http://khosachhay.com

1. Th i đ i m i và cơ h i kinh doanh cho m i ngư i
Thế giới đã bước sang thiên niên kỷ mới với những quy luật mới, những cơ hội, tiềm năng và
những mối hiểm họa mới. Biết bao thay đổi đang diễn ra trong đời sống xã hội và kinh tế thế
giới. Sớm hay muộn, Bạn cũng sẽ nhận thấy ảnh hưởng của những xu hướng toàn cầu này tới
Bạn và doanh nghiệp của Bạn. Sự thành bại của doanh nghiệp của Bạn trong Thời đại mới
phụ thuộc rất nhiều vào việc Bạn có hiểu được những xu hướng mới của thời đại để bắt nhịp
được với chúng hay không.
Vậy thì, Thời đại mới là gì? Và có những xu hướng nào đang và sẽ chi phối Thời đại mới?
Chúng ta hãy cùng xem xét.
Chương 1: Th i đ i m i và các xu hư ng chính
Chương 2: Th trư ng lao đ ng trong th i đ i m i
Chương 3: Internet và Network Marketing – 2 xu th ch đ o trong th i đ i m i
Chương 4: L ch s c a Network Marketing
Chương 5: Nguyên lý và đ c đi m c a Network Marketing
Chương 6: Ưu đi m c a Network Marketing
Chương 7: Gi i đáp các câu h i thư ng g p v Network Marketing
Chương 8: Nh p cu c Network Marketing: t lý thuy t đ n th c hành
Chương 9: Nh ng bài h c cơ b n trong Network Marketing
Chương 10: Nh ng thói quen c n thi t trong Network Marketing
Chương 11: K năng giao ti p trong Network Marketing
Chương 12: Cách t ch c thuy t trình hi u qu
Chương 13: Cách t ch c các bu i g p g
Chương 14: Các c m b y nên tránh đ thành công trong Network Marketing
Chương 1: Th i đ i m i và nh ng xu hư ng chính
Th gi i đã bư c sang thiên niên k m i v i nh ng quy lu t m i, nh ng cơ
h i, ti m năng và nh ng m i hi m h a m i. Bi t bao thay đ i đang di n ra
trong đ i s ng xã h i và kinh t th gi i. S m hay mu n, B n cũng s
nh n th y nh hư ng c a nh ng xu hư ng toàn c u này t i B n và doanh
nghi p c a B n. S thành b i c a doanh nghi p c a B n trong Th i đ i
m i ph thu c r t nhi u vào vi c B n có hi u đư c nh ng xu hư ng m i
c a th i đ i đ b t nh p đư c v i chúng hay không.
V y thì, Th i đ i m i là gì? Và có nh ng xu hư ng nào đang và s chi ph i
Th i đ i m i? Chúng ta hãy cùng xem xét.
Thời đại mới & Cơ hội kinh doanh – ducphien.livedrive.com 1

2. • Th i đ i c a công ngh thông tin và k thu t s
Cùng v i công ngh thông tin là s có m t c a nh ng máy fax, đi n tho i
di đ ng, máy tính cá nhân, modem, Internet... kh p nơi xung quanh ta.
Ngày nay, máy tính đã tr thành m t ph n không th thi u trong cu c
s ng. Công ngh thông tin đã cho phép lưu tr m t lư ng thông tin không
l , đ ng th i làm cho vi c truy c p thông tin tr nên d dàng, nhanh
chóng và đa d ng v hình th c. B n đ ng xem thư ng m t chi c CD-ROM
v i b nh 5Gb! Nó có th lưu tr m t lư ng thông tin tương đương v i...
500 cu n sách, s sách mà B n ph i đ c 5 năm m i h t, n u đ c 2 cu n
m i tu n!
Và qu th t, kh năng lưu tr và ph c p thông tin này đang t o ra m t
cu c cách m ng trong kinh doanh và qu n lý, trong h th ng giáo d c đào
t o, trong cu c s ng hàng ngày và nhi u lĩnh v c khác.
Năm 1979, giáo viên trung h c Jan Davidson m m t trung tâm đào
t o nh t i Rancho Palos Verdes, g n Los Angeles. Cô mua m t máy
tính Apple II giá 3000 đôla và cùng v i ngư i B n vi t chương trình
d y t v ng và toán cho sinh viên. Công ty c a cô lay l t cho đ n
t n năm 1991, khi b t đ u th nh hành ki u k t h p h c t p và gi i
trí. 3 năm sau đó, cô cùng ch ng đ ng ra thành l p công ty
Davidson & Associates và đ n năm 1996, cô đã bán l i công ty này
v i giá g n 1 t đôla. Ngày nay, nh ng chương trình đ chơi ch t
lư ng cao Fisher-Price trên đĩa CD-ROM mang nhãn hi u Davidson
đang bi n hàng tri u nhà thành nh ng l p h c cho tr em t 4 đ n
12 tu i.
Năm 1981, chàng thanh niên 25 tu i ngư i M ôm gi c m ng đưa
máy tính đ n m i nhà đã mua m t chương trình x lý Q-DOS v i giá
75 ngàn đôla, s a sang l i và k t qu là đã bi n nó thành m t chu n
m c c a lĩnh v c máy tính cá nhân. Gi đây, Bill Gates, đ ng đ u
hãng Microsoft huy n tho i, đã tr thành doanh nhân giàu nh t th
gi i. M c tiêu k ti p c a ông là giúp cho m i ngư i trên kh p th
gi i có th đư c tham d vào nh ng khóa h c t t nh t v b t c lĩnh
v c nào ngay t i nhà do nh ng th y giáo gi i nh t th gi i gi ng
d y.
Tính đ n đ u năm 1999, đã có ít nh t kho ng 250 tri u máy tính v n
hành. M i ngày l i có thêm 200 000 ngư i s d ng m i. Công ngh k
thu t s đang t o ra các doanh nghi p và các ngành kinh t ngay trư c
m t ta. Theo d báo c a t p chí Futurist, trong nh ng th p niên t i, con
ngư i s có các tr lý o – t c là nh ng chương trình thư ký đ c bi t trên
máy tính đư c đi u khi n b ng gi ng nói.
• Th i đ i c a Internet và giao lưu tr c tuy n
S xu t hi n c a các trang Web và kéo theo là s bùng n thông tin đang
thay đ i c c di n các ngành kinh t và c cu c s ng c a chúng ta. Ta có
th t i b t c n i dung gì t Internet vào b t c lúc nào và có th tái b n
Thời đại mới & Cơ hội kinh doanh – ducphien.livedrive.com 2

3. thông tin ngay t i nhà b ng nhi u hình th c: máy tính, băng video, đĩa CD
hay máy in.
Theo s li u c a ð i h c Berkeley, California, hi n trên m ng toàn c u có
th truy c p kh ang 2,5 t tài li u, và c m i ngày l i có kho ng 6,3 tri u
trang m i xu t hi n. N u k c các trang Web n i b và các cơ s d li u
n i m ng, có t i 550 t tài li u đư c lưu tr t i các trang này và 95% tài
li u đó là có th truy c p t do. Th gi i đang tr thành m t tr m trao đ i
thông tin không l . M i ngày có t i 150 000 các lo i thi t b m i k t n i
v i Internet. Trong kho ng t năm 2000 đ n 2005, nhi u chuyên gia d
báo r ng s ngư i truy c p Internet s đ t con s 1 t ngư i.
Trong lĩnh v c giáo d c đào t o, nhi u chuyên gia uy tín d đoán, quá n a
s h c sinh và sinh viên đ n gi a th k 21 s chuy n sang h c t i nhà,
và vi c liên l c v i th y cô giáo s đư c th c hi n qua máy tính n i m ng.
Nhà c a chúng ta s tr thành nơi v a đ h c t p, v a đ làm vi c và gi i
trí. ði u này s thay đ i toàn b nh ng khái ni m khác như trư ng h c,
doanh nghi p, trung tâm thương m i, văn phòng, đô th và c quan ni m
làm vi c c a chúng ta.
Năm 1982, chàng sinh viên 18 tu i c a trư ng đ i h c t ng h p
Texas m i b t đ u “t p t ng” trong lĩnh v c công ngh máy tính. V i
m t s b ph n r i có trong tay, anh “th a” nh ng chi c máy tính
cá nhân theo đơn đ t hàng. Là ngư i tiên phong trong vi c l p ráp
và bán các máy tính theo đơn đ t hàng thông qua vi c qu ng cáo
tr c ti p, kèm b o dư ng máy và bán nh ng chương trình nâng c p,
đ n năm 1995, công ty máy tính c a Michael Dell đã có doanh sô
đ t g n 5,2 t đôla và là m t trong 4 công ty máy tính cá nhân l n
nh t th gi i. Vào đ u năm 1999, khi Michael Dell m i 34 tu i,
doanh s c a công ty đã đ t t i 18 t đôla m i năm.
Năm 1991, Công ty Nintendo chuyên s n xu t đĩa chò trơi thô sơ
(playing cards) đã qua m t T p đoàn Sony v doanh thu t i 400
tri u đôla. Năm 1992, doanh s bán hàng c a công ty đã đ t 5,5 t
đôla v i lãi ròng chưa tr thu đ t 1,3 t đôla trong khi ch có 892
nhân viên (đ t hơn 6 tri u đôla doanh s trên m i nhân viên).
Năm 1993, chàng sinh viên ngư i M 22 tu i Mark Andreessen, đang
làm thêm v i giá 6 đôla/gi đã t o ra trang Web đ u tiên trên th
gi i. Hai năm sau, công ty c a anh v n còn chưa mang l i đ ng lãi
nào. Song vào tháng 8 năm 1995, khi công ty niêm y t, nó đã t o
nên m t cu c bùng n v đ u tư l n nh t trong l ch s ho t đ ng
c a công ty. Cu i ngày giao d ch đ u tiên, c phi u c a công ty đã
tăng t 28 đôla lên đ n 71 đôla. Cu i năm 1995, t ng giá tr c
phi u c a anh chàng Mark m i 24 tu i đã lên t i 137 tri u đôla, còn
c phi u c a đ i tác và là c đông l n nh t Jim Clark thì có giá tr t i
1,3 t đôla. ðó chính là công ty Netscape Communications v i s n
ph m Netscape Navigator n i ti ng. Ph i nói r ng, n u nh ng l i ích
c a s n ph m đ i v i ngư i s d ng quá đơn gi n và rõ ràng thì ý
Thời đại mới & Cơ hội kinh doanh – ducphien.livedrive.com 3

4. tư ng marketing c a h l i làm đ o l n t t c các khái ni m trong
kinh doanh: h phát không s n ph m đ bi n nó thành chu n m c
trong lĩnh v c này, và ki m ti n qua vi c bán các ph ki n đi kèm.
ð n tháng 9 năm 1996 đã có 40 tri u ngư i trên th gi i s d ng
các công c c a Navigator đ truy c p Internet và tìm ki m các hình
nh, bài vi t và video t các cơ s d li u trên m ng.
Th i đ i c a nh ng chi c máy đơn l đã qua, thay vào đó là máy n i
m ng. Ch c n hòa m ng đ n i v i hàng tri u máy khác, chi c máy tính
cá nhân s tr thành m t ph n c a m ng lư i v i s c m nh c ng hư ng
kh ng khi p. Nh ng công ngh m i nh t và h a h n nh t đ u xây d ng
trên s liên k t gi a các máy tính hơn là vi c tính toán đơn thu n. Th
trư ng đã nh n ra r ng Internet là m t kênh giao ti p m i, l n m nh hơn
t t c nh ng kênh khác c ng l i, m t kênh v a toàn c u, v a cá nhân,
tr c tuy n, r ti n và l n m nh không ng ng.
Stan Shih – m t trong nh ng nhà doanh nghi p hàng đ u châu Á, Giám
đ c đi u hành hãng Acer Group ðài Loan, đã d báo r ng, nh ng h
th ng truy n thông đi n t , tr c tuy n và r ti n s cho phép ngành qu n
tr kinh doanh t i các nư c đang phát tri n b qua giai đo n cách m ng
công nghi p và ti n th ng lên k nguyên thông tin.
• Th i đ i c a thương m i đi n t (E-commerce)
Cùng v i s phát tri n c a Internet và công ngh thông tin, ngành kinh
doanh qua Internet đang l n m nh v i t c đ chóng m t. Internet đang
t o ra th trư ng l n nh t trong l ch s . ðó chính m ng lư i kinh doanh l n
nh t và đang phát tri n m nh nh t v i hàng ngàn m ng lư i cá nhân và
cơ h i cho m i ngư i có th chào bán s n ph m c a mình t i nh ng khách
hàng kh p nơi trên th gi i.
Theo s li u c a ð i h c T ng h p Texas, năm 1999, ngành công nghi p
Internet đã “qua m t” lĩnh v c s m t trư c đây c a n n kinh t M là
ngành s n xu t ôtô, đem l i cho n n kinh t M 500 t đôla.
T ng doanh thu t các giao d ch thương m i qua Internet, theo s li u c a
công ty Forrester Research năm 2003 đ t g n 4 nghìn t đôla, trong đó các
giao d ch thương m i B2B (business-to-business) chi m 90%. Forrester
Research d đoán, thương m i đi n t v n ti p t c tăng trư ng và vào
năm 2004 s đ t doanh s 6,8 nghìn t đôla (Consulting Europe còn l c
quan hơn v i d đoán doanh thu đ t 7,5 nghìn t đôla), năm 2005 s có
hơn 500 ngàn công ty trên toàn th gi i có các giao d ch qua Internet.
Kho ng gi a năm 1997, doanh s bán máy tính c a Dell qua
Internet m i ch đ t kho ng 1 tri u đôla/ngày. Song đ n đ u năm
1999, con s này đã là 18 tri u đôla/ngày, t c 18 t đôla/năm. Các
khách hàng ch vi c ch n các b ph n r i trong các catalogue trên
Internet, đơn đ t hàng l p t c đư c chuy n đ n các kho chuy n
Thời đại mới & Cơ hội kinh doanh – ducphien.livedrive.com 4

