Programy komputerowe wykorzystywane do sporządzania rysunkowej dokumentacji projektowej

1. 1
Kurs: Sieci gazowe
Źródło: http://www.spidersweb.pl/2013/08/s-p-records-a-streaming-muzyki.html
KURS Sieci gazowe
MODUŁ
Programy komputerowe wykorzystywane do
sporządzania rysunkowej dokumentacji
projektowej

2. 2
Kurs: Sieci gazowe
8 Programy komputerowe wykorzystywane do sporządzania
rysunkowej dokumentacji projektowej
8.1 Rodzaje programów komputerowych do sporządzania rysunków
technicznych
8.1.1 Systemy komputerowe wspomagające tworzenie dokumentacji projektowej
Tradycyjne kreślenie, które wykonuje projektant, polega na przeniesieniu
rysunku tworzonego w wyobraźni na papier dwuwymiarowy. Wirtualne projektowanie
nie wymaga od kreślarza tak wielkiej wyobraźni, jak w projektowaniu tradycyjnym.
System CAD opracowano z zamiarem zastąpienia tradycyjnych technik kreślarskich.
Wykorzystanie programów komputerowych daje możliwość wielokrotnego
wprowadzania zmian do projektów oraz szybszego wykonywania rysunków
technicznych.
Metodologia CAD (Computer Aided Design), czyli projektowanie wspomagane
komputerowo, polega na wykorzystaniu sprzętu i oprogramowania komputerowego
w celu tworzenia dokumentacji projektowej. Znajduje ona zastosowanie między innymi
w inżynierii mechanicznej, instalacyjnej i budowlanej. Znamienne dla CAD jest cyfrowe
modelowanie geometryczne mające na celu opracowanie zapisu konstrukcji wyrobu
(jednego obiektu technicznego lub ich układu). Definiowaną postać konstrukcyjną
wyrobu tworzą jego cechy1:
wszystkie geometryczne;
wszystkie dynamiczne;
niektóre technologiczne (na przykład materiałowe).
Zbiór tych trzech rodzajów informacji stanowi zapis konstrukcji wyrobu (jego
dokumentację konstrukcyjną).
Do zakresu CAD można zaliczyć (wyliczenie jest umowne - w technice nie istnieją
bowiem sztywne granice określające, co wchodzi w zakres CAD):
komputerowe odwzorowanie konstrukcji, w tym:
− modelowanie cyfrowe – tworzenie cyfrowej makiety wyrobu,
− wykonywanie dokumentacji rysunkowej z modeli cyfrowych,
− kreślenie – zastosowanie komputera, jako rodzaju elektronicznej deski
kreślarskiej – CADD;
opracowywanie i zarządzanie bazami danych (elementów znormalizowanych,
własności materiałowych i innych);
1 Dromlewska M., Komputerowo Zintegrowane Wytwarzanie, czyli CIM, Szkolne Centrum Informacji
Multimedialnej, Chełm 2012

