Laguntza gela
3 Izaki
Bizidunak
Kukua oso hegazti azkarra da.
HEGAZTIEK
habia egin , arrautzak txitatu eta kumeak jaiotzen direnean zaindu
egiten dituzte.
KUKUAK
arrautzak beste hegaztien habietan ipintzen ditu.
1

Laguntza gela
GOGORATU IKASITAKOA
IZAKI BIZIDUNAK IZAKI BIZIGABEAK
Gizakia, animaliak eta Adibidez:
landareak dira.
Harriak
Izaki bizidunak jaio, hazi eta ugaldu
egiten dira.
JAIO HAZI UGALDU
Ad
Ad Airea
2

Laguntza gela
GOGORATU IKASITAKOA Ariketak
1- Izaki bizidunak ala bizigabeak dira?
Izenak idatzi eta geziekin lotu.
IZAKI BIZIDUNAK
IZAKI BIZIGABEAK
3

Laguntza gela
GOGORATU IKASITAKOA
Animaliak eta landareak izaki bizidunak dira.
ANIMALIAK LANDAREAK
elikagaiak jaten dituzte. Ur ura, eguzki-argia eta lurreko
substantziak
hartzen dituzte.
2- Osatu taula: Ariketak
4

Laguntza gela
Nutrizioa
1- Bizi-funtzioak
Izaki bizidunek BIZI-FUNTZIOAK egiten dituzte
NUTRIZIOA HARREMANA UGALKETA
Elikagaiak Inguruko
hartu informazioa jaso Kumeak… eduki
eta erantzun
5

Laguntza gela
2- Nutrizioa
Egunero jan behar dugu. Zergatik?
Elikagaiek EMATEN digute:
ENERGIA MATERIALAK
Korrika jolasteko, Ur
ikasteko… hazteko, osasuntsu egoteko…
egiteko,
6

Laguntza gela
3- Animalien nutrizioa
Animaliek ZER JATEN dute?
BELARJALEAK Landareak
jaten dituzte
HARAGIJALEAK Animaliak
jaten dituzte
Animaliak eta
OROJALEAK landareak
jaten dituzte
7

Laguntza gela
4- Landareen nutrizioa
Landareek elikagaiak fabrikatzen dituzte.
ZER BEHAR DUTE?
EGUZKI-ARGIA KARBONO DIOXIDOA
Hostoetatik
Hostoetatik hartzen dute.
hartzen dute.
URA
GATZ MINERALAK
Sustraietatik
Sustraietatik hartzen dute.
hartzen dituzte.
8

Laguntza gela
Ariketak
1- Osatu eskema:
2- Osatu eskema:
3- Hutsuneak bete:
9

Laguntza gela
Harremana
1- Harreman-funtzioa
ZENTZUMENEN bitartez dakigu Eta modu egokian
zer gertatzen den gure inguruan . jokatzen dugu .
Lotan dago eta iratzargailua “Altxatzeko ordua da”- Ohetik
entzuten du. pentsatzen du. altxatzen da..
AAAJJJ
Txakur kaka usaina dago. “A zelako nazka”-pentsatzen du. Alde egiten du..
Semaforoa gorri dago. “Ezin da pasatu ”-pentsatzen du. Itxaron egiten du..
A- Semaforoa gorri dago. B- Semaforoa berde jartzen da.
Neskak itxaron egiten du. Neskak bidea gurutzatzen du.
10

Laguntza gela
2- Harremana animaliengan
Animaliek ere harreman-funtzioa egiten dute..
ZER ERABILTZEN DUTE?
ZENTZUMENAK GARUNA GIHARRAK
Informazioa Zer egin
Mugitzeko dira
jasotzen dute erabakitzen du
NERBIOEK NERBIOEK
informazioa agindua
garunera giharretara
eramaten dute bidaltzen dute
Katuak txoria ikusten du.
“txoria harrapatu nahi dut”- pentsatzen du.
Katuak salto egiten du txoria harrapatzeko.
11

Laguntza gela
3- Harremana landareetan
Landareak ez dute Landareek Landareak ez dira
zentzumen-organorik ez dute garunik tokiz aldatzen
Hala ere, landareek ere egiten dute harreman-funtzioa.
NOLA EGITEN DUTE?
Landareek
ura bilatzen dute.
Landare batzuk
Landareak argia Ekilorea beti ukitu eta itxi
dagoen aldera eguzkiari begira egiten dira.
hazten dira. dago. 12

Laguntza gela
Ariketak
1- Azaldu nola egiten duzun harreman-funtzioa:
Hasi horrela:
Kalea zeharkatzen ari nintzela, auto bat niregana
zetorrela ikusi nuen. Orduan pentsatu nuen: “
eta azkenean
2- Zeinek ez du hartzen parte harreman-funtzioan? Ezabatu.
NERBIOAK URDAILA GARUNA BELARRIAK
3- Nola egiten dute landareek harreman funtzioa? Azaldu.
13

Laguntza gela
Ugalketa
1- Ugalketa-funtzioa
Ugalketari esker izaki bizidunek kumeak izaten dituzte.
2- Animalien ugalketa
SEXU bidezko ugalketa
Ugaltzeko, ARRAK eta EMEAK elkartzen dira.
ARRA
+ EMEA ARRA
+ EMEA
UMEA KUMEA
14

Laguntza gela
3- Animalien kumeak
OBIPAROAK BIBIPAROAK
Kumeak
arrautzaren barruan Kumeak
osatzen dira. amaren gorputzaren barruan
osatzen dira.
Adibidez: Adibidez:
gizakiak
hegaztiak
Animalia
ugaztunak
insektuak
15

Laguntza gela
4- Landareen ugalketa
Landareek LOREEN bidez ugaltzen dira.
Hazia sortzen da Hazia lurrera erortzen da
eta landare berria sortzen da.
16

Laguntza gela
5- Ugalketa asexuala
UGALKETA ASEXUALA
Arra eta emea ez dira elkartzen
Zati bat moztu
Itsas izarraren beso batetik eta landatzen da.
beste itsas izar bat sortzen da.
17

Laguntza gela
Ariketak
1- Nola ugaltzen dira itsas izarrak? Azaldu.
Ugalketa sexuala ala asexuala dute?
2- Obiparoak ala bibiparoak dira? Izenak idatzi eta lotu.
Obiparoak
Bibiparoak
18

Laguntza gela
3- Nola landatzen da bioleta afikarra? Azaldu.
Lehenengo
Gero
Ondoren
Azkenik hostoetatik berri bat
sortzen da.
4- Osatu:
19

Laguntza gela
5- Esaldi hauek ordenatu:
6- Esaldia irakurri eta egin marrazki bat
Gurasoek txitak zaintzen eta elikatzen dituzte,
hegan egiteko gai diren arte. 20

Laguntza gela
7- Lotu:
Azaldu zergaitik:
21