Evolution of the EU institutional framework (in Albanian Language) by Dr Lorenc Gordani

Av. Lorenc Gordani, PhD
Profesor i se Drejtës së Bashkimit Evropian

HYRJE NE KUADRIN HISTORIKË
Inkuadrim qe ne përmbajtjen e tij fokuson dy shtylla
kryesore:
1. Hapat pararendës te integrimit Evropianë (ne slidet e me
perparme)
2. Evoluimin historik te Bashkimit Evropianë (këtu sjelle)
Av. Lorenc Gordani, PhD - E Drejta e Bashkimit Evropian

HYRJE NE KUADRIN HISTORIKË
Aspektet kryesore te EVOLUIMIT HISTORIK TE BASHKIMIT
EVROPIANË, permbledhurazi ketu trajtuar do te shikojne:
A. Themelimin e Bashkimit Evropian
B. Projektin Kushtetues për Evropën
C. Kuadri reformues i Traktatit te Lisbonës

Komuniteti Evropian i Qymyrit dhe Çelikut
‐ Integrimit Evropianë nis me Deklaraten e Robert Shuman,
më 9 maj 1950
‐ Zyrtarizohet me Traktatin e Parisit, mbi Komunitetin
Evropian te Qymyrit dhe Çelikut ‐ KEQC (ECSC) me 18
Prill 1951, dhe hyrje ne fuqi më 23 Korrik 1952.
Jean Monnet (9 Nëntor 1888 – 16
Mars 1979) Politikan Francez
ekonomist dhe diplomat
Robert Schuman (Clausen, 1886 – Scy-
Chazelles, 1963) Politikan Francez, i
konsideruar si themelues i BE.

Traktatet Themeluese te Komunitetit
Evropiane
Zhvillim i mëtejshëm ne proceset integruese u realizua
me:
- Komunitetin Ekonomik Evropian - KEE (European
Economic Community - EEC)
- Komunitetin Evropian të Energjisë Atomike - KEEA
(European Atomic Energy Community - EAEC ose EURATOM)
Nenshkruar më 25 mars 1957, dhe hyrje ne fuqi më 1 janar
1958.
Institucione qe filluan te operoje kur Traktati hyri në fuqi
më 1 janar 1958.

Traktati i Mastrihtit
Bashkimi Evropian themelohet me Traktatin per Bashkimin
Evropian (TBE) me 7 shkurt 1992, dhe hyrje ne fuqi 1
nëntor 1993.
Traktati ndjek pesë objektiva kryesore:
 Forcimin e legjitimitetit demokratik të institucioneve;
 Përmirësimin e efektivitetit te institucioneve;
 Krijimin e një union ekonomik dhe monetar;
 Zhvillimin e dimensionit social të Komunitetit;
 Politikën e përbashkët të jashtme dhe të sigurisë
Bashkim i bazuar mbi tri shtylla: te Komuniteteve Evropiane,
te Politikës së Jashtme dhe Sigurisë se Perbashket (Common
Foreign and Security Policy - CFSP) dhe te Drejtësise dhe
Çështjeve te Brendshme (Justice and Home Affairs - JHA).

Traktati i Mastrihtit

Traktati i Amsterdamit
Zhvillim i mëtejshëm u shënua me Traktatin e
Amsterdamit, me 1 tetor të vitit 1997 dhe hyrje në fuqi
më 1 maj 1999.
Fushat kryesore te ndërhyrjes, jane: transferimi i disa
kompetencave nga fusha e Drejtësisë dhe Çështjeve te
Brendshme (JHA) duke lënë jashtë vetëm Bashkëpunimin
Policisë dhe Gjyqësorit në Çështjet Penale.
Krijimin e një politike të Komunitetit në fushën e
punësimit, masa për të sjellë Bashkimin më afër
qytetarëve të saj, mundësinë e bashkëpunimit të ngushtë
në mes të disa shteteve anëtare (bashkëpunimi i zgjeruar).
Shtrirje e procedurës se vendimmarrjes te përbashkët dhe
votimin me shumicë të cilësuar dhe procedon me një
ridizajnim te numërimit te neneve të Traktateve.

