VAT, czyli podatek od towarów i usług, to podatek pośredni od wartości dodanej, pobierany na każdym kolejnym etapie obrotu towarami lub usługami. Jakie są czynności opodatkowane podatkiem VAT oraz niepodlegające VAT, jaka jest podstawa opodatkowania oraz stawka podatku, jak obliczać podatek VAT - wszystkie przydatne informacje o podatku VAT w pigułce w szkoleniu inFakt.
Zapraszamy też do obejrzenia szkolenie w formie video na naszym kanale na Youtube:
https://youtu.be/q8oycGqRGC4
Jak więcej zarabiać będąc programistą, czyli o samozatrudnieniu.
VAT - szkolenie z podstaw księgowości
1.
2. 1. Co to jest podatek VAT
2. Czynności opodatkowane podatkiem VAT
3. Czynności niepodlegające VAT
4. Podatnik
5. Podstawa opodatkowania
6. Obowiązek podatkowy
7. Stawka podatku
8. Jak obliczać podatek
9. Deklaracje VAT
10. Faktura
11. Zwolnienie przedmiotowe
12. Zwolnienie podmiotowe
13. Likwidacja działalności
14. Kasa fiskalna
Stan prawny na dzień 31.12.2017 r.
3. Co to jest podatek VAT
VAT to podatek od towarów i usług, stanowi główne źródło dochodów budżetu państwa.
W podatku VAT obowiązuje zasada samonaliczania podatku VAT, w konsekwencji to podatnik sam oblicza
i wpłaca do właściwego urzędu skarbowego podatek.
Najważniejsze cechy podatku VAT:
- neutralność – ciężar ekonomiczny podatku ponosi konsument towaru lub usługi, będący ostatnim
ogniwem obrotu, gdyż na każdym etapie obrotu podatnicy korzystają z prawa do odliczenia od podatku
należnego podatku zapłaconego przy nabyciu towarów i usług,
- powszechność - występuje na dwóch płaszczyznach: jako obciążenie podatkiem od towarów i usług
każdego etapu obrotu towarem lub usługą oraz obciążenie tym podatkiem możliwie szerokiego katalogu
dóbr i usług,
- zasada unikania podwójnego opodatkowania - oznacza dążenie do jednokrotnego opodatkowania tej
samej fazy obrotu,
- zasada zachowania konkurencji - ma na celu zapewnienie podatnikom działającym w różnych państwach
członkowskich tych samych warunków opodatkowania.
4. Czynności opodatkowane podatkiem VAT
1) odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju
2) eksport towarów (rozumie się przez to dostawę towarów wysyłanych lub transportowanych z terytorium
kraju poza terytorium Unii Europejskiej)
3) import towarów na terytorium kraju;
4) wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
5) wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.
Opodatkowaniu podatkiem podlegają również towary w przypadku likwidacji działalności gospodarczej.
5. Opodatkowaniu podatkiem VAT nie podlegają m.in.:
1) transakcje zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa;
2) czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy (łapówki);
3) czynności nieodpłatne.
Czynności nie podlegające opodatkowaniu VAT
6. Podatnik
Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby
fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej
działalności.
Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w
tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących
wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na
wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów
zarobkowych.
* Osoby prawne np. przedsiębiorstwo państwowe, spółdzielnie, spółki kapitałowe (akcyjna, z o.o.)
* Jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej np. stowarzyszenia, partia polityczna, spółka
jawna, spółka partnerska
7. Podstawa opodatkowania
Podstawa opodatkowania obejmuje:
1) podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku;
2) koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego
dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy.
Podstawa opodatkowania nie obejmuje przede wszystkim kwot:
1) stanowiących obniżkę cen w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty;
2) udzielonych nabywcy lub usługobiorcy opustów i obniżek cen, uwzględnionych w momencie sprzedaży;
Podstawę opodatkowania, obniża się o:
1) kwoty udzielonych po dokonaniu sprzedaży opustów i obniżek cen;
2) wartość zwróconych towarów i opakowań,
3) zwróconą nabywcy całość lub część zapłaty otrzymaną przed dokonaniem sprzedaży, jeżeli do niej nie doszło;
4) wartość zwróconych kwot dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, o których mowa w ustawie.
