UDP IEEE 802.15.4 MAC & PHY CoAP 6LoWPAN IPv6 UDP IEEE 802.15.4 MAC & PHY 6
  • 7. iSense IP Stack (iSIPS)  2010: Start als Diplomarbeit am Institut für Telematik / coalesenses GmbH (Betreuer: P. Rothenpieler & C. Buschmann, Bearbeitet von: C. Tille)  Weiterentwicklung durch coalesenses GmbH (closed source)  IPv4, IPv6, ND, 6LoWPAN, ICMP, UDP, TCP, HTTP, CoAP, Dymo(-low) Routing Dipl.-Inf. Peter Rothenpieler rothenpieler@itm.uni-luebeck.de http://www.itm.uni-luebeck.de/users/rothenpieler 7 Alternative  Open Source Project Wiselib  http://www.wiselib.org  GSoC 2012: Wiselib IPv6/6LoWPAN Implementierung (Betreuer: P. Rothenpieler, Bearbeitet von: D. Gehberger)  2013: Implementierung des RPL Routing Protokolls (RFC 6550)  GSoC 2013: IPv6 extensions, CoAP (Conditional-)Observe, Arduino Port, …
  • 8. Evaluation: Aufbau der Experimente  5 Sensorknoten vom Typ iSense JN5148 (16 Mhz, 32-bit, 128 KB)  Entfernung: ca. 20m von A nach E  Funkreichweite: >20m (A bis E teilen sich Bandbreite)  4-Hop Overlay Topologie (feste Routingtabelle, IP Routing) Dipl.-Inf. Peter Rothenpieler rothenpieler@itm.uni-luebeck.de http://www.itm.uni-luebeck.de/users/rothenpieler 8 A B C D E
  • 9. Dipl.-Inf. Peter Rothenpieler rothenpieler@itm.uni-luebeck.de http://www.itm.uni-luebeck.de/users/rothenpieler OS Platform Flash Contiki TelosB 48 KB Contiki JN5148 128 KB iSense JN5148 128 KB 6LoWPAN 4.6 5.9 5.1 IPv6 7.4 8.7 18.3 ND 6.8 9.3 5.0 ICMP 0.8 1.0 1.2 UDP 0.7 0.2 1.1 Σ 20.3 25.1 30.7 % Flash 42.2 % 19.6 % 23.9 % 9 Speicherverbrauch Stack OS ROM (KB) RAM (KB)* PhyNet TinyOs 10.0 2.0 NanoStack TinyOs 10.0 2.0 uIPv6 Contiki 11.5 2.0 6lowpancli TinyOs 21.0 3.0 B6lowpan TinyOs 25.0 3.2 SICSlowpan Contiki 40.0 5.0 iSIPS iSense 30.7 5.2 Quellen (links): Sarwar, U.; Rao, G.S.; Suryady, Z.; Khoshdelniat, R. A: „Comparative Study on Available IPv6 Platforms for Wireless Sensor Network“ International Conference on Wireless Communications and Mobile Computing (ICWCMC 2010), 2010 Ricardo Silva, Jorge Sa´ Silva and Fernando Boavida: „Evaluating 6LoWPAN implementations in WSNs“. Technical report, Department of Informatics Engineering – University of Coimbra, 2009 Quellen (rechts): Instant Contiki 2.6, Jennisense (07/2012), iSense SVN (04/2012) * Ruhezustand
  • 10. Latenz / Round Trip Time (1/3)  ICMPv6 Echo Request / Response Pakete  1-4 Hops, 8 - 512 byte Payload (Schrittgröße: 8 byte)  100 Requests / Payload / Hop  256000 Requests insgesamt Darstellung:  Median  Oberes & Unteres Quartil Dipl.-Inf. Peter Rothenpieler rothenpieler@itm.uni-luebeck.de http://www.itm.uni-luebeck.de/users/rothenpieler 10
  • 11. Latenz / Round Trip Time (2/3) Median der Latenz steigt um:  ≈ 0.5 ms / 8 byte / Hop  ≈ 8 ms / Fragment / Hop Dipl.-Inf. Peter Rothenpieler rothenpieler@itm.uni-luebeck.de http://www.itm.uni-luebeck.de/users/rothenpieler 11
