Eind februari 2015 nodigde Vormingplus de Kempense cultuurwerkers uit. Liesbeth De Winter pleitte in haar inleidende presentatie voor een New Deal tussen middenveld en lokale besturen.

1. Lokaal beleid
diepte- of startpunt voor cultuur in
Vlaanderen
(Liesbeth De Winter, FOV)

2. Op Vlaams niveau 2015
basis voor een kantelmoment
Op Vlaams niveau 2015
basis voor een kantelmoment

3. Bestuurlijk landschap in verandering/
lokaal/ provinciaal
Bestuurlijk landschap in verandering/
lokaal/ provinciaal

4. Fijnmazige spreiding
Een netwerk van cultuurhuizen
De professional

5. Gemeenten
Driewerf
Provincies
Vlaamse Gemeenschap
Structurele subsidies (regionale relevantie)
Projectsubsidies (gericht, provinciaal belang)
Eigen initiatief (culturele instellingen)
Dienstverlening (bv uitleendienst)
Lokaal cultuurbeleid
Cultuurcentra
Bibliotheken
Musea
Erfgoedconvenants
Kunsten
Aanbod Podium
Lokale netwerken
armoede
Infrastructuur
…
RaadRaad
RaadRaad
RaadRaad

6. 2009 : een nieuw geluid
Interne staatshervormingInterne staatshervorming

7. Provincies: de grote lijnen

8. Provincies: grote lijnen
• Ondersteuning aan bovenlokale platformwerking
en samenwerking rond lokaal cultuurbeleid,
cultuureducatie en – communicatie
• Professionele kunsten van bovenlokaal belang,
uitgezonderd structureel gesubsidieerden
• Circusorganisaties van bovenlokaal belang,
uitgezonderd structureel gesubsidieerden
• + afspraken over samenwerkingsverbanden,
instellingen en diensten

9. Decreet lokaal cultuurbeleid

10. 3 prioriteiten - meerdere accenten

11. het ishet wasInstapvoorwaarden : zoals
• Coördinatie als functie
• Beschikken over een bibliotheek
• Beschikken over een cultuurcentrum of een
gemeenschapscentrum
• Inspraak organiseren bij de strategische meerjarenplanning
• € 0,8 / inwoner besteden aan verenigingen en instellingen
• Monitoring: beleidsrelevante informatie aanleveren
• Cultuurbeleidscoördinator
• Inspraak organiseren bij het cultuurbeleidsplan

12. Kortom :

13. Het regeerakkoord: interne
staatshervorming deel 2
Het regeerakkoord: interne
staatshervorming deel 2
• De verdeling van het totale bedrag dat hierdoor wordt
toegevoegd aan het Gemeentefonds, zal gebeuren
overeenkomstig het aandeel dat de gemeenten in 2014
krijgen uit al deze subsidieregelingen samen. De groeivoet
van het Gemeentefonds is niet van toepassing op dit
bedrag”.
• “We stimuleren kwaliteitsvolle en
kostenefficiënte gemeente-overschrijdende culturele
initiatieven in het kader van een kwaliteitsvol
cultuuraanbod”.
• “We slanken de provincies verder af. De
persoonsgebonden bevoegdheden die hen door sectorale
decreten zijn toegewezen (…) worden geschrapt”.

14. RIP decreet lokaalcultuurbeleid-
Vlaamse impulsen

15. RIP decreet lokaalcultuurbeleid-
Vlaamse impulsen
M
onitoring???

16. Nu op de regeringNu op de regering
• 1ste
aanpassing decreet lokaal cultuurbeleid/
jeugdbeleid
• en heel wat andere decreten:
– Integratiebeleid (lokaal)
– Armoedebestrijding (lokaal)
– Ontwikkelingssamenwerking (lokaal)
– Onderwijsbeleid (lokaal)
– Sportbeleid (lokaal)

17. Nu op de regeringNu op de regering
• Wat
–Alle middelen naar het gemeentefonds (niet
geoormerkt, wel traceerbaar -5% + geen indexering)
–Bijna alle bepalingen in het decreet worden
geschrapt m.u.v Brussel en de rand
–Antwerpen en Gent worden geschrapt als
grootstedelijke gebieden

18. (voorlopig) behalve(voorlopig) behalve
• Organisaties met een specifieke opdracht
(Locus, VVC,…)
• Intergemeentelijke samenwerking
• Provinciale bepalingen
• Nieuwe herziening tegen zomer?