8. Obowiązek podatkowy
Zasada: obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi.
- W odniesieniu do przyjmowanych częściowo usług, usługę uznaje się również za wykonaną, w przypadku
wykonania części usługi, dla której to części określono zapłatę.
Jeżeli przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi otrzymano całość lub część zapłaty, w
szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, (...) obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej
otrzymania w odniesieniu do otrzymanej kwoty.
9. W przypadku małych podatników rozliczających podatek VAT metodą kasową, mamy do czynienia ze
szczególnym momentem powstania obowiązku podatkowego. Jeśli kontrahentem podatnika rozliczającego się
metodą kasową jest inny czynny podatnik VAT, wówczas obowiązek podatkowy z tytułu dostawy towarów lub
świadczenia usług powstaje z dniem otrzymania całości lub części zapłaty (rozliczany jest w okresie
przypadającym na datę otrzymania płatności od klienta). W związku z powyższym, mimo iż faktura została już
wystawiona/otrzymana, podatnik stosujący kasową metodę rozliczania VAT, co do zasady nie musi ujmować jej
w deklaracji czy rejestrach VAT, dopóki nie zostanie opłacona.
Mały podatnik może zrezygnować z metody kasowej, nie wcześniej jednak niż po upływie 12 miesięcy, w trakcie
których rozliczał się tą metodą, po uprzednim pisemnym zawiadomieniu naczelnika urzędu skarbowego, o
rezygnacji z metody kasowej w terminie do końca miesiąca, w którym metoda kasowa była stosowana.
10. Usługi ciągłe
Usługę, dla której w związku z jej świadczeniem ustalane są następujące po sobie terminy płatności lub
rozliczeń, uznaje się za wykonaną z upływem każdego okresu, do którego odnoszą się te płatności lub
rozliczenia, do momentu zakończenia świadczenia tej usługi.
Usługę świadczoną w sposób ciągły przez okres dłuższy niż rok, dla której w związku z jej świadczeniem w
danym roku nie upływają terminy płatności lub rozliczeń, uznaje się za wykonaną z upływem każdego roku
podatkowego, do momentu zakończenia świadczenia tej usługi.
11. Stawki podatku
1) Stawka podstawowa podatku od towarów i usług wynosi obecnie 23%
2) Ustawa o VAT przewiduje aktualnie stosowanie stawek tzw. Obniżonych:
3) 8%
- 5%
- 0%
12. Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje – co do zasady – w rozliczeniu za okres,
w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy.
Warunkiem umożliwiającym skorzystanie przez nabywcę towaru czy usługi z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest
powstanie po stronie sprzedawcy obowiązku podatkowego od danej czynności oraz posiadanie faktury dokumentującej
zakup.
Jeżeli podatnik nie dokonał obniżenia kwoty podatku należnego w ww. Terminie (w rozliczeniu za okres, w którym powstał
obowiązek podatkowy od danej czynności i podatnik otrzymał fakturę dokumentującą zakup), to może odliczyć VAT naliczony
w deklaracji podatkowej za jeden z dwóch kolejnych okresów rozliczeniowych.
Przykład :
Obowiązek podatkowy powstanie w lutym, faktura zostanie wystawiona również w tym miesiącu.
Jan Kowalski 18 lutego 2014 roku dokonał zakupu towarów. Fakturę dokumentującą transakcję otrzymał następnego dnia, tj.
19 lutego. Zgodnie z ustawą o VAT nabywca będzie miał możliwość odliczyć podatek VAT naliczony w miesiącu zakupu (czyli
w lutym) bądź w dwóch kolejnych miesiącach (za marzec lub kwiecień).
Jak obliczyć podatek
13. Deklaracje
VAT-7
- składają ją podatnicy vat czynni,
- składana jest za okresy miesięczne – do 25 dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym miesiącu,
- obowiązek składanie deklaracji „zerowej”.
VAT-7K
- składają ją podatnicy vat czynni,
- składana jest za okresy kwartalne – do 25 dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym kwartale,
- obowiązek składanie deklaracji „zerowej”.
