Overzicht van de mogelijkheden om digitaal te lezen: e-readers, tablets, smartphones, e-books, online tijdschriften, kranten, ...

1. April 2017
Rosemie Callewaert
Digitaal lezen
1
voor lezers

2. 2
digitaallezen.be
digitaallezen.be

3. digitaallezen.be
3
Inleiding
—
Waarom digitaal lezen?
—
Leestoestellen
—
Digitale collecties
—
Veelgestelde vragen

4. Wie is wie en wie leest digitaal?
4
digitaallezen.be
๏ Ik ben Rosemie Callewaert en ik werk als zelfstandig consultant
๏ Ik lees op papier en digitaal
๏ Ik lees vooral engelstalige non-fictie en romans (Nederlandstalige fictie)
๏ Ik koop boeken in de boekhandel of online en leen soms in de bibliotheek
๏ Ik heb een tablet, smartphone en e-reader
๏ Tijdens de cursus wil ik een antwoord op de vraag ………………………………………..

5. Inhoud van de cursus
5
digitaallezen.be
๏ Inleiding over digitaal lezen
๏ Waarom wel of niet digitaal lezen
๏ Leestoestellen
๏ Digitale collecties
๏ Vragen
Het gaat in deze cursus niet over
- het leren gebruiken van specifieke toestellen, apps en software
- de juridische aspecten m.b.t. digitale boeken
- het digitaliseren van boeken of maken van e-boeken

6. Digitaal lezen?
๏ Meer dan enkel e-boeken
๏ Lezen van een scherm

7. E-boeken bestaan al meer dan 45 jaar
7
digitaallezen.be
• E-boekenplatform opgericht in 1971
• Nu meer dan 53.000 gratis e-boeken op gutenberg.org
• Werken in het publieke domein (geen copyright of copyright is vervallen)

8. 8
Books wil soon be
obsolete in schools
- Thomas Edison, 1913

9. 9
Eerste generatie
tablets
(iPad)
2010
Eerste generatie
e-readers
(Sony Librié)
2004
Project
Gutenberg 1971
…2015
Adoptie van toestellen
Groei van de inhoud: Apps, e-
boeken, online magazines,
responsive websites, …
inhoud
usability businessmodel
inhoudleessoftwareleestoestellen
leessoftwareleestoestellen
context
distributie2002
Google in het
Nederlands

10. Internet en mediatechnologie thuis
10
digitaallezen.be
Bron: iMec digiMeter (2016)

11. Smart devices thuis (2016)
11
digitaallezen.be
Bron: iMec digiMeter (2016)
People prefer to have instant access to their own
profile on their own device
- LIEVEN DE MAREZ

12. 12
digitaallezen.be
Inleiding
—
Waarom digitaal lezen?
—
Leestoestellen
—
Digitale collecties
—
Veelgestelde vragen

13. Overal leesvoer bij de hand
digitaallezen.be
13

14. Veel gratis leesmateriaal
14
digitaallezen.be
destandaard.be

15. Bibliotheek in de handtas
15
digitaallezen.be

16. Lettergrootte kiezen
16
digitaallezen.be

17. Zoeken in de tekst van een boek
17
digitaallezen.be

18. Automatische overzichten van de inhoud
18
digitaallezen.be
bv. namen, plaatsen en personages in een roman

19. Markeringen in de tekst
19
digitaallezen.be
https://kindle.amazon.com/

20. Markeringen van andere lezers
20
digitaallezen.be

21. Notities in je boek maken
21
digitaallezen.be

22. Vertalen tijdens het lezen
22
digitaallezen.be

23. Encyclopedie tijdens het lezen
23
digitaallezen.be

24. Netwerk van lezers
24
digitaallezen.be

25. Een boek laten voorlezen
25
digitaallezen.be

26. 26
Digitaal lezen
digitaallezen.be
waarom niet

27. 27
digitaallezen.be
Ik moet je iets vertellen. De chef, dat wil zeggen mijn
liefhebbende echtgenoot, heeft voor mijn verjaardag
een e-reader gegeven, opdat een compleet verstokte
papierjunkie als ik op z’n minst een keer probeert met
de tijd mee te gaan, respectievelijk te kruipen. Goed.
Mijn leervermogen is beperkt, maar voorhanden. Dus
wil ik de communicatietechnologische totale make-
over van mijn persoon een zetje in de goede richting
geven door middel van de aankoop van een e-book, dat
ik voornemens ben om op mijn spiksplinternieuwe e-
reader te lezen. Dus ik ga naar de Kindle-shop en typ
de naam in van schrijvers die ik graag lees en die me
op dit moment te binnen schieten. Leo Perutz. Is er
niet. Arno Schmidt. Is er niet. Dan maar vertalingen.
Geen Roberto Bolaño. Richard Yates, Walker Percy,
Vladimir Nabokov alleen in het Engels. Ik begin te
vermoeden hoe het komt dat mijn carrière als illegaal
downloader nooit echt van de grond is gekomen.