3. 3
Kurs: Sieci gazowe
symulacja, wizualizacja i animacja – CAID (cyfrowe prototypowanie,
przygotowywanie ofertowych prezentacji fotorealistycznych i inne).
Ponadto istnieją inne systemy komputerowe mające na celu tworzenie
dokumentacji projektowej. Są to:
CAE (Computer Aided Engineering) – komputerowe wspomaganie prac
inżynierskich;
PPC (Production Planinng and Control) – komputerowe wspomaganie planowania;
CAPP (Computer Aided Process Planning) – komputerowo wspomagane
planowanie procesów;
CAM (Computer Aided Manufacturing) – komputerowo wspomagane
wytwarzanie;
CAQ (Computer Aided Quality Control) – komputerowo wspomagane sterowanie
jakością.
8.1.2 Rodzaje programów komputerowych typu CAD
Do głównych producentów oprogramowania komputerowego przeznaczonego
do sporządzania rysunków technicznych (CAD) należą:
Autodesk;
INTERsoft;
Ribbonsoft.
Autodesk oferuje program AutoCad, który wykorzystywany jest
do dwuwymiarowego (2D) i trójwymiarowego (3D) komputerowego wspomagania
projektowania. Program zapisuje pliki w formatach DWG i DXF. Powstało wiele wersji
programu dopasowanych do konkretnych grup zawodowych. Dla konkretnych branż
projektowych Autodesk przygotował zakładki branżowe wspomagające program
AutoCad. Przykładowe wersje programu:
AutoCAD;
AutoCAD LT (do tworzenia rysunków 2D);
AutoCAD Mechanical.
INTERsoft dla swoich użytkowników proponuje systemy ArCADia oraz inne
programy, które są dopasowane do konkretnych branż. Dla gazownictwa rysunki można
sporządzać w:
ArCADia instalacje gazowe;
ArCADia instalacje gazowe zewnętrzne;
ArCADia InstalCAD.
ArCADia instalacje gazowe - pozwala na tworzenie profesjonalnej dokumentacji
projektu wewnętrznej instalacji gazowej na rzutach architektonicznych budynku oraz
automatyczne tworzenie schematów obliczeniowych i rozwinięć instalacji.

4. 4
Kurs: Sieci gazowe
ArCADia instalacje gazowe zewnętrzne - umożliwia obiektowe tworzenie
rysunków elementów przyłącza gazowego i zewnętrznej instalacji gazowej
(zlokalizowanej poza budynkiem lub grupą budynków). Projektowanie może być
realizowane na rzutach zagospodarowania przestrzennego w postaci podkładów
geodezyjnych lub na wykonanych własnych rysunkach przedstawiających istniejącą lub
projektowaną sieć. Program daje możliwość automatycznego tworzenia schematów
obliczeniowych oraz profili podłużnych przebiegu rurociągów wraz z obiektami
instalacji. Program przeprowadza obliczenia niezbędne do poprawnego
zaprojektowania instalacji w zakresie prawidłowego doboru średnic rurociągu oraz
wyznaczenia spadku ciśnień na odcinkach obliczeniowych. Program udostępnia także
bazę do sporządzania kosztorysu, poprzez kompleksowe zestawienie podstawowych
materiałów wykorzystanych przy budowie instalacji gazowej zewnętrznej2.
ArCADia InstalCAD - jest nakładką wspomagającą rysowanie schematów, rzutów,
rozwinięć i aksonometrii instalacji sanitarnych.
Ribbonsoft oferuje program QCAD do komputerowego wspomagania
projektowania w dwóch wymiarach (2D).
Inne programy typu CAD3:
MegaCAD – dodatkowe aplikacje zewnętrzne przystosowują go do zarządzania
różnego rodzaju sieciami terenowymi lub znajdującymi się wewnątrz budynku;
FreeCAD 8.4 – jest nieskomplikowanym darmowym programem;
A9CAD 2.2.1 – jest darmowym programem do tworzenia rysunków 2D,
obsługującym formaty DWG i DXF;
Corel DESIGNER Technical Suite 12 – zawiera całościowy pakiet narzędzi
do sporządzania rysunków i dokumentacji;
ProgeCAD LT 2006 6.1.8 – jest darmowym programem o szerokich możliwościach,
stworzonym na bazie IntelliCAD 6. Umożliwia wybór interfejsu wzorowanego
na AutoCAD;
ZWCAD – umożliwia projektowanie i tworzenie dokumentacji projektowej
na każdym etapie projektowania.
8.2 Rozróżnienie narzędzi w programach komputerowych do sporządzenia
rysunków
Narzędzia do komputerowego projektowania składają się z dwóch elementów:
metod projektowania i narzędzi właściwych, czyli pomocy projektowych, na przykład
komputer z oprogramowaniem. Każdy program typu CAD opisuje we własnym zakresie
używane narzędzia do sporządzania rysunków. Ogólnie narzędzia programów
do kreślenia można podzielić na:
2 ArCADia-INSTALACJE GAZOWE ZEWN. – projektowanie instalacji gazowych
3 Wspomaganie projektowania – Pobierz | Download na softcoffee.net

