SlideShare ist ein Scribd-Unternehmen logo
1 von 49
Downloaden Sie, um offline zu lesen
IkvXqcncwK³ I½nän nÀt±-i-§sf kw_-Ôn¨
hnZKv[ kanXn dnt¸mÀ«v
hnZKv[ kan-Xn-bpsS Ipdn¸v
IkvXqcncwK³ I½nän dnt¸mÀ«n tIc-f-hp-ambn _Ô-s¸« Imcy-§Ä Ah-tem-Iw
sNbvXv nÀt±-i-§Ä X¿m-dm-¡p-¶-Xn-mbmWv tIcf kÀ¡mÀ aq¶wK hnZKv[ kanXnsb
ntbm-Kn-¨-Xv. dnt¸mÀ«v X¿m-dm-¡p-¶-Xnv hnZKv[ kanXnbv¡v nc-h[n hyàn-I-fpsS Id-bä
klm-b-k-l-I-c-W-§Ä e`y-am-bn-«p-­v. _lp. tIcf apJya{´n {io.D½³ Nm­n, I½n-änbpsS cq]o-I-cWw apX dnt¸mÀ«v X¿m-dm-¡p-¶-Xp-h-sc-bpÅ Hmtcm L«-§-fnepw hnZKv[
kan-Xn-bp-am-bpÅ IqSn-¡m-gvN-IÄ¡v kabw Ap-h-Zn-¡p-Ibpw th­ nÀt±-i-§Ä XcnIbpw sNbvXp F¶ Imcyw µn-tbmsS kvacn-¡p-¶p. kan-Xn-bpsS sXfn-sh-Sp-¸p-I-fp-am-bn
_Ôs¸«v th­ kuI-cy-§Ä sN¿p-¶-Xnmbn A[n-ImcnIÄ¡v nÀt±-i-§Ä ÂImpw
_lp. apJy-a{´n kabw Is­-¯n F¶Xv ]cn-Øn-Xn-tbmSpw P-§-tfm-Sp-apÅ At±-l¯nsâ {]Xn-_-²X shfn-s¸-Sp-¯p¶p.
_lp. ]cn-Øn-Xn-h-Ip¸v a{´n {in. Xncp-h-©qÀ cm[m-Ir-jvW³, _lp. kmwkv¡m-cnI
þ {Kma-hn-Ik hIp¸v a{´n {io. sI.-kn. tPmk^v, AUojWÂ No^v sk{I-«dn
{io.]n.sI.saml´n F¶n-hÀ kan-Xn-bp-ambn ]e-X-hW Bi-hn-n-abw S-¯n.

tI{µ a{´n-amÀ, Fw.-]n.-amÀ, No^v hn¸v, Fw.-FÂ.-F.-amÀ, PnÃmþt»m¡vþ{Kma
]©m-b¯v {]Xn-n-[n-IÄ, ]cn-ØnXn hnZ-Kv[À, ]cn-ØnXn {]hÀ¯-IÀ, IÀjI
kwL-Sm {]Xn-n-[n-IÄ, aXm-[y-£-·mÀ, tNw_À Hm^v tImtagvkv {]Xn-n-[n-IÄ,
hym]mcn kwL-S--IÄ, km[m-c-W-¡m-cmb ]Ýn-a-L« nhm-kn-IÄ XpS-§n Dt±iw
30,000 BÄ¡mÀ X§-fpsS nÀt±-i-§-Ä kan-Xn-¡p-ap-¼msI tcn«pw tcJm-aqehpw
ÂInsb¶ hkvXpX µn-tbmsS kvacn-¡p-¶p.
hnhn[ PnÃ-I-fn S-¯nb sXfn-sh-Sp¸pIÄ `wKn-bmbn ]qÀ¯n-bm-¡m³
AXmXv PnÃm If-IvSÀamcpw dhyqþhwþt]meokv hIp-¸p-tZym-K-Ø-cpw {][m ]¦v
hln-¨n-«p-­v. kan-Xn-bpsS sXfn-sh-Sp-¸p-I-fn-seÃmw h³tXm-Xn-epÅ P-{]m-Xn-n-[y-amWp-­m-b-Xv. X§-fpsS Bi-¦-Ifpw nÀt±-i-§fpw kan-Xn-bv¡p-ap-¼msI Ah-X-cn-¸n¡p-¶Xnmbn kz´w tPmen-IÄt]mepw amän-h¨v kaq-l-¯nsâ mm-X-e-§-fn-Â
{]hÀ¯n-¡p¶ P-§Ä F¯n-t¨À¶p.
hnZKv[ kan-Xn-¡pth­ ASn-Øm kuI-cy-sam-cp-¡Â, bm{X-I-fpsS {Iao-I-cWhpw S-¯n-¸pw, IkvXqcncwK³ I½nän dnt¸mÀ«nsâ ae-bmf XÀÖa X¿m-dm-¡Â,
CXp-ambn _Ô-s¸« sl¸v Ukv¡nsâ kwLm--Sw, nÀt±-i-§-fp-sSbpw ]cm-Xn-I-fpsSbpw t{ImUo-I-cWw, dnt¸mÀ«p X¿m-dm-¡Â F¶o Imcy-§-fn kwØm ssPsshhn-hn[y t_mÀUnse DtZym-K-Ø-cp-sS nÊo-a-amb kl-I-cWw e`n-¨n-«p-­v. kwØm
ssPh-ssh-hn[y t_mÀUv sa¼À sk{I-«dn tUm.-sI.-]n.-em-em-Zm-kv, kon-bÀ AUvan-nkvt{S-änhv Hm^o-kÀ sI.-an-n, kbân-^nIv Hm^o-kÀ Pn.-F-kv.-D-®n-¡r-jvW³, hn.-in-ht-i³, kn.-Pn.{]Zo-]v, Bim-eX FÂ.-BÀ., sI. sI. PnXn³ F¶n-h-cpsS tkhw
{]tXyIw kvacn-¡p-¶p.

tUm.-D-½³ hn. D½³

]n.-kn. kndn-bIv

tUm.-hn.-F³.-cm-P-ti-J-c³]n-ff

I¬ho-À

AwKw

AwKw
DÅ-S¡w
w.
1
2
3
4
5
6
7
7.1
7.2
8
9
10
10.1
10.2
10.3

10.4
10.5
10.6
10.7
10.8
10.9
10.10
10.11
10.12
10.13
10.14
10.15
10.16
10.17
10.18
10.19
10.20
10.21

DÅ-S¡w
dnt¸mÀ«nsâ kw£n]vXw
BapJw
KmUvKn I½nän dnt¸mÀ«pw IkvXqcncwK³ I½n-än dnt¸mÀ«pw
hnZKv[ kan-Xn-bpsS cq]o-I-cWw
kan-Xn-bpsS sXfn-sh-Sp¸v
temI-k`mw-K-§fpsSbpw nb-a-k-`mw-K-§fpsSbpw tbmKw
I½nän S-¯nb knänwKpI-fpsS hnhcw
s]mXp-P--§-Ä D¶-bn¨ {][m A`n-{]m-b-§Ä
{]Xn-Iq-e-amb A`n-{]m-b-§fpw nÀt±-i-§fpw
Ap-Iq-e-amb A`n-{]m-b-§fpw nÀt±-i-§fpw
k¶² kwLSI-fpsS tbmKhpw Dcp-¯n-cnª nÀt±-i-§fpw
hnZKv[ kan-Xn-bpsS s]mXp-hmb ImgvN-¸mSv
aq¶wK hnZKv[ kan-Xn-bpsS nÀt±-i-§Ä
]cn-Øn-Xn-teme {]tZ-i-§fpsS Is­-¯Â
Irjn kw_-Ô-amb Bi-¦-IÄ
]cn-ØnXn ZpÀ_e {]tZ-i-hp-ambn (EFL – Ecologically Fragile
Land) _Ô-s¸-«pÅ Bi¦
]«-b- hm-KvZmw kw_-Ôn¨v Bi-¦-IÄ
kwtbmPn-X-¡rjn
mS³ Imenk¼-¯nsâ ]cn-t]m-jn-¸n-¡Â
GI-hn-f-¡rjn
hy-ar-K-§-fpsS D]-{Zhw
]Ýn-a-L-«-¯nse BZn-hmkn kaq-l-¯nsâ PohnXw
aÕy-_-Ôw
]cn-ØnXnteme -{]-tZ-i-§-fnse Sqdnkw
kzIm-cy-`q-an-bnse acwsh«Â
]cn-ØnXn kwc-£-IÀ¡pÅ t{]mÕm-lw
]mdJw
aWÂhm-cÂ
Ipg¡n-W-dp-I-fpsS nÀamWw
sI«nS nÀamWw
sdUv Imä-Kdn hyh-km-b-§Ä
Su¬jn-¸p-I-fpsS nÀamWw
ssPh-ssh-hn[y ^­v
]cn-ØnXn Imh kwLw

t]Pv w.
i-iv
1
1
4
5
6
8
9
9
11
12
15
19
19
24
28
28
29
30
31
32
33
33
34
35
35
36
37
38
39
40
41
41
42
IkvXqcncwK³ I½nän nÀt±-i-§sf kw_-Ôn¨ hnZKv[ kanXn dnt¸mÀ«v
(kw-£n-]vX-cq-]w)
]Ýn-a-L« ae-n-c-IÄ temIs¯ 8 AXn-Xo{h ssPh-ssh-hn[y taJ-e-I-fnÂ
(Hottest Biodiversity Hotspots) H¶mWv. `mc-X-¯nse BsI kv]ojo-kp-I-fpsS 27 iXamw ]Ýn-a-L-«-¯n ImW-s¸-Sp¶p. ]Ýn-a-L-«-¯n ImÀjnIhnf-I-fpsS nc-h[n hy_-Ôp-¡-fp-ap-­v. Ipcp-ap-f-Iv, Gew, amhv, ¹mhv, hmg F¶n-h-bpsS hy-_-Ôp-¡Ä CXnÂ
DÄs¸-Spw. Ht«sd Pem-i-§-fpsS DÂ`-h-Øm--hp-amb ]Ýn-a-L-«s¯ 25 tImSn-bn-tesd
P-§Ä IpSn-sh-Å-¯npw Irjn¡pw B{i-bn-¡p¶p­v. `mc-X-¯nsâ Imem-h-Ø-bnepw
]Ýn-a-L« ae-n-c-IÄ nÀWm-b-I-amb kzm[ow sNep-¯p-¶p-­v. hne-s¸« Cu ]cn-ØnXn
k¼-¯p-I-fpsS io-I-c-Whpw aen-o-I-c-Whpw Hcp Imc-W-h-imepw Ap-h-Zn-¡m-m-hp-¶X-Ã. AtX-kabw Xe-ap-d-I-fmbn Irjnbpw aäv sXmgn-ep-Ifpw D]-Po-h--amÀK-am-¡nb
kmamyP-§-fpsS Pohn-Xs¯ tZmj-I-c-ambn _m[n-¡p¶ Hcp S-]-Sn-bpw D­m-Impw
]mSn-Ã. Cu ImgvN-¸m-tSm-sS-bmWv hnZKv[ kanXn IkvXq-cn-cw-K³ dnt¸mÀ«p-ambn _Ô-s¸«v
P-§-fp-sSbpw P-{]-Xn-n-[n-I-fp-sSbpw A`n-{]mbw kzcq-]n-¨Xpw AXn---k-c-W-ambn
nÀt±-i-§Ä cq]-s¸-Sp-¯n-b-Xpw.
kan-Xn-bpsS {][m nÀt±-i-§Ä Ch-bm-Wv:þ
 C.-F-kv.-F. Bbn IkvXq-cn-cw-K³ I½n-än Is­-¯nb {]tZ-i-§-fnepw ESZ1, ESZ2
F¶n-h-bmbn KmUvKn I½nän Is­-¯nb {]tZ-i-§-fnepw ^oÂUvXe kÀth
(^n-kn-¡Â shcn-^n-t¡-j³) S¯n XÂØnXn Is­-¯-Ww. C§s P-hm-ktI-{µ-§fpw, Irjn-Øepw tXm-«-§-fpw, hhpw thÀXn-cn-¡-Ww. Cu {]tZ-i-§-fnÂ
ne-hn-epÅ P-km-{µX ]cn-tim-[n-¡mpw I½n-än ip]mÀi sN¿p-¶p. ]Ýn-a-L-«¯nse aäp {Kma-§-fn ]e-bn-S¯pw kwc-£n-¡-s¸-tS­ h-`q-anbpw, Imhp-Ifpw,
]pÂta-Sp-Ifpw, sam«-¡p-¶p-Ifpw, ]md-s¡-«p-Ifpw D­v, Ahsbbpw Is­¯n ]cnØnXnteme {]tZ-i-ambn kwc-£n-¡p-I. P-hm-k-tI-{µ-§-fpw, Irjn-Ø-e-§fpw,
tXm«-§fpw am{Xw E.S.A-bn n¶pw Hgn-hm-¡pI;
 ssPh-¡r-jn-bn-te¡v tcn«v {]th-in-¡p-¶Xnp]-I-cw tI{µ-K-h¬saâv t{]mÕmln-¸n-¡p¶ ‘KpUv A{Kn-IĨ-d {]mIvSn-kkv’ t{]mÕm-ln-¸n-¡p-I. Ime-{I-taW
]qÀW ssPh-¡r-jn-bn-te¡v amdm³ Chsc t{]mÕm-ln-¸n-¡p-Ibpw cmk-¡r-jnbn n¶pw ssPh-¡r-jn-bn-te-¡pÅ ]cn-hÀ¯--L-«-¯n (10 hÀjw) IÀj-IcpsS km¼-¯nI jvSw ]qÀW-ambpw kÀ¡mÀ nI-¯p-Ibpw thWw.

i
 C.-F-^v.-FÂ. nbaw AXnsâ Dt±-i-e-£y-§Ä ]t­ tSn-¡-gnª ØnXn¡v
Cnta C.-F-^v.-FÂ. nbaw Ap-k-cn¨v BcpsS `qanbpw Gsä-Sp-¡m³ Ign-bm¯-hn[w nbaw d±p sN¿p-I. ]t£ Cu hnj-b-hp-ambn tImS-Xn-bn S-¡p¶
tIkp-I-fn nb-a-a-p-k-cn¨v tImSXn Xocp-am--sa-Sp-¡-s«.
 ne-hn-epÅ Irjn-I-fn n¶p-apÅ hcp-amw hÀ²n-¸n-¡p-¶-Xnpw IÀj-Isâ
km¼-¯nI kpc£ Dd-¸m-¡p-¶-Xnpw th­n ]Ýn-a-L« {]tZ-i-§-fn kwtbm-PnX-¡rjn t{]mÕm-ln-¸n-¡p-I.
 k¦-c-bnw ]-ip-¡Ä hfÀ¯p-¶-Xnv ntcm-[--ap-­m-hcp-Xv. {]Xn-Iqe Imem-hØsb sNdp-¡m³ sIev]pÅ mS³ I¶p-Imenbn-§Ä t{]mÕm-ln-¸n-¡-Ww.
 bq¡m-en-]väkv, At¡-jy, tX¡v XpS§nb GI-hnf¡rjn-IÄ ]Ýn-a-L« {]tZ-i-§fnse hmXnÀ¯n-bn ntcm-[n-¡-Ww.
 d_À, Im¸n, tXbne XpS-§nb mWyhn-f-Isf GI-hnf ntcm-[w _m[n-¡n-söv
kÀ¡mÀ hyà-am¡n D¯-chv ]pd-s¸-Sp-hn¨v IÀj-IcpsS Bi¦ AI-ä-Ww.
 ap-jy-sbpw Irjn-sbbpw hy-Po-hn-IÄ B{I-an-¡p-¶Xp XS-bm-mbn V BIr-Xnbn 2 aoäÀ Bghpw 4 aoäÀ hoXn-bp-apÅ s{U©p-Ifpw kutcmÀÖ then-Ifpw
Cu {]tZ-i-§-fn D­m¡Ww. hy-ar-K-§-fp-­m-¡p¶ Irjn-m-i-¯nv Ct¸mÄ
ÂIp¶ [-k-lmbw ]cym-]vX-amtWm F¶Xv ]cn-tim-[n-¡-Ww.
 hm-h-Im-i-n-b-a-{]-Im-chpw ]mc-¼-cy-ambpw ]«n-I-hÀK-¡mÀ¡v ]Ýn-a-L« {]tZ-i§-fn e`n-¨n-«p-ÅXpw ssIhiw h¨-p-`-hn-¨phcp-¶Xp-amb ]mÀ¸n-S-w, Irjn, D]-Pohw F¶nhbv¡v Cu dnt¸mÀ«v XS-Ê-am-h-cp-Xv.
 Ub-m-anäpw aäv kvt^mSI -h-kvXp-¡fpw cmk-]-ZmÀ°-§fpw (-©v apX-embh) D]tbm-Kn-¨pÅ aÕy-_-Ôw ]qÀW-ambpw ntcm-[n-¡p-I. A[n-n-thiaÕy-§Ä
kwc-£nX {]tZ-i-§-fnse Pem-i-b-§-fn nt£-]n-¡p¶ kml-Ncyw IÀi--ambn
nb-{´n-¡p-I.
 hntmZ k©mckwcw-`-§sf ]cn-ØnXn kulr-Z-]-c-amb coXn-bn t{]mÕm-ln-¸n¡pI hgn ]cn-ØnXn kwc-£Ww Dd-¸m-¡mpw H¸w IÀj-I-cpsS km¼-¯nI nehmcw sa¨-s¸-Sp-¯mpw km[n-¡pw. kap{Znc-¸n n¶pw 500 aoä-dn IqSp-X Dbc-apÅ Ge-t¯m-«-§-fnepw Ipcp-ap-fIv tXm«-§-fnepw aäpw hntm-Z-k-©m-cn-I-fpsS
Xma-k-¯npw aäp-ambn nÀ½n¡p¶ sI«n-S-§-fpsS D-bcw 8 aoä-dn ]cn-an-X-s¸-Sp¯-Ww.
ii
 ]Ýn-a-L-«- {]tZ-i¯v am{X-a-Ã, tIc-f-¯nsâ aäv {]tZ-i-§-fnepw kzImcy `qanbnepÅ ac-§Ä apdn-¡p¶-Xnv Ap-hmZw Bh-iy-anà F¶ Xocp-amw Kh¬saâv
Xe-¯n FSp-t¡-­-Xm-Wv.
 ]cn-ØnXn kwc-£W {]hÀ¯--§Ä S-¯p-¶-hÀ¡v B tkh--¯nsâ {]Xn-^-eambn kwc-£-W-tk-h--th-Xw ÂtI-­-Xp-­v.
 ]Ýn-a-L«¯nse Ct¸mÄ Jw S-¡p¶ {]tZ-i-§-fn XÂØnXn ]cn-tim-[n-¨tijw h-ambn kwc-£n-t¡-­ {]tZ-i-¯n-p-Ånem-sW-¦n DSs Jw Ahkm-n-¸n-¡-Ww. CXn-p-th­n nb-a-{]-Imcw tm«okv ÂIn Izmdn ssek³kv d±p
sN¿m-hp-¶-Xm-Wv.
 ]Ýna-L« {]tZ-i-§-fn Ap-aXn IqSmsX {]hÀ¯n-¡p¶Xpw Cu {]tZ-i-§-fnÂ
h-¯n DÄs¸-Sp-¶-Xp-amb Izmdn-IÄ DSs nÀ¯-em-¡-m³ IÀi S-]Sn FSp¡Ww. ]Ýn-a-L-«-¯n h-ambn kwc-£n-¡-s¸-Sp¶ {]tZ-i-§-Ä¡v ]pd¯v IzmdnIÄ Ap-h-Zn-¡p-¶Xv hm-XnÀ¯n-bn n¶pw 500 aoäsd¦nepw AIew ]men¨mbncn-¡-Ww. Cu {]tZ-i-§-fn S¯p¶ J {]hÀ¯--§Ä¡v

SEIAA

bpsS ¢nb-d³kv nÀ_-Ô-ambpw hm§-W-sa¶v njv¡Àjn-¡-Ww.
 ]e dnkÀthm-b-dp-I-fnepw aW ASn-ªp-Iq-Sp-¶-Xnsâ ^e-ambn Ch-bpsS kw`cWtijn Ipd-bp¶p­v. AXn-m CXp-ambn _Ô-s¸« hnZ-Kv[-cpsS A`n-{]m-b¯npw kmâv HmUn-än§npw hnt[-b-ambn Chn-S-§-fn n¶pÅ aW FSp¯v
ymb-amb hnebv¡v Bh-iy-¡mÀ¡v e`y-am-¡p-¶-Xn-pÅ S-]Sn Kh¬saâv Xe¯n D­m-I-Ww.
 ]Ýn-a-L« {]tZ-i-§-fn An-b-{´n-X-ambpw Aim-kv{Xo-b-ambpw Ipg¡n-W-dp-IÄ
Ipgn-bv¡p¶ kml-Ncyw Hgn-hm-¡p-¶-Xn-pth­ nb-{´-W-§-sf-¡p-dn¨v DNn-X-amb
Xocp-am--§Ä kÀ¡mÀ FSp-t¡­-Xm-Wv.
 ]Ýn-a-L-«-ta-J-e-bn kap-t{Zm-]-cn-X-e-¯n n¶pw 500 aoä-dnv ta Db-capÅ
Øe-§-fnÂ, `qan-bpsS D]-cn-X-e-¯n n¶pw sI«n-S-§-fpsS D-bcw 8 aoädmbn ]cnan-X-s¸-Sp-¯-Ww.
 ]Ýn-a-L« {]tZ-i-§-fn P-Po-hn-X¯nv Bh-iy-amb Bip-]-{Xn-IÄ, hnZym-e-b§Ä, tZhm-e-b-§Ä `£y kpc-£sb _m[n-¡p¶ ]m kwkv¡-cW bqWn-äpIÄ
F¶n-h-bp-ambn _Ô-s¸« t{]mP-IvSp-IÄ {]tXyI ]cn-K-W ÂIn ntcm[¯n n¶pw Hgn-hm-¡Ww. aäv hnI-k {]hÀ¯--§Ä SEIAA ¢nbd³knv
hnt[-b-ambn am{Xw Ap-h-Zn-¡p-I.
iii
 ]cn-ØnXnkulrZ hnI-k-w, ]cn-Øn-Xn-bv¡n-W-§-p¶ hn[-¯n-epÅ Pe-e-`y-X,
]mc-¼-tcy-Xc DuÀP t{kmX-Êp-I-fpsS D]-tbm-Kw, hn³Uv anÂ, ]c-¼-cm-KX ]cnØnXn kulrZ sI«n-S-§Ä XpS-§n-bh DÄs¸-Sp¯pwhn[hpw, aen-o-I-c-Whpw
]cn-ØnXn io-I-c-Whpw ]c-am-h[n Hgn-hm-¡n-s¡m-­p-am-bn-cn-¡Ww Cu {]tZ-i-§fnse ]©m-b-¯p-I-Ä amÌÀ ¹mp-IÄ X¿m-dm-t¡-­-XmWv.
 sehn C-¯n e`y-am-Ip¶ XpI Xt±-i-kz-bw-`-cW Øm]--§-fnsebpw kwØm-¯n-sâbpw ssPh-ssh-hn[y ^­n nt£-]n¨v _n.-Fw.-kn. (ssPh-ssh-hn[y
]cn-]m-e kan-Xn-) bpsS taÂtm-«-¯n ssPh-ssh-hn[y kwc-£W {]hÀ¯-§Ä¡v hnn-tbm-Kn-¡-Ww.
 ]cn-ØnXn nb-a-§Ä, N«-§Ä, hnÚm-]--§Ä F¶nh ewLn-¡-s¸-Sp¶ FÃm
S]Sn-Ifpw ]cn-ØnXn timjW {]hÀ¯--§fpw A[n-Im-cn-Isf Ad-nbn-¡m-pÅ
Npa-Xe ssPh-ssh-hn[y ]cn-]me kan-Xn-IÄ¡m-Wv. Cu kan-Xn-IÄ¡v IqSp-XÂ
{]hÀ¯ kuI-cy-§Ä ÂIn Chsb imào-I-cn-¡p-¶-XmWv Ã-Xm-bn-cn-¡pw.
 1977 Pp-hcn 1 v apt¼ `qan-bpsS ssIh-im-hImi-ap-Å-hÀ¡pw Ah-cpsS ]n³KmanIÄ¡pw ]«bw ÂIm-sa¶v ÂIn-bn-«pÅ hmKvZmw DSs S-¸n-em-¡p-I.
 C.-F-kv.-F. {]tZ-i-¯nv ]pd-¯pÅ h-{]-tZ-i-§-sfbpw, Imhp-I-sfbpw, ]pÂta-SpI-sfbpw Is­¯n kwc-£n-¡-Ww. Cu kml-N-cy-¯n C.-F-kv.-F.¡v 10 In.-ao.
_^À tkm¬ nÀW-bn-t¡­ Imcy-a-Ã.

iv
IkvXqcncwK³ I½nän nÀt±-i-§sf kw_-Ôn¨
hnZKv[ kanXn dnt¸mÀ«v

1. BapJw
lnam-ebw Ign-ªm ]Ýn-a-L-«-amWv `mc-X-¯nse Gähpw {][m ]Àh-X-n-c.
cmPy-¯nsâ Imem-h-Ø, iotXmjvW ØnXn, a®nsâ ^e-`q-bn-jvT-X F¶o Imcy-§fn ]Ýn-a-L«w nÀWm-b-I-amb kzm[ow sNep-¯p-¶p. ssPh-ssh-hn-[y-¯nsâ Ieh-d- IqSn-bmb ]Ýn-a-L-«-¯nsâ X-Xmb ]cn-Øn-Xnbpw ssPhsshhn-[yhpw `mc-X¯nsâ ne-n¸nv AXym-h-iy-am-Wv.
`qan-bnse Pohsâ ASn-Øm--amWv ssPh-ssh-hn-[yw. ssPh-ssh-hn-[y irwJ-ebpsS Gähpw {][m- I®n hnth-I-apÅ ap-jy³ Xs¶-bm-Wv. Cu hne-s¸« ssPhssh-hn-[ys¯ kwc-£n-¡m-pÅ D¯-c-hm-Zn-Xzhpw ap-jy-p-­v. Cu irwJ-e-bpsS
Hmtcm I®nbpw jvS-s¸-Sp-t¼m-Ä AXv ap-jysâ ne-n¸v Xs¶ A]-I-S-¯n-em¡pw. ssPhssh--hn[yw hyXykvX am-§-fpÅ k¦oÀW-amb Hcm-i-b-amWv. hnj-b¯nsâ k¦oÀWX DÄs¡m­p-sIm-­mWv ½Ä ]Ýn-a-L« kwc£Whp-ambn
_Ô-s¸« {]iv-§sf kao-]n-t¡-­-Xv.
2. KmUvKn I½nän dnt¸mÀ«pw IkvXqcncwK³ I½n-än dnt¸mÀ«pw
hyXy-kvX-amb Bhm-k-hy-hØI-fp-sSbpw Poh-Pm-e-§-fp-sSbpw Cuän-Ã-amb
]Ýn-a-L«

ae-n-c-I-fnÂ

amp-jn-I-

CS-s]-S-ep-IÄsIm­v

ssPh-ssh-hn-[y-¯nÂ

timjWw D­m-Ip-¶-Xmbn hnhn[ Kth-jW dnt¸mÀ«pIÄ kqNn-¸n-¨p. CtX-¯p-SÀ¶v
tI{µ Kh¬saâv, s{]m^.am[hv KmUvKn A[y-£-mbn ]Ýn-a-L-«- hnZKv[ kanXnsb (WGEEP) nb-an-¨p. ]ÝnaL«-¯nse Ct¸m-gs¯ AhØ Xn«-s¸-Sp-¯p-I,
1986þse ]cn-ØnXn kwc-£Wnbaw Ap-im-kn-¡pw-{]-Imcw ]Ýn-a-L«w DÄs¸-Sp¶
{]tZ-i-§-fnse ]cn-ØnXn hnteme taJeI-fpsS AXnÀ¯n tcJ-s¸-Sp¯n hnÚm]w sN¿p-I, P-]-¦m-fn-¯-t¯msS ]ÝnaL«-w kwc-£n-¡mpw ]cn-t]m-jn-¸n¡mpapÅ ip]mÀi-IÄ ÂIp-I F¶o Dt±-i-§-tfm-sS-bmWv Cu I½nän cq]o-I-cn-¨Xv. KmUvKn I½nän 2010 amÀ¨v 30 v {]hÀ¯w Bcw`n¨p. 2011 BK-Ìn tI{µ ]cnØnXn hw a{´m-e-b-¯n-p-ap-¼msI I½n-än dnt¸mÀ«v kaÀ¸n-¨p. ]Ýn-a-L« taJesb ]cn-Øn-Xn-bpsS ZpÀ_-em-hØ IW-¡n-se-Sp¯v ESZ 1, ESZ 2, ESZ 3 F¶n-

1
§s aq¶v taJ-e-I-fmbn Xncn¨v Hmtcm hn`m-K-¯nepw hyXy-kvX-amb nb-{´-W-§Ä
GÀs¸-Sp-¯m³ KmUvKn I½nän ip]mÀi sNbvXp.
F¶m Cu dnt¸mÀ«p-ambn _Ô-s¸«v kwØm Kh¬saâp-I-fp-sSbpw
s]mXp-P--§-fpsSbpw

`mK-¯p-n¶v

]cm-Xn-IÄ

DbÀ¶-Xn-s-¯p-SÀ¶v

tI{µ

Kh¬saâv, Cu kan-Xn-bpsS ip]mÀi-IÄ ka-{K-ambn ]p-c-h-tem-Iw sN¿p-¶-Xnpw

ip]mÀi-IÄ

S-¸n-em-¡p-¶-Xn-pÅ

B£³

¹m³

X¿m-dm-¡p-¶-Xnpw

17.08.2012þse Kh¬saâv D¯-chv {]Imcw tUm.-sI.-I-kvXqcn cwK³ A[y-£-mbn
Hcp D¶-X-Xe {]hÀ¯I kanXnsb (Highlevel Working Group) nb-an-¨p. ]Ýn-a-L-«¯nse k¼p-jvS-amb ssPh-ssh-hn-[yhpw ]cn-Øn-Xnbpw kwc-£n-¡p-¶-Xn-pw ChnSs¯ teme-amb BhmkhyhØ tcn-Sp¶ timjWw XS-bp-¶-Xn-papÅ nÀt±-i§Ä cq]-s¸-Sp-¯pI F¶ e£y-hp-am-bmWv I½n-änsb nb-an-¨-Xv. ]cn-ØnXn, ssPhssh-hn[yw F¶n-h-bpsS kwc-£-Wt¯msSm¸w ChnsS ]c-¼-cm-K-X-ambn Ign-bp¶
P-k-aq-l-¯nsâ, {]tXy-In¨v Zcn-{Z- Phn-`m-K-§-fpsS Xmev]-cy-§ÄIqSn kwc-£n¡pw-hn[apÅ ka-z-b-]-c-amb kao-]w kzoI-cn-¡m-mWv Kh¬saâv B I½n-äntbmSv Bh-iy-s¸-«-Xv. CXn-eqsS Cu {]tZ-i-§-fn P-§-sf-¡qSn DÄs¸-Sp-¯ns¡m­pÅ kpØnchnI-khpw P-k-aq-l-¯nsâ D¶-a-hpwIqSn IW-¡n-se-Sp-¡Wsa-¶m-bn-cp¶p Kh¬saânsâ ImgvN-¸m-Sv.
IkvXqcncwK³ I½nän 2013 G{]n 15 v Kh¬saânv dnt¸mÀ«v kaÀ¸n-¨p.
Cu dnt¸mÀ«nÂ, ]Ýn-a-L«¯nse 40 iX-am--t¯mfw hcp¶ {]tZiw ESA
(Ecologically Sensitive Area) Bbn thÀXn-cn¨v kwc-£n-¡m³ Bh-iy-s¸-«p. tIc-f¯nse 123 hntÃ-Pp-I-fmWv C§s ]cn-ØnXnteme {]tZ-i-§-fmbn {]Jym-]n-¡m³
IkvXqcncwK³ I-½n-än nÀt±-in-¨-Xv. ]cn-Øn-Xn-teme {]tZiw Is­-¯m³ KmUvKnÂ
I½nän nÀt±-in¨ b-¯n IkvXqcn cwK³ I½n-än Nne yq-X-IÄ Nq­n-¡m-Wn-¨p.
(using criteria with incomplete back-up information, identifying ESZs without taking
into account human cultural component which is part of biodiversity, livelihood and
development needs of human population and the large grid size used for zonation –
Page 46 of the report).
Cu yq-X-IÄ ]cn-l-cn¨v Iptd-¡qSn bpàn-k-l-hp-w imkv{Xo-b-hp-amb hn[¯n ]cn-ØnXnteme {]tZ-i-§Ä nÀW-bn-¡m-m-bn-cp¶p, IkvXqcncwK³ I½n-änbpsS Xocp-am-w. CXn-p-th­n B I½nän D]-{Klw D]-tbm-Kn¨v dntam«v sk³kn§v
kmt¦-XnI hnZy {]tbm-P--s¸-Sp-¯n. AXp-t]mse, ssPh-ssh-hn-[yw, h-§-fpsS
2
Xp­p-h¡-cWw apX-em-b-hsb¸än-bpÅ hnh-c-§Ä C´ym Kh¬saâv iqy-Imi
hIp-¸v, _tbm-sS-Ivtm-fPn hIp¸v F¶n-hn-S-§-fn n¶v tiJ-cn-¨p. hn]p-e-amb hnhc-ti-Jcw (data base) D]-tbm-K-s¸-Sp¯n ]cn-Øn-Xn-teme {]tZ-i-§Ä Is­-¯n.
]Ýn-a-L-«s¯ ‘Natural Landscape’, ‘Cultural Landscape’ F¶v c­mbn hn`Pn-¨p. h-§-fpw, kwc-£n-X-{]-tZ-i-§-fpw, h-§Ä t]mse kwc-£n-¡-s¸-tS­ aäv
{]tZ-i-§-fp-amWv

‘Natural

Landscape’.

AXp-t]mse

Pm-[n-hm-k-tI-{µ-§-fpw

IrjnØe-§fpw tXm«-§fpw DÄs¸-Sp-¶Xm-Wv ‘Cultural Landscape’. C§s m¨pd emâvkvtI¸v Bbn Is­¯nb Øe-§Ä ]cn-ØnXnteme {]tZ-i-§-fmtWm
F¶v nÀW-bn-¡p-¶-Xnv Xmsg-¸-d-bp¶ LS-I-§-fpsS ØnXnIqSn I½nän ]cn-K-Wn-¨p;
ssPh-ssh-hn[y k¼p-jvS-X, Xp­p-Xp-­m-bn-¡n-S¡m¯ h{]tZ-i-§Ä, Ipdª Pkm-{µ-X, kwc-£n-X-h--§-fp-sSbpw temI-ss]-XrI tI{µ-§-fp-sSbpw kmao-]yw, BIfpw ISp-h-Ifpw k©-cn-¡p¶ h CS-m-gn-I-fpsS kmao]yw F¶o LS-I-§Äs¡mtcm¶npw nÝnX aXn¸v ÂIn AXnsâ ASn-Øm--¯n-emWv ]cn-ØnXnteme {]tZi-§-sf IkvXq-cn-cw-K³ I½nän I­¯nbXv.
Hcp hntÃ-Pnse 20 iX-amw {]tZisa¦nepw ]cn-ØnXnteme-ambn I­mÂ, B
hn-tÃ-Pns apgp-h-mbn ]cn-ØnXnteme-ambn IcpXpI F¶ bhpw IkvXqcn cwK³
I½nän kzoI-cn-¨p.

dnt¸mÀ«v ]d-bp¶p, “This approach is much more conservative

and indeed meaningful than treating an entire Taluk as ESA” (Page – 57). C§-sbmWv 123 hntÃ-Pp-Isf ]cn-Øn-Xn-tem-e-ambn (ESA) {]Jym-]n-¡m³ IkvXq-cn-cw-K³
I½nän ip]mÀi sNbvX-Xv. Cu XXz-a-p-k-cn¨v hnhn[ kwØm--§-fn m¨p-dÂ
emâvkvtI¸v Bbn I½nän nÀW-bn¨ Øe-§-fp-sS-bpw, AXn ]cn-ØnXntemew
F¶p Is­-¯nb Øe-§-fp-sSbpw hnkvXoÀWw tm¡p-I.

3
aäv kwØm--§-fnse ]cn-ØnXn teme {]tZ-i-§-fpsS hnkvXrXn Ahn-Sps¯
Natuaral Landscapeþsâ hnkvXr-Xn-sb-¡mÄ Ipd-hm-Wv. ]t£ tIc-f-¯nÂam{Xw
Natuaral Landscapeþsâ hnkvXoÀWs¯¡mÄ IqSp-X-emWv ]cn-Øn-Xn-teme {]tZ-i¯nsâ hnkvXr-Xn. At¸mÄ, P-hm-k-tI-{µhpw Irjn-Ø-ehpw DÄs¸-Sp¶ Cultural
Landscapeþsâ Hcp `mKw ]cn-ØnXnteme-ambn FSp-¡-s¸-«n-cn-¡p¶p F¶À°w.
kzm`m-hn-I-ambpw hfscb[nIw ]cm-Xn-IÄ¡v CXv CSw ÂIn. KmUvKn dnt¸mÀ«nse
]cn-Øn-Xn-tem-e-{]-tZ-is¯¸än ]cm-aÀin-¡th, IkvXq-cn-cw-K³ I½nän S-¯nb
hnaÀi--§Ä Ct¸mÄ IkvXq-cn-cw-K³ I½n-än-s¡-Xn-cmbn IqSp-X iàn-tbmsS P§Ä D¶-bn-¡m³ XpS-§n.
I½n-än-bpsS dnt¸mÀ«v ]pd-¯p-h-¶-Xn-s-¯p-SÀ¶v B {]tZ-i§fnse P-k-aq-l¯n n¶v, {]tXy-In¨v IÀj-Icn n¶v Ht«sd ]cm-Xn-IÄ D­mbn. dnt¸mÀ«nÂ
]cm-aÀin¨ {]Imcw Cu {]tZ-i-§sf ]cn-ØnXntemeambn hnÚm]w sNbvXmÂ
hnhn[ Xc-¯n-epÅ nb-{´-W-§Ä¡v hnt[-b-cmbn Pohn-t¡-­n-h-cp-sa-¶pw, ChnSs¯ hnI-k ]²-Xn-IÄ¡v {]Xn-_-Ô-§Ä D­m-Ip-sa¶ s]mXp-hmb Bi-¦bpw
D­m-bn. AhnsS {]t£m`w XpS-§n. B kml-N-cy-¯n 21.10.2013 v _lp. apJy-a{´n
{io. D½³ Nm­n hnfn-¨p-Iq-«nb kÀh-I£ntbmK-¯n dnt¸mÀ«nse A]m-I-X-Ifpw
CXv kw_-Ôn¨pÅ ]cm-XnIfpw ]cnl-cn-¡-W-sa¶v P-{]-Xn-n-[n-IÄ Bh-iy-s¸-«p.
3. hnZKv[ kan-Xn-bpsS cq]o-I-cWw
IkvXqcncwK³ kan-Xn-bpsS ip]mÀi-IÄ _m[n-¡p¶ 123 hntÃ-Pp-I-fnse P{]-Xn-n-[n-IÄ, k¶² kwL-S--IÄ, s]mXp-P-§Ä F¶n-h-cn n¶pw A`n-{]m-b§Ä Bcmªv Ah IqSn ]cn-K-Wn¨v Bh-iy-amb nÀt±-i-§Ä kaÀ¸n-¡mmbn Hcp
kan-Xnsb cq]o-I-cn-¡p-¶-Xm-sW¶v apJy-a{´n Adnbn¨p.
Cu ]Ým-¯-e-¯n tIcf kÀ¡mÀ 29.10.2013þse 162/13/]cn. (km-[m) ¼À
D¯-chv {]Imcw ssPhsshhn[y t_mÀUv sNbÀam³ tUm.-D-½³ hn. D½³ I¬ho-dm-bpw, tIcf imkv{X kmt¦-XnI Iu¬kn FIvkn-Iyq-«nhv sshkv {]kn-Uâv
tUm.-hn.-F³. cmP-ti-J-c-]n-Å, ap³ d_À t_mÀUv sNbÀam-mb {io.]n.-kn. kndnbIv
F¶n-hÀ AwK-§-fp-am-bpÅ Hcp aq¶wK kan-Xn¡p cq]w ÂIn. tI{µ ]cnØnXnþhw a{´m-e-b-¯nsâ IcSv hnÚm-]-hpw ip]mÀiIfpw hni-Z-ambn ]Tn¨v,
dnt¸mÀ«nse ip]mÀi-IÄ _m[n-¡p¶ kwØms¯ 123 hntÃ-Pp-I-fnse P-{]-Xn-n[n-IÄ, Cu hnj-b-¯n cq]o-I-cn-¡-s¸-«n-«pÅ P-Iob kan-Xn-IÄ, ]cn-ØnXn kwLS--IÄ, IÀjI kwL-S--IÄ F¶n-h-bpsS CXv kw_Ôn¨ A`n-{]mbw Ad-nªv,
4
Ah IqSn ]cn-K-Wn¨v IcSv hnÚm-]w kw_-Ôn¨v kwØm kÀ¡m-cnv tI{µkÀ¡m-cns Adn-bn-¡m-pÅ A`n-{]m-b-§fpw nÀt±-i-§fpw cq]o-I-cn-¡p-¶-Xn-m-hiy-amb hni-Z-amb Hcp dnt¸mÀ«v kaÀ¸n-¡m-mWv kan-Xn-tbmSv Bh-iy-s¸-«-Xv.
dnt¸mÀ«n-s-¡p-dn-¨v P-§Ä¡v icn-bmb Ah-t_m-[-ap-­m-¡m³ CXnsâ aebmf

]cn-`mj

kwØm

ssPh-ssh-hn[y

t_mÀUv

X¿m-dm-¡-n

t_mÀUnsâ

sh_vssk-än {]ko-²o-I-cn-¡Wsa¶pw ]pkvX-I-cq-]-¯nem¡n Bh-iy-¡mÀ¡v e`yam-¡Wsa¶pw _lp.-ap-Jy-a{´n Bh-iy-s¸-«p.
4. kan-Xn-bpsS sXfn-sh-Sp¸v
tUm.-D-½³ hn. D½³, tUm. cmP-ti-J-c³]nÅ, {io. ]n.-kn. kndn-bIv F¶n-hÀ
]s¦-Sp¯ D¶-X-Xe hnZKv[ kan-Xn-bpsS BZytbmKw 8.11.2013 v cmhnse 11 aWn¡v
ssX¡mSv Kh¬saâv KÌvlukn tNÀ¶p. Cu tbmK-¯nÂ, ]Ýn-a-L« {]tZ-i-§Ä
kµÀin¨v P{]Xn-n-[n-I-fpsSbpw IÀj-I-kw-L-§-fp-sSbpw ]cn-ØnXn kwL-SI-fpsSbpw IÀj-I-cp-sSbpw aäv Pkaq-l-§-fp-sSbpw A`n-{]m-b-§Ä Bcm-bm³ Xocp-amn-¨p. CXn-mbn ]¯-w-Xn-«, tIm«-bw, XriqÀ, ae-¸p-dw, CSp-¡n, hb-m-Sv, tImgn-t¡mSv, I®qÀ, ]me-¡mSv, sImÃw, Xncp-h--´-]pcw PnÃ-I-fn sXfn-sh-Sp¸p S-¯mpw,
_Ô-s¸« PnÃm If-IvSÀamÀ hgnbpw ]{Xam[y-a-§Ä hgnbpw hym]-I-amb {]N-cWw
ÂImpw hnZKv[ kanXn Xocp-am-n-¨p.
CXn-n-S-bn 13.11.2013 epw 16.11.2013 epw IkvXqcn cwK³ I½n-än-bpsS ip]mÀiIÄ AwKo-I-cn-¨-Xmbn {]Jym-]n-¡p¶ Hmtcm Hm^okv D¯-c-hpIÄ tI{µw hw ]cnØnXn a{´m-ebw ]pd-s¸-Sp-hn-¨p. ip]mÀi-IÄ FÃmw ne-hn h¶p Ignªp
F¦n tIc-f-kw-Øm--¯nsâ Cu hnZKv[kan-Xnbv¡v {]k-àn-bpt­m F¶
tNmZyw DbÀ¶p-h-¶p. AXn-s-¯p-SÀ¶v tIcf apJy-a{´n tI{µkÀ¡m-cp-ambn _Ôs¸-«v, CXv kw_-Ôn¨ Bt£-]-§-fpw kwØm kÀ¡m-cnsâ ip]mÀi-Ifpw kaÀ¸n¡m³ kmh-Imiw tSn-sb-Sp-¯p.
kan-Xn-bpsS nÀt±-i-{]-Imcw IkvXq-cncwK³ I½nän dnt¸m-À«n tIc-f-hp-ambn
_Ô-s¸«

`mK§Ä

XÀÖa

sN¿p-Ibpw

ssPh-ssh-hn[y
AXns

t_mÀUnse

kwØm

DtZym-K-ØÀ

t{ImUo-I-cn¨v

ssPhsshhn[y

t_mÀUnsâ

www.keralabiodiversity.org F¶ sh_vssk-än t]mÌv sN¿p-Ibpw sNbvXp. Hcp
e£-t¯mfwt]À sh_vsskäv kµÀin-¨p. IqSmsX Cu dnt¸mÀ«v, t_mÀUnse DtZymK-ØÀ ]pkvXIcq]-¯n X¿m-dm¡n 10,000 tIm¸n-IÄ Bh-iy-¡mÀ¡v

kuP-y-

ambn e`y-am-¡n. dnt¸mÀ«v kw_-Ôn¨v P-§-fpsS kwi-b-§Ä Zqco-I-cn-¡p-¶-Xn-mbn
5
XpS-§nb 24 aWn-¡qdpw {]hÀ¯n-¡p¶ 4 sSen-t^m¬ ¼-dp-I-fn-embn 40,000
t¯mfw t]À _Ô-s¸-Sp-Ibp­mbn. kwØm ssPh-ssh-hn[y t_mÀUnse DtZymKØ-cmWv Cu 24 aWn-¡qÀ t^mWn-eqsSbpÅ tkhw P-§Ä¡v e`y-am-¡nb-Xv.
kan-Xn-bpsS nÀt±-i-{]-Imcw dnt¸mÀ«v kw_-Ôn¨ Bi-¦-IÄ Hgn-hm-¡p-¶-Xn-mbn
]{X-am-[y-a-§Ä hgn t_mÀUv CXv kw_-Ôn¨v hym]-I-amb {]N-c-Whpw ÂInbncp¶p. I½n-än-bpsS sXfn-sh-Sp¸p-ambn _Ô-s¸« {]N-cWw, kwLm-Sw, sXfn-sh-Sp¸p-I-fn Dcp-¯n-cnª A`n-{]m-b-§-fpsS t{ImUo-I-c-Ww, A´na dnt¸mÀ«v X¿m-dm-¡p¶-Xnv

kan-Xn¡pth­

klmbw

F¶n-h-sbÃmw

kwØm

ssPh-ssh-hn[y

t_mÀUmWv nÀh-ln-¨n-«p-Å-Xv.
]Ýn-a-L«¯nse ]cn-Øn-Xn-teme {]tZ-i-§sf {]Xn-n-[o-I-cn-¡p¶ temIvk`mwK§Ä, nb-a-k-`mw-K-§Ä, k¶² kwL-S--IÄ XpS-§n-b-h-cp-ambpw CXv kw_Ôn¨ NÀ¨-IÄ S¯n A`n-{]m-b-§Ä Bcm-bm³ Xocp-am-n-¨p. CX-p-k-cn-¨pÅ
{]hÀ¯--§-fp-ambn kanXn apt¶m-«p-t]m-bn. _lp. apJy-a{´n {io. D½³ Nm­n-bpambn ]e-X-hW NÀ¨- S-¯m³ I½n-än¡v Ign-ªp. ssPh-ssh-hn[y kwc£Ww Dd¸m-¡p-t¼mįs¶ kmamyP§-fpsS Pohn-Xs¯ {]Xn-Iq-e-ambn _m[n-¡m-¯
hn[-¯n ]Ýn-a-L«w kwc-£n-¡p-¶-Xn-pÅ nÀt±-i-§-fmWv th­-sX¶v

_lp.

apJy-a{´n hyà-am-¡n.
5. temI-k`mw-K-§fpsSbpw nb-a-k-`mw-K-§fpsSbpw tbmKw
sk{I-«-dn-tb-änse ZÀ_mÀlmfn 13.11.2013 cmhnse 10.30 vv tNÀ¶ tbmK¯nÂ
IkvXqcncwK³ I½nän dnt¸mÀ«nt·epÅ hnZKv[kanXn I¬ho--À s{]m^. D½³ hn.
D½³ A[y-£-X- hln-¨p. hnZKv[kan-Xn-bw-Kamb {io.]n.-kn. kndn-bIv ]s¦-Sp-¯p.
Fw.-]n.-amÀ, No^v hn¸v, Fw.-FÂ.-F.-amÀ F¶n-h-cpÄs¸sS 26 t]À tbmK-¯n k¶nln-X-cmbn X§-fpsS A`n-{]m-b-§Ä tcJ-s¸-Sp-¯n. tI{µ a{´n-amÀ tcJm-aqew X§fpsS A`n-{]m-b-§Ä tcJ-s¸-Sp-¯n.
P-{]-Xn-n-[n-IÄ D¶bn¨ {][m nÀt±-i-§Ä Xmsg-¸-d-bp-¶p:
 dnt¸mÀ«n ]cn-ØnXnteme (ESA) {]tZ-i-§-fmbn tcJ-s¸-Sp-¯n-bn-«p-Å-h an¡hmdpw Pkm{µX IqSnb {]tZ-i-§fpw Irjn-t¯m-«-§fpw B-b-Xn-m Ahsb
Hgn-hm-¡-Ww.
 sNdp-InS Xma-k-¡mÀ¡v hoSv, aäv nÀ½m-W-{]-hÀ¯§Ä F¶nh sN¿m-mIm¯ ØnXn- Hgn-hm-¡-Ww.
6
 dnt¸mÀ«p-ambn _Ô-s¸«v hw-h-Ip¸v kzoI-cn-¡p¶ ntcm-[ S-]-Sn-IÄ
nÀ¯n-h-bv¡-Ww.
 ]cn-ØnXn teme {]tZ-i-¯nsâ AXncv nÀW-bn-¡m³ hntÃPv, UoamÀt¡-j³
bqWnäv Bbn FSp-¯n-«pÅXv amä-Ww.
 h-¯nsâ AXnÀ¯n tm¡n C.-F-kv.-F.-bpsS AXncv nÀWbn-¡-Ww.
 1.1.1977 ap¼v Ap-`-h-¯n-ep-ÅXpw ]«bw sImSp-¡p-sa¶v hmKvZmw ÂIn-bn-«pÅ- Hcp Øehpw ]cn-ØnXnteme {]tZ-i-ambn {]Jym-]n-¡-s¸-S-cp-Xv.
 hw-h-Ip-¸nsâ nb-{´-W-¯n-epÅ Øe-§Ä tm«nss^ sN¿-Ww
 Ct¸mÄ S-¡p¶ nÀ½mW {]hÀ¯--§Ä nÀ¯nhbv¡cpXv.
 NXp-c-{i-In-tem-ao-ädnv 100þpta P-kwJy F¶ am-ZWvUw ]men-¨v A{Xbpw
Pkm{µ-X-bpÅ hntÃ-Pp-Isf ]qÀ®-ambpw Cu ]cn-ØnXnteme {]tZ-i-¯nsâ
]cn-[n-bn n¶pw Hgn-hm-¡Ww.
 ]-cn-ØnXnkulrZ KrlnÀ½mW ]²-Xn (Ecofriendly Housing Scheme) kw_Ôn¨v hyàX thWw.
 Bscbpw IpSn-sbm-gn-¸n-¡m³ ]mSn-Ã.
 ]md-s]m-«n-¡Â, a-WÂ Jw XpS-§n-bh s]mXp-ta-J-e-bn-em-¡m³ Ign-bptam
F¶ Imcyw ]cn-tim-[n-¡-Ww.
 {]mtZ-inIamb hnI-k {]hÀ¯--§Ä ]mSnà F¶ ip]mÀi amä-Ww.
 ]cn-ØnXnteme {]tZ-i-§-fn-se {]hÀ¯--§Äs¡Ãmw {Kma-k-`-bpsS ap³Iq-«nbpÅ F³.-H.-kn. thW-sa¶ ip]mÀi- amä-Ww.
 ]Ýn-a-L«w F´p- hn-e-sIm-Sp¯pw kwc-£n-¡-Ww.
 Nph¸v Imä-K-dn-bn DÄs¸-Sp¯n-bn-«pÅ hyh-km-b-§Ä, sXÀa ]hÀ t{]mPIvSp-IÄ apX-em-bh XS-b-Wsa¶v dnt¸mÀ«n ]d-bp-¶-XpsIm­v IÀj-IÀ¡v
tZmjsa¶pw hcn-Ã.
 h-t¯mSv tNÀ¶v 100 aoäÀ _^Àtkm¬ D­m¡n ]cnØnXn kwc-£n-¡Ww.
 ssPh¡rjn t{]mÕm-ln-¸n-¡-Ww.

