Zasady stopniowania przymiotników i przysłówków w niemieckim. Stopień równy, wyższy i najwyższy. Teoria i przykłady użycia w zdaniach.

1. blo g.t yczko wski.co m
http://blo g.tyczko wski.co m/2014/01/sto pnio wanie-przymio tniko w-i-przyslo wko w-w-jezyku-niemieckim/
Stopniowanie przymiotników i przysłówków w języku
niemieckim
Łukasz Tyczko wski
T łumaczenie zagadnienia stopniowania niemieckich przymiotników i przysłówków chciałbym zacząć
od pokazania różnicy pomiędzy tymi dwiema częściami mowy. Mimo że przymiotniki i przysłówki mają
w niemieckim bardzo często identyczne f ormy (gut może znaczyć zarówno dobrze, jak i dobry/a/e),
to zachodzą miedzy nimi znaczące różnice. Z biorę więc ich najważniejsze cechy. Później przejdę
do poszczególnych zagadnień, podam także przykłady użycia w zdaniach oraz formy stopniowania
nieregularnego.
Niemieckie przymiot niki:
odmieniają się przez przypadki otrzymując tym samym końcówki odmiany (sprawdź tematy: odmiana
przymiotnika po rodzajniku określonym lub nieokreślonym);
w zdaniu stoją w f unkcji przydawki, określają więc rzeczownik;
odpowiadają na pytania: jaki?, jaka?, jakie?.
Niemiecki przysłówki:
są nieodmienne, mają więc tylko jedną f ormę, bez żadnych końcówek odmiany;
w zdaniu stoją np. w f unkcji orzecznika, z reguły na końcu tego zdania;
odpowiadają na pytania: jak?, kiedy?;
ulegają stopniowaniu, jeżeli pochodzą od przymiotników.
Wymienione wyżej różnice widać doskonale na poniższych przykładach:
Das ist ein schnelles Auto. – To jest (jaki?) szybki samochód.
Sie hat einen neuen Computer gekauft. – Ona kupiła (jaki?) nowy komputer.

2. Ich fühle mich heute nicht so gut. – Nie czuję się dzisiaj zbyt (jak?) dobrze.
Warum fährst du immer so schnell? – Dlaczego zawsze jeździsz tak (jak?) szybko?
Mimo powyższych rozbieżności, przymiotniki i przysłówki stopniują się w języku niemieckim według tych
samych reguł. Widoczne są tutaj oczywiście pewne różnice, ale przy dokładnym przemyśleniu tematu raczej
nie powinny one Wam zbytnio utrudniać życia. Przejdźmy do rzeczy.
Podobnie jak w języku polskim czy angielskim, w niemieckim też są
3 stopnie:
stopień równy (Positiv),
stopień wyższy (Komparativ),
stopień najwyższy (Superlativ).
Stopień równy to ten, który poznajemy już na samym początku nauki.
Przymiotniki nie mają końcówek poza tych pasujących do rodzaju
gramatycznego, przysłówki też stoją bez żadnych końcówek, te są
przecież nieodmienne. W stopniu równym używane są spójniki: so…wie –
tak…jak, genauso…wie – dokładnie tak…jak, ebenso…wie – tak
samo…jak.
Stopień wyższy przymiotników i przysłówków tworzymy przede wszystkim poprzez dodanie końcówki –
er, np.: schnell – schneller, interessant – interessanter, breit – breiter etc. Przymiotniki i przysłówki
jednosylabowe otrzymują dodatkowo przegłos, jeżeli samogłoska tworząca tę sylabę to a, o lub u. Musi
być to więc samogłoska, która ma w niemieckim alf abecie swoją f ormę z przegłosem (nie ma w niemieckim
przecież i-Umlaut lub y-Umlaut), np.: alt – älter, jung – jünger etc. Przegłos dodawany jest też w stopniu
najwyższym. Jeżeli przymiotnik lub przysłówek kończy się na –el lub –er, wtedy z tej końcówki w stopniu
wyższym znika -e-, np.: dunkel – dunkler, teuer – teurer. W stopniu najwyższym to -e- wraca na swoje
miejsce. W stopniu wyższym używany jest spójnik als – niż.
Pamiętajcie, że przymiotniki w stopniu wyższym otrzymują końcówki osobowe oraz odmieniają się przez
osoby, przysłówki natomiast pozostają nieodmienne. Z erknijcie na przykłady użycia:
Klaus hat ein schnelleres Auto. – Klaus ma (jaki?) szybszy samochód.
Sie hat einen neueren Computer gekauft. – Ona kupiła (jaki?) nowszy komputer.
Warum fährst du jetzt noch schneller? – Dlaczego jedziesz teraz jeszcze (jak?) szybciej?
Reguły tworzenia stopnia najwyższego chciałbym rozbić na dwie części, gdyż w tym stopniu widoczne
są dosyć duże różnice.
Stopień najwyższy przysłówków tworzymy poprzez dodanie końcówki –sten lub –esten, w zależności
od końcówki przysłówka w jego f ormie podstawowej. Jak się pewnie domyślacie, końcówkę –esten
otrzymają w stopniu najwyższym przysłówki zakończone np. na -t, -d, -z: (breit – breiter – am breitesten).
Poza końcówką, przysłówek w stopniu najwyższym należy poprzedzić słówkiem am. W stopniu najwyższym
używany jest spójnik von – z, ze, od.
Przykłady st opniowania przysłówków
schnell – schneller – am schnellsten
hoch – höher (znika ch) – am höchsten