5. 5
Kurs: Sieci gazowe
sterowanie właściwościami obiektów – obiekty można uporządkować
w rysunku i sterować sposobem ich wyświetlania i drukowania poprzez zmianę
ich cech, takich jak: warstwa, rodzaj linii, kolor, szerokość linii i styl drukowania;
narzędzia do precyzyjnego rysowania – można korzystać z różnych narzędzi
do precyzyjnego rysowania, które usprawniają tworzenie dokładnych rysunków
bez wykonywania żmudnych obliczeń;
rysowanie obiektów geometrycznych – rysunki tworzone są przez wskazanie
punktów za pomocą urządzenia wskazującego lub przez wpisanie wartości
współrzędnych w linii poleceń;
tworzenie i używanie bloków (symboli) – blok stanowi jeden lub więcej
obiektów połączonych w pojedynczy obiekt. Bloki wspomagają powtórne
wykorzystanie obiektów w tym samym rysunku lub innych rysunkach;
zmiana istniejących obiektów – można wybrać obiekty, przejrzeć
i zmodyfikować ich cechy oraz wykonać podstawowe i specyficzne dla
określonego ich typu operacje edycyjne.
Programy komputerowe przystosowane do rysowania trójwymiarowego (3D)
posiadają opcję generowania obiektów w formie trójwymiarowej; to narzędzie
nazywane jest wizualizacją.
Do operacji sterowania właściwościami obiektów zaliczamy:
przegląd cech obiektów;
kopiowanie cech między obiektami;
pracę z warstwami;
pracę z kolorami;
pracę z rodzajami linii;
sterowanie szerokością linii;
wyświetlanie i zmianę cech wybranych obiektów.
Precyzyjne rysowanie jest możliwe dzięki:
używaniu współrzędnych i układów współrzędnych;
korzystaniu z wprowadzenia dynamicznego;
trybowi lokalizacji;
ograniczaniu ruchu kursora;
łączeniu lub odsuwaniu punktów i współrzędnych;
określaniu odległości;
pobraniu informacji geometrycznej z obiektu;
używaniu kalkulatora.

6. 6
Kurs: Sieci gazowe
Do tworzenia obiektów geometrycznych wykorzystujemy:
rysowanie obiektów liniowych;
rysowanie obiektów krzywoliniowych;
rysowanie geometrii konstrukcyjnej i odniesienia;
tworzenie i łączenie obszarów (regiony);
tworzenie obiektów 3D;
tworzenie chmurek wersji.
Do narzędzi pracy z blokami zaliczamy:
przegląd bloków;
tworzenie i zapisywanie bloków;
dodawanie zachowania dynamicznego do bloków;
sterowanie kolorem i rodzajem linii w blokach;
zagnieżdżanie bloków;
wstawianie bloków;
pracę z blokami dynamicznymi w rysunkach;
dołączanie danych do bloków (atrybuty bloków);
modyfikowanie bloków;
zmianę koloru i rodzaju linii w bloku;
rozbijanie odwołania do bloku;
usuwanie definicji bloków.
Do zmiany istniejących obiektów służą narzędzia4:
wybieranie obiektów;
poprawianie błędów;
wymazywanie obiektów;
modyfikowanie obiektów;
zmiana obiektów złożonych;
edycja brył.
Narzędzia do sporządzania rysunków mieszczą się na belkach w interfejsie
programu. Dla przykładu poniżej opisano kilka z tych narzędzi5.
4 Sydor M., Wprowadzenie do CAD. Podstawy komputerowo wspomaganego projektowania,
Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009
5 Podręcznik użytkownika AutoCAD 2006 r.

