Sigrid Bosmans & Marijke Wienen (Erfgoedcel Mechelen) over een participatief museumtraject met bewoners, erfgoedzorgers en experten in Mechelen. Doel: een zo breed mogelijk draagvlak creëren voor het nieuwe stadsmuseum. Het museum wil een levendige verbinding maken tussen de stad vroeger en nu, tussen he- den en verleden. Het stedelijk verleden een nieuwe plaats geven in het actueel stadsleven. De Mechelse bewoners, erfgoedzorgers, beleidsmakers en opinieleiders bepalen mee de invulling van het nieuwe museum.

1. Museumtraject Mechelen

2. Museumtraject
• Visie-ontwikkeling voor Mechels museale concept
• Historiek:
– Mechelse context
• Stedelijke Musea Mechelen / Erfgoedveld / Expertisecentra in Mechelen / …
– Andere museumconcepten
• Stadsmusea in Vlaanderen en het buitenland
• Overkoepelende vragen:
– Hoe verhouden stedelijke collecties zich tot een overkoepelend verhaal?
– Welke nieuwe vormen van publiekswerking kunnen de relatie tussen
stad en musea verbeteren?
– Hoe integreren stadsmusea zich in het bredere erfgoedveld?
– Hoe bereiken ze een ruimer publiek?
=> Naar een gefundeerde, gedragen en duurzame keuze
voor het concept en de invulling van een nieuw
museum voor Mechelen

3. Doelstellingen
1. Ontwikkelen van een gedragen visie
2. Inhoudelijke en conceptuele invulling versterken
3. Subsidiëringsmogelijkheden onderzoeken
4. Bijdragen tot de reflectie over stedelijke musea op Vlaams
en internationaal niveau.

4. Fasering
• Fase 1 Conceptuele expertise
• Fase 2 Inhoudelijke verfijning en stakeholderbevraging
–Trends en verwachtingen
–Bevraging Mechelse erfgoedsector en partners andere sectoren
–Stand van zaken historisch onderzoek
–Input beleid
–Publieksbevraging
–Participatieve tentoonstelling museumtraject eind 2014
• Fase 3 Realisatie – Masterplan
–Inhoudelijke invulling
–Zakelijk

5. Fase 1 Conceptuele expertise
• Input van nationale en internationale museumexperten
• Lexicon van termen en thema’s gekoppeld aan Mechelen
• 3 museumconcepten
– Hybride museum
• Objectgericht
– Het narratieve museum
• Verhaalgericht
– Het poortmodel
• Mensgericht

6. Fase 1:
Conceptontwikkeling

7. Fase 1 Netwerkresultaat
• Opgenomen in museumgroep internationale bezoeken FARO
• Leesgroep Nina Simon: bijdrage aan publicatie
• Onderzoek naar publicatie en studiedag vernieuwing museale
concepten in samenwerking met FARO
• Methode rond personae-fiches uitgeprobeerd met collega’s uit
Bloemfontein (Thomas More)
• Methodiek museumtraject voorgesteld aan studenten van
“Think tank European Culture 2013-2014”
– Project: ‘Greek tragedy and contemporary museums – A project to make
sense of European cultural heritage today’
Radboud Honours Academy (Nijmegen) and Pázmány Péter Catholic
University (Budapest)

8. Bloemfontein in Lamot

9. • Trendonderzoek: duo-interviews met ‘opinion
leaders’
• Inhoudelijk thematisch onderzoek
• Lokale erfgoedsector en aangrenzende
sectoren
• Beleidsmakers
• Publiek
Fase 2: Verfijnen en aftoetsen museale
concepten

10. Fase 2:Trendonderzoek
• Duo interviews met ‘opinion leaders’
– Carlo Vuijlsteke en Dominique Vanneste
– Dorian Van der Brempt en Mieke Van Hecke
– Chantal Pattyn en Yves Desmet
– Bruno De Wever en Rob van der Laarse
– Chris Dercon en Dirk De Wachter
• Kortfilm “Naar een museum voor de stad”
• Inzet van interviews in ruimere publicatie over museologie en
stadsmusea ism Faro

11. Videofragment ‘Naar een museum voor de stad’
Fragmenten van de interviews met:
Yves Desmet (Hoofdredacteur De Morgen)
Bruno De Wever (Prof. Dr. Geschiedenis UGent)
Rob van der Laarse (Prof.Dr.Geschiedenis-Antropologie UV
Amsterdam)
Chris Dercon (Directeur Tate Modern Leuven)
Dirk De Wachter (Psychiater-Psychotherapeut)