7
6. I½nän S-¯nb knänwKpI-fpsS hnhcw
w.
1.
2.
3.
4.
5.
6.

XobXn
26.11.2013
26.11.2013
26.11.2013
26.11.2013
27.11.2013
27.11.2013

7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.

27.11.2013
28.11.2013
28.11.2013
28.11.2013
28.11.2013
28.11.2013
29.11.2013
29.11.2013

15.
16.
17.
18.
19.
20.

03.12.2013
03.12.2013
03.12.2013
03.12.2013
04.12.2013
04.12.2013

21.
22.
23.
24.
25.

04.12.2013
07.12.2013
07.12.2013
07.12.2013
09.12.2012

26.
27.
28.

09.12.2013
12.12.2013
13.12.2013

29.

18.12.2013

30.

18.12.2013

Øew
Bdfw ]©m-b¯v Hm^okv, I®qÀ
sIm«n-bqÀ ]©m-b¯v Hm^okv, I®qÀ
sNdp-h-t©-cn, ]mSyw ]©m-b¯v
am-´-hmSn ]©mb¯v I½yq-Wnän lmÄ, hb-mSv
Iev]ä If-IvS-tdäv, hb-mSv
tImS-t©cn ]©m-b¯v Hm^okv ]cn-k-cw, acn-b³
Ieym-W -a-WvU]w, tImgn-t¡mSv
Xncp-h-¼mSn Ap-cmKv BUn-täm-dnbw, tImgn-t¡mSv
Imhne¼md ]©m-b¯v Hm^okv, tImgn-t¡mSv
Iqcm-¨p­v ]©m-b¯v Hm^okv, tImgn-t¡mSv
ne-¼qÀ apn-kn-¸m-enän, ae-¸pdw
Imfn-Imhv I½yq-Wnän lmÄ, ae-¸pdw
Icp-hm-c-¡p­v ]©m-b¯v Hm^okv, ae-¸pdw
a®mÀ¡mSv t»m¡v ]©m-b¯v Hm^okv, ]me-¡mSv
s·md ]©m-b¯v Hm^okv, PWD sdÌv lukv,
]me-¡mSv
ASn-amen ]©m-b¯v Su¬ lmÄ, CSp¡n
tZhn-Ipfw Xmeq¡v Hm^okv, CSp¡n
sSp-¦­w Xmeq¡v Hm^okv, CSp¡n
h{io HmUn-täm-dn-bw, Ipanfn, CSp¡n
I«-¸ Su¬lmÄ, CSp¡n
sNdp-tXmWn (C-Sp¡n If-IvS-tdäv þ ss]mhv),
CSp¡n
sXmSp-]pg apn-kn-¸Â lmÄ, CSp¡n
Iq«n-¡Â ]©m-b¯v, tIm«bw
Cucm-äp-t]« t»m¡v Hm^okv, tIm«bw
]¯-w-Xn« If-IvS-tdäv
A¼qcn, amen-¸-d-¼n sat½m-dn-b lmÄ, Xncp-h-´-]pcw
sX·e ]©m-b¯v Hm^okv, sImÃw
Nme-¡p-Sn ]cn-bmcw I½yq-Wnän lmÄ XriqÀ PnÃ
kb³kv Bâv sSIvtm-fPn ayqknbw lmÄ (]-cnØnXn {]hÀ¯-IÀ am{Xw)
imkv{X `h³, Xncp-h--´-]pcw (]-cn-ØnXn {]hÀ¯IÀ am{Xw)
AUoj-W No^v sk{I-«-dn, A{Kn-¡Ä¨À s{]mU£³ I½o-j-WÀ F¶n-h-cp-am-bpÅ aoänwKv

8
I½nän hnhn[ PnÃ-I-fn S-¯nb knänw-Kp-I-fn h³tXm-Xn-epÅ P-]-¦m-fn¯hpw {]Xn-I-c-W-hp-amWv D­m-b-Xv. 30,000 t¯mfw t]À knän-wKp-I-fn ]s¦-Sp¯v
X§-fpsS A`n-{]m-b-§fpw ]cm-Xn-Ifpw tcn«d-nbn-¨p. 8976 ]cm-Xn-IfmWv tcJm-aqew
e`n-¨Xv. e`n¨ At]-£-I-fpsS Ah-tem-Iw Xmsg tNÀ¯n-cn-¡p-¶p:
DISTRICTWISE DETAILS OF COMPLAINTS RECIEVED
3500
3000

3131

2500
2000
1856

1500

1437

1000
500
0

1038
33

26

233

292

272

443

165

50

7. s]mXp-P--§-Ä D¶-bn¨ {][m A`n-{]m-b-§Ä
7.1. {]Xn-Iq-e-amb A`n-{]m-b-§fpw nÀt±-i-§fpw
 Irjn-`q-anbpw P--hmktI{µ-§fpw ]cn-Øn-Xn-teme taJ-e-I-fn DÄs¸-«n-«pÅXv Hgn-hm-¡-Ww.
 as®m-en¸v

XS-bm³

imkv{Xo-b-amb

ap³I-cp-X-temsS

Irjn

sN¿p¶

{lkzIme hnf-IÄ¡v nb-{´Ww ]mSn-Ã.
 Irjn, km[m-cW P-Po-hnXw F¶n-hbv¡v nb-{´-W-§sfm¶pw ]mSn-Ã.
 IÀj-I-cpsS hcp-amw hÀ²n-¸-n¡m-pÅ kwhn-[mw D­m-¡-Ww.
 t^mdÌv P­-bn«v AXnÀ¯n nÀWbn-¨n-«pÅ h-{]-tZ-i-§Ä am{Xw ]cnØnXn ZpÀ_e {]tZ-i-§-fn DÄs¸-Sp-¯n-bm aXn.
 N.-In.-ao-ä-dnv 100 t]cn IqSp-X P-km-{µ-X-bpÅ hntÃ-Pp-Isf asämcp am-ZÞhpw tm¡msX ]cn-ØnXnteme- ta-J-e-bn n¶pw Hgn-h-m¡-Ww.
9
 dntam«v sk³knwKv kmt¦-XnI hnZy D]-tbm-Kn-¨p-sIm-­pÅ C.-F-kv.F. nÀWb-¯n IrXy-X-bn-Ã. IrXy-amb ^oÂUv kÀth S¯n AXnÀ¯n nÀW-bn¡p-I.
 InWÀ, Ipfw F¶nh Ipgn-¡m³ ]cn-Ø-nXn hIp-¸nsâ Ap-aXn thWsa¶
n_-Ô Hgn-hm-¡-Ww.
 a®v kwc-£W {]hÀ¯--§-Ä IÀj-Isâ ]c-¼-cm-KX Ad-nhp-h-¨p-sIm­v
sN¿p-¶-Xnv nb-a-X-SÊw ]mSn-Ã.
 sNdp-InS ma-am{X IÀj-IÀ¡v hoSv nÀan-¡mmbn kz´w `qan-bn n¶pw
IÃpw aWepw FSp¯v D]-tbm-Kn-¡p¶Xnv nb-{´Ww ]mSn-Ã.
 hfÀ¯p-ar-K-]-cn-]m-e--¯nv nb-{´W§Ä D­m-h-cp-Xv.
 ]c-¼-cm-KX aÕy-_-Ô--¯nv XSÊw D­m-I-cp-Xv.
 kz´w Irjn-Ø-e¯v acw hfÀ¯p-¶Xpw apdn-¡p-¶Xpw IÀj-Isâ Ah-Im-iambn ne-nÀ¯-Ww.
 Pem-i-b-§fn XS-bW nÀan-¡p-¶-Xnpw ag-¡p-gn-IÄ nÀan-¡p-¶-Xnpw nb{´-W-§Ä D­m-h-cp-Xv.
 ]Ýn-a-L-«-¯nse Hcp {]tZ-i¯pw Bip-]-{Xn-IÄ t]mepÅ s]mXp-Øm-]-§Ä¡pw, tdmUv, ]mew nÀ½m-W-¯npw hnI-k ]²-Xn-I-fpsS S-¸m-¡enpw XS-Ê-ap-­m-I-cp-Xv.
 `qan-bpsS {Ib-hn-{I-bw, hmbv]-sb-Sp-¡Â F¶n-hbv¡v XSÊw D­m-I-cp-Xv.
 P-§sf

IpSn-sbm-gn-¸n-¡p¶tXm,

AsÃ-¦nÂ

ZpÊ-l-amb

nb-{´-W-§Ä

ImcWw kzbw IpSn-sbm-gnªv t]mIm³ nÀ_-Ôn-X-cm-Itm DÅ kml-Ncyw
D­m-h-cp-Xv.
 1977 Pp-hcn 1þv ap¼v Ap-`-h-¯n-en-cn-¡p¶ `qan-IÄ¡v ]«bw ÂIp-hm-pÅ
Xocp-am--¯nv dnt¸mÀ«v XS-Ê-am-I-cp-Xv.
 C.-F-^v.-FÂ. (]-cn-ØnXn ZpÀ_e taJ-e) nbaw þ 2003 d±m-¡-Ww.
 C.-F-kv.-F. `mhn-bn C.-F-^v.-FÂ. Bbn amäp-I-bnà F¶ Dd¸p ÂI-Ww.
 Pkm{µX IW-¡m-¡p-¶-Xnv 2011 sk³k-kns B{i-bn-¡-Ww.
 IÀj-IÀ, hw nb-a-§Ä¡v hnt[-b-ambn kz´w Øe¯v Pohn-¡pIbpw
Irjn sN¿pIbpw thW-sa-¶pÅ n_-Ô D­m-I-cp-Xv.
 IÀj-IÀ Ap-hÀ¯n-¡p¶ {]IrXn, ]cn-ØnXn kwc-£-W {]hÀ¯--§sf
ImWm-Xn-cn-¡-cp-Xv.

10
 ne-hn ImSp kwc-£n-¡mpw mSp c£n-¡mpw [mcmfw nb-a-§Ä DÅt¸mÄ ]pXn-bh krjvSn-¡p-I-b-Ã, DÅ-hbpsS Imcy-£-aamb S-¯n-¸mWv
Bh-iyw.
 30 Un{Kn-bn IqSp-X Ncn-hpÅ {]tZ-i-§-fn X¶m­v hnf-IÄ am{Xta
Irjn sN¿mhq F¶ ip]mÀi; ChnsS a®v kwc-£W S-]SnIÄ (tIm-­qÀ
_­v) ssIs¡m-­n-«mWv Irjn sN¿p-¶Xv F¶ Imcyw a-Ên-em-¡m-sX-bmWv
ÂIn-bn-«p-Å-Xv.
 bq¡m-en]vävkv t]mepÅ GI hnf-IÄ ]mSnà F¶ ip]mÀi d_À, Im¸n,
tXbne, Gew apX-emb mWyhnf-I-fpsS Irjnsb _m[n-¡pw.
 C.-F-kv.-F. {]tZ-i-§-fpsS _^À tkmWnsâ hoXn 10 In.ao. F¶Xv Hgn-hm-¡pI.
 hhpw Irjn-`q-anbpw X½n hyà-amb thÀXn-cnhv D­m-¡-Ww. hm-XnÀ¯nbn tkmfmÀ s^³knwKv/ Ce-Iv{SnIv s^³knwKv GÀs¸-Sp¯n AXnÀ¯n,
skIyq-cnän t^mgvknsâ taÂtm-«-¯n-em-¡-Ww (Environmental Policing).
hy-ar-K-§-Ä hm-XnÀ¯n-bn n¶pw ]pd-¯p-I-S-¡p-¶Xv XSªv Ah-bpsS
B{I-a-W-¯n n¶pw P-§sf c£n-¡-Ww.
 ]cn-ØnXn kwc-£W {]hÀ¯--§Ä {Kma-k-`-bn NÀ¨ sNbvXv ]©m-b¯nsâbpw P-Iob ssPh-ssh-hn[y ]cn-]m-e kan-Xn-I-fp-sSbpw tXr-Xz¯n S-¸m-¡-Ww, Hcp Imc-W-h-imepw hw ]cn-ØnXn hIp-¸nv Npa-Xe
ÂI-cpXv.
 60 hb-Êp-I-gnª IÀj-IÀ¡v {]Xn-amkw 3,000 cq]-sb-¦nepw s]³j³
ÂIWw.
7.2.

ApIq-e-amb A`n-{]m-b-§fpw nÀt±-i-§fpw

 Aan-Xhpw Aim-kv{Xo-b-hp-amb Icn-¦Â Jw DcpÄs]m-«enp Imc-W-am-Ip¶-Xn-m CXv ntcm-[n-¡-Ww.
 ]cn-ØnXn¡v XI-cm-dp-­m-¡p¶ bq¡m-en-t]m-epÅ hr£-§Ä «p-]n-Sn-¸n-¡p-¶-Xn nb-{´Ww thWw.
 ]Ýn-a-L-«-{]-tZ-i-§-fn aW Jw nb-{´n-¡-Ww.
 ]cn-ØnXn kwc£Ww P-]-¦m-fn-¯-t¯msS S-¸m-¡p-I.
 kwc£W {]hÀ¯--§Ä¡v oÀ¯-Sm-[n-jvTnX kao-]w kzoI-cn-¡-Ww.

11
 ]©m-b¯v amÌÀ ¹m³ cq]o-I-c-W-¯nv {Kma-]-©m-b-¯p-IÄ ssPh-ssh-hn[y
t_mÀUv cq]o-I-cn-¨n-«pÅ sSIvn-¡Â kt¸mÀ«v {Kq¸pÄs¸-sS-bpÅ hnZ-Kv[-·mcpsS tkhw D]-tbm-K-s¸-Sp-¯Ww, CXv P-]-¦m-fn-¯-t¯msS X¿m-dm-¡-Ww.
 am-Z-WvU-§Ä {]Imcw ]cn-ØnXnteme {]tZ-i-§-fn DÄs¸-Sp-t¯-­n-bncp¶ Nne {]tZ-i-§Ä dnt¸mÀ«n DÄs¸-Sp-¯-s¸-«n-«nÃ, CXv ]cn-tim-[n-¡-Ww.
 ]cn-ØnXnteme {]tZ-i-§-fn DÄs¸-Sp-¯m¯ {]tZ-i-§-fnepw A-[n-IrX
Jw apX-em-bh ntcm-[n-¡-Ww.
 ]cn-ØnXnteme

{]tZ-i-§-fnÂ

DÄs¸-Sp¶

h-{]-tZ-i-§-fnÂ

ap-jysâ

IS¶p Ib-ä-§Ä; ]pXnb tdmUp-IÄ, AW-s¡-«p-IÄ, sI«n-S-§Ä XpS-§n-bh
Ap-h-Zn-¡m³ ]mSn-Ã.
 dnt¸mÀ«p-ambn _Ô-s¸«v Am-h-iyamb `oXn ]c-¯p-¶-hÀs¡-Xnsc IÀi-amb S-]-Sn-sb-Sp-¡p-I.
 C.-F-kv.-F.bn IoS-m-in-n-bpsS D]-tbmKw L«wL«-ambn Ipd-bv¡p-I, CXnmbn FÃm ]©m-b¯pIfnepw t]mfn-lukn ]¨-¡dn¡rjn- -S-¸m-¡-Ww.
 C.-F-kv.-F. bn 20,000 N.-ao-äÀ hym]vXn-bpÅ sI«n-S-§fpw, 50 G¡À hsc-bpÅ Su¬jn¸p-Ifpw Ap-h-Z-o-b-am-sW¶ hyhØ ]px-¸-cn-tim-[n-¡-Ww.
 ]cn-ØnXn BLm-X-ap-­m-¡p¶ sP.-kn.-_n. t]mepÅ b{´-§-fpsS D]-tbmKw
]cn-ØnXnteme {]tZ-i-§-fn am{X-aà aän-S-§-fnepw nb-{´n-¡-Ww.
 an-d hm«À tiJ-cn¨p hn¡p¶ kwcw-`-§Ä ]Ýn-a-L« {]tZ-i-§-fnÂ
nb-{´n-¡-Ww.
 hml--§fpsS F®¯nv nb-{´-Ww GÀs¸-Sp-¯Ww.
 ]Ýn-a-L-«-¯nse 63 iX-amw {]tZ-is¯ IkvXqcncwK³ I½nän kmwkvImcnI `q{]-tZ-i-ambn Is­-¯nbn-«p-­v. Chn-S-§-fnse ]cn-ØnXn NqjWw kw_Ôn¨ hnh-c-§-sfm¶pw dnt¸mÀ«n Cà F¶Xv yq-X-bm-Wv.
 Umw nÀam-Ww, hyh-km-b§Ä, Jw F¶nh ]Ýn-a-L-«-¯nse Pe-t{km-XÊp-IfpsS h³tXm-Xn-epÅ -tim-j-W-¯nv hgn-sbm-cp-¡p-¶p-­v. CXnv XS-bn-«nsÃ-¦n cq£-amb Pe-£m-a-¯n-te¡v tIcfw o§m-n-S-bp-­v.
8. k¶² kwLSI-fpsS tbmK§fpw Dcp-¯n-cnª nÀt±-i-§fpw
]cn-ØnXn taJ-e-bn {]hÀ¯n-¡p¶ kÀ¡m-tcXc kwL-S--Ifn n¶pw
A`n-{]mbw kzcq-]n-¡p¶Xnmbn 13.12.2013 v {]nb-ZÀinn ¹n-täm-dnbw lmfn h¨pw
18.12.2013  imkv{X-`-h-n h¨pw knänwKv S-¯n. 13 kwL-S--I-fpsS {]Xn-n-[n-IÄ
12
tbmK-¯n ]s¦-Sp-¯p. IqSmsX nc-h[n kwL-S--IÄ t_mÀUv Hm^o-kn tcn«pw
CXv kw_-Ôn¨ A`n-{]m-b-§Ä kaÀ¸n-¨n-«p-­v. {]ikvX ]cn-ØnXn hnZ-Kv[-cmb
{ioa-Xn. kpK-X-Ip-amcn, tUm.-BÀ.-hn.-Pn. tatm³, tUm.-hn.-F-kv. hnP-b³, s{]m^. Fw.sI.- {]-kmZv F¶n-hcpw kwØm imkv{X kmlnXy ]cn-j¯v {]Xn-n-[nbpw tcns«¯n nÀt±-i-§Ä kaÀ¸n-¨p. {][m--s¸« nÀt±-i-§Ä NphsS tNÀ¡p-¶p.
 ]Ýn-a-L-«-{]-tZ-i-§-fn Pn-X-I-amäw hcp-¯nb hnf-IÄ Ap-h-Zn-¡-cp-Xv.
 ]Ýn-a-L-«-{]-tZ-i-§-fn ¹mÌnIv D]-tbmKw 3 hÀj-¯n-Iw ntcm-[n-¡-Ww.
 Cu {]tZ-i-§-fnse tdmUv hnI-kw ]cn-ØnXn BLmX ]T--¯nsâ ASnØm--¯n-Â am{X-am-IWw.
 sI«nS nÀ½mWw ]cn-ØnXn kulr-Z-]-c-am-bn-cn-¡-Ww.
 kutcmÀÖw t]mep-Å ]cn-ØnXnkulrZ sshZyp-tXm¸m-Zw t{]mÂkm-ln¸n-¡-Ww.
 kzIm-cy-`q-an-I-fn kzm`m-hnI kky-Pm-e-§Ä ne-nÀ¯p-¶-Xnv km¼-¯nI
t{]mÕm-lw ÂI-Ww.
 cmk¡rjn-bn n¶pw ssPh-¡r-jn-bne¡v amdp-¶-hÀ¡v km¼-¯nI BpIqeyw ÂI-Ww.
 c­v ]ip-¡-sf-¦nepw DÅ-hÀ¡v _tbm-Kymkv ¹mâv nÀ½n-¡m³ km¼-¯nI
klmbw ÂI-Ww.
 ]cn-ØnXnkulr-Z-§-fmb

Irjn

t]mepÅ

kwcw-`-§Ä

S-¯p-¶-hÀ¡v

tkhthXw ÂI-Ww.
 C.-F-kv.-F.-I-fn J-w, ]md-s]m-«n-¡Â, aW Jw F¶nh ]qÀW-ambpw
ntcm-[n-¡-Ww.
 XS-b-W-IÄ nÀ½n-¡m³ IÀj-IÀ¡v km¼-¯nI klmbw ÂI-Ww.
 Jw sIm­v in¨ Zn-I-fpsS Ccp-I-c-I-fnepw kwc-£-W- kwhn-[mw nÀan¡-Ww.
 ]Ýn-a-L-«-¯nse ]cn-Øn-Xn-tem-e-amb sÃm-cp- ]¦v {]tZ-ihpw kmwkvIm-cnI
`q{]-tZiw F¶ ]«n-I-bn DÄs¸-Sp¯n Hgn-hm-¡mmWv IkvXq-cn-cw-K³
kanXn {ian¨n-«p-Å-Xv. kmwkv¡m-cn-I- `q{]-tZiambn nÀWbn-¨n«pÅ ssPhssh-hn[y k¼p-jS- {]tZ-i-§-fn h³tXm-Xn Jw t]mepÅ {]hÀ¯-§Ä S-¡p-¶p. CXv IkvXq-cn-cw-K³ kanXn ]cn-tim-[n-¨n-«n-Ã, adn¨v Cu io-IcW {]hÀ¯--§Ä¡v ]¨-s¡mSn ImWn-¡p-I-bmWv sNbvXn-«p-Å-Xv.

13
 D]-{Kl
XnI¨pw

kmt¦-Xn-I-hnZy

D]-tbm-K-s¸-Sp¯n

sXäm-Wv.

{]tZ-i-¯nsâ

Hcp

C.-F-kv.F.sb

]mcn-ØnXnI

thÀXncn-¨Xv

kwth-Z£aX

(Ecological sensitivity) nÀW-bn-¡p-¶-Xn B {]tZ-i-¯nsâ Ncn-hv, `qan-bpsS
InS¸v F¶nh hfsc {][m--am-sW-¶n-cns¡ IkvXq-cn-cw-K³ kanXn CsXm¶pw
]cn-K-Wn-¨n-«n-Ã.
 ]cn-ØnXnteme {]tZ-i-§-fn 20,000 NXp-c{i aoäÀ hsc-bpÅ sI«n-S-§Ä
Ap-h-Zn¡mw F¶ ip]mÀi bpàn¡v nc-¡m-¯-Xm-Wv.
 {Kma-k`-I-fn NÀ¨sN¿m-sX-bmWv dnt¸mÀ«v X¿m-dm-¡n-bXv F¶-Xn-m Cu
{]tZ-i-§-fnse XÂØnXn nÀW-bn-¡p-¶-Xn k-anXn ]cm-P-b-s¸-«p.
 ]cn-Øn-Xn¡pw ap-jypw hncp-Zv[-amb Cu dnt¸mÀ«v ncm-I-cn-¡p-Ibpw,
kwtbm-PnX ImgvN-¸m-tSm-Sp-IqSn imkv{Xobambn X¿m-dm-¡-s¸« KmUvKn I½nddn dnt¸mÀ«v CXpambn _Ô-s¸-«-h-tcmSv; {]tXy-In¨v {Kma-k-`-I-fnÂ, NÀ¨
sNbvXp S-¸n-em-t¡-­-Xpam-Wv.
 ]cn-ØnXn kwc£-W-¯nepw hnI-k--{]-hÀ¯--§-fnepw thÀXn-cn-hp-­m¡n
P-§Ä¡n-S-bn ssiYneyw D­m-¡-cp-Xv.
 IkvXqcncwK³ I½nän dnt¸mÀ«n nÀt±-in-¡-s¸-«n-«pÅ ]ÝnaL« ]cn-ØnXn
AtXm-dn-än-bpsS {]hÀ¯w IqSp-X ià-am-¡m³ hyhØ sN¿-Ww.
 P-]-¦m-fn-¯-t¯m-sS-bpÅ

]cn-ØnXn

kwc-£Ww

F¶

Bi-b-¯np

KmUvKn I½nän ÂIn-bn-cn-¡p¶ {]mapJyw ÇmL-o-b-am-Wv.
 ]Ýn-a-L-«-¯nse ocp-d-h-Ifpw Pe-t{km-X-Êp-Ifpw kwc-£n-¡-s¸-Sm-¯-Xp-Xs¶-bmWv tIcfw tcn-Sp¶ PeZuÀe`y-¯n-pÅ apJy-Im-c-Ww.
 Ing-§p-hÀK-§Ä Hcp apJy `£y-hn-f-bmbn tIc-f-¯n D]-tbm-Kn-¨p-h-cp-¶p.
ac-¨on t]mepÅ hnf-IÄ tIc-f-¯nse Ncnª {]tZ-i-§-fn Irjn
sNbvXphcp¶Xv

C¯cw

hnf-I-Ä

ÂIp¶

`£y-kpc£m

{]m[myw

ap¶n¡-­m-Wv. AXn-m Ncnª {]tZ-i-§-fn C¯cw hnf-I-fpsS Irjn
ntcm-[n-¡m³ ]mSn-Ã.
 ]cn-Øn-Xn-teme {]tZ-i-§-sf-¸-än-bpÅ Bi-¦bv¡v {][m--Im-cWw ]cn-ØnXn
ZpÀ_e nb-a-¯n³Io-gn (EFL) hw-h-Ip¸v sNdp-InS IÀj-I-cpsS `qan jvS]-cn-lmcw sImSp-¡msX Gsä-Sp-¯-Xm-Wv. Cu nb-a-¯nsâ Bhiyw Ah-kmn-¨n-cn-¡p-¶p. IÀj-IÀ am{X-aà {]apJ ]cn-ØnXn hnZ-Kv[À DÄs¸sS
C¡mcyw Nq­n-¡m-Wn-¨n-«p-­v. AXn-m C.-F-^v.-FÂ. nbaw d±v sN¿-Ww.

14
9. hnZKv[ kan-Xn-bpsS s]mXp-hmb ImgvN-¸mSv
]cn-ØnXn kulrZþkpØnchnI-k-w F¶ Bi-b-¯nv temI-s¯-¼mSpw
{]m[m-y-tadn hcn-I-bm-Wv. hnIk {]hÀ¯--§Ä kmamyP-§-fpsS PohnXnehm-c-¯n D¶-aw D­m-¡-Ww, AtX kabw hne-s¸« ]cn-ØnXn k¼-¯p-I-fpsS
io-I-c-Whpw aen-o-I-c-Whpw Hcp Imc-W-h-imepw Ap-h-Zn-¡m-m-hp-¶-Xp-a-Ã. ]cnØnXn hn`ht{kmX-Êp-I-fpsS Aan-X-amb NqjWw `mhnXe-ap-d-bpsS kzØ-amb
Pohn-X-s¯bpw `£ykpc-£-sbbpw {]Xn-Iq-e-ambn _m[n-¡psa¶pÅ kXyhpw mw
Xncn-¨-dn-tb-­n-bn-cn-¡p-¶p. AtX-kabw Xe-ap-d-I-fmbn Irjnbpw aäv sXmgn-ep-Ifpw
D]-Po-h--amÀK-am-¡nb kmamyP-§-fpsS Pohn-Xs¯ tZmj-I-c-ambn _m[n-¡p¶
Hcp S-]-Sn-bpw D­m-Impw ]mSn-Ã.
ImÀjn-I-hr¯n ]c-¼-cm-K-X-ambn Ap-hÀ¯n-¨p-h-cp¶ ae-tbm-c-ta-J-e-bnse
IÀjIcpsS Imcy-sa-Sp-¯mÂ, Ch-cpsS ]qÀhn-IÀ AXy-²zm--¯n-eqsSbmWv X§-fpsS
{]tZ-i-§Ä C¶p-Im-Wp¶ coXn-bn ^e-`q-bn-jvT-amb Irjn-`q-an-bm¡n amän-b-sX¶p
a-Ên-emIpw. BZy-Ime IÀj-IÀ¡v ae-¼n XpS-§nb {]Xn-Iqe kml-N-cy-§-tfmSv
Gäp-ap-t«-­n-h-cp-Ibpw, an¡ IpSpw-_-§-fnepw ]e AwK-§fpw ac-W-¯nv Iogvs¸-tS­n-h-cp-Ibpw sNbvXn-«p-­v. AXp-sIm-­p-X-s¶ Ct¸m-gs¯ Xe-ap-d-bv¡v Cu `qan-bpambn sshIm-cn-I-amb _Ôap­v. IqSmsX ]Ýn-a-L«s¯ kw_-Ôn¨v D¶-X-Xe
hÀ¡nwKv I½n-än X¿m-dm-¡nb dnt¸mÀ«v S-¸m-¡n-bm ]cn-ØnXnteme {]tZ-i-§-fnÂ
hkn-¡p¶ P-§fpw, nb-{´-W-§Ä GÀs¸-Sp-¯m¯ ]cn-kc {]tZ-i-§-fn Ign-bp¶-hcpw X½n kmaqly Ak-aXzw DS-se-Sp-¡m-n-S-bp-­v. c­m-as¯ hn`m-K-¯nv
Ap-h-Z-o-b-amb ]eXpw BZy hn`m-K-¯nÂs]« P-§Ä¡v {]m]y-a-Ãm¯ ØnXn
kwPm-X-am-tb-¡pw. CXv X¯p-ey-amb Ah-Imiw F¶ `c-W-L-Sm]c-amb Ah-Im-i¯n-p-Xs¶ hncp-²-ambn `hn-t¨-¡mw.
IÀj-IÀ DÄs¸-sS-bpÅ P-hn-`m-K-§Ä ]cn-ØnXn kwc-£-W-¯nepw ssPhssh-hn[y kwc-£-W-¯nepw Ah-cp-tS-Xmb ]¦v hln-¡p-¶p-­v. tIc-f-¯nse
]ÝnaL« {]tZ-i-§-fn sÃmcp ]¦pw kpK-Ô-hy-RvP--§fpw tXm«-hn-f-Ifpw Irjn
sN¿p¶ taJ-e-I-fm-Wv. tXbn-e, Gew, Ipcp-ap-f-Iv, Im¸n, d_À F¶n-h-bmWv CXnÂ
apJyw. Cu tXm«-hn-f-I-sfÃmwXs¶ h-kamamb A´-co£w {]Zmw sN¿p-¶p.
ImÀ_¬ Bhm-lw (Carbon Sequestration), ssPh-ssh-hn-[y kwc-£Ww--, A-´co£ ipNo-I-cWw XpS-§nb cwK-§-fn Cu Irjn-t¯m-«-§Ä Ah-bp-tS-Xmb ]¦p-hln-¡p-¶p. DZm-l-c-W-ambn Hcp slIvSÀ hnkvXr-Xn-bn-epÅ Im¸n-t¯m«w 6 apX 10
S¬ ImÀ_¬ Hcp hÀjw kw`-cn-¡p-¶p-­v. aäv kwØm--§-fn n¶pw hn`n-¶-ambn
tIc-f-¯n ho«p-h-f-¸nse Irjn-bpw ]c-¼-cm-K-X-ambn Ap-hÀ¯n-¨p-h-cp-¶p. ho«p-h-f15
¸nse C¯cw ]c-¼-cm-KX kwtbm-PnX Irjn-bn-S-§Ä ImÀjn-I -ssP-h-ssh-hn-[y¯nsâ Xne-I-¡p-dn-I-fmWv. ]e-bnw hnf-IÄ, Hmtcm hnf-bn-sebpw hyXy-kvX-amb
C-§Ä, I¶p-Im-en-IÄ, hfÀ¯p-]-£n-IÄ F¶nh ho«p-h-f-¸n kwc-£n-¡-s¸Sp¶p. IqSmsX aÕy-¡r-jn, tXo¨ hfÀ¯Â, Huj-[-k-ky-¡r-jn F¶n-hbpw ho«p-hf-¸p-I-fn {]Nm-c-¯nep-­v. C§s {]Ir-Xym-epÅ ssPh-Nw-{IaWw km[y-am-Ip-¶p.
]Ýn-a-L«w IS-¶p-t]m-Ip¶ kwØm--§-fn P-km-{µX Gähpw IqSp-X-epÅXv tIc-f-¯n-em-Wv. 1991  tIc-f-¯n NXp-c{i In.-ao. v P-km-{µX 749 Bbncp¶Xv 2001  819 Dw 2011  859 Bbn hÀ²n-¨p. Btfm-lcn `qan 32.5 skâpw, Irjn`qan 25 skâpw (sk³kkv Hm^v C´y) BWv. C¯-c-¯n maam{X-amb Btfmlcn`qan am{X-apÅ kwØm-¯v ImÀjn-tImÂ]m-Zw hÀ²n-¸n-¡pI F¶ kp{]-[m
e£y-t¯m-sS-bmWv AXm-Xp-Im-es¯ `c-W-Iq-S-§Ä IÀj-Isc ae-tbmctaJ-e-bnte¡v B-bn-¨Xv. c­mw temI alm-bp-²-Im-e¯v `£y-£maw ]cn-l-cn-¡m-mbn
‘t{Km tamÀ ^pUv’ F¶ ]²Xn sIm­p-h-¶p. A²zm-n-¡m³ k¶-²-cm-b-hsc
ssltd-©n-te¡v sN¶v Irjn sN¿m³ `c-W-IqSw t{]cn-¸n-¨p. AhÀ Ahn-sS-sb¯n
Ic-sÃpw Ing-§p-hÀK-§fpw kar-²-ambn hnf-bn¨v £maw Hgn-hm¡n. 1950-þ-I-fnÂ
kÀ¡mÀ Xs¶ Hcp IpSpw-_-¯nv 5 G¡À hoXw `qan ÂIn ssltd-©n-te¡v IpSntb-dm³ t{]mÕm-ln-¸n-¨p. Npcp-¡-¯n A[n-Ir-X-cpsS Ap-hm-Z-t¯msSbpw
t{]mÕm-l--t¯m-sSbpw IpSn-tb-dn-b-hcmWv C¶n-hn-sS-bpÅ P-§-fn -`q-cn-]-£hpw.
kpK-Ô-hy-RvP Irjn¡v Ap-tbmPyamb Imem-h-Ø-bpÅ ae-tbmc {]tZ-i-§-fnÂ
Irjn-sN-bvXv Cu IÀj-IÀ hntZ-i-m-Wyw tSn-¯¶p. BZy-Im-e-§-fn {]Xn-Iqe
Imem-h-Ø-tbmSpw Npäp-]m-Sp-I-tfmSpw aÃn-«mWv IÀj-IÀ Cu ae-tbm-c-{]-tZ-i-§sf
Idp¯s]m¶pw aäpw hnf-bp¶ h-k-am--amb Irjn-t¯m-«-§-fm¡n (Agroforestry
systems) amän-bXv. Cu {]tZ-i-§Ä ]cn-ØnXnteme-ambn {]Jym-]n¨v nb-{´-W§Ä¡v hnt[-b-ambn Pohn-¡m³ AhÀ nÀ_-Ôn-X-cm-Ip-t¼mÄ Xe-ap-d-IÄsIm­v
tSn-b-sXms¡ jvS-s¸-Sptam F¶ Bi¦ AhcpsS a-Ên DS-se-Sp-¡p-¶Xv kzm`mhnIw am{X-am-Wv. IkvXqcncwK³ dnt¸mÀ«v S-¸m-¡p-t¼mÄ Cu IÀj-I-cpsS PohnXs¯ HcpX-c-¯nepw {]Xn-Iq-e-ambn _m[n-¡-cp-sX-¶m-Wv kan-Xn-bpsS ImgvN-¸m-Sv.
h-kw-c-£-W-¯nepw, h-n-b-a-§fpsS S-¯n-¸nepw hfsc njv¡ÀjX
]peÀ¯p¶ kwØm--amWv tIcfw. C´y-bnse icm-icn h-hn-kvXrXn 21.5 iX-am-ap-Å-t¸mÄ tIc-f-¯n CXv 29.1 iX-am--am-Wv (MoEF). tIc-f-¯n ne-hn 5 mjW ]mÀ¡p-Ifpw 17 kwc-£nX {]tZ-i-§fpw Hcp I½yq-Wnän dnkÀhp-w D­v. tIc-f¯nse sam¯w hhnkvXr-Xn-bmb (lcn-Xm-h-cWw þ Green Cover) 11309.5032 N.-In.-ao.
(29.101%) N.-In.-ao-ä-dn 3213.24 N.-In.-ao. (28.41%) kwc-£n-X-h--am-Wv (kwØm hw-h16
y-Pohn hIp¸v). tIc-fw P-§Ä Xn§n-¸mÀ¡p¶ kwØmam-sW-¦nepw aäv kwØm-§sf At]-£n¨v -ChnsS h-¯nsâ Xp­p-h¡-cWw (Fragmentation) Ipd-hm-Wv.
kwØm- hw-h-Ip¸v, h-kw-c-£Ww hfsc IÀi--am-bn¯s¶ nÀh-ln-¡p-¶p-­v.
]t£, ]cn-ØnXn kwc£Whpw apjycpsS D]-Po-h-hpw X½n hnth-N-m-]qÀWamb Hcp ka-zbw D­m-tI-­-Xp-­v.
hnZKv[ kanXn S-¯nb Hmtcm lnb-dn-§nepw qdp IW-¡n-m-fp-IÄ aäv ]WnI-sfÃmw amän-h¨v HmSn-sb¯n ]cmXn kaÀ¸n-¨-Xp-Xs¶ Ah-cpsS a-Ên-epÅ Bi-¦I-fp-sSbpw `b-¯n-sâbpw {]Xn-^-e--am-bn-cp-¶p. FÃm ]cm-Xn-Ifpw ]cn-tim-[n¨v
hnZKv[ kanXn Nne nÀt±-i-§Ä cq]-s¸-Sp-¯nbn«p­v.
kanXnbpsS lnb-dn-§n ]s¦-Sp¯v nth-Zw kaÀ¸n-¨-h-cn an¡-h-cp-sSbpw
Gähpw henb Bi¦ X§-fpsS hntÃPv apgp-hpw (P--hmktI{µhpw Irjn-Øehpw DÄs¸-sS) IkvXqcn cwK³ I½nän ]cn-Øn-Xn-teme {]tZ-i-ambn {]Jym-]n-¨-Xmbn-cp-¶p.
Hcp {]tZiw ]cn-ØnXnteme taJ-e-bmbn amdp-t¼mÄ AhnsS ]e-hn[ sXmgnep-IÄ sN¿m³ nb-{´-W-§Ä D­m-Ipw. At¸m-Ä AhnsS `qan-bpsS hne Ipd-bmnSbp­v. ssIh-i-ap-Å BkvXn-bpsS aXn¸v Ipd-bp-¶Xv Bcpw kln-¡p-I-bn-Ã-tÃm. nb{´-W-§Ä¡p hnt[-b-ambn Pohn-t¡-­n-h-cp-¶Xpw kt´m-j-I-c-amb Ap-`-h-am-In-Ã-.
Øew, ]cn-Øn-Xn-temew F¶v {]Jym-]n-¨-tXmsS Øew hn¸ apS-§n. AXn-s-¯pSÀ¶v hnhmlw apS-§epw aäv km¼-¯nI {]iv-§fpw ]e-bn-S-§-fnepw D­m-bn. ]cnØnXnteme-ambn Hcp {]tZ-is¯ {]Jym-]n-¡p-¶-Xn-p-ap¼v ssIs¡m-tÅ­ bkao]--s¯-¸än ¹mnwKv I½n-j³ AwK-am-bn-cp¶ {]W_v sk³ sNbÀam-m-bn-cp¶
I½nän ÂIn-bn-cp¶ ip]mÀi-IÄ ChnsS {]k-à-amWv.
Pranab Sen, etc., Committee:The committee knew that the eco-sensitive areas identified by it “would receive
protection under the Environment (Protection) Act, 1986 (EPA)”. This awareness had two
major implications. First, a balance had to be struck between the protection of ecologically
sensitive areas and the needs of national development, particularly in the context of a country
like India, with low levels of income & high levels of poverty. Therefore the parameters had
to be selected and defined in such a manner that they represented only the critical elements of
ecological preservation and did not impinge unduly on the process of development and
efforts at eradication of poverty.

17
“The nuances of ecological sensitivity are such that excessive rigidity on this count
could defeat the very purpose of this exercise, which seeks to strike a balance between
preservation of our ecological endowments and the needs of development.”
The Pranab Sen etc.. has stressed the importance of “wide public consultation on the
nature and manner of regulation of economic activities in the identified areas” before
notifying the areas under the EPA, 1986. “In view of the limited knowledge base that exists at
present, it is preferable to err on the side of caution and be liberal” in notifying sensitive
areas.

Npcp-¡-¯nÂ, ]c¶ NÀ¨-IÄ¡pw ]cn-Nn-´--¯np tijw am{Xta P-PohnXw nb-{´-W-§Ä¡v hnt[-b-am-¡n-¯oÀ¡p¶ ‘ESA’ {]Jym]w S-¯mhq F¶v
{]Wm_v sk³ hyà-am-¡p¶p.
IkvXq-cn-cw-K³ I½nän C¡mcyw ]cn-K-Wn-¨p. AXp-sIm-­mWv apgp-h³ ]Ýn-aL-«-s¯bpw aq¶v hn`m-K-¯n-epÅ ]cn-ØnXnteme {]tZ-i-ambn KmUvKn I½nän
{]Jym-]n-¨-t¸mÄ, ]Ýn-a-L-«-¯nsâ 40 iX-amw `mKw am{Xw ]cn-ØnXnteme-ambn
IcpXn kwc-£n-¨m aXn, F¶v AhÀ Xocp-am-n-¨-Xv. X§-fpsS Xocp-amw bpàn-k-lam-bn-cn-¡Ww F¶v nÝ-bn¨ B I½n-än ]Ýn-a-L-«s¯ ‘Natural Landscape’,
‘Cultural Landscape’ F¶v c­mbn hn`-Pn-¨p. h-§-fpw, kwc-£n-X-{]-tZ-i-§-fpw, h§Ä t]mse kwc-£n-¡-s¸-tS­ aäv {]tZ-i-§-fp-amWv ‘Natural Landscape’. AXpt]mse

Pm-[n-hm-k-tI-{µ-§-fpw

IrjnØe-§fpw

tXm«-§fpw

DÄs¸-Sp-¶XmWv

‘Cultural Landscape’.
Ch c­pw thÀXn-cn-¡m-mbn IkvXq-cn-cw-K³ I½nän D]-{K-l-§Ä D]-tbm-Kn¨pÅ Remote sensing technique BWv D]-tbm-Kn-¨Xv. ]t£, dntam«v sk³kn-§nÂ
]e-t¸mgpw Im¸n-t¯m-«tam Ge-t¯m-«tam ImSp-t]mse tXm¶n-¸n-¡p-sa¶pw A§s
‘Natural Landscape’ sâ `mK-ambn Icp-Xm-n-S-bp-s­¶pw IkvXq-cn-cw-K³ I½nän
dnt¸mÀ«n¯s¶ ]d-bp-¶p­v. ‘The Committee took note of the environmentally
friendly practices in coffee plantations, Kodagu and Cardamom Plantations in Idukki
and Wayanad, where integration of natural landscape with human settlement exists.’
(IkvXqcncwK³ I½n-än-bpsS apJ-hp-c-bn n¶v).
dnt¸mÀ«nsâ 96-þmw t]Pn ]d-bp¶p “The remote sensing derived vegetation
maps are not without limitations. For instance Understory plantations (for eg.
18
Cardamom) or naturalized forest plantations cannot be discriminated” AXm-bXv D]{Klw hgn-bpÅ dntam«v sk³kn§v am¸n§v S-¯p-t¼mÄ Nne A]m-I-X-IÄ D­mIm-w F¶v.
R§-fpsS kµÀi--th-f-bn P-§Ä Xn§n-¸mÀ¡p¶ ]e-Ø-e-§-fpw, IrjnØ-e-§fpw h{]tZ-i-ambn IcpXn (‘Natural Landscape’) ]cn-Øn-Xn-teme {]tZ-i-§fpsS ]«n-I-bn DÄ-s¸-Sp-¯n-bn-cn-¡p-¶Xv tcn«v I­v t_m[y-s¸-Smpw Ah-k-c-ap­mbn.

Hcp sXäp-an-ÃmsX P-hm-k-tI-{µ-§-fpw, Irjn-Ø-e-§-fpw, tXm«-§-fpw,

hhpw, hw t]mse kwc-£n-¡-s¸-tS­ aäv Øe-§fpw IrXy-ambn Xncn-¨-dn-bm³
Htc-sbmcp hgn am{X-am-Wp-Å-Xv, Øew tcn«v I­v t_m[y-s¸-Sp-I. AXp-sIm­v
C.F-kv.-F. Bbn IkvXqcncwK³ I½nän Is­-¯nb 123 hntÃ-Pp-I-fnepw E.S.Z.1,
E.S.Z.2 F¶n-h-bmbn KmUvKn I½nän Is­-¯nb qän Ccp-]-tXmfw ]©m-b¯pIfnepw ^oÂUp-Xe kÀtÆ (^nkn-¡Â shcn-^n-t¡-j³) S¯n, XÂØnXn
Is­-¯-W-sa-¶mWv aq¶wK kan-Xn-bpsS nÀt±iw. C§s P-hm-k-tI-{µ-§fpw,
Irjn-t¯m-«-§-fpw, hhpw 123 hntÃ-Pp-I-fnepw, qän Ccp-]-tXmfw ]©m-b-¯pIfnepw
thÀXn-cn-¡-Ww. ta¸-dª hntÃIfnepw ]©m-b-¯p-I-fnepw Imhp-IÄ, Ipf-§Ä,
]pÂta-Sp-IÄ, sam«-¡p-¶p-IÄ F¶nh ]cn-ØnXnteme {]tZ-i-ambn IcpXn h-t¯msSm¸w kwc-£n-¡-Ww.
AtX-k-abw

P-hm-k-tI-{µ-§fpw

Irjn-Ø-e-§fpw

tXm«-§fpw

]cn-

ØnXntem-e- {]-tZ-i-§-fpsS (ESA) ]cn-[n-bn n¶pw Hgn-hm-¡p-Ibpw thWw.