7. 7
Kurs: Sieci gazowe
Po uruchomieniu programu AutoCad pojawiają się okna kreatora programu.
Okna kreatora zapisu graficznego
Rysunek 8.1 Okna kreatora zapisu graficznego systemu AutoCAD
Źródło: Opracowanie własne
Obszar rysunku zajmuje największą część kreatora. To w nim widoczny jest
kreślony rysunek. Rysunki sporządza się na warstwach. Warstwy mają na celu
zgrupowanie elementów o jednakowym przeznaczeniu. Dokonuje się tego, aby
umożliwić edytowanie wielu podobnych elementów razem.
Okna narzędziowe z wchodzącymi w ich skład ikonami narzędzi pozwalają
wprowadzać większość poleceń AutoCAD-a. Wskazanie ikony kursorem komend
i klikniecie lewym przyciskiem myszy uaktywnia przypisane do tej ikony polecenie
(narzędzie).
Na belkach narzędziowych znajdują się opcje do podstawowych funkcji edycji
rysunku, takie jak : zapisz, cofnij, drukuj i inne.
Okno Standard
Rysunek 8.2 Okno Standard systemu AutoCAD
Źródło: Opracowanie własne

8. 8
Kurs: Sieci gazowe
Narzędzia rysunkowe służące do ustawień opcji rysowania znajdują się na linii
statusowej; obok nich mieszczą się współrzędne lokalizujące miejsce obecnego
kreślenia.
Obszar współrzędnych i narzędzi rysunkowych
Rysunek 8.3 Obszar współrzędnych i narzędzi rysunkowych systemu AutoCAD
Źródło: Opracowanie własne
Rysowanie odcinków prostych, łuków, polilinii wykonuje się poprzez wybranie
odpowiedniej opcji przypisanej do konkretnego narzędzia rysowania lub wpisanie
komendy w wierszu poleceń. Obiekty rysunkowe są prostymi figurami geometrycznymi,
które służą do kształtowania modeli geometrycznych projektowanych obiektów
technicznych. Narzędzia brył i powierzchni służą do tworzenia rysunków 3D.
Ikony pasków narzędzi: rysuj, bryły, powierzchnie
Rysunek 8.4 Ikony pasków narzędzi: rysuj, bryły, powierzchnie systemu AutoCAD
Źródło: Opracowanie własne
W celu zwymiarowania narysowanego obiektu należy skorzystać z narzędzi
wymiarowania. Wyróżniamy trzy rodzaje wymiarowania: wymiary liniowe, kątowe
i wymiary promieni i średnic.
Ikony paska narzędzi wymiarowania
Rysunek 8.5 Ikony paska narzędzi wymiarowania systemu AutoCad
Źródło: Opracowanie własne
Opisy sporządza się za pomocą polecenia tekst. Opcję tę wybiera się z pozycji
rysuj w menu głównym. Polecenie posiada dwie możliwe opcje: jeden wiersz i wiele
wierszy. Tekst można edytować w edytorze tekstu.

9. 9
Kurs: Sieci gazowe
Edytor tekstu
Rysunek 8.6 Edytor tekstu systemu AutoCAD
Źródło: Opracowanie własne
Rysunek sporządza się na rzutniach. W przypadku rysunków 2D ustawia się
widok z góry. Rysunki 3D można oglądać z dowolnych stron; w tym celu należy określić
widok rysunku używając belki widok, na której przedstawione są opcje rzutowania, np.:
z przodu, z tyłu, z góry.
Ikony widoku
Rysunek 8.7 Ikony paska widoku w systemie AutoCAD
Źródło: Opracowanie własne
Program wykorzystuje niezależny układ współrzędnych kartezjańskich
w przestrzeni modelu i papieru. W tych przestrzeniach istnieje układ GUW (Globalny
Układ Współrzędnych). Projektant może stworzyć tymczasowy układ współrzędnych,
zwany LUW (Lokalnym Układem Współrzędnych). Układ LUW może różnić się od GUW,
ma on na celu ułatwienie rysowania obiektów 3D.
Ikony LUW
Rysunek 8.8 Ikony LUW w systemie AutoCAD
Źródło: Opracowanie własne
Większość obiektów w środowiskach CAD rysuje się, używając gotowych bloków,
zawartych w bibliotekach. Posługując się tym narzędziem, przyspieszamy sporządzanie
rysunków.