5. phát nhanh kh p nơi trên th gi i và hàng đư c b ph n chuy n
phát làm vi c su t 24/24 gi đưa đ n t n nơi.
N u ghé vào trang www.amazon.com, B n s g p đư c ít nh t 540
ngàn khách hàng m i ngày vào tìm mua sách trong s 2,5 tri u đ u
sách trên trang Web này. Amazon không ch s h u m t c a hàng
sách, đó là công ty bán sách qua m ng toàn c u l n nh t th gi i
v i doanh thu qua Internet năm 1998 đ t con s kh ng l : 610 tri u
đôla. ð n đ u năm 1999, trang Web này đã t p trung đư c m t cơ
s d li u v th hi u c a đ c gi l n nh t th gi i.
Hãy vào www.ImagineRadio.com đ ch n nh ng b n nh c và ca sĩ
yêu thích c a B n, và Imagine Radio s t o ra m t kênh radio c a
riêng B n ngay trên m ng v i nh ng chương trình B n yêu thích và
ch dành riêng cho B n. Trang Web s liên t c c p nh t cho kênh
radio c a B n nh ng bài hát m i nh t theo gu c a B n.
Ho c B n có th ch n đ a ch www.CDnow.com và d a trên ý thích
c a B n, trang Web s ch n cho B n nh ng b n nh c yêu thích
trong s 375 ngàn b n nh c khác nhau trong cơ s d li u c a site:
đây là m t site cung c p d ch v âm nh c cá nhân cho hơn 600000
khách hàng.
N u B n thích làm vư n, B n có th vào www.garden.com và
Garden Escape s cho B n ngư i giúp vi c o riêng. B n ch c n
đăng nh p mã vùng c a B n, ý thích c a B n và trang Web s nói
cho B n chính xác: bao gi thì B n nên tr ng cây gì.
Trang www.autoweb.com bán đư c kho ng 30,000 xe hơi m i
tháng, t c là kho ng 660 tri u đôla/năm ch b ng vi c môi gi i liên
h ngư i bán v i ngư i mua.
• Th i đ i c a toàn c u hoá và m t th gi i không có biên gi i
kinh t
Chúng ta cũng đang ti n đ n m t th gi i mà thương m i s chuy n sang
o và không b gi i h n cũng như Internet. Nhi u chuyên gia đang nói
đ n m t n n kinh t toàn c u v i m t th trư ng chung. M t trong nh ng
nét đ c trưng c a xu hư ng toàn c u hóa trong n n kinh t th gi i là s
chuy n đ ng c a ngu n v n ngày càng t do gi a các nư c v i nh ng
công ty đa qu c gia là nh ng nhà xu t kh u v n chính. Vi c chuy n ti n
l y ngay t nư c này sang nư c khác cùng v i s phát tri n c a các công
c thanh toán đi n t đã thay đ i ngành thương m i và kinh doanh th
gi i nói chung.
Nh ng s ki n sáp nh p hay mua đ t các công ty t i nhi u qu c gia trên
th gi i ngày càng có quy mô l n hơn. Và đi u đáng nói là xu hư ng sáp
nh p doanh nghi p không ch đ ng ch m đ n các doanh nghi p kém hi u
qu , mà ngày càng lan r ng sang các công ty đang ăn nên làm ra. Sáp
Thời đại mới & Cơ hội kinh doanh – ducphien.livedrive.com 5

6. nh p đang tr thành m t công c đ c ng c v th và tính c nh tranh c a
doanh nghi p, đ tương x ng v i nh ng đòi h i và quy mô cùng v i trình
đ phát tri n c a s n xu t, gi m chi phí và c nh tranh, ki m soát đư c th
trư ng, giá c và k t qu là tăng l i nhu n.
Bên c nh nh ng thu n l i do toàn c u hóa mang l i cho đ i s ng kinh t
và xã h i, không kh i có nh ng b t l i mà trư c tiên ph i k đ n là s m t
n đ nh chung. M t trong nh ng đ ng l c thúc đ y các phong trào ch ng
toàn c u hóa trên kh p th gi i là vi c lo ngai quá trình toàn c u hóa s
d n đ n s đ ng hóa các n n văn hóa dân t c. M c dù đây là m t v n đ
còn gây nhi u tranh cãi, song có th th y rõ nh t là vi c không ít các qu c
gia và dân t c b tách r i kh i nh ng giá tr tinh th n g c đang d n đ n
nh ng làn sóng c c đoan và kh ng b . Bên c nh đó, vi c các t p đoàn l n
đa qu c gia đang d n d n “vươn vòi b ch tu c” sang ki m soát các th
trư ng đ a phương, trong nhi u trư ng h p không nh ng không kích thích
mà còn làm thui ch t các lĩnh v c kinh t đ a phương và không t n d ng
đư c ti m năng công ngh trong nư c.
Nhi u nhãn hi u s n ph m sau khi đư c các t p đoàn l n nư c ngoài mua
l i đã bi n m t kh i th trư ng m t cách có ch đ nh đ gi m b t c nh
tranh.
Dù v y, toàn c u hóa v i cái đích là ti n đ n m t th gi i thương m i t
do gi a các qu c gia v n là m t xu hư ng bao trùm và không th cư ng
l i.
• Th i đ i c a xã h i d ch v và các hình th c s d ng th i gian
r i
D báo c a nhi u nhà phân tích đang d n tr thành hi n th c: th i đ i
m i đang đánh d u s chuy n d ch t xã h i công nghi p sang xã h i d ch
v . Nhi u ngư i đã b t đ u g i n n kinh t m i là n n kinh t d ch v .
Th ng kê cho th y, nh ng năm 50, có đ n 65% l c lư ng lao đ ng M là
thành ph n công nhân. ð n cu i nh ng năm 90, con s này ch còn 13%
và v n còn ti p t c gi m. ði u này hoàn toàn không có nghĩa r ng con
ngư i s n xu t ra ít s n ph m hơn trư c. Lý do chính d n đ n vi c nhân
công trong các ngành công nghi p đang và s còn ti p t c gi m là xu
hư ng thay th nhân công b ng máy tính, t đ ng hóa và ngư i máy.
Nhi u d báo cho th y, đ n đ u th k 21 này, ch có 10% l c lư ng lao
đ ng các nư c pháp tri n như M s làm vi c trong các ngành công
nghi p s n xu t tr c ti p. T gi a th p k 70 đ n cu i th p k 80, s
nhân công trong ngành công nghi p thép M đã gi m g n 50%, t 480
ngàn xu ng còn 260 ngàn ngư i. Ch riêng General Motors cũng đã gi m
150 ngàn ch làm trong khâu s n xu t trong nh ng năm 80. N u như ch
có 10% dân s tu i lao đ ng nh ng nư c phát tri n s làm vi c trong
các ngành s n xu t công nghi p, thêm 2% làm vi c trong các ngành s n
xu t nông nghi p, v y thì 88% dân s còn l i s làm gì?
Thời đại mới & Cơ hội kinh doanh – ducphien.livedrive.com 6

7. Vi c t đ ng hóa s n xu t, nâng cao hi u qu và năng su t làm vi c s
giúp con ngư i có nhi u th i gian ngh ngơi hơn. K t qu là các ngành d ch
v gi i trí s có v th áp đ о trong nh ng năm t i c a th k . Thêm vào
đó, s phát tri n c a nh ng hình th c giao ti p m i cũng thay th đư c
r t nhi u nhu c u đi l i, nhưng đ ng th i, th i gian r i tăng lên l i thu hút
càng nhi u ngư i đi du l ch. Nhà giáo d c, nhà truy n thông và cũng là
nhà tư v n doanh nghi p ngư i Anh Charles Handy đã đưa ra d báo r ng
ch trong tương lai không xa, chúng ta s ch b ra kho ng 50 ngàn gi
đ ng h trong c cu c đ i đ ki m ti n, thay vì 100 ngàn gi như trư c
đây (t c là 47 ti ng/tu n*47 tu n/năm, tính t năm18 tu i). Th i gian
còn l i s đư c dùng vào ngh ngơi, h c hành, du l ch và các thú vui khác.
S d ng th i gian r i, du l ch và h c t p liên t c s là nh ng ngành phát
tri n nh t trong tương lai và xu hư ng này hi n nay cũng đang d n tr
nên rõ nét. Th ng kê cho th y, m i năm, có t i g n 1 t khách du l ch đ n
các đi m khác nhau trên toàn th gi i. Có kho ng 90% các c p tân hôn
c a Nh t hư ng tu n trăng m t nư c ngoài. Có 33 tri u ngư i đ n
Florida hàng năm đ thăm Walt Disney và đ th c hi n k ho ch sinh con.
M i năm có hơn 55 tri u khách du l ch trên toàn th gi i đ n Pháp, g n 24
tri u ngư i đ n Anh và đ l i đ t nư c này 17,5 t đôla. Sân bay chính c a
London t i Heathrow đang tr thành m t trung tâm thương m i l n v i
doanh s bán l lên t i 500 tri u đôla m i năm. Legoland Windsor cũng
là m t trong nh ng trung tâm m i thu hút khách du l ch nhi u nh t Anh
qu c. Th m chí Baltimore Maryland, trư c kia v n là m t thành ph
c ng b n th u xu ng c p, nay cũng thu hút đư c 8 tri u lư t khách du l ch
m i năm đ n xem khu vui chơi gi i trí trên b bi n. ð thu hút khách du
l ch, Sega đã m 3 công viên th gi i o Nh t, m t London và còn d
đ nh m 50 công viên tương t trên toàn th gi i...
Theo d đoán c a nhi u nhà quan sát, trong th k m i, s ngư i s ng
đ c thân s ngày càng tăng do nam n thanh niên ngày càng coi nh vi c
l p gia đình và phong trào s ng không hôn thú cũng ngày càng lan r ng.
ðây s là m t trong nh ng y u t chính d n đ n vi c bùng n các ngành
d ch v , đ c bi t là các lo i d ch v gi t i, ăn u ng, chăm sóc v t nuôi
trong nhà...
Song b n thân khái ni m “s n xu t” và “d ch v ” cũng đang d n thay đ i.
S n xu t ngày càng có chi u hư ng đư c k t h p v i d ch v khách hàng:
tương t như vi c cung c p nh ng ph n c ng máy tính hi n ch là m t
ph n r t nh trong t ng các d ch v mà m t công ty máy tính cung c p
cho khách hàng, trong khi ph n ch y u là vi c cung c p các h th ng
ph n m m mà khách hàng đ t mua và kèm theo là vi c đào t o, tư v n
cho ngư i s d ng.
• Th i đ i c a các doanh nghi p nh
Trong n n kinh t truy n th ng, các công ty l n thư ng là ngư i đưa ra
“lu t chơi”. GM, Ford và Chrysler gi v trí áp đ o trong n n công nghi p
s n xu t ô tô c a th gi i su t non n a th k , IBM cũng “làm mưa làm
Thời đại mới & Cơ hội kinh doanh – ducphien.livedrive.com 7

8. gió” trong ngành s n xu t máy tính, và hàng ch c lĩnh v c khác cũng ph i
ch u tình c nh tương t .
Vài ch c năm trư c đây, ch có các t p đoàn l n m i có th cho phép mình
“xài sang” b ng cách mua l i nh ng công ty máy tính kh ng l đang là
đ nh cao trong ngành đi n t . Ngày nay, nhi u công ty máy tính l n trư c
kia gi đã tr nên l i th i. Gi đây, th i đ i c a các doanh nghi p nh đã
đ n. Hi n nhiên, nhi u công ty l n trư c kia nay v n t n t i ho c th m chí
phát tri n r m r như GE. Báo chí v n liên ti p đưa tin v nh ng v sáp
nh p m c a các công ty. R i các đ i gia m i như Microsoft, Acer, Sun
và Oracle cũng đã sáp nh p. Song cơ c u t ch c c a các công ty đang
thay đ i nhanh chóng. K c các công ty l n v n đang ăn nên làm ra cũng
đã b t đ u chia nh thành nh ng nhóm th c hi n d án cơ đ ng, ho t
đ ng và đi u hành đ c l p, thay vì đi v chuyên môn hóa theo mô hình cũ
v i ki u phân c p b c theo d ng hình tháp tương t như mô hình qu n lý
trong quân đ i.
Toyota là m t trong nh ng công ty đi đ u trong vi c áp d ng h th ng
cung c p hàng nhanh khi b ti n mua hàng ngàn s n ph m c a các cơ s
s n xu t nh thư ng là các cơ s gia đình – đ m b o đưa hàng đ n đúng
nơi đ t hàng vào đúng th i đi m đã đ nh.
Trong các lĩnh v c khác, đ c bi t là lĩnh v c bán l , phân ph i đ c quy n
cung tiêu (franchising) và t đ ng hóa cho phép các đ u m i phân ph i
nh n i li n đư c v i các nhà cung ng l n qu c t t McDonald’s cho đ n
các nhà s n xu t máy tính và ph n m m. Nhi u nhà phân tích cho r ng,
đ u th k 21 này, 50% h th ng bán l s đư c th c hi n qua hình th c
franchising (ph n l n là các cơ s nh t đi u hành và là chân r t c a các
h th ng l n) và các m ng lư i bán hàng tr c ti p (Network Marketing –
ch y u là các cá nhân đ m nhi m vai trò nhà phân ph i cho các công ty
toàn c u).
— Doanh thu c a h th ng franchising t i M hi n nay đ t kho ng
250 t đôla m i năm.
— M ng lư i franchising phát tri n nhanh nh t th gi i là Subway
Sandwiches, v i 7000 đ i lý trên kh p th gi i.
— Công ty bán hàng tr c ti p l n nh t hi n nay là Amway do Richard
DeVos và Jay Van Andel sáng l p, đ t tr s t i nhà Michigan năm
1959. T i năm 1996, công ty đã có 2,5 tri u nhà phân ph i s n
ph m t i 76 nư c v i 5000 tên hàng, doanh s trên toàn c u đ t 6,3
t đôla .
— Nh t là th trư ng bán hàng tr c ti p l n nh t th gi i v i kho ng
1,2 tri u ph n là các nhà phân ph i và doanh s hàng năm đ t 20
t đôla.
— Năm 1963 Mary Kay Ash thành l p công ty Mary Kay Cosmetics v i
m c tiêu mang đ n cho ph n nh ng cơ h i kinh doanh và d y h
cách chăm sóc làn da c a mình. ð n nay, hãng có kho ng 275 ngàn
chuyên gia tư v n v i doanh s hơn 1 t đôla m i năm.
Thời đại mới & Cơ hội kinh doanh – ducphien.livedrive.com 8