10. aq¶wK hnZKv[ kan-Xn-bpsS nÀt±-i-§Ä
10.1. ]cn-Øn-Xn-teme {]tZ-i-§fpsS Is­-¯Â
 IkvXq-cn-cw-K³ I½nän, Hcp hntÃ-Pnse ]cn-Øn-Xn-teme {]tZiw B hntÃPnsâ 20 iX-am--¯n IqSp-X Ds­-¦n B hntÃ-Pns apgp-h³ ]cnØnXn ZpÀ_-e-ambn Icp-Xn. At¸mÄ, tijn-¡p¶ 80 iX-amw {]tZ-ihpw Kc-h¡r-X-am-sW-¦nÂt¸mepw B hntÃPv apgp-h³ ]cn-Øn-Xn-tem-e-am-sW¶v
nÀW-bn-¡p-¶Xv ymbo-I-cn-¡m³ {]bm-k-am-Wv.
 tIc-fs¯ kw_-Ôn¨v hntÃ-Pp-IÄ `c-W-]-c-amb kuI-cy-¯n-p-th-­n-bpÅ
Hcp hn`-Pw am{X-am-Wv. F¶m aäv kwØm--§-fn Hmtcm {Kma¯nepapÅXv {]tXyI kmaqlyþkmwkvIm-cnI ]Ým-¯-e-apÅ Pkaql-am-Wv.
19
 ]cn-ØnXnteme taJe (ESA) thÀXn-cn-¡p-¶-Xn hntÃ-Pp-IÄ ASn-Øm
bqWn-ämbn

ImWp-¶Xv

aäv

kwØm--§sf

kw_--v[n¨v

A]m-I-X-bn-Ã.

AhnS§fn hntÃ-Pp-Ifpw K-c-§fpw hhpw X½n à AIehpw thÀXncnhpw D­v. ]t£ tIcfwt]mse P§Ä Xn§n-¸mÀ¡p¶ kwØm-¯v K-c§fpw {Kma§fpw CS-I-eÀ¶p ImWp-¶-p. tIcfw Hcp Rural Urban Continuum
BWv. ChnsS hntÃPv ASn-Øm--am-¡n-bpÅ thÀXn-cnhv A{]-k-à-am-Wv.
 tIc-f-¯n IkvXqcncwK³ I½nän ]cn-Øn-Xn-tem-e-ambn nÀW-bn¨ ]e {Kma§-fnepw F©n-o-b-dn§v tImtf-Pp-IÄ DÄs¸-sS-bpÅ henb hnZym-`ymk
Øm]--§fpw Bip-]-{Xn-Ifpw ne-hn-ep-­v. an¡ hntÃ-Pp-Ifpw K-c-§sft¸mse `mKn-I-ambn K-c-h¡-cn-¡-s¸-«-h-bm-Wv. aq¶mÀ, Ipan-fn, I«-¸-, sSp¦­w apX-emb Su¬ {]tZ-i-§Ä CXn-p-Zm-l-c-W-§-fm-Wv. _m¦p-I-fpw, henb
hym]mc Øm]--§fpw, ImÀ tjmdq-ap-I-fpw, henb hnZym-e-b-§fpw, tlm«-ep-Ifpw,

_kvÌmâp-Ifpw,

tZhm-e-b-§fpw

ØnXn

Ft¸mgpw Xnc-t¡-dn-b-h-bm-Wv. ChsbÃmw

sN¿p¶

Cu

K-c-§Ä

DÄs¸-Sp¶ {]tZiw ]cn-ØnXn

kwc-£W nb-ahpw hnb-ahpw DÄs¸-Sp¶ nb-{´-W-§Ä¡v hnt[-b-am¡p-¶Xv A{]m-tbm-Kn-Ihpw oXo-I-cn-¡m³ Ign-bm-¯-Xp-am-Wv. Chn-Ss¯ P§Ä, X§-Ä tSn-sb-Sp¯v Ignª DbÀ¶ PohnXnem-hmchpw `uXnIkuIcy-§fpw ne-nÀ¯m³ B{K-ln-¡p-¶Xv kzm`m-hnIw am{X-am-Wv.
 Gew, Ipcp-ap-fIv, d_À, Im¸n, IpS-¼pfn XpS-§nb tXm«-hn-f-IÄ Irjn-sN-¿p¶
Øe-§Ä D]-{Kl am¸nw-Kn ImSmbn sXän-²-cn¨v ]cn-ØnXnteme {]tZiw
(ESA) F¶ ne-bn tcJ-s¸-Sp-¯-s¸-«n-«p-­v.
 IkvXq-cn-cw-K³ I½nän, hntÃPv ASn-Øm LS-I-ambn FSp¯v ]cn-ØnXn
ZpÀ_e {]tZ-i-§Ä nÀW-bn-¡p-¶Xv ASn-Øm b-ambn Icp-Xn-sb-¦nepw
Xmsg-¸-d-bp¶ {Kma-§-fn Cu b-¯nv hncp-²-ambn P-km-{µX N.-In.-ao-ä-dnv
100  Xmsg-bp-Å h-{]-tZ-i-§Ä DÄs¸-Sp¶ Nne hntÃ-Pp-IÄ ESA bnÂ
DÄs¸-Sp-¯n-bn-«nà F¶ hkvXpXbpw I½n-änbv¡v t_m[y-s¸-«n«p­v. hmK-a¬,
tImS-tÈ-cn, ae-bm-äqÀ, ]o¨n, hmgmn F¶n-h-bmWv Nne DZm-l-cW§Ä.
 ]Ýn-a-L«w IS-¶p-t]m-Ip¶ kwØm§fn h¨v P-km-{µ-X-bn Gähpw
ap¶n-epÅ kwØmw tIcfamWv. ]cn-ØnXnteme hntÃ-Pp-IÄ (ESA)
Gähpw IqSp-X-epÅ CSp¡n PnÃ-bnÂt]mepw 2011þse sk³kkv {]Imcw N.In.-ao-ä-dnv 254 F¶ tXmXnemWv P-km-{µ-X. 2001þÂ CXv N.-In.-ao-ä-dnv 259
Bbn-cp-¶p. F¶m Hcp N.-In.-ao-ä-dn 100þ IqSp-X P-km-{µXbpÅ {]tZ-

20
i-§Ä ESA Bbn {]Jym-]n-¡m³ ]mSnà F¶ HLWG nÀt±iw tIc-fs¯
kw_-Ôn¨v ]qÀW-ambn ]men-¨n-«n-Ã.
 ESA Ifmbn Is­-¯p¶ {]tZ-i-§fpsS 10 Intem-ao-äÀ Npä-f-hv _^À tkm¬
Bbn IcpXn ]cn-ØnXn kwc-£W nb-a-¯n³Iogn sIm­p-h-cp-¶-Xv, ]e
henb K-c-§-sfbpw ^e-¯n ]cn-ØnXnteme {]tZ-i-ambn Icp-Xmpw,
AXnsâ ^e-ambn Ahn-S-§-fn Xn§n-¸mÀ¡p¶ P-§-fpsS ASn-Øm
kuIcy hnI-kw apc-Sn-¨p-t]m-Ip-sa¶ Bi-¦ Ah-cn D­m-Impw Imc-W-amIp¶p. Cu Bi-¦bpw XÅn-¡-f-bm-m-In-Ã.
 qdp-I-W-¡nv hÀj-§Ä ]g-¡-ap-ÅXpw ssPh-¡rjn t]mepÅ ]cn-ØnXn
kulrZ Irjn-co-Xn-IÄ t{]mÕm-ln-¸n-¡p-¶-Xp-amb tXbnet¯m«-§sf C.-Fkv.-F. ]cn-[n-bn n¶v Hgn-hm-¡-W-sa¶v I®³ tZh³ ¹mtâ-j³ Atkm-kntb-j³ DÄs¸-sS-bpÅ ]e kwL-S--Ifpw FtÌ-äp-Ifpw Bh-iy-s¸-«n-«p-­v.
 Gew Irjn-¡mÀ I«-¸--bn S¶ sXfn-sh-Sp-¸n I½n-än¡v ap¼msI
kaÀ¸n¨ nthZ¯n n¶p hyà-am-Ip-¶Xv, Ge-t¯m-«-§-fn ac-§Ä
IqSp-X-embn «pÅ Hcp ImÀjnI h-h¡rX Bhm-k-hy-h-Ø-bmWv
(Agroforestry Ecosystem) ne-hn-ep-Å-sX-¶m-Wv. Cu tXm«-§-fn ]cn-ØnXn
kulrZ Pe kwc-£Ww, a®v kwc-£Ww F¶n-h-sbÃmw Ap-hÀ¯n-¨p-h-cp¶p-­v. Im¸n-t¯m-«-§sfbpw Ge-t¯m-«-§-sf-bpw-]än IkvXq-cn-cw-K³ I½nän
dnt¸mÀ«n Xs¶ ]cm-aÀi-ap-­v. F¶m D]-{Kl am¸n-§n Ch h-ambn
sXän-²-cn-¡-s¸-«-Xn-mÂ

]cn-ØnXnteme-

{]tZ-i-ambn

(ESA)

nÀW-bn-¡-

s¸«ncn¡p-I-bm-Wv.
“The Working Group also took note of the environmentally friendly practices in
coffee plantations in Kodagu and cardamom plantations in Idduki and Wayanad
where integration of natural landscapes with human settlements exists. Indeed, it is
because of this harmony between people and nature in the Western Ghats, the
HLWG recommended policies to incentivize green growth that promotes sustainable
and equitable development across the Western Ghats region.” (Kasthuri Rangan
Committee Report - Preface page iii)

nÀt±-i-§Ä
 IkvXqcn cwK³ I½nän dnt¸mÀ«v ]Ýn-a-L« taJ-esb, ImSpÄs¸-Sp¶ {]IrXn
`qhn-`m-K-§-fmbpw (Natural Landscape) P-§Ä Xma-kn-¡p-Ibpw Irjn-sN-¿pIbpw sN¿p¶ kmwkv¡m-cnI `q{]-tZ-i-§-fmbpw (Cultural Landscape) thÀXncn-¨Xv kzmK-XmÀl-am-Wv. F¶m Cu thÀXn-cnhv S-¯nbXv D]-{Kl am¸nw-Kn21
eq-sS-bm-sW¶v hyà-am-¡n-bn-«p-­v (thmfywþ1 t]Pv 52. 5.3. Methodologies).
C§s Irjn-Ø-ehpw ImSpw thÀXn-cn-¨-Xn Nne A]m-I-X-IÄ D­m-Imsa¶v

IkvXq-cn-c-cw-K³

I½n-än

Xs¶

dnt¸mÀ«nÂ

kqNn-¸n¨n«pap­v

(dnt¸mÀ«nsâ 96-þmw t]Pv).
 ta¸-dª hn[-apÅ ]mI-¸n-g-IÄ ]cn-l-cn¨v h-`q-anbpw, P-hmktI{µ§fpw, Irjn-`q-anbpw IrXy-ambn thÀXn-cn-¡p-¶-Xn-pÅ GI-amÀKw Cu {]tZ-i§Ä

tcn«pI­v

XÂØnXn

Xn«-s¸-Sp-¯p-I-

F¶p-ÅXm-Wv.

AXn-mÂ

IkvXqcncwK³ I½nän ]cn-ØnXnteme {]tZ-i-§-fmbn (ESA) Is­-¯nb 123
hntÃ-Pp-I-fnepw KmUvKn I½nän Is­¯nb ]cn-ØnXn hnteme tkm¬ 1, 2
F¶n-h-bn DÄs¸-Sp¶ qän Ccp-]-tXmfw ]©m-b-¯p-I-fnepw tcn-«pÅ Xn«s¸-Sp-¯Â S¯n Natural Landscape sbpw Cultural Landscape sbpw
thÀXn-cn-¡mpw, ne-hn-epÅ P-km-{µX ]cn-tim-[n-¡mpw hnZKv[ I½nän
ip]mÀi sN¿p-¶p. C§s sN¿p-¶-Xn-eqsS Hmtcm {]tZ-i-s¯bpw hhpw
(Natural Landscape) P-hm-k-tI-{µ-§fpw Irjn-`q-anbpw (Cultural Landscape)
hyà-ambn I­v kwi-b-an-Ãm¯ coXn-bn tcJ-s¸-Sp-¯mw. IqSmsX CXn-eqsS
ssPh-ssh-hn-[yhpw Irjnbpw F{X-t¯mfw Ap-]q-c-I-ambn S-¡p¶p F¶v
hyà-am-IpIbpw sN¿pw.
CXp-kw-_-Ôn¨ kan-Xn-bpsS nÀt±-i-§Ä NphsS tNÀ¡p-¶p.
1. IkvXq-cn-cw-K³ I½nän E.S.A-bn DÄs¸-Sp-¯n-bn-cn-¡p¶ 123 hntÃ-PpIfnÂ
XÂØnXn ]cn-tim-[n¨v Is­¯n P-hm-k-tI-{µ-§-fpw, Irjn-Ø-e-§fpw,
tXm«-§fpw am{Xw E.S.A-bn n¶pw Hgn-hm-¡pI; Cu 123 hntÃ-PpIfnepÅ
hhpw kwc-£n-X-ta-J-ebpw kwc-£n-¡-s¸-tS­ ]cn-Øn-Xn-teme {]tZ-i§fpw kwc-£Ww Dd-¸p-h-cp-¯m-mbn E.S.A-.bn DÄs¸-Sp-¯p-I.
2. ]Ýn-a-L-«-¯nse E.S.Z1, E.S.Z2 F¶o taJ-e-I-fn-epÅ aäv {Kma-§-fn ]e-bnS¯pw kwc-£n-¡s¸-tS­ h-`q-anbpw, Imhp-Ifpw, ]pÂta-Sp-Ifpw, sam«-¡p¶p-Ifpw, ]md-s¡-«p-Ifpw D­v. Ahsbbpw Øe-]-cn-tim-[--bn AS-bm-f-s¸Sp¯n ]cn-ØnXnteme {]tZ-i-ambn kwc-£n-¡p-I.
3. CsXÃmw {]mtbm-Kn-I-ambn S-¸n-em-¡m³ tcn-«pÅ ^oÂUvXe ]cntim[-
Bh-iy-am-Wv. AXn-p-th­n Xmsg ]d-bp-¶-hÀ DÄs¸-Sp¶ Hcp kwLw
KmUvKn I½n-än- Is­-¯nb E.S.Z1, E.S.Z2 {Kma-§fpw IkvXq-cn-cw-K³ I½nän
E.S.Abn DÄs¸-Sp-¯n-bn-«pÅ {Kma-§fpw kµÀin-¡Ww.

22
1. ]©m-b¯v {]kn-Uâv, sa¼ÀamÀ, ssPh-ssh-hn[y ]cn-]m-e kanXn
(Biodiversity Management Committee) AwK-§Ä
2. hntÃPv Hm^o-kÀ

þ Revenue Department

3. hw hIp¸v {]Xn-n[n þ Forest Department
4. Irjn hIp¸v {]Xn-n[n þ Agriculture Department
Cu kwLw IkvXqcncwK³ I½nän ]cn-ØnXnteme {]tZ-i-§-fmbn (ESA)
Is­-¯nb 123 hntÃ-Pp-I-fnepw KmUvKn I½nän Is­¯nb ]cn-ØnXn
hnteme tkm¬ 1, 2 F¶n-h-bn DÄs¸-Sp¶ qän Ccp-]-tXmfw ]©m-b-¯p-Ifnepw Physical Verification Htc-k-a-b¯n sNbvXp XoÀ¡Ww. XÀ¡-§Ä
DÅXv X¡mew Revenue Department sâ Xocp-amw Ap-k-cn¨v amÀ¡v
sN¿-Ww.
4. Cu hntÃPpI-fnse Verification maps & data, Cu Expert committee bpsS
dnt¸mÀ«nsâ `mK-am-bn Icp-X-s¸-SWw.
 C¯-c-¯n ^oÂUvXe kÀth-bn-eqsS kwc-£n-¡-s¸-tS­ {]tZ-i-§-fmbn
Is­-¯p¶ CS§fn (Natural Landscape) hy-ar-K-§Ä¡pw, P-hm-k-tI{µ-§fn (Cultural Landscape) ap-jyÀ¡pw Ah-cpsS D]-Po-h--¯npw
imiz-X-amb ne-n¸v km[y-am-Ipw-hn-[-apÅ kwhn-[m--§Ä iàn-s¸-Sp-t¯­-Xm-Wv. kwc-£nX taJ-e-I-fn `mhn-bn h-I-t¿äw D­m-Im-¯-hn[w
ià-amb Kh¬saâv b-§-fpw, nb-a-§fpw, ne-hnepÅ nb-a-§-fpsS S¸m-¡epw Dd-¸m¡-Ww.
 C.-F-kv.-F.¡v ]pd-ta-bpÅ {Kma-§-fnepw tcn«v Øe-]-cn-tim-[ S¯n AhnS-§-fn-epÅ Irjn-Ø-e-§-sfbpw ]cn-ØnXnteme {]tZ-i-§-sfbpw thÀXn-cn¡pIbpw, Ahn-sS-bp-Å kwc-£Ww Bh-iy-apÅ Imhp-I-sfbpw, ImSp-I-sfbpw, ]pÂta-Sp-I-sfbpw aäpw thÀXn-cn¨v C.-F-kv.-F.sb kwc-£n-¡p-Ipbpw
sN¿p¶ kml-N-cy-¯n C.-F-kv.-F. ¡v ]pdta 10 In.-ao. _^À tkm¬ F¶
Bi-b-¯nv {]k-àn-bn-Ãm-Xm-hp-¶p. AXp-sIm­v P-§-fnÂn¶v ià-amb
FXnÀ¸p-­m-bn-«pÅ ‘_^À tkm¬’ Dt]-£n-¡m³ ip]mÀi sN¿p-¶p.
 Cu {]tZ-i-§-fn-epÅ tXbn-e-t¯m-«-§fpw Im¸n-t¯m-«-§fpw Ge-t¯m-«-§fpw
hf-sc-¡m-e-ambn DÅ-h-bm-Wv. ssPh-¡rjn, Pe-kw-c-£-Ww, a®v kwc-£Ww
XpS-§nb {]hÀ¯--§Ä ChÀ amXr-Im-]-c-ambn sNbvXp-h-cp¶p F¶v kanXn¡v t_m[y-s¸-«n-«p-­v. am{X-aà ChnsS D¸m-Zn-¸n-¡p¶ ImÀjnI Dev]-¶§Ä kwØm--¯nv km¼-¯nI t«hpw hntZi mWyhpw tSn-¯-cp-¶p.
23
tcn-«pÅ

]cn-tim-[--bn-eqsS

Irjn-t¯m-«-§fpw

hhpw

thÀXn-cn-

¡s¸Spt¼mÄ Cu tXm-«-§Ä kzm`m-hn-I-ambn kwc-£nX {]tZ-i-§-fnÂ
n¶pw Hgn-hm-¡-s¸Spw F¶-Xn-m CXv kw_-Ôn¨ Bi-¦-IÄ Zqco-I-cn-¡-s¸Spw.
 FÃm hntÃ-Pp-I-fn-ep-apÅ Phmk tI{µ-§fpw Irjn-Ø-e-§fpw tXm«-§fpw
C.-F-kv.-F.-bnÂ

n¶v

Hgn-hm-¡-s¸-Sp-¶-tXmsS

C.-F-kv.-F.-bpsS

n_-Ô--

IÄ¡v hnt[-b-ambn PohnXw bn-t¡-­n-h-cp-¶-Xn-s-¸-än-bpÅ P-§-fpsS
Bi-¦-IÄ o¡m³ km[n-¡pw.
10.2. Irjn kw_-Ô-amb Bi-¦-IÄ
 ]Ýn-a-L«w IS-¶p-t]m-Ip¶ {]tZ-i-§-fnse P-km-{µ-X-bpÅ {]tZ-i-§fnÂ
sÃm-cp-]¦pw `mc-X-¯nsâ k¼-ZvL-S--bn nÀWm-b-I-amb kzm[ow sNep¯p-¶-h-bm-Wv. AXn-]p-cm-X Imew apX¡v tdmam km{am-Py-¯nepw a[y
]uckvXy cmPy-§-fnepw tIcfw Adn-b-s¸-«n-cp-¶Xv ChnsS D¸m-Zn-¸n-¡p¶
kpKÔhyRvP--§fpsS

t]cn-emWv.

ae-_mÀ

Ipcp-ap-f-Iv,

Be¸n

{Ko³

t_mÄUv Gew XpS-§n-bh A´ÀtZ-iob hn]-Wn-bn ap´nb {]nb-apÅ
kpKÔhyRvP--§fm-Wv. Ipcp-ap-fIv, Gew, d_À XpS-§n-b-h-bpsS DÂ]m-Z-¯nepw Ib-äp-a-Xn-bnepw H¶mwØmw tIc-f-¯n-m-Wv. tIc-f-¯nse kpK-Ôhy-RvP--§-fn `qcn-`m-Khpw ]Ýn-a-L«¯nv kao-]-apÅ P-km-{µX IqSnb
ae-tbmc {]tZ-i-§-fnemWv hnf-bp-¶-Xv. am{X-aÃ, hb-mSv t]mepÅ {]tZ-i-§fn hnf-bp¶ Im¸n, cpNn-bp-sSbpw, aW-¯n-sâ-bpw, KpW-ta-·-bp-sSbpw Imcy¯n temI-It¼m-f-¯n Gähpw {]nb-ap-Å-Xm-Wv.
 IkvXqcncwK³ dnt¸mÀ«v {]Imcw GI-hn-f-Irjn coXn-IÄ nÀ¯-em-¡n-bmÂ
B hyhØ tXbne, d_À, Im¸n XpS-§nb tXm«-§sf _m[n-¡pw. AXv IÀjIsc am{X-aà kwØm--¯nsâ k¼-ZvL-S--sb-¯s¶ {]Xn-Iq-e-ambn _m[n¡pw. CXns {]Xn-Iq-e-ambn _m[n-¡p-¶-sXm¶pw dnt¸mÀ«nsâ `mK--ambn S-¸m¡p-¶Xv A`n-Im-ay-a-Ã.
 cmk-¡rjn Dt]-£n¨v ssPh-¡r-jn-bn-te¡v {]th-in-¡p-t¼mÄ cmk-Io-S-m-inn-IÄ¡v X¯pey _Z-ep-IÄ Cnbpw Irjn-bn-S-¯n-se-¯n-¡m³ Ign-ªn-«nÃ
F¶-sXm-cp ]cn-an-Xn-bm-W-v. DZm-l-c-W-ambn CSp-¡n-bnse Ge-t¯m-«-§-fn IoS-io-I-c-W-¯np D]-tbm-Kn-¨p-h-cp¶ cmk-Io-S-m-in-n-IÄ¡v _Z-embn ssPhIoS-m-in-n-IÄ Cnbpw Is­-¯m-m-bn-«n-Ã-. -tI{µ Kh¬saânsâ Iogntem
kwØm Kh¬saânsâ Iogntem ssPh-¡r-jn-¡m-bpÅ Kth-j-W-Øm-]-§tfm hIp-¸p-Itfm C¶p th­-{X-bnà F¶Xpw
24

ne-hn-epÅ Øm]--
§tfsdbpw

D¸m-Z

hÀ²-hv

e£y-am-¡n-bpÅ

cmk-Ir-jn-sb-bmWv

t{]mÕm-l-n¸n¡p¶Xv F¶Xpw ]cn-an-Xn-bm-Wv. C§-s-bmWv ØnXnsb¶ncns¡ ssPh-¡r-jn-bn-te¡v s]s«-¶pÅ amäw IÀj-Is km¼-¯nI jvS¯n-te¡v bn-¡pw.
 AXyp¸m-Z--ti-jn-bpÅ hnf-bn--§Ä ]ÝnaL« -{]-tZ-i-§-fn «p-]n-Sn¸n¡p¶Xn nb-{´Ww hcpw F¶ Bi¦ IÀj-IÀ¡n-S-bn ne-hn-ep-­v.
DÂ]m-Z--tijn Ipdª mS³ C-§Ä Irjn-sN-¿m³ X§Ä nÀ_-Ôn-X-cmIp-sa¶pw CXv Irjn jvS-¯n-em-¡pw F¶pw ChÀ `b-s¸Sp-¶p.
 Iym-Ip-amcn PnÃ-bn Xan-gvmSv Kh¬saânsâ D¯-chp {]Imcw, do¹mânwKv
t]mepw Ap-h-Zn-¡m-¯-hn-[-¯n dºÀ tXm«-§Ä ]qÀW-ambpw kz-Imcy-h-ambn (Private Forest) ap{Z-Ip¯-s¸« ØnXn-bp-­v. dnt¸mÀ«v S-¸m-¡p-I-bm-sW¦n tIc-f-¯nepw Cu AhØ D­m-Ip-sa¶v dºÀ IÀj-IÀ¡v Bi-¦-bp-­v.
 Ncnª

{]tZ-i-§-fnÂ

IÀj-Isâ

CjvSa-p-k-cn¨v

`£yhnf-IÄ

Irjn

sN¿m³ km[n-¡n-sö DXv¡WvT IÀj-IÀ¡p-­v.
nÀt±-i-§Ä
 kmc-amb ]cn-Ø-nXn XI-cm-dpIÄ D­m-¡p¶ J-hpw ]cn-ØnXn kulr-Z-]-camb Irjnbpw ap-jy-cpsS CS-s]-SÂ BsW-¦nepw, Ch c­pw Hcp-t]mse
ImWm³ ]mSn-à F¶-XmWv kan-Xn-bpsS ImgvN-¸mSv. Cu {]tZ-i-§-fnse IÀjIÀ ]cn-ØnXn t_m[-ap-Å-hcpw `qan kwc-£-W-¯n {]tXyI {i² sNep-¯p¶-h-cp-am-bXnm Landscape Farmers F¶ hn`m-K-¯n DÄs¸-Sp¯n ]cnØnXn kulrZ Irjn sN¿m³ ]c-am-h[n t{]mÕm-l-hpw km¼-¯nI klmbhpw ÂI-Ww. kznävkÀeân ssPh-k-¼p-jvT-amb ]Àh-X-§-fpsS {]m´
{]tZi-§-fn Irjn sN¿p-¶-hÀ¡v “emâvkvtI¸v ^mÀtagvkv” F¶ Ømw
ÂIn ]cn-ØnXn kulrZ Irjn-bn-te¡v Ahsc BIÀjn-¡m-³ Ht«sd
klm-b-]-²-Xn-IÄ S-¸n-em-¡n-h-cp-¶p-­v.
 Good Agricultural Practices (KpUv A{Kn-IĨ-d {]mIvSo-kk)v:- {]mtZ-inI
`c-W-Iq-S-§-fp-sSbpw IÀj-I-cpsSbpw ]qÀW k½-X-t¯m-sSbpw ]¦m-fn-¯t¯m-sSbpw,
{ItaW
cmk-h-f-§-fp-sSbpw
cmk-Io-S-m-in-n-I-fpsS-bpw
D]tbmKw Ipd-bv¡p¶ S-]-Sn-IÄ t{]mÕm-ln-¸n-¡Ww. ssPh-¡r-jn-bn-te¡v
tcn«v {]th-in-¡p-¶Xnp]-I-cw tI{µ-K-h¬saâv t{]mÕm-ln-¸n-¡p¶ ‘KpUv
A{Kn-IĨ-d {]mIvSo-kkv’ (cmk-h-f-§Ä IoS-m-in-n-IÄ F¶n-h-bpsS D]tbmKw ]c-am-h[n Ipd¨pÅ IrjncoXn) ]Ýn-a-L« {]tZ-i-§-fn {]N-cn-¸n-¡p25
¶Xv ¶m-bn-cn-¡pw. temlhnjmwiw Is­¯p¶Xn-pÅ a®v ]cn-tim-[-,
KpW-ta-·-bp-Å- hn-¯nsâ D]-tbmKw, ip]mÀi sNbvX Af-hn am{X-ap-Å cmk-h-f-§-fp-sSbpw IoS-m-in-n-I-fp-sSbpw D]-tbm-Kw, aen-o-I-cWw D­m¡m¯ shÅ-¯nsâ D]-tbm-Kw, hnf-sh-Sp-¸p-Im-e¯np apt¶m-Sn-bmbn IoS-minn D]tbmKw Hgn-hm-¡Â, If-I-fpsS `uXnI nb-{´-Ww, kwtbm-PnX IoSn-b-{´-Ww XpS-§n-bhbneqsS ]cn-ØnXn¡v henb BLmXw D­m-¡m¯
Irjn-co-Xn-IÄ Ap-hÀ¯n-¡pI F¶-XmWv KpUv A{Kn-¡Ä¨-d {]mIvSokkv
F¶ Bi-b-¯nsâ k¯. X¡mew IÀj-Isc Cu coXn Ah-ew-_n-¡m³
t{]cn-¸n-¡p-I.
 ssPh-Ir-jn¡v klmbw:-þ Ime-{I-taW IÀj-Isc ]qÀW ssPh-¡r-jn-bnte¡v amdm³ t{]mÕm-ln-¸n-¡p-Ibpw, cmk-¡r-jn-bn n¶pw ssPh-¡r-jn-bnte-¡pÅ ]cn-hÀ¯--L-«-¯n (10 hÀjw) IÀj-I-cpsS km¼-¯nI jvSw
]qÀW-ambpw kÀ¡mÀ nI-¯p-Ibpw thWw. Cu jvSw nI-¯m-pÅ ]Ww
Kh¬aâv o¡n-h¨v, IÀj-IÀ¡v AXv e`y-am-¡p¶ ]²-Xn-IÄ Bhn-jv¡-cn¨v
S-¸n-em-¡nbm am{Xta e£yw tSm³ Ignbq. CXn-pÅ ^­v tI{µ
Kh¬saân n¶pw Bh-iy-s¸-Smw. CXnv Bh-iy-amb {]mtbm-KnI kmt¦XnIhnZy-IÄ IÀj-I-cpsS ]¡Â F¯n-¡m³ Irjn DÄs¸-sS-bpÅ hIp-¸p-Ifnse DtZym-K-Øsc {]m]vX-cm-¡p-Ibpw thWw. ]Ýn-a-L« {]tZ-i-§-fn-epÅ
tIc-f-¯nse ]¨-¡dn D¸m-Z tI{µ-§-sf (DZm: h«-h-S) ssPh-¡r-jn-bnte¡v ]cn-hÀ¯w S-¯m³ km[n-¨m tIc-f-¯n ip²hpw hnj-c-ln-X-hpamb ]¨-¡dn D¸m-Zn-¸n-¡p-¶-Xnv AXv klm-bn-¡pw. Ct¸mÄ tIc-f¯nse
hn]-Wn-bn Ay-k-Øm--§-fn F¯p¶ ]¨-¡-dn-I-fn sÃm-cp-]¦pw AhinjvS hnjmwiw DÅ-h-bm-sW-¶v tIcf ImÀjn-I-kÀh-I-em-ime DÄs¸-sSbpÅ Øm]--§Ä Is­-¯n-bn-«p-­v.
 ssPthm¸-¶-§-fpsS {_mânwKv:þ Cu {]tZ-i-§-fn hnf-bp¶ ssPthm¸¶-§Ä¡v sa¨-s¸« {_mânwKpw AXn-eqsS anI¨ hnebpw In«p¶ kml-Ncyw
D­m-bm am{Xta IÀj-IÀ CXn-te¡v Xncn-bp-sa¶v {]Xo-£n-¡m-m-Iq.
ssPthm¸-¶-§Ä ymb-hn-ebv¡v kw`-cn¨v Imcy-£-a-ambn amÀ¡äv sN¿mpÅ kwhn-[mw Kh-¬saâv taJ-e-bn Xs¶ sNt¿-­-Xp-­v. BXy-´n-Iambn ssPh-¡rjn Cu tXm«-§-fnse a®n-sbpw, ssPh-ssh-hn-[y-t¯bpw,
hnf-hn-s-bpw sa¨-s¸-Sp-¯p¶tXm-sSm¸w hcp-am--hÀ²-hpw D­m-¡p-sa¶v
IÀj-IÀ¡v D¯-a-hn-izm-k-ap-­m-¡pw-hn[amhWw CXv kw_-Ôn¨ S-]-Sn-I-fpambn apt¶-td-­-Xv. ne-hn tIc-f-¯nse ae-tbmc {]tZ-i-§-fn D]-tbm-Kn-¡p¶ IoS-m-in-nIÄ kw_-Ôn¨v Hcp A]-{K-Yw S-¯p-Ibpw Xmc-X-tay Ah-injvS
26
hnjmwiw Ipd-ªh D]-tbm-Kn-¡p-¶-Xnv IÀj-I-sc t{]cn¸n¡p-Ibpw sN¿pI. Ah-injvS hnjmwiw IqSnb IoS-m-in-n-IÄ Ahbpambn nc-´cw
k¼À¡-¯n hcp¶ IÀj-I-cpsS Btcm-Ky-s¯ {]Xn-Iq-e-ambn _m[n-¡p-sa¶pw, CXv Iym³kÀ t]mepÅ hym[n-IÄ D­m-¡p-sa-¶p-apÅ hkvXpXIÄ
IÀjIÀ¡n-S-bn {]N-cn-¸n¡m³ t_m[-h¡-cW {]hÀ¯--§Ä S-¯-Ww.
hnjmwiw IqSnb Ømbn-bmb

IoS-m-in-n-IÄ (persistant pesticides - ]cn-

Øn-Xn-bn ZoÀL-Imew hnL-Sn-¡msX InS-¡p-¶-h) Cu {]tZ-i-§-fn n¶pw
L«w-L-«-ambn

Hgnhm-¡p-¶-Xn-v

Irjn-h-Ip-¸n-sâ-bpw-aäpw

tXr-Xz-¯n-epÅ

t_m[-h¡-cW {]hÀ¯--§Ä klm-b-I-c-amIpw.
 Im¸n-t¯m-«-§fpw aäpw ]e-bnw ]£n-IÄ, jUv]-Z-§Ä XpS-§n-b-h-bpsS
Bhmk tI{µ-§-fm-Wv. am{X-aà Im¸n-t¯m«w t]mepÅ ImÀjnI h-h¡cW Bhm-k-hy-h-Ø-I-fn sI«n-bn-cn-¡p¶ sN¡vUm-ap-Ifpw (a®v sIm­p­m-¡nb Mud Bunds) aäpw Pe-kw-`-c-W-¯n Ah-bp-sS-Xmb kw`m-h--IÄ
ÂIp-¶p-­v. Cu tXm«-§-fn mS³ ac-§Ä h¨p-]n-Sn-¸n-¡p-¶Xpw, oÀ¨m-epIfpw sN¡vUmap-Ifpw D­m-¡p-¶Xpw kÀ¡mÀXe-¯n t{]mÕm-ln-¸n-¨mÂ
Ch h-§Ä¡v kam--amb {]tbm-Pw ]cn-Øn-Xn¡v e`y-am¡pw. CXnv
klm-b-I-c-amb ]²-Xn-IÄ S-¸n-em-¡-Ww.
 ]Ýn-a-L«

ae-tbmc{]tZ-i-§-fnÂ

AXy¸m-Z--ti-jn-bpÅ

hn¯n--§Ä

Irjn-sN-¿p-¶-Xn bmsXmcp nb-{´-Whpw ]mSn-Ã. AtX-k-abw Pn-XI ]cnhÀ¯w S-¯nb hnf-IÄ (Genetically Modified crops) Hgn-hm-¡p¶ {]ivw
kÀ¡mÀ NÀ¨ sNbvXv Bhiyamb nb-a-§fpw b-§fpw Kh¬saâv Xe¯n Dcp-hm-¡pI. mS³ hnf-bn--§Ä Ign-bp-¶{X Irjn-bn-S-§-fn hym]n-¸n¡p-¶-Xn-mbn Ch-bpsS {]m[m-ys¯¸än-bpw, anI¨ k¦cbn-§Ä krjvSn¡p-¶-Xn-epÅ Ch-bpsS ]¦n-s-¸-än-bpw, {]Xn-Iqe Imem-h-Øsbbpw kmlNcy§-sfbpw XcWw sN¿m-pÅ Ch-bpsS AXn-Po-h tijnsb¸änbpw
IÀj-I-cn t_m[-h¡-cWw --S-¯Ww. tUm.-Fw.-F-kv.-kzm-an-m-Y-s-t¸mepÅ imkv{X-ÚÀ ]d-bp-¶-Xv, P-XnI ]cn-hÀ¯w S-¯nb hnf-I-sfbpw
`£y-kp-c-£-sb-¡-cpXn t{]mÕm-ln-¸n-¡-W-sa-¶m-W-tÃm.
 Ncnª {]tZ-i§fn a®n-f¡n {lkz-Ime hnf-IÄ Irjn sN¿pt¼mÄ
Gähpw Ipä-aä coXn-bn-epÅ tIm­qÀ _­p-I-fp-­m-¡nbpw, ag-shÅw kzoIcn-¡m-pÅ shÅ-¡p-gn-Ifpw aäpw kÖ-am¡nbpw as®m-en¸v ntÈjw XSªmWv tIc-f-¯nse IÀj-IÀ ]c-¼-cm-K-X-ambn Irjn sN¿p-¶-Xv. F¦n-epw, 30
iX-am--¯n-e-[nIw Ncn-hpÅ `qan-bn {lkz-Im-e-hn-f-bn n¶pw ZoÀL-Im-ehn-f-bn-te¡v amdp-¶-hÀ¡v, ‘C³skâohv’ ÂIp-I.

27
10.3. ]c-nØnXn ZpÀ_e {]tZ-i-hp-ambn (EFL – Ecologcally Fragile Land) _Ôs¸-«pÅ Bi¦
 IkvXqcn cwK³ I½n-än dnt¸mÀ«p-k-cn¨v thÀXn-cn-¡p¶ {]tZ-i-§sf (ESA),
`mhn-bn ]cn-ØnXn ZpÀ_-e-{]-tZ-i-§-fm¡n (EFL) amäp¶ ØnXn kwPm-X-amtb¡mw F¶ Bi¦ IÀj-IÀ¡n-S-bn ]c-¶n-«p­v. X§-fpsS `qan jvS-]-cnlmcw t]mepw ÂImsX ]nSn-s¨-Sp¯v h-am-¡-s¸-Sp¶ ØnXn CXn-eqsS `mhnbn kwPm-X-am-tb¡mw F¶nhÀ kwibn¡p-¶p-. C¯-c-¯n-epÅ kwib§sf Du«n Dd-¸n-¡pw-hn[w DtZym-K-Ø-X-e-¯n Nne sXämb S-]-Sn-IÄ (C.F-kv.F. Bbn {]Jym-]n-¡-s¸-«p F¶ ImcWw ]dªv Icw kzoI-cn-¡m-Xn-cn¡p-I, Icw cko-Xn Nph¶ ko ]Xn-¡p-I, `qan {Ib-hn-{Ibw S-¯p-¶-Xnv
F³.-H.-kn. thW-sa¶ sXän-²m-cW Df-hm-¡p-I XpS-§n-b-h) D­m-bn-«p-­v.
 EFL nb-a-ap-k-cn¨v sNdp-InS IÀjIcpsS `qan Hcp jvS-]-cn-lm-chpw
ÂImsX hw-h-Ip¸v Gsä-Sp¯v nc-h[n IÀj-Isc hgn-bm-[m-c-am-¡n-bn-«p-­v.
AhÀ ]ecpw kan-Xn-bpsS ap¼n-se¯n ]cmXn ]d-ªp. C.-F-^v.-FÂ. nbaw
Ime-l-c-W-s¸«p Ignªp F¶pw CXv d±m-¡-W-sa¶pw ]cn-ØnXn {]hÀ¯-IÀ
t]mepw kan-Xn-bpsS ap¼msI samgn ÂIn.
nÀt±-i-§Ä
 C.-F-^v.-FÂ. nbaw AXnsâ Dt±-i-e-£y-§Ä ]t­ tSn-¡-gnª ØnXn¡v
Cnta C.-F-^v.-FÂ. nbaw Ap-k-cn¨v BcpsS `qanbpw Gsä-Sp-¡m³ Ignbm-¯-hn[w nbaw d±p sN¿p-I. ]t£ Cu hnj-b-hp-ambn tImS-Xn-bn S¡p¶ tIkp-I-fn nb-a-a-p-k-cn¨v tImSXn Xocp-am--sa-Sp-¡-s«.
10.4. ]«-b- hm-KvZmw kw_-Ôn¨v Bi-¦-IÄ
 1.1.1977 v ap¼v Irjn sNbvXn-cp¶ ]Ýn-a-L-«-¯nse `qan-IÄ¡v kÀh-I-£ntbmK Xocp-am--¯nsâ ASn-Øm--¯n kÀ¡mÀ ]«bw hmKvZmw sNbvXn-cp¶p. IkvXqcn cwK³ I½n-än dnt¸mÀ«v S-¸n-em-¡n-bm ]«bw In«msX hcpsa¶ Bi¦ hym]n¨n«p-­v.

28
nÀt±-i-§Ä
 1977 Pp-hcn 1 v ap¼v ssIh-i-¯nencp¶ ae-tbm-c-ta-J-e-bnse `q-an-bv¡v
DS³Xs¶ ]«bw ÂIp-¶-Xn-pÅ Xocp-am--sa-Sp¯v ]«-b-hn-X-cWw ]qÀ¯n-bm¡-Ww.
 h-¯m Npä-s¸«v IpSp-§n-¡n-S-¡p¶ Nne ]«-b-`q-an-I-fp-­v. Cu `qan h-kw-c£-W-¯nv Bh-iy-am-sW¶v Icp-Xp-s¶¦n ymb-amb jvS-]-cn-lmcw ÂIn
Ah Kh¬saâv GsäSp¡-Ww.
 hy-ar-K-§Ä¡v Hcp kt¦-X-¯n n¶pw asämcp kt¦-X-¯n-te¡v t]mIm³
Bh-iy-amb hy-arK CS-m-gn-IÄ e`y-am-¡p¶ Imcyhpw IkvXq-cn-cw-K³
I½nän NÀ¨ sNbvXn-«p-­v. C§s B-¯m-c-IÄ¡pw ISph CS-m-gn-IÄ¡pw
Irjn-Ø-ehpw aäp-amb {]tZ-i-§Ä Bh-iy-ap-s­-¦n B Øew ymb-amb
jvS-]-cn-lmcw ÂIn ]p-c-[n-hmk ]²-Xn-bn³Io-gn kÀ¡mÀ Gsä-Sp-¡-s«.
10.5. kwtbmPn-X-¡rjn
 GI-hn-f-¡rjn

ntcm-[n-¡p-¶-Xn-p-]-Icw

Huj-[-k-ky-§Ä¡v

{]mapJyw

ÂIn CS-hn-f-¡r-jn t{]mÕm-ln-¸n-¡-Ww, Cu {]tZ-i-§-fn Huj-[-kky
kwc-£-W-]-²-Xn-IÄ S-¸m-¡p-Ibpw Huj-[-k-ky-§-fpsS kw`-cW¯neqsS
Xt±-i-k-aq-l-¯n-v km¼-¯nIt«w Dd-¸m-¡pIbpw thWw XpS-§n-b A`n{]mb-§Ä kwØm Huj-[-kky t_mÀUv D-¶-bn¨n-«p-­v.
 IkvXq-cn-cw-K³ ip]mÀi-IÄ ne-hn h¶m Cu {]tZ-i-§-fnse P-§-Ä
Irjn-s¡m¸w S-¯n-t¸m¶ apJy D]-Po-h amÀK-§-fn H¶mb arK-]-cn-]m-es¯ AXv tZmj-I-c-ambn _m[n¡psa¶ DXv¡WvT IÀj-IÀ¡n-S-bn nen¡p-¶p. ]ip-h-fÀ¯-env ntcm-[w hcpw, ]pÂta-Sp-I-fnse I¶p-Imen
ta¨n Ap-h-Zn-¡nà F¶n-h-bmWv IÀj-I-À kan-Xn-¡p-ap-¼msI D¶-bn¨
{][m Bi-¦-IÄ.
-nÀt±-i-§Ä
 kwtbm-Pn-X-¡r-jn-bpsS `mK-ambn Huj-[-¡r-jn-bpsS, {]tXy-In¨v A]qÀh
Huj[ kky-§-fpsS Irjn Cu {]tZ-i-§-fn t{]mÕm-ln-¸n-¡m-pÅ ]²-XnIÄ S-¸n-em-¡p-¶Xv DNn-X-am-bn-cn-¡pw.