19. ADVIES?ADVIES?
• Cultuurraad blijft momenteel behouden
(cultuurpactwetgeving: De Cultuurpactwet is een dwingende richtlijn. Ze is
van toepassing op alle overheidsmaatregelen inzake culturele
aangelegenheden alsook op de organisatie van de internationale culturele
samenwerking. Dus niet enkel de nationale (federale) overheid moet zich
aan de richtlijn houden, de cultuurpactwet bindt ook de andere
overheden, waaronder de Vlaamse overheid. Het Cultuurpact verplicht de
overheden om de zogenaamde ‘gebruikersverenigingen’ en ‘de
ideologische en filosofische strekkingen’ te betrekken bij de voorbereiding
en de uitvoering van het cultuurbeleid. In de praktijk moet deze deelname
aan het cultuurbeleid gebeuren door middel van gestructureerde en
erkende inspraak- en adviesorganen (o.a. cultuurraden, jeugdraden,
sportraden, hoge raden, ...).
• De jeugdraad blijft momenteel behouden (nog discussie)

20. Wat wil dit zeggen?Wat wil dit zeggen?
• Geen beleidsprioriteiten meer (bijvoorbeeld je
moet inzetten op gemeenchapsvorming)
• Geen sturing vanuit Vlaanderen meer
(inhoudelijk/financieel)
• Geen instap voorwaarden meer:
• Beschikken over een bibliotheek
• Beschikken over een cultuurcentrum of een
gemeenschapscentrum
• € 0,8 / inwoner besteden aan verenigingen en instellingen
• Geen cultuur coördinerende functie meer

21. Gevolgen?Gevolgen?
• Volgens de overheid - positief:
– Onafgezien van niet indexering:
• Positief minder administratieve lasten voor de lokale
overheid
• Meer eigen inzichten en keuzes maken (want geen
beleidsprioriteiten)
• (door niet-oormerking) vrjheidmarge en beleidsruimte
groter
• Grotere zekerheid wat betreft ontvangen van subsidies

22. Gevolgen?Gevolgen?
• Volgens de SARC:
– Provincies overheveling/ referentiejaar
onduidelijk
– Impulsbeleid -> inzetten op nieuwe verbinding
– Professionele omkadering
– Lokale inspraak en participatie (duurzaam)
– Regionale samenwerking

23. Gevolgen ?Gevolgen ?
• Volgens de ambtenaren op het veld
• Maar liefst 214 lokale spelers (ambtenaren, schepenen, gemeentesecretarissen,
…) vanuit heel Vlaanderen gaven een antwoord op de bevraging.
• 58% van de respondenten geeft aan dat haar gemeente nood heeft aan externe
stimulansen om ten volle te kunnen inzetten op cultuur.
• 42% van de respondenten denkt dat het lokale bestuur in de toekomst minder zal
investeren in cultuur.
• Slechts 3 respondenten zijn ervan overtuigd dat haar gemeente meer zal inzetten
op cultuur.

25. Actueler dan ooit: evolutie in
Europa
• Big society: “Met het beleidsprogramma van de Big
Society wil de Britse premier Cameron het eigen initiatief van
burgers en hun verbanden versterken, de publieke
dienstverlening hervormen en de eigen kracht van lokale
netwerken versterken. Cameron laat zich inspireren door het
werk van Phillip Blond.”
• Participatiesamenleving: “van DOE naar DOEI-democratie”
• Griekenland: groei van coöperatieven (Griekse
aardappelbeweging)