9. Trên phương di n vi c làm thì các doanh nghi p nh có ý nghĩa khá quan
tr ng b i chính h t o ra ph n l n nh ng công vi c và ch làm m i trong
n n kinh t hi n đ i. ðó chính là mô hình c a n n kinh t m i, năng đ ng
và đ y s c s ng.
• S lư ng vi c làm truy n th ng gi m
Theo d báo c a nhi u chuyên gia uy tín, trong nh ng năm t i, s ngư i
làm vi c c ngày t i các công ty truy n th ng s ngày càng gi m, đ c bi t
là các khâu s n xu t, hành chính văn phòng, lưu tr và x lý thông tin
nh công ngh và t đ ng hóa phát tri n. Hàng tri u ngư i đang gia nh p
đ i ngũ th t nghi p ho c t ng l p nghèo. Theo báo cáo c a ILO (T ch c
Lao đ ng Qu c t ), đ n cu i năm 2002 đã có kho ng 180 tri u ngư i th t
nghi p, tăng thêm 20 tri u so v i năm 2000 và xu hư ng này còn ti p t c
gia tăng.
Trong tương lai, s dân tu i lao đ ng làm các công vi c c đ nh thư ng
xuyên s ti p t c gi m, ch y u s ch là nh ng ngư i có trình đ đ i h c
ho c trên đ i h c và tr i qua nhi u chương trình đào t o thêm. H s đ m
nh n các v trí qu n tr , đi u hành ho c nh ng công vi c chuyên sâu. S
còn l i s gia nh p đ i ngũ làm vi c t m th i (temporary), bán th i gian
(part-time), kinh doanh t do (self-employed) ho c các hình th c làm vi c
t i nhà (home business).
• Th i đ i c a ph n trong vai trò lãnh đ o
Th ng kê cho th y, có t i 2/3 trong s 22 tri u vi c làm m i đư c t o ra
trong nh ng năm 80 là do ph n đ m nhi m. M , 40 % các nhà qu n
lý là ph n , 50% k toán là ph n và s ph n là lu t sư hay bác sĩ
cũng đang tăng r t nhanh. Ph n đang l p ra các doanh nghi p m i v i
t c đ nhanh g p đôi so v i nam gi i.
các nư c châu Á, tình hình cũng di n bi n tương t . T i Nh t, g n như
100% các nhà môi gi i ti n t hi n nay là ph n . S nhà qu n lý thu c
phái n Singapore g n như tăng g p 3 trong th p k v a qua. ðư c ti p
xúc v i các s ki n toàn c u qua h th ng các phương ti n truy n thông
đã cho phép ph n châu Á nhìn ra m t th gi i mà nh ng th h trư c
kia chưa t ng bi t đ n. H c v n và s đ c l p v tài chính đang đem l i
cho ph n châu Á đi u mà h coi tr ng nh t – đó là s l a ch n.
• Th i đ i c a h c t p liên t c
Nghe có v khó tin, nhưng s ngư i nghèo đói trong th i đ i m i l i có xu
hư ng gia tăng. Th ng kê cho th y, đó là nh ng n n nhân c a nh ng gia
đình không hoàn ch nh, ít h c, th t nghi p và k t c c là b n thân h l i
ti p t c rơi vào cái vòng lu n qu n đó. Nhi u nhà nghiên c u đã d đoán
th k 21 là k nguyên c a gia đình không hoàn ch nh do t l ly hôn tăng,
l i s ng thay đ i và gia đình h t nhân b phá v . Và đi u này có liên quan
m t thi t v i hi n tư ng th t nghi p cũng đang gia tăng.
Thời đại mới & Cơ hội kinh doanh – ducphien.livedrive.com 9

10. H c t p là con đư ng duy nh t thoát kh i vi n c nh này. 10 thành ph
l n nh t c a M , s công vi c làm đòi h i trình đ dư i đ i h c đang gi m
d n b t đ u t nh ng năm 70. Hai ph n ba s lư ng vi c làm m i t i M
t năm 1990 tr l i đây đòi h i trình đ chuyên môn ho c qu n lý. T i
ð c, đ n năm 2010 s ch còn 10% s công vi c là thích h p cho nh ng
ngư i công nhân không có tay ngh , so v i 35% c a nh ng năm 70. Th m
chí ngành du l ch, hi n là m t trong nh ng ngành hi m hoi có kh năng
t o ra nhi u ch làm m i cũng đòi h i h c t p liên t c đ b sung ki n
th c ngo i ng , văn hóa, các k năng v lĩnh v c d ch v nhà ngh ....
• Tu i th trung bình tăng và s già đi c a xã h i.
S phát tri n c a đ i s ng kinh t , c ng v i nh ng ti n b trong khoa h c
k thu t và Y t là nh ng y u t quan tr ng mang l i s c kh e cho con
ngư i. Vi c s d ng ngu n nư c s ch và các h th ng x lý nư c th i, vi c
nâng cao cơ s h t ng và các d ch v công c ng cũng đang góp ph n b o
v và tăng cư ng s c kh e con ngư i. Nh ng bư c ti n trong lĩnh v c
nghiên c u v gien và công ngh sinh h c s cho phép ch a và phòng
đư c nhi u các lo i b nh khác nhau giúp con ngư i có th s ng lâu và
m nh kh e hơn.
Tuy nhiên, bên c nh đó không th không nh n th y nh ng thay đ i đáng
k v cơ c u và s dân. Và m t trong nh ng xu hư ng đáng kinh ng c
nh t t i các nư c phát tri n là dân s đang già đi r t nhanh.
Hi n tư ng già đi c a xã h i, ngoài nh ng lý do như tăng tu i th do đư c
chăm sóc t t hơn v s c kh e, còn là h qu c a s phát tri n c a xã h i
hi n đ i v i phong trào k ho ch hóa gia đình, sinh đ mu n và gi m t l
sinh. nhi u nư c phát tri n, s ngư i già tu i trên 60 đã vư t hơn s
tr em.
M i tháng, có hơn 1 tri u dân s trên th gi i bư c qua ngư ng c a tu i
60. D đoán v i t c đ phát tri n này, đ n năm 2025, s ngư i th trên
60 tu i trên toàn th gi i s tăng lên con s 1 t .
T năm 1920 đ n nay, tu i th trung bình c a dân M đã tăng t 54 lên
75. Hơn 100 năm trư c, ch có 2,4 tri u ngư i M , t c là g n 4% dân s
M s ng đ n 65 tu i. Hi n con s này đã là 30 tri u, t c là kho ng 1/8.
D đoán năm 2030, s có hơn m t n a dân s M vư t qua m c 50 tu i.
Và đ n năm 2050 s có 67 tri u ngư i, t c là g n 22% dân s M có tu i
th trên 65.
Hi n tư ng già đi c a xã h i có th d n đ n s m t cân đ i gi a t l ngư i
tu i lao đ ng và hưu trí, đ c bi t là các nư c phát tri n. Vi c gia tăng
xu hư ng này đang là m t gánh n ng ngày càng l n đ i v i các qu lương
hưu và phúc l i xã h i.
• Th i đ i bùng n phong trào do-it-yourself (t h c-t làm)
Thời đại mới & Cơ hội kinh doanh – ducphien.livedrive.com 10

11. N u như trong th i đ i công nghi p, h c đư c hi u là vi c ti p nh n nh ng
ki n th c mà ai đó truy n đ t cho chúng ta, chúng ta tin r ng s c kh e
ph i mua c a các bác sĩ và b nh vi n... thì trong Th i đ i m i, khái ni m
này đang thay đ i m nh m . Cu c cách m ng do-it-yourself đang vư t ra
ngoài khuôn kh c a vi c t s a ch a ngôi nhà hay khu vư n. Phong trào
này đang ti n sang c vi c t làm ch cu c s ng c a B n. Vi c h c t p
cũng không ngo i l . Mô hình c a th i đ i m i s là: t h c = t đ nh
hư ng và t th c hi n.
Còn không ít nh ng xu hư ng khác n a đang hình thành và l n m nh như
trào lưu b o v môi trư ng sinh thái v i vi c tìm ki m nh ng ngu n cung
c p năng lư ng m i ít gây ô nhi m hơn đ thay th cho nh ng ngu n
năng lư ng hi n t i, hay s bùng n v công ngh sinh h c... Song đây,
chúng ta ch đ c p đ n nh ng xu hư ng l n, m t m t, có th đ ng ch m
tr c ti p đ n m i chúng ta, và m t khác, có th ch a đ ng nh ng cơ h i
kinh doanh cho chúng ta trong Th i đ i m i. Vi c nh n th c đư c các xu
hư ng và cơ h i đang đ n s giúp B n k p th i trang b cho mình nh ng
ki n th c và k năng c n thi t đ v ng bư c vào k nguyên m i v i tư
cách là ngư i làm ch cu c s ng và s ph n c a chính mình.
Chương 2: Th trư ng lao đ ng trong Th i đ i m i
Trong b i c nh kinh t v i xu hư ng toàn c u hóa hi n nay, cùng s bùng
n c a Internet và k thu t công ngh , cơ c u th trư ng lao đ ng đã có
nh ng thay đ i đáng k . Các mô hình làm vi c và l p nghi p m i, linh
ho t (flexible) hơn đang xu t hi n và d n l n át mô hình vi c làm truy n
th ng. Nhi u chuyên gia phân tích d đoán, xu hư ng này s ti p t c gia
tăng trong nh ng th p k t i.
Tính ch t công vi c cũng thay đ i trong nh ng năm g n đây. T l các
công vi c văn phòng liên quan đ n giao ti p và qu n lý tăng do các ngành
bán l , d ch v và Y t phát tri n. N n kinh t Internet cũng đang t o ra
r t nhi u công vi c m i có liên quan đ n lĩnh v c này. Trong khi đó, s
phát tri n c a công ngh và k thu t, m t m t, giúp các doanh nghi p
tăng năng su t lao đ ng, song m t khác l i làm gi m nhu c u lao đ ng
ph thông và hành chính s v (lưu tr , x lý thông tin) do các quy trình
này đư c thay b ng máy tính, d n đ n vi c “xóa s ” nhi u ngành ngh và
gia tăng t l th t nghi p.
Con ngư i trong th i đ i hôm nay đã không còn tin tư ng r ng công vi c
là c đ nh và ch m t duy nh t trong đ i. H có th thay đ i công vi c
thư ng xuyên hơn ho c k t h p vài công vi c khác nhau trong c quãng
th i gian làm vi c. Xu hư ng thay đ i h n công vi c sang m t hư ng khác
sau kho ng 4-5 năm n l c ki m ti n và t o d ng n n t ng trên “m t
tr n” th nh t cũng đang tr nên rõ nét. Và đi u đáng nói là l a ch n
ngày càng có xu hư ng nghiêng v nh ng lo i hình công vi c ít gò bó hơn,
g n li n v i s thích và cho phép th a mãn nh ng ư c v ng cá nhân
hơn.
Thời đại mới & Cơ hội kinh doanh – ducphien.livedrive.com 11

12. Ch c ch n B n cũng hi u rõ nh ng xu hư ng chung trên th trư ng lao
đ ng s có tác đ ng tr c ti p hay gián ti p đ n cu c s ng và nh ng k
ho ch c a B n. ð xác đ nh v trí c a B n trên th trư ng lao đ ng hi n
nay và nh ng cơ h i vi c làm trong tương lai, chúng ta hãy cùng làm m t
cu c hành trình xuyên su t Th trư ng lao đ ng trong Th i đ i m i.
• Làm vi c thư ng xuyên (permanent/full-time):
M c dù đang b nh ng hình th c làm vi c linh ho t hơn l n sân, song theo
đánh giá c a nhi u chuyên gia, trong nh ng th p k t i, s ngư i làm vi c
thư ng xuyên t i các công s v n s là thành ph n đa s trên th trư ng
lao đ ng. ðây là m t hư ng l p nghi p truy n th ng trong quan ni m c a
đa s ngư i dân, đ c bi t là các nư c xã h i ch nghĩa cũ b i đ i v i h ,
nó đ ng nghĩa v i s đ m b o vi c làm liên t c và thu nh p n đ nh. Tuy
nhiên, hư ng đi này có không ít h n ch , m t trong s đó ph i k đ n là
s c nh tranh r t l n b i s chênh l ch gi a cung và c u. “Th t nghi p”
theo nghĩa thông thư ng chưa bao gi mang tính ch t toàn c u như hôm
nay, khi t m b ng đ i h c, th m chí MBA chưa đ m b o cho B n m t vi c
làm n đ nh. Nhi u s li u th ng kê cho th y, s lư ng vi c làm truy n
th ng và tương ng là t l ngư i làm các công vi c c đ nh trong các cơ
quan hành chính và t ch c doanh nghi p liên t c gi m trong nh ng năm
g n đây.
Song b n thân khái ni m “vi c làm liên t c” và “thu nh p n đ nh” cũng
tr nên khá mong manh. Các doanh nghi p đã không còn kh năng đem
l i cho ngư i ta c m giác an toàn như ngày nào. M i đe d a m t vi c sau
các đ t gi m biên ch do công ty làm ăn thua l , tái c u trúc, sáp nh p
doanh nghi p ho c do ng d ng công ngh m i và các quy trình t đ ng
hóa luôn là n i ám nh đ i v i nh ng ngư i làm công ăn lương. Thêm vào
đó, công vi c này đem l i thu nh p tương đ i h n ch , ít kh năng đ t phá
trong khi l i b qu n lý v ch đ làm vi c khá ch t ch .
M t khác, tuy s lư ng vi c làm thư ng xuyên trong tương lai s v n đư c
đ m b o nh s phát tri n các ngành d ch v và các ngành đòi h i ki n
th c chuyên môn, song yêu c u v k năng s ngày càng cao hơn, đ c
bi t là các k năng gi i quy t v n đ , giao ti p, làm vi c đ ng đ i và kh
năng ng d ng công ngh . Có th th y r ng, v i xu hư ng này, cu c c nh
tranh trên m t tr n này đ “tr l i” s ngày càng tr nên gay g t.
V y nh ng ngư i không có kh năng “bám tr ” s đi đâu? ðâu là gi i pháp
cho nh ng ngư i không mu n ho c không th ch p nh n lu t chơi này?
• Công vi c bán th i gian (part-time)
S phát tri n c a ngành kinh doanh bán l cũng d n đ n vi c mô hình làm
vi c bán th i gian tr nên ph bi n hơn. Làm vi c bán th i gian ho c làm
vi c theo mùa: 2-3 ngày m i tu n trong các siêu th , cu i tu n ho c vào
kỳ ngh hè trong ngành du l ch đang là gi i pháp khá thích h p cho gi i
sinh viên, h c sinh và nh ng ngư i có con nh , b gi i h n v th i gian.
ðây cũng s là m t trong nh ng m t tr n hi m hoi dành cho lao đ ng ph
Thời đại mới & Cơ hội kinh doanh – ducphien.livedrive.com 12

