De juridische kant van het archiefbeheer is voor vele erfgoedvrijwilligers een grote onbekende. Over archieven en documentatie bestaat een web aan wettelijke regels en specifieke reglementen. Welke documenten mag of moet je bijhouden? Wat is er zo belangrijk aan de nieuwe archiefwet? In deze cursus is er ook aandacht voor subsidieregelingen en mogelijke subsidiekanalen met concrete tips over het aanvragen van subsidies. - See more at: http://www.heemkunde-vlaanderen.be/aan-de-slag-met-archief-en-documentatie-nieuwe-reeks-5/

1. Waar kan ik subsidies krijgen?
Heemkunde Vlaanderen vzw

2. Inhoud
 I. Inleiding
 II. Welk kanaal?
 III. De gemeente
 IV. De provincies
 V. Vlaanderen
 VI. Erfgoedcellen
 VII. Alternatieve kanalen
 VIII. Tips voor een subsidie-aanvraag

3.  Waar?
 Allerlei overheden (Europees, Vlaams, provinciaal,
gemeentelijk)
 Sommige organisaties (bv. Erfgoedcellen, Cera, etc.)
 Hoe hoger de overheid, hoe meer subsidies, maar ook
hoe hoger de verwachtingen/voorwaarden
 Niet alle subsidiekanalen zijn geschikt voor je eigen
vereniging/project
 Hier: mogelijkheden voor kleine organisaties
I. Inleiding

4.  Van laag naar hoog: eerst bij de gemeente aankloppen
(zeker voor beginnende en enkel lokaal georiënteerde
verenigingen)
 Hoe sterker en breder je werking, hoe meer
subsidiemogelijkheden er zijn
 Opgelet: feitelijke verenigingen kunnen niet altijd subsidies
aanvragen (≠ vzw want geen drager van rechten en plichten
 geen overeenkomsten afsluiten (zie: veelgestelde
vragenrubriek www.heemkunde-vlaanderen.be) .
II. Welk kanaal?

5.  Verplichtingen van de subsidie? (bv. vermelding logo,
verplichting van een studiedag, verplicht aansluiten bij thema, verplichte
doelgroep etc.) + na afloop van project vaak verantwoording
 Sommige kanalen komen tegemoet aan heel specifieke
vragen (buurtwerking, werken rond diversiteit, ...)
 Europese subsidies: moeilijker, soms onrechtstreeks via Europese
landbouwsubsidies of subsidies voor plattelandsontwikkeling (www.vlm.be)
• Bv. Erfgoedprojecten in de Merode
(www.demerodeonline.be)
(rob.bartholomees@heemkunde-vlaanderen.be)
II. Welk kanaal?

6. III. De gemeente
• 3 manieren van subsidiëren:
• 1) Nominatim-subsidies: vast bedrag (geen reglement of
verdeelsleutel)
• 2) Puntensysteem: punten per georganiseerde activiteit
Hoe meer punten, hoe meer subsidies
• 3) Projectsubsidies: voor eenmalige initiatieven van
tijdelijke aard met afgelijnde doelstellingen

7. • Manier van subsidiëren verschilt per gemeente
• Subsidiestelsel wordt bepaald door cultuurraad (zorg dat
je meetelt!)
• Best navragen bij de eigen gemeente of de lokale
cultuurbeleidscoördinator wat de opties zijn
III. De gemeente

8. • 1) Projectsubsidies voor erfgoed in Limburg:
• Indiendatum:15 april
• Geen feitelijke verenigingen (tenzij ze samenwerken met een
organisatie die wel aan alle voorwaarden voldoet)
• Voorwaarden: oa. bovenlokaal, vernieuwend
• Samenwerking met andere sectoren wordt positief beloond
• Max. 60% van bedrag, max. 12 500 euro
• 2) Subsidiëring voor bijzondere culturele initiatieven binnen
de provincie Limburg
• Indiendatum: uiterlijk 2 maanden voor het initiatief
• Geen feitelijke verenigingen
• Max. 1239 euro; max. 3 x per initiatief
I V. De provincies:
Provincie Limburg
• www.limburg.be/subsidies

9. • 3) Lokale W.OI-projecten!
• Ontsluiting, zorg en onderzoek Limburgs W.OI-erfgoed
• Aansluiten bij groter Limburgs W.O.I-verhaal (www.limburg1914-
1918.be)
• Zowel voor vzw’s als feitelijke verenigingen
• Deadline: 1 april of 1 oktober
• Max 50% (750 euro-8000 euro)
I V. De provincies:
Provincie Limburg
• www.limburg.be/subsidies