28. Waarom gedrukte boeken lezen?
28
digitaallezen.be
๏ Leuk om te kiezen in de boekhandel of bibliotheek
๏ Groot aanbod gratis ontleenbare boeken in de bibliotheek
๏ Sommige boeken zijn (nog) niet digitaal verkrijgbaar
๏ Geen leestoestel nodig
๏ Geen elektriciteit nodig
๏ Gebruiksvriendelijk
๏ Mooi in de kast
๏ Ideaal als geschenk
๏ Gemakkelijk 2de hands te kopen of verkopen
๏ De vormgeving van een gedrukt boek
๏ De geur van papier
๏ Handgeschreven notities
๏ Geen afleiding van het internet, mails en andere apps
๏ Focus op lineair lezen
๏ Sommigen onthouden beter wat ze op papier gelezen hebben

29. digitaallezen.be
29
Inleiding
—
Waarom digitaal lezen?
—
Leestoestellen
—
Digitale collecties
—
Veelgestelde vragen

31. 31

32. E-reader
Toestellen en merken
• Tolino (Deutsche Telekom)
• Kobo (Rakuten Group)
• Sony Reader (Sony)
• Kindle (Amazon)
• Illumina (Icarus)
• Cybook (Bookeen)
• Autovision
• PocketBook
• …
Ideaal voor
• reizen met veel boeken
• lezen in fel zonlicht
• lang lezen
• romans lezen
• lezen zonder afleiding
(geen e-mail, apps, …)
• aanpassen van de
lettergrootte
• lezen in bad
(met een waterdicht toestel)
digitaallezen.be
32
Kenmerken
• E-ink
• geen kleurweergave
• bruikbaar bij fel zonlicht
• lange batterijduur
• trage “page-turn”
• leescomfort vergelijkbaar met papier
• licht en compact
• goedkoper dan de meeste tablets

33. Tablet
Toestellen en merken
• iPad (Apple)
• Microsoft Surface
• Galaxy Tab (Samsung)
• Asus
• Google Nexus
• …
Ideaal voor
• lezen, noteren, mailen, surfen,
gamen, … met elkaar af te
wisselen
• digitale strips, magazines,
kranten, kinderboeken, …
• multimediale boekenapps
• bijna alles waarvoor je een
computer nodig hebt
digitaallezen.be
33
Kenmerken
• kleurweergave
• meer dan enkel lezen
• niet bruikbaar bij fel zonlicht
• leescomfort is anders dan op
papier
• relatief zwaar
• langere batterijduur dan laptop,
korter dan e-reader
• meeste toestellen zijn duurder
dan e-readers
Besturingssystemen
• iOS (Apple)
• Android (Google)
• Windows (Microsoft)

34. Smartphone
Toestellen en merken
• iPhone (Apple)
• Microsoft Surface
• Galaxy Tab (Samsung)
• Asus
• Google Nexus
• …
Ideaal voor
• tussendoor lezen
• lezen, noteren, mailen, surfen,
gamen, … met elkaar af te
wisselen
• magazines, kranten en boeken
• multimediale boekenapps
digitaallezen.be
34
Kenmerken
• kleurweergave
• meer dan enkel lezen
• niet bruikbaar bij fel zonlicht
• leescomfort is anders dan op
papier
• compact
• beschikbaar in veel
verschillende groottes en
prijscategorieën
• sommige toestellen hebben
een relatief korte batterijduur
Besturingssystemen
• iOS (Apple)
• Android (Google)
• Windows (Microsoft)

35. Laptop
digitaallezen.be
35
Kenmerken
• Voor velen het scherm waar het meest op
gelezen wordt
• Terug een markt voor kleine en lichte
toestellen
• Digitale boeken worden vaak op de laptop/
desktop gekocht en doorgestuurd naar een
ander leestoestel

36. Desktop
digitaallezen.be
36
Kenmerken
• Wordt minder gebruikt als leestoestel omdat
je letterlijk vast zit op een plaats/stoel
• Handig om informatie uit artikels of boeken
te verwerken in andere
softwareprogramma’s