13. thông, không có chuyên môn ho c có trình đ chuyên môn th p. Nh ng
công vi c này s t p trung thành ph n nhân công có thu nh p th p trong
dân s tu i lao đ ng. ðó là các v trí như nhân viên qu y thu ti n, nhân
viên ph c v trong các quán ăn nhanh vào gi cao đi m ho c làm n a
ngày.
• K t h p nhi u công vi c (portfolio)
Hi n s ngư i làm t 2 vi c tr lên (portfolio) chi m ít nh t 5% l c lư ng
lao đ ng trên th trư ng và có chi u hư ng gia tăng. Ngoài vi c chính là
m t công vi c thư ng xuyên v i thu nh p không cao, dân chúng thư ng
tìm t i m t ho c vài công vi c ph v i m c đích tăng thêm thu nh p.
K t h p 2 công vi c tr lên có nh ng l i th nh t đ nh như kh năng ki m
ti n cao, và ch đ làm vi c linh ho t, song l i có nguy cơ nh hư ng đ n
s c kh e, gây m t m i, stress, t l tàn ph tăng.
• Công vi c t m th i (temporary):
Trên th trư ng lao đ ng g n đây có xu hư ng tăng nhanh s ngư i làm
vi c t m th i, đ c bi t là cho các công ty d ch v . Ph n l n h là nh ng
ngư i có trình đ cao, chuyên nghi p trong m t lĩnh v c h p. Ngày càng
nhi u ngư i đư c đào t o bài b n làm vi c cho các công ty theo các h p
đ ng ng n h n, mang tính ch t “phi v ”. Cũng có khi đó là s k t h p c a
m t s ngư i thành m t nhóm th c hi n d án đ c bi t nào đó trong m t
th i gian ng n. Gi i phân tích d đoán, trong th p k t i, đây s là m t
trong nh ng gi i pháp vi c làm có thu nh p cao dành cho nh ng ngư i
không mu n b ràng bu c b i m t công vi c lâu dài, gò bó và nhàm chán,
thích đ i m t v i nh ng thách th c và m o hi m. Tuy nhiên, công vi c
này đòi h i có trình đ chuyên môn cao, nh y bén, cùng kh năng suy
nghĩ và làm vi c đ c l p.
• T làm ch (self-employed):
Nh ng năm g n đây, s ngư i ch n cách kinh doanh t do có xu hư ng
tăng rõ r t, đ c bi t là trong lĩnh v c d ch v . Trong kho ng t gi a nh ng
năm 80 đ n cu i th p niên 90, theo s li u c a T ch c Lao đ ng Th gi i,
t l dân s th gi i tu i lao đ ng ho t đ ng t do trong lĩnh v c d ch v
tăng t 16% lên 29%, riêng trong ngành d ch v kinh doanh tăng t 30%
đ n 39%, trong lĩnh v c tài chính, b o hi m, và b t đ ng s n tăng t
12% lên 23%. ð n năm 1999, đã có kho ng 20% nhân l c trên th trư ng
lao đ ng là thành ph n kinh doanh t do.
M t trong nh ng lý do chính d n đ n s ph bi n c a mô hình vi c làm
này là nh ng ý thích v l i s ng. Nhi u ngư i mu n đư c t làm ch cu c
s ng c a mình, đư c ki m soát t i đa và toàn b k ho ch và quá trình
th c hi n công vi c. Ch c h n B n cũng t ng có ý nghĩ tương t trong
đ u. Và m t công vi c kinh doanh, dù l n hay nh , song là c a chính
mình, chính là đi u mà h mơ ư c.
Thời đại mới & Cơ hội kinh doanh – ducphien.livedrive.com 13

14. Song cũng có nhi u ngư i đ n v i kinh doanh t do xu t phát t hoàn
c nh khách quan, do nh ng di n bi n b t l i trên th trư ng vi c làm
thư ng xuyên. S phát tri n c a các ngành d ch v như bán l , d ch v
khách s n, cà phê, nhà hàng, các lo i d ch v doanh nghi p và s n xu t
hàng tiêu dùng càng t o đi u ki n cho xu hư ng vi c làm này phát tri n.
Nhi u ngư i sau khi m t vi c làm đã không tìm đư c công vi c thích h p
v i k năng đành ch n cách kinh doanh cá th . M t s nh ng ngư i không
mu n ho c không c n làm vi c c ngày, song v n chưa mu n ngh làm
h n cũng gia nh p đ i ngũ các nhà kinh doanh t do. Nhi u ngư i v hưu
cũng có xu hư ng ch n hình th c này đ v a có thu nh p thêm vào lương
hưu, v a đ đ u óc và cơ th đư c h at đ ng, đ ng th i l i có th theo
đu i nh ng s thích mà khi còn tr chưa có đi u ki n và cơ h i th c hi n.
M t s ngư i có đ u óc kinh doanh mu n bán s n ph m do h t làm ra
cũng có th đ ng ra m doanh nghi p tư nhân. Nhi u ngư i có nh ng kh
năng đ c bi t, ki n th c chuyên sâu ho c có nh ng k năng đang đư c
chu ng trên th trư ng cũng ưa ch n hình th c làm vi c này b i nó giúp
h có đư c thu nh p cao hơn so v i m t công vi c c đ nh. Bên c nh đó,
nhi u l ai hình công vi c như ngh khám ch a răng, ngh m c... v b n
ch t cũng thích h p v i hình th c doanh nghi p t do hơn.
Ph n l n các nhà doanh nghi p t do t t ch c, đi u hành và th c hi n
công vi c kinh doanh mà không c n đ n ngư i làm công. Ch có 1/3 các
nhà doanh nghi p t do thuê nhân công bên ngoài, còn l i đ u t th c
hi n ho c có s tham gia giúp đ c a ngư i thân.
Có nh ng doanh nghi p gia đình đã l n m nh r t nhanh và tr thành
nh ng công ty l n, thu hút hàng ngàn lao đ ng. Theo s li u c a t p chí
Business Week, 177 trong s 500 công ty l n nh t M là các doanh
nghi p gia đình: nh ng ngư i l p ra các công ty đó (ho c con cháu c a
h ) không ch s h u s c phi u quy t đ nh mà còn n m gi các v trí
đi u hành. Trong s 23,000 cơ s đ i lý c a McDonald’s trên kh p th gi i,
t l các cơ s đư c đi u hành b i các doanh nghi p gia đình r t cao. T l
thành đ t và m c l i nhu n c a các doanh nghi p gia đình cũng cao hơn
so v i các doanh nghi p khác. Trong s các công ty gia đình thành công
ph i k đ n Microsoft, Adobe Systems, Oracle (s n xu t ph n m m), Dell
và Intel (IT), eBay và Yahoo! (Internet), Eli Lilly (Dư c ph m), New York
Times (Mass Media), Home Depot và Wal-Mart (Bán l ), FedEx (Logistic),
Southwest Airlines (hàng không), Wrigley (th c ph m) ...
Song t mình làm ch cu c s ng c a mình không ch đ ng nghĩa v i
quy n đư c quy t đ nh, quy n đư c làm đi u mình mu n và đư c hư ng
toàn b thành qu công vi c c a mình mà còn đ ng nghĩa v i vi c ph i
hoàn toàn ch u trách nhi m cho m i bư c đi, m i quy t đ nh c a mình, và
c vi c ph i s n sàng ch p nh n m o hi m và c kh năng x u nh t là
phá s n. Rõ ràng là c n ph i tính đ n y u t này vì r t nhi u ngư i đã
th t b i khi th đ ng ra kinh doanh đ c l p. Th ng kê cho th y, g n 90%
doanh nghi p nh theo mô hình truy n th ng th t b i ngay t 5 năm đ u
Thời đại mới & Cơ hội kinh doanh – ducphien.livedrive.com 14

15. ho t đ ng, 10% còn l i không ph i ai cũng may m n k ni m đư c sinh
nh t l n th 10.
Công vi c kinh doanh đ c l p đòi h i nhà doanh nghi p tương lai r t
nhi u y u t mà không ph i ai cũng đáp ng đư c. Trư c h t, B n c n
ph i có ý tư ng, ki n th c c n thi t v doanh nghi p, v th trư ng và các
thông tin c p nh t. Y u t th hai, không kém ph n quan tr ng, n u
không nói là quan tr ng hơn c , là v n. T o d ng m t doanh nghi p
truy n th ng đ ng nghĩa v i hàng l at chi phí như: đ u tư vào hàng hoá,
thuê nhân viên, thuê đ a đi m, phí v n t i, lưu kho, qu ng cáo ti p th …
Vài ngàn đôla hôm nay là quá ít đ b t đ u m t công vi c gì đó.
Song ch có v n còn chưa đ . B n còn c n ph i có nh ng m i quan h c n
thi t cho công vi c đ gi m b t r i ro trên thương trư ng v n kh c nghi t.
Song n u B n may m n h i đ nh ng đi u ki n trên và quy t tâm đi trên
con đư ng này, B n hãy xác đ nh trư c cho mình r ng B n s ph i đ u tư
r t nhi u th i gian và n l c t ngày đ u tiên cho đ n ch ng nào doanh
nghi p c a B n còn ho t đ ng. 8 gi làm vi c m i ngày là quá ít, b i t t
c các quy t đ nh l n nh đ u ch B n gi i quy t đ công vi c c a B n có
th “xuôi chèo mát mái”. B n s c n ph i làm vi c 16, n u không nói là
25 ti ng m i ngày. Và đi u này cũng không b o đ m là thành công ch c
ch n s đ n v i B n.
B n cũng có th đi theo mô hình Franchising - m t hình th c m i c a kinh
doanh c đi n, d a trên vi c s d ng và nhân lên m t mô hình đã đư c
ki m nghi m và ho t đ ng hi u qu cùng m t thương hi u có s n. B n ch
c n ký h p đ ng xây d ng m t quán bar ho c c a hàng kinh doanh theo
tiêu chu n và dư i m t thương hi u có ti ng, và cùng v i gi y phép, B n
s đư c cung c p m t mô hình đã đư c ki m nghi m, công ngh và đ
m o hi m th p nh t. Song m t h p đ ng franchising thư ng c n m t
kho n phí khá l n, chưa k t i ti n thuê đ a đi m, thi t b và đ ngh , tài
s n...
• Làm vi c t i nhà (Homeworking)
Tuy cu i nh ng năm 90 m i ch có 5% dân s tu i lao đ ng t ng làm
vi c t i nhà, song mô hình này đang phát tri n khá nhanh. Ngày càng
đông ngư i ch n hình th c làm vi c t i nhà, b i nó cho phép h làm vi c
h thích và t o đư c s cân b ng gi a công vi c và gia đình. Theo th ng
kê, có t i hơn 20 tri u dân M hi n nay ki m ti n ch y u b ng nh ng
công vi c t i nhà, trong s đó g n 60% là ph n .
Các mô hình homeworking r t linh ho t và đa d ng, trong đó, ph i k đ n
2 nhóm chính là làm vi c tr c tuy n (Teleworking) và Kinh doanh theo
m ng (Network Marketing).
Teleworking xu t phát t ý tư ng làm vi c t i nhà v i s tr giúp c a các
công ngh m i. Nh ng ngư i s gia nh p đ i ngũ làm vi c t i nhà trong
tương lai s bao g m r t nhi u ngành ngh khác nhau: nh ng nhà qu n
tr , đi u hành, các chuyên gia (l p trình, design, d ch thu t...), các chuyên
Thời đại mới & Cơ hội kinh doanh – ducphien.livedrive.com 15

16. viên ph c v khách hàng (qua đi n tho i, E-mail, chat), buôn bán hàng s
hoá, buôn bán c phi u, mua bán hàng cũ, hàng đ c đáo, buôn bán ngo i
h i (Forex), nh ng ngư i s ng b ng ngh chơi casino trên m ng... Các
trang Web toàn c u đã t o đi u ki n cho m i đ i tư ng kh p nơi trên
th gi i có th bán hàng hóa và d ch v cho b t c ai và s d ng các cơ s
d li u đ tìm ra các d ch v đó. Các gia đình s có th s d ng nh ng
d ch v này đ l a ch n cho mình nh ng s n ph m và d ch v t t nh t
ho c trao đ i b t c hàng hóa và d ch v nào.
Song phát tri n nhanh nh t hi n nay ph i nói đ n mô hình Kinh doanh
theo m ng (Network Marketing), m t hình th c hi n đ i nh t c a bán
hàng tr c ti p (direct sales). ðó là m t ngành kinh doanh không đòi h i
h c v n chuyên môn, kinh nghi m th c ti n trong ngh , v n đ u tư cùng
nh ng m i quan h đ c bi t. Hơn th n a, đây là m t trong s ít nh ng
công vi c kinh doanh không có m o hi m v tài chính, song l i có t l
thành công tương đ i cao, và đ c bi t là có kh năng dung hòa nh ng nhu
c u v v t ch t và l i s ng. Không ph i ng u nhiên mà các nhà phân tích
đã g i Kinh doanh theo m ng là ngh c a th k 21, là cái máy s n sinh
ra các nhà tri u phú. Trên th c t , ai cũng có th làm công vi c này, b i
công th c c a nó khá đơn gi n: đó là vi c tiêu th hàng hóa b ng cách
truy n thông tin t ngư i này sang ngư i khác xu t phát t kinh nghi m
tiêu dùng c a b n thân.
ði m qua nh ng xu hư ng trên Th trư ng lao đ ng trong Th i đ i m i s
giúp B n s tìm đư c cho mình m t hư ng đi thích h p, sao cho công vi c
không ch là nơi đ B n ng d ng nh ng ki n th c và k năng c a mình,
mà còn mang l i cho B n ngu n vui, ngu n c m h ng và m t cu c s ng
cân b ng.
Chương 3: Network Marketing và E-commerce - hai xu hư ng
kinh doanh ch đ o
Th k th 21 đang ch ng ki n s thay đ i trong thói quen mua hàng c a
ngư i tiêu dùng. Thay vì ngư i tiêu dùng ph i đ n c a hàng đ mua hàng
như trư c kia, gi đây, hàng hóa đang t tìm đ n ngư i tiêu dùng. Ngành
phân ph i tr c ti p hôm nay đang là m t trong nh ng lĩnh v c kinh t
phát tri n m nh nh t trong n n kinh t th gi i nói chung. Hàng t đôla
đang chuy n t h th ng bán l truy n th ng sang h th ng bán hàng qua
catalogue, mua hàng qua tivi (televised home shopping), các c a hàng o
trên m ng Internet... Và Network Marketing (kinh doanh theo m ng) đang
đóng vai trò ngày càng l n trong cu c cách m ng này.
Trong khi m c tăng trư ng c a ngành kinh doanh bán l truy n th ng
M ch đ t 3% m i năm, thì ch s này c a lĩnh v c kinh doanh theo
catalogue và g i thư chào hàng tr c ti p (direct mail) là 7% m i năm.
Riêng m c tăng trư ng doanh s c a Network Marketing đ t t c đ đáng
kinh ng c: 20-30% m i năm.
Thời đại mới & Cơ hội kinh doanh – ducphien.livedrive.com 16