3. interessant – interessanter – am interessantesten
gef ährlich – gef ährlicher – am gef ährlichsten
bequem – bequemer – am bequemsten
Przykłady użycia stopnia najwyższego przysłówków w zdaniach
Dieses Gebäude ist am höchsten. – Ten budynek jest najwyższy.
Deine Präsentation ist am interessantesten. – Twoja prezentacja jest najbardziej interesująca.
Das Auto von Klaus ist am schnellsten. – Samochód Klausa jest najszybszy.
Stopień najwyższy przymiotników jest już bardziej wymagający, gdyż do
jego poprawnego utworzenia i zastosowania w zdaniu niezbędna jest
znajomość końcówek odmiany przymiotnika. Schematy te pozostają takie
same, jak w stopniu równym, jednak niektóre f ormy mogą brzmieć
dziwnie, szczególnie te utworzone od dłuższych przymiotników.
Końcówki stopnia najwyższego niemieckich przymiotników są podobne
do końcówek przysłówków. Mianownik rodzaju męskiego, żeńskiego
i nijakiego będzie miał na końcu zawsze –ste lub –este, np.: der/die/das
breiteste, der/die/das schnellste, der/die/das interessanteste etc. Jak da się
zauważyć, słówkiem poprzedzającym przymiotnik w stopniu najwyższym
jest tutaj rodzajnik określony. Jeżeli więc zmienia się rodzajnik (np. na
skutek zmiany przypadków), to zmienia się też końcówka przymiotnika,
np.: den interessantesten (biernik rodzaju męskiego lub celownik liczby mnogiej), die interessantesten
(mianownik i biernik liczby mnogiej) etc.
Przykłady st opniowania przymiot ników
schnell – schneller – der/die/das schnellste
bequem – bequemer – der/die/das bequemste
langweilig – langweiliger – der/die/das langweiligste
Przykłady użycia stopnia najwyższego przymiotników w zdaniach
Klaus hat das schnellste Auto. – Klaus ma najszybszy samochód.
Meinem Bruder gefällt dieses höchste Gebäude. – Mojemu bratu podoba się ten najwyższy
budynek.
Sie hat den bequemsten Sessel gekauft. – Ona kupiła najwygodniejszy fotel.
Istnieje w języku niemieckim pewna grupa przymiotników i przysłówków, które stopniują się w sposób
nieregularny. W tym przypadku tłumaczenie zasad jest zbędne, podam więc przykłady takich słówek.
gut – besser – am besten/der, die, das beste
bald – eher – am ehesten/der, die, das eheste
gern – lieber – am liebsten/der, die, das liebste
of t – öf ter/häuf iger – am häuf igsten/der, die, das häuf igste
viel – mehr – am meisten/der, die, das meiste
nah – näher – am nächsten/ der, die, das nächste

4. Wskazówki i dodat kowe inf ormacje
W języku niemieckim nie występuje stopniowanie opisowe, jak
to ma miejsce np. w angielskim, kiedy to przymiotnik jest dłuższy
(interesting – more interesting – the most interesting), każdy niemiecki
przymiotnik i przysłówek stopniujemy więc według podanych wyżej
reguł (interessant – interessanter – am interessantesten).
Jako pierwsze potrzebne jest uczącym się stopniowanie
przymiotników w roli orzecznika (am schnellsten, am besten),
dlatego też temu zagadnieniu należy poświęcić na początku więcej
uwagi.
Spójniki wie czy als mogą także występować w tzw. zdaniach
porównawczych, wtedy wprowadzają one szyk końcowy (czasowniki
w f ormie osobowej znajduje się na końcu zdania).
To tyle ode mnie. Starałem się ująć temat możliwie zwięźle i jasno, chociaż może się Wam wydawać inaczej,
w końcu trochę się tego nazbierało :)
Foto: sxc.hu