37. Tabtops en phablets
37
digitaallezen.be

38. 38
“It’s not the e-reader that will be
driving future books sales, it’s the
phone.Bron: Wall Street Journal, 14 augustus 2015

39. Criteria om een leestoestel te kiezen
39
digitaallezen.be
๏ Wat wil je ermee doen?
✓ Alleen lezen
✓ Ook surfen, e-mailen, gamen, …
๏ Wat wil je vooral lezen?
✓ Fictie, non-fictie, strips, krant, …?
✓ Heb je al e-boeken?
๏ Waar en wanneer wil je het meest lezen?
✓ Thuis, onderweg, op reis
✓ In de zon, in bad
✓ ’s Avonds, of overdag
๏ Functies en prijs
✓ Kwaliteit en grootte van het scherm (retina, backlight, …)
✓ Opslagcapaciteit
✓ Batterijduur
✓ Connectiemogelijkheden (usb, bluetooth, wifi, 4G, …)
✓ Gewicht en grip
✓ Bediening, uitzicht en algemeen gebruiksgemak
✓ Met welke besturingssystemen werk je al?

40. 40
digitaallezen.be
iPad 1
680 gram
iPad mini
308 gram
394 pagina’s
571 gram
497 pagina’s
111 gram
228 pagina’s
130 gram
Tolino Shine
180 gram
Kindle touch
213 gram
PocketBook Sense
155 gram
Galaxy S4 mini
107 gram

41. digitaallezen.be
41
Inleiding
—
Waarom digitaal lezen?
—
Leestoestellen
—
Digitale collecties
—
Veelgestelde vragen

42. 42
Help!
Ik heb een leestoestel.
Wat kan ik erop lezen?
Help!
Ik heb e-boeken.
Op welk toestel kan ik ze lezen?

43. Bundeling toestel en inhoud
43
digitaallezen.be
๏ Standaard Boekhandel + Tolino e-reader
๏ bol.com + Kobo e-reader
๏ Amazon + Kindle e-reader
๏ Apple devices en iBooks Store
๏ Android devices en Google Play Store
๏ …

44. Een abonnement op e-boeken
44
digitaallezen.be
Sinds februari 2017
9,99 euro per maand
50.000 ebooks
16.000 Nederlandstalige titels
• Kobo e-reader
• Tablet met Kobo app
• Smartphone met Kobo app
• Computer met Kobo software
Via je account worden bladwijzers onthouden bij Kobo
online en kan je op gelijk welk toestel verder lezen.
Kobo Plus e-boeken kunnen niet gelezen worden op e-readers die niet van Kobo zijn, bv.
- Sony e-readers
- Tolino e-readers
- Kindle e-readers
- …
http://digitaallezen.be/all-you-can-read-e-boekenbibliotheek/
http://digitaallezen.be/all-you-can-read-e-boekenbibliotheek/

45. 45
Boekenwinkel bij tablets en smartphones
iPad of iPhone Android Windows

46. 46
Shoppingcentra met boekhandels
iPad of iPhone Android Windows
iBooks Google Play Books

47. 47
iOS
Apple
Android
Google
Lees-apps met boekenwinkel

48. 48
Boekenwinkel bij e-readers

49. 49
digitaallezen.be
e-readers
computers
2 soorten leestoestellen

50. 50
digitaallezen.be
Bestandsformaat van de e-boeken
Verkoopplaatsen
Type / merk van de e-reader
e-
readers
Kindle
Andere
pdf
Standaard
Boekhandel
websites,
webshops,
…
bol.com
ePub
2 types e-readers
mobi
Amazon
webshop
pdf
websites,
webshops,
…

51. 51
digitaallezen.be
Mobiele besturingssystemen
computers
Android
Windows
iOS
3 mobiele besturingssystemen

52. Mobiele besturingssystemen
52
digitaallezen.be
Apple Samsung, Nokia, HTC, LG, …Hardware
Apple Google MicrosoftOntwikkelaar
iOS Android Windows mobileBesturingssysteem

53. Lees-apps en e-boekenwinkels of bibliotheken
enkele voorbeelden
53
digitaallezen.be
Kindle Kobo Tolino
mobi ePub ePub
iCloud Google
Bewaarplaats in de cloud