17. L n đ u tiên, Network Marketing đư c báo chí nh c đ n m t cách tương
đ i có thi n c m là vào năm 1990, khi T p chí “Business” - m t t p chí
kinh doanh hàng đ u c a M đăng bài vi t v ngành kinh doanh này v i
t a đ : “Network Marketing – phương pháp ti p c n ngư i tiêu dùng h u
hi u nh t c a nh ng năm 90” c a tác gi Richard Poe, lúc đó là t ng biên
t p c a tòa báo. Năm 1992, cũng l i tác gi này có m t bài vi t n a v
Network Marketing mang tên: “Chúng tôi t o ra nh ng tri u phú”. ðây là
m t bư c ngo t trong s nhìn nh n c a công chúng đ i v i Network
Marketing vì trư c đó, các đ i di n c a ngành Network Marketing luôn là
đ i tư ng công kích c a gi i báo chí và b gán cho nh ng cái tên như:
“ki u làm ăn ch p gi t”, “trò tháp o” dành cho nh ng ngư i tham ti n, c
tin và li u lĩnh...
Gi đây, các t p chí t Wall Street Journal cho đ n New York Times đ u
nói v ngành kinh doanh này v i thái đ khác h n. Qu th t, trong b i
c nh hàng tri u ngư i m t vi c làm ho c gia nh p đ i ngũ nh ng ngư i
làm vi c t m th i ho c bán th i gian, tư v n t do ho c kinh doanh đơn l
trong th p niên v a qua sau nh ng đ t sáp nh p, chuy n như ng, gi m
biên ch ho c đóng c a c a các t p đoàn ho c là n n nhân c a s phát
tri n c a khoa h c k thu t, công ngh và t đ ng hóa, ngành Network
Marketing đã ch ng t mình như m t gi i pháp vi c làm t i ưu trong n n
kinh t hi n đ i. Có th nói, các công ty Network Marketing đang tr
thành m nh đ t “d ng võ” cho nh ng thành ph n nhân l c do các t p
đoàn “th i” ra, bao g m đ i di n đ các ngành ngh như bác sĩ, lu t sư,
môi gi i ch ng khoán và th m chí c các Giám đ c các công ty đã m t
m i v i nh ng bon chen trong các công ty kinh doanh truy n th ng.
Bên c nh đó, ki u qu ng cáo và ti p th thông thư ng ngày càng tr nên
kém hi u qu . Theo các s li u th ng kê, m i ngư i dân M hi n là đ i
tư ng m c tiêu c a ít nh t 145 thông đi p qu ng cáo m i ngày. Song rõ
ràng là cơ h i ti p c n m c tiêu c a các nhà qu ng cáo đã gi m h n so v i
trư c kia b i khán gi xem truy n hình ngày càng m t m i v i qu ng cáo
tr c ti p và có chi u hư ng né tránh chúng. Thêm vào đó, do s lư ng
qu ng cáo và các kênh qu ng cáo ngày càng tăng, t truy n hình đ n
Internet, nên các thông đi p qu ng cáo ngày càng có nguy cơ b chìm
ngh m trong m h n đ n thông tin mà ngư i tiêu dùng nh n đư c m i
ngày. Và vì v y, ngày càng có nhi u công ty v i phương châm “Không đ i
khách hàng tìm t i B n mà hãy t tìm đ n h ” ph i nh đ n Network
Marketing như m t gi i pháp ti p c n ngư i tiêu dùng hi u qu nh t.
Theo s li u c a Directing Selling Association (Hi p h i bán hàng tr c
ti p), doanh thu c a ngành Network Marketing trên toàn th gi i năm
2000 đ t hơn 80 t đôla M . Riêng M , doanh s c a ngành này năm
2000 là 20 t đôla v i g n 8 tri u ngư i tham gia.
Nh ng quá trình x y ra M không th không nh hư ng đ n các nư c
khác. M t s nư c đã thông qua các đ o lu t “b t đèn xanh” cho hình th c
kinh doanh này. Hi n nay, Network Marketing đang phát tri n m nh 125
nư c trên kh p các châu l c. Hi n trên th gi i có hơn 4000 công ty
Network Marketing l n. châu Âu có hơn 700 công ty Network Marketing,
Thời đại mới & Cơ hội kinh doanh – ducphien.livedrive.com 17

18. Ti u Á có hơn 800, Nga có hơn 70 công ty l n. Các công ty Network
Marketing hàng đ u hi n nay ph i k đ n là Amway, Vision, Primerica,
Mary Kay, Excel Communication, NuSkin.
Hàng ngàn công ty, trong đó có nh ng công ty hàng đ u th gi i như
Ford, Colgate, Canon, Lipton, Coca-Cola, Palmolive, Johnson & Johnson,
Toyota .v.v. đang s d ng Network Marketing đ phân ph i s n ph m.
Các công ty Network Marketing ti p th r t nhi u các m t hàng khác nhau
như b o hi m, các s n ph m hóa ch t dùng trong sinh ho t, th tín d ng,
đ trang s c, bát đĩa, máy vi tính, máy kéo mini...
• 500 công ty l n nh t th gi i do T p chí Fortune công b như IBM
hay MCI hi n nay đ u đang phân ph i s n ph m và d ch v qua các
công ty Network Marketing bên ngoài. IBM hi n đang bán các
chương trình đào t o qua Internet quacông ty Big Planet, m t chi
nhánh c a t pđoàn NuSkin International. Dupont và Conagra đã liên
k t v i nhau năm1988 đ l p ra công ty liên doanh v công ngh
sinh h c mang tên DVC v i công ty con Network Marketing mang
tên Legacy USA chuyên bán các s n ph m dinh dư ng. Tháng 5
năm1999, NBTY - m t “đ i gia” trong làng th c ăn dinh dư ng –
cũng mua công ty Network Marketing Dynamic Essentials
Incorporated (DEI) đ ph c v m c đích phân ph i s n ph m c a
công ty. Ngay như CitiGroup, công ty l n nh t th gi i v các d ch
v tài chính và b o hi m nhân th cũng đang phân ph i qua công ty
con Network Marketing mang tên Primerica. Công ty có l i nhu n
tăng nhanh nh t trong nh ng năm g n đây, đang niêm y t t i
American Stock Exchange cũng là m t công ty Network Marketing có
tên là Pre-Paid Legal Services.
• Song có l không có công ty Network Marketing nào thành công
trong vai trò nhà phân ph i thuê cho các công ty l n như Amway.
Công ty hi n bán xe hơi cho GM, Chrysler, Ford, tiêu th các s n
ph m c a Hotpoint và Whirlpoo, và phân ph i các d ch v toàn c u
cho MCI. V i m t trung tâm thơng m i o kh ngl trên Internet và
danh sách tên hàng g m 6500 s n ph m, Amway là m t minh h a
cho hình m u c a m t công ty trong tương lai.
• AT&T là m t trong nh ng t p đoàn l n đ u tiên ph i “n m mùi” th t
b i trư c nh ng đ i th nhanh chân hơn trong vi c áp d ng công c
Network Marketing. Trong vòng 5 năm t 1987 đ n 1992, AT&T đã
m t 15% th ph n nư c ngoài cho MCI và Sprint. MCI lúc đó đã
phân ph i d ch v c a mình trên toàn c u qua t p đoàn Amway.
Tương t , Sprint cũng r t thành công trong vi c ti p th d ch v c a
mình qua m t công ty Network Marketing là Network 2000. Các đ i
di n bán hàng c a Network 2000 t ra hi u qu hơn g p 10 l n so
v i các nhóm ti p th c a Sprint trong vi c tìm ki m khách hàng! R t
cu c, AT& T đã nh n ra m t đi u: Network Marketing là m t đ i th
đáng g m khi đ i đ u v i nó, song nó l i là m t công c đ c l c cho
nh ng nhà đi u hành sáng t o bi t v n d ng nó.
Thời đại mới & Cơ hội kinh doanh – ducphien.livedrive.com 18

19. Network Marketing cũng đư c các doanh nghi p v a và nh - nh ng ngư i
không có kinh phí cho qu ng cáo – đ c bi t ưa chu ng, b i các nhà phân
ph i đ ng th i là nh ng ngư i tiêu dùng hài lòng v i s n ph m chính là
cách qu ng cáo h u hi u nh t. Trong nh ng năm 90 có t i 50% hàng hoá
và d ch v trên th trư ng M đư c mua qua Network Marketing và đ n
năm 2000, t l này đã là 65%. T ng c ng có hơn 100 tri u ngư i M mua
hàng qua h th ng Network Marketing ít nh t 1 l n m i năm. Nh t, có
t i 90% lư ng hàng đư c tiêu th qua m ng lư i Network Marketing, nh
v y mà Nh t có đư c m c tăng trư ng kinh t vư t b c.
Theo d đoán c a các chuyên gia phân tích kinh t , trong th k 21 s có
70% hàng hoá trên th gi i đư c bán qua h th ng Network Marketing.
Network Marketing đã th c s bùng n trên toàn c u và thu hút hơn 30
tri u ngư i tham gia các m ng lu i này. Kho ng 500 ngàn ngư i trên toàn
th gi i đã tr thành tri u phú nh h th ng Network Marketing. Theo s
li u c a t p chí "Success", c m i tu n ngành công nghi p này l i s n sinh
ra 2 nhà tri u phú m i. M i tháng trên toàn th gi i l i có hơn 100 ngàn
ngư i m i gia nh p Network Marketing. Kho ng 15% dân s M , t c là c
9 ngư i dân M thì có 1 ngư i tham gia phân ph i trong các công ty
Network Marketing. Riêng Nh t có hơn 2 tri u nhà phân ph i v i t ng
doanh thu đ t 30 t USD m i năm. ðài Loan, c 12 ngư i dân l i có môt
ngư i tham gia h th ng Network Marketing. T ng doanh thu c a Network
Marketing ðài Loan và Tri u Tiên đ t g n 2 t USD m i năm.
Malaysia, hơn m t tri u ngư i tham gia Network Marketing đã đưa doanh
thu cu năm 1998 lên đ n con s 1 t USD. T i Úc, doanh thu c a MLM
đ t hơn 1,5 t USD m i năm. ð đư c tham gia m t bu i h i th ov
Network Marketing, nh ng ngư i dân Úc ph i b ra 5-7 gi đ ng h đi
đư ng – đi u này cho th y s c hút kỳ l c a lo i hình kinh doanh này.
Doanh s bán hàng c a Network Marketing t i ð c, Ý và Pháp đ t hơn 2
t USD m i năm, riêng Anh, con s này là 1 t USD. các nư c ðông
Âu, Network Marketing cũng đang phát tri n r t m nh. Ch trong vòng 1
năm “AMWAY” có m t t i th trư ng Rumania, đã có hơn 1% dân s nư c
này tham gia vào m ng lu i c a công ty này. T i Slovenia, Ba Lan, Ti p và
Hungary, Network Marketing cũng phát tri n v i t c đ chóng m t. T i
Tây Ban Nha, các công ty Network Marketing đã đ t đư c doanh thu hơn
700 tri u USD m i năm, Áo con s này là 300 tri u USD, Thu sĩ là
200 tri u USD, doanh thu các nư c Thu ði n, Na Uy và Ph n Lan cũng
đ t t i con s hàng trăm tri u đôla. T i Brazin, có t i g n 1 tri u nhà
phân ph i v i doanh thu t ng c ng hơn 3 t USD m i năm. Achentina,
con s này lên t i 1 t USD. Doanh s Nam Tri u Tiên cũng đ t 400
tri u USD. Các nhà phân ph i đã ng d ng nh ng công ngh kinh doanh
tiên ti n nh t như h th ng vi n thông và các quy trình t đ ng hoá vào
vi c bán s n ph m.
M t trong nh ng nguyên nhân ch y u d n đ n s phát tri n nhanh chóng
c a ngành phân ph i tr c ti p chính là d ch v mà ngành này cung c p
cho khách hàng. Vi c phân ph i tr c ti p t o đi u ki n cho khách hàng
mua s n ph m ngay t i nhà. ð ng th i, khách hàng còn nh n đư c nh ng
Thời đại mới & Cơ hội kinh doanh – ducphien.livedrive.com 19

20. thông tin tư v n chi ti t v cách s d ng s n ph m mà h đ t mua, có th
ki m tra các s n ph m chào bán. B n c th so sánh v i vi c mua c a
hàng mà xem! đó ch có nh ng ngư i bán hàng thư ng là ch bi t gói
hàng và chìa cho khách m t cách vô h n mà thôi!
E-commerce (Thương m i đi n t ) còn phát tri n m nh hơn n a. Ngành
thương m i đi n t b t ngu n t m ng Internet. Tuy m ng thông tin toàn
c u (Internet) này m i ch t n t i vài năm nay, song ch trong th i gian
ng n ng i đó nó đã cho th y vi c bán hàng qua các c a hàng đi n t là
đơn gi n và có l i hơn r t nhi u.
• Năm 1999, có hơn 1000 công ty có doanh thu t vi c bán các s n
ph m và d ch v qua m ng Internet đ t hơn 1 tri u đôla.
• Theo s li u c a H i đ ng thương m i Liên bang (M ), c 100 ngày
doanh thu t thương m i qua Internet M l i tăng g p đôi.
• Theo s li u c a Forrester Research, thương m i đi n t trên toàn
th gi i có th đ t m c doanh thu 3,2 nghìn t đôla vào năm 2003,
t c là kho ng 5% doanh thu c a ngành thương m i toàn c u năm
1999.
• Theo k t qu nghiên c u c a công ty nghiên c u Datamaster
(London, Anh), đ n năm 2010 kho ng 70% s l n mua bán t i nhà
s đư c th c hi n qua m ng Internet.
• Năm 1998, có kho ng 17 tri u ngư i M mua hàng qua Internet v i
t ng giá tr 7 t đôla.
M t trong nh ng ví d thành công đáng nh nh t trong ngành thương m i
đi n t là c a hàng sách trên m ng Internet l n nh t th gi i
Amazon.com.
N u b n không bi t tên Amazon.com, có nghĩa là b n quá l c h u
và ít vào Internet. Gi i chuyên viên g i Amazon.com là m t trong
nh ng công ty có tri n v ng nh t. Còn ai trong s các đ i gia c a
làng doanh nghi p th gi i đ t đư c doanh thu hàng t đôla ch
trong năm th tư t ngày m c a kinh doanh?
Ngư i sáng l p ra Amazon.com, ông Jeff Bezos đã suy tính chi n
lư c c a c a hàng trên Internet này h t s c k lư ng. Ngày 30
tháng 6 năm 1994, ông t bi t các đ ng nghi p công ty DE Shaw
& Co, cùng v và chú chó c a mình r i New York đ n Seatle, thành
ph n m trên b bi n phía Tây nu c M , thu c bang Washington.
Thành ph này v n r t h p d n Jeff Bezos vì có chính sách ưu đãi v
thu , đ ng th i có ngu n nhân l c trình đ cao khá d i dào.
Sau khi đ n nơi, ông đăng ký m công ty (ch t n v n v n vài ti ng
đ ng h ) mang tên Amazon.com, thuê m t văn phòng (v n là m t
garage r ti n), nh n 4 nhân viên (k c v ông) vào làm vi c, và
đ t ra trư c toàn th công ty nhi m v : sau đúng 1 năm, t c là
ngày 30 tháng 6 năm 1995 s b t đ u bán sách qua m ng Internet
trên toàn lãnh th nư c M . Mô hình do Bezos phát minh t ra h t
s c hi u qu . Nh ng tu n đ u tiên, các nhân viên công ty, g m c
Bezos, đích thân ch sách đ n bưu đi n. Sau đó, làn sóng đ t mua
hàng dâng lên nhanh đ n n i công ty ph i m h n m t b ph n
Thời đại mới & Cơ hội kinh doanh – ducphien.livedrive.com 20

