รศ.พญ.ศรีเวียง ไพโรจน์กุล ศูนย์การุณยรักษ์

1. 4/25/16
1
รศ.พญ.ศรีเวียง ไพโรจน์กุล
ศูนย์การุณรักษ์ โรงพยาบาลศรีนครินทร์
คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น
• การยอมรับความมีตัวตนของผู้ป่วยและครอบครัว
• สื่อข้อมูลเกี่ยวกับความเจ็บป่วย การดำเนินโรค และ
ทางเลือกของการรักษา
• สื่อความเห็นอกเห็นใจ การช่วยเหลือประคับประคอง
• สื่อความหวังที่เหมาะสม
• กำหนดเป้าหมายตามบริบทที่ผู้ป่วยต้องการ การให้
คุณค่าและความเข้าใจเกี่ยวกับคุณภาพชีวิต
• รับประกันการดูแล การประคับประคองที่ต่อเนื่อง
• ทุกคนมีความเชื่อ ความกลัว การปฏิบัติ และ
ความคาดหวังแตกต่างกัน
• การเห็นคุณค่าในสิ่งต่างๆของเราอาจแตกต่าง
จากผู้ป่วยและครอบครัว
• ประเพณีวัฒนธรรมเป็นตัวหล่อหลอมวิธีการที่
เราจะสื่อสารข้อมูลแก่ผู้ป่วย รวมถึงการให้ผู้ป่วย
และครอบครัวมีส่วนร่วมในการตัดสินใจ
ในสังคมไทย
ผู้ป่วยมักไม่ได้รับการบอกเล่าการวินิจฉัยและไม่มี
ส่วนร่วมในการพูดคุยเกี่ยวกับการรักษา
อย่างไรก็ตามผู้ป่วยมักค้นพบความจริงแม้ครอบครัว
และทีมสุขภาพจะไม่เปิดเผยความจริงแก่ผู้ป่วย
ผู้ป่วยควรมีโอกาสมีส่วนร่วมในการพูดคุย
ได้ข้อมูลที่เขาสามารถเข้าใจได้
และควรมีส่วนร่วมในการตัดสินใจ
ค้นหาความเข้าใจของผู้ป่วย (Explore person’s
perception)
• คุณเข้าใจ/รับรู้เกี่ยวกับโรคของคุณอย่างไร?
• แพทย์ได้เคยให้ข้อมูลอะไรแก่คุณบ้าง?
อารมณ์ความรู้สึก (Emotion)
• เวลาที่ผู้ป่วยผิดหวังจากการรับรู้ความจริง เรามี
ความรู้สึกว่าเราต้องช่วยผู้ป่วยแก้ปัญหา ควรเข้าใจ
ว่าเราไม่สามารถแก้ปัญหาให้ผู้ป่วยได้ แต่เรา
สามารถรับฟัง
• การค้นหาสภาวะทางอารมณ์ของผู้ป่วยและให้การ
ตอบสนองเป็นสิ่งที่สำคัญ

2. 4/25/16
2
• Naming
• Understanding
• Respecting
• Supporting
• Exploring
• วิเคราะห์อารมณ์ความรู้สึก (Name of emotion)
คุณดูวิตกกังวล?
ฟังดูเหมือนคุณไม่พอใจ
คุณรู้สึกกลัว?
• แสดงให้เห็นว่าคุณเข้าใจ (Understanding)
ดูเหมือนจะเป็นช่วงเวลาที่ลำบากมากสำหรับคุณ
มันเป็นเรื่องยากที่จะพูด
• ให้เกียรติผู้ป่วย (Respect)
คุณทำได้ดีมากแล้ว
ฉันประทับใจในความตั้งใจของคุณ
ให้การประคับประคอง (Support)
• คนส่วนใหญ่จะรู้สึกเหมือนถูกทอดทิ้งเมื่อการ
รักษาเป็นไปไม่ได้แล้ว
• เราจะให้การดูแลคุณให้ผ่านช่วงนี้ไปได้
(อย่าสัญญาในสิ่งที่ทำไม่ได้)
ค้นหา (Explore)
• สิ่งที่ยากที่สุดสำหรับคุณคืออะไร?
• ลองเล่ารายละเอียดให้ฟังหน่อย
• การบอกข่าวร้าย (Breaking bad news)
• การประชุมแผนการดูแลและการประชุม
ครอบครัว (Conduct care plan and family
meeting)
• การสื่อสารพยากรณ์โรคและการพูดคุยเกี่ยวกับ
เป้าหมายและแผนการดูแลในระยะสุดท้าย
(Communicating prognosis and advance
care planning)
• การสื่อสารบอกข่าวร้ายแก่ผู้ป่วย เป็นเรื่องที่ลำบาก
ใจและแพทย์รู้สึกว่าเป็นสิ่งที่ไม่อยากทำ
• แพทย์/พยาบาลจำเป็นต้องฝึกปฏิบัติให้มีความ
ชำนาญ การสื่อสารที่ดีจะช่วยให้ผู้ป่วยและ
ครอบครัวสามารถเผชิญปัญหา ช่วยผู้ป่วยในการ
ตัดสินใจ และเตรียมพร้อมรับกับสิ่งที่จะเกิดขึ้น
• แพทย์ที่มีทักษะในการสื่อสารที่ดีจะช่วยให้ผู้ป่วย
เข้าใจโรค เตรียมตัวกับการรักษาและมีกำลังใจใน
การต่อสู้กับโรคร้าย

3. 4/25/16
3
• ให้ข้อมูลเรื่องโรค prognosis และแผนการดูแล
• ค้นหาปัญหา ความต้องการของผู้ป่วยและครอบครัว
• วางแผนการดูแลร่วมกัน
การเตรียมการ
• นัดหมายครอบครัว
• ครอบครัวพิจารณาว่า
ใครควรเข้า ผู้ที่สำคัญใน
การตัดสินใจต้องเข้า
• ให้ครอบครัวคิดข้อสงสัย
ที่ต้องการถามไว้
เริ่มการประชุม
• แนะนำตัว
• บอกวัตถุประสงค์และหัวข้อการ
สนทนา
• แจ้งให้ครอบครัวทราบว่าทุกคนต้อง
มีส่วนร่วมในการตัดสินใจ
• ประเมินว่าครอบครัวรับรู้สภาวะของ
ผู้ป่วยตรงกัน
การพูดคุย
• บอกพยากรณ์โรคอย่างตรงจริง
• รับฟังความคิดเห็นของครอบครัว
• ฟังให้มากที่สุด
• พูดคุยเรื่องเป้าหมายการดูแล
• บอกวัตถุประสงค์ของ PC
• กำหนดเป้าหมายการดูแลร่วมกัน
สรุป
• สรุปเป้าหมายการดูแล
• มั่นใจว่าทุกคนเข้าใจตรงกัน
• มั่นใจว่าได้พูดคุยในทุก
หัวข้อที่ต้องการแล้ว
การดำเนินการและติดตาม
• แจ้งเป้าหมายการดูแลให้ทีม
สุขภาพทราบ
• ติดตามผล