Op woensdagavond 4 december blies de erfgoedsector uit de regio verzamelen in Waregem. Met dit ontmoetingsmoment voor groot en klein, vrijwillig en professioneel stond Overleg Cultuur/UiT in Regio Kortrijk stil bij de plannen die we smeden voor het cultureel erfgoed in onze steden, gemeentes en de streek.

1. Erfgoedcafé
Samen aan tafel rond een intergemeentelijk cultureel
erfgoedbeleidsplan!

2. 19u00 - Verwelkoming
Pietro Iacopucci, Schepen voor Cultuurbeleid Stad Waregem
19u10 - Vier dromen voor het erfgoed in onze streek
Tijs De Schacht, Overleg Cultuur Regio Kortrijk
19u45 - Aan de babbel!
Jullie aan het woord
21u – Afronden & Drankje

3. Vier dromen voor het erfgoed in
onze streek

4. Ten Gronde
Registratie en herverpakking
1. Een rijke en dynamische erfgoedregio
2. Samen schrijven aan een plan!
3. Vier dromen voor 2020

5. Terug naar de ontmoetingsavond in Avelgem
Een rijke en dynamische
erfgoedregio

8. Een rijke regio
• Een rijke erfgoedregio
– Meer dan 75 organisaties, zowel professioneel als vrijwillig
– Belangrijke diversiteit in werking en thema’s
– Heel wat organisaties die regionaal werken
– Groot aantal individuele en collectieve expertises
– Belangrijke verschillen tussen vrijwillig en betaald
• Een cruciale rol voor het lokaal bestuur.
• Heel wat noden
– Nood aan ruimte, expertise, registratie
– Buiten de grote musea gaat het vooral om hybride en
documentaire collecties.
– Waar zit het ‘grootse’ erfgoed? Erfgoedbeheerders, maar
wat met –bewaarders en –makers (bv. kerkfabrieken,
bedrijven,…)
• Heel wat ‘klassieke’ erfgoedpublieksactiviteiten

11. Werksessies
Een uitgesponnen proces, met heel wat participatie
Samen schrijven aan een plan

12. “Cultureel erfgoed”
Tastbaar erfgoed
Niet-tastbaar
erfgoed
(Immaterieel)
Nietverplaatsbaar
(Onroerend)
Verplaatsbaar
(Roerend)
Historische sites,
historische steden,
monumenten, molens,
landschappen, kanalen,
archeologische sites
Schilderijen, beelden,
juwelen, munten, zegels,
meubels, tapijten, boeken,
foto’s, films,
muziekinstrumenten,
documenten…
Ambachten, technieken,
rituelen , verhalen,
gebruiken, recepten,
feesten, talen, rites,
overtuigingen, liederen,
podiumkunsten, sportspelen,…

13. Cultureel erfgoeddecreet
• Cultureel erfgoed is
– Zorg voor het erfgoed
– Vergroten van het maatschappelijk draagvlak
– Ondersteuning van lokale erfgoedactoren
• Lokaal Cultureel-erfgoedbeleid is deel van het lokaal
cultuurbeleid.
• Stimuleren van samenwerking via een convenant
• Sleutelwoorden: integraal en geïntegreerd
• Convenant als afsprakennota of contract op maat
– Erfgoedcel als uitvoerder (makelaar,
ondersteuner)
– Werkingssubsidie
Klankbordgroep

15. Daar haken we op in!
• Erfgoedconvenant is een duurzame toekomst voor huidige
lokale en regionale erfgoedwerking (projecten,
depotwerking,…) en een versterking van de
cultuurprojecten van Overleg Cultuur Regio Kortrijk
• Erfgoedconvenant is een ideaal middel om de lokale
investeringen in erfgoed nog meer kracht bij te zetten en
de lokale erfgoedorganisaties verder te ondersteunen.
• Erfgoedconvenant is één van de sporen om het
maatschappelijk draagvlak voor erfgoed te vergroten.