10. 10
Kurs: Sieci gazowe
Biblioteka bloków
Rysunek 8.9 Biblioteka bloków w systemie AutoCad
Źródło: Opracowanie własne
Zapoznaj się z prezentacją „Projektowanie pomieszczeń przy pomocy
programów komputerowych”.
8.3 Literatura
8.3.1 Literatura obowiązkowa
Osiadacz A., Chaczykowski M., Stacje gazowe: teoria, projektowanie, eksploatacja,
Wydawnictwo Fluid , Warszawa 2010;
Sydor M., Wprowadzenie do CAD. Podstawy komputerowo wspomaganego
projektowania, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009.
8.3.2 Literatura uzupełniająca
Dromlewska M., Komputerowo Zintegrowane Wytwarzanie, czyli CIM, Szkolne
Centrum Informacji Multimedialnej, Chełm 2012;
Nowelizacja ustawy z dnia 2 kwietnia 2004 r. o zmianie ustawy Prawo
energetyczne oraz ustawy Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2004 r. Nr 91,
poz. 875);
Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz.U. z 1994 r. Nr 89, poz. 414)
wraz ze zmianami zawartymi w Ustawie z dnia 28 lipca 2005 r. o zmianie ustawy
Prawo budowlane oraz zmianie niektórych ustaw (Dz.U. z 2005 r. Nr 163,
poz. 1364).

11. 11
Kurs: Sieci gazowe
8.3.3 Netografia
ArCADia-INSTALACJE GAZOWE ZEWN. – projektowanie instalacji gazowych;
CAD – slownikkomputerowy.pl;
CAD / Komputerowe Wspomaganie Projektowania: Siemens PLM Software –
POLSKA;
CAD Rysunek program do tworzenia rysunków technicznych –
projektowanie,szkicowanie,wymiarowanie obiektów;
Wspomaganie projektowania – Pobierz | Download na softcoffee.net.
8.4 Spis rysunków
Rysunek 8.1 Okna kreatora zapisu graficznego systemu AutoCad..............................................7
Rysunek 8.2 Okno Standard systemu AutoCad....................................................................................7
Rysunek 8.3 Obszar współrzędnych i narzędzi rysunkowych systemu AutoCad..................8
Rysunek 8.4 Ikony pasków narzędzi: Rysuj, Bryły, Powierzchnie systemu AutoCad ..........8
Rysunek 8.5 Ikony paska narzędzi wymiarowania systemu AutoCad .......................................8
Rysunek 8.6 Edytor tekstu systemu AutoCad ......................................................................................9
Rysunek 8.7 Ikony paska widoku w systemie AutoCad ...................................................................9
Rysunek 8.8 Ikony LUW w systemie AutoCad......................................................................................9
Rysunek 8.9 Biblioteka bloków w systemie AutoCad ....................................................................10
8.5 Spis treści
8 Programy komputerowe wykorzystywane do sporządzania rysunkowej
dokumentacji projektowej...........................................................................................................................2
8.1 Rodzaje programów komputerowych do sporządzania rysunków technicznych ................2
8.1.1 Systemy komputerowe wspomagające tworzenie dokumentacji projektowej.....................................2
8.1.2 Rodzaje programów komputerowych typu CAD ................................................................................................3
8.2 Rozróżnienie narzędzi w programach komputerowych do sporządzenia rysunków.........4
8.3 Literatura..........................................................................................................................................................10
8.3.1 Literatura obowiązkowa.............................................................................................................................................10
8.3.2 Literatura uzupełniająca.............................................................................................................................................10
8.3.3 Netografia..........................................................................................................................................................................11
8.4 Spis rysunków.................................................................................................................................................11