21. chuyên giao sách. Nhưng thu nh p cũng tăng theo c p s nhân! ð n
cu i năm, công ty đã ki m đư c 2 tri u đôla đ u tiên. T t c ti n
ki m đư c, Bezos đ u dùng vào vi c phát tri n Amazon.com.
Năm ti p theo, năm 1996, đã mang l i cho công ty 16 tri u đôla.
Nh ng d đoán c a gi i chuyên viên mà Bezos đ c r t nhi u t năm
1994 đã không sai chút nào. Internet th c s đã phát tri n v i m t
t c đ chưa t ng th y và Amazon th m chí không c n t n nhi u
công s c cho vi c phát tri n cơ s khách hàng. Ch c n đ m t s
banner qu ng cáo không m y t n kém trên m t s trang Web ph
bi n là đ . Ch ng h có bóng dáng m t đ i th c nh tranh nào.
Ý đ nh c a Jeff Bezos là làm sao đ trong tương lai s có th mua
b t c th gì trên Amazon.com. Th m chí, công ty đã đăng ký
thương hi u Earth’s Biggest Selection (s l a ch n l n nh t th
gi i).
Hi n Amazon.com có thu nh p vài trăm tri u đôla m i quý.
(Trích t “Marketing: làn sóng th 5”, A. Summer và Duncan
G.)
Chúng ta hãy cùng xem nh ng giai đo n chính trong s phát tri n c a
ngành thương m i đi n t .
— Làn sóng th nh t c a thương m i đi n t ra đ i năm 1995 và
g n li n v i s phát tri n c a các c a hàng bán l trên m ng Internet.
ðây là d ng thương m i đi n t theo mô hình B2C (“Business-to-
consumer”, hay “doanh nghi p-ngư i tiêu dùng”). Mô hình này đ n nay đã
phát tri n m nh m kh p nơi trên th gi i. Năm 1999, B2C đã đ t đ n
cao trào.
M t trong nh ng chuy n ti u lâm c a mi ng c a ngư i M v
thương m i đi n t k r ng: “Có 3 ngư i ăn xin trên cùng m t ph
New York. Ngư i th nh t giơ t m b ng b ng bìa carton có ch “ăn
xin”, cu i ngày xin đư c 5 đôla, anh ta bèn mua m t chai vang r
ti n và ng thi p đi đ y mãn nguy n trên gh đá. Anh th hai chìa
t m b ng có vi t ch “ăn xin.com”, ki m đư c 15 ngàn đôla và mua
đư c m t xe hơi t t. Anh th ba vi t ch “e-ăn xin”, và ngay l p t c
có đ i di n c a m t công ty l n đ ngh h p tác th c hi n m t d án
v thương m i đi n t ”.
Tuy nhiên, th i gian g n đây, các c a hàng kinh doanh trên m ng Internet
mô hình B2C đang g p r t nhi u khó khăn. Tuy các c a hàng Internet v n
c ti p t c đư c m ra v i t c đ tên l a, và v n có nhi u ngư i mua hàng
đó, song th ng kê cho th y, r t ít công ty trên Internet kinh doanh có l i
nhu n th c. Báo chí ngày càng đưa nhi u tin t c v nh ng th t b i c a
hàng lo t d án kinh doanh trên Internet. C phi u c a các công ty
Internet cũng lao đao. Sau m t th i gian dài tăng giá vùn v t, c phi u
c a các công ty Internet trên th trư ng ch ng khoán NASDAQ đang
xu ng d c th m h i. ði u này trư c h t là do các nhà đ u tư đã th t v ng
v các công ty này b i báo cáo c a các công ty kinh doanh qua Internet
liên t c cho th y nh ng con s âm. Và đi u này l i x y ra M , nơi mà s
Thời đại mới & Cơ hội kinh doanh – ducphien.livedrive.com 21

22. ngư i truy c p Internet đã vư t m c 50% t lâu! Và Nga, tình hình cũng
không m y kh quan.
— Làn sóng ti p theo cu thương m i đi n t là mô hình d ng B2B
(“business-to-business”, hay “doanh nghi p- doanh nghi p”). Mô hình này
đang là đ tài th o lu n sôi n i trong nh ng năm g n đây. ð c đi m c a
nó là t t c các thành viên tham gia các giao d ch qua m ng Internet đ u
là các t ch c pháp lý. Ngư i ta đã d đoán r ng, thương m i đi n t theo
mô hình này s là ngành có doanh thu l n nh t trong nh ng năm t i.
— Và cu i cùng là làn sóng th ba c a thương m i đi n t . Làn
sóng này m i đang hình thành theo mô hình C2C (“consumer-to-
consumer”, hay “ngư i tiêu dùng-ngư i tiêu dùng”) thay th cho mô hình
B2C trư c đây. Th ng kê cho th y, M cũng như Nga, ph n l n nh ng
ngư i vào các c a hàng Internet ch đ xem ch ng lo i hàng và so sánh
giá, song h l i mua hàng các c a hàng bình thư ng, t c là ngoài m ng
Internet. Rõ ràng là c n ph i có m t th i gian n a đ thay đ i thói quen
c a con ngư i, và lúc đó thì vi c mua hàng qua m ng Internet s tr
thành m t chuy n bình thư ng như vi c mua bánh mì hàng ngày. Song
còn có m t hi m ho ng m n a, b i càng có nhi u c a hàng Internet,
c nh tranh gi a chúng càng tăng và càng đòi h i nhi u chi phí cho vi c
thu hút và gi khách hàng. Và đó ch c ch n s là m t s ti n kh ng l !
K t qu là s ch ng m y ch c, giá r - m t trong nh ng ưu th c a
thương m i đi n t - s không còn n a!
Các công ty thương m i đi n t hi u r t rõ đi u đó và vì v y, mô hình
C2C, v i vi c t n d ng Internet và m i quan h ngư i tiêu dùng - ngư i
tiêu dùng, m t trong nh ng th m nh c a Network Marketing, đang là mô
hình đư c các doanh nghi p đ t nhi u hy v ng. Các trang Web thương
m i đi n t đang c g ng t o “ngư i hóa” d ch v khách hàng c a mình
b ng cách m nh ng chatroom ho c đư ng dây đi n tho i trên Internet
đ có th giao ti p tr c tuy n v i khách hàng nh m t o cho h c m giác
g n gũi hơn. Ngay c đ n gã kh ng l như Amazon.com cũng đã b t đ u
tìm đ n Networrk Marketing đ bán s n ph m c a mình. Hơn th n a, vi c
s d ng Network Marketing còn có th giúp các doanh nghi p trên
Internet vươn t m v i c a mình đ n m t khúc th trư ng lâu nay còn b
ng - đó là m t s lư ng l n khách hàng – nh ng ngư i không bao gi s
d ng Internet vì m t lý do nào đó.
ð u năm 1999, Amway và Microsoft đã công b v vi c h p tác
thành l p trang Web bán l l n nh t trên m ng Internet mang tên:
Quixtar.com. Trang Web này s bán hơn 10 ngàn s n ph m và d ch
v khác nhau. Ngoài nh ng s n ph m đ c hi u c a hãng, Quixtar d
đ nh bày bán c các s n ph m hi n có c a Amway, t giày th thao
Adidas và giàn âm thanh Panasonic đ n nh ng nhãn hi u đ c quy n
c a Amway như các s n ph m v sinh SA8 và m ph m Artistry.
Song đi u quan tr ng hơn c là Quixtar đã kéo theo đư c m t lư ng
khách hàng trung thành kh ng l vaò các trang Web khác c a c 2
công ty. 3 tháng trư c khi trang Web Quixtar.com ra m t, đã có 200
ngàn ngư i đăng ký trên trang Web gi i thi u Quixtar c a
Thời đại mới & Cơ hội kinh doanh – ducphien.livedrive.com 22

23. Amway. Quixtar tr thành công ty thương m i đi n t l n đ u tiên
vào th trư ng v i m t cơ s khách hàng đáng n trên cơ s 3 tri u
đ i di n bán hàng c a Amway trên toàn c u và nó th c s t o ra
m t hình m uhoàn toàn m i cho lĩnh v c thương m i đi n t .
Không còn nghi ng gì n a, tương lai s thu c v các doanh nghi p bi t
thích nghi k p th i v i nh ng xu hư ng kinh t m i và bi t xây d ng m t
mô hình doanh nghi p ph i h p nh p nhàng công c Network Marketing
v n d ng nh ng th m nh c a Internet và nh ng nguyên lý c a thương
m i đi n t .
Chương 4: L ch s Network Marketing
Network Marketing (t m d ch là Kinh doanh theo m ng) ra đ i vào n a
đ u c a th k 20 t i M . L ch s Network Marketing g n li n v i tên tu i
doanh nhân ngư i M Carl Renborg (1887-1973), ngư i có nh ng ý tư ng
mà sau này đã đư c phát tri n thành ngành Kinh doanh theo m ng v i
doanh s hơn 200 t USD m i năm.
Renborg t ng có 12 năm s ng và làm vi c cho nhi u công ty M khác
nhau Trung Qu c thu c các ngành d u l a và đóng tàu. Ngay t lúc đó,
ông đã b t đ u nghĩ đ n ch đ dinh dư ng lành m nh và vai trò c a
vitamin trong đ i s ng con ngư i. Gi a nh ng năm 20, ông t ng ph i ng i
tù cùng nhi u ngư i nư c ngoài khác t i Trung qu c khi các l c lư ng cách
m ng do tư ng Tr n Kh i Thi c m đ u lên n m chính quy n. Chính vào lúc
này, ông b t đ u th nghi m các ch đ ăn kiêng khác nhau, b i th c ăn
trong tù không đ m b o cho s c kh e. Song, bi t l y đâu ra các ch t c n
thi t cho cơ th vào lúc đó, như ch t s t, ch ng h n? Và ông đã tìm ra l i
gi i - ch t b đ u tiên đư c ông dùng th chính là … nh ng chi c đinh g !
Ông tr n m t ph n g s t vào th c ăn trong tù, sau đó th a thu n v i
nh ng nhân viên cai ng c đ h mang đ n cho ông các lo i th o m c.
B ng cách đó, Carl Renborg và nh ng ngư i làm theo ông đã s ng sót và
quay tr v đư c quê hương.
• Công ty “California Vitamins” và mô hình “phân ph i m t
t ng”
Năm 1927, t i M , Renborg b t tay vào vi c bào ch ra các viên thu c b
dư ng đi kèm v i th c ăn có thành ph n chính là liu-xern ch a nhi u
vitamin, ch t khoáng, ch t đ m và các thành ph n ch t b khác. Nh ng
viên thu c ch ra đư c ông phát không cho nh ng ngư i quen c a ông
dùng th . Song, không m t ai trong s đó u ng th nh ng viên thu c
này. Lúc đó, Carl quy t đ nh thu ti n c a nh ng ngư i nh n thu c vì ông
hi u: nh ng gì đư c cho không thư ng không đư c ai coi tr ng. Ngay l p
t c, thông tin v nh ng viên thu c b dư ng đư c truy n đi r t r ng (m i
ngư i quen c a ông đ u có r t nhi u ngư i quen khác). Ngư i ta b t đ u
xin g p ông đ h i thêm thông tin v s n ph m m i này. L dĩ nhiên, Carl
không th đáp ng đư c nhu c u c a t t c m i ngư i. Và lúc đó, ông n y
ra m t ý nghĩ tuy t v i...
Thời đại mới & Cơ hội kinh doanh – ducphien.livedrive.com 23

24. Ông đ ngh các b n mình t cung c p thông tin v lo i thu c b này cho
nh ng ngư i quen c a h , và ông s tr hoa h ng n u h bán đư c thu c.
Ông còn tr hoa h ng cho c nh ng ngư i quen c a b n mình n u h ti p
th đư c s n ph m ông c a đ n nh ng ngư i quen c ah .
Network Marketing ra đ i t đ y. Năm 1934, Carl Renborg sáng l p ra
công ty “California Vitamins” và áp d ng h th ng bán hàng mà trong đó,
ngư i tiêu dùng cũng chính là ngư i bán s n ph m. K t qu thu đư c th t
tuy t v i: phương pháp phân ph i m i không nh ng đã giúp ông kh i ph i
đau đ u v i vi c thuê hàng nghìn nhân viên bán hàng, mà còn nhanh
chóng làm ông tr nên giàu có. Công ty nhanh chóng đ t đư c doanh thu
7 tri u USD mà không t n m t đôla nào cho qu ng cáo.
Năm 1939, Carl Renborg đ i tên công ty thành “Nutrilite Products” (l y t
tên s n ph m), trong khi v n gi nguyên t c lưu hành s n ph m thu c b
dư ng này. Nhân viên c a ông t tìm ki m các đ i tác phân ph i m i,
cung c p cho h nh ng thông tin c n thi t v s n ph m và đ ngh t ng
ngư i xây d ng m ng lư i tiêu th riêng c a mình thông qua các m i quan
h c a h . Công ty đ m b o cung c p s n ph m cho t t c các nhà phân
ph i và tr hoa h ng cho t ng nhà phân ph i không ch trên s hàng h
tr c ti p bán đư c, mà còn trên doanh s c a các nhà phân ph i mà ngư i
đó tuy n d ng đu c. M ng lu i các nhà phân ph i đ c l p b t đ u phát
tri n v i t c đ chóng m t. M i đ i di n bán hàng c a công ty, hay còn g i
là “ngư i đ đ u”, song song v i vi c bán hàng, còn đ m nh n vi c tìm
ki m ngư i phân ph i m i, đào t o và giúp đ ngư i đó bán đư c càng
nhi u hàng càng t t - b i đi u này nh hư ng tr c ti p đ n ti n hoa h ng
c a anh ta. S hoa h ng mà nhà phân ph i- đ i di n c a công ty - nh n
đư c, nhi u khi là t các thương v c a nhóm hơn là t các thương v
riêng.
Như v y, Renborg đã đưa vào ng d ng hình th c “phân ph i m t t ng”,
còn g i là “bán hàng đơn c p”. ðó cũng chính là th nghi m đ u tiên c a
hình th c phân ph i tr c ti p. Và th nghi m này đã thành công ngoài s c
tư ng tư ng! M c dù lúc đó, nhà phân ph i m i ch đư c hoa h ng trên
doanh thu c a nh ng thành viên do anh ta tr c ti p tuy n d ng, m ng
lư i c a Renborg đã đem đ n cho ông l i nhu n kh ng l trong m t th i
gian ng n và mang l i cho nh ng ngư i xây d ng m ng lư i s đ c l p v
tài chính.
• “Amway” và mô hình “phân ph i nhi u t ng” (Multi Level
Marketing - MLM)
Giai đo n phát tri n ti p theo c a Network Marketing g n li n v i tên tu i
c a 2 c u thành viên “Nutrilite” là Rich De Vos và Jay Van Endel. Sau 10
năm kinh doanh thành công trong m ng lư i c a Renborg, năm 1959, h
đã cùng đ ng ra thành l p công ty riêng c a mình mang tên "American
Thời đại mới & Cơ hội kinh doanh – ducphien.livedrive.com 24