VAT UE
zbiorcza informacja o transakcjach wewnątrzwspólnotowych,
od stycznia 2017 wyłącznie elektronicznie należy złożyć do dnia 25 miesiąca.
VIU-D
- deklaracja dla rozliczenia podatku vat w systemie MOSS,
( Świadczenie usługi elektronicznej dla osoby fizycznej z UE),
- składana zawsze do 20 dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym kwartale.
14. VAT-8
- składają podatnicy zwolnieni z VAT (i w związku z tym nieskładających deklaracji VAT-7, VAT-7K,
VAT-7D), u których występują opodatkowane nabycia wewnątrzwspólnotowe oraz (ewentualnie w
tym samym miesiącu) importy usług, dostawy, dla których podatnikiem jest nabywca (w tym również
krajowe).
Do 25 dnia miesiąca po miesiącu, w którym wykonano usługę.
VAT-9M
składają podatnicy zwolnieni z VAT (i w związku z tym nie składają deklaracji VAT-7, VAT-7K, VAT-7D),
u których w danym miesiącu nie wystąpiły nabycia wewnątrzwspólnotowe, jednakże w danym
miesiącu ma u nich miejsce import usług, bądź dostawa, dla których podatnikiem jest nabywca (w
tym również krajowa).
Do 25 dnia miesiąca po miesiącu, w którym wykonano usługę.
15. Faktura
Podatnik ma obowiązek wystawić fakturę dokumentującą m.in. sprzedaż, a także dostawę towarów i
świadczenie usług oraz otrzymanie przez niego całości lub części zapłaty.
Zasada – do 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu w którym wykonano usługę, dokonano dostawy.
W przypadku, gdy przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano całość lub część należności,
fakturę wystawić należy nie później niż 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu uzyskania tej płatności.
Faktury można wystawiać również przed dokonaniem czynności opodatkowanej – przed powstaniem
obowiązku podatkowego z tytułu jej wykonania - nie wcześniej jednak niż 30 dni przed dostawą towaru lub
wykonaniem usługi. Ta zasada nie dotyczy wystawiania faktur w zakresie dostawy i świadczenia usług, dla
których obowiązek podatkowy powstaje w sposób szczególny, jeżeli faktura zawiera informację, jakiego
okresu rozliczeniowego dotyczy.
Faktur nie można odpowiednio wystawiać wcześniej niż 30 dni przed dniem uzyskania całości lub części
płatności uzyskanej przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi.
16. Zwolnienie przedmiotowe
Zwolnienia przedmiotowe zostały zamieszczone w art. 43 ustawy o VAT oraz w rozporządzeniu Ministra
Finansów z dnia 20.12.2013 r. w sprawie zwolnień od podatku od towarów i usług oraz warunków stosowania
tych zwolnień
Przykłady :
- Usługi opieki medycznej (lekarza, lekarza dentysty, pielęgniarki),
- usługi nauczania języków obcych oraz dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami
związane,
- usługi pomocy społecznej w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej,
- usługi opieki nad osobami niepełnosprawnymi,
- usługi zarządzania funduszami inwestycyjnymi.
17. Zwolnienia podmiotowe podstawa prawna: art. 113 VAT
Zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie
w poprzednim roku podatkowym kwoty 200.000 zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku.
Podatnicy mogą zrezygnować ze zwolnienia pod warunkiem pisemnego zawiadomienia o tym zamiarze naczelnika
urzędu skarbowego przed początkiem miesiąca, w którym rezygnują ze zwolnienia, a w przypadku podatników
rozpoczynających w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności opodatkowanych, którzy chcą zrezygnować ze
zwolnienia od pierwszej wykonanej czynności - przed dniem wykonania tej czynności.
Jeżeli wartość sprzedaży zwolnionej od podatku przekroczy kwotę, graniczną zwolnienie traci moc począwszy od
czynności, którą przekroczono tę kwotę.
Podatnik, który utracił prawo do zwolnienia sprzedaży od podatku lub zrezygnował z tego zwolnienia, może, nie
wcześniej niż po upływie roku, licząc od końca roku, w którym utracił prawo do zwolnienia lub zrezygnował z tego
zwolnienia, ponownie skorzystać ze zwolnienia.