16. Timing
Wanneer
Fase
Aanpak & participatie
2012
Kartering, Analyse
Good Practises
Bevraging erfgoedveld
Bevraging erfgoedbeleid
Ontmoetingsavond
Rapportering
Voorjaar 2013
Formuleren missie,
ambities,
doelstellingen
Planningsteam (# 8)
Klankbordgroep (# 16)
Integratie in de cultuurnota voor
Overleg Cultuur Regio Kortrijk
Najaar 2013
Uitwerking plan:
Acties en Middelen
Werksessies
Consultaties gemeentes
Erfgoedcafé
RvB en lokale besturen
1 april 2014
Indienen cultureel-erfgoedbeleidsplan
2015-2020
Cultureel-erfgoedconvenant gaat van start

17. Proces
• Basisdata
– Omgevingsanalyse
– SWOT
– Trends
– Good Practises
• Uitwerking
– Planningsteam
– Secretariaat Overleg Cultuur
• Brede bespreking
– Gesprekken met klankbordgroep
– Integratie in middagdebatten met beleidsmakers
– Reacties gesprokkeld bij lokale besturen
– Werksessies
– Erfgoedcafé
Planningsteam

18. Van slagzin naar drie rode draden en…
Vier dromen voor 2020

19. Eén slagzin!
Overleg Cultuur Regio Kortrijk gelooft in de wervende kracht van
het diverse erfgoed van onze ondernemende regio. Ze daagt lokale
actoren uit om het erfgoed te laten (be)leven.

20. Drie rode draden
Duurzaam
lokaal verankerd, goed bewaard,
breed ontsloten en de blik op de
toekomst
Open
open data, open processen, met
nieuwe partners, de blik op de
toekomst
Ondernemend
innoverend, met nieuwe verbanden,
nieuwe contacten, met een kritische
massa, en steeds met de blik
vooruit!

21. Droom 1
DE LOKALE ERFGOEDGEMEENSCHAP GAAT OP EEN
BEWUSTE MANIER OM MET ZIJN COLLECTIES EN TRADITIES.
Als organisatie bewust stukken verwerven en ook rekening houden
met alle stappen voor een duurzaam behoud, is een uitdaging maar
tegelijk een goede basis om zeer doelgericht het lokale erfgoed in
de kijker te zetten.
Het is een prima basis tot onderlinge kennis-gebaseerde
samenwerking, het gezamenlijk opbouwen van ondersteuning en
het maken van collectieafspraken. Door een intergemeentelijke
aanpak realiseren we veelal ook kwaliteitsvollere acties en
bewaaromgevingen (bv. depot) dan binnen het potentieel en de
beperkte draagkracht van de individuele organisaties.

22. Droom 1
1. De competenties van erfgoedbeheerders nemen toe.
2. Erfgoedbeheerders maken steeds meer onderlinge
collectieafspraken.
3. Meer erfgoedstukken worden op kwaliteitsvolle manier
geregistreerd, ontsloten en aangewend voor nieuwe
creatie.
4. De bewaaromstandigheden in lokale of regionale
erfgoeddepotruimtes worden geprofessionaliseerd.
5. Een groter aantal erfgoedstukken of tradities wordt via
meer digitale kanalen ontsloten voor de lokale
erfgoedgemeenschap

23. Droom 2
HET ERFGOED VAN ONZE STREEK BLIJFT IN DE
ACTUALITEIT. DE BEWONERS VAN ONZE REGIO ZIJN
STERKER IN DE WEER MET HUN LOKALE ERFGOED.
Meer mensen in contact brengen is een uitdaging voor
iedereen. Opnieuw wil Overleg Cultuur hiervoor vooral
samenwerking tussen partners bevorderen. En dit door de
werking van erfgoedorganisaties beter te onderbouwen (bv.
vrijwilligers), door nieuwe werkvormen te hanteren of
nieuwe projectgebonden allianties te smeden met
organisaties buiten de vertrouwde omgeving.
Ter ondersteuning voorzien we ook in een degelijke
communicatie van de erfgoed-‘niche’ naar een breed en
geïnteresseerd publiek.

24. Droom 2
1. Erfgoedorganisaties en lokale besturen gaan nieuwe
banden en allianties aan om het publiek te bereiken.
2. Erfgoedorganisaties maken hun doelpubliek tot makers
en doeners
3. Erfgoedorganisaties benoemen helder hun doelpubliek
en werken naar een nieuwe doelpubliek toe.
4. Het geïnteresseerd publiek wordt nauw op de hoogte
gehouden van de erfgoedactiviteiten en –ontwikkelingen
in de regio.

25. Droom 3
DE ERFGOEDKENNIS EN -EXPERTISE IN DE REGIO
GROEIT. DE LOKALE ERFGOEDGEMEENSCHAP VORMT
EEN VERKNOOPT EXPERTISENETWERK.
Onze regio is rijk aan erfgoedorganisaties, erfgoedcollecties
en erfgoedexperten. Zij zijn op vele vlakken thuis en de regio
kent dan ook een enorm brede erfgoedwerking. Er is dan ook
al heel wat kennis, en ook in de uitbouw van projecten doen
velen interessante nieuwe ervaringen op. Die vele spelers
onderling in contact brengen en hun ervaring laten delen is
cruciaal en kan leiden tot een breder draagvlak, nieuwe frisse
ideeën en zowel kortstondige als lange termijnsvormen van
samenwerking. Deze ervaring ook blijvend toegankelijk
maken in een erfgoedgids kan hierin een belangrijke tool zijn.

