2. ΕΜΜΕΝΟΥΣΕΣ ΙΟΓΕΝΕΙΣ
ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ: ΟΡΙΣΜΟΣ
3/14/2017
Λοιμώξεις όπου ο ιός μετά την
αρχική μόλυνση παραμένει
ζωντανός σε εξειδικευμένα
κύτταρα του ξενιστή.
Με σκοπό:
Κύτταρο- ξενιστής
Μόλυνση δια βίου
Αλλά..
Αποφυγή θανάτου ή
εκτεταμένης βλάβης
ΕΠΙΒΙΩΣΗ
ΜΕΤΑΔΟΣΗ
3. 3 ΤΥΠΟΙ ΕΜΜΕΝΟΥΣΑΣ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΗΣ
ΙΟΥ-ΞΕΝΙΣΤΗ
3/14/2017
Χρόνια λοίμωξη (chronic infection)
Διαρκής -αδιάκοπη παρουσία της μολυσματικής
μορφής του ιού στον ξενιστή
Χρόνια κλινική συμπτωματολογία
Βραδεία λοίμωξη (Slow infection)
Παρατεταμένη περίοδος επώασης –προοδευτικά
εξελισσόμενη λοίμωξη (απουσία οξείας λοίμωξης)
Λανθάνουσα λοίμωξη (latent infection)
Παρουσία μη μολυσματικής μορφής του ιού
Έλλειψη εμφανούς λοίμωξης μεταξύ αναζωπυρώσεων
4. ΦΥΣΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΟΞΕΙΑΣ ΚΑΙ ΕΜΜΕΝΟΥΣΑΣ
ΙΙΚΗΣ ΛΟΙΜΩΞΗΣ
3/14/2017
Συνεχής γραμμή: διασπορά του μολυσματικού ιού
Διακεκομένη γραμμή: ιός όχι εύκολα ανιχνεύσιμος
+ επεισόδιο υποτροπής
5. IN VITRO ΜΟΝΤΕΛΑ
ΕΜΜΕΝΟΥΣΑΣ ΛΟΙΜΩΞΗΣ
3/14/2017
Τρία είδη εμμένουσας λοίμωξης σε
κυτταροκαλλιέργειες
Χρόνια εστιακή (chronic focal)
Χρόνια διάχυτη (chronic diffuse)
Λανθάνουσα (latent)
6. 3/14/2017
Χρόνια εστιακή μόλυνση
Μικρό ποσοστό μολυσμένων κυττάρων
Θάνατος κύτταρων
Αντισώματα -χαμηλά επίπεδα τον ιό-διατήρηση
μόλυνσης
Χρόνια διάχυτη μόλυνση
Μόλυνση όλων των κυττάρων
Επιβίωση κυττάρων
Συνεχής πολλ/σμός και απελευθέρωση ιού
Αδυναμία ελέγχου μόλυνσης από αντισώματα
Λανθάνουσα μόλυνση
Διαβίβαση του ιικού γονιδιώματος στα θυγατρικά
κύτταρα
8. 3/14/2017
Διαφορετικοί μηχανισμοί εγκατάστασης στον
ξενιστή για κάθε είδος ιού
ΚΟΙΝΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΠΑΘΟΓΕΝΕΙΑΣ
(i) Επιλογή κατάλληλων κυττάρων ξενιστή
για διαμονή μακράς διάρκειας
(ii) Τροποποίηση της έκφρασης των ιικών
γονιδίων,
(iii) Ιική ανατροπή των κυτταρικών οδών
απόπτωσης του ξενιστή
(iv) Διαφυγή από το ανοσιακό σύστημα του
ξενιστή.
13. ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ-ΔΟΜΗ (ΜΟΛΥΣΜΑΤΙΚΟ
ΙΙΚΟ ΣΩΜΑΤΙΟ-VIRION)
3/14/2017
Δομικά συστατικά: 4 κύρια
Κεντρικός πυρήνας (core)
ηλεκτρονιακά πυκνό DNA τυλιγμένο
σε πρωτεϊνικό άξονα (ως πηνίο)
Νουκλεοκαψίδιο πρωτεϊνικό
εικοσαεδρικό (capsid)(162
καψομεριδια από 5 διαφορετικές
πρωτεΐνες )
Ο φάκελος (envelope)
Δίστοιβη λιπιδική μεμβράνη του
ξενιστή
~12 ιικές γλυκοπρωτεΐνες (δίκην
ακίδων).