10. • 4) Vijfjaarlijkse prijs ere-gouverneur L. Roppe
• wetenschappelijk, historisch onderzoek stimuleren
• 4000 euro
• Indiendatum: 15 februari 2016
• Uitleendienst Provinciaal Centrum voor Cultureel Erfgoed
• www.pcce.be
• contactpersoon: Flora Nobels, flora.nobels@limburg.be
I V. De provincies:
Provincie Limburg
• www.limburg.be/subsidies

11. • 1) Projectsubsidies voor lokale erfgoedhouders
• Voor vereniging die zorg dragen voor erfgoed (o.a. heemkringen)
• Zowel voor materieel (onroerend) als immaterieel erfgoed
• Erfgoedwaarde, samenwerking andere organisaties, reikwijdte en
uitstraling, toegankelijkheid en doelgroepen
• Indiendatum: minstens 3 maand voor aanvang
• Max. 50% van de kosten
• Max. 5000 euro
• Niet: uitgaven al ondersteund door provincie, receptiekosten,
vrijwilligersvergoedingen, restauratiewerken aan onroerend erfgoed
• Contactpersoon: Sabina Meeus, sabina.meeuws@admin.provant.be
I V. De provincies:
Provincie Antwerpen
• www.provant.be
•

12. • 2) Subsidiering bovenlokale culturele projecten
• Microsubsidie (max. 2500 euro) en macrosubsidie (min. 2500
euro)
• Criteria: bovenlokaal, inhoudelijke kwaliteit, meer kleur,
ecologisch, toegankelijkheid
• Bovenlokaal
• Indiendata: 3 maand voor aanvang (microsubsidie)/15 maart of
15 september (macrosubsidie)
• Contactpersoon: Annelies Dalemans,
annelies.dalemans@admin.provant.be
• Logistieke ondersteuning: Provinciaal Vormingscentrum
Malle (bv. tentoonstellingsmateriaal)
• Website: www.erfgoedsteun.be
I V. De provincies:
Provincie Antwerpen
• www.provant.be

13. • 1) Subsidie investeringen in erfgoeddepots: voor
infrastructuur (gebouwen, rekken/dozen,
depotheersystemen, etc.) gericht op de professionele
bewaring van erfgoedcollecties (archief, roerend erfgoed,
oude boeken, etc.)
• Bovenlokaal belang of voorbeeldfunctie (bv. door goede lokale
samenwerking)!
• Indiendatum: 15 januari (infrastructuur) of 15 jan/juni (behoud en
beheer)
• Zowel voor feitelijke verenigingen als vzw’s
• Wel: eigenaar van gebouw (of 10 jaar beschikkingsmacht)
• Max. 50% van bedrag; max. 50 000 voor infrastructuur, max.
2500 voor materiaal of depotbeheersysteem
• Contact: Jürgen Vanhoutte (erfgoeddepot@vlaams-brabant.be)
I V. De provincies:
Provincie Vlaams-Brabant
• www.vlaamsbrabant.be

14. • 2) Projectsubsidies
• projectsubsidies ter ontsluiting van erfgoed:
• Bovenlokaal, innovatief, voorbeeldfunctie
• Zowel feitelijke vereniging als vzw
• Indiendatum: 1 maart/1 oktober
• Max. 50%, max. 12500 euro
• Tip: toegankelijkheid gehandicapten!
• Projectsubsidies voor archeologische projecten:
• Opgravingen, prospecties, tentoonstellingen, publicaties
• Regionale uitstraling
• Indiendata: 15 maart/ 30 september; tot voorraad is uitgeput
I V. De provincies:
Provincie Vlaams-Brabant
• www.vlaamsbrabant.be

15. • Logistieke ondersteuning (groepsaankopen zuurvrij
materiaal)
• Voor meer informatie: cultuur@vlaamsbrabant.be
I V. De provincies:
Provincie Vlaams-Brabant
• www.vlaamsbrabant.be

16. • De provincie West-Vlaanderen heeft sinds kort een
nieuw erfgoedreglement en voorziet subsidies in
verschillende vormen:
• 1) Projectsubsidies voor erfgoedinitiatieven
• Zowel onroerend, roerend als immaterieel erfgoed
• Publieksontsluiting belangrijk
• Indiendata: 15 maart en 15 september
• Max. 10 000 euro, max. 50%
I V. De provincies:
Provincie West-Vlaanderen
• www.west-vlaanderen.be/erfgoed