26. Ook in Vlaanderen
• Gwendolyn Rutten: De geëngageerde Burger
• Kentakendebatten binnen gemeenten
• Luc Martens: zelfredzame burger
• VVSG trefdag
• https://mapsengine.google.com/map/viewer?mid=zHY70zJ1ROps.kVzvEPJd1MNw

27. De realisatie van een New Deal
lokaal cultuurbeleid

28. Bestuurlijk landschap in verandering
• Interne staats hervorming
• Planlastverminderingsdecreet
• BBC
• Wegvallen persoonsgebonden bevoegdheden
provincies

29. In de regeerakkoord
• “de sector staat voor aanzienlijke uitdagingen. Het sociaal-cultureel werk moet zijn voortrekkersrol als
bruggenbouwer in de samenleving bevestigen. We houden rekening met de gewijzigde en zeer diverse
vormen waarop de Vlamingen zich tegenwoordig maatschappelijk engageren en hun actuele vragen naar
niet-formele educatie en vorming”. “We bieden actoren met landelijk karakter voldoende flexibiliteit om
hierop in te spelen, bevestigen het belang van het efficiënt aanwenden van overheidsmiddelen en
expliciteren de functies inzake vorming, opleiding en leernetwerken.
• We versterken de sociaal-culturele sector, zodat deze kan blijven zorgen voor ontmoeting, ontspanning,
gemeenschapsvorming, zelfontplooiing, sociale innovatie en creatief denkvermogen”
• De verdeling van het totale bedrag dat hierdoor wordt toegevoegd aan het Gemeentefonds, zal gebeuren
overeenkomstig het aandeel dat de gemeenten in 2014 krijgen uit al deze subsidieregelingen samen. De
groeivoet van het Gemeentefonds is niet van toepassing op dit bedrag”.
• “We stimuleren kwaliteitsvolle en kostenefficiënte gemeente-overschrijdende culturele initiatieven in het
kader van een kwaliteitsvol cultuuraanbod”.
• Vlaanderen zal (…) zorgen voor aangepaste dienstverlening en het vrij initiatief en het vrijwilligerswerk
ondersteunen. De plan- en regeloverlast voor verenigingen wordt weggewerkt”.
• “We slanken de provincies verder af. De persoonsgebonden bevoegdheden die hen door sectorale
decreten zijn toegewezen (…) worden geschrapt”.

30. Schets van de context
vaststellingen na gesprek met organisaties en lokale besturen
Lokale contextLokale context Context SCVWContext SCVW

32. Wascabi 2014

33. conclusie
• nood aan maar geen kader voor een New
Deal tussen lokale actoren en middenveld
• nood aan duidelijke beleidsvisie – actieplan
• Voorstel:
Maak van de aangekondigde hervormingen
(budgettaire switch provincies/gemeentefonds)
gebruik om vorm te geven aan een New-Deal
lokaal-cultuurbeleid

34. Ambitie: De droom van een New Deal
Focus op :
•Versterken en verbinden van lokale partners om te komen tot
lokale oplossingen vanuit een WIN-WIN benadering
•Lokale autonomie en vertrouwen
•Verbinding over de sector/themagrenzen heen
•De keuze voor constructieve Vlaams impulsen ter ondersteuning
van een lokaal cultuurbeleid

35. Raamwerk voor oplossingen
“connecting the dots”
• Elk van de bolletjes is een
nuttige beleidsactie
• De combinatie van de acties
maken een beleid
• Elk van de bolletjes is een
nuttige beleidsactie
• De combinatie van de acties
maken een beleid
Versterken
Lokale
context Versterken
organisaties

36. Autonomie en een kader dat inspeelt
op de lokale context
kaderkader
• financieel moeilijke situatie lokale
besturen
• Vraag om heldere en specifieke
keuzes te kunnen maken op maat
van lokale cultuur- context
Bouwsteen 1 voor een lokale
New deal
Bouwsteen 1 voor een lokale
New deal
• Voeg een substantieel deel van de
middelen rechtstreeks (maar
geoormerkt) toe aan de enveloppe
van de gemeentebesturen. Deze
middelen kunnen naar eigen keuze
ingezet worden conform de lokale
noden, voor de ontwikkeling van een
vrijetijdsbeleid, de werking van een
bibliotheek of cultuurcentrum, voor
gemeenschapsvorming, voor
cultuureducatie,…
• Geschat noodzakelijk bedrag: 82 mlj
euroDe vraag om
autonomie en
een kader dat
inspeelt op de
lokale context
Regeerakkoord: toevoeging aan gemeentefondsRegeerakkoord: toevoeging aan gemeentefonds