29
 IrjnØe-§fpw IÀj-I-cpsS BhmktI{µ-§fpw kwc-£n-X-ta-J-ebv¡v ]pd¯m-Ip-¶-tXmsS I¶p-Imen hfÀ¯Â kw_-Ôn¨ IÀj-I-cpsS Bi-¦-IÄ
Ah-km-n-¡p-sa¶v {]Xo-£n-¡mw.
 Ct¸mÄ ne-hn-epÅ Irjn-I-fn n¶p-apÅ hcp-amw hÀ²n-¸n-¡p-¶-Xnpw
IÀj-Isâ km¼-¯nI kpc£ Dd-¸m-¡p-¶-Xnpw th­n ]Ýn-a-L« {]tZ-i-§fn I¶p-Imen hfÀ¯Â, tlmÀ«n-¡Ä¨À, ]pjv]-¡r-jn, tXo¨ hfÀ¯Â
XpS-§n-bh {]mhÀ¯n-I-am-¡m³ IÀj-Isc t{]mÕm-ln-¸n-¡p-Ibpw AXn-pÅ
[-k-lmbw e`y-am-¡p-Ibpw thWw. ]äp-¶{X Øe-§-fn Irjn, arK-kw-c£-Ww, tImgn-h-fÀ¯Â, aÕy-¡rjn XpS-§n-bh DÄs¸-Sp-¯ns¡m-­pÅ
kwtbm-PnXIrjncoXn t{]mÕm-ln-¸n-t¡-­-Xp-­v.
 2014 IpSpw-_-Ir-jn-bpsS hÀj-ambn (Year of Family Farming) Bbn sFIy-cmjv{S-k` sXc-sª-Sp-¯n-«p-­v. CXv ap³nÀ¯n s{]m^.-Fw.-F-kv. kzman-m-Y³
`mc-X-¯n IpSpw-_-¡rjn t{]mÕm-ln-¸n-¡p-¶-Xn-mbn ‘]©-io-enÂ’ S-¸m¡-W-sa¶v Bh-iy-s¸Sp-I-bp-­m-bn. Pe-tk-N--¯n-pÅ shÅw, kmt¦-XnI
hnZybpw D¸m-Z-tm-]m-[n-Ifpw, hmbv], hn]-W kuI-cyw, amt-Pvsaâv Fnh-bm-Wv ]©-ioe¯nsâ A©v LS-I-§Ä.
 Irjn-bn-S-§-fn¯s¶ ]p¡rjn t{]mÕm-ln-¸n-¡m³ ]²Xn S-¸m-¡-Ww.
10.6. mS³ Imenk¼-¯nsâ ]cn-t]m-jn-¸n-¡Â
 ]Ýn-a-L-«-¯n {]tZ-i-§-fn k¦-c-bnw I¶p-Im-en-Isf ntcm-[n-¡p-sa¶pÅ Bi¦ IÀj-IÀ¡n-S-bn ne-hn-ep-­v. CXv X§-fpsS km¼-¯nI `{ZX
XIÀ¡p-sa¶v AhÀ kwi-bn-¡p-¶p.
-nÀt±-i-§Ä
 k¦-c-bnw ]-ip-¡Ä hfÀ¯p-¶-Xnv ntcm-[--ap-­m-hcp-Xv. CXv kw_-Ôn¨
Bi-¦-IÄ Zpco-I-cn¡pIbpw thWw. C¯-c-¯n-epÅ Bi-¦-IÄ P-k-aq-l¯n-ep-­m-Ip-¶Xv

]mep¸m-Z--¯nÂ

Ct¸mÄ

Xs¶

hfsc

]n¶n-epÅ

kwØm-s¯ tZmj-I-c-ambn _m[n-¡m-n-S-bp-­v.
 {]Xn-Iqe Imem-h-Øsb sNdp-¡m³ sIev]pÅ mS³ I¶p-Imenbn-§Ä
t{]mÕm-ln-¸n-¡-Ww. mS³ I¶p-Im-en-I-fmb sh¨qÀ ]ip, ImkÀtKmUv
UzmÀ^v, sNdp-hÅn ]ip, Ip«-m-S³ Fcp-a, A«-¸mSn Idp¯ BSv, A¦-amen
]¶n, ae-_mdn BSv, Ip«-m-S³ Xmdm-hv, t¡Uv s¡v tImgn XpS-§n-bh
30
tIc-f-¯nse

BÀ{Z-amb

A´-co-£-hpw,

NqSpw,

PeZuÀe-`yhpw

XcWw

sN¿m³ sIev]p-Å-h-bm-sW¶v imkv{Xo-b-ambn sXfnbn-¨n-«p-­v. Ch-bpsS ]cn]m-ew sNehv Ipd-ª-Xp-am-Wv. Cu mS³ C-§sf ]cn-]m-en-¡p-¶-Xn-eqsS
½psS mSnsâ ssPh-ssh-hn-[yw, Pn-X-Isshhn[yw F¶nh ne-nÀ¯m³
km[n-¡pw. I¶p-Im-en- hfÀ¯-ens B{i-bn¨pÅ ssPh-hm-XI¯nsâbpw
ssPh-h-f-¯n-sâbpw D¸m-Z¯nv Bh-iy-amb t{]mÕm-lw ÂI-Ww.
10.7. GI-hn-f-¡rjn
 ]Ýn-a-L« {]tZ-i-§-fn kao-]-Ø-e-§-fn At¡-jy, tX¡v, bq¡m-en-]väkv
F¶o ac-§Ä h³tXm-Xn h¨p-]n-Sn-¸n-¡p¶ {]h-WX I­p-h-cp-¶p­v. CXv
Cu {]tZ-i-§-fnse ]cn-Øn-Xn-sbbpw Irjn-sbbpw Hcp-t]mse {]Xn-Iq-e-ambn
_m[n--¡p-¶p. C¯cw hnf-IÄ 10 aoäÀ Bg-¯n hsc-bpÅ `qKÀ`Pes¯
h³tXm-XnÂ

hen-s¨-Sp-¡p-Ibpw

CXn-eqsS

cq]-s¸-Sp¶

hc­

ASna®v

`qKÀ`Pew ho­pw Cu {]tZ-i-§-fn nd-bp¶ kml-Ncyw XS-bp-Ibpw sN¿p¶p. IqSmsX C¯cw A[n-n-thihr£-§Ä as®m-en-¸v, a®n n¶pÅ
t]mj-I-jvSw, ssPh-ssh-hn[ytimjWw F¶n-hbv¡v Imc-W-am-hp-Ibpw
sN¿p-¶p. hnf-IÄ¡v kao-]¯v aäv hnf-IÄ hf-cm¯ ØnXn-hn-ti-jhpw
(Allelopathy) D­m-Ip-¶p-­v. ASn-¡m-Sp-IÄ sh«n C¯cw hr£-§Ä «p-]n-Sn¸n-¡p-¶Xv, hy-ar-K-§Ä th¡m-e¯v Blm-c¯npw shÅ-¯n-p-ambn
]c¡w ]mbp¶ ØnXn-hn-ti-j-¯nv Imc-W-am-Ip-¶p. shÅhpw `£-Whpw
ASn-¡m-Sp-I-fn n¶pw In«m-sX-h-cp-t¼mÄ Ch Irjn-bn-S-§-fn-te¡v Cd-§pIbpw Irjn in-¸n-¡p-Ibpw sN¿p-¶p. B-I-fpsSbpw ]¶n-I-fp-sSbpw B{Ia-W-amWv C¯-c-¯n apJy-ambpw D­m-Ip-¶-Xv.
nÀt±-i-§Ä
 bq¡m-en-]väkv

XpS§nb

GI-hnf¡rjn-IÄ

ncp-Õm-l-s¸-Sp-¯-W-sa¶v

KmUvKn I½n-änbpw IkvXqcn cwK³ I½n-änbpw Bh-iy-s¸-«n-«p-­v. At¡-jy,
bq¡m-en]väkv, tX¡v F¶o GI-hn-f-¡r-jn-IÄ ntcm-[n-¡mw. hw-h-Ip¸v Ch
Irjn sN¿p-¶Xv Ah-km-n-¸n-¡p-¶Xv Ã-Xm-Wv. hw hIp-¸nsâ GI-hn-ft¯m-«-§-fpsS Øm¯v kzm`m-hn-I-hw hf-cm--p-h-Zn-¡-Ww. At¸mÄ ASn¡m-Sp-IÄ Xg¨p hfÀ¶v hy-ar-K-§Ä¡v AhnsS A`bw In«pw. Bq¡m-en]väkv apX-emb GI-hn-f-IÄ ]mSnà F¶ {]tbmKw, `mhn-bn d_À, Im¸n,

31
tXbne XpS-§nb mWyhn-f-Isf _m[n-¡n-söv kÀ¡mÀ hyà-am¡n D¯chv ]pd-s¸-Sp-hn¨v IÀj-IcpsS Bi¦ AI-ä-Ww.
10.8. hy-ar-K-§-fpsS D]-{Zhw
 hm-XnÀ¯n-I-fn Xma-kn-¡p¶ P-§fpsS Irjn¡pw Pohn-X-¯npw hy-arK-§-fpsS ieyw h³tXm-Xn D­m-Ip-¶-Xmbn kan-Xn-bpsS {i²-bnÂs¸-«n-«p­v. sXfn-sh-Sp-¸n ]s¦-Sp¯hÀ; P-§Ä¡pw Irjn-bn-S-¯npw hyarK-§fpsS B{I-a-W-¯n n¶pw kwc-£Ww ÂI-W-sa-¶pw, hy-ar-K-§Ä
Irjn in-¸n-¨m jvS-]-cn-lmcw ÂI-W-sa¶pw, Ah Irjn-Ø-e-t¯¡v
IS-¡mXncn-¡m-pÅ S-]-Sn-IÄ ssIs¡m-Å-W-sa¶pw Bhiys¸-«n-«p-­v.
 IÀj-Ipw Irjn¡pw hy-ar-K-§Ä Hcp `oj-Wn-bmbn XoÀ¶n-cn-¡p-¶p.
hhpw h-t¯m-sSm¸w kwc-£n-t¡­ {]tZ-ihpw Hmtcm ]Ýn-a-L« {Kma¯nepw Is­¯n Ønc-ambn kwc-£n-¡m³ km[n-¡p¶ ØnXn-bp-­m-Ipwhsc h-¯n-epÅ arK-§sf AXn--I-¯p-Xs¶ kwc-£n¨p nÀt¯­ ISabpw hw-h-Ip-¸n-sâ-Xmbn Xocp-¶p.
nÀt±-i-§Ä
 ap-jy-sbpw Irjn-sbbpw hy-Po-hn-IÄ B{I-an-¡p-¶Xp XS-bm-mbn

V

BIr-Xn-bn 2 aoäÀ Bghpw 4 aoäÀ hoXn-bp-apÅ s{S©p-Ifpw kutcmÀÖ
then-Ifpw D­m¡Ww. CXnv sXmgn-ep-d¸p ]²-Xn-bpsS km[y-X-IÄ D]-tbm-Ks¸-Sp-¯m-hp-¶-Xm-Wv.
 hy-ar-K-§-fp-­m-¡p¶ Irjn-m-i-¯nv Ct¸mÄ ÂIp¶ [-k-lmbw ]cym]vX-amtWm F¶Xv ]cn-tim-[n-¡-Ww.
 Im«p]¶n-t]m-epÅ hwi-m-i-`o-jWn ne-hnenÃm¯ hy-ar-K-§sf HmSn¨v
Irjnbpw Pohpw kwc-£n-¡m³ IÀj-IÀ¡v kzmX{´yw ÂI-Ww.
 Ipc-§p-Ifpw aäpw `£Ww tXSn m«n-te-¡n-d-§p-¶Xv Hgn-hm-¡m³ h-¯n-pÅn ^e-hr-£-§Ä «p-]n-Sn-¸n-¡m³ hw-h-Ip¸v {]tXy-I-w Xm¸-cy-sa-Sp-¡Ww.

32
10.9. ]Ýn-a-L-«-¯nse BZn-hmkn kaq-l-¯nsâ PohnXw
 ]c-¼-cm-K-X-ambn ]Ýn-a-L« {]tZ-i-§-fn Ign-ªp-h-cp-¶ BZn-hm-kn-IÄ, AhcpsS Pohn-X-s¯bpw D]-Po-h--s¯bpw IkvXq-cn-cw-K³ dnt¸mÀ«v tZmj-I-c-ambn
_m[n-¡p-sa¶pw

AhÀ

IpSn-bn-d-¡-s¸-Sp-sa-¶p-sams¡

DXv¡-WvT-s¸-Sp-¶p.

AtX-k-abw kmaq-ln-I-ambpw km¼-¯n-I-ambpw hfsc ]nt¶m-¡m-h-Ø-bnepÅ Hcp P-k-aq-l-am-Wn-Xv.
nÀt±-i-§Ä
 hm-h-Im-i-n-b-a-{]-Im-chpw ]mc-¼-cy-ambpw ]«n-I-hÀK-¡mÀ¡v ]Ýn-a-L« {]tZi-§-fnÂ

e`n-¨n-«p-ÅXpw

ssIhiw

h¨-p-`-hn-¨phcp-¶Xp-amb

]mÀ¸n-S-w,

Irjn`qan, D]-Po-hamÀK-§Ä F¶nhbv¡v Cu dnt¸mÀ«v XS-Ê-am-h-cp-Xv.
 ]Ýn-a-L« kwc-£n-X-{]-tZ-i-§fnse ]cn-ØnXn kulrZ hnI-k-{]-hÀ¯--§fp-ambn _Ô-s¸« Xocp-am--§Ä FSp-¡p-¶-Xn ]Ýn-a-L« Ducp-Iq-«-§-fnse
{]Xn-n-[n-I-sf-¡qSn DÄs¸-Sp-¯-Ww.
 s]mXpth ssPh-¡rjn Ap-hÀ¯n-¨p-h-cp¶ BZn-hmkn P-hn-`m-K-§sf Cu
taJ-e-bn t{]mÕm-ln-¸n-¡p-¶-Xn-pÅ ]²-Xn-Ifpw, Ch-cpsS ssPthm¸-¶§Ä¡v ymb-hne e`n-¡p¶ kml-N-cyhpw Dd-¸m-¡-Ww.
 ]Ýn-aL«¯nse BZn-hmkn taJ-e-I-fn S-¸m-¡p¶ ]cn-ØnXn kulrZ
Sqdnkw ]²-Xn-I-fn BZn-hm-kn-IÄ¡p-IqSn sXmgn Dd-¸m-¡-Ww.
10.10. aÕy-_-Ôw
 ]Ýn-a-L«{]-tZ-i-§-fn NneÀ Aim-kv{Xo-bhpw ]cn-ØnXn¡v BLm-X-ap-­m¡p-¶-Xp-amb aÕy-_-Ô--coXn Ap-hÀ¯n-¡p-¶p-­v. ssUm-an-äv, kvt^mS-Ih-kvXp-¡Ä, ©v F¶nh D]-tbm-Kn¨v aÕyw ]nSn-¡p¶ kml-Ncyw Pem-i-b§-fnse ssPh-ssh-hn-[y-¯n timj-Wap­m-¡p-¶p-­v. {]tXy-In¨v aÕy§fpsS {]P- Ime-¯v C¯cw aÕy-_-Ô--co-Xn-IÄ Ap-hÀ¯n-¡p-¶Xv
aÕy-k-¼-¯nÂXs¶ Ipd-hp-­m-¡p-¶p.
-

33
nÀt±-i-§Ä
 ssU-m-anäpw aäv kvt^mSI -h-kvXp-¡fpw cmk-]-ZmÀ°-§fpw (-©v apXembh) D]-tbm-Kn-¨pÅ aÕy-_-Ôw ]qÀW-ambpw ntcm-[n-¡p-I. A[n-nthiaÕy-§Ä kwc-£nX {]tZ-i-§-fnse Pem-i-b-§-fn nt£-]n-¡p¶
kml-Ncyw IÀi--ambn nb-{´n-¡p-I.
10.11.

]cn-ØnXnteme -{]-tZ-i-§-fnse Sqdnkw

 ]Ýn-a-L-«-¯nv kao-]-¯pÅ P-§-fpsS apJy km¼-¯nI t{kmX-Êp-IfnÂs¸Sp-¶-h-bmWv

]cn-ØnXn

hntmZk©m-cw

(Ecotourism),

ImÀjnI

hntmZ k©mcw (Farm Tourism) XpS-§nbh. dnt¸mÀ«v S-¸n-em-¡p-¶Xv C¯c-¯n-epÅ

hntm-Z-k-©m-c-¯n-p-ta nb-{´-W-ap-­m-Im³

hg-nsbm-cp-¡p-

sa¶pw CXv Cu taJ-e-bnse P-§-fpsS km¼-¯nI jvS-¯np hgn-sbm-cp¡p-sa-¶p-apÅ

Bi¦

ne-hn-ep-­v.

AtX-k-abwXs¶

h³InS

Sqdnkw

dntkmÀ«p-IÄ hw It¿dn sI«n-S-§fpw aäpw ]WnXv ]cn-Øn-Xn¡v BLm-X-ap­m-¡p¶ ØnXnhnti-jhpw ne-hn-ep-­v.
nÀt±-i-§Ä
 C¯cw hntmZ k©mckwcw-`-§sf ]cn-ØnXnkulr-Z-]-c-amb coXn-bnÂ
t{]mÕm-ln-¸n-¡pI hgn ]cn-ØnXn kwc-£Ww Dd-¸m-¡mpw H¸w IÀj-IcpsS km¼-¯nI ne-hmcw sa¨-s¸-Sp-¯mpw km[n-¡pw. kap{Znc-¸nÂ
n¶pw 500 aoä-dn IqSp-X Db-c-apÅ Ge-t¯m-«-§-fnepw Ipcp-ap-fIv tXm«-§fnepw aäpw hntm-Z-k-©m-cn-I-fpsS Xma-k-¯npw aäp-ambn ]cn-ØnXn kulrZ
sI«n-S-§-fpsS (D-bcw 8 aoä-dn ]cn-an-X-s¸-Sp-¯-Ww) nÀ½m-Ww, Xt±-iob
D¸-¶-§-fpsS hn]-Ww, {]mtZ-inI P-hn-`m-K-§-fpsS sXmgn km[y-X-IÄ
F¶nh

t{]mÕm-ln-¸n-¡p¶

coXn-bn-em-hWw

C¯cw

kwcw-`-§Ä

S-

¸mt¡­Xv. Irjn-bnS Sqdn-k-¯nsâ `mK-ambn Sqdn-Ìp-Isf BIÀjn-¡pw-hn[w
D¸m-Z--£-a-X-Iq-Snb I¶p-Im-en-Ifpw mS³ I¶p-Im-en-Ifpw aäpw DÄs¸-Sp¶
kwtbm-PnX Irjn-co-Xnbpw kam-´-c-ambn t{]mÕm-ln-¸n-¡mw. Xt±i hntmZ
k©m-cn-Isf IqSp-X-embn ]cn-ØnXn Sqdn-k-¯n-te¡pw Irjn-bnS Sqdn-k-¯nte¡pw BIÀjn-¡-Ww.

34
 Sqdnkw hnI-k--¯n-mbn ]cn-Øn-Xn¡v Ap-tbm-Py-amb hn[-¯nepw {KmaoW
A´-co-£-¯np tNÀ¶ coXn-bn-ep-apÅ KXm-KX kuI-cy-§Ä t{]mÕm-ln-¸n¡-Ww. hb-mSv, CSp¡n PnÃIfn Ct¸mįs¶ hym]-I-ambn ^mw Sqdnkw
S-¸n-em-¡p-¶p-­v. CXnsâ `mK-ambn {KmaoW hoYn-I-fn s]t{SmÄ hml-§Ä¡v ]Icw aen-o-I-c-W-ap-­m-¡m¯ tkmfmÀ hml--§fpw _mädn hml-§fpw k_vknUn nc-¡n hnX-cWw sNbvXv t{]mÕm-ln-¸n-¡p-¶Xv ¶mbn-cn¡pw.
10.12.

kzIm-cy-`q-an-bnse acwsh«Â

 IkvXq-cn-cw-K³ dnt¸mÀ«v S-¸m-¡n-bmÂ, kzImcy`qan-bnse hr£-§Ä sh«p-¶Xnv nb-{´Ww D­m-Ip-sa¶v ChnsS ]c-¼-cm-K-X-ambn Pohn-¡p¶ P-hn-`m-K§Ä¡v Bi¦-bp-Å-Xmbn a-Ên-em-¡m³ Ign-ªp.
nÀt±-i-§Ä
 ]Ýn-a-L-«- {]tZ-i¯v am{X-a-Ã, tIc-f-¯nepÅ aäv {]tZ-i-§-fnepw kzImcy
`qan-bnepÅ ac-§Ä apdn-¡p¶-Xnv kÀ¡m-cnsâ Ap-hmZw Bh-iy-anà F¶
Xocp-amw Kh¬saâv Xe-¯n FSp-t¡-­-Xm-Wv. IqSp-X acw h¨p-]n-Sn-¸n¡m³ X¡ t{]mÕm-l--am-bn-cn¡pw C§-s-sbmcp kzmX{´yw ÂIp-¶-Xv.
IqSp-X acw Smpw hfÀ¯mpw t_m[-h¡-cW {]hÀ¯--§Ä S-¸m¡m³ ssPh-ssh-hn[y ]cn-]m-e kan-Xn-Isf Npa-X-e-s¸-Sp-¯-Ww.
 acw apdn-¡p-¶-Xn-s-¸än ae-tbm-c-ta-J-e-bn-ep-­mb Bi¦IÄ aqew IÀj-IÀ
X§Ä «p-h-fÀ¯nb sNdn-b-a-c-§Ä t]mepw apdn-¨p-am-änb kml-Ncyw thZ-mP--I-am-Wv. Cn-sb-¦nepw C¯cw nÀt±-i-§Ä am[y-a-§-fn-eqsS {]N-cn-¸n-¡p¶Xv ncp-Õm-l-s¸-Sp-¯Ww.
10.13. ]cn-ØnXn kwc-£-IÀ¡pÅ t{]mÕm-lw
 ]e -hy-àn-Ifpw Iq«m-bva-Ifpw ]cn-ØnXnteme {]tZ-i-§-fn ]cn-ØnXn kwc£n-¡p¶Xn-mbn Imhp-IÄ, h-§Ä F¶nh h¨p-]n-Sn-¸n-¡p-I, Pem-i-b-§Ä
kwc-£n-¡p-I, ]£n-IÄ¡pw aäpw BhmktI{µ-§Ä Hcp-¡p-I, mS³ hnf-bn-§-sfbpw I¶p-Im-en-I-sfbpw kwc-£n-¡p-I, mS³ aÕy-§sf hfÀ¯p-I
XpS-§nb {]hÀ¯-§Ä sNbvXp-h-cp-¶p-­v. Chsc t{]mÕm-ln-¸n-t¡-­Xv

35
]cn-ØnXnkulrZ atm-`m-h-apÅ Hcp P-Xsb hfÀ¯n-sb-Sp-¡m³ Bh-iyam-Wv.
nÀt±-i-§Ä
 ta¸-dª {]hÀ¯--§fpsS ]mcn-ØnXnI aqeyw IW-¡n-se-Sp¯v kÀ¡mÀ
ChÀ¡v ]cn-ØnXn kwc-£-W-¯n-pÅ {]Xn-^-e-ambn kwc-£-W -tk-h--thXw ÂtI-­-Xp-­v.
 ]Ýna-L« {]tZ-i-§-fn amXr-Im-]-c-amb ]cn-ØnXnkwc-£-W {]hÀ¯-§Ä S-¯p¶ IÀj-IÀ¡pw aäv hyàn-IÄ¡pw Iq«m-bva-IÄ¡pw AhmÀUpIÄ GÀs¸-Sp-t¯-­-Xm-Wv.
10.14. ]mdJw
 ]Ýna-L«

{]tZ-i-§-fnÂ

{]hÀ¯n-¡p-¶Xpamb

ssek³kv

Izmdn-IÄ

tSn-bn-«p-ÅXpw

At-I-ap­v.

Ah

A-[n-Ir-X-ambn
AÈm-kv{Xo-b-ambn

{]hÀ¯n¡p¶p, kmc-amb ]mcn-Øn-Xn-Im-Lm-X-§Ä D­m-¡p-¶p-. {]Ir-XymbpÅ kky-Pm-e-§-fp-sSbpw ssPh-ssh-hn-[y-¯n-sâbpw miw, as®m-en-¸v,
`qKÀ` Pekw`-c-Ws¯ {]Xn-Iq-e-ambn _m[n-¡-Â, A´-co£ aen-o-I-c-Ww,
i_vZ-a-en-o-I-c-Ww, DcpÄs]m-«Â, hy-ar-K-§Ä¡p-­m-Ip-¶ `b-¸m-Sv, apjyÀ¡p-­m-Ip¶

_p²n-ap-«p-IÄ

XpS§n

]e

{]iv-§Ä¡pw

Ch-bpsS

{]hÀ¯w Imc-W-am-Ip-¶p-­v.

nÀt±-i-§Ä
 ]Ýna-L« {]tZ-i-§-fn Ap-aXn IqSmsX {]hÀ¯n-¡p¶ Izmdn-IÄ
DSs nÀ¯-em-¡-m³ IÀi S-]Sn FSp-¡Ww. DoECC, SEAC, KSBB,
Ub-d-IvSÀ Hm^v Pntbm-fPn F¶nh DÄs¸-Sp¶ Hcp hnPn-e³kv kvIzmUv
CXn-mbn cq]o-I-cn-¡-Ww.
 ]Ýn-a-L-«-¯nÂ
]pd¯v

C.-F-kv.-F.

Izmdn-IÄ

Bbn

kwc-£n-¡-s¸-Sp¶

Ap-h-Zn-¡p-¶Xv

aoäsd¦nepw AIew ]men-¨mbncn-¡-Ww.

36

hm-XnÀ¯n-bnÂ

{]tZ-i-§-Ä¡v
n¶pw

500
 Cu {]tZ-i-§-fn S¯p¶ J {]hÀ¯--§Ä¡v SEIAA bpsS ¢nbd³kv nÀ_-Ô-ambpw hm§-W-sa¶v njv¡Àjn-¡-Ww.
 ne-hn CXp-ambn _Ô-s¸« Hcp hnZKv[ I½nän ]cn-ØnXnteme {]tZ-i§-fn {]hÀ¯n-¡p¶ Izmdn-I-fpsS {]hÀ¯--§-fpsS Hcp Ah-tem-Iw
S-¯-Ww. Xt±ikzbw`cW Øm]--§-fpsSbpw aäv GP³kn-I-fp-sSbpw
`mK-¯p-n-¶pw Ch Ap-h-Zn-¡p-¶-Xn Fs´-¦nepw {Ia-t¡Sv D­m-bn-«pt­m F¶v ]cn-tim-[n-t¡-­-Xp-­v.
 Cu {]tZ-i-§-fn Ign-bp¶ P-§-fpsS kzImcy Bh-iy-§Ä¡p th­
]md AhnsS n¶pXs¶ ]mcn-ØnXnImLmXw Ipd¨v hnth-N]qÀW-ambn
FSp¡-m³ Ap-h-Zn-¡-Ww.
 ]Ýn-a-L«¯nse Ct¸mÄ Jw S-¡p¶ {]tZ-i-§-fn XÂØnXn ]cntim-[n-¨-tijw

h-ambn

kwc-£n-t¡-­

{]tZ-i-¯n-p-Ånem-sW-¦nÂ

DSs Ah-km-n-¸n-¡-Ww. CXn-p-th­n nb-a-{]-Imcw tm«okv ÂIn
Izmdn ssek³kv d±p sN¿m-hp-¶-Xm-Wv.
 F¶m ssPh-ssh-hn[y k¼p-jvS-a-Ãm¯ {]tZ-i-§-fn ]md-J-w Aph-Zn-¡p-¶Xv kw_-Ôn¨v SEIAA bpsS hnZKv[ ]T--¯nptijw DNn-X-amb
Xocp-amw Kh¬saâv Xe-¯n FSp-t¡-­-Xm-Wv. AÃm¯ ]£w tIc-f¯nse nÀamWmh-iy-§Ä¡v C¯cw Akw-kv¡rX hkvXp-¡Ä Xosc
e`y-am-Im¯ kml-Ncyw kwPm-X-am-tb¡pw.
 D]-tbmKiqy-amb Izmdn-IfpsS ]cn-ØnXn ]p-xØm-]w e£y-an-«pÅ
]²-Xn-IÄ S-¸n-em-¡p-I. Npäpw hr£-§fpw aäv kky-§fpw h¨p-]n-Sn-¸n¡p-I, Chsb Pekw`-c-Wn-I-fm¡n amäp-I, D]-tbmKiqy-amb Izmdn-I-fnÂ
aÕy-§-fpsS hfÀ¯Â t{]mÕm-ln-¸n-¡p-I F¶nh Cu ]²-Xn-I-fpsS `mKam-¡m-hp-¶-Xm-Wv.
10.15.

aWÂhm-cÂ

 ]Ýna-L«

{]tZ-i-§-fnse

]pgIfnÂ

AÈm-kv{Xo-b-ambn

aWÂ

hmcÂ

AphÀ¯n¨ph-cp-¶p­v. Pemib-§-fnse ssPh-ssh-hn-[y-¯nsâ timj-Ww,
Pe-¯nsâ KpW-n-e-hm-c-¯n-ep-­m-Ip¶ Ipd-hv, kzm`m-hn-I-ambn F¡Â ASnªp-Iq-Sp-¶-Xn-pÅ XSÊw XpS§n ]e ]mcn-Øn-XnI {]iv-§fpw CXp-ImcWw D­m-Ip-¶p-­v.
 AtX kabw Cu {]tZ-i-§-fn Ign-bp¶ P-§-fpsS kzImcy nÀamW Bhiy-§Ä¡pÅ aWepw ]mdbpw e`y-am-¡-Wsa¶ Bhiyw DbÀ¶n-«pap­v.
37
nÀt±-i-§Ä
 ]e dnkÀthm-b-dp-I-fnepw aWÂ ASn-ªp-Iq-Sp-¶-Xnsâ ^e-ambn Ch-bpsS
kw`-cWtijn Ipd-bp¶p­v. sX·e UmamWv CXnv DZm-l-cWw. sX·e
]©m-b-¯n n¶pw CXv kw_-Ôn¨ Hcp nth-Zw I½nän¡v e`n-¨n-«p-­v.
AXn-m CXp-ambn _Ô-s¸« hnZ-Kv[-cpsS A`n-{]m-b-¯npw kmâv HmUnän§npw hnt[-b-ambn Chn-S-§-fn n¶pÅ aW FSp¯v ymb-amb
hnebv¡v Bh-iy-¡mÀ¡v e`y-am-¡p-¶-Xn-pÅ S-]Sn Kh¬saâv Xe¯n D­m-I-Ww. aW FSp-¡p-¶-tXmsS dnkÀthm-b-dnsâ Pe-kw-`cWtijn hÀ²n-¡p-Ibpw sN¿pw.
 ]Ýn-a-L-«-¯nse aävv Pem-i-b-§-fn n¶pw ta¸-dª coXn-bn nb{´n-X-amb hn[-¯n hnZ-Kvt[m-]-tZ-ia-p-k-cn¨v aW FSp-¡mhp¶-Xm-Wv.
]cn-ØnXn BLmXw D­m-¡m-¯-hn-[-¯n-epÅ kmt¦-XnI hnZy-IÄ
aWÂhmc-env Ap-hÀ¯n-t¡-­-Xm-Wv.
10.16.

Ipg¡n-W-dp-I-fpsS nÀamWw

 Ipg¡n-W-dp-IÄ h³tXm-Xn ]Ýn-a-L« {]tZ-i-§-fn Ipgn-¡p-¶Xv `qKÀ`-Pe-¯nsâ Aan-X-amb Nqj-Ww, kky-Pm-e-¯nsâ io-I-c-Ww, A´-co£ aeno-I-cWw XpS§n ]e {]iv-§Ä¡pw Imc-W-am-Ip-¶p.
 {Ku­v hm«À Un¸mÀ«psaânsâ tXr-Xz-¯n {]Xn-hÀjw Bbn-c-t¯mfw
Ipg¡n-W-dp-IÄ nÀ½n-¡p¶p F¶m-Wv IW-¡v. F¶m kzImcy Øm-]§-fpsS tXr-Xz¯n h³tXm-Xn-epÅ `qKÀ`Pe NqjWw S-¡p-¶-Xmbn
hnZKv[ kan-Xn-bpsS {i²-bnÂs¸-«n-«p-­v. C¯-c-¯n Aim-kv{Xo-b-amb coXnbn- nÀ½n-¡-s¸-Sp¶ Ipg-¡n-WdpI-fnse Pe-e-`yX c­p-hÀj-¯n-p-ÅnÂ
jvS-s¸-Sp-¶-Xm-bmWv I­p-h-cp-¶-Xv.
nÀt±-i-§Ä
 ]Ýn-a-L« {]tZ-i-§-fn An-b-{´n-X-ambpw Aim-kv{Xo-b-ambpw Ipg¡n-Wdp-IÄ Ipgn-bv¡p¶ kml-Ncyw Hgn-hm-¡p-¶-Xn-pth­ nb-{´-W-§-sf-¡p-dn¨v
Btem-Nn¨v DNn-X-amb Xocp-am--§Ä kÀ¡mÀ FSp-t¡­-Xm-Wv.

38
 {Ku­v hm«À Un¸mÀ«vsaânsâ ]²-Xn-I-fn DÄs¸-Sp¯n Un¸mÀ«vsaânsâ
Ap-a-Xn-tbm-Sp-IqSn `qKÀ` Pe-e-`y-X, `qan-bpsS InS¸v F¶nh a-Ên-em¡n
am{Xta ]ÝnaL« {]tZ-i-§-fn Ipg¡nWdp-IÄ Ap-h-Zn-¡m³ ]mSp-Åq.
 kzImcy GP³kn-IfpsS tXr-Xz-¯n-epÅ Ipg¡n-WÀ nÀ½mWw Cu {]Tzi§fn ]qÀW-ambpw ncpÕml-s¸-Spt¯­Xm-Wv.
 PeZuÀe-`y-w -Im-cWw Dt]-£n-¡-s¸« Ipg¡n-W-dp-Ifn Pew doNmÀPv
sNbvXv kw`-cn-¡m-pÅ kwhn-[m--§Ä, {Ku­v hm«À Un¸mÀ«vsaânsâ ]²Xn-I-fn nÀ_-Ô-am-bpw DÄs¸-Sp-¯Ww.
 ]Ýn-L« taJ-e-bnepw kwØm--¯nsâ aäv `mK-§-fn-ep-apÅ Hmtcm ho«nepw
Irjn-Ø-e¯pw ag-shÅ kw`-cWw nÀ_-Ô-am-¡p-I.
10.17. sI«nS nÀamWw
 ]Ýn-a-L« {]tZ-i-§-fnÂ, AÈm-kv{Xo-b-ambpw ]cn-Øn-Xn¡v XI-cm-dp-­m-¡p¶
coXn-bn-ep-apÅ ss]en-Mv, Ncn-hp-I-fnse a®n-Sn-¨nÂ, InS-§p-I-fpsS nÀamWw
XpS-§n-bh DÄs¸-Sp¶ h³InS nÀamW {]hÀ¯--§Ä S-¯p-¶Xv A`n-Imay-a-Ã. C¯cw nÀamW {]hÀ¯--§Ä ]cn-Øn-Xnsbbpw ssPh-ssh-hn-[ys¯bpw tZmj-I-c-ambn _m[n-¡p-¶p. am{X-a-Ã, DcpÄs]m-«Â t]mepÅ {]IrXn
Zpc-´-§Ä D­m-Impw C¯cw h³InS nÀamW {]hÀ¯--§Ä Imc-W-am-Ip¶p­v.
nÀt±-i-§Ä
 ]Ýn-a-L-«-ta-J-e-bn kap-t{Zm-]-cn-X-e-¯n n¶pw 500 aoä-dnv ta Db-capÅ
Øe-§-fnÂ, `qan-bpsS D]-cn-X-e-¯n n¶pw sI«n-S-§-fpsS D-bcw 8 aoädmbn
]cn-an-X-s¸-Sp-¯-Ww.
 ]pXnb dntkmÀ«p-IÄ, tlm«-ep-IÄ apX-em-b-h DÄs¸-sS-bpÅ FÃm sI«n-S§Ä¡pw

ta¸-dª

]cnØnXnkulr-Z-]-chpw

Dbc

n_-Ô--IÄ

hntI-{µo-Ir-X-hp-amb

_m[-I-am-¡Ww.
ameny

Ch-bnÂ

kwkv¡-cWw,

kutcmÀP-¯nsâ D]-tbmKw, ssPh-hm-XI nÀamWw, ag-shÅ kw`-c-Ww XpS§n-bh nÀ_-Ô-am-¡-Ww.
 Ap-tbm-Py-amb kmt¦-XnIhnZy-I-fneq-sSbpw s]mXp-P Ah-t_m[ {]hÀ¯-§-fn-eq-sSbpw ]Ýn-a-L« {]tZ-i¯pw kwØm--¯nâ aäv `mK-§-fnepw agshÅkw`cWhpw `qKÀ`Pe -kw-c-£Whpw Dd-¸m-¡-Ww.
39
 ne-hn-epÅ dntkmÀ«p-I-fn ae-n-o-I-cW BUn-änwKv S-¯-Ww.
10.18.

sdUv Imä-Kdn hyh-km-b-§Ä

 h³tXm-XnepÅ ]mcn-Øn-XnI aen-o-I-cWw D­m-¡p¶ hyh-km-b-§Ä ]Ýn-aL« {]tZ-i-§-fnse ssPh-k-¼-¯n Imcy-amb miw D­m-¡p-¶p-­v, {]tXyIn¨v Pem-i-b-§-fn Ch D­m-¡p¶ aen-o-I-cWw hy-Po-hn-I-fpsS ac-W¯nepw aäpw Iem-in-¡p-¶p. imkv{Xo-b-amb ameny kwkv¡-cW amÀK-§Ä
Ap-hÀ¯n-¡m¯ ØnXn-IqSn kwPm-X-am-Ip-t¼mÄ Cu {]iv-¯nsâ cq£X
]Xn-·-S-§m-hpw.
 C.-F-kv.-F.--bn DÄs¸-Sp-¯n-bn-«pÅ XriqÀ, Nme-¡p-Sn-bnse ]cn-bmcw hntÃPn B[p-nI coXn-bn-epÅ amwk kwkv¡-cW ^mIvS-dnbpw Ad-hp-im-ebpw
Øm]n-¡p-¶Xnv ]²Xn C«n-«p-s­¶pw, CXn-mbn 2 tImSn cq] Kh¬saâv
Ap-h-Zn-¨-Xmbpw aoäv s{]mUIvSvkv Hm^v C´y F¶ s]mXp-ta-Jem Øm]w
Adn-bn-¡p-I-bp-­m-bn. Cu kwcw-`s¯ sdUv Imä-Kdn hyh-km-b-§Ä¡p
hcp¶ nb-{´-W-¯n n¶pw Hgn-hm-¡-Wsa-¶mWv Ah-cpsS Bh-iyw.
 ae-_mÀ knaâvkv enanäUv F¶ s]mXp-ta-Jem Øm]--¯nsâ Np®m¼v IÃv
J {]hÀ¯n-IÄ Gähpw imkv{Xo-b-amb coXn-bn sN¿p-¶-h-bm-sW¶pw
B {]hÀ¯w XS-Ê-s¸-Sm³ CS-bm-¡-cp-sX¶pw I¼n A`yÀ°n-¨p. Cu I¼n-bpsS knaâv D¸m-Zw XS-Ê-s¸-«m aäv kwØm--§-fnse knaâv I¼-nIÄ tIc-f-¯nse knaâv hne Ir{Xn-a-ambn DbÀ¯n P-§sf _p²n-ap-«nem¡pw F¶v Nq­n-¡m-Wn-¨p-sIm­v I¼n nth-Zw Xcp-I-bp-­m-bn.
nÀt±-i-§Ä
 P-Po-hn-X¯nv Bh-iy-amb Bip-]-{Xn-IÄ, hnZym-e-b-§Ä, tZhm-e-b-§Ä
`£ykpc-£sb _m[n-¡p¶ ]m kwkv¡-cW bqWn-äpIÄ, ]gw-]-¨-¡dn
kwkv¡-cWw F¶n-h-bp-ambn _Ô-s¸« t{]mP-IvSp-IÄ¡v {]tXyI ]cn-K-W
ÂIn ntcm[-¯n n¶pw Hgn-hm-¡Ww. amen-y§Ä th­-hn[w kwkv¡cn-¡m-pÅ kwhn-[mw D­m-bn-cn-¡-Ww. aäv hnI-k {]hÀ¯--§Ä SEIAA
¢nbd³knv hnt[-b-ambn am{Xw Ap-h-Zn-¡p-I.
 ae-_mÀ knaâvkv, aoäv t{]mUIvSvkv Hm^v C´y XpS-§nb s]mXp-ta-Jem
Øm]--§-fpsSbpw ne-hn Xr]vXn-I-c-ambn {]hÀ¯n-¡p¶ kzImcy hyh-

40
kmb Øm]--§-fp-sSbpw {]hÀ¯w kpK-a-ambn S-¯m³ Ahsc Ap-h-Zn¡-Ww.
10.19.

Su¬jn-¸p-I-fpsS nÀamWw

 ]Ýn-a-L«¯nse kwc-£n¡s¸-tS­ {]tZ-i-§-fn hnI-k--¯nsâ `mK-ambn
h³InS Su¬jn-¸p-IÄ nÀ½n-¡p-¶Xv Bim-ky-a-Ã. A´-co£ aen-o-I-cWw,
Pe-a-en-o-I-c-Ww, i_vZ aen-o-I-cWw, ssPh-ssh-hn-[y- timjWw, {]Imi
aen-o-IcWw XpS§n Ht«sd {]iv-§Ä¡v CXv Imc-W-am-Ip-¶p.
nÀt±-i-§Ä
 ]cn-ØnXnkulrZ hnI-k-w, ]cn-Øn-Xn-bv¡n-W-§-p¶ hn[-¯n-epÅ Pe-e-`yX, ]mc-¼-tcy-Xc DuÀP t{kmX-Êp-I-fpsS D]-tbm-Kw, hn³Uv anÂ, ]c-¼-cm-KX
]cn-ØnXn kulrZ sI«n-S-§Ä XpS-§n-bh DÄs¸-Sp¯pwhn[hpw, aen-o-I-cWhpw ]cn-ØnXn io-I-c-Whpw ]c-am-h[n Hgn-hm-¡n-s¡m-­p-am-bn-cn-¡Ww
Cu {]tZ-i-§-fnse ]©m-b-¯p-I-Ä amÌÀ ¹mp-IÄ X¿m-dm-t¡-­-XWv.
 C¯cw {]hÀ¯--§Ä¡v amXr-I-bmhpw hn[w Xt±-i-kz-bw-`-c-WØm]--§Ä
Ah-cp-sS-Xmb ameny kwkv¡-cW {]hÀ¯--§Ä S-t¯-­-Xm-Wv.
 ]Ýn-a-L-«-{]-tZ-i-§-fn ¹mÌnIv Iymcn_mKp-I-fpsS D]-tbmKw 3 hÀj-¯nIw ]qÀW-ambn ntcm-[n-¡-Ww.

10.20. ssPh-ssh-hn[y ^­v
nÀt±-i-§Ä
 sehn C-¯n e`y-am-Ip¶ XpI Xt±-i-kz-bw-`-cW Øm]--§-fnsebpw
kwØm--¯n-sâbpw ssPh-ssh-hn[y ^­n nt£-]n¨v ssPh-ssh-hn[y
]cn-]m-e kan-Xn-I-fpsS taÂtm-«-¯n ssPh-ssh-hn[y kwc-£W {]hÀ¯-§Ä¡v hnn-tbm-Kn-¡-Ww.
 h³InS Sqdnkw kwcw-`-§Ä¡p-ta skÊv GÀs¸-Sp-t¯­Xpw CXv Xt±i
kzbw-`-cW Øm]--§-fn-epÅ ssPh-ssh-hn[y ^­n nt£-]n-t¡-­-Xp-amWv. C§s e`n-¡p¶ XpI ssPssh-hn[y nb-a-§fpw N«-§fpw Ap-k-cn¨v
cq]wsIm­ ssPh-ssh-hn[y ]cn-]m-e kan-Xn-I-fpsS taÂtm-«-¯nepw nb41
{´-W-¯nepw ssPh-ssh-hn[y kwc-£W {]hÀ¯--§Ä¡mbn hnn-tbm-Kn¡m-hp-¶-Xm-Wv.
10.21.

]cn-ØnXn Imh kwLw

 ]Ýn-a-L«

{]tZ-i-hp-ambn

_Ô-s¸-«pÅ

]cn-ØnXn

timj-W-{]-hÀ¯--

§Ä¡v Xmsg X«n th­{X taÂtm«w D­m-Im¯ ØnXn-bp-­v. ]e-t¸mgpw
]cn-ØnXn timjW {]hÀ¯--§Ä S-¸m¡n ZoÀL-Ime¯np tij-amWv
CXp kw_-Ôn¨ ]cm-Xn-Ifpw aäpw A[n-Ir-X-cpsS ssII-fn-se-¯p-¶-Xv.
nÀt±-i-§Ä
 kÀ¡mÀ D¯-chv w. 04/13/]cn XobXn 13.05.2013 {]Imcw ssPh-ssh-hn[y ]cn]me kan-Xn-Isf {Kma ]©m-b¯v Xe-¯n ‘]cn-ØnXn Imh kwL-’§fmbn {]hÀ¯n-¡m³ Npa-X-e-s¸-Sp-¯n-bn-«p-­v. ]cn-ØnXn nb-a-§Ä, N«-§Ä,
hnÚm-]--§Ä F¶nh ewLn-¡-s¸-Sp¶ FÃm S]Sn-Ifpw, ]cn-ØnXn
timjW {]hÀ¯--§fpw A[n-Im-cn-Isf Ad-nbn-¡m-pÅ Npa-Xe ssPh-sshhn[y ]cn-]me kan-Xn-IÄ¡m-Wv. Cu kan-Xn-IÄ¡v IqSp-X {]hÀ¯
kuI-cy-§fpw ÂIn Chsb imào-I-cn-¡p-¶-Xv Ã-Xm-bn-cn-¡pw.
 ta¸-dª coXn-bn ssPh-ssh-hn[y ]cn-]m-e kan-Xn-IÄ¡v {]hÀ¯
kuI-cy-§fpw km¼-¯nI klm-bhpw IqSp-X-embn ÂIp-t¼mÄ Cu kanXnbnse AwK-§sf sXc-sª-Sp-¡p-¶-Xn-pÅ kpXm-cy-amb am-Z-WvU-§Ä
sIm­p-h¶v Ah IÀi--ambn ]men-¡-Ww. AwK-§-fpsS tbmKy-X, ]Ým¯ew F¶nh hyà-ambn a-Ên-em¡n am{Xw tman-t-äUv AwK-§sf (6
t]À) sXc-sª-Sp-¡Wsa¶ Imcy njv¡Àjn-¡-Ww. ne-hn-epÅ

AwK-§-

fpsS tbmKy-Xbpw ssPh-ssh-hn[y {]hÀ¯--§fn AhÀ¡pÅ {]mhoWyhpw ]cn-tim-[n¨v ssPh-ssh-hn[y ]cn-]m-e kan-Xn-IÄ ]p:-kw-LSn-¸n-¡p¶Xv ¶m-bn-cn-¡pw. aq¶v hÀj-¡mew Ignªv Cu kan-Xn-I-fpsS {]hÀ¯w
hne-bn-cp-¯-Ww.

tUm.-D-½³ hn. D½³
I¬ho-À

]n.-kn. kndn-bIv
AwKw

42

tUm.-hn.-F³.-cm-P-ti-J-c³]n-ff
AwKw

Weitere ähnliche Inhalte

Was ist angesagt?

The key role of implementation
The key role of implementationThe key role of implementation
The key role of implementationrivera_1986
 
Natural disaster
Natural disasterNatural disaster
Natural disasterAmit Kumar
 
CURRENT TRENDS DISASTER MGT.pptx
CURRENT TRENDS DISASTER MGT.pptxCURRENT TRENDS DISASTER MGT.pptx
CURRENT TRENDS DISASTER MGT.pptxArunaMano2
 
Constructivism in theory and practice
Constructivism in theory and practiceConstructivism in theory and practice
Constructivism in theory and practiceHan Nguyen
 

Was ist angesagt? (6)

Role of Headmaster in Disaster Management - Najma Kazi
Role of Headmaster in Disaster Management  -  Najma KaziRole of Headmaster in Disaster Management  -  Najma Kazi
Role of Headmaster in Disaster Management - Najma Kazi
 
The key role of implementation
The key role of implementationThe key role of implementation
The key role of implementation
 
Institutional planning
Institutional planningInstitutional planning
Institutional planning
 
Natural disaster
Natural disasterNatural disaster
Natural disaster
 
CURRENT TRENDS DISASTER MGT.pptx
CURRENT TRENDS DISASTER MGT.pptxCURRENT TRENDS DISASTER MGT.pptx
CURRENT TRENDS DISASTER MGT.pptx
 
Constructivism in theory and practice
Constructivism in theory and practiceConstructivism in theory and practice
Constructivism in theory and practice
 

Ähnlich wie Oommen report

right to information question answers
right to information question answers right to information question answers
right to information question answers shanavas chithara
 
Achievements ldf
Achievements ldfAchievements ldf
Achievements ldfcomradevs
 
Letter handed over to chief minister
Letter handed over to chief ministerLetter handed over to chief minister
Letter handed over to chief ministerkeralawatchnews
 
Jagratha samithikalum thadhesabharana sthapanangalum ജാഗ്രത സമിതി handbook up...
Jagratha samithikalum thadhesabharana sthapanangalum ജാഗ്രത സമിതി handbook up...Jagratha samithikalum thadhesabharana sthapanangalum ജാഗ്രത സമിതി handbook up...
Jagratha samithikalum thadhesabharana sthapanangalum ജാഗ്രത സമിതി handbook up...Jamesadhikaram land matter consultancy 9447464502
 
Manushya Sareerathile Rasathantram
Manushya Sareerathile RasathantramManushya Sareerathile Rasathantram
Manushya Sareerathile RasathantramKSSP
 
Ee rashtreeya kulimuriyil_ellavarum_nagnaraanu
Ee rashtreeya kulimuriyil_ellavarum_nagnaraanuEe rashtreeya kulimuriyil_ellavarum_nagnaraanu
Ee rashtreeya kulimuriyil_ellavarum_nagnaraanuKunji Mon
 
Ee rashtreeya kulimuriyil_ellavarum_nagnaraanu
Ee rashtreeya kulimuriyil_ellavarum_nagnaraanuEe rashtreeya kulimuriyil_ellavarum_nagnaraanu
Ee rashtreeya kulimuriyil_ellavarum_nagnaraanuKunji Mon
 
Right to information Act Kerala
Right to information Act KeralaRight to information Act Kerala
Right to information Act KeralaRTI Act, 2005
 
Devika murali
Devika muraliDevika murali
Devika muralithazhava
 

Ähnlich wie Oommen report (20)

WESTERN GHATS
WESTERN GHATSWESTERN GHATS
WESTERN GHATS
 
right to information question answers
right to information question answers right to information question answers
right to information question answers
 
Achievements ldf
Achievements ldfAchievements ldf
Achievements ldf
 
Letter handed over to chief minister
Letter handed over to chief ministerLetter handed over to chief minister
Letter handed over to chief minister
 
Kerala Land Revenue department-Revenue Recovery procedures
Kerala Land Revenue department-Revenue Recovery proceduresKerala Land Revenue department-Revenue Recovery procedures
Kerala Land Revenue department-Revenue Recovery procedures
 
Kerala Revenue Recovery Procedures- RR online- Procedures in Revenue Offices.
Kerala Revenue Recovery Procedures- RR online- Procedures in Revenue Offices.Kerala Revenue Recovery Procedures- RR online- Procedures in Revenue Offices.
Kerala Revenue Recovery Procedures- RR online- Procedures in Revenue Offices.
 
Jagratha samithikalum thadhesabharana sthapanangalum ജാഗ്രത സമിതി handbook up...
Jagratha samithikalum thadhesabharana sthapanangalum ജാഗ്രത സമിതി handbook up...Jagratha samithikalum thadhesabharana sthapanangalum ജാഗ്രത സമിതി handbook up...
Jagratha samithikalum thadhesabharana sthapanangalum ജാഗ്രത സമിതി handbook up...
 
Need analysis2
Need analysis2Need analysis2
Need analysis2
 
GKSF 2010
GKSF 2010GKSF 2010
GKSF 2010
 
Koduvazhanoor society
Koduvazhanoor societyKoduvazhanoor society
Koduvazhanoor society
 
Koduvazhanoor society
Koduvazhanoor societyKoduvazhanoor society
Koduvazhanoor society
 
Sandhya
SandhyaSandhya
Sandhya
 
Manushya Sareerathile Rasathantram
Manushya Sareerathile RasathantramManushya Sareerathile Rasathantram
Manushya Sareerathile Rasathantram
 
Text
TextText
Text
 
Ee rashtreeya kulimuriyil_ellavarum_nagnaraanu
Ee rashtreeya kulimuriyil_ellavarum_nagnaraanuEe rashtreeya kulimuriyil_ellavarum_nagnaraanu
Ee rashtreeya kulimuriyil_ellavarum_nagnaraanu
 
Ee rashtreeya kulimuriyil_ellavarum_nagnaraanu
Ee rashtreeya kulimuriyil_ellavarum_nagnaraanuEe rashtreeya kulimuriyil_ellavarum_nagnaraanu
Ee rashtreeya kulimuriyil_ellavarum_nagnaraanu
 
mohanlal on grand kerala
mohanlal on grand kerala mohanlal on grand kerala
mohanlal on grand kerala
 
Right to information Act Kerala
Right to information Act KeralaRight to information Act Kerala
Right to information Act Kerala
 
REVENUE GUIDE KERALA 2019 - The BIBLE of Kerala Land Revenue Officers uploade...
REVENUE GUIDE KERALA 2019 - The BIBLE of Kerala Land Revenue Officers uploade...REVENUE GUIDE KERALA 2019 - The BIBLE of Kerala Land Revenue Officers uploade...
REVENUE GUIDE KERALA 2019 - The BIBLE of Kerala Land Revenue Officers uploade...
 