26. Droom 3
1. Erfgoedorganisaties zijn gezonde organisaties. De
betrokken lokale besturen ondersteunen de lokale
erfgoedgemeenschap.
2. Erfgoedorganisaties en lokale besturen delen
erfgoedgegevens, ervaringen en best-practises.
3. Erfgoedorganisaties ontmoeten elkaar geregeld in
praktijkgerichte en open bijeenkomsten, waar ruimte is
voor persoonlijk contact.

27. Droom 4
IN DE ONTWIKKELING VAN ONZE REGIO IS ER EEN
ERFGOEDREFLEX.
Erfgoed zou bijna spontaan meegenomen moeten worden in
alle relevante reflecties en beleidskeuzes ronde de algemene
ontwikkeling van de streek.
De uitdaging voor de lokale erfgoedgemeenschap ligt erin
altijd vooruit te kijken, en dit vanuit een uitgebreide kennis
van de streek en zijn bewoners. De erfgoedgemeenschap is
kritisch, zowel voor zichzelf als voor de transformaties van
onze streek. Vanuit haar expertise draagt ze bij in de
respectvolle en kwaliteitsvolle uitbouw van de regio. Omgaan
met erfgoed is dus allesbehalve statisch of per definitie
behoudsgezind.

28. Droom 4
1. De lokale erfgoedactoren laten hun stem horen.
2. De erfgoedcel vertegenwoordigt het lokale erfgoedveld in
regionale netwerken, voorbij de grenzen van de
erfgoedsector.
3. Erfgoed is zichtbaar in de streek.

29. Werksessies
Samen dromen…
Aan de babbel!

30. Opzet
• De teksten en doelstellingen zijn al ver gevorderd en ruim
besproken.
• Graag horen we van jullie, experts in het lokaal erfgoed,
waar we in de acties of in de uiteindelijke uitvoering onze
plannen nog beter kunnen afstemmen op de lokale noden
en de werking van de lokale organisaties.
• Misschien bieden onze dromen ook inspiratie voor jullie
werking?
• We willen ook vertrekken vanuit jullie dromen… en zo tot
concrete aanbevelingen en bijsturing komen.
• Uit elke groep vragen we drie aanbevelingen, waaronder
één toptip!

31. Aanpak
• Je maakte vooraf een keuze rond welk thema je wou
discussiëren!
• We brengen je samen in 3 “rondjes”
– met twee
– Met vier
– Met meer!

32. met
2

33. met
2
Zoek je partner!
Zoek je een plaatsje
15’

34. met
2
Interview elkaar:
Wie ben je, waar sta je voor!?
Waarmee ben je in jouw organisatie de laatste tijd
vooral mee in de weer geweest!?
Waar ben je fier op?
15’

35. met
4

36. met
4
Zoek je partners!
Zoek je een plaatsje
20’

37. met
4
Stel je gesprekspartner van daarnet kort voor aan
je nieuwe gespreksgenoten!
Wat is jouw droom?
Hoe zie je het erfgoed in jouw organisatie of
gemeente in 2020, wat is er veranderd? Een droom
kan bestaan uit een ambitie, een idee, een
belangrijke uitdaging,… Je hebt carte blanche.
Neem enkele minuten om voor je zelf een droom
op te stellen en dat beknopt neer te schrijven.
Vertel elkaar over je dromen en benoem samen de
bouwstenen om deze dromen te verwezenlijken!
Bekijk dus samen wat je nodig hebt om in 2020 de
ambitie waar te maken.
20’

38. met
meer…

39. met
meer…
Zoek je partners!
Zoek je een plaatsje
30’

40. 30’
Kies zelf een gespreksleider en verslaggever
Samen bekijken jullie de doelstellingen die we voor elk
thema formuleerden. Welke bouwstenen die je zelf oplijste,
zou je meegeven aan de schrijvers van het plan voor de finale
afwerking en de latere uitwerking.
Formuleer minstens drie aanbevelingen en kies er samen één
toptip uit.

41. Jullie toptips?

42. Tijs De Schacht
E tijs@uitinregiokortrijk.be
T 056 24 16 16
M 0478 67 80 88