37. slimme/ duurzame lokale oplossingen
het bevorderen van partnerships
kaderkader
• Samenwerking en maatwerk- de lokale
noden zijn verschillend; de oplossingen
ook.
– Laat de vorm en het thema bepalen door
de specifieke lokale context.
– Focus op de betrokkenheid van lokale
groepen bij het indienen van de aanvraag,
vertrek van een wederzijdse wens en
ambitie om te komen tot een duurzame
oplossing.
• Beperktheid in duur: de stimulans gaat
uit van een verdere implementatie op
eigen kracht met hulp van het lokale
middenveld.
• Eenvoud: geen ingewikkelde
procedures, maar vertrouwen in goede
intenties en partnerships. Vanuit het
maatschappelijke doel omschreven.
Bouwsteen 2 voor een lokale
New deal:
Bouwsteen 2 voor een lokale
New deal:
• Open een New Deal - projectlijn. Een
exploratieve subsidie om
samenwerking tussen middenveld
(SCVW/Erfgoed/AK) en
gemeente/stad te stimuleren, te
ontdekken en duurzaam te maken.
slimme/
duurzame
lokale
oplossingen
het:
bevorderen
van
partnerships
Mark Suykens in Wascabi aug 2014:
“De lokale overheid moet terugtreden.
Maar als je aan gemeentebesturen
zegt dat ze niet meer alles zelf moeten
doen en de actieve krachten in de
gemeente kansen en mogelijkheden
moeten bieden, dan moet je die besturen
ook de instrumenten geven voor die
impulsen.”
Mark Suykens in Wascabi aug 2014:
“De lokale overheid moet terugtreden.
Maar als je aan gemeentebesturen
zegt dat ze niet meer alles zelf moeten
doen en de actieve krachten in de
gemeente kansen en mogelijkheden
moeten bieden, dan moet je die besturen
ook de instrumenten geven voor die
impulsen.”

38. stimuleren en faciliteren van gemeente-
overschrijdende culturele initiatieven
kaderkader
• Format om grote regionale projecten aan
te pakken
• Tool om individuele draagkracht van
gemeenten en organisaties te verhogen
• regeerakkoord : “We stimuleren
kwaliteitsvolle en
kostenefficiënte gemeente-
overschrijdende culturele initiatieven in
het kader van een kwaliteitsvol
cultuuraanbod”
Bouwsteen 4 voor een lokale
New Deal:
Bouwsteen 4 voor een lokale
New Deal:
• Door het wegvallen van de provincie dreigt
een lacune te ontstaan in de ondersteuning
van brede samenwerkingsverbanden over de
gemeentegrenzen heen. Daarom:
– Organiseer 13 regionale Fondsen, beheerd
door gemeenten, middenveldspelers en de
vormingpluscentra om in te zetten op
regionaal initiatief op maat van de regio
en vanuit de ambitie van de lokale
– Wij denken dat de 13 regionale
vormingpluscentra vanuit hun kennis over
de regio en hun ruime ervaring met
gemeentebesturen en middenveldspelers
perfecte bruggenbouwers kunnen zijn om
deze samenwerkingen te begeleiden.
gemeente-
overschrijdende
culturele
initiatieven
regeerakkoord : “We stimuleren kwaliteitsvolle en kostenefficiënte
gemeente-overschrijdende culturele initiatieven
in het kader van een kwaliteitsvol cultuuraanbod”
regeerakkoord : “We stimuleren kwaliteitsvolle en kostenefficiënte
gemeente-overschrijdende culturele initiatieven
in het kader van een kwaliteitsvol cultuuraanbod”