Devika murali
Devika muraliDevika murali
Devika murali
 

Kürzlich hochgeladen

Presentation by Andreas Schleicher Tackling the School Absenteeism Crisis 30 ...
Presentation by Andreas Schleicher Tackling the School Absenteeism Crisis 30 ...Presentation by Andreas Schleicher Tackling the School Absenteeism Crisis 30 ...
Presentation by Andreas Schleicher Tackling the School Absenteeism Crisis 30 ...EduSkills OECD
 
How to Give a Domain for a Field in Odoo 17
How to Give a Domain for a Field in Odoo 17How to Give a Domain for a Field in Odoo 17
How to Give a Domain for a Field in Odoo 17Celine George
 
APM Welcome, APM North West Network Conference, Synergies Across Sectors
APM Welcome, APM North West Network Conference, Synergies Across SectorsAPM Welcome, APM North West Network Conference, Synergies Across Sectors
APM Welcome, APM North West Network Conference, Synergies Across SectorsAssociation for Project Management
 
Seal of Good Local Governance (SGLG) 2024Final.pptx
Seal of Good Local Governance (SGLG) 2024Final.pptxSeal of Good Local Governance (SGLG) 2024Final.pptx
Seal of Good Local Governance (SGLG) 2024Final.pptxnegromaestrong
 
Ecological Succession. ( ECOSYSTEM, B. Pharmacy, 1st Year, Sem-II, Environmen...
Ecological Succession. ( ECOSYSTEM, B. Pharmacy, 1st Year, Sem-II, Environmen...Ecological Succession. ( ECOSYSTEM, B. Pharmacy, 1st Year, Sem-II, Environmen...
Ecological Succession. ( ECOSYSTEM, B. Pharmacy, 1st Year, Sem-II, Environmen...Shubhangi Sonawane
 
Sports & Fitness Value Added Course FY..
Sports & Fitness Value Added Course FY..Sports & Fitness Value Added Course FY..
Sports & Fitness Value Added Course FY..Disha Kariya
 
Gardella_Mateo_IntellectualProperty.pdf.
Gardella_Mateo_IntellectualProperty.pdf.Gardella_Mateo_IntellectualProperty.pdf.
Gardella_Mateo_IntellectualProperty.pdf.MateoGardella
 
Measures of Central Tendency: Mean, Median and Mode
Measures of Central Tendency: Mean, Median and ModeMeasures of Central Tendency: Mean, Median and Mode
Measures of Central Tendency: Mean, Median and ModeThiyagu K
 
Explore beautiful and ugly buildings. Mathematics helps us create beautiful d...
Explore beautiful and ugly buildings. Mathematics helps us create beautiful d...Explore beautiful and ugly buildings. Mathematics helps us create beautiful d...
Explore beautiful and ugly buildings. Mathematics helps us create beautiful d...christianmathematics
 
Grant Readiness 101 TechSoup and Remy Consulting
Grant Readiness 101 TechSoup and Remy ConsultingGrant Readiness 101 TechSoup and Remy Consulting
Grant Readiness 101 TechSoup and Remy ConsultingTechSoup
 
Application orientated numerical on hev.ppt
Application orientated numerical on hev.pptApplication orientated numerical on hev.ppt
Application orientated numerical on hev.pptRamjanShidvankar
 
psychiatric nursing HISTORY COLLECTION .docx
psychiatric  nursing HISTORY  COLLECTION  .docxpsychiatric  nursing HISTORY  COLLECTION  .docx
psychiatric nursing HISTORY COLLECTION .docxPoojaSen20
 
fourth grading exam for kindergarten in writing
fourth grading exam for kindergarten in writingfourth grading exam for kindergarten in writing
fourth grading exam for kindergarten in writingTeacherCyreneCayanan
 
Unit-V; Pricing (Pharma Marketing Management).pptx
Unit-V; Pricing (Pharma Marketing Management).pptxUnit-V; Pricing (Pharma Marketing Management).pptx
Unit-V; Pricing (Pharma Marketing Management).pptxVishalSingh1417
 
Nutritional Needs Presentation - HLTH 104
Nutritional Needs Presentation - HLTH 104Nutritional Needs Presentation - HLTH 104
Nutritional Needs Presentation - HLTH 104misteraugie
 
1029-Danh muc Sach Giao Khoa khoi 6.pdf
1029-Danh muc Sach Giao Khoa khoi  6.pdf1029-Danh muc Sach Giao Khoa khoi  6.pdf
1029-Danh muc Sach Giao Khoa khoi 6.pdfQucHHunhnh
 
Russian Escort Service in Delhi 11k Hotel Foreigner Russian Call Girls in Delhi
Russian Escort Service in Delhi 11k Hotel Foreigner Russian Call Girls in DelhiRussian Escort Service in Delhi 11k Hotel Foreigner Russian Call Girls in Delhi
Russian Escort Service in Delhi 11k Hotel Foreigner Russian Call Girls in Delhikauryashika82
 

Kürzlich hochgeladen (20)

Presentation by Andreas Schleicher Tackling the School Absenteeism Crisis 30 ...
Presentation by Andreas Schleicher Tackling the School Absenteeism Crisis 30 ...Presentation by Andreas Schleicher Tackling the School Absenteeism Crisis 30 ...
Presentation by Andreas Schleicher Tackling the School Absenteeism Crisis 30 ...
 
How to Give a Domain for a Field in Odoo 17
How to Give a Domain for a Field in Odoo 17How to Give a Domain for a Field in Odoo 17
How to Give a Domain for a Field in Odoo 17
 
APM Welcome, APM North West Network Conference, Synergies Across Sectors
APM Welcome, APM North West Network Conference, Synergies Across SectorsAPM Welcome, APM North West Network Conference, Synergies Across Sectors
APM Welcome, APM North West Network Conference, Synergies Across Sectors
 
Seal of Good Local Governance (SGLG) 2024Final.pptx
Seal of Good Local Governance (SGLG) 2024Final.pptxSeal of Good Local Governance (SGLG) 2024Final.pptx
Seal of Good Local Governance (SGLG) 2024Final.pptx
 
INDIA QUIZ 2024 RLAC DELHI UNIVERSITY.pptx
INDIA QUIZ 2024 RLAC DELHI UNIVERSITY.pptxINDIA QUIZ 2024 RLAC DELHI UNIVERSITY.pptx
INDIA QUIZ 2024 RLAC DELHI UNIVERSITY.pptx
 
Ecological Succession. ( ECOSYSTEM, B. Pharmacy, 1st Year, Sem-II, Environmen...
Ecological Succession. ( ECOSYSTEM, B. Pharmacy, 1st Year, Sem-II, Environmen...Ecological Succession. ( ECOSYSTEM, B. Pharmacy, 1st Year, Sem-II, Environmen...
Ecological Succession. ( ECOSYSTEM, B. Pharmacy, 1st Year, Sem-II, Environmen...
 
Sports & Fitness Value Added Course FY..
Sports & Fitness Value Added Course FY..Sports & Fitness Value Added Course FY..
Sports & Fitness Value Added Course FY..
 
Gardella_Mateo_IntellectualProperty.pdf.
Gardella_Mateo_IntellectualProperty.pdf.Gardella_Mateo_IntellectualProperty.pdf.
Gardella_Mateo_IntellectualProperty.pdf.
 
Mehran University Newsletter Vol-X, Issue-I, 2024
Mehran University Newsletter Vol-X, Issue-I, 2024Mehran University Newsletter Vol-X, Issue-I, 2024
Mehran University Newsletter Vol-X, Issue-I, 2024
 
Measures of Central Tendency: Mean, Median and Mode
Measures of Central Tendency: Mean, Median and ModeMeasures of Central Tendency: Mean, Median and Mode
Measures of Central Tendency: Mean, Median and Mode
 
Explore beautiful and ugly buildings. Mathematics helps us create beautiful d...
Explore beautiful and ugly buildings. Mathematics helps us create beautiful d...Explore beautiful and ugly buildings. Mathematics helps us create beautiful d...
Explore beautiful and ugly buildings. Mathematics helps us create beautiful d...
 
Grant Readiness 101 TechSoup and Remy Consulting
Grant Readiness 101 TechSoup and Remy ConsultingGrant Readiness 101 TechSoup and Remy Consulting
Grant Readiness 101 TechSoup and Remy Consulting
 
Application orientated numerical on hev.ppt
Application orientated numerical on hev.pptApplication orientated numerical on hev.ppt
Application orientated numerical on hev.ppt
 
psychiatric nursing HISTORY COLLECTION .docx
psychiatric  nursing HISTORY  COLLECTION  .docxpsychiatric  nursing HISTORY  COLLECTION  .docx
psychiatric nursing HISTORY COLLECTION .docx
 
fourth grading exam for kindergarten in writing
fourth grading exam for kindergarten in writingfourth grading exam for kindergarten in writing
fourth grading exam for kindergarten in writing
 
Unit-V; Pricing (Pharma Marketing Management).pptx
Unit-V; Pricing (Pharma Marketing Management).pptxUnit-V; Pricing (Pharma Marketing Management).pptx
Unit-V; Pricing (Pharma Marketing Management).pptx
 
Advance Mobile Application Development class 07
Advance Mobile Application Development class 07Advance Mobile Application Development class 07
Advance Mobile Application Development class 07
 
Nutritional Needs Presentation - HLTH 104
Nutritional Needs Presentation - HLTH 104Nutritional Needs Presentation - HLTH 104
Nutritional Needs Presentation - HLTH 104
 
1029-Danh muc Sach Giao Khoa khoi 6.pdf
1029-Danh muc Sach Giao Khoa khoi  6.pdf1029-Danh muc Sach Giao Khoa khoi  6.pdf
1029-Danh muc Sach Giao Khoa khoi 6.pdf
 
Russian Escort Service in Delhi 11k Hotel Foreigner Russian Call Girls in Delhi
Russian Escort Service in Delhi 11k Hotel Foreigner Russian Call Girls in DelhiRussian Escort Service in Delhi 11k Hotel Foreigner Russian Call Girls in Delhi
Russian Escort Service in Delhi 11k Hotel Foreigner Russian Call Girls in Delhi
 