Ze zwolnienia przedmiotowego nie mogą skorzystać np. Usługi doradztwa , prawnicze, jubilerskie, sprzedaż nowych
środków transportu (…).
18. W przypadku zaprzestania przez podatnika, będącego osobą fizyczną wykonywania czynności podlegających
opodatkowaniu, obowiązanego, do zgłoszenia zaprzestania działalności naczelnikowi urzędu skarbowego
opodatkowaniu podatkiem podlegają towary własnej produkcji i towary, które po nabyciu nie były przedmiotem
dostawy towarów.
(Zasady powyższej nie stosuje się do podatników, u których sprzedaż jest zwolnionych z VAT) .
Podatnicy są obowiązani sporządzić spis z natury towarów na dzień zaprzestania wykonywania czynności
podlegających opodatkowaniu, zwany dalej "spisem z natury". Podatnicy są obowiązani załączyć informację o
dokonanym spisie z natury, o ustalonej na jego podstawie wartości i o kwocie podatku należnego, do deklaracji
podatkowej składanej za okres obejmujący dzień rozwiązania spółki lub zaprzestania wykonywania czynności
podlegających opodatkowaniu.
Obowiązek podatkowy powstaje w dniu zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu.
Likwidacja działalności
19. Podstawą opodatkowania jest wartość towarów podlegających spisowi z natury.
Remanent obejmuje zakupy, przy nabyciu których przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT, nawet jeżeli
przedsiębiorca z tego prawa po prostu nie skorzystał. Stworzona na potrzeby podatku od towarów i usług
Inwentura obejmie więc:
● towary handlowe i materiały
● wyposażenie
● środki trwałe.
Dla celów remanentu likwidacyjnego wycenia się zarówno w pełni, jak i częściowo zamortyzowany majątek.
Wycenę środków trwałych i wyposażenia sporządza się wg cen rynkowych z dnia sporządzenia spisu. Natomiast
wartość towarów i materiałów ustala się wg cen zakupu (kwota netto).
20. Kasa fiskalna
Podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników
ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas
rejestrujących.
Jeżeli z przyczyn niezależnych od podatnika nie może być prowadzona ewidencja obrotu i kwot podatku należnego
przy zastosowaniu kas rejestrujących, podatnik jest obowiązany ewidencjonować obroty i kwoty podatku należnego
przy zastosowaniu rezerwowej kasy rejestrującej. W przypadku gdy ewidencjonowanie obrotu i kwot podatku
należnego przy zastosowaniu rezerwowej kasy rejestrującej jest niemożliwe, podatnik nie może dokonywać sprzedaży.
Ulga na kasę fiskalną: podatnicy, którzy rozpoczną ewidencjonowanie obrotu i kwot podatku należnego w
obowiązujących terminach, mogą odliczyć od tego podatku kwotę wydatkowaną na zakup każdej z kas rejestrujących
zgłoszonych na dzień rozpoczęcia (powstania obowiązku) ewidencjonowania w wysokości 90% jej ceny zakupu (bez
podatku), nie więcej jednak niż 700 zł.
21. Podatnicy są obowiązani do zwrotu odliczonych lub zwróconych im kwot wydatkowanych na zakup kas
rejestrujących, w przypadku gdy w okresie 3 lat od dnia rozpoczęcia ewidencjonowania zaprzestaną ich używania
lub nie dokonują w obowiązującym terminie zgłoszenia kasy do obowiązkowego przeglądu technicznego przez
właściwy serwis, a także w przypadku naruszenia warunków związanych z odliczeniem tych kwot.
W sytuacji gdy kwota obrotu z tytułu sprzedaży na rzecz wyżej wymienionych osób w poprzednim lub bieżącym
roku podatkowym nie przekroczyła 20 000 zł - podatnicy zwolnieni są z obowiązku stosowania kas. Należy jednak
pamiętać, że w przypadku podatników rozpoczynających w danym roku prowadzenie działalności limit zwolnienia
obliczany jest proporcjonalnie do okresu jej wykonywania. Na limit zwolnienia 20 000 zł nie wpływa jednak
dostawa nieruchomości, dostawa środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.