Περικάλυμμα (tegument):
Άμορφο πρωτεϊνικό στρώμα
*Smiley et al. 2004, Spear et al. 2004
14. ΙΙΚΟΣ ΦΑΚΕΛΟΣ
3/14/2017
Τρεις σημαντικές γλυκοπρωτεΐνες
για την παραγωγή μολυσματικών
σωματιδίων
gB
gD
gH Σύντηξη ιού με κυτταρική
μεμβράνη
Ορισμένες διαθέτουν κοινούς
αντιγονικούς καθοριστές (gB gD) για
HSV-1 και 2
Γλυκοπρωτεΐνη gG
Ειδικοί αντιγονικοί
καθοριστές
Glycoprotein "spikes" on the HSV surface.
Glycoprotein B (gB) is clearly visualised in
clusters of spikes about 10 nm in length.
Dr Linda M Stannard, University of Cape
Town,
South Africa, 1995
15. ΔΟΜΗ
Τουλάχιστον 74 γονίδια(ή open-reading frames, ORFs),*
Έλεγχος αναπαραγωγής και μολυσματικότητας ιού
Πρωτεΐνες καψιδίου, περικαλλύματος, φακέλου
2 μοναδικές περιοχές: μακρές(UL) (56 γονίδια) και βραχείες
(US) (12 γονίδια) μοναδικές αλληλουχίες
Επαναλαμβανόμενες ανεστραμμένες μικρές αλληλουχίες
*McGeoch DJ, Rixon FJ, Davison AJ (2006). Virus Res. 117 (1): 90–104. Mettenleiter TC, Klupp BG, Granzow H (2006). Curr.
Opin. Microbiol. 9 (4): 423–9
3/14/2017
Schematic representation of the structure of the HSV genome
16. ΕΚΦΡΑΣΗ ΓΟΝΙΔΙΩΝ
3/14/2017
ΤΡΕΙΣ ΤΥΠΟΙ ΓΟΝΙΔΙΩΝ
α- Immediate early γονίδια, κωδικοποιούν
ρυθμιστικές πρωτεΐνες για την έκφραση των early
(οξεία φάση της λοίμωξης)
β- Πρώιμα γονίδια, (Early gene) (4-8 ωρ.)
σύνθεση ενζύμων για την DNA αντιγραφή και
γ –Όψιμα γονίδια (late genes)
Παραγωγή δομικών στοιχείων (γλυκοπρωτεϊνών , φακέλου)
18. ΦΥΣΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ ΤΟΥ ΙΟΥ
3/14/2017
Εισβολή και πολλαπλασιασμός
στο επιθήλιο
(Κυτταρολυτική φάση
λοίμωξης)
Ξενιστής- Απάντηση
ανοσολογική/ίαση
Είσοδος στα τελικά άκρα των
νευρώνων
Εγκατάσταση λανθάνουσας
λοίμωξης -νευρικά γάγγλια
Τα νευρικά κύτταρα είναι
μακρόβια υψηλής
διαφοροποίησης: άριστο
περιβάλλον για διαμονή
21. ΠΡΩΤΟΛΟΙΜΩΞΗ (PRIMARY
INFECTION)
3/14/2017
Πρώτη επαφή του ιού με τον ξενιστή,
Συμπτωματική ή όχι
Εντοπισμός σε οποιαδήποτε ανατομική θέση (οφθαλμοί,
έσω- έξω περιοχή στόματος, γεν. όργανα)
Σχηματισμός:
Φυσαλίδες
Εξελκώσεις
Εσχάρες
Σε ανοσοκατεσταλμένους -ιαιμία
Gupta R, Warren T, Wald A. "Genital herpes". Lancet, 370,
2127, 2007.
22. ΕΠΑΝΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΣΗ
(REACTIVATION)
3/14/2017
Επιστροφή του ιού από τα νευρικά γάγγλια στο
επιθήλιο
2 ΜΟΡΦΕΣ
αποβολή ιικών
σωματιδίων (viral shedding )
Συμπτωματική υποτροπή λοίμωξης-αναζωπύρωση
(recurrent infection)
Ασυμπτωματική
24. ΕΠΑΝΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΣΗ
(REACTIVATION)
3/14/2017
Ηπιότερη κλ. εικόνα
Συντομότερο χρονικό διάστημα
αποκατάστασης των βλαβών
Όσο πιο σοβαρή είναι η πρωτολοίμωξη
πιθανότητα επανεμφάνισης
Μέγεθος,
Αριθμός
Στάδιο των βλαβών
25. ΑΣΥΜΠΤΩΜΑΤΙΚΗ ΑΠΕΚΚΡΙΣΗ
(VIRAL SHEDDING)
3/14/2017
Απουσία συμπτωμάτων-βλαβών
Ωστόσο
Ανίχνευση-παρουσία ιού (στόμα, γεννητικά
όργανα κλπ.)
ΙΔΙΑΙΤΕΡΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ
Μετάδοση σε υγιείς-Συντήρηση της δεξαμενής
της λοίμωξης
Συχνός τρόπος κάθετης μετάδοσης
26. 3/14/2017
Ασυμπτωματικές HSV-2 οροθετικές γυναίκες
-- Λήψη δειγμάτων κολπικών επιχρισμάτων για
2 μήνες
28% (+) PCR
8% (+) καλλιέργειες
2 γυναίκες (+) PCR για >75% των ημερών!
10% των γυναικών απέβαλαν τον ιό για
μεγάλο χρ. διάστημα
Frequent genital herpes simplex virus 2 shedding in immunocompetent women.
Effect of acyclovir treatment, Wald A, et al. 1997 Mar 1;99(5):1092-727
28. ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ
3/14/2017
ΕΠΙΠΟΛΑΣΜΟΣ
Συχνότερο αίτιο ιογενούς λοίμωξης μετά από τον ιό τη
γρίπης και των αναπνευστικών ιών του κρυολογήματος.
Παγκοσμίως
13-40% παγκοσμίως HSV-2 οροθετικοί
56-85% οροθετικοί για HSV-1
>1/3 του πληθυσμού: αναζωπυρώσεις HSV
Ένα ή > επεισόδια γεν. έρπητα κάθε χρόνο στο 60-90% των
μολυσμένων
> 40% των HSV-2 μολυσμένων >=6 επεισόδια κάθε χρόνο.
29. ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
3/14/2017
Φυλή
Οι Αφρικανοαμερικανοί μεγαλύτερα ποσοστά μόλυνσης
από HSV-2
HSV-2 αντισώματα 20% ενήλικες καυκάσιας φυλής
HSV-2 αντισώματα 65% Αφρικανοαμερικανοί.
Φύλο
Άνδρες κατά 20% πιο πιθανό να εμφανίσουν
αναζωπύρωση HSV-2 από τις γυναίκες.
Ηλικία
Υψηλότερη επίπτωση HSV-1 σε παιδιά 6 μην- 3 χρ.
HSV-2: 18-25 χρ.
32. 3/14/2017
Cutaneous lesions caused by HSV
in a neonate.
Genital herpes lesions of the vulva
Hemorrhagic necrosis of the temporal
lobe due to HSV encephalitis
33. ΕΓΚΕΦΑΛΙΤΙΔΑ-ΜΗΝΙΓΓΙΤΙΔΑ
HSV
3/14/2017
Η πιο συχνή αιτία θανάτου από εγκεφαλίτιδα στις
ΗΠΑ
Ίδια συχνότητα άνδρες-γυναίκες
Ίδια κατανομή ανά ηλικίες
Ήπια/σοβαρές εκδηλώσεις
Πυρετός-διαταραχές συμπεριφοράς, σύγχυση
4–8% ασθενών με πρωτοπαθή HSV-2 λοίμωξη γεν.