Oommen report

  • 1. IkvXqcncwK³ I½nän nÀt±-i-§sf kw_-Ôn¨ hnZKv[ kanXn dnt¸mÀ«v
  • 2. hnZKv[ kan-Xn-bpsS Ipdn¸v IkvXqcncwK³ I½nän dnt¸mÀ«n tIc-f-hp-ambn _Ô-s¸« Imcy-§Ä Ah-tem-Iw sNbvXv nÀt±-i-§Ä X¿m-dm-¡p-¶-Xn-mbmWv tIcf kÀ¡mÀ aq¶wK hnZKv[ kanXnsb ntbm-Kn-¨-Xv. dnt¸mÀ«v X¿m-dm-¡p-¶-Xnv hnZKv[ kanXnbv¡v nc-h[n hyàn-I-fpsS Id-bä klm-b-k-l-I-c-W-§Ä e`y-am-bn-«p-­v. _lp. tIcf apJya{´n {io.D½³ Nm­n, I½n-änbpsS cq]o-I-cWw apX dnt¸mÀ«v X¿m-dm-¡p-¶-Xp-h-sc-bpÅ Hmtcm L«-§-fnepw hnZKv[ kan-Xn-bp-am-bpÅ IqSn-¡m-gvN-IÄ¡v kabw Ap-h-Zn-¡p-Ibpw th­ nÀt±-i-§Ä XcnIbpw sNbvXp F¶ Imcyw µn-tbmsS kvacn-¡p-¶p. kan-Xn-bpsS sXfn-sh-Sp-¸p-I-fp-am-bn _Ôs¸«v th­ kuI-cy-§Ä sN¿p-¶-Xnmbn A[n-ImcnIÄ¡v nÀt±-i-§Ä ÂImpw _lp. apJy-a{´n kabw Is­-¯n F¶Xv ]cn-Øn-Xn-tbmSpw P-§-tfm-Sp-apÅ At±-l¯nsâ {]Xn-_-²X shfn-s¸-Sp-¯p¶p. _lp. ]cn-Øn-Xn-h-Ip¸v a{´n {in. Xncp-h-©qÀ cm[m-Ir-jvW³, _lp. kmwkv¡m-cnI þ {Kma-hn-Ik hIp¸v a{´n {io. sI.-kn. tPmk^v, AUojW No^v sk{I-«dn {io.]n.sI.saml´n F¶n-hÀ kan-Xn-bp-ambn ]e-X-hW Bi-hn-n-abw S-¯n. tI{µ a{´n-amÀ, Fw.-]n.-amÀ, No^v hn¸v, Fw.-FÂ.-F.-amÀ, PnÃmþt»m¡vþ{Kma ]©m-b¯v {]Xn-n-[n-IÄ, ]cn-ØnXn hnZ-Kv[À, ]cn-ØnXn {]hÀ¯-IÀ, IÀjI kwL-Sm {]Xn-n-[n-IÄ, aXm-[y-£-·mÀ, tNw_À Hm^v tImtagvkv {]Xn-n-[n-IÄ, hym]mcn kwL-S--IÄ, km[m-c-W-¡m-cmb ]Ýn-a-L« nhm-kn-IÄ XpS-§n Dt±iw 30,000 BÄ¡mÀ X§-fpsS nÀt±-i-§-Ä kan-Xn-¡p-ap-¼msI tcn«pw tcJm-aqehpw ÂInsb¶ hkvXpX µn-tbmsS kvacn-¡p-¶p. hnhn[ PnÃ-I-fn S-¯nb sXfn-sh-Sp¸pIÄ `wKn-bmbn ]qÀ¯n-bm-¡m³ AXmXv PnÃm If-IvSÀamcpw dhyqþhwþt]meokv hIp-¸p-tZym-K-Ø-cpw {][m ]¦v hln-¨n-«p-­v. kan-Xn-bpsS sXfn-sh-Sp-¸p-I-fn-seÃmw h³tXm-Xn-epÅ P-{]m-Xn-n-[y-amWp-­m-b-Xv. X§-fpsS Bi-¦-Ifpw nÀt±-i-§fpw kan-Xn-bv¡p-ap-¼msI Ah-X-cn-¸n¡p-¶Xnmbn kz´w tPmen-IÄt]mepw amän-h¨v kaq-l-¯nsâ mm-X-e-§-fn- {]hÀ¯n-¡p¶ P-§Ä F¯n-t¨À¶p. hnZKv[ kan-Xn-¡pth­ ASn-Øm kuI-cy-sam-cp-¡Â, bm{X-I-fpsS {Iao-I-cWhpw S-¯n-¸pw, IkvXqcncwK³ I½nän dnt¸mÀ«nsâ ae-bmf XÀÖa X¿m-dm-¡Â, CXp-ambn _Ô-s¸« sl¸v Ukv¡nsâ kwLm--Sw, nÀt±-i-§-fp-sSbpw ]cm-Xn-I-fpsSbpw t{ImUo-I-cWw, dnt¸mÀ«p X¿m-dm-¡Â F¶o Imcy-§-fn kwØm ssPsshhn-hn[y t_mÀUnse DtZym-K-Ø-cp-sS nÊo-a-amb kl-I-cWw e`n-¨n-«p-­v. kwØm ssPh-ssh-hn[y t_mÀUv sa¼À sk{I-«dn tUm.-sI.-]n.-em-em-Zm-kv, kon-bÀ AUvan-nkvt{S-änhv Hm^o-kÀ sI.-an-n, kbân-^nIv Hm^o-kÀ Pn.-F-kv.-D-®n-¡r-jvW³, hn.-in-ht-i³, kn.-Pn.{]Zo-]v, Bim-eX FÂ.-BÀ., sI. sI. PnXn³ F¶n-h-cpsS tkhw {]tXyIw kvacn-¡p-¶p. tUm.-D-½³ hn. D½³ ]n.-kn. kndn-bIv tUm.-hn.-F³.-cm-P-ti-J-c³]n-ff I¬ho-À AwKw AwKw
  • 3. DÅ-S¡w w. 1 2 3 4 5 6 7 7.1 7.2 8 9 10 10.1 10.2 10.3 10.4 10.5 10.6 10.7 10.8 10.9 10.10 10.11 10.12 10.13 10.14 10.15 10.16 10.17 10.18 10.19 10.20 10.21 DÅ-S¡w dnt¸mÀ«nsâ kw£n]vXw BapJw KmUvKn I½nän dnt¸mÀ«pw IkvXqcncwK³ I½n-än dnt¸mÀ«pw hnZKv[ kan-Xn-bpsS cq]o-I-cWw kan-Xn-bpsS sXfn-sh-Sp¸v temI-k`mw-K-§fpsSbpw nb-a-k-`mw-K-§fpsSbpw tbmKw I½nän S-¯nb knänwKpI-fpsS hnhcw s]mXp-P--§-Ä D¶-bn¨ {][m A`n-{]m-b-§Ä {]Xn-Iq-e-amb A`n-{]m-b-§fpw nÀt±-i-§fpw Ap-Iq-e-amb A`n-{]m-b-§fpw nÀt±-i-§fpw k¶² kwLSI-fpsS tbmKhpw Dcp-¯n-cnª nÀt±-i-§fpw hnZKv[ kan-Xn-bpsS s]mXp-hmb ImgvN-¸mSv aq¶wK hnZKv[ kan-Xn-bpsS nÀt±-i-§Ä ]cn-Øn-Xn-teme {]tZ-i-§fpsS Is­-¯Â Irjn kw_-Ô-amb Bi-¦-IÄ ]cn-ØnXn ZpÀ_e {]tZ-i-hp-ambn (EFL – Ecologically Fragile Land) _Ô-s¸-«pÅ Bi¦ ]«-b- hm-KvZmw kw_-Ôn¨v Bi-¦-IÄ kwtbmPn-X-¡rjn mS³ Imenk¼-¯nsâ ]cn-t]m-jn-¸n-¡Â GI-hn-f-¡rjn hy-ar-K-§-fpsS D]-{Zhw ]Ýn-a-L-«-¯nse BZn-hmkn kaq-l-¯nsâ PohnXw aÕy-_-Ôw ]cn-ØnXnteme -{]-tZ-i-§-fnse Sqdnkw kzIm-cy-`q-an-bnse acwsh«Â ]cn-ØnXn kwc-£-IÀ¡pÅ t{]mÕm-lw ]mdJw aWÂhm-c Ipg¡n-W-dp-I-fpsS nÀamWw sI«nS nÀamWw sdUv Imä-Kdn hyh-km-b-§Ä Su¬jn-¸p-I-fpsS nÀamWw ssPh-ssh-hn[y ^­v ]cn-ØnXn Imh kwLw t]Pv w. i-iv 1 1 4 5 6 8 9 9 11 12 15 19 19 24 28 28 29 30 31 32 33 33 34 35 35 36 37 38 39 40 41 41 42
  • 4. IkvXqcncwK³ I½nän nÀt±-i-§sf kw_-Ôn¨ hnZKv[ kanXn dnt¸mÀ«v (kw-£n-]vX-cq-]w) ]Ýn-a-L« ae-n-c-IÄ temIs¯ 8 AXn-Xo{h ssPh-ssh-hn[y taJ-e-I-fn (Hottest Biodiversity Hotspots) H¶mWv. `mc-X-¯nse BsI kv]ojo-kp-I-fpsS 27 iXamw ]Ýn-a-L-«-¯n ImW-s¸-Sp¶p. ]Ýn-a-L-«-¯n ImÀjnIhnf-I-fpsS nc-h[n hy_-Ôp-¡-fp-ap-­v. Ipcp-ap-f-Iv, Gew, amhv, ¹mhv, hmg F¶n-h-bpsS hy-_-Ôp-¡Ä CXn DÄs¸-Spw. Ht«sd Pem-i-§-fpsS DÂ`-h-Øm--hp-amb ]Ýn-a-L-«s¯ 25 tImSn-bn-tesd P-§Ä IpSn-sh-Å-¯npw Irjn¡pw B{i-bn-¡p¶p­v. `mc-X-¯nsâ Imem-h-Ø-bnepw ]Ýn-a-L« ae-n-c-IÄ nÀWm-b-I-amb kzm[ow sNep-¯p-¶p-­v. hne-s¸« Cu ]cn-ØnXn k¼-¯p-I-fpsS io-I-c-Whpw aen-o-I-c-Whpw Hcp Imc-W-h-imepw Ap-h-Zn-¡m-m-hp-¶X-Ã. AtX-kabw Xe-ap-d-I-fmbn Irjnbpw aäv sXmgn-ep-Ifpw D]-Po-h--amÀK-am-¡nb kmamyP-§-fpsS Pohn-Xs¯ tZmj-I-c-ambn _m[n-¡p¶ Hcp S-]-Sn-bpw D­m-Impw ]mSn-Ã. Cu ImgvN-¸m-tSm-sS-bmWv hnZKv[ kanXn IkvXq-cn-cw-K³ dnt¸mÀ«p-ambn _Ô-s¸«v P-§-fp-sSbpw P-{]-Xn-n-[n-I-fp-sSbpw A`n-{]mbw kzcq-]n-¨Xpw AXn---k-c-W-ambn nÀt±-i-§Ä cq]-s¸-Sp-¯n-b-Xpw. kan-Xn-bpsS {][m nÀt±-i-§Ä Ch-bm-Wv:þ  C.-F-kv.-F. Bbn IkvXq-cn-cw-K³ I½n-än Is­-¯nb {]tZ-i-§-fnepw ESZ1, ESZ2 F¶n-h-bmbn KmUvKn I½nän Is­-¯nb {]tZ-i-§-fnepw ^oÂUvXe kÀth (^n-kn-¡Â shcn-^n-t¡-j³) S¯n XÂØnXn Is­-¯-Ww. C§s P-hm-ktI-{µ-§fpw, Irjn-Øepw tXm-«-§-fpw, hhpw thÀXn-cn-¡-Ww. Cu {]tZ-i-§-fn ne-hn-epÅ P-km-{µX ]cn-tim-[n-¡mpw I½n-än ip]mÀi sN¿p-¶p. ]Ýn-a-L-«¯nse aäp {Kma-§-fn ]e-bn-S¯pw kwc-£n-¡-s¸-tS­ h-`q-anbpw, Imhp-Ifpw, ]pÂta-Sp-Ifpw, sam«-¡p-¶p-Ifpw, ]md-s¡-«p-Ifpw D­v, Ahsbbpw Is­¯n ]cnØnXnteme {]tZ-i-ambn kwc-£n-¡p-I. P-hm-k-tI-{µ-§-fpw, Irjn-Ø-e-§fpw, tXm«-§fpw am{Xw E.S.A-bn n¶pw Hgn-hm-¡pI;  ssPh-¡r-jn-bn-te¡v tcn«v {]th-in-¡p-¶Xnp]-I-cw tI{µ-K-h¬saâv t{]mÕmln-¸n-¡p¶ ‘KpUv A{Kn-IĨ-d {]mIvSn-kkv’ t{]mÕm-ln-¸n-¡p-I. Ime-{I-taW ]qÀW ssPh-¡r-jn-bn-te¡v amdm³ Chsc t{]mÕm-ln-¸n-¡p-Ibpw cmk-¡r-jnbn n¶pw ssPh-¡r-jn-bn-te-¡pÅ ]cn-hÀ¯--L-«-¯n (10 hÀjw) IÀj-IcpsS km¼-¯nI jvSw ]qÀW-ambpw kÀ¡mÀ nI-¯p-Ibpw thWw. i
  • 5.  C.-F-^v.-FÂ. nbaw AXnsâ Dt±-i-e-£y-§Ä ]t­ tSn-¡-gnª ØnXn¡v Cnta C.-F-^v.-FÂ. nbaw Ap-k-cn¨v BcpsS `qanbpw Gsä-Sp-¡m³ Ign-bm¯-hn[w nbaw d±p sN¿p-I. ]t£ Cu hnj-b-hp-ambn tImS-Xn-bn S-¡p¶ tIkp-I-fn nb-a-a-p-k-cn¨v tImSXn Xocp-am--sa-Sp-¡-s«.  ne-hn-epÅ Irjn-I-fn n¶p-apÅ hcp-amw hÀ²n-¸n-¡p-¶-Xnpw IÀj-Isâ km¼-¯nI kpc£ Dd-¸m-¡p-¶-Xnpw th­n ]Ýn-a-L« {]tZ-i-§-fn kwtbm-PnX-¡rjn t{]mÕm-ln-¸n-¡p-I.  k¦-c-bnw ]-ip-¡Ä hfÀ¯p-¶-Xnv ntcm-[--ap-­m-hcp-Xv. {]Xn-Iqe Imem-hØsb sNdp-¡m³ sIev]pÅ mS³ I¶p-Imenbn-§Ä t{]mÕm-ln-¸n-¡-Ww.  bq¡m-en-]väkv, At¡-jy, tX¡v XpS§nb GI-hnf¡rjn-IÄ ]Ýn-a-L« {]tZ-i-§fnse hmXnÀ¯n-bn ntcm-[n-¡-Ww.  d_À, Im¸n, tXbne XpS-§nb mWyhn-f-Isf GI-hnf ntcm-[w _m[n-¡n-söv kÀ¡mÀ hyà-am¡n D¯-chv ]pd-s¸-Sp-hn¨v IÀj-IcpsS Bi¦ AI-ä-Ww.  ap-jy-sbpw Irjn-sbbpw hy-Po-hn-IÄ B{I-an-¡p-¶Xp XS-bm-mbn V BIr-Xnbn 2 aoäÀ Bghpw 4 aoäÀ hoXn-bp-apÅ s{U©p-Ifpw kutcmÀÖ then-Ifpw Cu {]tZ-i-§-fn D­m¡Ww. hy-ar-K-§-fp-­m-¡p¶ Irjn-m-i-¯nv Ct¸mÄ ÂIp¶ [-k-lmbw ]cym-]vX-amtWm F¶Xv ]cn-tim-[n-¡-Ww.  hm-h-Im-i-n-b-a-{]-Im-chpw ]mc-¼-cy-ambpw ]«n-I-hÀK-¡mÀ¡v ]Ýn-a-L« {]tZ-i§-fn e`n-¨n-«p-ÅXpw ssIhiw h¨-p-`-hn-¨phcp-¶Xp-amb ]mÀ¸n-S-w, Irjn, D]-Pohw F¶nhbv¡v Cu dnt¸mÀ«v XS-Ê-am-h-cp-Xv.  Ub-m-anäpw aäv kvt^mSI -h-kvXp-¡fpw cmk-]-ZmÀ°-§fpw (-©v apX-embh) D]tbm-Kn-¨pÅ aÕy-_-Ôw ]qÀW-ambpw ntcm-[n-¡p-I. A[n-n-thiaÕy-§Ä kwc-£nX {]tZ-i-§-fnse Pem-i-b-§-fn nt£-]n-¡p¶ kml-Ncyw IÀi--ambn nb-{´n-¡p-I.  hntmZ k©mckwcw-`-§sf ]cn-ØnXn kulr-Z-]-c-amb coXn-bn t{]mÕm-ln-¸n¡pI hgn ]cn-ØnXn kwc-£Ww Dd-¸m-¡mpw H¸w IÀj-I-cpsS km¼-¯nI nehmcw sa¨-s¸-Sp-¯mpw km[n-¡pw. kap{Znc-¸n n¶pw 500 aoä-dn IqSp-X Dbc-apÅ Ge-t¯m-«-§-fnepw Ipcp-ap-fIv tXm«-§-fnepw aäpw hntm-Z-k-©m-cn-I-fpsS Xma-k-¯npw aäp-ambn nÀ½n¡p¶ sI«n-S-§-fpsS D-bcw 8 aoä-dn ]cn-an-X-s¸-Sp¯-Ww. ii
  • 6.  ]Ýn-a-L-«- {]tZ-i¯v am{X-a-Ã, tIc-f-¯nsâ aäv {]tZ-i-§-fnepw kzImcy `qanbnepÅ ac-§Ä apdn-¡p¶-Xnv Ap-hmZw Bh-iy-anà F¶ Xocp-amw Kh¬saâv Xe-¯n FSp-t¡-­-Xm-Wv.  ]cn-ØnXn kwc-£W {]hÀ¯--§Ä S-¯p-¶-hÀ¡v B tkh--¯nsâ {]Xn-^-eambn kwc-£-W-tk-h--th-Xw ÂtI-­-Xp-­v.  ]Ýn-a-L«¯nse Ct¸mÄ Jw S-¡p¶ {]tZ-i-§-fn XÂØnXn ]cn-tim-[n-¨tijw h-ambn kwc-£n-t¡-­ {]tZ-i-¯n-p-Ånem-sW-¦n DSs Jw Ahkm-n-¸n-¡-Ww. CXn-p-th­n nb-a-{]-Imcw tm«okv ÂIn Izmdn ssek³kv d±p sN¿m-hp-¶-Xm-Wv.  ]Ýna-L« {]tZ-i-§-fn Ap-aXn IqSmsX {]hÀ¯n-¡p¶Xpw Cu {]tZ-i-§-fn h-¯n DÄs¸-Sp-¶-Xp-amb Izmdn-IÄ DSs nÀ¯-em-¡-m³ IÀi S-]Sn FSp¡Ww. ]Ýn-a-L-«-¯n h-ambn kwc-£n-¡-s¸-Sp¶ {]tZ-i-§-Ä¡v ]pd¯v IzmdnIÄ Ap-h-Zn-¡p-¶Xv hm-XnÀ¯n-bn n¶pw 500 aoäsd¦nepw AIew ]men¨mbncn-¡-Ww. Cu {]tZ-i-§-fn S¯p¶ J {]hÀ¯--§Ä¡v SEIAA bpsS ¢nb-d³kv nÀ_-Ô-ambpw hm§-W-sa¶v njv¡Àjn-¡-Ww.  ]e dnkÀthm-b-dp-I-fnepw aW ASn-ªp-Iq-Sp-¶-Xnsâ ^e-ambn Ch-bpsS kw`cWtijn Ipd-bp¶p­v. AXn-m CXp-ambn _Ô-s¸« hnZ-Kv[-cpsS A`n-{]m-b¯npw kmâv HmUn-än§npw hnt[-b-ambn Chn-S-§-fn n¶pÅ aW FSp¯v ymb-amb hnebv¡v Bh-iy-¡mÀ¡v e`y-am-¡p-¶-Xn-pÅ S-]Sn Kh¬saâv Xe¯n D­m-I-Ww.  ]Ýn-a-L« {]tZ-i-§-fn An-b-{´n-X-ambpw Aim-kv{Xo-b-ambpw Ipg¡n-W-dp-IÄ Ipgn-bv¡p¶ kml-Ncyw Hgn-hm-¡p-¶-Xn-pth­ nb-{´-W-§-sf-¡p-dn¨v DNn-X-amb Xocp-am--§Ä kÀ¡mÀ FSp-t¡­-Xm-Wv.  ]Ýn-a-L-«-ta-J-e-bn kap-t{Zm-]-cn-X-e-¯n n¶pw 500 aoä-dnv ta Db-capÅ Øe-§-fnÂ, `qan-bpsS D]-cn-X-e-¯n n¶pw sI«n-S-§-fpsS D-bcw 8 aoädmbn ]cnan-X-s¸-Sp-¯-Ww.  ]Ýn-a-L« {]tZ-i-§-fn P-Po-hn-X¯nv Bh-iy-amb Bip-]-{Xn-IÄ, hnZym-e-b§Ä, tZhm-e-b-§Ä `£y kpc-£sb _m[n-¡p¶ ]m kwkv¡-cW bqWn-äpIÄ F¶n-h-bp-ambn _Ô-s¸« t{]mP-IvSp-IÄ {]tXyI ]cn-K-W ÂIn ntcm[¯n n¶pw Hgn-hm-¡Ww. aäv hnI-k {]hÀ¯--§Ä SEIAA ¢nbd³knv hnt[-b-ambn am{Xw Ap-h-Zn-¡p-I. iii
  • 7.  ]cn-ØnXnkulrZ hnI-k-w, ]cn-Øn-Xn-bv¡n-W-§-p¶ hn[-¯n-epÅ Pe-e-`y-X, ]mc-¼-tcy-Xc DuÀP t{kmX-Êp-I-fpsS D]-tbm-Kw, hn³Uv anÂ, ]c-¼-cm-KX ]cnØnXn kulrZ sI«n-S-§Ä XpS-§n-bh DÄs¸-Sp¯pwhn[hpw, aen-o-I-c-Whpw ]cn-ØnXn io-I-c-Whpw ]c-am-h[n Hgn-hm-¡n-s¡m-­p-am-bn-cn-¡Ww Cu {]tZ-i-§fnse ]©m-b-¯p-I-Ä amÌÀ ¹mp-IÄ X¿m-dm-t¡-­-XmWv.  sehn C-¯n e`y-am-Ip¶ XpI Xt±-i-kz-bw-`-cW Øm]--§-fnsebpw kwØm-¯n-sâbpw ssPh-ssh-hn[y ^­n nt£-]n¨v _n.-Fw.-kn. (ssPh-ssh-hn[y ]cn-]m-e kan-Xn-) bpsS taÂtm-«-¯n ssPh-ssh-hn[y kwc-£W {]hÀ¯-§Ä¡v hnn-tbm-Kn-¡-Ww.  ]cn-ØnXn nb-a-§Ä, N«-§Ä, hnÚm-]--§Ä F¶nh ewLn-¡-s¸-Sp¶ FÃm S]Sn-Ifpw ]cn-ØnXn timjW {]hÀ¯--§fpw A[n-Im-cn-Isf Ad-nbn-¡m-pÅ Npa-Xe ssPh-ssh-hn[y ]cn-]me kan-Xn-IÄ¡m-Wv. Cu kan-Xn-IÄ¡v IqSp-X {]hÀ¯ kuI-cy-§Ä ÂIn Chsb imào-I-cn-¡p-¶-XmWv Ã-Xm-bn-cn-¡pw.  1977 Pp-hcn 1 v apt¼ `qan-bpsS ssIh-im-hImi-ap-Å-hÀ¡pw Ah-cpsS ]n³KmanIÄ¡pw ]«bw ÂIm-sa¶v ÂIn-bn-«pÅ hmKvZmw DSs S-¸n-em-¡p-I.  C.-F-kv.-F. {]tZ-i-¯nv ]pd-¯pÅ h-{]-tZ-i-§-sfbpw, Imhp-I-sfbpw, ]pÂta-SpI-sfbpw Is­¯n kwc-£n-¡-Ww. Cu kml-N-cy-¯n C.-F-kv.-F.¡v 10 In.-ao. _^À tkm¬ nÀW-bn-t¡­ Imcy-a-Ã. iv
  • 8. IkvXqcncwK³ I½nän nÀt±-i-§sf kw_-Ôn¨ hnZKv[ kanXn dnt¸mÀ«v 1. BapJw lnam-ebw Ign-ªm ]Ýn-a-L-«-amWv `mc-X-¯nse Gähpw {][m ]Àh-X-n-c. cmPy-¯nsâ Imem-h-Ø, iotXmjvW ØnXn, a®nsâ ^e-`q-bn-jvT-X F¶o Imcy-§fn ]Ýn-a-L«w nÀWm-b-I-amb kzm[ow sNep-¯p-¶p. ssPh-ssh-hn-[y-¯nsâ Ieh-d- IqSn-bmb ]Ýn-a-L-«-¯nsâ X-Xmb ]cn-Øn-Xnbpw ssPhsshhn-[yhpw `mc-X¯nsâ ne-n¸nv AXym-h-iy-am-Wv. `qan-bnse Pohsâ ASn-Øm--amWv ssPh-ssh-hn-[yw. ssPh-ssh-hn-[y irwJ-ebpsS Gähpw {][m- I®n hnth-I-apÅ ap-jy³ Xs¶-bm-Wv. Cu hne-s¸« ssPhssh-hn-[ys¯ kwc-£n-¡m-pÅ D¯-c-hm-Zn-Xzhpw ap-jy-p-­v. Cu irwJ-e-bpsS Hmtcm I®nbpw jvS-s¸-Sp-t¼m-Ä AXv ap-jysâ ne-n¸v Xs¶ A]-I-S-¯n-em¡pw. ssPhssh--hn[yw hyXykvX am-§-fpÅ k¦oÀW-amb Hcm-i-b-amWv. hnj-b¯nsâ k¦oÀWX DÄs¡m­p-sIm-­mWv ½Ä ]Ýn-a-L« kwc£Whp-ambn _Ô-s¸« {]iv-§sf kao-]n-t¡-­-Xv. 2. KmUvKn I½nän dnt¸mÀ«pw IkvXqcncwK³ I½n-än dnt¸mÀ«pw hyXy-kvX-amb Bhm-k-hy-hØI-fp-sSbpw Poh-Pm-e-§-fp-sSbpw Cuän-Ã-amb ]Ýn-a-L« ae-n-c-I-fn amp-jn-I- CS-s]-S-ep-IÄsIm­v ssPh-ssh-hn-[y-¯n timjWw D­m-Ip-¶-Xmbn hnhn[ Kth-jW dnt¸mÀ«pIÄ kqNn-¸n-¨p. CtX-¯p-SÀ¶v tI{µ Kh¬saâv, s{]m^.am[hv KmUvKn A[y-£-mbn ]Ýn-a-L-«- hnZKv[ kanXnsb (WGEEP) nb-an-¨p. ]ÝnaL«-¯nse Ct¸m-gs¯ AhØ Xn«-s¸-Sp-¯p-I, 1986þse ]cn-ØnXn kwc-£Wnbaw Ap-im-kn-¡pw-{]-Imcw ]Ýn-a-L«w DÄs¸-Sp¶ {]tZ-i-§-fnse ]cn-ØnXn hnteme taJeI-fpsS AXnÀ¯n tcJ-s¸-Sp¯n hnÚm]w sN¿p-I, P-]-¦m-fn-¯-t¯msS ]ÝnaL«-w kwc-£n-¡mpw ]cn-t]m-jn-¸n¡mpapÅ ip]mÀi-IÄ ÂIp-I F¶o Dt±-i-§-tfm-sS-bmWv Cu I½nän cq]o-I-cn-¨Xv. KmUvKn I½nän 2010 amÀ¨v 30 v {]hÀ¯w Bcw`n¨p. 2011 BK-Ìn tI{µ ]cnØnXn hw a{´m-e-b-¯n-p-ap-¼msI I½n-än dnt¸mÀ«v kaÀ¸n-¨p. ]Ýn-a-L« taJesb ]cn-Øn-Xn-bpsS ZpÀ_-em-hØ IW-¡n-se-Sp¯v ESZ 1, ESZ 2, ESZ 3 F¶n- 1
  • 9. §s aq¶v taJ-e-I-fmbn Xncn¨v Hmtcm hn`m-K-¯nepw hyXy-kvX-amb nb-{´-W-§Ä GÀs¸-Sp-¯m³ KmUvKn I½nän ip]mÀi sNbvXp. F¶m Cu dnt¸mÀ«p-ambn _Ô-s¸«v kwØm Kh¬saâp-I-fp-sSbpw s]mXp-P--§-fpsSbpw `mK-¯p-n¶v ]cm-Xn-IÄ DbÀ¶-Xn-s-¯p-SÀ¶v tI{µ Kh¬saâv, Cu kan-Xn-bpsS ip]mÀi-IÄ ka-{K-ambn ]p-c-h-tem-Iw sN¿p-¶-Xnpw ip]mÀi-IÄ S-¸n-em-¡p-¶-Xn-pÅ B£³ ¹m³ X¿m-dm-¡p-¶-Xnpw 17.08.2012þse Kh¬saâv D¯-chv {]Imcw tUm.-sI.-I-kvXqcn cwK³ A[y-£-mbn Hcp D¶-X-Xe {]hÀ¯I kanXnsb (Highlevel Working Group) nb-an-¨p. ]Ýn-a-L-«¯nse k¼p-jvS-amb ssPh-ssh-hn-[yhpw ]cn-Øn-Xnbpw kwc-£n-¡p-¶-Xn-pw ChnSs¯ teme-amb BhmkhyhØ tcn-Sp¶ timjWw XS-bp-¶-Xn-papÅ nÀt±-i§Ä cq]-s¸-Sp-¯pI F¶ e£y-hp-am-bmWv I½n-änsb nb-an-¨-Xv. ]cn-ØnXn, ssPhssh-hn[yw F¶n-h-bpsS kwc-£-Wt¯msSm¸w ChnsS ]c-¼-cm-K-X-ambn Ign-bp¶ P-k-aq-l-¯nsâ, {]tXy-In¨v Zcn-{Z- Phn-`m-K-§-fpsS Xmev]-cy-§ÄIqSn kwc-£n¡pw-hn[apÅ ka-z-b-]-c-amb kao-]w kzoI-cn-¡m-mWv Kh¬saâv B I½n-äntbmSv Bh-iy-s¸-«-Xv. CXn-eqsS Cu {]tZ-i-§-fn P-§-sf-¡qSn DÄs¸-Sp-¯ns¡m­pÅ kpØnchnI-khpw P-k-aq-l-¯nsâ D¶-a-hpwIqSn IW-¡n-se-Sp-¡Wsa-¶m-bn-cp¶p Kh¬saânsâ ImgvN-¸m-Sv. IkvXqcncwK³ I½nän 2013 G{]n 15 v Kh¬saânv dnt¸mÀ«v kaÀ¸n-¨p. Cu dnt¸mÀ«nÂ, ]Ýn-a-L«¯nse 40 iX-am--t¯mfw hcp¶ {]tZiw ESA (Ecologically Sensitive Area) Bbn thÀXn-cn¨v kwc-£n-¡m³ Bh-iy-s¸-«p. tIc-f¯nse 123 hntÃ-Pp-I-fmWv C§s ]cn-ØnXnteme {]tZ-i-§-fmbn {]Jym-]n-¡m³ IkvXqcncwK³ I-½n-än nÀt±-in-¨-Xv. ]cn-Øn-Xn-teme {]tZiw Is­-¯m³ KmUvKn I½nän nÀt±-in¨ b-¯n IkvXqcn cwK³ I½n-än Nne yq-X-IÄ Nq­n-¡m-Wn-¨p. (using criteria with incomplete back-up information, identifying ESZs without taking into account human cultural component which is part of biodiversity, livelihood and development needs of human population and the large grid size used for zonation – Page 46 of the report). Cu yq-X-IÄ ]cn-l-cn¨v Iptd-¡qSn bpàn-k-l-hp-w imkv{Xo-b-hp-amb hn[¯n ]cn-ØnXnteme {]tZ-i-§Ä nÀW-bn-¡m-m-bn-cp¶p, IkvXqcncwK³ I½n-änbpsS Xocp-am-w. CXn-p-th­n B I½nän D]-{Klw D]-tbm-Kn¨v dntam«v sk³kn§v kmt¦-XnI hnZy {]tbm-P--s¸-Sp-¯n. AXp-t]mse, ssPh-ssh-hn-[yw, h-§-fpsS 2
  • 10. Xp­p-h¡-cWw apX-em-b-hsb¸än-bpÅ hnh-c-§Ä C´ym Kh¬saâv iqy-Imi hIp-¸v, _tbm-sS-Ivtm-fPn hIp¸v F¶n-hn-S-§-fn n¶v tiJ-cn-¨p. hn]p-e-amb hnhc-ti-Jcw (data base) D]-tbm-K-s¸-Sp¯n ]cn-Øn-Xn-teme {]tZ-i-§Ä Is­-¯n. ]Ýn-a-L-«s¯ ‘Natural Landscape’, ‘Cultural Landscape’ F¶v c­mbn hn`Pn-¨p. h-§-fpw, kwc-£n-X-{]-tZ-i-§-fpw, h-§Ä t]mse kwc-£n-¡-s¸-tS­ aäv {]tZ-i-§-fp-amWv ‘Natural Landscape’. AXp-t]mse Pm-[n-hm-k-tI-{µ-§-fpw IrjnØe-§fpw tXm«-§fpw DÄs¸-Sp-¶Xm-Wv ‘Cultural Landscape’. C§s m¨pd emâvkvtI¸v Bbn Is­¯nb Øe-§Ä ]cn-ØnXnteme {]tZ-i-§-fmtWm F¶v nÀW-bn-¡p-¶-Xnv Xmsg-¸-d-bp¶ LS-I-§-fpsS ØnXnIqSn I½nän ]cn-K-Wn-¨p; ssPh-ssh-hn[y k¼p-jvS-X, Xp­p-Xp-­m-bn-¡n-S¡m¯ h{]tZ-i-§Ä, Ipdª Pkm-{µ-X, kwc-£n-X-h--§-fp-sSbpw temI-ss]-XrI tI{µ-§-fp-sSbpw kmao-]yw, BIfpw ISp-h-Ifpw k©-cn-¡p¶ h CS-m-gn-I-fpsS kmao]yw F¶o LS-I-§Äs¡mtcm¶npw nÝnX aXn¸v ÂIn AXnsâ ASn-Øm--¯n-emWv ]cn-ØnXnteme {]tZi-§-sf IkvXq-cn-cw-K³ I½nän I­¯nbXv. Hcp hntÃ-Pnse 20 iX-amw {]tZisa¦nepw ]cn-ØnXnteme-ambn I­mÂ, B hn-tÃ-Pns apgp-h-mbn ]cn-ØnXnteme-ambn IcpXpI F¶ bhpw IkvXqcn cwK³ I½nän kzoI-cn-¨p. dnt¸mÀ«v ]d-bp¶p, “This approach is much more conservative and indeed meaningful than treating an entire Taluk as ESA” (Page – 57). C§-sbmWv 123 hntÃ-Pp-Isf ]cn-Øn-Xn-tem-e-ambn (ESA) {]Jym-]n-¡m³ IkvXq-cn-cw-K³ I½nän ip]mÀi sNbvX-Xv. Cu XXz-a-p-k-cn¨v hnhn[ kwØm--§-fn m¨p-d emâvkvtI¸v Bbn I½nän nÀW-bn¨ Øe-§-fp-sS-bpw, AXn ]cn-ØnXntemew F¶p Is­-¯nb Øe-§-fp-sSbpw hnkvXoÀWw tm¡p-I. 3
  • 11. aäv kwØm--§-fnse ]cn-ØnXn teme {]tZ-i-§-fpsS hnkvXrXn Ahn-Sps¯ Natuaral Landscapeþsâ hnkvXr-Xn-sb-¡mÄ Ipd-hm-Wv. ]t£ tIc-f-¯nÂam{Xw Natuaral Landscapeþsâ hnkvXoÀWs¯¡mÄ IqSp-X-emWv ]cn-Øn-Xn-teme {]tZ-i¯nsâ hnkvXr-Xn. At¸mÄ, P-hm-k-tI-{µhpw Irjn-Ø-ehpw DÄs¸-Sp¶ Cultural Landscapeþsâ Hcp `mKw ]cn-ØnXnteme-ambn FSp-¡-s¸-«n-cn-¡p¶p F¶À°w. kzm`m-hn-I-ambpw hfscb[nIw ]cm-Xn-IÄ¡v CXv CSw ÂIn. KmUvKn dnt¸mÀ«nse ]cn-Øn-Xn-tem-e-{]-tZ-is¯¸än ]cm-aÀin-¡th, IkvXq-cn-cw-K³ I½nän S-¯nb hnaÀi--§Ä Ct¸mÄ IkvXq-cn-cw-K³ I½n-än-s¡-Xn-cmbn IqSp-X iàn-tbmsS P§Ä D¶-bn-¡m³ XpS-§n. I½n-än-bpsS dnt¸mÀ«v ]pd-¯p-h-¶-Xn-s-¯p-SÀ¶v B {]tZ-i§fnse P-k-aq-l¯n n¶v, {]tXy-In¨v IÀj-Icn n¶v Ht«sd ]cm-Xn-IÄ D­mbn. dnt¸mÀ«n ]cm-aÀin¨ {]Imcw Cu {]tZ-i-§sf ]cn-ØnXntemeambn hnÚm]w sNbvXm hnhn[ Xc-¯n-epÅ nb-{´-W-§Ä¡v hnt[-b-cmbn Pohn-t¡-­n-h-cp-sa-¶pw, ChnSs¯ hnI-k ]²-Xn-IÄ¡v {]Xn-_-Ô-§Ä D­m-Ip-sa¶ s]mXp-hmb Bi-¦bpw D­m-bn. AhnsS {]t£m`w XpS-§n. B kml-N-cy-¯n 21.10.2013 v _lp. apJy-a{´n {io. D½³ Nm­n hnfn-¨p-Iq-«nb kÀh-I£ntbmK-¯n dnt¸mÀ«nse A]m-I-X-Ifpw CXv kw_-Ôn¨pÅ ]cm-XnIfpw ]cnl-cn-¡-W-sa¶v P-{]-Xn-n-[n-IÄ Bh-iy-s¸-«p. 3. hnZKv[ kan-Xn-bpsS cq]o-I-cWw IkvXqcncwK³ kan-Xn-bpsS ip]mÀi-IÄ _m[n-¡p¶ 123 hntÃ-Pp-I-fnse P{]-Xn-n-[n-IÄ, k¶² kwL-S--IÄ, s]mXp-P-§Ä F¶n-h-cn n¶pw A`n-{]m-b§Ä Bcmªv Ah IqSn ]cn-K-Wn¨v Bh-iy-amb nÀt±-i-§Ä kaÀ¸n-¡mmbn Hcp kan-Xnsb cq]o-I-cn-¡p-¶-Xm-sW¶v apJy-a{´n Adnbn¨p. Cu ]Ým-¯-e-¯n tIcf kÀ¡mÀ 29.10.2013þse 162/13/]cn. (km-[m) ¼À D¯-chv {]Imcw ssPhsshhn[y t_mÀUv sNbÀam³ tUm.-D-½³ hn. D½³ I¬ho-dm-bpw, tIcf imkv{X kmt¦-XnI Iu¬kn FIvkn-Iyq-«nhv sshkv {]kn-Uâv tUm.-hn.-F³. cmP-ti-J-c-]n-Å, ap³ d_À t_mÀUv sNbÀam-mb {io.]n.-kn. kndnbIv F¶n-hÀ AwK-§-fp-am-bpÅ Hcp aq¶wK kan-Xn¡p cq]w ÂIn. tI{µ ]cnØnXnþhw a{´m-e-b-¯nsâ IcSv hnÚm-]-hpw ip]mÀiIfpw hni-Z-ambn ]Tn¨v, dnt¸mÀ«nse ip]mÀi-IÄ _m[n-¡p¶ kwØms¯ 123 hntÃ-Pp-I-fnse P-{]-Xn-n[n-IÄ, Cu hnj-b-¯n cq]o-I-cn-¡-s¸-«n-«pÅ P-Iob kan-Xn-IÄ, ]cn-ØnXn kwLS--IÄ, IÀjI kwL-S--IÄ F¶n-h-bpsS CXv kw_Ôn¨ A`n-{]mbw Ad-nªv, 4
  • 12. Ah IqSn ]cn-K-Wn¨v IcSv hnÚm-]w kw_-Ôn¨v kwØm kÀ¡m-cnv tI{µkÀ¡m-cns Adn-bn-¡m-pÅ A`n-{]m-b-§fpw nÀt±-i-§fpw cq]o-I-cn-¡p-¶-Xn-m-hiy-amb hni-Z-amb Hcp dnt¸mÀ«v kaÀ¸n-¡m-mWv kan-Xn-tbmSv Bh-iy-s¸-«-Xv. dnt¸mÀ«n-s-¡p-dn-¨v P-§Ä¡v icn-bmb Ah-t_m-[-ap-­m-¡m³ CXnsâ aebmf ]cn-`mj kwØm ssPh-ssh-hn[y t_mÀUv X¿m-dm-¡-n t_mÀUnsâ sh_vssk-än {]ko-²o-I-cn-¡Wsa¶pw ]pkvX-I-cq-]-¯nem¡n Bh-iy-¡mÀ¡v e`yam-¡Wsa¶pw _lp.-ap-Jy-a{´n Bh-iy-s¸-«p. 4. kan-Xn-bpsS sXfn-sh-Sp¸v tUm.-D-½³ hn. D½³, tUm. cmP-ti-J-c³]nÅ, {io. ]n.-kn. kndn-bIv F¶n-hÀ ]s¦-Sp¯ D¶-X-Xe hnZKv[ kan-Xn-bpsS BZytbmKw 8.11.2013 v cmhnse 11 aWn¡v ssX¡mSv Kh¬saâv KÌvlukn tNÀ¶p. Cu tbmK-¯nÂ, ]Ýn-a-L« {]tZ-i-§Ä kµÀin¨v P{]Xn-n-[n-I-fpsSbpw IÀj-I-kw-L-§-fp-sSbpw ]cn-ØnXn kwL-SI-fpsSbpw IÀj-I-cp-sSbpw aäv Pkaq-l-§-fp-sSbpw A`n-{]m-b-§Ä Bcm-bm³ Xocp-amn-¨p. CXn-mbn ]¯-w-Xn-«, tIm«-bw, XriqÀ, ae-¸p-dw, CSp-¡n, hb-m-Sv, tImgn-t¡mSv, I®qÀ, ]me-¡mSv, sImÃw, Xncp-h--´-]pcw PnÃ-I-fn sXfn-sh-Sp¸p S-¯mpw, _Ô-s¸« PnÃm If-IvSÀamÀ hgnbpw ]{Xam[y-a-§Ä hgnbpw hym]-I-amb {]N-cWw ÂImpw hnZKv[ kanXn Xocp-am-n-¨p. CXn-n-S-bn 13.11.2013 epw 16.11.2013 epw IkvXqcn cwK³ I½n-än-bpsS ip]mÀiIÄ AwKo-I-cn-¨-Xmbn {]Jym-]n-¡p¶ Hmtcm Hm^okv D¯-c-hpIÄ tI{µw hw ]cnØnXn a{´m-ebw ]pd-s¸-Sp-hn-¨p. ip]mÀi-IÄ FÃmw ne-hn h¶p Ignªp F¦n tIc-f-kw-Øm--¯nsâ Cu hnZKv[kan-Xnbv¡v {]k-àn-bpt­m F¶ tNmZyw DbÀ¶p-h-¶p. AXn-s-¯p-SÀ¶v tIcf apJy-a{´n tI{µkÀ¡m-cp-ambn _Ôs¸-«v, CXv kw_-Ôn¨ Bt£-]-§-fpw kwØm kÀ¡m-cnsâ ip]mÀi-Ifpw kaÀ¸n¡m³ kmh-Imiw tSn-sb-Sp-¯p. kan-Xn-bpsS nÀt±-i-{]-Imcw IkvXq-cncwK³ I½nän dnt¸m-À«n tIc-f-hp-ambn _Ô-s¸« `mK§Ä XÀÖa sN¿p-Ibpw ssPh-ssh-hn[y AXns t_mÀUnse kwØm DtZym-K-ØÀ t{ImUo-I-cn¨v ssPhsshhn[y t_mÀUnsâ www.keralabiodiversity.org F¶ sh_vssk-än t]mÌv sN¿p-Ibpw sNbvXp. Hcp e£-t¯mfwt]À sh_vsskäv kµÀin-¨p. IqSmsX Cu dnt¸mÀ«v, t_mÀUnse DtZymK-ØÀ ]pkvXIcq]-¯n X¿m-dm¡n 10,000 tIm¸n-IÄ Bh-iy-¡mÀ¡v kuP-y- ambn e`y-am-¡n. dnt¸mÀ«v kw_-Ôn¨v P-§-fpsS kwi-b-§Ä Zqco-I-cn-¡p-¶-Xn-mbn 5
  • 13. XpS-§nb 24 aWn-¡qdpw {]hÀ¯n-¡p¶ 4 sSen-t^m¬ ¼-dp-I-fn-embn 40,000 t¯mfw t]À _Ô-s¸-Sp-Ibp­mbn. kwØm ssPh-ssh-hn[y t_mÀUnse DtZymKØ-cmWv Cu 24 aWn-¡qÀ t^mWn-eqsSbpÅ tkhw P-§Ä¡v e`y-am-¡nb-Xv. kan-Xn-bpsS nÀt±-i-{]-Imcw dnt¸mÀ«v kw_-Ôn¨ Bi-¦-IÄ Hgn-hm-¡p-¶-Xn-mbn ]{X-am-[y-a-§Ä hgn t_mÀUv CXv kw_-Ôn¨v hym]-I-amb {]N-c-Whpw ÂInbncp¶p. I½n-än-bpsS sXfn-sh-Sp¸p-ambn _Ô-s¸« {]N-cWw, kwLm-Sw, sXfn-sh-Sp¸p-I-fn Dcp-¯n-cnª A`n-{]m-b-§-fpsS t{ImUo-I-c-Ww, A´na dnt¸mÀ«v X¿m-dm-¡p¶-Xnv kan-Xn¡pth­ klmbw F¶n-h-sbÃmw kwØm ssPh-ssh-hn[y t_mÀUmWv nÀh-ln-¨n-«p-Å-Xv. ]Ýn-a-L«¯nse ]cn-Øn-Xn-teme {]tZ-i-§sf {]Xn-n-[o-I-cn-¡p¶ temIvk`mwK§Ä, nb-a-k-`mw-K-§Ä, k¶² kwL-S--IÄ XpS-§n-b-h-cp-ambpw CXv kw_Ôn¨ NÀ¨-IÄ S¯n A`n-{]m-b-§Ä Bcm-bm³ Xocp-am-n-¨p. CX-p-k-cn-¨pÅ {]hÀ¯--§-fp-ambn kanXn apt¶m-«p-t]m-bn. _lp. apJy-a{´n {io. D½³ Nm­n-bpambn ]e-X-hW NÀ¨- S-¯m³ I½n-än¡v Ign-ªp. ssPh-ssh-hn[y kwc£Ww Dd¸m-¡p-t¼mįs¶ kmamyP§-fpsS Pohn-Xs¯ {]Xn-Iq-e-ambn _m[n-¡m-¯ hn[-¯n ]Ýn-a-L«w kwc-£n-¡p-¶-Xn-pÅ nÀt±-i-§-fmWv th­-sX¶v _lp. apJy-a{´n hyà-am-¡n. 5. temI-k`mw-K-§fpsSbpw nb-a-k-`mw-K-§fpsSbpw tbmKw sk{I-«-dn-tb-änse ZÀ_mÀlmfn 13.11.2013 cmhnse 10.30 vv tNÀ¶ tbmK¯n IkvXqcncwK³ I½nän dnt¸mÀ«nt·epÅ hnZKv[kanXn I¬ho--À s{]m^. D½³ hn. D½³ A[y-£-X- hln-¨p. hnZKv[kan-Xn-bw-Kamb {io.]n.-kn. kndn-bIv ]s¦-Sp-¯p. Fw.-]n.-amÀ, No^v hn¸v, Fw.-FÂ.-F.-amÀ F¶n-h-cpÄs¸sS 26 t]À tbmK-¯n k¶nln-X-cmbn X§-fpsS A`n-{]m-b-§Ä tcJ-s¸-Sp-¯n. tI{µ a{´n-amÀ tcJm-aqew X§fpsS A`n-{]m-b-§Ä tcJ-s¸-Sp-¯n. P-{]-Xn-n-[n-IÄ D¶bn¨ {][m nÀt±-i-§Ä Xmsg-¸-d-bp-¶p:  dnt¸mÀ«n ]cn-ØnXnteme (ESA) {]tZ-i-§-fmbn tcJ-s¸-Sp-¯n-bn-«p-Å-h an¡hmdpw Pkm{µX IqSnb {]tZ-i-§fpw Irjn-t¯m-«-§fpw B-b-Xn-m Ahsb Hgn-hm-¡-Ww.  sNdp-InS Xma-k-¡mÀ¡v hoSv, aäv nÀ½m-W-{]-hÀ¯§Ä F¶nh sN¿m-mIm¯ ØnXn- Hgn-hm-¡-Ww. 6
  • 14.  dnt¸mÀ«p-ambn _Ô-s¸«v hw-h-Ip¸v kzoI-cn-¡p¶ ntcm-[ S-]-Sn-IÄ nÀ¯n-h-bv¡-Ww.  ]cn-ØnXn teme {]tZ-i-¯nsâ AXncv nÀW-bn-¡m³ hntÃPv, UoamÀt¡-j³ bqWnäv Bbn FSp-¯n-«pÅXv amä-Ww.  h-¯nsâ AXnÀ¯n tm¡n C.-F-kv.-F.-bpsS AXncv nÀWbn-¡-Ww.  1.1.1977 ap¼v Ap-`-h-¯n-ep-ÅXpw ]«bw sImSp-¡p-sa¶v hmKvZmw ÂIn-bn-«pÅ- Hcp Øehpw ]cn-ØnXnteme {]tZ-i-ambn {]Jym-]n-¡-s¸-S-cp-Xv.  hw-h-Ip-¸nsâ nb-{´-W-¯n-epÅ Øe-§Ä tm«nss^ sN¿-Ww  Ct¸mÄ S-¡p¶ nÀ½mW {]hÀ¯--§Ä nÀ¯nhbv¡cpXv.  NXp-c-{i-In-tem-ao-ädnv 100þpta P-kwJy F¶ am-ZWvUw ]men-¨v A{Xbpw Pkm{µ-X-bpÅ hntÃ-Pp-Isf ]qÀ®-ambpw Cu ]cn-ØnXnteme {]tZ-i-¯nsâ ]cn-[n-bn n¶pw Hgn-hm-¡Ww.  ]-cn-ØnXnkulrZ KrlnÀ½mW ]²-Xn (Ecofriendly Housing Scheme) kw_Ôn¨v hyàX thWw.  Bscbpw IpSn-sbm-gn-¸n-¡m³ ]mSn-Ã.  ]md-s]m-«n-¡Â, a-W Jw XpS-§n-bh s]mXp-ta-J-e-bn-em-¡m³ Ign-bptam F¶ Imcyw ]cn-tim-[n-¡-Ww.  {]mtZ-inIamb hnI-k {]hÀ¯--§Ä ]mSnà F¶ ip]mÀi amä-Ww.  ]cn-ØnXnteme {]tZ-i-§-fn-se {]hÀ¯--§Äs¡Ãmw {Kma-k-`-bpsS ap³Iq-«nbpÅ F³.-H.-kn. thW-sa¶ ip]mÀi- amä-Ww.  ]Ýn-a-L«w F´p- hn-e-sIm-Sp¯pw kwc-£n-¡-Ww.  Nph¸v Imä-K-dn-bn DÄs¸-Sp¯n-bn-«pÅ hyh-km-b-§Ä, sXÀa ]hÀ t{]mPIvSp-IÄ apX-em-bh XS-b-Wsa¶v dnt¸mÀ«n ]d-bp-¶-XpsIm­v IÀj-IÀ¡v tZmjsa¶pw hcn-Ã.  h-t¯mSv tNÀ¶v 100 aoäÀ _^Àtkm¬ D­m¡n ]cnØnXn kwc-£n-¡Ww.  ssPh¡rjn t{]mÕm-ln-¸n-¡-Ww. 7
  • 15. 6. I½nän S-¯nb knänwKpI-fpsS hnhcw w. 1. 2. 3. 4. 5. 6. XobXn 26.11.2013 26.11.2013 26.11.2013 26.11.2013 27.11.2013 27.11.2013 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 27.11.2013 28.11.2013 28.11.2013 28.11.2013 28.11.2013 28.11.2013 29.11.2013 29.11.2013 15. 16. 17. 18. 19. 20. 03.12.2013 03.12.2013 03.12.2013 03.12.2013 04.12.2013 04.12.2013 21. 22. 23. 24. 25. 04.12.2013 07.12.2013 07.12.2013 07.12.2013 09.12.2012 26. 27. 28. 09.12.2013 12.12.2013 13.12.2013 29. 18.12.2013 30. 18.12.2013 Øew Bdfw ]©m-b¯v Hm^okv, I®qÀ sIm«n-bqÀ ]©m-b¯v Hm^okv, I®qÀ sNdp-h-t©-cn, ]mSyw ]©m-b¯v am-´-hmSn ]©mb¯v I½yq-Wnän lmÄ, hb-mSv Iev]ä If-IvS-tdäv, hb-mSv tImS-t©cn ]©m-b¯v Hm^okv ]cn-k-cw, acn-b³ Ieym-W -a-WvU]w, tImgn-t¡mSv Xncp-h-¼mSn Ap-cmKv BUn-täm-dnbw, tImgn-t¡mSv Imhne¼md ]©m-b¯v Hm^okv, tImgn-t¡mSv Iqcm-¨p­v ]©m-b¯v Hm^okv, tImgn-t¡mSv ne-¼qÀ apn-kn-¸m-enän, ae-¸pdw Imfn-Imhv I½yq-Wnän lmÄ, ae-¸pdw Icp-hm-c-¡p­v ]©m-b¯v Hm^okv, ae-¸pdw a®mÀ¡mSv t»m¡v ]©m-b¯v Hm^okv, ]me-¡mSv s·md ]©m-b¯v Hm^okv, PWD sdÌv lukv, ]me-¡mSv ASn-amen ]©m-b¯v Su¬ lmÄ, CSp¡n tZhn-Ipfw Xmeq¡v Hm^okv, CSp¡n sSp-¦­w Xmeq¡v Hm^okv, CSp¡n h{io HmUn-täm-dn-bw, Ipanfn, CSp¡n I«-¸ Su¬lmÄ, CSp¡n sNdp-tXmWn (C-Sp¡n If-IvS-tdäv þ ss]mhv), CSp¡n sXmSp-]pg apn-kn-¸Â lmÄ, CSp¡n Iq«n-¡Â ]©m-b¯v, tIm«bw Cucm-äp-t]« t»m¡v Hm^okv, tIm«bw ]¯-w-Xn« If-IvS-tdäv A¼qcn, amen-¸-d-¼n sat½m-dn-b lmÄ, Xncp-h-´-]pcw sX·e ]©m-b¯v Hm^okv, sImÃw Nme-¡p-Sn ]cn-bmcw I½yq-Wnän lmÄ XriqÀ Pnà kb³kv Bâv sSIvtm-fPn ayqknbw lmÄ (]-cnØnXn {]hÀ¯-IÀ am{Xw) imkv{X `h³, Xncp-h--´-]pcw (]-cn-ØnXn {]hÀ¯IÀ am{Xw) AUoj-W No^v sk{I-«-dn, A{Kn-¡Ä¨À s{]mU£³ I½o-j-WÀ F¶n-h-cp-am-bpÅ aoänwKv 8
  • 16. I½nän hnhn[ PnÃ-I-fn S-¯nb knänw-Kp-I-fn h³tXm-Xn-epÅ P-]-¦m-fn¯hpw {]Xn-I-c-W-hp-amWv D­m-b-Xv. 30,000 t¯mfw t]À knän-wKp-I-fn ]s¦-Sp¯v X§-fpsS A`n-{]m-b-§fpw ]cm-Xn-Ifpw tcn«d-nbn-¨p. 8976 ]cm-Xn-IfmWv tcJm-aqew e`n-¨Xv. e`n¨ At]-£-I-fpsS Ah-tem-Iw Xmsg tNÀ¯n-cn-¡p-¶p: DISTRICTWISE DETAILS OF COMPLAINTS RECIEVED 3500 3000 3131 2500 2000 1856 1500 1437 1000 500 0 1038 33 26 233 292 272 443 165 50 7. s]mXp-P--§-Ä D¶-bn¨ {][m A`n-{]m-b-§Ä 7.1. {]Xn-Iq-e-amb A`n-{]m-b-§fpw nÀt±-i-§fpw  Irjn-`q-anbpw P--hmktI{µ-§fpw ]cn-Øn-Xn-teme taJ-e-I-fn DÄs¸-«n-«pÅXv Hgn-hm-¡-Ww.  as®m-en¸v XS-bm³ imkv{Xo-b-amb ap³I-cp-X-temsS Irjn sN¿p¶ {lkzIme hnf-IÄ¡v nb-{´Ww ]mSn-Ã.  Irjn, km[m-cW P-Po-hnXw F¶n-hbv¡v nb-{´-W-§sfm¶pw ]mSn-Ã.  IÀj-I-cpsS hcp-amw hÀ²n-¸-n¡m-pÅ kwhn-[mw D­m-¡-Ww.  t^mdÌv P­-bn«v AXnÀ¯n nÀWbn-¨n-«pÅ h-{]-tZ-i-§Ä am{Xw ]cnØnXn ZpÀ_e {]tZ-i-§-fn DÄs¸-Sp-¯n-bm aXn.  N.-In.-ao-ä-dnv 100 t]cn IqSp-X P-km-{µ-X-bpÅ hntÃ-Pp-Isf asämcp am-ZÞhpw tm¡msX ]cn-ØnXnteme- ta-J-e-bn n¶pw Hgn-h-m¡-Ww. 9
  • 17.  dntam«v sk³knwKv kmt¦-XnI hnZy D]-tbm-Kn-¨p-sIm-­pÅ C.-F-kv.F. nÀWb-¯n IrXy-X-bn-Ã. IrXy-amb ^oÂUv kÀth S¯n AXnÀ¯n nÀW-bn¡p-I.  InWÀ, Ipfw F¶nh Ipgn-¡m³ ]cn-Ø-nXn hIp-¸nsâ Ap-aXn thWsa¶ n_-Ô Hgn-hm-¡-Ww.  a®v kwc-£W {]hÀ¯--§-Ä IÀj-Isâ ]c-¼-cm-KX Ad-nhp-h-¨p-sIm­v sN¿p-¶-Xnv nb-a-X-SÊw ]mSn-Ã.  sNdp-InS ma-am{X IÀj-IÀ¡v hoSv nÀan-¡mmbn kz´w `qan-bn n¶pw IÃpw aWepw FSp¯v D]-tbm-Kn-¡p¶Xnv nb-{´Ww ]mSn-Ã.  hfÀ¯p-ar-K-]-cn-]m-e--¯nv nb-{´W§Ä D­m-h-cp-Xv.  ]c-¼-cm-KX aÕy-_-Ô--¯nv XSÊw D­m-I-cp-Xv.  kz´w Irjn-Ø-e¯v acw hfÀ¯p-¶Xpw apdn-¡p-¶Xpw IÀj-Isâ Ah-Im-iambn ne-nÀ¯-Ww.  Pem-i-b-§fn XS-bW nÀan-¡p-¶-Xnpw ag-¡p-gn-IÄ nÀan-¡p-¶-Xnpw nb{´-W-§Ä D­m-h-cp-Xv.  ]Ýn-a-L-«-¯nse Hcp {]tZ-i¯pw Bip-]-{Xn-IÄ t]mepÅ s]mXp-Øm-]-§Ä¡pw, tdmUv, ]mew nÀ½m-W-¯npw hnI-k ]²-Xn-I-fpsS S-¸m-¡enpw XS-Ê-ap-­m-I-cp-Xv.  `qan-bpsS {Ib-hn-{I-bw, hmbv]-sb-Sp-¡Â F¶n-hbv¡v XSÊw D­m-I-cp-Xv.  P-§sf IpSn-sbm-gn-¸n-¡p¶tXm, AsÃ-¦n ZpÊ-l-amb nb-{´-W-§Ä ImcWw kzbw IpSn-sbm-gnªv t]mIm³ nÀ_-Ôn-X-cm-Itm DÅ kml-Ncyw D­m-h-cp-Xv.  1977 Pp-hcn 1þv ap¼v Ap-`-h-¯n-en-cn-¡p¶ `qan-IÄ¡v ]«bw ÂIp-hm-pÅ Xocp-am--¯nv dnt¸mÀ«v XS-Ê-am-I-cp-Xv.  C.-F-^v.-FÂ. (]-cn-ØnXn ZpÀ_e taJ-e) nbaw þ 2003 d±m-¡-Ww.  C.-F-kv.-F. `mhn-bn C.-F-^v.-FÂ. Bbn amäp-I-bnà F¶ Dd¸p ÂI-Ww.  Pkm{µX IW-¡m-¡p-¶-Xnv 2011 sk³k-kns B{i-bn-¡-Ww.  IÀj-IÀ, hw nb-a-§Ä¡v hnt[-b-ambn kz´w Øe¯v Pohn-¡pIbpw Irjn sN¿pIbpw thW-sa-¶pÅ n_-Ô D­m-I-cp-Xv.  IÀj-IÀ Ap-hÀ¯n-¡p¶ {]IrXn, ]cn-ØnXn kwc-£-W {]hÀ¯--§sf ImWm-Xn-cn-¡-cp-Xv. 10