  • 12. Dipl.-Inf. Peter Rothenpieler rothenpieler@itm.uni-luebeck.de http://www.itm.uni-luebeck.de/users/rothenpieler 12 blip/TelosB Ludovici, A.; Calveras, A.; Casademont, J.: „Forwarding Techniques for IP Fragmented Packets in a Real 6LoWPAN Network“. In: MDPI Sensors Volume 11, Issue 1, 2011 b6lowpan/MicaZ Cody-Kenny, B.; Guerin, D.; et al „Performance evaluation of the 6LoWPAN protocol on MICAz and TelosB motes“. In: Proceedings of the 4th ACM workshop on Performance monitoring and measurement of heterogeneous wireless and wired networks; ACM: New York, 2009 TinyOs/b6lowpan Conesa, F.V. „Avaluacio d’una implementacio de 6LoWPAN: el cami a la Internet de les coses“. Master’s Thesis, Universitat Politècnica de Catalunya, 2009 8x höher 6x höher 4x höher Latenz / Round Trip Time (3/3)
  • 13. Datendurchsatz (1/3)  Transportprotokoll: UDP  1000 Pakete / Datenpunkt  Variation der  Sendegeschwindigkeit  Paketgröße  Entfernung (1-3 Hops)  IEEE 802.15.4  Brutto: 250 kbit/sec  Netto: ~15.2 KB/sec (2.4 Ghz, unslotted, 64 bit MAC Adressen) Darstellung:  Mittlerer Datendurchsatz beim Empfänger auf Anwendungsebene („Goodput“) Dipl.-Inf. Peter Rothenpieler rothenpieler@itm.uni-luebeck.de http://www.itm.uni-luebeck.de/users/rothenpieler 13 7.1 KB/sec 12.3 KB/sec Entfernung: 1 Hop
  • 14. Datendurchsatz (2/3) Dipl.-Inf. Peter Rothenpieler rothenpieler@itm.uni-luebeck.de http://www.itm.uni-luebeck.de/users/rothenpieler 14 2.8 KB/sec 4.1 KB/sec 3.7 KB/sec 5.4 KB/sec  Sensorknoten teilen sich Broadcast-Medium  Maximaler Datendurchsatz schrumpft nach „Peak“ auf etwa 75%  Keine Überlastkontrolle (Congestion Control) Entfernung: 2 Hops Entfernung: 3 Hops
  • 15. Dipl.-Inf. Peter Rothenpieler rothenpieler@itm.uni-luebeck.de http://www.itm.uni-luebeck.de/users/rothenpieler 15 Quelle: Afanasyev, M.; O’Rourke, D.; Kusy, B.; Hu,W.: „Heterogeneous Traffic Performance Comparison for 6LoWPAN Enabled Low-Power Transceivers“ Proceedings of the 6th Workshop on Hot Topics in Embedded Networked Sensors, Killarney, Ireland, 2010 Datendurchsatz (3/3) blip / TinyOs (evtl. AVR Raven) Links: TX/RX Rate in Kbit/sec auf Bitübertragungsschicht 10,6 1,9 1,3 3,4 3,0 12,3 4,1 2,8 10,9 0 2 4 6 8 10 12 14 1 2 3 Entfernung (Hops) Goodput(KB/sec) blip (RF230) blip (RF212) iSIPS Rechts: Goodput in KByte/sec auf Anwendungsschicht +16% +13% +115% +20% +115% -7%
  • 16. Mögliche Ursachen  Unterschiedliche Mikrokontroller  Taktrate  8/16/32-bit  Unterschiedliche Funkchips  Unterschiedliche Programmierung Dipl.-Inf. Peter Rothenpieler rothenpieler@itm.uni-luebeck.de http://www.itm.uni-luebeck.de/users/rothenpieler 16 iSense TelosB MicaZ NXP JN5148 (16Mhz, 32-bit) TI MSP430 (8 Mhz, 16-bit) ATmega128L (7,4 Mhz, 8-bit) +10ms
  • 17. Zusammenfassung  iSense IP Stack (iSIPS)  Sehr niedrige Latenz (4-8x besser)  Hoher Datendurchsatz (13-20% höher)  Durchschnittliche Programmgröße  Closed Source  Open Source Alternative:  Wiselib 6LoWPAN Implementierung (GSoC 2012 & 2013) Dipl.-Inf. Peter Rothenpieler rothenpieler@itm.uni-luebeck.de http://www.itm.uni-luebeck.de/users/rothenpieler 17
  • 18. Vielen Dank für Ihre Aufmerksamkeit! Dipl.-Inf. Peter Rothenpieler rothenpieler@itm.uni-luebeck.de http://www.itm.uni-luebeck.de/users/rothenpieler 18