Traktati i Amsterdamit

Traktati i Nisës
Traktati i Nisës u miratua më 26 shkurt të vitit 2001 dhe
hyri në fuqi më 1 shkurt 2003.
Traktati është projektuar për t'iu përgjigjur pyetjeve të
lëna hapur nga Traktati i Amsterdamit, e përkatësisht
problemeve institucionale të lidhura me zgjerimin.
Keshtu ai përmban dispozita mbi ndarjen e pushteteve
dhe procedurat vendimmarrëse të BE-së: si përbërja e
Komisionit, dhe pesha e votave në Këshill dhe zgjerimin
e votimit me shumicë të kualifikuar.
Ai thjeshton dhe përdorimin e procedurës së zgjeruar te
bashkëpunimin dhe bën më efektiv sistem gjyqësor.

Konventa për të Ardhmen e Evropës
Kritika mbi përgatitjet paraprake dhe vullnetin politik te
dobet për thellimin e integritetit evropian në Nisë,
rezultoi me fillim të debatit lidhur me ardhmërinë e BE-së
dhe strukturën e vet institucionale.
Si rezultat i kësaj, më 15 dhjetor 2001 në Laeken
(Belgjikë), Shefat e Shteteve ose Qeverive, miratuan
Deklaratën mbi të Ardhmen e Bashkimit Evropian.
Në të BE-ja trasonte rrugën për një kushtetutë drejt nje
organizimi më demokratike, transparente dhe efektive.

Traktati Kushtetues për Evropën
Hapi i parë për arritjen e këtij qëllimi ishte themelimi i
Konventës Evropiane (Convention on the Future of Europe
njohur edhe si European Convention).
Ajo u kryesua nga ish Presidenti francez, Valéry Giscard
d’Estaing, me detyrën për të hartuar kushtetutën
Evropiane.
Më 18 korrik 2003, kryesuesi, në emër të konventës,
zyrtarisht ia dorëzoi Presidentit të Këshillit Evropian
propozim e Traktatit te hartuar nga konventa.

Traktati i Kushtetutës për Europën (TCE)
Propozim i miratuar, nga Shefat e Shteteve ose Qeverive
më 17 dhe 18 korrik 2014 në Bruksel.
Kushtetuta do të zëvendësonte traktatet ekzistuese me
një tekst të vetëm për t'i dhënë BE-se nje aset te qartë
politik për sa i përket institucioneve te tij, kompetencave
qe i përkasin, metodës vendim-marrëse, dhe politikës se
jashtme.
Traktati u nënshkrua më 29 tetor 2004 nga përfaqësuesit e
25 shtetet anëtare dhe u ratifikua nga 18 shtete anëtare
përfshire referendume mbështetëse në Spanjë dhe
Luksemburg.
Procesi i ratifikimit te kushtetutës u nderpre me
referendumet e Francës (me kunder 54.68% nga gjithsej
69.34% votues) dhe në Holandës (61.7% nga gjithsej 63%).

Traktati i Lisbonës
Pas periudhës dyvjeçare reflektimi merre nisje Traktati i
Reformës, i nënshkruar më 13 dhjetor 2007, dhe hyrje
zyrtarisht në fuqi më 1 dhjetor 2009.
Traktati u hartua shpejt, pasi gjatë takimit konsultues të
Këshillit Evropian më 21 dhe 22 qershor 2007 në Bruksel,
Shefat e Shteteve ose Qeverive përcaktuan hollësisht si dhe
në çfarë mase duhet të inkorporohen ndryshimet e
biseduara gjatë Konferencës Ndërqeveritare 2004.
Si rrjedhim puna e Konferencës Ndërqeveritare përfundoi
më 18 dhe 19 tetor 2007, dhe fitoi miratimin politik të
Këshillit Evropian, i cili njëkohësisht kishte takim jozyrtar
në Lisbonë.
Së fundi, Traktati zyrtarisht u nënshkrua nga Shefat e
Shteteve apo Qeverive të 27 Shteteve Anëtare të BE-së, në
Lisbonë më 13 dhjetor 2007.

Traktati i Lisbonës (i Reformës)
Procesi i ratifikimit ishte jashtëzakonisht i vështirë edhe
pse u ratifikua me sukses në Francë dhe në Holande.
Në fillim me pengesën e referendumit të parë në Irlandë,
më 12 qershor 2008 (53.4% kundër, nga gjithsej 53.1%
votues). Kaloi në referendumin e dytë (67.1% nga gjithsej
59% votues), në tetor 2009.
Në Poloni, Presidenti Kacinski nënshkruajti instrumentin
për ratifikim, ne vazhdën e rezultatit te favorshëm në
referendumin e Irlandës.
Presidenti çek, Vaclav Klaus, nënshkruajti pasi morri
garancite se ‘Dekretet Beneš’ të vitit 1945, do të mbeten
te paprekura.
Kështu, procesi i ratifikimit përfundoi në të gjitha 27
Shtetet Anëtare, dhe hyri në fuqi më 1 dhjetor 2009.