  • 18.  ne-hn ImSp kwc-£n-¡mpw mSp c£n-¡mpw [mcmfw nb-a-§Ä DÅt¸mÄ ]pXn-bh krjvSn-¡p-I-b-Ã, DÅ-hbpsS Imcy-£-aamb S-¯n-¸mWv Bh-iyw.  30 Un{Kn-bn IqSp-X Ncn-hpÅ {]tZ-i-§-fn X¶m­v hnf-IÄ am{Xta Irjn sN¿mhq F¶ ip]mÀi; ChnsS a®v kwc-£W S-]SnIÄ (tIm-­qÀ _­v) ssIs¡m-­n-«mWv Irjn sN¿p-¶Xv F¶ Imcyw a-Ên-em-¡m-sX-bmWv ÂIn-bn-«p-Å-Xv.  bq¡m-en]vävkv t]mepÅ GI hnf-IÄ ]mSnà F¶ ip]mÀi d_À, Im¸n, tXbne, Gew apX-emb mWyhnf-I-fpsS Irjnsb _m[n-¡pw.  C.-F-kv.-F. {]tZ-i-§-fpsS _^À tkmWnsâ hoXn 10 In.ao. F¶Xv Hgn-hm-¡pI.  hhpw Irjn-`q-anbpw X½n hyà-amb thÀXn-cnhv D­m-¡-Ww. hm-XnÀ¯nbn tkmfmÀ s^³knwKv/ Ce-Iv{SnIv s^³knwKv GÀs¸-Sp¯n AXnÀ¯n, skIyq-cnän t^mgvknsâ taÂtm-«-¯n-em-¡-Ww (Environmental Policing). hy-ar-K-§-Ä hm-XnÀ¯n-bn n¶pw ]pd-¯p-I-S-¡p-¶Xv XSªv Ah-bpsS B{I-a-W-¯n n¶pw P-§sf c£n-¡-Ww.  ]cn-ØnXn kwc-£W {]hÀ¯--§Ä {Kma-k-`-bn NÀ¨ sNbvXv ]©m-b¯nsâbpw P-Iob ssPh-ssh-hn[y ]cn-]m-e kan-Xn-I-fp-sSbpw tXr-Xz¯n S-¸m-¡-Ww, Hcp Imc-W-h-imepw hw ]cn-ØnXn hIp-¸nv Npa-Xe ÂI-cpXv.  60 hb-Êp-I-gnª IÀj-IÀ¡v {]Xn-amkw 3,000 cq]-sb-¦nepw s]³j³ ÂIWw. 7.2. ApIq-e-amb A`n-{]m-b-§fpw nÀt±-i-§fpw  Aan-Xhpw Aim-kv{Xo-b-hp-amb Icn-¦Â Jw DcpÄs]m-«enp Imc-W-am-Ip¶-Xn-m CXv ntcm-[n-¡-Ww.  ]cn-ØnXn¡v XI-cm-dp-­m-¡p¶ bq¡m-en-t]m-epÅ hr£-§Ä «p-]n-Sn-¸n-¡p-¶-Xn nb-{´Ww thWw.  ]Ýn-a-L-«-{]-tZ-i-§-fn aW Jw nb-{´n-¡-Ww.  ]cn-ØnXn kwc£Ww P-]-¦m-fn-¯-t¯msS S-¸m-¡p-I.  kwc£W {]hÀ¯--§Ä¡v oÀ¯-Sm-[n-jvTnX kao-]w kzoI-cn-¡-Ww. 11
  • 19.  ]©m-b¯v amÌÀ ¹m³ cq]o-I-c-W-¯nv {Kma-]-©m-b-¯p-IÄ ssPh-ssh-hn[y t_mÀUv cq]o-I-cn-¨n-«pÅ sSIvn-¡Â kt¸mÀ«v {Kq¸pÄs¸-sS-bpÅ hnZ-Kv[-·mcpsS tkhw D]-tbm-K-s¸-Sp-¯Ww, CXv P-]-¦m-fn-¯-t¯msS X¿m-dm-¡-Ww.  am-Z-WvU-§Ä {]Imcw ]cn-ØnXnteme {]tZ-i-§-fn DÄs¸-Sp-t¯-­n-bncp¶ Nne {]tZ-i-§Ä dnt¸mÀ«n DÄs¸-Sp-¯-s¸-«n-«nÃ, CXv ]cn-tim-[n-¡-Ww.  ]cn-ØnXnteme {]tZ-i-§-fn DÄs¸-Sp-¯m¯ {]tZ-i-§-fnepw A-[n-IrX Jw apX-em-bh ntcm-[n-¡-Ww.  ]cn-ØnXnteme {]tZ-i-§-fn DÄs¸-Sp¶ h-{]-tZ-i-§-fn ap-jysâ IS¶p Ib-ä-§Ä; ]pXnb tdmUp-IÄ, AW-s¡-«p-IÄ, sI«n-S-§Ä XpS-§n-bh Ap-h-Zn-¡m³ ]mSn-Ã.  dnt¸mÀ«p-ambn _Ô-s¸«v Am-h-iyamb `oXn ]c-¯p-¶-hÀs¡-Xnsc IÀi-amb S-]-Sn-sb-Sp-¡p-I.  C.-F-kv.-F.bn IoS-m-in-n-bpsS D]-tbmKw L«wL«-ambn Ipd-bv¡p-I, CXnmbn FÃm ]©m-b¯pIfnepw t]mfn-lukn ]¨-¡dn¡rjn- -S-¸m-¡-Ww.  C.-F-kv.-F. bn 20,000 N.-ao-äÀ hym]vXn-bpÅ sI«n-S-§fpw, 50 G¡À hsc-bpÅ Su¬jn¸p-Ifpw Ap-h-Z-o-b-am-sW¶ hyhØ ]px-¸-cn-tim-[n-¡-Ww.  ]cn-ØnXn BLm-X-ap-­m-¡p¶ sP.-kn.-_n. t]mepÅ b{´-§-fpsS D]-tbmKw ]cn-ØnXnteme {]tZ-i-§-fn am{X-aà aän-S-§-fnepw nb-{´n-¡-Ww.  an-d hm«À tiJ-cn¨p hn¡p¶ kwcw-`-§Ä ]Ýn-a-L« {]tZ-i-§-fn nb-{´n-¡-Ww.  hml--§fpsS F®¯nv nb-{´-Ww GÀs¸-Sp-¯Ww.  ]Ýn-a-L-«-¯nse 63 iX-amw {]tZ-is¯ IkvXqcncwK³ I½nän kmwkvImcnI `q{]-tZ-i-ambn Is­-¯nbn-«p-­v. Chn-S-§-fnse ]cn-ØnXn NqjWw kw_Ôn¨ hnh-c-§-sfm¶pw dnt¸mÀ«n Cà F¶Xv yq-X-bm-Wv.  Umw nÀam-Ww, hyh-km-b§Ä, Jw F¶nh ]Ýn-a-L-«-¯nse Pe-t{km-XÊp-IfpsS h³tXm-Xn-epÅ -tim-j-W-¯nv hgn-sbm-cp-¡p-¶p-­v. CXnv XS-bn-«nsÃ-¦n cq£-amb Pe-£m-a-¯n-te¡v tIcfw o§m-n-S-bp-­v. 8. k¶² kwLSI-fpsS tbmK§fpw Dcp-¯n-cnª nÀt±-i-§fpw ]cn-ØnXn taJ-e-bn {]hÀ¯n-¡p¶ kÀ¡m-tcXc kwL-S--Ifn n¶pw A`n-{]mbw kzcq-]n-¡p¶Xnmbn 13.12.2013 v {]nb-ZÀinn ¹n-täm-dnbw lmfn h¨pw 18.12.2013  imkv{X-`-h-n h¨pw knänwKv S-¯n. 13 kwL-S--I-fpsS {]Xn-n-[n-IÄ 12
  • 20. tbmK-¯n ]s¦-Sp-¯p. IqSmsX nc-h[n kwL-S--IÄ t_mÀUv Hm^o-kn tcn«pw CXv kw_-Ôn¨ A`n-{]m-b-§Ä kaÀ¸n-¨n-«p-­v. {]ikvX ]cn-ØnXn hnZ-Kv[-cmb {ioa-Xn. kpK-X-Ip-amcn, tUm.-BÀ.-hn.-Pn. tatm³, tUm.-hn.-F-kv. hnP-b³, s{]m^. Fw.sI.- {]-kmZv F¶n-hcpw kwØm imkv{X kmlnXy ]cn-j¯v {]Xn-n-[nbpw tcns«¯n nÀt±-i-§Ä kaÀ¸n-¨p. {][m--s¸« nÀt±-i-§Ä NphsS tNÀ¡p-¶p.  ]Ýn-a-L-«-{]-tZ-i-§-fn Pn-X-I-amäw hcp-¯nb hnf-IÄ Ap-h-Zn-¡-cp-Xv.  ]Ýn-a-L-«-{]-tZ-i-§-fn ¹mÌnIv D]-tbmKw 3 hÀj-¯n-Iw ntcm-[n-¡-Ww.  Cu {]tZ-i-§-fnse tdmUv hnI-kw ]cn-ØnXn BLmX ]T--¯nsâ ASnØm--¯n- am{X-am-IWw.  sI«nS nÀ½mWw ]cn-ØnXn kulr-Z-]-c-am-bn-cn-¡-Ww.  kutcmÀÖw t]mep-Å ]cn-ØnXnkulrZ sshZyp-tXm¸m-Zw t{]mÂkm-ln¸n-¡-Ww.  kzIm-cy-`q-an-I-fn kzm`m-hnI kky-Pm-e-§Ä ne-nÀ¯p-¶-Xnv km¼-¯nI t{]mÕm-lw ÂI-Ww.  cmk¡rjn-bn n¶pw ssPh-¡r-jn-bne¡v amdp-¶-hÀ¡v km¼-¯nI BpIqeyw ÂI-Ww.  c­v ]ip-¡-sf-¦nepw DÅ-hÀ¡v _tbm-Kymkv ¹mâv nÀ½n-¡m³ km¼-¯nI klmbw ÂI-Ww.  ]cn-ØnXnkulr-Z-§-fmb Irjn t]mepÅ kwcw-`-§Ä S-¯p-¶-hÀ¡v tkhthXw ÂI-Ww.  C.-F-kv.-F.-I-fn J-w, ]md-s]m-«n-¡Â, aW Jw F¶nh ]qÀW-ambpw ntcm-[n-¡-Ww.  XS-b-W-IÄ nÀ½n-¡m³ IÀj-IÀ¡v km¼-¯nI klmbw ÂI-Ww.  Jw sIm­v in¨ Zn-I-fpsS Ccp-I-c-I-fnepw kwc-£-W- kwhn-[mw nÀan¡-Ww.  ]Ýn-a-L-«-¯nse ]cn-Øn-Xn-tem-e-amb sÃm-cp- ]¦v {]tZ-ihpw kmwkvIm-cnI `q{]-tZiw F¶ ]«n-I-bn DÄs¸-Sp¯n Hgn-hm-¡mmWv IkvXq-cn-cw-K³ kanXn {ian¨n-«p-Å-Xv. kmwkv¡m-cn-I- `q{]-tZiambn nÀWbn-¨n«pÅ ssPhssh-hn[y k¼p-jS- {]tZ-i-§-fn h³tXm-Xn Jw t]mepÅ {]hÀ¯-§Ä S-¡p-¶p. CXv IkvXq-cn-cw-K³ kanXn ]cn-tim-[n-¨n-«n-Ã, adn¨v Cu io-IcW {]hÀ¯--§Ä¡v ]¨-s¡mSn ImWn-¡p-I-bmWv sNbvXn-«p-Å-Xv. 13
  • 21.  D]-{Kl XnI¨pw kmt¦-Xn-I-hnZy D]-tbm-K-s¸-Sp¯n sXäm-Wv. {]tZ-i-¯nsâ Hcp C.-F-kv.F.sb ]mcn-ØnXnI thÀXncn-¨Xv kwth-Z£aX (Ecological sensitivity) nÀW-bn-¡p-¶-Xn B {]tZ-i-¯nsâ Ncn-hv, `qan-bpsS InS¸v F¶nh hfsc {][m--am-sW-¶n-cns¡ IkvXq-cn-cw-K³ kanXn CsXm¶pw ]cn-K-Wn-¨n-«n-Ã.  ]cn-ØnXnteme {]tZ-i-§-fn 20,000 NXp-c{i aoäÀ hsc-bpÅ sI«n-S-§Ä Ap-h-Zn¡mw F¶ ip]mÀi bpàn¡v nc-¡m-¯-Xm-Wv.  {Kma-k`-I-fn NÀ¨sN¿m-sX-bmWv dnt¸mÀ«v X¿m-dm-¡n-bXv F¶-Xn-m Cu {]tZ-i-§-fnse XÂØnXn nÀW-bn-¡p-¶-Xn k-anXn ]cm-P-b-s¸-«p.  ]cn-Øn-Xn¡pw ap-jypw hncp-Zv[-amb Cu dnt¸mÀ«v ncm-I-cn-¡p-Ibpw, kwtbm-PnX ImgvN-¸m-tSm-Sp-IqSn imkv{Xobambn X¿m-dm-¡-s¸« KmUvKn I½nddn dnt¸mÀ«v CXpambn _Ô-s¸-«-h-tcmSv; {]tXy-In¨v {Kma-k-`-I-fnÂ, NÀ¨ sNbvXp S-¸n-em-t¡-­-Xpam-Wv.  ]cn-ØnXn kwc£-W-¯nepw hnI-k--{]-hÀ¯--§-fnepw thÀXn-cn-hp-­m¡n P-§Ä¡n-S-bn ssiYneyw D­m-¡-cp-Xv.  IkvXqcncwK³ I½nän dnt¸mÀ«n nÀt±-in-¡-s¸-«n-«pÅ ]ÝnaL« ]cn-ØnXn AtXm-dn-än-bpsS {]hÀ¯w IqSp-X ià-am-¡m³ hyhØ sN¿-Ww.  P-]-¦m-fn-¯-t¯m-sS-bpÅ ]cn-ØnXn kwc-£Ww F¶ Bi-b-¯np KmUvKn I½nän ÂIn-bn-cn-¡p¶ {]mapJyw ÇmL-o-b-am-Wv.  ]Ýn-a-L-«-¯nse ocp-d-h-Ifpw Pe-t{km-X-Êp-Ifpw kwc-£n-¡-s¸-Sm-¯-Xp-Xs¶-bmWv tIcfw tcn-Sp¶ PeZuÀe`y-¯n-pÅ apJy-Im-c-Ww.  Ing-§p-hÀK-§Ä Hcp apJy `£y-hn-f-bmbn tIc-f-¯n D]-tbm-Kn-¨p-h-cp-¶p. ac-¨on t]mepÅ hnf-IÄ tIc-f-¯nse Ncnª {]tZ-i-§-fn Irjn sNbvXphcp¶Xv C¯cw hnf-I-Ä ÂIp¶ `£y-kpc£m {]m[myw ap¶n¡-­m-Wv. AXn-m Ncnª {]tZ-i-§-fn C¯cw hnf-I-fpsS Irjn ntcm-[n-¡m³ ]mSn-Ã.  ]cn-Øn-Xn-teme {]tZ-i-§-sf-¸-än-bpÅ Bi-¦bv¡v {][m--Im-cWw ]cn-ØnXn ZpÀ_e nb-a-¯n³Io-gn (EFL) hw-h-Ip¸v sNdp-InS IÀj-I-cpsS `qan jvS]-cn-lmcw sImSp-¡msX Gsä-Sp-¯-Xm-Wv. Cu nb-a-¯nsâ Bhiyw Ah-kmn-¨n-cn-¡p-¶p. IÀj-IÀ am{X-aà {]apJ ]cn-ØnXn hnZ-Kv[À DÄs¸sS C¡mcyw Nq­n-¡m-Wn-¨n-«p-­v. AXn-m C.-F-^v.-FÂ. nbaw d±v sN¿-Ww. 14
  • 22. 9. hnZKv[ kan-Xn-bpsS s]mXp-hmb ImgvN-¸mSv ]cn-ØnXn kulrZþkpØnchnI-k-w F¶ Bi-b-¯nv temI-s¯-¼mSpw {]m[m-y-tadn hcn-I-bm-Wv. hnIk {]hÀ¯--§Ä kmamyP-§-fpsS PohnXnehm-c-¯n D¶-aw D­m-¡-Ww, AtX kabw hne-s¸« ]cn-ØnXn k¼-¯p-I-fpsS io-I-c-Whpw aen-o-I-c-Whpw Hcp Imc-W-h-imepw Ap-h-Zn-¡m-m-hp-¶-Xp-a-Ã. ]cnØnXn hn`ht{kmX-Êp-I-fpsS Aan-X-amb NqjWw `mhnXe-ap-d-bpsS kzØ-amb Pohn-X-s¯bpw `£ykpc-£-sbbpw {]Xn-Iq-e-ambn _m[n-¡psa¶pÅ kXyhpw mw Xncn-¨-dn-tb-­n-bn-cn-¡p-¶p. AtX-kabw Xe-ap-d-I-fmbn Irjnbpw aäv sXmgn-ep-Ifpw D]-Po-h--amÀK-am-¡nb kmamyP-§-fpsS Pohn-Xs¯ tZmj-I-c-ambn _m[n-¡p¶ Hcp S-]-Sn-bpw D­m-Impw ]mSn-Ã. ImÀjn-I-hr¯n ]c-¼-cm-K-X-ambn Ap-hÀ¯n-¨p-h-cp¶ ae-tbm-c-ta-J-e-bnse IÀjIcpsS Imcy-sa-Sp-¯mÂ, Ch-cpsS ]qÀhn-IÀ AXy-²zm--¯n-eqsSbmWv X§-fpsS {]tZ-i-§Ä C¶p-Im-Wp¶ coXn-bn ^e-`q-bn-jvT-amb Irjn-`q-an-bm¡n amän-b-sX¶p a-Ên-emIpw. BZy-Ime IÀj-IÀ¡v ae-¼n XpS-§nb {]Xn-Iqe kml-N-cy-§-tfmSv Gäp-ap-t«-­n-h-cp-Ibpw, an¡ IpSpw-_-§-fnepw ]e AwK-§fpw ac-W-¯nv Iogvs¸-tS­n-h-cp-Ibpw sNbvXn-«p-­v. AXp-sIm-­p-X-s¶ Ct¸m-gs¯ Xe-ap-d-bv¡v Cu `qan-bpambn sshIm-cn-I-amb _Ôap­v. IqSmsX ]Ýn-a-L«s¯ kw_-Ôn¨v D¶-X-Xe hÀ¡nwKv I½n-än X¿m-dm-¡nb dnt¸mÀ«v S-¸m-¡n-bm ]cn-ØnXnteme {]tZ-i-§-fn hkn-¡p¶ P-§fpw, nb-{´-W-§Ä GÀs¸-Sp-¯m¯ ]cn-kc {]tZ-i-§-fn Ign-bp¶-hcpw X½n kmaqly Ak-aXzw DS-se-Sp-¡m-n-S-bp-­v. c­m-as¯ hn`m-K-¯nv Ap-h-Z-o-b-amb ]eXpw BZy hn`m-K-¯nÂs]« P-§Ä¡v {]m]y-a-Ãm¯ ØnXn kwPm-X-am-tb-¡pw. CXv X¯p-ey-amb Ah-Imiw F¶ `c-W-L-Sm]c-amb Ah-Im-i¯n-p-Xs¶ hncp-²-ambn `hn-t¨-¡mw. IÀj-IÀ DÄs¸-sS-bpÅ P-hn-`m-K-§Ä ]cn-ØnXn kwc-£-W-¯nepw ssPhssh-hn[y kwc-£-W-¯nepw Ah-cp-tS-Xmb ]¦v hln-¡p-¶p-­v. tIc-f-¯nse ]ÝnaL« {]tZ-i-§-fn sÃmcp ]¦pw kpK-Ô-hy-RvP--§fpw tXm«-hn-f-Ifpw Irjn sN¿p¶ taJ-e-I-fm-Wv. tXbn-e, Gew, Ipcp-ap-f-Iv, Im¸n, d_À F¶n-h-bmWv CXn apJyw. Cu tXm«-hn-f-I-sfÃmwXs¶ h-kamamb A´-co£w {]Zmw sN¿p-¶p. ImÀ_¬ Bhm-lw (Carbon Sequestration), ssPh-ssh-hn-[y kwc-£Ww--, A-´co£ ipNo-I-cWw XpS-§nb cwK-§-fn Cu Irjn-t¯m-«-§Ä Ah-bp-tS-Xmb ]¦p-hln-¡p-¶p. DZm-l-c-W-ambn Hcp slIvSÀ hnkvXr-Xn-bn-epÅ Im¸n-t¯m«w 6 apX 10 S¬ ImÀ_¬ Hcp hÀjw kw`-cn-¡p-¶p-­v. aäv kwØm--§-fn n¶pw hn`n-¶-ambn tIc-f-¯n ho«p-h-f-¸nse Irjn-bpw ]c-¼-cm-K-X-ambn Ap-hÀ¯n-¨p-h-cp-¶p. ho«p-h-f15
  • 23. ¸nse C¯cw ]c-¼-cm-KX kwtbm-PnX Irjn-bn-S-§Ä ImÀjn-I -ssP-h-ssh-hn-[y¯nsâ Xne-I-¡p-dn-I-fmWv. ]e-bnw hnf-IÄ, Hmtcm hnf-bn-sebpw hyXy-kvX-amb C-§Ä, I¶p-Im-en-IÄ, hfÀ¯p-]-£n-IÄ F¶nh ho«p-h-f-¸n kwc-£n-¡-s¸Sp¶p. IqSmsX aÕy-¡r-jn, tXo¨ hfÀ¯Â, Huj-[-k-ky-¡r-jn F¶n-hbpw ho«p-hf-¸p-I-fn {]Nm-c-¯nep-­v. C§s {]Ir-Xym-epÅ ssPh-Nw-{IaWw km[y-am-Ip-¶p. ]Ýn-a-L«w IS-¶p-t]m-Ip¶ kwØm--§-fn P-km-{µX Gähpw IqSp-X-epÅXv tIc-f-¯n-em-Wv. 1991  tIc-f-¯n NXp-c{i In.-ao. v P-km-{µX 749 Bbncp¶Xv 2001  819 Dw 2011  859 Bbn hÀ²n-¨p. Btfm-lcn `qan 32.5 skâpw, Irjn`qan 25 skâpw (sk³kkv Hm^v C´y) BWv. C¯-c-¯n maam{X-amb Btfmlcn`qan am{X-apÅ kwØm-¯v ImÀjn-tImÂ]m-Zw hÀ²n-¸n-¡pI F¶ kp{]-[m e£y-t¯m-sS-bmWv AXm-Xp-Im-es¯ `c-W-Iq-S-§Ä IÀj-Isc ae-tbmctaJ-e-bnte¡v B-bn-¨Xv. c­mw temI alm-bp-²-Im-e¯v `£y-£maw ]cn-l-cn-¡m-mbn ‘t{Km tamÀ ^pUv’ F¶ ]²Xn sIm­p-h-¶p. A²zm-n-¡m³ k¶-²-cm-b-hsc ssltd-©n-te¡v sN¶v Irjn sN¿m³ `c-W-IqSw t{]cn-¸n-¨p. AhÀ Ahn-sS-sb¯n Ic-sÃpw Ing-§p-hÀK-§fpw kar-²-ambn hnf-bn¨v £maw Hgn-hm¡n. 1950-þ-I-fn kÀ¡mÀ Xs¶ Hcp IpSpw-_-¯nv 5 G¡À hoXw `qan ÂIn ssltd-©n-te¡v IpSntb-dm³ t{]mÕm-ln-¸n-¨p. Npcp-¡-¯n A[n-Ir-X-cpsS Ap-hm-Z-t¯msSbpw t{]mÕm-l--t¯m-sSbpw IpSn-tb-dn-b-hcmWv C¶n-hn-sS-bpÅ P-§-fn -`q-cn-]-£hpw. kpK-Ô-hy-RvP Irjn¡v Ap-tbmPyamb Imem-h-Ø-bpÅ ae-tbmc {]tZ-i-§-fn Irjn-sN-bvXv Cu IÀj-IÀ hntZ-i-m-Wyw tSn-¯¶p. BZy-Im-e-§-fn {]Xn-Iqe Imem-h-Ø-tbmSpw Npäp-]m-Sp-I-tfmSpw aÃn-«mWv IÀj-IÀ Cu ae-tbm-c-{]-tZ-i-§sf Idp¯s]m¶pw aäpw hnf-bp¶ h-k-am--amb Irjn-t¯m-«-§-fm¡n (Agroforestry systems) amän-bXv. Cu {]tZ-i-§Ä ]cn-ØnXnteme-ambn {]Jym-]n¨v nb-{´-W§Ä¡v hnt[-b-ambn Pohn-¡m³ AhÀ nÀ_-Ôn-X-cm-Ip-t¼mÄ Xe-ap-d-IÄsIm­v tSn-b-sXms¡ jvS-s¸-Sptam F¶ Bi¦ AhcpsS a-Ên DS-se-Sp-¡p-¶Xv kzm`mhnIw am{X-am-Wv. IkvXqcncwK³ dnt¸mÀ«v S-¸m-¡p-t¼mÄ Cu IÀj-I-cpsS PohnXs¯ HcpX-c-¯nepw {]Xn-Iq-e-ambn _m[n-¡-cp-sX-¶m-Wv kan-Xn-bpsS ImgvN-¸m-Sv. h-kw-c-£-W-¯nepw, h-n-b-a-§fpsS S-¯n-¸nepw hfsc njv¡ÀjX ]peÀ¯p¶ kwØm--amWv tIcfw. C´y-bnse icm-icn h-hn-kvXrXn 21.5 iX-am-ap-Å-t¸mÄ tIc-f-¯n CXv 29.1 iX-am--am-Wv (MoEF). tIc-f-¯n ne-hn 5 mjW ]mÀ¡p-Ifpw 17 kwc-£nX {]tZ-i-§fpw Hcp I½yq-Wnän dnkÀhp-w D­v. tIc-f¯nse sam¯w hhnkvXr-Xn-bmb (lcn-Xm-h-cWw þ Green Cover) 11309.5032 N.-In.-ao. (29.101%) N.-In.-ao-ä-dn 3213.24 N.-In.-ao. (28.41%) kwc-£n-X-h--am-Wv (kwØm hw-h16
  • 24. y-Pohn hIp¸v). tIc-fw P-§Ä Xn§n-¸mÀ¡p¶ kwØmam-sW-¦nepw aäv kwØm-§sf At]-£n¨v -ChnsS h-¯nsâ Xp­p-h¡-cWw (Fragmentation) Ipd-hm-Wv. kwØm- hw-h-Ip¸v, h-kw-c-£Ww hfsc IÀi--am-bn¯s¶ nÀh-ln-¡p-¶p-­v. ]t£, ]cn-ØnXn kwc£Whpw apjycpsS D]-Po-h-hpw X½n hnth-N-m-]qÀWamb Hcp ka-zbw D­m-tI-­-Xp-­v. hnZKv[ kanXn S-¯nb Hmtcm lnb-dn-§nepw qdp IW-¡n-m-fp-IÄ aäv ]WnI-sfÃmw amän-h¨v HmSn-sb¯n ]cmXn kaÀ¸n-¨-Xp-Xs¶ Ah-cpsS a-Ên-epÅ Bi-¦I-fp-sSbpw `b-¯n-sâbpw {]Xn-^-e--am-bn-cp-¶p. FÃm ]cm-Xn-Ifpw ]cn-tim-[n¨v hnZKv[ kanXn Nne nÀt±-i-§Ä cq]-s¸-Sp-¯nbn«p­v. kanXnbpsS lnb-dn-§n ]s¦-Sp¯v nth-Zw kaÀ¸n-¨-h-cn an¡-h-cp-sSbpw Gähpw henb Bi¦ X§-fpsS hntÃPv apgp-hpw (P--hmktI{µhpw Irjn-Øehpw DÄs¸-sS) IkvXqcn cwK³ I½nän ]cn-Øn-Xn-teme {]tZ-i-ambn {]Jym-]n-¨-Xmbn-cp-¶p. Hcp {]tZiw ]cn-ØnXnteme taJ-e-bmbn amdp-t¼mÄ AhnsS ]e-hn[ sXmgnep-IÄ sN¿m³ nb-{´-W-§Ä D­m-Ipw. At¸m-Ä AhnsS `qan-bpsS hne Ipd-bmnSbp­v. ssIh-i-ap-Å BkvXn-bpsS aXn¸v Ipd-bp-¶Xv Bcpw kln-¡p-I-bn-Ã-tÃm. nb{´-W-§Ä¡p hnt[-b-ambn Pohn-t¡-­n-h-cp-¶Xpw kt´m-j-I-c-amb Ap-`-h-am-In-Ã-. Øew, ]cn-Øn-Xn-temew F¶v {]Jym-]n-¨-tXmsS Øew hn¸ apS-§n. AXn-s-¯pSÀ¶v hnhmlw apS-§epw aäv km¼-¯nI {]iv-§fpw ]e-bn-S-§-fnepw D­m-bn. ]cnØnXnteme-ambn Hcp {]tZ-is¯ {]Jym-]n-¡p-¶-Xn-p-ap¼v ssIs¡m-tÅ­ bkao]--s¯-¸än ¹mnwKv I½n-j³ AwK-am-bn-cp¶ {]W_v sk³ sNbÀam-m-bn-cp¶ I½nän ÂIn-bn-cp¶ ip]mÀi-IÄ ChnsS {]k-à-amWv. Pranab Sen, etc., Committee:The committee knew that the eco-sensitive areas identified by it “would receive protection under the Environment (Protection) Act, 1986 (EPA)”. This awareness had two major implications. First, a balance had to be struck between the protection of ecologically sensitive areas and the needs of national development, particularly in the context of a country like India, with low levels of income & high levels of poverty. Therefore the parameters had to be selected and defined in such a manner that they represented only the critical elements of ecological preservation and did not impinge unduly on the process of development and efforts at eradication of poverty. 17
  • 25. “The nuances of ecological sensitivity are such that excessive rigidity on this count could defeat the very purpose of this exercise, which seeks to strike a balance between preservation of our ecological endowments and the needs of development.” The Pranab Sen etc.. has stressed the importance of “wide public consultation on the nature and manner of regulation of economic activities in the identified areas” before notifying the areas under the EPA, 1986. “In view of the limited knowledge base that exists at present, it is preferable to err on the side of caution and be liberal” in notifying sensitive areas. Npcp-¡-¯nÂ, ]c¶ NÀ¨-IÄ¡pw ]cn-Nn-´--¯np tijw am{Xta P-PohnXw nb-{´-W-§Ä¡v hnt[-b-am-¡n-¯oÀ¡p¶ ‘ESA’ {]Jym]w S-¯mhq F¶v {]Wm_v sk³ hyà-am-¡p¶p. IkvXq-cn-cw-K³ I½nän C¡mcyw ]cn-K-Wn-¨p. AXp-sIm-­mWv apgp-h³ ]Ýn-aL-«-s¯bpw aq¶v hn`m-K-¯n-epÅ ]cn-ØnXnteme {]tZ-i-ambn KmUvKn I½nän {]Jym-]n-¨-t¸mÄ, ]Ýn-a-L-«-¯nsâ 40 iX-amw `mKw am{Xw ]cn-ØnXnteme-ambn IcpXn kwc-£n-¨m aXn, F¶v AhÀ Xocp-am-n-¨-Xv. X§-fpsS Xocp-amw bpàn-k-lam-bn-cn-¡Ww F¶v nÝ-bn¨ B I½n-än ]Ýn-a-L-«s¯ ‘Natural Landscape’, ‘Cultural Landscape’ F¶v c­mbn hn`-Pn-¨p. h-§-fpw, kwc-£n-X-{]-tZ-i-§-fpw, h§Ä t]mse kwc-£n-¡-s¸-tS­ aäv {]tZ-i-§-fp-amWv ‘Natural Landscape’. AXpt]mse Pm-[n-hm-k-tI-{µ-§-fpw IrjnØe-§fpw tXm«-§fpw DÄs¸-Sp-¶XmWv ‘Cultural Landscape’. Ch c­pw thÀXn-cn-¡m-mbn IkvXq-cn-cw-K³ I½nän D]-{K-l-§Ä D]-tbm-Kn¨pÅ Remote sensing technique BWv D]-tbm-Kn-¨Xv. ]t£, dntam«v sk³kn-§n ]e-t¸mgpw Im¸n-t¯m-«tam Ge-t¯m-«tam ImSp-t]mse tXm¶n-¸n-¡p-sa¶pw A§s ‘Natural Landscape’ sâ `mK-ambn Icp-Xm-n-S-bp-s­¶pw IkvXq-cn-cw-K³ I½nän dnt¸mÀ«n¯s¶ ]d-bp-¶p­v. ‘The Committee took note of the environmentally friendly practices in coffee plantations, Kodagu and Cardamom Plantations in Idukki and Wayanad, where integration of natural landscape with human settlement exists.’ (IkvXqcncwK³ I½n-än-bpsS apJ-hp-c-bn n¶v). dnt¸mÀ«nsâ 96-þmw t]Pn ]d-bp¶p “The remote sensing derived vegetation maps are not without limitations. For instance Understory plantations (for eg. 18
  • 26. Cardamom) or naturalized forest plantations cannot be discriminated” AXm-bXv D]{Klw hgn-bpÅ dntam«v sk³kn§v am¸n§v S-¯p-t¼mÄ Nne A]m-I-X-IÄ D­mIm-w F¶v. R§-fpsS kµÀi--th-f-bn P-§Ä Xn§n-¸mÀ¡p¶ ]e-Ø-e-§-fpw, IrjnØ-e-§fpw h{]tZ-i-ambn IcpXn (‘Natural Landscape’) ]cn-Øn-Xn-teme {]tZ-i-§fpsS ]«n-I-bn DÄ-s¸-Sp-¯n-bn-cn-¡p-¶Xv tcn«v I­v t_m[y-s¸-Smpw Ah-k-c-ap­mbn. Hcp sXäp-an-ÃmsX P-hm-k-tI-{µ-§-fpw, Irjn-Ø-e-§-fpw, tXm«-§-fpw, hhpw, hw t]mse kwc-£n-¡-s¸-tS­ aäv Øe-§fpw IrXy-ambn Xncn-¨-dn-bm³ Htc-sbmcp hgn am{X-am-Wp-Å-Xv, Øew tcn«v I­v t_m[y-s¸-Sp-I. AXp-sIm­v C.F-kv.-F. Bbn IkvXqcncwK³ I½nän Is­-¯nb 123 hntÃ-Pp-I-fnepw E.S.Z.1, E.S.Z.2 F¶n-h-bmbn KmUvKn I½nän Is­-¯nb qän Ccp-]-tXmfw ]©m-b¯pIfnepw ^oÂUp-Xe kÀtÆ (^nkn-¡Â shcn-^n-t¡-j³) S¯n, XÂØnXn Is­-¯-W-sa-¶mWv aq¶wK kan-Xn-bpsS nÀt±iw. C§s P-hm-k-tI-{µ-§fpw, Irjn-t¯m-«-§-fpw, hhpw 123 hntÃ-Pp-I-fnepw, qän Ccp-]-tXmfw ]©m-b-¯pIfnepw thÀXn-cn-¡-Ww. ta¸-dª hntÃIfnepw ]©m-b-¯p-I-fnepw Imhp-IÄ, Ipf-§Ä, ]pÂta-Sp-IÄ, sam«-¡p-¶p-IÄ F¶nh ]cn-ØnXnteme {]tZ-i-ambn IcpXn h-t¯msSm¸w kwc-£n-¡-Ww. AtX-k-abw P-hm-k-tI-{µ-§fpw Irjn-Ø-e-§fpw tXm«-§fpw ]cn- ØnXntem-e- {]-tZ-i-§-fpsS (ESA) ]cn-[n-bn n¶pw Hgn-hm-¡p-Ibpw thWw. 10. aq¶wK hnZKv[ kan-Xn-bpsS nÀt±-i-§Ä 10.1. ]cn-Øn-Xn-teme {]tZ-i-§fpsS Is­-¯Â  IkvXq-cn-cw-K³ I½nän, Hcp hntÃ-Pnse ]cn-Øn-Xn-teme {]tZiw B hntÃPnsâ 20 iX-am--¯n IqSp-X Ds­-¦n B hntÃ-Pns apgp-h³ ]cnØnXn ZpÀ_-e-ambn Icp-Xn. At¸mÄ, tijn-¡p¶ 80 iX-amw {]tZ-ihpw Kc-h¡r-X-am-sW-¦nÂt¸mepw B hntÃPv apgp-h³ ]cn-Øn-Xn-tem-e-am-sW¶v nÀW-bn-¡p-¶Xv ymbo-I-cn-¡m³ {]bm-k-am-Wv.  tIc-fs¯ kw_-Ôn¨v hntÃ-Pp-IÄ `c-W-]-c-amb kuI-cy-¯n-p-th-­n-bpÅ Hcp hn`-Pw am{X-am-Wv. F¶m aäv kwØm--§-fn Hmtcm {Kma¯nepapÅXv {]tXyI kmaqlyþkmwkvIm-cnI ]Ým-¯-e-apÅ Pkaql-am-Wv. 19
  • 27.  ]cn-ØnXnteme taJe (ESA) thÀXn-cn-¡p-¶-Xn hntÃ-Pp-IÄ ASn-Øm bqWn-ämbn ImWp-¶Xv aäv kwØm--§sf kw_--v[n¨v A]m-I-X-bn-Ã. AhnS§fn hntÃ-Pp-Ifpw K-c-§fpw hhpw X½n à AIehpw thÀXncnhpw D­v. ]t£ tIcfwt]mse P§Ä Xn§n-¸mÀ¡p¶ kwØm-¯v K-c§fpw {Kma§fpw CS-I-eÀ¶p ImWp-¶-p. tIcfw Hcp Rural Urban Continuum BWv. ChnsS hntÃPv ASn-Øm--am-¡n-bpÅ thÀXn-cnhv A{]-k-à-am-Wv.  tIc-f-¯n IkvXqcncwK³ I½nän ]cn-Øn-Xn-tem-e-ambn nÀW-bn¨ ]e {Kma§-fnepw F©n-o-b-dn§v tImtf-Pp-IÄ DÄs¸-sS-bpÅ henb hnZym-`ymk Øm]--§fpw Bip-]-{Xn-Ifpw ne-hn-ep-­v. an¡ hntÃ-Pp-Ifpw K-c-§sft¸mse `mKn-I-ambn K-c-h¡-cn-¡-s¸-«-h-bm-Wv. aq¶mÀ, Ipan-fn, I«-¸-, sSp¦­w apX-emb Su¬ {]tZ-i-§Ä CXn-p-Zm-l-c-W-§-fm-Wv. _m¦p-I-fpw, henb hym]mc Øm]--§fpw, ImÀ tjmdq-ap-I-fpw, henb hnZym-e-b-§fpw, tlm«-ep-Ifpw, _kvÌmâp-Ifpw, tZhm-e-b-§fpw ØnXn Ft¸mgpw Xnc-t¡-dn-b-h-bm-Wv. ChsbÃmw sN¿p¶ Cu K-c-§Ä DÄs¸-Sp¶ {]tZiw ]cn-ØnXn kwc-£W nb-ahpw hnb-ahpw DÄs¸-Sp¶ nb-{´-W-§Ä¡v hnt[-b-am¡p-¶Xv A{]m-tbm-Kn-Ihpw oXo-I-cn-¡m³ Ign-bm-¯-Xp-am-Wv. Chn-Ss¯ P§Ä, X§-Ä tSn-sb-Sp¯v Ignª DbÀ¶ PohnXnem-hmchpw `uXnIkuIcy-§fpw ne-nÀ¯m³ B{K-ln-¡p-¶Xv kzm`m-hnIw am{X-am-Wv.  Gew, Ipcp-ap-fIv, d_À, Im¸n, IpS-¼pfn XpS-§nb tXm«-hn-f-IÄ Irjn-sN-¿p¶ Øe-§Ä D]-{Kl am¸nw-Kn ImSmbn sXän-²-cn¨v ]cn-ØnXnteme {]tZiw (ESA) F¶ ne-bn tcJ-s¸-Sp-¯-s¸-«n-«p-­v.  IkvXq-cn-cw-K³ I½nän, hntÃPv ASn-Øm LS-I-ambn FSp¯v ]cn-ØnXn ZpÀ_e {]tZ-i-§Ä nÀW-bn-¡p-¶Xv ASn-Øm b-ambn Icp-Xn-sb-¦nepw Xmsg-¸-d-bp¶ {Kma-§-fn Cu b-¯nv hncp-²-ambn P-km-{µX N.-In.-ao-ä-dnv 100  Xmsg-bp-Å h-{]-tZ-i-§Ä DÄs¸-Sp¶ Nne hntÃ-Pp-IÄ ESA bn DÄs¸-Sp-¯n-bn-«nà F¶ hkvXpXbpw I½n-änbv¡v t_m[y-s¸-«n«p­v. hmK-a¬, tImS-tÈ-cn, ae-bm-äqÀ, ]o¨n, hmgmn F¶n-h-bmWv Nne DZm-l-cW§Ä.  ]Ýn-a-L«w IS-¶p-t]m-Ip¶ kwØm§fn h¨v P-km-{µ-X-bn Gähpw ap¶n-epÅ kwØmw tIcfamWv. ]cn-ØnXnteme hntÃ-Pp-IÄ (ESA) Gähpw IqSp-X-epÅ CSp¡n PnÃ-bnÂt]mepw 2011þse sk³kkv {]Imcw N.In.-ao-ä-dnv 254 F¶ tXmXnemWv P-km-{µ-X. 2001þ CXv N.-In.-ao-ä-dnv 259 Bbn-cp-¶p. F¶m Hcp N.-In.-ao-ä-dn 100þ IqSp-X P-km-{µXbpÅ {]tZ- 20
  • 28. i-§Ä ESA Bbn {]Jym-]n-¡m³ ]mSnà F¶ HLWG nÀt±iw tIc-fs¯ kw_-Ôn¨v ]qÀW-ambn ]men-¨n-«n-Ã.  ESA Ifmbn Is­-¯p¶ {]tZ-i-§fpsS 10 Intem-ao-äÀ Npä-f-hv _^À tkm¬ Bbn IcpXn ]cn-ØnXn kwc-£W nb-a-¯n³Iogn sIm­p-h-cp-¶-Xv, ]e henb K-c-§-sfbpw ^e-¯n ]cn-ØnXnteme {]tZ-i-ambn Icp-Xmpw, AXnsâ ^e-ambn Ahn-S-§-fn Xn§n-¸mÀ¡p¶ P-§-fpsS ASn-Øm kuIcy hnI-kw apc-Sn-¨p-t]m-Ip-sa¶ Bi-¦ Ah-cn D­m-Impw Imc-W-amIp¶p. Cu Bi-¦bpw XÅn-¡-f-bm-m-In-Ã.  qdp-I-W-¡nv hÀj-§Ä ]g-¡-ap-ÅXpw ssPh-¡rjn t]mepÅ ]cn-ØnXn kulrZ Irjn-co-Xn-IÄ t{]mÕm-ln-¸n-¡p-¶-Xp-amb tXbnet¯m«-§sf C.-Fkv.-F. ]cn-[n-bn n¶v Hgn-hm-¡-W-sa¶v I®³ tZh³ ¹mtâ-j³ Atkm-kntb-j³ DÄs¸-sS-bpÅ ]e kwL-S--Ifpw FtÌ-äp-Ifpw Bh-iy-s¸-«n-«p-­v.  Gew Irjn-¡mÀ I«-¸--bn S¶ sXfn-sh-Sp-¸n I½n-än¡v ap¼msI kaÀ¸n¨ nthZ¯n n¶p hyà-am-Ip-¶Xv, Ge-t¯m-«-§-fn ac-§Ä IqSp-X-embn «pÅ Hcp ImÀjnI h-h¡rX Bhm-k-hy-h-Ø-bmWv (Agroforestry Ecosystem) ne-hn-ep-Å-sX-¶m-Wv. Cu tXm«-§-fn ]cn-ØnXn kulrZ Pe kwc-£Ww, a®v kwc-£Ww F¶n-h-sbÃmw Ap-hÀ¯n-¨p-h-cp¶p-­v. Im¸n-t¯m-«-§sfbpw Ge-t¯m-«-§-sf-bpw-]än IkvXq-cn-cw-K³ I½nän dnt¸mÀ«n Xs¶ ]cm-aÀi-ap-­v. F¶m D]-{Kl am¸n-§n Ch h-ambn sXän-²-cn-¡-s¸-«-Xn-m ]cn-ØnXnteme- {]tZ-i-ambn (ESA) nÀW-bn-¡- s¸«ncn¡p-I-bm-Wv. “The Working Group also took note of the environmentally friendly practices in coffee plantations in Kodagu and cardamom plantations in Idduki and Wayanad where integration of natural landscapes with human settlements exists. Indeed, it is because of this harmony between people and nature in the Western Ghats, the HLWG recommended policies to incentivize green growth that promotes sustainable and equitable development across the Western Ghats region.” (Kasthuri Rangan Committee Report - Preface page iii) nÀt±-i-§Ä  IkvXqcn cwK³ I½nän dnt¸mÀ«v ]Ýn-a-L« taJ-esb, ImSpÄs¸-Sp¶ {]IrXn `qhn-`m-K-§-fmbpw (Natural Landscape) P-§Ä Xma-kn-¡p-Ibpw Irjn-sN-¿pIbpw sN¿p¶ kmwkv¡m-cnI `q{]-tZ-i-§-fmbpw (Cultural Landscape) thÀXncn-¨Xv kzmK-XmÀl-am-Wv. F¶m Cu thÀXn-cnhv S-¯nbXv D]-{Kl am¸nw-Kn21
  • 29. eq-sS-bm-sW¶v hyà-am-¡n-bn-«p-­v (thmfywþ1 t]Pv 52. 5.3. Methodologies). C§s Irjn-Ø-ehpw ImSpw thÀXn-cn-¨-Xn Nne A]m-I-X-IÄ D­m-Imsa¶v IkvXq-cn-c-cw-K³ I½n-än Xs¶ dnt¸mÀ«n kqNn-¸n¨n«pap­v (dnt¸mÀ«nsâ 96-þmw t]Pv).  ta¸-dª hn[-apÅ ]mI-¸n-g-IÄ ]cn-l-cn¨v h-`q-anbpw, P-hmktI{µ§fpw, Irjn-`q-anbpw IrXy-ambn thÀXn-cn-¡p-¶-Xn-pÅ GI-amÀKw Cu {]tZ-i§Ä tcn«pI­v XÂØnXn Xn«-s¸-Sp-¯p-I- F¶p-ÅXm-Wv. AXn-m IkvXqcncwK³ I½nän ]cn-ØnXnteme {]tZ-i-§-fmbn (ESA) Is­-¯nb 123 hntÃ-Pp-I-fnepw KmUvKn I½nän Is­¯nb ]cn-ØnXn hnteme tkm¬ 1, 2 F¶n-h-bn DÄs¸-Sp¶ qän Ccp-]-tXmfw ]©m-b-¯p-I-fnepw tcn-«pÅ Xn«s¸-Sp-¯Â S¯n Natural Landscape sbpw Cultural Landscape sbpw thÀXn-cn-¡mpw, ne-hn-epÅ P-km-{µX ]cn-tim-[n-¡mpw hnZKv[ I½nän ip]mÀi sN¿p-¶p. C§s sN¿p-¶-Xn-eqsS Hmtcm {]tZ-i-s¯bpw hhpw (Natural Landscape) P-hm-k-tI-{µ-§fpw Irjn-`q-anbpw (Cultural Landscape) hyà-ambn I­v kwi-b-an-Ãm¯ coXn-bn tcJ-s¸-Sp-¯mw. IqSmsX CXn-eqsS ssPh-ssh-hn-[yhpw Irjnbpw F{X-t¯mfw Ap-]q-c-I-ambn S-¡p¶p F¶v hyà-am-IpIbpw sN¿pw. CXp-kw-_-Ôn¨ kan-Xn-bpsS nÀt±-i-§Ä NphsS tNÀ¡p-¶p. 1. IkvXq-cn-cw-K³ I½nän E.S.A-bn DÄs¸-Sp-¯n-bn-cn-¡p¶ 123 hntÃ-PpIfn XÂØnXn ]cn-tim-[n¨v Is­¯n P-hm-k-tI-{µ-§-fpw, Irjn-Ø-e-§fpw, tXm«-§fpw am{Xw E.S.A-bn n¶pw Hgn-hm-¡pI; Cu 123 hntÃ-PpIfnepÅ hhpw kwc-£n-X-ta-J-ebpw kwc-£n-¡-s¸-tS­ ]cn-Øn-Xn-teme {]tZ-i§fpw kwc-£Ww Dd-¸p-h-cp-¯m-mbn E.S.A-.bn DÄs¸-Sp-¯p-I. 2. ]Ýn-a-L-«-¯nse E.S.Z1, E.S.Z2 F¶o taJ-e-I-fn-epÅ aäv {Kma-§-fn ]e-bnS¯pw kwc-£n-¡s¸-tS­ h-`q-anbpw, Imhp-Ifpw, ]pÂta-Sp-Ifpw, sam«-¡p¶p-Ifpw, ]md-s¡-«p-Ifpw D­v. Ahsbbpw Øe-]-cn-tim-[--bn AS-bm-f-s¸Sp¯n ]cn-ØnXnteme {]tZ-i-ambn kwc-£n-¡p-I. 3. CsXÃmw {]mtbm-Kn-I-ambn S-¸n-em-¡m³ tcn-«pÅ ^oÂUvXe ]cntim[- Bh-iy-am-Wv. AXn-p-th­n Xmsg ]d-bp-¶-hÀ DÄs¸-Sp¶ Hcp kwLw KmUvKn I½n-än- Is­-¯nb E.S.Z1, E.S.Z2 {Kma-§fpw IkvXq-cn-cw-K³ I½nän E.S.Abn DÄs¸-Sp-¯n-bn-«pÅ {Kma-§fpw kµÀin-¡Ww. 22
  • 30. 1. ]©m-b¯v {]kn-Uâv, sa¼ÀamÀ, ssPh-ssh-hn[y ]cn-]m-e kanXn (Biodiversity Management Committee) AwK-§Ä 2. hntÃPv Hm^o-kÀ þ Revenue Department 3. hw hIp¸v {]Xn-n[n þ Forest Department 4. Irjn hIp¸v {]Xn-n[n þ Agriculture Department Cu kwLw IkvXqcncwK³ I½nän ]cn-ØnXnteme {]tZ-i-§-fmbn (ESA) Is­-¯nb 123 hntÃ-Pp-I-fnepw KmUvKn I½nän Is­¯nb ]cn-ØnXn hnteme tkm¬ 1, 2 F¶n-h-bn DÄs¸-Sp¶ qän Ccp-]-tXmfw ]©m-b-¯p-Ifnepw Physical Verification Htc-k-a-b¯n sNbvXp XoÀ¡Ww. XÀ¡-§Ä DÅXv X¡mew Revenue Department sâ Xocp-amw Ap-k-cn¨v amÀ¡v sN¿-Ww. 4. Cu hntÃPpI-fnse Verification maps & data, Cu Expert committee bpsS dnt¸mÀ«nsâ `mK-am-bn Icp-X-s¸-SWw.  C¯-c-¯n ^oÂUvXe kÀth-bn-eqsS kwc-£n-¡-s¸-tS­ {]tZ-i-§-fmbn Is­-¯p¶ CS§fn (Natural Landscape) hy-ar-K-§Ä¡pw, P-hm-k-tI{µ-§fn (Cultural Landscape) ap-jyÀ¡pw Ah-cpsS D]-Po-h--¯npw imiz-X-amb ne-n¸v km[y-am-Ipw-hn-[-apÅ kwhn-[m--§Ä iàn-s¸-Sp-t¯­-Xm-Wv. kwc-£nX taJ-e-I-fn `mhn-bn h-I-t¿äw D­m-Im-¯-hn[w ià-amb Kh¬saâv b-§-fpw, nb-a-§fpw, ne-hnepÅ nb-a-§-fpsS S¸m-¡epw Dd-¸m¡-Ww.  C.-F-kv.-F.¡v ]pd-ta-bpÅ {Kma-§-fnepw tcn«v Øe-]-cn-tim-[ S¯n AhnS-§-fn-epÅ Irjn-Ø-e-§-sfbpw ]cn-ØnXnteme {]tZ-i-§-sfbpw thÀXn-cn¡pIbpw, Ahn-sS-bp-Å kwc-£Ww Bh-iy-apÅ Imhp-I-sfbpw, ImSp-I-sfbpw, ]pÂta-Sp-I-sfbpw aäpw thÀXn-cn¨v C.-F-kv.-F.sb kwc-£n-¡p-Ipbpw sN¿p¶ kml-N-cy-¯n C.-F-kv.-F. ¡v ]pdta 10 In.-ao. _^À tkm¬ F¶ Bi-b-¯nv {]k-àn-bn-Ãm-Xm-hp-¶p. AXp-sIm­v P-§-fnÂn¶v ià-amb FXnÀ¸p-­m-bn-«pÅ ‘_^À tkm¬’ Dt]-£n-¡m³ ip]mÀi sN¿p-¶p.  Cu {]tZ-i-§-fn-epÅ tXbn-e-t¯m-«-§fpw Im¸n-t¯m-«-§fpw Ge-t¯m-«-§fpw hf-sc-¡m-e-ambn DÅ-h-bm-Wv. ssPh-¡rjn, Pe-kw-c-£-Ww, a®v kwc-£Ww XpS-§nb {]hÀ¯--§Ä ChÀ amXr-Im-]-c-ambn sNbvXp-h-cp¶p F¶v kanXn¡v t_m[y-s¸-«n-«p-­v. am{X-aà ChnsS D¸m-Zn-¸n-¡p¶ ImÀjnI Dev]-¶§Ä kwØm--¯nv km¼-¯nI t«hpw hntZi mWyhpw tSn-¯-cp-¶p. 23
  • 31. tcn-«pÅ ]cn-tim-[--bn-eqsS Irjn-t¯m-«-§fpw hhpw thÀXn-cn- ¡s¸Spt¼mÄ Cu tXm-«-§Ä kzm`m-hn-I-ambn kwc-£nX {]tZ-i-§-fn n¶pw Hgn-hm-¡-s¸Spw F¶-Xn-m CXv kw_-Ôn¨ Bi-¦-IÄ Zqco-I-cn-¡-s¸Spw.  FÃm hntÃ-Pp-I-fn-ep-apÅ Phmk tI{µ-§fpw Irjn-Ø-e-§fpw tXm«-§fpw C.-F-kv.-F.-bn n¶v Hgn-hm-¡-s¸-Sp-¶-tXmsS C.-F-kv.-F.-bpsS n_-Ô-- IÄ¡v hnt[-b-ambn PohnXw bn-t¡-­n-h-cp-¶-Xn-s-¸-än-bpÅ P-§-fpsS Bi-¦-IÄ o¡m³ km[n-¡pw. 10.2. Irjn kw_-Ô-amb Bi-¦-IÄ  ]Ýn-a-L«w IS-¶p-t]m-Ip¶ {]tZ-i-§-fnse P-km-{µ-X-bpÅ {]tZ-i-§fn sÃm-cp-]¦pw `mc-X-¯nsâ k¼-ZvL-S--bn nÀWm-b-I-amb kzm[ow sNep¯p-¶-h-bm-Wv. AXn-]p-cm-X Imew apX¡v tdmam km{am-Py-¯nepw a[y ]uckvXy cmPy-§-fnepw tIcfw Adn-b-s¸-«n-cp-¶Xv ChnsS D¸m-Zn-¸n-¡p¶ kpKÔhyRvP--§fpsS t]cn-emWv. ae-_mÀ Ipcp-ap-f-Iv, Be¸n {Ko³ t_mÄUv Gew XpS-§n-bh A´ÀtZ-iob hn]-Wn-bn ap´nb {]nb-apÅ kpKÔhyRvP--§fm-Wv. Ipcp-ap-fIv, Gew, d_À XpS-§n-b-h-bpsS DÂ]m-Z-¯nepw Ib-äp-a-Xn-bnepw H¶mwØmw tIc-f-¯n-m-Wv. tIc-f-¯nse kpK-Ôhy-RvP--§-fn `qcn-`m-Khpw ]Ýn-a-L«¯nv kao-]-apÅ P-km-{µX IqSnb ae-tbmc {]tZ-i-§-fnemWv hnf-bp-¶-Xv. am{X-aÃ, hb-mSv t]mepÅ {]tZ-i-§fn hnf-bp¶ Im¸n, cpNn-bp-sSbpw, aW-¯n-sâ-bpw, KpW-ta-·-bp-sSbpw Imcy¯n temI-It¼m-f-¯n Gähpw {]nb-ap-Å-Xm-Wv.  IkvXqcncwK³ dnt¸mÀ«v {]Imcw GI-hn-f-Irjn coXn-IÄ nÀ¯-em-¡n-bm B hyhØ tXbne, d_À, Im¸n XpS-§nb tXm«-§sf _m[n-¡pw. AXv IÀjIsc am{X-aà kwØm--¯nsâ k¼-ZvL-S--sb-¯s¶ {]Xn-Iq-e-ambn _m[n¡pw. CXns {]Xn-Iq-e-ambn _m[n-¡p-¶-sXm¶pw dnt¸mÀ«nsâ `mK--ambn S-¸m¡p-¶Xv A`n-Im-ay-a-Ã.  cmk-¡rjn Dt]-£n¨v ssPh-¡r-jn-bn-te¡v {]th-in-¡p-t¼mÄ cmk-Io-S-m-inn-IÄ¡v X¯pey _Z-ep-IÄ Cnbpw Irjn-bn-S-¯n-se-¯n-¡m³ Ign-ªn-«nà F¶-sXm-cp ]cn-an-Xn-bm-W-v. DZm-l-c-W-ambn CSp-¡n-bnse Ge-t¯m-«-§-fn IoS-io-I-c-W-¯np D]-tbm-Kn-¨p-h-cp¶ cmk-Io-S-m-in-n-IÄ¡v _Z-embn ssPhIoS-m-in-n-IÄ Cnbpw Is­-¯m-m-bn-«n-Ã-. -tI{µ Kh¬saânsâ Iogntem kwØm Kh¬saânsâ Iogntem ssPh-¡r-jn-¡m-bpÅ Kth-j-W-Øm-]-§tfm hIp-¸p-Itfm C¶p th­-{X-bnà F¶Xpw 24 ne-hn-epÅ Øm]--
  • 32. §tfsdbpw D¸m-Z hÀ²-hv e£y-am-¡n-bpÅ cmk-Ir-jn-sb-bmWv t{]mÕm-l-n¸n¡p¶Xv F¶Xpw ]cn-an-Xn-bm-Wv. C§-s-bmWv ØnXnsb¶ncns¡ ssPh-¡r-jn-bn-te¡v s]s«-¶pÅ amäw IÀj-Is km¼-¯nI jvS¯n-te¡v bn-¡pw.  AXyp¸m-Z--ti-jn-bpÅ hnf-bn--§Ä ]ÝnaL« -{]-tZ-i-§-fn «p-]n-Sn¸n¡p¶Xn nb-{´Ww hcpw F¶ Bi¦ IÀj-IÀ¡n-S-bn ne-hn-ep-­v. DÂ]m-Z--tijn Ipdª mS³ C-§Ä Irjn-sN-¿m³ X§Ä nÀ_-Ôn-X-cmIp-sa¶pw CXv Irjn jvS-¯n-em-¡pw F¶pw ChÀ `b-s¸Sp-¶p.  Iym-Ip-amcn PnÃ-bn Xan-gvmSv Kh¬saânsâ D¯-chp {]Imcw, do¹mânwKv t]mepw Ap-h-Zn-¡m-¯-hn-[-¯n dºÀ tXm«-§Ä ]qÀW-ambpw kz-Imcy-h-ambn (Private Forest) ap{Z-Ip¯-s¸« ØnXn-bp-­v. dnt¸mÀ«v S-¸m-¡p-I-bm-sW¦n tIc-f-¯nepw Cu AhØ D­m-Ip-sa¶v dºÀ IÀj-IÀ¡v Bi-¦-bp-­v.  Ncnª {]tZ-i-§-fn IÀj-Isâ CjvSa-p-k-cn¨v `£yhnf-IÄ Irjn sN¿m³ km[n-¡n-sö DXv¡WvT IÀj-IÀ¡p-­v. nÀt±-i-§Ä  kmc-amb ]cn-Ø-nXn XI-cm-dpIÄ D­m-¡p¶ J-hpw ]cn-ØnXn kulr-Z-]-camb Irjnbpw ap-jy-cpsS CS-s]-S BsW-¦nepw, Ch c­pw Hcp-t]mse ImWm³ ]mSn-à F¶-XmWv kan-Xn-bpsS ImgvN-¸mSv. Cu {]tZ-i-§-fnse IÀjIÀ ]cn-ØnXn t_m[-ap-Å-hcpw `qan kwc-£-W-¯n {]tXyI {i² sNep-¯p¶-h-cp-am-bXnm Landscape Farmers F¶ hn`m-K-¯n DÄs¸-Sp¯n ]cnØnXn kulrZ Irjn sN¿m³ ]c-am-h[n t{]mÕm-l-hpw km¼-¯nI klmbhpw ÂI-Ww. kznävkÀeân ssPh-k-¼p-jvT-amb ]Àh-X-§-fpsS {]m´ {]tZi-§-fn Irjn sN¿p-¶-hÀ¡v “emâvkvtI¸v ^mÀtagvkv” F¶ Ømw ÂIn ]cn-ØnXn kulrZ Irjn-bn-te¡v Ahsc BIÀjn-¡m-³ Ht«sd klm-b-]-²-Xn-IÄ S-¸n-em-¡n-h-cp-¶p-­v.  Good Agricultural Practices (KpUv A{Kn-IĨ-d {]mIvSo-kk)v:- {]mtZ-inI `c-W-Iq-S-§-fp-sSbpw IÀj-I-cpsSbpw ]qÀW k½-X-t¯m-sSbpw ]¦m-fn-¯t¯m-sSbpw, {ItaW cmk-h-f-§-fp-sSbpw cmk-Io-S-m-in-n-I-fpsS-bpw D]tbmKw Ipd-bv¡p¶ S-]-Sn-IÄ t{]mÕm-ln-¸n-¡Ww. ssPh-¡r-jn-bn-te¡v tcn«v {]th-in-¡p-¶Xnp]-I-cw tI{µ-K-h¬saâv t{]mÕm-ln-¸n-¡p¶ ‘KpUv A{Kn-IĨ-d {]mIvSo-kkv’ (cmk-h-f-§Ä IoS-m-in-n-IÄ F¶n-h-bpsS D]tbmKw ]c-am-h[n Ipd¨pÅ IrjncoXn) ]Ýn-a-L« {]tZ-i-§-fn {]N-cn-¸n-¡p25