12. Fase 2: inhoudelijk thematisch onderzoek
• Heuristische lijst
• Kwaliteitsbeoordeling
• Thema’s
• Hiaten in het huidige onderzoek
• Verfijning samen met de collega’s van het
stadsarchief en het museum

13. Fase 2: Bevraging Mechelse erfgoedsector

14. MaMuze:4 mei 2013
• Vijftig deelnemers uit de erfgoedsector en aangrenzende
sectoren
• Centrale vragen:
Hoe ziet jouw ideaal stadsmuseum er uit?
Wat moet er in het stadsmuseum te zien zijn?
Wat moet er in het stadsmuseum gebeuren?
• Input van het middenveld aan het toekomstige museum:
Wat kan/wil jouw organisatie hieraan bijdragen?

15. MaMuze
Motivatie om deel te nemen …

16. MaMuze
Het ideale stadsmuseum is …
•Inspirerend
•Biedt overzicht, begin van ontdekkingstocht
•Geschiedenis van de stad, beter begrip van de stad, mooie en minder
mooie aspecten van de stad, grote en kleine verhalen
•Geeft goed gevoel, beleving, levendig en bruisend, rustige plek,
verrassend
•Meerlagig, verschillende perspectieven, narratief
•Ontmoetingsplek, voor Mechelaars en toeristen
•Divers, veelkleurig, verbindend
•Baken in de stad, links met locaties in de stad
•Erfgoed en toekomst

17. MaMuze
Wat moet er in het museum te zien zijn …
Top drie van de termen in groepen genoemd
Ambachten
Beeldende kunsten
Immaterieel erfgoed
Top drie van de stemmen na clustering
Ambachten
Beiaard
Immaterieel erfgoed

18. MaMuze
Wat moet er in het museum gebeuren …

22. • 30 deelnemers
• Vragen:
– Welke onderwerpen komen aan bod?
– Welke voorwerpen en verhalen worden gekozen?
– Voor welke doelgroepen wordt gewerkt?
– Op welke manier kan zo’n tentoonstelling vorm krijgen?
• Peilen naar partnerships voor de concrete
realisatie participatief tentoonstellingsproject
Verfijning MaMuze: focusgroepen

24. Fase 2:Input beleid
• Voorstelling museumtraject college
• Voorstelling museumtraject Raadscommissie
cultuur
• Brainstorm met afvaardiging college en
commissie: 25/9
– Enquête vooraf
– Voorstellen concepten + keuzes maken

25. Fase 2:Publieksbevraging
• Doelstellingen:
– Mechelaar bevragen over het stadsmuseum
• Wat moet er te zien zijn?
• Wat moet er te doen zijn?
– Mechelaar warm maken voor het stadsmuseum
– Mechelaar sensibiliseren over de functie van het stadsmuseum
• Doelgroep:
– Mechelaars in al hun diversiteit
• Strategie:
– Wij gaan naar onze doelgroepen toe
– Inbedding in de activiteiten van onze partners
– Aanpassing methode aan doelgroep
• Partners:
– H30/32
– Wolf
– Lokale economie
– MKS
– …

26. Fase 2: Publieksbevraging

27. Fase 3:
Participatieve tentoonstelling

28. Fase 2:Participatieve tentoonstelling
• Doelstellingen:
– Aftoetsing van alle voorgaande bevragingen
– Uittesten mogelijke museale werkvormen
– Uittesten thema’s
– Sensibiliseren tentoonstellingsbezoeker over participatie
• Doelgroep:
– Mechelaar
– …
• Strategie:
– Gebruik participatieve technieken Nina Simon
– Denkgroep rond participatieve methodieken
– Betrekken van de geïnteresseerden van fase 2
– Samenwerking opleiding interieurdesign Mechelen

29. Fase 3:Realisatie - Masterplan
• Inhoudelijke invulling:
– Onderzoek
• Samenstelling wetenschappelijke comités
• Samenwerking UA inhoudelijke input stadsgeschiedenis Mechelen
– Verzamelen
• Collectieplan in functie van keuze
– Ontsluiten
• Scenografie
• Digitale aanpak
• Communincatie
• Publieksbemiddeling
– Bewaren
• Depotverhaal
• Behoud en Beheer
• Zakelijk:
– HR
– Financieel verhaal: budgettering en subsidie
– PR
– Fasering