17. • 2) Investeringssubsidie voor publieksgerichte en
collectiegerichte projecten
• Infrastructuurwerken gericht op ontsluiting (bv.
bezoekerscentrum) of bewaren (erfgoeddepot)
• Deadline: 15 maart of 15 september
• Publieksgerichte projecten: max. 150 000 euro (max. 50%) –
collectiegerichte: max. 100 000 euro (max. 50%)
• 3) Werkingssubsidies voor erfgoedorganisaties met
bovenlokale werking
• Bovenlokaal: meer dan 1 gemeente
• Max. 2000 euro (jaarlijks aan te vragen)
• Deadline: 15 maart
I V. De provincies:
Provincie West-Vlaanderen
• www.west-vlaanderen.be/erfgoed

18. • 4) Investeringssubsidie (vgl: depotsubsidie Vl-Br)
• Infrastructuur
• Zowel publieksgerichte (bv bezoekerscentrum) als
collectiegerichte (bv depot) investeringssubsidie
• Indiendatum: vóór 1 maart
• 5) Projectsubsidies "Oorlog en vrede in de Westhoek”
• Projecten en beheer van sites
• Indiendata: 1 maart en 1 september
• 6) Projectsubsidies 100 jaar Groote Oorlog
• Programmasecretariaat
• Indiendatum: 1 april (t.e.m. 2017)
• max. 25 000; max. 50% (zelf 10%)
I V. De provincies:
Provincie West-Vlaanderen
• www.west-vlaanderen.be/erfgoed

19. Erfgoedreglement: Ook voor organisaties van buiten West-
Vlaanderen indien het gaat om een initiatief in verband met
West-Vlaams erfgoed
• 7) Erfgoedprijs
• Sinds 2011
• zowel voor publieksgerichte initiatieven als voor historisch
onderzoek
• Prijs: 5000 euro; premie: 2500 euro
• Meer informatie: sophie.muyllaert@west-vlaanderen.be,
tel. 050/40 35 77
I V. De provincies:
Provincie West-Vlaanderen
• www.west-vlaanderen.be/erfgoed

20. IV. De provincies:
Provincie Oost-Vlaanderen
• www.oost-vlaanderen.be
• 1) Subsidies voor verenigingen met een algemene
culturele werking
• Bovenlokale werking, niet voor vereniging met
gemeentelijke werking
• ‘Algemeen cultureel’: verschillende disciplines
• 2) Subsidies voor culturele projecten
• 3) Subsidies voor erfgoedprojecten (materieel erfgoed!)
• Tentoonstellingen, studiedagen,
gelegenheidspubliciaties
• Indiendata: 1 mei en 1 november
• Max. 50%

21. • 4) Prijs voor cultureel erfgoed (materieel)
• 5000 euro (premies van 2500 euro)
• Indiendatum: 15 april
• 5) Prijzen voor historisch onderzoek
• Geschiedenis (jaarlijks); Genealogie (tweejaarlijks, niet in
oneven jaren); Driejaarlijks (afwisselend) heemkunde,
volkskunde (2013) en kunst/archeologie
• Onuitgegeven (behalve scripties) of uitgegeven in laatste 4
jaar
• 5000 euro
• Indiendatum: 15 april
• Contact: erfgoed@oost-vlaanderen.be
IV. De provincies:
Provincie Oost-Vlaanderen
• www.oost-vlaanderen.be

22. IV. Brussels Hoofdstedelijk
Gewest
• Via Vlaamse Gemeenschapscommissie
• 1) Ondersteuning van verenigingen actief op het vlak van
heemkunde, dialectologie en/of familiekunde, folkloristische
verenigingen en feesten
• Indiendatum: voor 1 maart
• Werking gericht op onderzoek :100 euro; publiekswerking: 125 euro
• 2) Subsidies voor verenigingen en initiatieven in het domein
van cultureel erfgoed
• Projectwerking (in te dienen voor 1 april of voor 1 oktober)
• Vaste werking (indienen voor 1 oktober).
• Contactpersoon: Peggy Voesterzoons,
peggy.voesterzoons@vgc.be.
• www.vgc.be

23. V. Vlaamse overheid • www.kunstenenerfgoed.be
• Nieuw cultureel-erfgoeddecreet van 6 juli 2012
• Werkingssubsidies voor landelijke organisaties
volkscultuur (zoals Heemkunde Vlaanderen) en
landelijke expertisecentra, musea en archieven met
landelijke uitstraling
• Subsidies voor lokaal en regionaal cultureel-erfgoed
via erfgoedconvenants (uitvoering via erfgoedcellen:
steun aan lokale verenigingen: zie verder)
! Opmerking: Het gaat hier niet over onroerend erfgoed!