25. Way Corporation", vi t t t là “Amway”. Hi n “Amway” là công ty MLM l n
nh t th gi i v i doanh thu hàng năm lên t i 8 t USD.
ðóng góp l n nh t c a 2 c u thành viên “Nutrilite” này vào s phát tri n
c a Network Marketing là trư c h t, h đã vư t ra kh i khuôn kh mô
hình trư c đây (đơn s n ph m) v i vi c đưa thêm các m t hàng gia d ng
vào danh sách tên hàng c a công ty (mô hình đa s n ph m). Hi n trong
b ng giá c a công ty có t i hơn 3000 tên hàng khác nhau. Th hai, h đã
áp d ng mô hình “phân ph i nhi u t ng” trong kinh doanh, có nghĩa là h
tr ti n hoa h ng trên doanh s cho t t c các nhà phân ph i thu c t t c
các t ng, ch không ch các nhà phân ph i do h tr c ti p tuy n d ng. K t
qu là công ty l n m nh r t nhanh và s n ph m c a công ty đã vư t ra
kh i biên gi i M sang đ n Canada, Úc, Nh t và m t s nư c khác. Ngày
nay, “Amway” có m t t i 24 nư c trên th gi i và hàng tri u ngư i đã có
cơ h i đ i đ i nh h p tác v i công ty.
Song, MLM cũng đã tr i qua nh ng giai đo n đ y khó khăn. Năm 1975, t i
M r lên phong trào đ u tranh v i các “pyramid tài chính” và “Amway” đã
suýt tr thành n n nhân c a chi n d ch này. M t s quan ch c trong H i
đ ng Thương m i Liên bang đã cáo bu c “Amway” là m t pyramid tài
chính. Sau chi n d ch đi u tra ho t đ ng c a công ty kéo dài 4 năm, tòa
án đã đưa ra phán quy t công nh n công ty “Amway” nói riêng, và
Network Marketing nói chung, là phương pháp bán hàng h p pháp. Ngay
sau khi chính quy n Liên bang thông qua, m t lo t các bang cũng lên
ti ng công nh n tính h p pháp c a Network Marketing.
M t minh ch ng hùng h n cho th y Network Marketing đã đ nh hình như
m t lĩnh v c kinh doanh th c th chính là vi c các c phi u c a hơn 20
công ty Network Marketing đang đư c đưa ra giao d ch trong h th ng
đ nh giá t đ ng c a Liên đoàn đ i lý ch ng khoán M và trên th tru ng
ch ng khoán New York hi n nay. Còn có không ít các công ty khác s n
sàng tung ra c phi u c a mình, b i vi c các công ty Network Marketing
có tình tr ng tài chính t t hơn nhi u so v i các doanh nghi p truy n th ng
đang các làm các nhà đ u tư đ c bi t chú ý.
• Các giai đo n phát tri n c a Network Marketing:
Theo Richard Poe, tác gi c a nhi u công trình nghiên c u v Network
Marketing, s phát tri n c a lĩnh v c này có th đư c chia làm 4 giai đo n
sau đây:
1. Làn sóng th nh t (1945-1979):
ðây là giai đo n sơ khai c a Network Marketing, hay còn g i là giai đo n
phi chính th c, khi còn chưa có các đi u lu t hay văn b n c th nào v cơ
ch kinh doanh này. Trong khi đó, các cơ quan ch c trách l i t ra thi u
trách nhi m v i các công ty Network Marketing khi đưa ra nh ng quy đ nh
không phù h p. S h n lo n c a làn sóng th nh t ch k t thúc vào năm
1979, sau khi H i đ ng Thương m i Liên bang công nh n Network
Marketing là m t ngành kinh doanh h p pháp.
Thời đại mới & Cơ hội kinh doanh – ducphien.livedrive.com 25

26. 2. Làn sóng th hai (1980-1989):
ðư c khích l b i thái đ thân thi n hơn t phía chính quy n, Network
Marketing vào nh ng năm 80 bư c sang m t th i kỳ m i – th i kỳ bùng
n mô hình Network Marketing. Có th nói, nh s h tr c a công ngh
m i, Network Marketing đã th c s t o nên m t làn sóng m i trong kinh
doanh. B ng ch ng là s xu t hi n c a hàng ngàn công ty ho t đ ng theo
mô hình Network Marketing, thu hút hàng tri u ngư i M gia nh p đ i ngũ
nhân viên Network Marketing. Năm 1980, công ty “Herbalife” ra đ i
và đ n nay đã tr thành m t trong nh ng đ i gia Network
Marketing trên toàn th gi i v i doanh thu đ t con s kh ng l 2,3
t USD vào năm 2000, t c sau 20 năm t n t i. Hi n “Herbalife”
chính th c ho t đ ng và có đ i di n 52 nư c trên toàn th gi i.
Công ty đã đư c ghi vào sách k l c Guinnes v i tư cách là công ty
Network Marketing có t c đ phát tri n nhanh nh t th gi i.
Network Marketing đã đi lên t các s n ph m v sinh cá nhân, vitamin,
các ch t b sung dinh dư ng, đ gia d ng, các s n ph m cho h c t p và
ngh ngơi. T sau năm 1980, t l các d ch v , đ c bi t là d ch v vi n
thông b t đ u tăng lên. Trong s các d ch v còn có th tín d ng, d ch v
tài chính, b o hi m, d ch v du l ch...
Tuy nhiên, giai đo n này, công ngh Network Marketing v n còn khá
m i m và vì v y, còn quá khó và ph c t p đ i v i đa s công chúng.
3. Làn sóng th ba (1990-1999):
ðây còn g i là giai đo n ph c p c a Network Marketing. Th p k 90 đánh
d u s lên ngôi c a ngành Network Marketing như m t lĩnh v c kinh
doanh nghiêm túc. Nh ng ng d ng m i như máy vi tính, các h th ng
qu n lý và vi n thông giúp Network Marketing tr nên ph c p v i ph n
đông dân chúng. Chúng giúp gi m đáng k chi phí c v th i gian l n ti n
b c cho vi c t ch c h th ng Network Marketing. Và k t qu là hàng
tri u ngư i đã đ n v i Network Marketing.
Theo sô li u do t The Wall Street Journal công b năm 1995, t ng s
ngư i tham gia Network Marketing M tăng 34% trong vòng 4 năm t
1990 đ n 1994, và s các nhà phân ph i chính th c c a các công ty
Network Marketing tăng g p đôi t năm 1993 đ n 1994.
Nhi u công ty n i ti ng lúc đó đang áp d ng chi n thu t phân ph i theo
hàng d c cũng nh n th y l i th c a bán hàng tr c ti p và nhanh chóng
chuy n sang h th ng này. Lư ng ti n t h th ng phân ph i hàng d c
chuy n sang phân ph i nhi u t ng ngày càng l n.
4. Làn sóng th tư (t năm 2000 tr đi):
Thời đại mới & Cơ hội kinh doanh – ducphien.livedrive.com 26

27. Làn sóng th tư đánh d u s bùng n c a Network Marketing trên toàn
c u. R t nhi u công ty Network Marketing thành công t i Trung qu c, Hàn
qu c, Nh t và “qua m t” c các công ty M v t c đ phát tri n. N a
cu i th p k 90 còn đánh d u nh ng thay đ i đáng k trong nh n th c v
Network Marketing. Các t p đoàn l n đua nhau quay ra h p tác v i các
m ng lư i phân ph i ki u Network Marketing. Các chuyên viên c a các t p
chí có uy tín như Wall Street Journal cũng ra s c kh n ng i Network
Marketing. Không ch có th , các “đ i gia” trong làng doanh nghi p th
gi i còn thi nhau m các công ty con theo mô hình Network Marketing và
h p tác chi n lư c v i các công ty Network Marketing. Cu c ch y đua ki m
ti n b ng Network Marketing đã b t đ u.
Trong vòng hơn 55 năm qua, tr i qua 3 giai đo n phát tri n, Network
Marketing đã th c s l n m nh và tr thành m t kênh phân ph i h p pháp
và hi u qu . N u như trư c kia, nó luôn b xem như m t d ng kinh doanh
không chính th c, th m chí là phi pháp; nh ng nhà doanh nghi p Network
Marketing không bao gi nghĩ đ n vi c có th đư c xu t hi n trên các t p
chí tài chính ho c trong các bài phóng s c a Wall Street Journal, đư c
nh c đ n trong các cu c h p h i đ ng qu n tr hay t i nh ng cu c h i
ngh khoa h c c a các trư ng đ i h c v kinh doanh thì cùng v i làn sóng
th 4, Network Marketing đã thoát ra kh i s cô l p. Hôm nay, vai trò
quan tr ng c a mô hình Network Marketing trong n n kinh t toàn c u đã
đư c th a nh n r ng rãi. Báo chí kinh doanh đưa tin không ng t v nh ng
thành công c a lĩnh v c này. Công chúng xem Network Marketing như
m t gi i pháp cho v n đ vi c làm – m t v n đ nóng c a xã h i hi n đ i.
Khác v i các doanh nghi p Network Marketing trư c kia, các doanh nghi p
làn sóng th 4 đã hòa nh p vào th gi i doanh nghi p nói chung. Cùng v i
Thương m i đi n t , Network Marketing đang t o thành m t “làn sóng
m i” trong th gi i doanh nghi p hôm nay.
Chương 5: ð c đi m c a Network Marketing
Ngày nay, v i s ti n b c a khoa h c k thu t, chúng ta đã có th ch
t o ra hàng lo t nh ng s n ph m hi n đ i như xe hơi, ti vi, máy tính…
Song chúng ta l i ph i đ i m t v i v n đ khác: làm sao đ bán đư c
hàng trên th trư ng, đ đưa nh ng thành qu con ngư i làm ra đ n ngư i
tiêu dùng m t cách nhanh chóng và hi u qu nh t.
Qu th c, trong n n kinh t hi n đ i, v n đ phân ph i có ý nghĩa h t s c
quan tr ng . Cu c chi n tranh giành khách hàng đang tr nên kh c li t
hơn bao gi h t. Và th c t là các nhà s n xu t bu c ph i chi ngày càng
nhi u ti n cho qu ng cáo ti p th đ thu hút s chú ý c a ngư i tiêu dùng.
Song, đi u tr trêu là chi phí cho qu ng cáo ti p th tăng không h b o
đ m kh năng tiêu th s n ph m cũng s tăng theo. V i s lư ng các
kênh truy n thông tr c tuy n ngày càng tăng như hi n nay, ngư i tiêu
dùng có xu hư ng b m t đ nh hư ng do quá t i thông tin. Và k t qu là
các nhà s n xu t không còn ki m soát đư c tính hi u qu c a công c
qu ng cáo ti p th truy n th ng.
Thời đại mới & Cơ hội kinh doanh – ducphien.livedrive.com 27

28. m t s nư c, không hi m trư ng h p nhà s n xu t đư c tr ti n đ
không s n xu t b i ch ng nh ng hàng s n xu t ra ch n m trong kho ch
không đ n đư c ngư i tiêu dùng, mà còn có th gây ra nh ng xu hư ng
b t l i trên th trư ng.
Network Marketing đã ra đ i như m t gi i pháp phân ph i m i, giúp đưa
hàng đ n ngư i tiêu dùng nhanh hơn, hi u qu hơn và có l i hơn v i giá
th p hơn r t nhi u.
• Nguyên lý ho t đ ng c a mô hình Network Marketing
Mô hình Network Marketing có cách ph bi n s n ph m tương đ i đơn
gi n. Có th nói r ng, đây là cách ph bi n t ngư i này sang ngư i khác.
Trên th c t , t t c chúng ta đ u thư ng xuyên làm vi c đó trong cu c
s ng hàng ngày. B n c ng m l i xem: B n mua m t cu n phim video
m t s p bán băng đĩa v . Xem xong, b n th y r t thích và li n k cho
ngư i b n nghe. Anh ta cũng mu n mua băng video đó và h i b n đã mua
đâu. B n s n lòng chia s thông tin mà không ai tr ti n cho b n, t t c
l i nhu n đ u do kiôt đư c hư ng. Hay khi b n đ n ăn m t nhà hàng và
r t hài lòng v th c ăn và ph c v , b n li n k cho ngư i quen c a mình
nghe. H cũng đ n ăn nhà hàng này, và nhà hàng chính là bên đư c l i
ch không ph i b n đư c l i do cung c p thông tin. ðây chính là ví d
phân ph i đi n hình, ch có đi u B n không đư c tr ti n mà thôi.
Các công ty s d ng nguyên t c ph bi n s n ph m này t ch c nó thông
qua m ng lư i phân ph i. Khái ni m Network Marketing, t c là đưa s n
ph m đ n v i khách hàng thông qua m ng lư i các nhà phân ph i, chính
là b t ngu n t đây. ði u này x y ra trên th c t ra sao? Các nhà phân
ph i mua s n ph m, dùng th , đánh giá chúng, nhìn th y k t qu sau khi
s d ng và k cho ngư i quen c a mình (cũng có khi là ngư i không
quen), nh ng ngư i đó cũng l i làm tương t … K t qu là hình thành m t
m ng lư i khách hàng (nhà phân ph i) c a công ty như sau:
Thời đại mới & Cơ hội kinh doanh – ducphien.livedrive.com 28

