1. De functies van het
sociaal-cultureel werk
4. De educatieve functie
Frank Cockx

2. 9e vraag
Wordt de educatieve functie
in jouw organisatie gerealiseerd? Hoe gebeurt
dat dan? Welke klemtonen worden gelegd?

3. Educatieve functie
definitie
• De functie die gericht is op lerende personen
en groepen en die gekenmerkt wordt door het
organiseren en begeleiden van educatieve
programma’s op lokaal en bovenlokaal vlak.
(decreet 2003)

4. Het begrip “Educatie” geanalyseerd
Voorbeelden:
1. Gezichtspunt
° Een bijscholing
van de educator Nederlands op de
werkvloer
= ° Een opleiding
°Formele educatie banketbakker bij Syntra
° Een toegangsproef bij de
°Niet-formele cliniclowns
educatie ° Samen de feesttafel
dekken met de
°Informele educatie leerlingen

5. Het begrip “Educatie” geanalyseerd
Voorbeelden:
1. Gezichtspunt ° Een woordje Spaans leren
van je Spaanse collega
van de lerende = ° Djembé leren spelen
tijdens een demonstratie
°Formeel leren in het park
° Zelfredzaam het
°Niet-formeel leren huishouden leren
doen, na het overlijden
°Informeel leren van je moeder
°Tijdens een fietstocht je
lekke band laten plakken
bij een fietshandelaar

6. “Educatie” versus “leren”
AANBIEDERS
FORMELE NIET- FORMELE INFORMELE
EDUCATIE EDUCATIE EDUCATIE
OP LEREN
FORMEEL
GERICHT NIET-FORMEEL LEREN
LEREN
INCIDENTEEL INFORMEEL LEREN
INDIVIDU

7. Begripsverheldering van ‘leren’ in een
SCW-context
Leren is die bepaalde sociale praktijk van
betekenisconstructie waarbij sprake is van het
proces van relatief duurzame vermeerdering
en/of veranderingen in kennis, vaardigheden,
attitudes, denk- en handelingsschema’s alsook
de participatie in welbepaalde
praktijkgemeenschappen
(Cockx 2004)

8. LEREN VANUIT EEN CONTEXTUELE
BENADERING
Lineair – verticaal leren Herkennen we aan
° zich inpassen in de gemeenschap Competenties die we erbij
via praktijken willen
Circulair-verticaal leren De mate waar het persoonlijk
Bektitiseren van systemen in de gelinkt wordt aan het sociale
gemeenschap
Circulair-horizontaal leren Het iemand zijn weten te
Persoonswording in de betekenen
gemeenschap
Lineair-horizontaal leren Het betekenen omzetten in de
Betekenis geven aan dagelijkse praktijk
praktijken

9. 3 sociaal-culturele
INTERVENTIESTRATEGIEEN
1. Ingroeiend leren
2. Bevrijdend leren
3. Betekend leren

10. 3 sociaal-culturele
INTERVENTIESTRATEGIEEN
1. Ingroeiend leren leren ‘om’ te leven
+
° Iemand (willen) zijn in de gemeenschap
° Competenties (ken, vaar, att) nodig om mee te kunnen
° Leren wat nog ontbreekt
° Leren om te kunnen deelnemen

11. 3 sociaal-culturele
INTERVENTIESTRATEGIEEN
2. Bevrijdend leren leren ‘uit’ het leven
+
° Het ‘zijn’ en het ‘worden’
° Veranderen obv reflecties en ervaringen
° Kritiek en zelfkritiek kunnen leveren
° Zelfbewuster en kritischer persoon worden om te bevrijden van
de afhankelijkheden

12. 3 sociaal-culturele
INTERVENTIESTRATEGIEEN
2. Betekenend leren leren ‘door’ te leven
+
° Het ‘niet-zijn’ en het ‘worden’
° Leren door deelname aan praktijken
° Participerend leren
° Ervaringen krijgen betekenis

13. DE VERANDERENDE SAMENLEVING
BEVRIJDEND LEREN
MAATSCHAPPIJ
faciliteren
INDIVIDU
INGROEIEND LEREN BETEKENEND LEREN
faciliteren faciliteren
aanpassingslogica veranderingslogica