24. • Steun aan lokale verenigingen? Niet evident, maar er
zijn een beperkt aantal mogelijkheden:
• 1) Projectsubsidies (ontwikkelingsgerichte projecten)
• project is relevant voor Vlaanderen (landelijke relevantie)
• werken rond bekende Vlaamse figuur zoals priester Daens
• methode is bruikbaar voor musea/archieven uit heel Vlaanderen
(voorbeeldfunctie) Vlaanderen bruikbaar is.
• zoek een professionele partner!
• 2) Subsidies voor publicaties?
• Als je publicatie rond nieuwe ontwikkelingen en trends i.v.m.
erfgoed plant. Zoek zeker partners!
• ! Subsidiëring heemkundige tijdschriften verdwijnt via dit
niveau  verschuift naar regionale en lokale niveau
V. Vlaamse overheid • www.kunstenenerfgoed.be

25. VI. Erfgoedcellen
• Ga na of er een erfgoedcel in regio werkzaam is en of
deze ondersteuning biedt
• Zie artikel en kaart in Bladwijzer 4 (dowloaden via
www.heemkunde-vlaanderen.be) (Erfgoedcel Leie-
Schelde ontbreekt: POLS)
• www.erfgoedcellen.be
• www.erfgoedcellen.be

27. VI. Erfgoedcellen
• Sommige erfgoedcellen hebben een eigen
subsidiereglement (op termijn: allemaal!), sommige
bieden ook logistieke ondersteuning
• 1 april: EGC’en moeten nieuw beleidsplan indienen
waarin ook ondersteuningsreglement moet uitgewerkt
worden  informatie die volgt, kan snel achterhaald zijn
• In de regio: EGC Mijn-Erfgoed en EGC Haspengouw
(Hasselt niet)
• www.erfgoedcellen.be

28. VI. Erfgoedcellen
• EGC Mijn-Erfgoed (erfgoed- en restauratieprojecten)
• Minstens 2 maand voor aanvang project (max. 6 maand)
• Max. 2000 euro
• Restauratieprojecten: minstens 10% eigen inbreng
• Anders dan bij EGC Haspengouw: geen gemeentelijke
subsidies voor zelfde project
• EGC Haspengouw (cultureel-erfgoed initiatieven)
• Indiendata: vóór 1 februari en vóór 1 oktober
• Max. 2000 euro
• Geen ondersteuning periodieke publicaties (wel bv. Bij
Kempens Karakter of Noorderkempen)
• www.erfgoedcellen.be

29. VII. Alternatieve kanalen:
Koning Boudewijnstichting
• Doel: op een duurzame manier bijdragen tot meer
rechtvaardigheid, democratie en respect voor diversiteit
• Steun aan projecten, verenigingen en initiatieven
• Met geld van de Nationale Loterij, legaten en giften
• www.kbs-frb.be

30. VII. Alternatieve kanalen:
Koning Boudewijnstichting
• Meestal via oproepen waarop je als vereniging kan
reageren via projectaanvraag
• Fonds Inbev-Faillet Latour (behoud roerend Belgisch erfgoed) (tot 18
juni 2014)
• Fonds Vinci (tegen uitsluiting) (tot 5 mei 2014)
• Delhaize Group Fons (projecten rond voeding en sociale cohesie) (tot
21 mei 2014) max. 5000 euro
• Zoeken op site naar lopende oproepen (timing en
bedrag)
• Niet enkel kijken naar thema ‘erfgoed’
• Ook interessant: projectrekeningen!
• www.kbs-frb.be

31. VII. Alternatieve kanalen:
Prins Filipfonds
• Doel: 3 Belgische gemeenschappen dichter bij elkaar
brengen
• Laagdrempelige projecten
• Beheerd door Koning Boudewijnstichting
• Oproepen voor verenigingen: in mei zal men een nieuwe
oproep lanceren!
www.prins-filipfonds.or

32. • coöperatieve financiële groep: financiële EN
maatschappelijke opdracht
• financiëel ondersteunen van relevante projecten binnen
7 domeinen o.a. ‘kunst en cultuur’
• 3 soorten projecten: nationale, provinciale en regionale.
• 1) Nationale projecten: moeilijk voor lokale erfgoedhouders
(nationaal project van meerdere jaren) + in 2013 geen
oproepen
• 2) Provinciale projecten: momenteel enkel in Wallonië
VII. Alternatieve kanalen:
Cera Foundation
• www.cera.be