οργάνων- μηνιγγίτιδα (Mollaret's syndrome)
Πιο συχνή στις γυναίκες
46. ΜΟΡΙΑΚΗ ΑΝΙΧΝΕΥΣΗ-PCR
3/14/2017
Στην εγκεφαλίτιδα-μηνιγγίτιδα από HSV
PCR στο ΕΝΥ
• Άμεση μη παρεμβατική διαγνωστική προσέγγιση
• Ευαισθησία >95% (= βιοψία εγκεφάλου)
• Ειδικότητα 100%
ΜΕΘΟΔΟΣ
ΕΚΛΟΓΗΣ
47. ΩΣΤΟΣΟ…
3/14/2017
Αρνητικά αποτελέσματα PCR για HSV στο ΕΝΥ δεν
αποκλείει τη λοίμωξη
Πολύ πρώιμος ή πολύ καθυστερημένος έλεγχος
Πολύ μικρή ποσότητα δείγματος (0.5-1.0 ml CSF)
Συνιστάται επανέλεγχος με 2ο δείγμα ΕΝΥ
Έλεγχος στην έναρξη των συμπτωμάτων !!
48. REAL-TIME PCR
3/14/2017
Ταχύτερη από τις συμβατικές PCR
Μεγαλύτερη ευαισθησία από συμβατικές PCR –
(αρνητικές σε <1000 αντίγραφα)
Δεν επηρεάζεται από κακό χειρισμό δειγμάτων
(ψύξη, ξεπάγωμα, παραμονή>48h)
Ταυτόχρονος έλεγχος για περισσότερους τύπους ιών
(multiplex PCR)
Typing: σύγκριση στελεχών από διαφορετικά άτομα
ή περιοχές του σώματος (HSV-1 γεν. έρπης πιο
σπάνια αναζωπυρώσεις από τον HSV-
2/διαφορετικός τρόπος μετάδοσης)
49. Ποια η συμβολή της real-time PCR στην κλινική
πράξη?
3/14/2017
ΜΕΤΡΗΣΗ ΙΙΚΟΥ ΦΟΡΤΙΟΥ
Σε σοβαρές εκδηλώσεις (εγκεφαλίτιδα, νεογνικός
έρπης)
Παρακολούθηση του θεραπευτικού αποτελέσματος
Ασθενείς με παρατεταμένο φορτίο- χειρότερη
πρόγνωση από αυτούς με PCR (-)
50. 3/14/2017
Σε ασυμπτωματική διασπορά του ιού το ιικό φορτίο
Παράγοντας κινδύνου για:
Μετάδοση
Εξέλιξη σε συμπτωματική νόσο
ΩΣΤΟΣΟ…
Αριθμός ιικού φορτίου-έκβαση της κλινικής πορείας-
Συσχέτιση? Διχογνωμία
Το ιικό φορτίο ίδιο σε ασυμπτωματικούς και συμπτωματικούς
51. ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ
3/14/2017
Αποτελέσματα
Ψευδώς αρνητικά -παρουσία αναστολέων
στο δείγμα (πχ. αίμα στο ΕΝΥ)
Ψευδώς θετικά -μόλυνση των δειγμάτων με
τον ιό ή τα amplicons
Μη προτυποποιημένες τεχνικές
Όχι επικυρωμένες (validation) για
ορισμένα δείγματα
53. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της λανθάνουσας
ιογενούς λοίμωξης;
3/14/2017
1. Διαρκής παρουσία μολυσματικής μορφής του
ιού στον ξενιστή
2. Χρόνια κλινική συμπτωματολογία
3. Παρατεταμένη περίοδος επώασης
4. Έλλειψη εμφανούς λοίμωξης μεταξύ
αναζωπυρώσεων
54. Ο HSV μπορεί να ανιχνευθεί με PCR σε όλες τις
παρακάτω περιπτώσεις λοίμωξης ΕΚΤΟΣ?
3/14/2017
1. Ασθενείς με σοβαρές κλινικές εκδηλώσεις
(εγκεφαλίδα, μηνιγγίτιδα)
2. Άτυπες κλινικές εικόνες
3. Επεισόδια αναζωπύρωσης
4. Ασυμπτωματικοί φορείς του ιού
5. Ανιχνεύεται σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις
55. Η ορολογική διάγνωση είναι χρήσιμη σε όλες τις
παρακάτω περιπτώσεις ΕΚΤΟΣ:
3/14/2017
1. Διάγνωση υποτροπής HSV λοίμωξης
2. Επιδημιολογική επιτήρηση του HSV
3. Αδιάγνωστοι φορείς
4. Ασυμπτωματικοί φορείς