29. Như chúng ta đã th y, quá trình này có th kéo dài đ n vô t n. H th ng
đư c xây d ng không theo nguyên t c qu n lý c đi n, mà đư c hình
thành t các nhà phân ph i t do mu n xây d ng nh ng nhóm phân ph i
(m ng lư i) c a mình, trong đó các thành viên cũng không ph thu c l n
nhau. M i khách hàng đ u có th tr thành nhà phân ph i và ngư i đ
đ u, t c là phát tri n các nhóm nh ng nhà phân ph i đ ng dư i mình.
Công vi c đ đ u bao g m vi c tuy n d ng nhà phân ph i m i, d y h
cách bán hàng và phát tri n m ng lư i và cách đào t o ngư i m i.
H th ng chia hoa h ng cũng r t có l i cho t t c các thành viên. Ph n
công vi c đư c g i là “đ đ u” cho phép nhà phân ph i tăng thu nh p c a
mình, b i các nhà phân ph i không ch nh n đư c hoa h ng trên s hàng
mình tr c ti p bán, mà còn nh n đư c ph n trăm trên doanh s c a các
thành viên trong nhóm vì có công t p h p đư c đ i ngũ c ng s và đi u
hành đ i ngũ đó. Và n u như các nhà phân ph i trong nhóm đó cũng tr
thành các nhà đ đ u thì không nh ng thu nh p c a h tăng, mà c a
ngư i đ đ u h cũng tăng theo.
• So sánh Network Marketing với mô hình phân phối truyền thống
•
phương th c phân ph i truy n th ng, chúng ta th y r ng, m t hàng T
có giá thành s n xu t ch 10 đôla, song đ n tay ngư i tiêu dùng giá đã b
đ i lên t i 100 đôla (ví d ch mang tính ch t tư ng trưng). T i sao v y?
R t đơn gi n. B i vì quá trình đ nh giá s n ph m còn b nh hư ng b i m t
lo t nhân t : phí v n chuy n, ti n thuê m t b ng, lương nhân viên, cư c
phí h i quan, các chi phí nh t th i khác, nghiên c u th trư ng và qu ng
cáo, lãi su t c a các khâu trung gian, chi phí đ t xu t…ði u này di n ra
trên nhi u c p, nhi u m t xích, và t t c nh ng chi phí này đ u do khách
hàng ph i gánh ch u. ðó là còn chưa k đ n vi c quá trình này còn mang
đ m tính quan liêu, kéo theo đ y r y các lo i n n n, lũng đo n và vô vàn
r c r i khác n a.
Trong phương th c Network Marketing, m t lo t các trung gian kéo theo
m t s công c kinh doanh ph bi n b lo i b . Các nhà bán l và bán s
đư c thay b ng các nhà phân ph i ti p xúc tr c ti p v i khách hàng đ
Thời đại mới & Cơ hội kinh doanh – ducphien.livedrive.com 29

30. gi i thi u s n ph m. Nguyên lý t ch c này giúp ti t ki m đư c m t s chi
phí thư ng g p như chi phí qu ng cáo và khuy n mãi, các chi phí nuôi b
máy nhân viên, c a hàng... Chính đi u này làm đơn gi n hoá quá trình
đưa hàng đ n v i ngư i tiêu dùng, ti t ki m đư c th i gian và gi m giá
thành s n ph m.
Không ch có v y, nh gi m đư c chi phí cho khâu qu ng cáo ti p th mà
các nhà s n xu t s d ng mô hình phân ph i Network Marketing còn có cơ
h i đ u tư nhi u hơn vào c i ti n và hoàn thi n s n ph m. Nh v y, ngư i
tiêu dùng là ngư i đư c l i chính trong cơ ch này so v i ki u phân ph i
truy n th ng, b i h có đư c:
— S n ph m ch t lư ng cao
— Giá r
— Nhi u phương án đ l a ch n
— Có thông tin hư ng d n chi ti t
— Ph c v ch t lư ng
M t khác, m t ph n l n s ti n ti t ki m đư c t vi c không c n chi cho
qu ng cáo ti p th s quay tr l i h th ng phân ph i và đư c chia dư i
d ng hoa h ng cho các nhà phân ph i - t t c nh ng ngư i đã giúp công
ty ph bi n s n ph m trên th trư ng và đ ng th i cũng là nh ng ngư i
tiêu dùng s n ph m c a công ty. ðó chính là đi m khác bi t r t cơ b n
gi a Network Marketing v i mô hình phân ph i truy n th ng, khi chi phí
qu ng cáo ti p th thư ng “ch y” vào túi các công ty qu ng cáo, các
phương ti n truy n thông ho c nh ng trung gian khác không thu c nhóm
nh ng ngư i tiêu dùng s n ph m. Và đó cũng là lý do t i sao các công ty
Network marketing có th cho phép mình chi quá n a doanh s bán hàng
vào vi c thư ng cho m ng lư i các nhà phân ph i c a mình.
Bên c nh đó, Network Marketing còn kích thích s kinh doanh đ c l p, ch
đ ng sáng ki n và tính chuyên nghi p. Ngoài vi c ph bi n s n ph m, nhà
phân ph i còn có th thu hút nh ng ngư i khác tham gia vào công cu c
kinh doanh c a mình và nh ng ngư i này cũng có cơ h i tương t .
Hi n Network Marketing đư c coi là m t trong nh ng hình th c phân ph i
m i m và sáng t o. T đ u nh ng năm 60, đã có hàng ngàn công ty
trong nhi u lĩnh v c khác nhau ng d ng h th ng này vì nó cho phép m
r ng ho t đ ng kinh doanh mà b qua m t l at các giai đo n b t bu c đ c
trưng cho hình th c kinh doanh truy n th ng, đi u có l i cho c nhà phân
ph i l n ngu i tiêu dùng. Nh nh ng đ c đi m này và nhi u y u t khác
n a, Network Marketing đang phát tri n m nh trong nh ng năm g n đây
không ch M , mà còn kh p châu Âu và có m t v trí quan tr ng trong
kinh t toàn c u hôm nay.
Chương 6: Ưu th c a Network Marketing
ph n trư c, chúng ta đã xem xét Network Marketing như m t m t xích
phân ph i trong gu ng máy kinh t th trư ng và rút ra nh ng ưu đi m
Thời đại mới & Cơ hội kinh doanh – ducphien.livedrive.com 30

31. c a nó so v i mô hình phân ph i truy n th ng. ð B n có cái nhìn toàn
c nh hơn, chúng ta s xem xét hi n tư ng này t bên trong, t c là t
quan đi m c a m t ngư i tham gia Network Marketing.
Trong vai trò là m t ngh , Network Marketing cũng có hàng lo t ưu th so
v i các hình th c ki m ti n ph bi n khác. Và đó cũng chính là nguyên
nhân d n đ n s phát tri n vư t b c c a Network Marketing. đây, có
th k ra m t s ưu đi m n i b t c a Network Marketing sau đây.
1. B n đư c làm vi c trong đ i ngũ mà B n th y tho i mái
Trong m t doanh nghi p Network Marketing, m i thành viên m i v sau
này đ u có th t phát tri n m ng lư i c a riêng mình, t tuy n ch n vào
hàng ngũ tiên phong c a mình nh ng ngư i mà h thích c ng tác. Không
ai có th ép B n nh n m t ngư i mà B n không ưa. S lư ng ngư i trong
t ng th nh t cũng do B n – “ngư i đ đ u” tương lai - n đ nh.
2. B n có cơ h i k t h p MLM v i công vi c chính c a mình
M t ngư i m i tham gia Network Marketing s không c n ph i “b đ t”
công vi c hi n t i đ vùi đ u vào công vi c m i mà chưa bi t có thành
công hay không. Trong giai đoan đ u, thông thư ng ch c n b ra cho
công vi c này t 2 đ n 3 ti ng m i ngày, còn khi b máy đã l n m nh
nhanh chóng và đòi h i nhi u công s c hơn thì t B n s quy t đ nh: d n
toàn b s c l c cho Network Marketing hay v n ti p t c k t h p. Trên
th c t , ph n l n đ u ch n gi i pháp sau: n u vi c làm thêm (Network
Marketing) b t đ u mang l i thu nh p l n hơn công vi c chính trong khi
chi m ít th i gian và s c l c hơn thì chính nó s tr thành công vi c
chính.
3. B n hoàn toàn t do
Trong m t doanh nghi p Network Marketing, m i ngư i t xác đ nh cho
mình th i gian, đ a đi m cũng như lu ng công vi c c a mình. B n s có
th t quy t đ nh d y vào lúc nào: 7 gi hay 10 gi sáng, g p g nh ng
ai, làm vi c bao nhiêu ti ng m t ngày, bao gi thì đi ngh và ngh bao
lâu… T t c ch ph thu c vào ý mu n c a riêng B n và tính b c xúc c a
nhu c u đó. N u B n th a mãn v i m c thu nh p 100 đôla/tháng, B n có
th không c n b nhi u công s c mà ch c n làm vi c 8 ti ng m i tu n,
song n u B n mu n có thu nh p 1000-2000 đôla/tháng ho c hơn, đương
nhiên, th i gian bi u làm vi c c a B n s ph i dày hơn.
4. B n có tri n v ng tài chính vô h n
S ti n làm ra trong Network Marketing ch ph thu c vào doanh s bán
hàng c a b n thân nhà phân ph i cũng như m ng lư i c a ngư i đó.
M , m t đ i lý phân ph i l n trong doanh nghi p Network Marketing có
thu nh p 1 tri u đôla/năm là chuy n hoàn toàn bình thư ng. M t s nhà
phân ph i theo mô hình Network Marketing t i Nga cũng đã đ t đư c m c
thu nh p tương t .
Thời đại mới & Cơ hội kinh doanh – ducphien.livedrive.com 31

32. 5. B n có th phát tri n s nghi p và tăng thu nh p nhanh
ð có m t s nghi p “đáng nói” trong m t doanh nghi p truy n th ng,
m i ngư i thư ng ph i tr i qua 5 năm đ i h c, vài năm lao đ ng c t l c
đ tr thành chuyên nghi p. Trong khi đó, vi c phát tri n s nghi p cũng
như thu nh p l i b h n ch b i nh ng v trí lãnh đ o trong công ty có h n.
Trong Network Marketing, có th l p nghi p thành công ch trong vòng 1
năm, t tay tr ng có th đ t t i m c thu nh p 1000-1500 đôla/tháng ho c
hơn nhi u (m t s ngư i có thu nh p năm đ u lên t i g n 30 ngàn
đôla/tháng).
Nhân v t huy n tho i c a Network Marketing - ông Glen Terner, kh i
nghi p trong Network Marketing v i s v n 5000 đôla, ch trong vòng 5
năm đã ki m đư c m t tài s n k ch sù tr giá 300 tri u đôla!!!
L dĩ nhiên, không ph i ai cũng tr thành “sao”. Th ng kê cho th y, ch có
10% ngư i trong Network Marketing đ t đư c nh ng thành t u đáng n ,
song con s này ph i nói là không t i chút nào. ð c bi t, n u so sánh v i
ki u kinh doanh “truy n th ng”: ch có 5% doanh nghi p v a và nh ăn
m ng đư c sinh nh t th 10, s còn l i đ u th t b i.
Còn nhi u nhà doanh nghi p Network Marketing v i thâm niên 3-5 năm
hoàn toàn th a mãn v i m c thu nh p n đ nh 800-1000 đôla m i tháng.
T c đ tăng trư ng thu nh p trong ngành Network Marketing cũng đáng
kinh ng c. N u v i m t cơ c u t ch c h p lý và cơ ch đào t o và khuy n
khích hi u qu , thu nh p c a các thành viên Network Marketing có th
tăng g p đôi m i năm.
“Quy lu t thành công”, theo đ nh nghĩa c a ch t ch “Hi p h i Network
Marketing th gi i” Doris Wood, chính là “M t-c ng-M t”. Có nghĩa là, n u
m i tháng, m t nhà phân ph i tuy n đư c 1 ngư i gia nh p m ng lư i c a
mình và nh ng ngư i đi sau cũng làm đư c tương t thì sau 1 năm, m ng
lư i c a anh ta s có đư c 4096 ngư i!
Dĩ nhiên, khó có th đ t đư c thành tích này trên th c t , song con s này
cũng đáng đ suy nghĩ.
Trong Network Marketing, ngư i ta r t thích câu h i: B n s ch n 100
ngàn đôla m t lúc hay 1 cent nhưng đư c nhân đôi m i ngày? ðương
nhiên, câu tr l i c a b t c ai bi t làm toán s là 1 cent, b i l s ti n
này sau m t năm s bi n thành nhi u tri u đôla!
6. Thăng ti n không ph thu c vào quan h cá nhân v i “ngư i
đ đ u” và lãnh đ o công ty
Trong Network Marketing, s nghi p c a B n ch ph thu c vào chính b n
thân B n. Vi c thăng ti n s ch do máy tính t ng k t d a trên doanh s
bán hàng. Trong Network Marketing, không th “leo cao” nh quan h
Thời đại mới & Cơ hội kinh doanh – ducphien.livedrive.com 32

33. quen bi t và cũng không th b “đì ch c” do quan h không t t v i c p
trên.
7. Liên minh lý tư ng gi a các c ng s t t c các t ng c a
công ty
Liên minh này đư c duy trì do không có mâu thu n gi a tư b n và ngư i
lao đ ng.
8. B n có cơ h i h c đư c ngh m i r t nhanh
Trong Network Marketing, ch trong vòng 1-2 năm đã có th tr thành
chuyên viên. ð đ t đư c đi u này, B n không c n ph i nghiên c u hàng
ch c môn h c như trong b t kỳ trư ng đ i h c nào và ng n hàng trăm
cu n sách. Toàn b tài li u v MLM đ n nay ch gói g n trong vòng ba
ch c cu n sách nh , c ng thêm báo, t p chí, băng hình và băng thu âm…
Th c t , B n ch c n b ra kho ng m t gi đ ng h m i ngày đ t h c là
đ .
9. Thành công không c a B n ph thu c vào gi i tính, tu i tác,
h c v n và tính ch t công vi c trư c đây.
H th ng Network Marketing cho phép b t c ai cũng có th t ch c kinh
doanh đ c l p không ph thu c vào đ a v xã h i, h c v n, kinh nghi m,
gi i tính và tu i tác. Có nh ng bà n i tr b t đ u tham gia l a tu i 60 và
mu n hơn, nhưng cũng đ t đư c nh ng k t qu không t i. Song cũng có
c nh ng nhà doanh nghi p tr tu i, các nhà bác h c và nhà tâm lý h c
mà không h đ t đư c k t qu gì.
10. B n có cơ h i ti n b v m t con ngư i
S ti n b này chính là m t trong nh ng y u t quy t đ nh thành công.
M i ngư i tham gia Network Marketing, n u mu n tr thành th lĩnh, nh t
đ nh ph i tr thành m t ngư i có s c thu hút, mà đi u này là không th
n u không có s m r ng t m nhìn và đào sâu ki n th c trong các lĩnh
v c khác nhau.
Nh ng “ngư i đ đ u” nhìn xa trông r ng thư ng b nhi u công s c cho
vi c phát tri n các nhà phân ph i c a mình, đ ng th i b n thân các công
ty Network Marketing cũng không ti c ti n cho vi c “đ u tư vào con
ngư i”. Các bu i h i th o hu n luy n cho lãnh đ o các c p trung và cao
trong h u h t các công ty Network Marketing thư ng đư c t ch c nư c
ngoài, và m i l n là m t đ a đi m m i. Chương trình h c t p luôn đư c k t
h p v i chương trình văn hóa và sau cu c h i th o, m i ngư i tr v
không ch v i nh ng ki n th c h c đư c, mà còn vô s đi u m i m đã
đư c th y, đư c nghe trong chuy n đi cùng v i c m giác tho i mái sau
m t kỳ ngh . Chi phí cho nh ng chuy n đi này đư c bù l i b ng vi c tăng
doanh s bán hàng, còn nh ng ngư i m i l i có đ ng cơ đ ti n b nhanh
hơn.
Thời đại mới & Cơ hội kinh doanh – ducphien.livedrive.com 33