33. • 3) Regionale projecten :
• via regionale adviesraad (45 regio’s)
• binnen 1 van de Cera-domeinen + sociaal-maatschappelijk
kaderen van project
• maximaal 1 jaar; tussen 1000 en 2500 euro
• Aanvraagformulieren op website
• Indiendatum: uiterlijk vier weken voor bijeenkomst regionale
adviesraad (3x/jaar): zie website
Regionale adviesraad Maasland: 12 mei en 13 oktober
2014
bv. Erfgoed Eisden kreeg subsidie van Cera (25/2/2014)
voor inrichting educatieve ruimte en de aankoop van
archiefkasten en scanner
VII. Alternatieve kanalen:
Cera Foundation
• www.cera.be

34. VII. Alternatieve kanalen:
Canon Cultuurcel
• Cultuurcel van het departement Onderwijs
• Soms steun aan projecten rond erfgoededucatie
• Via projectoproepen te volgen op de website
• voor scholen: www.projectloket.be (subsidiewijzer)
• www.canoncultuurcel.be

35. VII. Alternatieve kanalen:
Nationale Loterij
• Vanuit maatschappelijke opdracht (‘samen creëren we
kansen’)
• Subsidieert organisaties en activiteiten in heel diverse
sectoren, ook cultuursector
• Zowel grote, middelgrote als kleine projecten
• Bv. vzw Ros Beiaard comité
• www.nationale-loterij.be

36. VII. Alternatieve kanalen:
Telenet foundation
• projecten rond digitale inclusie van kwetsbare personen
tussen 4 en 18 jaar
• www.telenetfoundation.be

37. VII. Alternatieve kanalen:
Prijzen
• Verschillende verenigingen schrijven prijzen uit voor
wetenschappelijke publicaties:
• Koninklijke Vereniging voor Natuur- en Stedenschoon
(driejaarlijkse prijs Herman Delaunois voor werk,
actie of project; max. 1000 euro; wordt uitgereikt in
2016): www.knvns.be
• KANTL (www.kantl.be)
• TIMS (www.timsmills.org) (I.J. de Kramer-prijs)

38. VII. Alternatieve kanalen
• Subsidies voor het bereiken van specifieke doelgroepen
• jongeren (bv. JINT subsidies)
• kansengroepen (vb. participatiedecreet)
www.sociaalcultureel.be

39. VII. Alternatieve kanalen
• Naast subsidies ook nog inkomsten halen bij
• Publiek (‘crowd’):
• Online via crowdfunding bv. www.boekensteun.be
• Voorintekensystemen
• Lidgelden
• Inkomsten uit activiteiten
• Vewa (www.cer-leuven.be): vereniging voor auteurs
• sponsoring (lokale middenstanders, banken en
bedrijven; meer kans met dossier en tegenprestatie)

40. VIII. Tips
1) Heb geen schrik voor invulformulieren of
subsidiedossiers (voor regionaal project vaak niet meer
dan 3 blz)
2) Lees eerst bijhorende reglement en voorwaarden lezen
(zo voorkom je teleurstellingen)

41. 3) Bij het opmaken van een dossier moet je zeker volgende
zaken vermelden:
• voorstelling van je vereniging (werking, doelgroep)
• duidelijke omschrijving van het project :
• Veelzeggende titel
• Concept
• Doelstellingen
• Doelgroep van het project (voor wie?)
• Timing en fasering
• goede begroting: waarvoor ga je subsidie precies gebruiken?
• promotie- of communicatieplan
• begeleidende brief
VIII. Tips

42. 4) Niet te zwaar of te ingewikkeld (Bedenk dat de lezer
waarschijnlijk tal van dossiers te verwerken krijgt)
5) Benadruk een win-winsituatie. Speel in op de
doelstellingen van de subsidiegever.
6) Sommige (maatschappelijke) onderwerpen zorgen
ervoor dat je sneller gesubsidiëerd wordt: het betrekken
van minderheden, werken rond interculturaliteit, acties
die een breed publiek bewustmaken, digitalisering, ...
VIII. Tips

43. 7) Formuleer meetbare doelstellingen bv.: De collectie
wordt volledig ontsloten in een online inventaris tegen
eind 2010, we willen 20% meer publiek bereiken dan de
tentoonstelling in 2009, ...
8) Wees zo realistisch mogelijk. Te ambitieuze
doelstellingen keren zich vaak tegen je.
9) Samenwerkingsverbanden worden altijd als positief
ervaren. Partners helpen je ook om je aanvraag en je
project beter te maken. Betrek ze dus van bij het begin!
VIII. Tips

44. 10) Vragen?
 Contacteer instantie waarbij je een dossier wil
indienen
11) Laat je dossier nalezen
Heemkunde Vlaanderen helpt iedereen die problemen
heeft of hulp kan gebruiken bij het opstellen van een
subsidiedossier.
Contact: nele.provoost@heemkunde-vlaanderen.be
www.heemkunde-vlaanderen.be
VIII. Tips