  • 33. ¶Xv ¶m-bn-cn-¡pw. temlhnjmwiw Is­¯p¶Xn-pÅ a®v ]cn-tim-[-, KpW-ta-·-bp-Å- hn-¯nsâ D]-tbmKw, ip]mÀi sNbvX Af-hn am{X-ap-Å cmk-h-f-§-fp-sSbpw IoS-m-in-n-I-fp-sSbpw D]-tbm-Kw, aen-o-I-cWw D­m¡m¯ shÅ-¯nsâ D]-tbm-Kw, hnf-sh-Sp-¸p-Im-e¯np apt¶m-Sn-bmbn IoS-minn D]tbmKw Hgn-hm-¡Â, If-I-fpsS `uXnI nb-{´-Ww, kwtbm-PnX IoSn-b-{´-Ww XpS-§n-bhbneqsS ]cn-ØnXn¡v henb BLmXw D­m-¡m¯ Irjn-co-Xn-IÄ Ap-hÀ¯n-¡pI F¶-XmWv KpUv A{Kn-¡Ä¨-d {]mIvSokkv F¶ Bi-b-¯nsâ k¯. X¡mew IÀj-Isc Cu coXn Ah-ew-_n-¡m³ t{]cn-¸n-¡p-I.  ssPh-Ir-jn¡v klmbw:-þ Ime-{I-taW IÀj-Isc ]qÀW ssPh-¡r-jn-bnte¡v amdm³ t{]mÕm-ln-¸n-¡p-Ibpw, cmk-¡r-jn-bn n¶pw ssPh-¡r-jn-bnte-¡pÅ ]cn-hÀ¯--L-«-¯n (10 hÀjw) IÀj-I-cpsS km¼-¯nI jvSw ]qÀW-ambpw kÀ¡mÀ nI-¯p-Ibpw thWw. Cu jvSw nI-¯m-pÅ ]Ww Kh¬aâv o¡n-h¨v, IÀj-IÀ¡v AXv e`y-am-¡p¶ ]²-Xn-IÄ Bhn-jv¡-cn¨v S-¸n-em-¡nbm am{Xta e£yw tSm³ Ignbq. CXn-pÅ ^­v tI{µ Kh¬saân n¶pw Bh-iy-s¸-Smw. CXnv Bh-iy-amb {]mtbm-KnI kmt¦XnIhnZy-IÄ IÀj-I-cpsS ]¡Â F¯n-¡m³ Irjn DÄs¸-sS-bpÅ hIp-¸p-Ifnse DtZym-K-Øsc {]m]vX-cm-¡p-Ibpw thWw. ]Ýn-a-L« {]tZ-i-§-fn-epÅ tIc-f-¯nse ]¨-¡dn D¸m-Z tI{µ-§-sf (DZm: h«-h-S) ssPh-¡r-jn-bnte¡v ]cn-hÀ¯w S-¯m³ km[n-¨m tIc-f-¯n ip²hpw hnj-c-ln-X-hpamb ]¨-¡dn D¸m-Zn-¸n-¡p-¶-Xnv AXv klm-bn-¡pw. Ct¸mÄ tIc-f¯nse hn]-Wn-bn Ay-k-Øm--§-fn F¯p¶ ]¨-¡-dn-I-fn sÃm-cp-]¦pw AhinjvS hnjmwiw DÅ-h-bm-sW-¶v tIcf ImÀjn-I-kÀh-I-em-ime DÄs¸-sSbpÅ Øm]--§Ä Is­-¯n-bn-«p-­v.  ssPthm¸-¶-§-fpsS {_mânwKv:þ Cu {]tZ-i-§-fn hnf-bp¶ ssPthm¸¶-§Ä¡v sa¨-s¸« {_mânwKpw AXn-eqsS anI¨ hnebpw In«p¶ kml-Ncyw D­m-bm am{Xta IÀj-IÀ CXn-te¡v Xncn-bp-sa¶v {]Xo-£n-¡m-m-Iq. ssPthm¸-¶-§Ä ymb-hn-ebv¡v kw`-cn¨v Imcy-£-a-ambn amÀ¡äv sN¿mpÅ kwhn-[mw Kh-¬saâv taJ-e-bn Xs¶ sNt¿-­-Xp-­v. BXy-´n-Iambn ssPh-¡rjn Cu tXm«-§-fnse a®n-sbpw, ssPh-ssh-hn-[y-t¯bpw, hnf-hn-s-bpw sa¨-s¸-Sp-¯p¶tXm-sSm¸w hcp-am--hÀ²-hpw D­m-¡p-sa¶v IÀj-IÀ¡v D¯-a-hn-izm-k-ap-­m-¡pw-hn[amhWw CXv kw_-Ôn¨ S-]-Sn-I-fpambn apt¶-td-­-Xv. ne-hn tIc-f-¯nse ae-tbmc {]tZ-i-§-fn D]-tbm-Kn-¡p¶ IoS-m-in-nIÄ kw_-Ôn¨v Hcp A]-{K-Yw S-¯p-Ibpw Xmc-X-tay Ah-injvS 26
  • 34. hnjmwiw Ipd-ªh D]-tbm-Kn-¡p-¶-Xnv IÀj-I-sc t{]cn¸n¡p-Ibpw sN¿pI. Ah-injvS hnjmwiw IqSnb IoS-m-in-n-IÄ Ahbpambn nc-´cw k¼À¡-¯n hcp¶ IÀj-I-cpsS Btcm-Ky-s¯ {]Xn-Iq-e-ambn _m[n-¡p-sa¶pw, CXv Iym³kÀ t]mepÅ hym[n-IÄ D­m-¡p-sa-¶p-apÅ hkvXpXIÄ IÀjIÀ¡n-S-bn {]N-cn-¸n¡m³ t_m[-h¡-cW {]hÀ¯--§Ä S-¯-Ww. hnjmwiw IqSnb Ømbn-bmb IoS-m-in-n-IÄ (persistant pesticides - ]cn- Øn-Xn-bn ZoÀL-Imew hnL-Sn-¡msX InS-¡p-¶-h) Cu {]tZ-i-§-fn n¶pw L«w-L-«-ambn Hgnhm-¡p-¶-Xn-v Irjn-h-Ip-¸n-sâ-bpw-aäpw tXr-Xz-¯n-epÅ t_m[-h¡-cW {]hÀ¯--§Ä klm-b-I-c-amIpw.  Im¸n-t¯m-«-§fpw aäpw ]e-bnw ]£n-IÄ, jUv]-Z-§Ä XpS-§n-b-h-bpsS Bhmk tI{µ-§-fm-Wv. am{X-aà Im¸n-t¯m«w t]mepÅ ImÀjnI h-h¡cW Bhm-k-hy-h-Ø-I-fn sI«n-bn-cn-¡p¶ sN¡vUm-ap-Ifpw (a®v sIm­p­m-¡nb Mud Bunds) aäpw Pe-kw-`-c-W-¯n Ah-bp-sS-Xmb kw`m-h--IÄ ÂIp-¶p-­v. Cu tXm«-§-fn mS³ ac-§Ä h¨p-]n-Sn-¸n-¡p-¶Xpw, oÀ¨m-epIfpw sN¡vUmap-Ifpw D­m-¡p-¶Xpw kÀ¡mÀXe-¯n t{]mÕm-ln-¸n-¨m Ch h-§Ä¡v kam--amb {]tbm-Pw ]cn-Øn-Xn¡v e`y-am¡pw. CXnv klm-b-I-c-amb ]²-Xn-IÄ S-¸n-em-¡-Ww.  ]Ýn-a-L« ae-tbmc{]tZ-i-§-fn AXy¸m-Z--ti-jn-bpÅ hn¯n--§Ä Irjn-sN-¿p-¶-Xn bmsXmcp nb-{´-Whpw ]mSn-Ã. AtX-k-abw Pn-XI ]cnhÀ¯w S-¯nb hnf-IÄ (Genetically Modified crops) Hgn-hm-¡p¶ {]ivw kÀ¡mÀ NÀ¨ sNbvXv Bhiyamb nb-a-§fpw b-§fpw Kh¬saâv Xe¯n Dcp-hm-¡pI. mS³ hnf-bn--§Ä Ign-bp-¶{X Irjn-bn-S-§-fn hym]n-¸n¡p-¶-Xn-mbn Ch-bpsS {]m[m-ys¯¸än-bpw, anI¨ k¦cbn-§Ä krjvSn¡p-¶-Xn-epÅ Ch-bpsS ]¦n-s-¸-än-bpw, {]Xn-Iqe Imem-h-Øsbbpw kmlNcy§-sfbpw XcWw sN¿m-pÅ Ch-bpsS AXn-Po-h tijnsb¸änbpw IÀj-I-cn t_m[-h¡-cWw --S-¯Ww. tUm.-Fw.-F-kv.-kzm-an-m-Y-s-t¸mepÅ imkv{X-ÚÀ ]d-bp-¶-Xv, P-XnI ]cn-hÀ¯w S-¯nb hnf-I-sfbpw `£y-kp-c-£-sb-¡-cpXn t{]mÕm-ln-¸n-¡-W-sa-¶m-W-tÃm.  Ncnª {]tZ-i§fn a®n-f¡n {lkz-Ime hnf-IÄ Irjn sN¿pt¼mÄ Gähpw Ipä-aä coXn-bn-epÅ tIm­qÀ _­p-I-fp-­m-¡nbpw, ag-shÅw kzoIcn-¡m-pÅ shÅ-¡p-gn-Ifpw aäpw kÖ-am¡nbpw as®m-en¸v ntÈjw XSªmWv tIc-f-¯nse IÀj-IÀ ]c-¼-cm-K-X-ambn Irjn sN¿p-¶-Xv. F¦n-epw, 30 iX-am--¯n-e-[nIw Ncn-hpÅ `qan-bn {lkz-Im-e-hn-f-bn n¶pw ZoÀL-Im-ehn-f-bn-te¡v amdp-¶-hÀ¡v, ‘C³skâohv’ ÂIp-I. 27
  • 35. 10.3. ]c-nØnXn ZpÀ_e {]tZ-i-hp-ambn (EFL – Ecologcally Fragile Land) _Ôs¸-«pÅ Bi¦  IkvXqcn cwK³ I½n-än dnt¸mÀ«p-k-cn¨v thÀXn-cn-¡p¶ {]tZ-i-§sf (ESA), `mhn-bn ]cn-ØnXn ZpÀ_-e-{]-tZ-i-§-fm¡n (EFL) amäp¶ ØnXn kwPm-X-amtb¡mw F¶ Bi¦ IÀj-IÀ¡n-S-bn ]c-¶n-«p­v. X§-fpsS `qan jvS-]-cnlmcw t]mepw ÂImsX ]nSn-s¨-Sp¯v h-am-¡-s¸-Sp¶ ØnXn CXn-eqsS `mhnbn kwPm-X-am-tb¡mw F¶nhÀ kwibn¡p-¶p-. C¯-c-¯n-epÅ kwib§sf Du«n Dd-¸n-¡pw-hn[w DtZym-K-Ø-X-e-¯n Nne sXämb S-]-Sn-IÄ (C.F-kv.F. Bbn {]Jym-]n-¡-s¸-«p F¶ ImcWw ]dªv Icw kzoI-cn-¡m-Xn-cn¡p-I, Icw cko-Xn Nph¶ ko ]Xn-¡p-I, `qan {Ib-hn-{Ibw S-¯p-¶-Xnv F³.-H.-kn. thW-sa¶ sXän-²m-cW Df-hm-¡p-I XpS-§n-b-h) D­m-bn-«p-­v.  EFL nb-a-ap-k-cn¨v sNdp-InS IÀjIcpsS `qan Hcp jvS-]-cn-lm-chpw ÂImsX hw-h-Ip¸v Gsä-Sp¯v nc-h[n IÀj-Isc hgn-bm-[m-c-am-¡n-bn-«p-­v. AhÀ ]ecpw kan-Xn-bpsS ap¼n-se¯n ]cmXn ]d-ªp. C.-F-^v.-FÂ. nbaw Ime-l-c-W-s¸«p Ignªp F¶pw CXv d±m-¡-W-sa¶pw ]cn-ØnXn {]hÀ¯-IÀ t]mepw kan-Xn-bpsS ap¼msI samgn ÂIn. nÀt±-i-§Ä  C.-F-^v.-FÂ. nbaw AXnsâ Dt±-i-e-£y-§Ä ]t­ tSn-¡-gnª ØnXn¡v Cnta C.-F-^v.-FÂ. nbaw Ap-k-cn¨v BcpsS `qanbpw Gsä-Sp-¡m³ Ignbm-¯-hn[w nbaw d±p sN¿p-I. ]t£ Cu hnj-b-hp-ambn tImS-Xn-bn S¡p¶ tIkp-I-fn nb-a-a-p-k-cn¨v tImSXn Xocp-am--sa-Sp-¡-s«. 10.4. ]«-b- hm-KvZmw kw_-Ôn¨v Bi-¦-IÄ  1.1.1977 v ap¼v Irjn sNbvXn-cp¶ ]Ýn-a-L-«-¯nse `qan-IÄ¡v kÀh-I-£ntbmK Xocp-am--¯nsâ ASn-Øm--¯n kÀ¡mÀ ]«bw hmKvZmw sNbvXn-cp¶p. IkvXqcn cwK³ I½n-än dnt¸mÀ«v S-¸n-em-¡n-bm ]«bw In«msX hcpsa¶ Bi¦ hym]n¨n«p-­v. 28
  • 36. nÀt±-i-§Ä  1977 Pp-hcn 1 v ap¼v ssIh-i-¯nencp¶ ae-tbm-c-ta-J-e-bnse `q-an-bv¡v DS³Xs¶ ]«bw ÂIp-¶-Xn-pÅ Xocp-am--sa-Sp¯v ]«-b-hn-X-cWw ]qÀ¯n-bm¡-Ww.  h-¯m Npä-s¸«v IpSp-§n-¡n-S-¡p¶ Nne ]«-b-`q-an-I-fp-­v. Cu `qan h-kw-c£-W-¯nv Bh-iy-am-sW¶v Icp-Xp-s¶¦n ymb-amb jvS-]-cn-lmcw ÂIn Ah Kh¬saâv GsäSp¡-Ww.  hy-ar-K-§Ä¡v Hcp kt¦-X-¯n n¶pw asämcp kt¦-X-¯n-te¡v t]mIm³ Bh-iy-amb hy-arK CS-m-gn-IÄ e`y-am-¡p¶ Imcyhpw IkvXq-cn-cw-K³ I½nän NÀ¨ sNbvXn-«p-­v. C§s B-¯m-c-IÄ¡pw ISph CS-m-gn-IÄ¡pw Irjn-Ø-ehpw aäp-amb {]tZ-i-§Ä Bh-iy-ap-s­-¦n B Øew ymb-amb jvS-]-cn-lmcw ÂIn ]p-c-[n-hmk ]²-Xn-bn³Io-gn kÀ¡mÀ Gsä-Sp-¡-s«. 10.5. kwtbmPn-X-¡rjn  GI-hn-f-¡rjn ntcm-[n-¡p-¶-Xn-p-]-Icw Huj-[-k-ky-§Ä¡v {]mapJyw ÂIn CS-hn-f-¡r-jn t{]mÕm-ln-¸n-¡-Ww, Cu {]tZ-i-§-fn Huj-[-kky kwc-£-W-]-²-Xn-IÄ S-¸m-¡p-Ibpw Huj-[-k-ky-§-fpsS kw`-cW¯neqsS Xt±-i-k-aq-l-¯n-v km¼-¯nIt«w Dd-¸m-¡pIbpw thWw XpS-§n-b A`n{]mb-§Ä kwØm Huj-[-kky t_mÀUv D-¶-bn¨n-«p-­v.  IkvXq-cn-cw-K³ ip]mÀi-IÄ ne-hn h¶m Cu {]tZ-i-§-fnse P-§-Ä Irjn-s¡m¸w S-¯n-t¸m¶ apJy D]-Po-h amÀK-§-fn H¶mb arK-]-cn-]m-es¯ AXv tZmj-I-c-ambn _m[n¡psa¶ DXv¡WvT IÀj-IÀ¡n-S-bn nen¡p-¶p. ]ip-h-fÀ¯-env ntcm-[w hcpw, ]pÂta-Sp-I-fnse I¶p-Imen ta¨n Ap-h-Zn-¡nà F¶n-h-bmWv IÀj-I-À kan-Xn-¡p-ap-¼msI D¶-bn¨ {][m Bi-¦-IÄ. -nÀt±-i-§Ä  kwtbm-Pn-X-¡r-jn-bpsS `mK-ambn Huj-[-¡r-jn-bpsS, {]tXy-In¨v A]qÀh Huj[ kky-§-fpsS Irjn Cu {]tZ-i-§-fn t{]mÕm-ln-¸n-¡m-pÅ ]²-XnIÄ S-¸n-em-¡p-¶Xv DNn-X-am-bn-cn-¡pw. 29
  • 37.  IrjnØe-§fpw IÀj-I-cpsS BhmktI{µ-§fpw kwc-£n-X-ta-J-ebv¡v ]pd¯m-Ip-¶-tXmsS I¶p-Imen hfÀ¯Â kw_-Ôn¨ IÀj-I-cpsS Bi-¦-IÄ Ah-km-n-¡p-sa¶v {]Xo-£n-¡mw.  Ct¸mÄ ne-hn-epÅ Irjn-I-fn n¶p-apÅ hcp-amw hÀ²n-¸n-¡p-¶-Xnpw IÀj-Isâ km¼-¯nI kpc£ Dd-¸m-¡p-¶-Xnpw th­n ]Ýn-a-L« {]tZ-i-§fn I¶p-Imen hfÀ¯Â, tlmÀ«n-¡Ä¨À, ]pjv]-¡r-jn, tXo¨ hfÀ¯Â XpS-§n-bh {]mhÀ¯n-I-am-¡m³ IÀj-Isc t{]mÕm-ln-¸n-¡p-Ibpw AXn-pÅ [-k-lmbw e`y-am-¡p-Ibpw thWw. ]äp-¶{X Øe-§-fn Irjn, arK-kw-c£-Ww, tImgn-h-fÀ¯Â, aÕy-¡rjn XpS-§n-bh DÄs¸-Sp-¯ns¡m-­pÅ kwtbm-PnXIrjncoXn t{]mÕm-ln-¸n-t¡-­-Xp-­v.  2014 IpSpw-_-Ir-jn-bpsS hÀj-ambn (Year of Family Farming) Bbn sFIy-cmjv{S-k` sXc-sª-Sp-¯n-«p-­v. CXv ap³nÀ¯n s{]m^.-Fw.-F-kv. kzman-m-Y³ `mc-X-¯n IpSpw-_-¡rjn t{]mÕm-ln-¸n-¡p-¶-Xn-mbn ‘]©-io-enÂ’ S-¸m¡-W-sa¶v Bh-iy-s¸Sp-I-bp-­m-bn. Pe-tk-N--¯n-pÅ shÅw, kmt¦-XnI hnZybpw D¸m-Z-tm-]m-[n-Ifpw, hmbv], hn]-W kuI-cyw, amt-Pvsaâv Fnh-bm-Wv ]©-ioe¯nsâ A©v LS-I-§Ä.  Irjn-bn-S-§-fn¯s¶ ]p¡rjn t{]mÕm-ln-¸n-¡m³ ]²Xn S-¸m-¡-Ww. 10.6. mS³ Imenk¼-¯nsâ ]cn-t]m-jn-¸n-¡Â  ]Ýn-a-L-«-¯n {]tZ-i-§-fn k¦-c-bnw I¶p-Im-en-Isf ntcm-[n-¡p-sa¶pÅ Bi¦ IÀj-IÀ¡n-S-bn ne-hn-ep-­v. CXv X§-fpsS km¼-¯nI `{ZX XIÀ¡p-sa¶v AhÀ kwi-bn-¡p-¶p. -nÀt±-i-§Ä  k¦-c-bnw ]-ip-¡Ä hfÀ¯p-¶-Xnv ntcm-[--ap-­m-hcp-Xv. CXv kw_-Ôn¨ Bi-¦-IÄ Zpco-I-cn¡pIbpw thWw. C¯-c-¯n-epÅ Bi-¦-IÄ P-k-aq-l¯n-ep-­m-Ip-¶Xv ]mep¸m-Z--¯n Ct¸mÄ Xs¶ hfsc ]n¶n-epÅ kwØm-s¯ tZmj-I-c-ambn _m[n-¡m-n-S-bp-­v.  {]Xn-Iqe Imem-h-Øsb sNdp-¡m³ sIev]pÅ mS³ I¶p-Imenbn-§Ä t{]mÕm-ln-¸n-¡-Ww. mS³ I¶p-Im-en-I-fmb sh¨qÀ ]ip, ImkÀtKmUv UzmÀ^v, sNdp-hÅn ]ip, Ip«-m-S³ Fcp-a, A«-¸mSn Idp¯ BSv, A¦-amen ]¶n, ae-_mdn BSv, Ip«-m-S³ Xmdm-hv, t¡Uv s¡v tImgn XpS-§n-bh 30
  • 38. tIc-f-¯nse BÀ{Z-amb A´-co-£-hpw, NqSpw, PeZuÀe-`yhpw XcWw sN¿m³ sIev]p-Å-h-bm-sW¶v imkv{Xo-b-ambn sXfnbn-¨n-«p-­v. Ch-bpsS ]cn]m-ew sNehv Ipd-ª-Xp-am-Wv. Cu mS³ C-§sf ]cn-]m-en-¡p-¶-Xn-eqsS ½psS mSnsâ ssPh-ssh-hn-[yw, Pn-X-Isshhn[yw F¶nh ne-nÀ¯m³ km[n-¡pw. I¶p-Im-en- hfÀ¯-ens B{i-bn¨pÅ ssPh-hm-XI¯nsâbpw ssPh-h-f-¯n-sâbpw D¸m-Z¯nv Bh-iy-amb t{]mÕm-lw ÂI-Ww. 10.7. GI-hn-f-¡rjn  ]Ýn-a-L« {]tZ-i-§-fn kao-]-Ø-e-§-fn At¡-jy, tX¡v, bq¡m-en-]väkv F¶o ac-§Ä h³tXm-Xn h¨p-]n-Sn-¸n-¡p¶ {]h-WX I­p-h-cp-¶p­v. CXv Cu {]tZ-i-§-fnse ]cn-Øn-Xn-sbbpw Irjn-sbbpw Hcp-t]mse {]Xn-Iq-e-ambn _m[n--¡p-¶p. C¯cw hnf-IÄ 10 aoäÀ Bg-¯n hsc-bpÅ `qKÀ`Pes¯ h³tXm-Xn hen-s¨-Sp-¡p-Ibpw CXn-eqsS cq]-s¸-Sp¶ hc­ ASna®v `qKÀ`Pew ho­pw Cu {]tZ-i-§-fn nd-bp¶ kml-Ncyw XS-bp-Ibpw sN¿p¶p. IqSmsX C¯cw A[n-n-thihr£-§Ä as®m-en-¸v, a®n n¶pÅ t]mj-I-jvSw, ssPh-ssh-hn[ytimjWw F¶n-hbv¡v Imc-W-am-hp-Ibpw sN¿p-¶p. hnf-IÄ¡v kao-]¯v aäv hnf-IÄ hf-cm¯ ØnXn-hn-ti-jhpw (Allelopathy) D­m-Ip-¶p-­v. ASn-¡m-Sp-IÄ sh«n C¯cw hr£-§Ä «p-]n-Sn¸n-¡p-¶Xv, hy-ar-K-§Ä th¡m-e¯v Blm-c¯npw shÅ-¯n-p-ambn ]c¡w ]mbp¶ ØnXn-hn-ti-j-¯nv Imc-W-am-Ip-¶p. shÅhpw `£-Whpw ASn-¡m-Sp-I-fn n¶pw In«m-sX-h-cp-t¼mÄ Ch Irjn-bn-S-§-fn-te¡v Cd-§pIbpw Irjn in-¸n-¡p-Ibpw sN¿p-¶p. B-I-fpsSbpw ]¶n-I-fp-sSbpw B{Ia-W-amWv C¯-c-¯n apJy-ambpw D­m-Ip-¶-Xv. nÀt±-i-§Ä  bq¡m-en-]väkv XpS§nb GI-hnf¡rjn-IÄ ncp-Õm-l-s¸-Sp-¯-W-sa¶v KmUvKn I½n-änbpw IkvXqcn cwK³ I½n-änbpw Bh-iy-s¸-«n-«p-­v. At¡-jy, bq¡m-en]väkv, tX¡v F¶o GI-hn-f-¡r-jn-IÄ ntcm-[n-¡mw. hw-h-Ip¸v Ch Irjn sN¿p-¶Xv Ah-km-n-¸n-¡p-¶Xv Ã-Xm-Wv. hw hIp-¸nsâ GI-hn-ft¯m-«-§-fpsS Øm¯v kzm`m-hn-I-hw hf-cm--p-h-Zn-¡-Ww. At¸mÄ ASn¡m-Sp-IÄ Xg¨p hfÀ¶v hy-ar-K-§Ä¡v AhnsS A`bw In«pw. Bq¡m-en]väkv apX-emb GI-hn-f-IÄ ]mSnà F¶ {]tbmKw, `mhn-bn d_À, Im¸n, 31
  • 39. tXbne XpS-§nb mWyhn-f-Isf _m[n-¡n-söv kÀ¡mÀ hyà-am¡n D¯chv ]pd-s¸-Sp-hn¨v IÀj-IcpsS Bi¦ AI-ä-Ww. 10.8. hy-ar-K-§-fpsS D]-{Zhw  hm-XnÀ¯n-I-fn Xma-kn-¡p¶ P-§fpsS Irjn¡pw Pohn-X-¯npw hy-arK-§-fpsS ieyw h³tXm-Xn D­m-Ip-¶-Xmbn kan-Xn-bpsS {i²-bnÂs¸-«n-«p­v. sXfn-sh-Sp-¸n ]s¦-Sp¯hÀ; P-§Ä¡pw Irjn-bn-S-¯npw hyarK-§fpsS B{I-a-W-¯n n¶pw kwc-£Ww ÂI-W-sa-¶pw, hy-ar-K-§Ä Irjn in-¸n-¨m jvS-]-cn-lmcw ÂI-W-sa¶pw, Ah Irjn-Ø-e-t¯¡v IS-¡mXncn-¡m-pÅ S-]-Sn-IÄ ssIs¡m-Å-W-sa¶pw Bhiys¸-«n-«p-­v.  IÀj-Ipw Irjn¡pw hy-ar-K-§Ä Hcp `oj-Wn-bmbn XoÀ¶n-cn-¡p-¶p. hhpw h-t¯m-sSm¸w kwc-£n-t¡­ {]tZ-ihpw Hmtcm ]Ýn-a-L« {Kma¯nepw Is­¯n Ønc-ambn kwc-£n-¡m³ km[n-¡p¶ ØnXn-bp-­m-Ipwhsc h-¯n-epÅ arK-§sf AXn--I-¯p-Xs¶ kwc-£n¨p nÀt¯­ ISabpw hw-h-Ip-¸n-sâ-Xmbn Xocp-¶p. nÀt±-i-§Ä  ap-jy-sbpw Irjn-sbbpw hy-Po-hn-IÄ B{I-an-¡p-¶Xp XS-bm-mbn V BIr-Xn-bn 2 aoäÀ Bghpw 4 aoäÀ hoXn-bp-apÅ s{S©p-Ifpw kutcmÀÖ then-Ifpw D­m¡Ww. CXnv sXmgn-ep-d¸p ]²-Xn-bpsS km[y-X-IÄ D]-tbm-Ks¸-Sp-¯m-hp-¶-Xm-Wv.  hy-ar-K-§-fp-­m-¡p¶ Irjn-m-i-¯nv Ct¸mÄ ÂIp¶ [-k-lmbw ]cym]vX-amtWm F¶Xv ]cn-tim-[n-¡-Ww.  Im«p]¶n-t]m-epÅ hwi-m-i-`o-jWn ne-hnenÃm¯ hy-ar-K-§sf HmSn¨v Irjnbpw Pohpw kwc-£n-¡m³ IÀj-IÀ¡v kzmX{´yw ÂI-Ww.  Ipc-§p-Ifpw aäpw `£Ww tXSn m«n-te-¡n-d-§p-¶Xv Hgn-hm-¡m³ h-¯n-pÅn ^e-hr-£-§Ä «p-]n-Sn-¸n-¡m³ hw-h-Ip¸v {]tXy-I-w Xm¸-cy-sa-Sp-¡Ww. 32
  • 40. 10.9. ]Ýn-a-L-«-¯nse BZn-hmkn kaq-l-¯nsâ PohnXw  ]c-¼-cm-K-X-ambn ]Ýn-a-L« {]tZ-i-§-fn Ign-ªp-h-cp-¶ BZn-hm-kn-IÄ, AhcpsS Pohn-X-s¯bpw D]-Po-h--s¯bpw IkvXq-cn-cw-K³ dnt¸mÀ«v tZmj-I-c-ambn _m[n-¡p-sa¶pw AhÀ IpSn-bn-d-¡-s¸-Sp-sa-¶p-sams¡ DXv¡-WvT-s¸-Sp-¶p. AtX-k-abw kmaq-ln-I-ambpw km¼-¯n-I-ambpw hfsc ]nt¶m-¡m-h-Ø-bnepÅ Hcp P-k-aq-l-am-Wn-Xv. nÀt±-i-§Ä  hm-h-Im-i-n-b-a-{]-Im-chpw ]mc-¼-cy-ambpw ]«n-I-hÀK-¡mÀ¡v ]Ýn-a-L« {]tZi-§-fn e`n-¨n-«p-ÅXpw ssIhiw h¨-p-`-hn-¨phcp-¶Xp-amb ]mÀ¸n-S-w, Irjn`qan, D]-Po-hamÀK-§Ä F¶nhbv¡v Cu dnt¸mÀ«v XS-Ê-am-h-cp-Xv.  ]Ýn-a-L« kwc-£n-X-{]-tZ-i-§fnse ]cn-ØnXn kulrZ hnI-k-{]-hÀ¯--§fp-ambn _Ô-s¸« Xocp-am--§Ä FSp-¡p-¶-Xn ]Ýn-a-L« Ducp-Iq-«-§-fnse {]Xn-n-[n-I-sf-¡qSn DÄs¸-Sp-¯-Ww.  s]mXpth ssPh-¡rjn Ap-hÀ¯n-¨p-h-cp¶ BZn-hmkn P-hn-`m-K-§sf Cu taJ-e-bn t{]mÕm-ln-¸n-¡p-¶-Xn-pÅ ]²-Xn-Ifpw, Ch-cpsS ssPthm¸-¶§Ä¡v ymb-hne e`n-¡p¶ kml-N-cyhpw Dd-¸m-¡-Ww.  ]Ýn-aL«¯nse BZn-hmkn taJ-e-I-fn S-¸m-¡p¶ ]cn-ØnXn kulrZ Sqdnkw ]²-Xn-I-fn BZn-hm-kn-IÄ¡p-IqSn sXmgn Dd-¸m-¡-Ww. 10.10. aÕy-_-Ôw  ]Ýn-a-L«{]-tZ-i-§-fn NneÀ Aim-kv{Xo-bhpw ]cn-ØnXn¡v BLm-X-ap-­m¡p-¶-Xp-amb aÕy-_-Ô--coXn Ap-hÀ¯n-¡p-¶p-­v. ssUm-an-äv, kvt^mS-Ih-kvXp-¡Ä, ©v F¶nh D]-tbm-Kn¨v aÕyw ]nSn-¡p¶ kml-Ncyw Pem-i-b§-fnse ssPh-ssh-hn-[y-¯n timj-Wap­m-¡p-¶p-­v. {]tXy-In¨v aÕy§fpsS {]P- Ime-¯v C¯cw aÕy-_-Ô--co-Xn-IÄ Ap-hÀ¯n-¡p-¶Xv aÕy-k-¼-¯nÂXs¶ Ipd-hp-­m-¡p-¶p. - 33
  • 41. nÀt±-i-§Ä  ssU-m-anäpw aäv kvt^mSI -h-kvXp-¡fpw cmk-]-ZmÀ°-§fpw (-©v apXembh) D]-tbm-Kn-¨pÅ aÕy-_-Ôw ]qÀW-ambpw ntcm-[n-¡p-I. A[n-nthiaÕy-§Ä kwc-£nX {]tZ-i-§-fnse Pem-i-b-§-fn nt£-]n-¡p¶ kml-Ncyw IÀi--ambn nb-{´n-¡p-I. 10.11. ]cn-ØnXnteme -{]-tZ-i-§-fnse Sqdnkw  ]Ýn-a-L-«-¯nv kao-]-¯pÅ P-§-fpsS apJy km¼-¯nI t{kmX-Êp-IfnÂs¸Sp-¶-h-bmWv ]cn-ØnXn hntmZk©m-cw (Ecotourism), ImÀjnI hntmZ k©mcw (Farm Tourism) XpS-§nbh. dnt¸mÀ«v S-¸n-em-¡p-¶Xv C¯c-¯n-epÅ hntm-Z-k-©m-c-¯n-p-ta nb-{´-W-ap-­m-Im³ hg-nsbm-cp-¡p- sa¶pw CXv Cu taJ-e-bnse P-§-fpsS km¼-¯nI jvS-¯np hgn-sbm-cp¡p-sa-¶p-apÅ Bi¦ ne-hn-ep-­v. AtX-k-abwXs¶ h³InS Sqdnkw dntkmÀ«p-IÄ hw It¿dn sI«n-S-§fpw aäpw ]WnXv ]cn-Øn-Xn¡v BLm-X-ap­m-¡p¶ ØnXnhnti-jhpw ne-hn-ep-­v. nÀt±-i-§Ä  C¯cw hntmZ k©mckwcw-`-§sf ]cn-ØnXnkulr-Z-]-c-amb coXn-bn t{]mÕm-ln-¸n-¡pI hgn ]cn-ØnXn kwc-£Ww Dd-¸m-¡mpw H¸w IÀj-IcpsS km¼-¯nI ne-hmcw sa¨-s¸-Sp-¯mpw km[n-¡pw. kap{Znc-¸n n¶pw 500 aoä-dn IqSp-X Db-c-apÅ Ge-t¯m-«-§-fnepw Ipcp-ap-fIv tXm«-§fnepw aäpw hntm-Z-k-©m-cn-I-fpsS Xma-k-¯npw aäp-ambn ]cn-ØnXn kulrZ sI«n-S-§-fpsS (D-bcw 8 aoä-dn ]cn-an-X-s¸-Sp-¯-Ww) nÀ½m-Ww, Xt±-iob D¸-¶-§-fpsS hn]-Ww, {]mtZ-inI P-hn-`m-K-§-fpsS sXmgn km[y-X-IÄ F¶nh t{]mÕm-ln-¸n-¡p¶ coXn-bn-em-hWw C¯cw kwcw-`-§Ä S- ¸mt¡­Xv. Irjn-bnS Sqdn-k-¯nsâ `mK-ambn Sqdn-Ìp-Isf BIÀjn-¡pw-hn[w D¸m-Z--£-a-X-Iq-Snb I¶p-Im-en-Ifpw mS³ I¶p-Im-en-Ifpw aäpw DÄs¸-Sp¶ kwtbm-PnX Irjn-co-Xnbpw kam-´-c-ambn t{]mÕm-ln-¸n-¡mw. Xt±i hntmZ k©m-cn-Isf IqSp-X-embn ]cn-ØnXn Sqdn-k-¯n-te¡pw Irjn-bnS Sqdn-k-¯nte¡pw BIÀjn-¡-Ww. 34
  • 42.  Sqdnkw hnI-k--¯n-mbn ]cn-Øn-Xn¡v Ap-tbm-Py-amb hn[-¯nepw {KmaoW A´-co-£-¯np tNÀ¶ coXn-bn-ep-apÅ KXm-KX kuI-cy-§Ä t{]mÕm-ln-¸n¡-Ww. hb-mSv, CSp¡n PnÃIfn Ct¸mįs¶ hym]-I-ambn ^mw Sqdnkw S-¸n-em-¡p-¶p-­v. CXnsâ `mK-ambn {KmaoW hoYn-I-fn s]t{SmÄ hml-§Ä¡v ]Icw aen-o-I-c-W-ap-­m-¡m¯ tkmfmÀ hml--§fpw _mädn hml-§fpw k_vknUn nc-¡n hnX-cWw sNbvXv t{]mÕm-ln-¸n-¡p-¶Xv ¶mbn-cn¡pw. 10.12. kzIm-cy-`q-an-bnse acwsh«Â  IkvXq-cn-cw-K³ dnt¸mÀ«v S-¸m-¡n-bmÂ, kzImcy`qan-bnse hr£-§Ä sh«p-¶Xnv nb-{´Ww D­m-Ip-sa¶v ChnsS ]c-¼-cm-K-X-ambn Pohn-¡p¶ P-hn-`m-K§Ä¡v Bi¦-bp-Å-Xmbn a-Ên-em-¡m³ Ign-ªp. nÀt±-i-§Ä  ]Ýn-a-L-«- {]tZ-i¯v am{X-a-Ã, tIc-f-¯nepÅ aäv {]tZ-i-§-fnepw kzImcy `qan-bnepÅ ac-§Ä apdn-¡p¶-Xnv kÀ¡m-cnsâ Ap-hmZw Bh-iy-anà F¶ Xocp-amw Kh¬saâv Xe-¯n FSp-t¡-­-Xm-Wv. IqSp-X acw h¨p-]n-Sn-¸n¡m³ X¡ t{]mÕm-l--am-bn-cn¡pw C§-s-sbmcp kzmX{´yw ÂIp-¶-Xv. IqSp-X acw Smpw hfÀ¯mpw t_m[-h¡-cW {]hÀ¯--§Ä S-¸m¡m³ ssPh-ssh-hn[y ]cn-]m-e kan-Xn-Isf Npa-X-e-s¸-Sp-¯-Ww.  acw apdn-¡p-¶-Xn-s-¸än ae-tbm-c-ta-J-e-bn-ep-­mb Bi¦IÄ aqew IÀj-IÀ X§Ä «p-h-fÀ¯nb sNdn-b-a-c-§Ä t]mepw apdn-¨p-am-änb kml-Ncyw thZ-mP--I-am-Wv. Cn-sb-¦nepw C¯cw nÀt±-i-§Ä am[y-a-§-fn-eqsS {]N-cn-¸n-¡p¶Xv ncp-Õm-l-s¸-Sp-¯Ww. 10.13. ]cn-ØnXn kwc-£-IÀ¡pÅ t{]mÕm-lw  ]e -hy-àn-Ifpw Iq«m-bva-Ifpw ]cn-ØnXnteme {]tZ-i-§-fn ]cn-ØnXn kwc£n-¡p¶Xn-mbn Imhp-IÄ, h-§Ä F¶nh h¨p-]n-Sn-¸n-¡p-I, Pem-i-b-§Ä kwc-£n-¡p-I, ]£n-IÄ¡pw aäpw BhmktI{µ-§Ä Hcp-¡p-I, mS³ hnf-bn-§-sfbpw I¶p-Im-en-I-sfbpw kwc-£n-¡p-I, mS³ aÕy-§sf hfÀ¯p-I XpS-§nb {]hÀ¯-§Ä sNbvXp-h-cp-¶p-­v. Chsc t{]mÕm-ln-¸n-t¡-­Xv 35
  • 43. ]cn-ØnXnkulrZ atm-`m-h-apÅ Hcp P-Xsb hfÀ¯n-sb-Sp-¡m³ Bh-iyam-Wv. nÀt±-i-§Ä  ta¸-dª {]hÀ¯--§fpsS ]mcn-ØnXnI aqeyw IW-¡n-se-Sp¯v kÀ¡mÀ ChÀ¡v ]cn-ØnXn kwc-£-W-¯n-pÅ {]Xn-^-e-ambn kwc-£-W -tk-h--thXw ÂtI-­-Xp-­v.  ]Ýna-L« {]tZ-i-§-fn amXr-Im-]-c-amb ]cn-ØnXnkwc-£-W {]hÀ¯-§Ä S-¯p¶ IÀj-IÀ¡pw aäv hyàn-IÄ¡pw Iq«m-bva-IÄ¡pw AhmÀUpIÄ GÀs¸-Sp-t¯-­-Xm-Wv. 10.14. ]mdJw  ]Ýna-L« {]tZ-i-§-fn {]hÀ¯n-¡p-¶Xpamb ssek³kv Izmdn-IÄ tSn-bn-«p-ÅXpw At-I-ap­v. Ah A-[n-Ir-X-ambn AÈm-kv{Xo-b-ambn {]hÀ¯n¡p¶p, kmc-amb ]mcn-Øn-Xn-Im-Lm-X-§Ä D­m-¡p-¶p-. {]Ir-XymbpÅ kky-Pm-e-§-fp-sSbpw ssPh-ssh-hn-[y-¯n-sâbpw miw, as®m-en-¸v, `qKÀ` Pekw`-c-Ws¯ {]Xn-Iq-e-ambn _m[n-¡-Â, A´-co£ aen-o-I-c-Ww, i_vZ-a-en-o-I-c-Ww, DcpÄs]m-«Â, hy-ar-K-§Ä¡p-­m-Ip-¶ `b-¸m-Sv, apjyÀ¡p-­m-Ip¶ _p²n-ap-«p-IÄ XpS§n ]e {]iv-§Ä¡pw Ch-bpsS {]hÀ¯w Imc-W-am-Ip-¶p-­v. nÀt±-i-§Ä  ]Ýna-L« {]tZ-i-§-fn Ap-aXn IqSmsX {]hÀ¯n-¡p¶ Izmdn-IÄ DSs nÀ¯-em-¡-m³ IÀi S-]Sn FSp-¡Ww. DoECC, SEAC, KSBB, Ub-d-IvSÀ Hm^v Pntbm-fPn F¶nh DÄs¸-Sp¶ Hcp hnPn-e³kv kvIzmUv CXn-mbn cq]o-I-cn-¡-Ww.  ]Ýn-a-L-«-¯n ]pd¯v C.-F-kv.-F. Izmdn-IÄ Bbn kwc-£n-¡-s¸-Sp¶ Ap-h-Zn-¡p-¶Xv aoäsd¦nepw AIew ]men-¨mbncn-¡-Ww. 36 hm-XnÀ¯n-bn {]tZ-i-§-Ä¡v n¶pw 500
  • 44.  Cu {]tZ-i-§-fn S¯p¶ J {]hÀ¯--§Ä¡v SEIAA bpsS ¢nbd³kv nÀ_-Ô-ambpw hm§-W-sa¶v njv¡Àjn-¡-Ww.  ne-hn CXp-ambn _Ô-s¸« Hcp hnZKv[ I½nän ]cn-ØnXnteme {]tZ-i§-fn {]hÀ¯n-¡p¶ Izmdn-I-fpsS {]hÀ¯--§-fpsS Hcp Ah-tem-Iw S-¯-Ww. Xt±ikzbw`cW Øm]--§-fpsSbpw aäv GP³kn-I-fp-sSbpw `mK-¯p-n-¶pw Ch Ap-h-Zn-¡p-¶-Xn Fs´-¦nepw {Ia-t¡Sv D­m-bn-«pt­m F¶v ]cn-tim-[n-t¡-­-Xp-­v.  Cu {]tZ-i-§-fn Ign-bp¶ P-§-fpsS kzImcy Bh-iy-§Ä¡p th­ ]md AhnsS n¶pXs¶ ]mcn-ØnXnImLmXw Ipd¨v hnth-N]qÀW-ambn FSp¡-m³ Ap-h-Zn-¡-Ww.  ]Ýn-a-L«¯nse Ct¸mÄ Jw S-¡p¶ {]tZ-i-§-fn XÂØnXn ]cntim-[n-¨-tijw h-ambn kwc-£n-t¡-­ {]tZ-i-¯n-p-Ånem-sW-¦n DSs Ah-km-n-¸n-¡-Ww. CXn-p-th­n nb-a-{]-Imcw tm«okv ÂIn Izmdn ssek³kv d±p sN¿m-hp-¶-Xm-Wv.  F¶m ssPh-ssh-hn[y k¼p-jvS-a-Ãm¯ {]tZ-i-§-fn ]md-J-w Aph-Zn-¡p-¶Xv kw_-Ôn¨v SEIAA bpsS hnZKv[ ]T--¯nptijw DNn-X-amb Xocp-amw Kh¬saâv Xe-¯n FSp-t¡-­-Xm-Wv. AÃm¯ ]£w tIc-f¯nse nÀamWmh-iy-§Ä¡v C¯cw Akw-kv¡rX hkvXp-¡Ä Xosc e`y-am-Im¯ kml-Ncyw kwPm-X-am-tb¡pw.  D]-tbmKiqy-amb Izmdn-IfpsS ]cn-ØnXn ]p-xØm-]w e£y-an-«pÅ ]²-Xn-IÄ S-¸n-em-¡p-I. Npäpw hr£-§fpw aäv kky-§fpw h¨p-]n-Sn-¸n¡p-I, Chsb Pekw`-c-Wn-I-fm¡n amäp-I, D]-tbmKiqy-amb Izmdn-I-fn aÕy-§-fpsS hfÀ¯Â t{]mÕm-ln-¸n-¡p-I F¶nh Cu ]²-Xn-I-fpsS `mKam-¡m-hp-¶-Xm-Wv. 10.15. aWÂhm-c  ]Ýna-L« {]tZ-i-§-fnse ]pgIfn AÈm-kv{Xo-b-ambn aW hmc AphÀ¯n¨ph-cp-¶p­v. Pemib-§-fnse ssPh-ssh-hn-[y-¯nsâ timj-Ww, Pe-¯nsâ KpW-n-e-hm-c-¯n-ep-­m-Ip¶ Ipd-hv, kzm`m-hn-I-ambn F¡Â ASnªp-Iq-Sp-¶-Xn-pÅ XSÊw XpS§n ]e ]mcn-Øn-XnI {]iv-§fpw CXp-ImcWw D­m-Ip-¶p-­v.  AtX kabw Cu {]tZ-i-§-fn Ign-bp¶ P-§-fpsS kzImcy nÀamW Bhiy-§Ä¡pÅ aWepw ]mdbpw e`y-am-¡-Wsa¶ Bhiyw DbÀ¶n-«pap­v. 37
  • 45. nÀt±-i-§Ä  ]e dnkÀthm-b-dp-I-fnepw aW ASn-ªp-Iq-Sp-¶-Xnsâ ^e-ambn Ch-bpsS kw`-cWtijn Ipd-bp¶p­v. sX·e UmamWv CXnv DZm-l-cWw. sX·e ]©m-b-¯n n¶pw CXv kw_-Ôn¨ Hcp nth-Zw I½nän¡v e`n-¨n-«p-­v. AXn-m CXp-ambn _Ô-s¸« hnZ-Kv[-cpsS A`n-{]m-b-¯npw kmâv HmUnän§npw hnt[-b-ambn Chn-S-§-fn n¶pÅ aW FSp¯v ymb-amb hnebv¡v Bh-iy-¡mÀ¡v e`y-am-¡p-¶-Xn-pÅ S-]Sn Kh¬saâv Xe¯n D­m-I-Ww. aW FSp-¡p-¶-tXmsS dnkÀthm-b-dnsâ Pe-kw-`cWtijn hÀ²n-¡p-Ibpw sN¿pw.  ]Ýn-a-L-«-¯nse aävv Pem-i-b-§-fn n¶pw ta¸-dª coXn-bn nb{´n-X-amb hn[-¯n hnZ-Kvt[m-]-tZ-ia-p-k-cn¨v aW FSp-¡mhp¶-Xm-Wv. ]cn-ØnXn BLmXw D­m-¡m-¯-hn-[-¯n-epÅ kmt¦-XnI hnZy-IÄ aWÂhmc-env Ap-hÀ¯n-t¡-­-Xm-Wv. 10.16. Ipg¡n-W-dp-I-fpsS nÀamWw  Ipg¡n-W-dp-IÄ h³tXm-Xn ]Ýn-a-L« {]tZ-i-§-fn Ipgn-¡p-¶Xv `qKÀ`-Pe-¯nsâ Aan-X-amb Nqj-Ww, kky-Pm-e-¯nsâ io-I-c-Ww, A´-co£ aeno-I-cWw XpS§n ]e {]iv-§Ä¡pw Imc-W-am-Ip-¶p.  {Ku­v hm«À Un¸mÀ«psaânsâ tXr-Xz-¯n {]Xn-hÀjw Bbn-c-t¯mfw Ipg¡n-W-dp-IÄ nÀ½n-¡p¶p F¶m-Wv IW-¡v. F¶m kzImcy Øm-]§-fpsS tXr-Xz¯n h³tXm-Xn-epÅ `qKÀ`Pe NqjWw S-¡p-¶-Xmbn hnZKv[ kan-Xn-bpsS {i²-bnÂs¸-«n-«p-­v. C¯-c-¯n Aim-kv{Xo-b-amb coXnbn- nÀ½n-¡-s¸-Sp¶ Ipg-¡n-WdpI-fnse Pe-e-`yX c­p-hÀj-¯n-p-Ån jvS-s¸-Sp-¶-Xm-bmWv I­p-h-cp-¶-Xv. nÀt±-i-§Ä  ]Ýn-a-L« {]tZ-i-§-fn An-b-{´n-X-ambpw Aim-kv{Xo-b-ambpw Ipg¡n-Wdp-IÄ Ipgn-bv¡p¶ kml-Ncyw Hgn-hm-¡p-¶-Xn-pth­ nb-{´-W-§-sf-¡p-dn¨v Btem-Nn¨v DNn-X-amb Xocp-am--§Ä kÀ¡mÀ FSp-t¡­-Xm-Wv. 38
  • 46.  {Ku­v hm«À Un¸mÀ«vsaânsâ ]²-Xn-I-fn DÄs¸-Sp¯n Un¸mÀ«vsaânsâ Ap-a-Xn-tbm-Sp-IqSn `qKÀ` Pe-e-`y-X, `qan-bpsS InS¸v F¶nh a-Ên-em¡n am{Xta ]ÝnaL« {]tZ-i-§-fn Ipg¡nWdp-IÄ Ap-h-Zn-¡m³ ]mSp-Åq.  kzImcy GP³kn-IfpsS tXr-Xz-¯n-epÅ Ipg¡n-WÀ nÀ½mWw Cu {]Tzi§fn ]qÀW-ambpw ncpÕml-s¸-Spt¯­Xm-Wv.  PeZuÀe-`y-w -Im-cWw Dt]-£n-¡-s¸« Ipg¡n-W-dp-Ifn Pew doNmÀPv sNbvXv kw`-cn-¡m-pÅ kwhn-[m--§Ä, {Ku­v hm«À Un¸mÀ«vsaânsâ ]²Xn-I-fn nÀ_-Ô-am-bpw DÄs¸-Sp-¯Ww.  ]Ýn-L« taJ-e-bnepw kwØm--¯nsâ aäv `mK-§-fn-ep-apÅ Hmtcm ho«nepw Irjn-Ø-e¯pw ag-shÅ kw`-cWw nÀ_-Ô-am-¡p-I. 10.17. sI«nS nÀamWw  ]Ýn-a-L« {]tZ-i-§-fnÂ, AÈm-kv{Xo-b-ambpw ]cn-Øn-Xn¡v XI-cm-dp-­m-¡p¶ coXn-bn-ep-apÅ ss]en-Mv, Ncn-hp-I-fnse a®n-Sn-¨nÂ, InS-§p-I-fpsS nÀamWw XpS-§n-bh DÄs¸-Sp¶ h³InS nÀamW {]hÀ¯--§Ä S-¯p-¶Xv A`n-Imay-a-Ã. C¯cw nÀamW {]hÀ¯--§Ä ]cn-Øn-Xnsbbpw ssPh-ssh-hn-[ys¯bpw tZmj-I-c-ambn _m[n-¡p-¶p. am{X-a-Ã, DcpÄs]m-«Â t]mepÅ {]IrXn Zpc-´-§Ä D­m-Impw C¯cw h³InS nÀamW {]hÀ¯--§Ä Imc-W-am-Ip¶p­v. nÀt±-i-§Ä  ]Ýn-a-L-«-ta-J-e-bn kap-t{Zm-]-cn-X-e-¯n n¶pw 500 aoä-dnv ta Db-capÅ Øe-§-fnÂ, `qan-bpsS D]-cn-X-e-¯n n¶pw sI«n-S-§-fpsS D-bcw 8 aoädmbn ]cn-an-X-s¸-Sp-¯-Ww.  ]pXnb dntkmÀ«p-IÄ, tlm«-ep-IÄ apX-em-b-h DÄs¸-sS-bpÅ FÃm sI«n-S§Ä¡pw ta¸-dª ]cnØnXnkulr-Z-]-chpw Dbc n_-Ô--IÄ hntI-{µo-Ir-X-hp-amb _m[-I-am-¡Ww. ameny Ch-bn kwkv¡-cWw, kutcmÀP-¯nsâ D]-tbmKw, ssPh-hm-XI nÀamWw, ag-shÅ kw`-c-Ww XpS§n-bh nÀ_-Ô-am-¡-Ww.  Ap-tbm-Py-amb kmt¦-XnIhnZy-I-fneq-sSbpw s]mXp-P Ah-t_m[ {]hÀ¯-§-fn-eq-sSbpw ]Ýn-a-L« {]tZ-i¯pw kwØm--¯nâ aäv `mK-§-fnepw agshÅkw`cWhpw `qKÀ`Pe -kw-c-£Whpw Dd-¸m-¡-Ww. 39
  • 47.  ne-hn-epÅ dntkmÀ«p-I-fn ae-n-o-I-cW BUn-änwKv S-¯-Ww. 10.18. sdUv Imä-Kdn hyh-km-b-§Ä  h³tXm-XnepÅ ]mcn-Øn-XnI aen-o-I-cWw D­m-¡p¶ hyh-km-b-§Ä ]Ýn-aL« {]tZ-i-§-fnse ssPh-k-¼-¯n Imcy-amb miw D­m-¡p-¶p-­v, {]tXyIn¨v Pem-i-b-§-fn Ch D­m-¡p¶ aen-o-I-cWw hy-Po-hn-I-fpsS ac-W¯nepw aäpw Iem-in-¡p-¶p. imkv{Xo-b-amb ameny kwkv¡-cW amÀK-§Ä Ap-hÀ¯n-¡m¯ ØnXn-IqSn kwPm-X-am-Ip-t¼mÄ Cu {]iv-¯nsâ cq£X ]Xn-·-S-§m-hpw.  C.-F-kv.-F.--bn DÄs¸-Sp-¯n-bn-«pÅ XriqÀ, Nme-¡p-Sn-bnse ]cn-bmcw hntÃPn B[p-nI coXn-bn-epÅ amwk kwkv¡-cW ^mIvS-dnbpw Ad-hp-im-ebpw Øm]n-¡p-¶Xnv ]²Xn C«n-«p-s­¶pw, CXn-mbn 2 tImSn cq] Kh¬saâv Ap-h-Zn-¨-Xmbpw aoäv s{]mUIvSvkv Hm^v C´y F¶ s]mXp-ta-Jem Øm]w Adn-bn-¡p-I-bp-­m-bn. Cu kwcw-`s¯ sdUv Imä-Kdn hyh-km-b-§Ä¡p hcp¶ nb-{´-W-¯n n¶pw Hgn-hm-¡-Wsa-¶mWv Ah-cpsS Bh-iyw.  ae-_mÀ knaâvkv enanäUv F¶ s]mXp-ta-Jem Øm]--¯nsâ Np®m¼v IÃv J {]hÀ¯n-IÄ Gähpw imkv{Xo-b-amb coXn-bn sN¿p-¶-h-bm-sW¶pw B {]hÀ¯w XS-Ê-s¸-Sm³ CS-bm-¡-cp-sX¶pw I¼n A`yÀ°n-¨p. Cu I¼n-bpsS knaâv D¸m-Zw XS-Ê-s¸-«m aäv kwØm--§-fnse knaâv I¼-nIÄ tIc-f-¯nse knaâv hne Ir{Xn-a-ambn DbÀ¯n P-§sf _p²n-ap-«nem¡pw F¶v Nq­n-¡m-Wn-¨p-sIm­v I¼n nth-Zw Xcp-I-bp-­m-bn. nÀt±-i-§Ä  P-Po-hn-X¯nv Bh-iy-amb Bip-]-{Xn-IÄ, hnZym-e-b-§Ä, tZhm-e-b-§Ä `£ykpc-£sb _m[n-¡p¶ ]m kwkv¡-cW bqWn-äpIÄ, ]gw-]-¨-¡dn kwkv¡-cWw F¶n-h-bp-ambn _Ô-s¸« t{]mP-IvSp-IÄ¡v {]tXyI ]cn-K-W ÂIn ntcm[-¯n n¶pw Hgn-hm-¡Ww. amen-y§Ä th­-hn[w kwkv¡cn-¡m-pÅ kwhn-[mw D­m-bn-cn-¡-Ww. aäv hnI-k {]hÀ¯--§Ä SEIAA ¢nbd³knv hnt[-b-ambn am{Xw Ap-h-Zn-¡p-I.  ae-_mÀ knaâvkv, aoäv t{]mUIvSvkv Hm^v C´y XpS-§nb s]mXp-ta-Jem Øm]--§-fpsSbpw ne-hn Xr]vXn-I-c-ambn {]hÀ¯n-¡p¶ kzImcy hyh- 40
  • 48. kmb Øm]--§-fp-sSbpw {]hÀ¯w kpK-a-ambn S-¯m³ Ahsc Ap-h-Zn¡-Ww. 10.19. Su¬jn-¸p-I-fpsS nÀamWw  ]Ýn-a-L«¯nse kwc-£n¡s¸-tS­ {]tZ-i-§-fn hnI-k--¯nsâ `mK-ambn h³InS Su¬jn-¸p-IÄ nÀ½n-¡p-¶Xv Bim-ky-a-Ã. A´-co£ aen-o-I-cWw, Pe-a-en-o-I-c-Ww, i_vZ aen-o-I-cWw, ssPh-ssh-hn-[y- timjWw, {]Imi aen-o-IcWw XpS§n Ht«sd {]iv-§Ä¡v CXv Imc-W-am-Ip-¶p. nÀt±-i-§Ä  ]cn-ØnXnkulrZ hnI-k-w, ]cn-Øn-Xn-bv¡n-W-§-p¶ hn[-¯n-epÅ Pe-e-`yX, ]mc-¼-tcy-Xc DuÀP t{kmX-Êp-I-fpsS D]-tbm-Kw, hn³Uv anÂ, ]c-¼-cm-KX ]cn-ØnXn kulrZ sI«n-S-§Ä XpS-§n-bh DÄs¸-Sp¯pwhn[hpw, aen-o-I-cWhpw ]cn-ØnXn io-I-c-Whpw ]c-am-h[n Hgn-hm-¡n-s¡m-­p-am-bn-cn-¡Ww Cu {]tZ-i-§-fnse ]©m-b-¯p-I-Ä amÌÀ ¹mp-IÄ X¿m-dm-t¡-­-XWv.  C¯cw {]hÀ¯--§Ä¡v amXr-I-bmhpw hn[w Xt±-i-kz-bw-`-c-WØm]--§Ä Ah-cp-sS-Xmb ameny kwkv¡-cW {]hÀ¯--§Ä S-t¯-­-Xm-Wv.  ]Ýn-a-L-«-{]-tZ-i-§-fn ¹mÌnIv Iymcn_mKp-I-fpsS D]-tbmKw 3 hÀj-¯nIw ]qÀW-ambn ntcm-[n-¡-Ww. 10.20. ssPh-ssh-hn[y ^­v nÀt±-i-§Ä  sehn C-¯n e`y-am-Ip¶ XpI Xt±-i-kz-bw-`-cW Øm]--§-fnsebpw kwØm--¯n-sâbpw ssPh-ssh-hn[y ^­n nt£-]n¨v ssPh-ssh-hn[y ]cn-]m-e kan-Xn-I-fpsS taÂtm-«-¯n ssPh-ssh-hn[y kwc-£W {]hÀ¯-§Ä¡v hnn-tbm-Kn-¡-Ww.  h³InS Sqdnkw kwcw-`-§Ä¡p-ta skÊv GÀs¸-Sp-t¯­Xpw CXv Xt±i kzbw-`-cW Øm]--§-fn-epÅ ssPh-ssh-hn[y ^­n nt£-]n-t¡-­-Xp-amWv. C§s e`n-¡p¶ XpI ssPssh-hn[y nb-a-§fpw N«-§fpw Ap-k-cn¨v cq]wsIm­ ssPh-ssh-hn[y ]cn-]m-e kan-Xn-I-fpsS taÂtm-«-¯nepw nb41
  • 49. {´-W-¯nepw ssPh-ssh-hn[y kwc-£W {]hÀ¯--§Ä¡mbn hnn-tbm-Kn¡m-hp-¶-Xm-Wv. 10.21. ]cn-ØnXn Imh kwLw  ]Ýn-a-L« {]tZ-i-hp-ambn _Ô-s¸-«pÅ ]cn-ØnXn timj-W-{]-hÀ¯-- §Ä¡v Xmsg X«n th­{X taÂtm«w D­m-Im¯ ØnXn-bp-­v. ]e-t¸mgpw ]cn-ØnXn timjW {]hÀ¯--§Ä S-¸m¡n ZoÀL-Ime¯np tij-amWv CXp kw_-Ôn¨ ]cm-Xn-Ifpw aäpw A[n-Ir-X-cpsS ssII-fn-se-¯p-¶-Xv. nÀt±-i-§Ä  kÀ¡mÀ D¯-chv w. 04/13/]cn XobXn 13.05.2013 {]Imcw ssPh-ssh-hn[y ]cn]me kan-Xn-Isf {Kma ]©m-b¯v Xe-¯n ‘]cn-ØnXn Imh kwL-’§fmbn {]hÀ¯n-¡m³ Npa-X-e-s¸-Sp-¯n-bn-«p-­v. ]cn-ØnXn nb-a-§Ä, N«-§Ä, hnÚm-]--§Ä F¶nh ewLn-¡-s¸-Sp¶ FÃm S]Sn-Ifpw, ]cn-ØnXn timjW {]hÀ¯--§fpw A[n-Im-cn-Isf Ad-nbn-¡m-pÅ Npa-Xe ssPh-sshhn[y ]cn-]me kan-Xn-IÄ¡m-Wv. Cu kan-Xn-IÄ¡v IqSp-X {]hÀ¯ kuI-cy-§fpw ÂIn Chsb imào-I-cn-¡p-¶-Xv Ã-Xm-bn-cn-¡pw.  ta¸-dª coXn-bn ssPh-ssh-hn[y ]cn-]m-e kan-Xn-IÄ¡v {]hÀ¯ kuI-cy-§fpw km¼-¯nI klm-bhpw IqSp-X-embn ÂIp-t¼mÄ Cu kanXnbnse AwK-§sf sXc-sª-Sp-¡p-¶-Xn-pÅ kpXm-cy-amb am-Z-WvU-§Ä sIm­p-h¶v Ah IÀi--ambn ]men-¡-Ww. AwK-§-fpsS tbmKy-X, ]Ým¯ew F¶nh hyà-ambn a-Ên-em¡n am{Xw tman-t-äUv AwK-§sf (6 t]À) sXc-sª-Sp-¡Wsa¶ Imcy njv¡Àjn-¡-Ww. ne-hn-epÅ AwK-§- fpsS tbmKy-Xbpw ssPh-ssh-hn[y {]hÀ¯--§fn AhÀ¡pÅ {]mhoWyhpw ]cn-tim-[n¨v ssPh-ssh-hn[y ]cn-]m-e kan-Xn-IÄ ]p:-kw-LSn-¸n-¡p¶Xv ¶m-bn-cn-¡pw. aq¶v hÀj-¡mew Ignªv Cu kan-Xn-I-fpsS {]hÀ¯w hne-bn-cp-¯-Ww. tUm.-D-½³ hn. D½³ I¬ho-À ]n.-kn. kndn-bIv AwKw 42 tUm.-hn.-F³.-cm-P-ti-J-c³]n-ff AwKw