Procesi i Integrimit Europiane

Ndryshimet kryesore te se Drejtës se Unionit
Traktati i Lisbonës, është i njohur gjithashtu si Traktati i
Reformës, pasi bëri ndryshime të mëdha në Traktatin
Themelues të Komunitetit Evropian.
 Ai hoqi te ashtuquajturat tre "shtyllat" duke parashikuar
ndarjen e kompetencave në mes të Bashkimit dhe
Anëtare.
 Përforcoi parimin e demokracisë dhe mbrojtjen e të
drejtave themelore, duke përfshirë edhe atribuuar
Kartës së Nisës të njëjtën vlera e ligjore te Traktateve.
Ne këtë mënyre forcoi kapacitetin e BE-së për të vepruar
përbrenda ose jashtë Unionit, për të shtuar
legjitimitetin e vet demokratik dhe për të shtuar
përgjithësisht efikasitetin e veprimit të BE-së.

Ndryshimet kryesore te se Drejtës se Unionit
I. Traktati për Bashkimin Evropian (Traktati i BE-së —
‘TBE’)
Ristrukturuar në gjashtë titujt: Dispozitat e përbashkëta,
Parimeve, Institucionet, Bashkëpunimin e perforcuar,
Politikën e përbashkët për punë të jashtme dhe të
sigurisë, dispozitat përfundimtare.
II. Traktati mbi Funksionimin e Bashkimit Evropian
(‘TFBE’)
Strukturën e njëjtë me Traktatin e KE-së. Fut kapituj të ri,
sidomos politikën e energjisë, bashkëpunimin policor dhe
gjyqësor, sport dhe turizëm.
III. Traktati themelues i Komunitetit Evropian për Energji
Atomike (Traktati EAEC - ‘Traktati Euratom’). Ndryshuar
në protokollet shtojcë të Traktatit te Lisbonës.

Kuadri reformues i Traktatit te Lisbonës
Terminologjia e përdorur: shprehja ‘kushtetutë’ nuk
përdoret më; ‘ministri i jashtëm i BE-së’ tani thirret
‘Përfaqësues i Lartë i Unionit për Politikë të Punëve të
Jashtme dhe Sigurisë’; definicionet ‘ligj’ dhe ‘ligj kornizë’
janë braktisur.
S’ka artikuj që u referohen simboleve të BE-së, siç janë
flamuri, himni ose motoja.
Përparësia e të drejtës të BE-së rrjedh nga praksa
gjyqësore në Gjykatën e Drejtësisë.
Megjithë, braktisjen e ‘tre shtyllave’, procedurat speciale
që kanë të bëjnë me politikën e punëve të jashtme dhe të
sigurisë, përfshirë këtu edhe mbrojtjen evropiane, mbeten
në fuqi. Deklaratat e Konferencës Ndërqeveritare të
theksojnë natyrën e veçantë të kësaj fushe.

Faleminderit për vëmendjen
tuaj!
Detejat dhe Kontaktet:
Av. Lorenc Gordani, PhD
Profesor i se Drejtes të Bashkimit Evropian
Cell: +355 69 95 32 443
Skype: lorenc_Gordani
www.albaniaenergy.org

Per sa me siper keshillojme: Jean Paul Jacqué, E Drejta
Institucionale e Bashkimit Evropianë, Papirus, Tirane, 2010,
nga faqja 11 ne 23.

Evolution of the EU institutional framework (in Albanian Language) by Dr Lorenc Gordani

Empfohlen

Empfohlen

Weitere ähnliche Inhalte

Andere mochten auch

Andere mochten auch (20)

Ähnlich wie Evolution of the EU institutional framework (in Albanian Language) by Dr Lorenc Gordani

Ähnlich wie Evolution of the EU institutional framework (in Albanian Language) by Dr Lorenc Gordani (19)

Mehr von Lorenc Gordani

Mehr von Lorenc Gordani (8)

Evolution of the EU institutional framework (in Albanian Language) by Dr Lorenc Gordani