54. Digitaal leesmateriaal
1. E-boeken en strips
2. Nieuws en kranten
3. Magazines en blogs

55. Elk e-boek afzonderlijk aankopen
55
digitaallezen.be
… en meer
๏ Apps
✓ iBooks
✓ Google Play Books
✓ Boeken als app
๏ Winkel gekoppeld aan je e-reader
✓ Tolino (Standaard Boekhandel)
✓ Kobo (bol.com)
✓ Kindle (amazon.com)
๏ Online webshops
✓ standaardboekhandel.be
✓ bol.com
✓ eci.be
✓ amazon.com
✓ …
๏ Websites
✓ Uitgevers
✓ Auteurs
✓ blogs

56. Veel e-boeken promoties
56
digitaallezen.be

57. Prijzen van e-boeken vergelijken
57
digitaallezen.be
https://www.boogsy.nl

58. E-boek gratis bij papieren boek
58
digitaallezen.be

59. E-boek kopen of huren
59
digitaallezen.be

60. E-boekenbibliotheken (abonnement)
60
digitaallezen.be
…
Nog niet in België
Stopgezet
Stopgezet
E-boeken &
luisterboeken
Nieuw!

61. Kookboekenbibliotheek (abonnement)
61
digitaallezen.be
Abonnementsformule
1,99 euro per maand

62. Kinderboekenbibliotheek (abonnement)
62
digitaallezen.be
Abonnementsformule
1000 kinderboeken
6,99 euro per maand
Dyslexie-vriendelijk.
Speciaal voor kinderen met
dyslexie en andere
leesproblemen kan het
lettertype bij een groot aantal
kinderboeken worden vergroot,
en zelfs worden vervangen door
een dyslexie-vriendelijk
lettertype

63. Boekenclub (abonnement)
63
digitaallezen.be
Elly's Choice na 1 jaar
• 8 000 jaarabonnementen,
• 7 500 maandabonnementen
• 30% mannen en 70% vrouwen Elly's Choice is Bookchoice geworden

64. Apps om boeken te kiezen
64
digitaallezen.be
http://www.leesditboek.nl
• Elke week nieuwe titels van 21 uitgeverijen uit Nederland en
België.
• Redactie selecteert 20 titels
• Soms voor het gedrukt boek verkrijgbaar
• Gratis hoofdstuk
• Bij elk boek vertelt een uitgever of redacteur waarom hij dit boek
wilde uitgeven.
• Van alle boeken in de app zijn de e-boekedities 6 weken lang in
prijs verlaagd. Koop ze direct via de app in de iBookstore.

65. Gratis e-boeken
65
digitaallezen.be
http://dbnl.org
๏ Project Gutenberg
๏ Internet Archive
๏ Digitale bibliotheek der Nederlandse Letteren
๏ Gratis rubriek in wegshops (bol.com, iBooks, …)
๏ …
http://gutenberg.org
http://archive.org

66. E-boeken in de bibliotheek van Oostende
66
digitaallezen.be

67. Strips digitaal lezen
67
digitaallezen.be
Kopen of huren
vanaf 3,99 euro per strip
10 dagen huren vanaf 1,99 euro
per strip

68. Fundels via de bibliotheek
68
digitaallezen.be

69. Een app als boek
69
digitaallezen.be

70. Multimediale boeken in de browser
70
digitaallezen.be

71. Online verhalen
71
digitaallezen.be
http://www.istoires.be
http://drijfhout.be

72. Nieuws en kranten
๏ Website en apps
๏ Kranten en blogs
๏ Gratis en betalend

73. Gratis en betalende luik
73
digitaallezen.be

74. Betalen per krantenartikel
74
digitaallezen.be
https://blendle.com/

75. Betalende online ‘krant’
75
digitaallezen.be
https://decorrespondent.nl

76. Gratis krantenarchief via de bibliotheek
76
digitaallezen.be
http://zoeken.oostende.bibliotheek.be/krantenarchief

77. Magazines en blogs
๏ Websites en apps
๏ Magazines en blogs

78. 78
Gratis en betalend luik
https://charliemag.be/

79. Online gepersonaliseerd magazine
79
digitaallezen.be

80. Je eigen magazine samenstellen
80
digitaallezen.be

81. digitaallezen.be
81
Inleiding
—
Waarom digitaal lezen?
—
Leestoestellen
—
Digitale collecties
—
Veelgestelde vragen

82. Niet altijd
E-readers en boeken-apps kunnen e-boeken op je toestel bewaren. Daardoor
kan je ook lezen zonder internetverbinding.
Bij apps heb je wel internetverbinding nodig om je boeken te kiezen/kopen.
Om een e-boek in de browser te lezen, heb je ook een internetverbinding
nodig.
1. Heb ik een internetverbinding nodig om e-
boeken te lezen?
82
digitaallezen.be

83. 2. Wat is ePub?
83
digitaallezen.be
Een e-boek is een digitaal bestand dat in een specifiek bestandsformaat bewaard wordt. ePub is één van deze
formaten. Een ePub-bestand kan geopend worden op de meeste e-readers, tablets, smartphones en computers.
Veelgebruikte bestandsformaten voor digitale boeken:
- ePub
- Mobi
- PDF
- Daisy
Elk van deze formaten kan ook nog eens verschillende versies hebben. Het ePubformaat heeft als voordeel ten
opzichte van PDF-bestanden dat het ‘reflowable’ is. Dat wil zeggen dat de opmaak zich automatisch aanpast aan
de grootte van je scherm waardoor de tekst altijd goed leesbaar blijft.
Meer bestandsformaten
PDF, PDF (DRM), EPUB, EPUB(DRM), DJVU, FB2, FB2.ZIP, DOC, DOCX, RTF, PRC, TCR, TXT, CHM, HTM, HTML, MOBI, ACSM, …
Tip
• Bestandsformaten kunnen omgezet worden met software zoals Calibre, Epubor, …

84. DRM staat voor Digital Rights (of Restrictions) Management. Met DRM wordt
verwezen naar de divers technische oplossingen om een digitaal bestand te
beveiligen tegen kopiëren, bewerken en illegaal distribueren.
Voorbeelden van DRM-oplossingen die toegepast worden bij e-boeken
- Adobe DRM (ontwikkeld door Adobe, toepasbaar bij pdf en ePubs)
- Social DRM (sociale beveiliging via een watermerk met identiteit van de koper)
- Native DRM (beveiliging via een app, bv. Kindle, iBooks)
- DRM Free (geen DRM)
3. Wat is DRM?
84
digitaallezen.be
Tip
• Check bij het kopen van een e-boek of er DRM gebruikt wordt en welk type DRM dat is
• Een e-boek met Adobe DRM heeft als extensie .acsm (Adobe Content Server Message)
• E-boeken met Adobe DRM kunnen met Adobe Digital Editions of de Bluefire App (Android, iOs)
geopend worden
• DRM kan verwijderd worden met software zoals http://www.epubor.com/drm-removal-tools-v2.html

85. 4. Welk leestoestel koop ik het best?
85
digitaallezen.be
http://digitaallezen.be/wat-koop-je-best-een-e-reader-of-een-tablet

86. 5. Kan ik een e-boek op verschillende
toestellen lezen?
86
digitaallezen.be
Is de app waarmee je het boek
gekocht hebt voor verschillende
toestellen beschikbaar?
• Kobo
• Kindle
• iBooks
• …
Of gebruik ePub- en pdf-files op
verschillende toestellen

87. 6. Wat is het voordeel van een boekenplank
in de cloud?
87
digitaallezen.be

88. 7. Wat is leesID?
88
digitaallezen.be
• LeesID is een virtuele boekenplank waarin je
boeken uit verschillende “boekenclouds” kunt
verzamelen
• Gelanceerd in september 2014
• Enkel e-boeken van deelnemende partners (NL)
kunnen aan de LeesID boekenplank toegevoegd
worden
• LeesID is een initiatief van de Stichting
Collectieve Propaganda van het Nederlandse
Boek
https://leesid.nu

89. 8. Hoe kan ik al mijn e-boeken verzamelen?
89
digitaallezen.be
Maak je eigen
boekencloud /
boekenbackup
Of koop/leen/
lees alles via 1
toestel/app

90. 9. Hoe zet ik een e-boek op mijn leestoestel?
90
digitaallezen.be
๏ Tablet
✓ Door het e-boek te kopen/lenen/downloaden via een app waarin een collectie boeken beschikbaar is
✓ Door het e-boek van een andere locatie/computer binnen te halen in een lees-app via internet, usb,
bluetooth, …
✓ Door het boek met internetverbinding over te halen via de account/cloud waar je het gekocht/
geleend hebt
๏ E-reader
✓ Door het boek met internetverbinding over te halen via de account/cloud waar je het gekocht/
geleend hebt
✓ Door het boek via je e-reader te kopen in de webshop die aan het toestel gekoppeld is
✓ Door het e-boek van een andere locatie/computer binnen te halen in een lees-app via internet, usb,
bluetooth, …

91. facebook.com/digitaallezen
digitaallezen.be
twitter.com/digitaallezenbe
Digitaal Lezen