2. pagina
Hoofdstuk 1
1
Huidige situatie, Doelen, Visie en Koers
Programmaplan Gele Rijdersplein 2011
onderwerp
Huidige situatie
In tegenstelling tot de bedoeling tijdens de aanleg ervan kort na de tweede wereldoorlog is het
Gele Rijders Plein, net als de Looierstraat, nooit een herkenbaar onderdeel geworden van de
binnenstad van Arnhem. Aansluiting met het aangrenzende winkelgebied is er in zowel ruimtelijk
als functioneel opzicht nauwelijks. Het Gele Rijders Plein is niet goed aangesloten op de hoofd-
structuur van looproutes. De intensiteit van deze looproutes dooft richting het plein langzaam uit.
Na jaren van stil verval en toenemende verkeers- en parkeerdruk zijn in het kader van het project
Arnhem Centraal in 2000 de bushalten op het Willemsplein aangelegd. Hierdoor was het plein
voor autoverkeer niet meer bereikbaar vanaf het Willemsplein en was er ook geen doorgaand
verkeer meer mogelijk via Gele Rijders Plein en Looierstraat richting Velperplein. De 115 betaald
parkeerplaatsen zijn hierbij omgezet in 25 flitsparkeerplaatsen en 90 plaatsen voor vergunning-
houders. In 2008 werd de herinrichting van de openbare ruimte in het gebied voltooid en
waren, zoals in de rest van binnenstad, de parkeerplaatsen enkel nog voor vergunninghouders.
Deze herinrichting heeft de verblijfskwaliteit en de samenhang op het plein sterk verbeterd en
het opheffen van publiek parkeren heeft rust en ruimte gebracht. Toch heeft dit niet geleid tot
een structurele opwaardering van het Gele Rijders Plein. Daarnaast neemt de concurrentiedruk
op de Nederlandse binnensteden toe. Niet alleen onderling, maar ook met omliggende wijkwinkel-
centra in de periferie en in het geval van Arnhem omliggende dorpen zoals Oosterbeek en Velp.
De binnenstad heeft het niet altijd makkelijk en op het plein als aanlooplocatie is er veel leeg-
stand dat versterkt wordt door zijn onduidelijke formule aan functies en ontbreken van sterke
identiteit en bezoekersmotief.
Doelen en Koers
Het Gele Rijders Plein moet op termijn weer een vitale plek worden in de binnenstad. Met dit
programmaplan willen we een koers inzetten die naar onze overtuiging er stap voor stap voor
zorgt dat het op en aan het Gele Rijders Plein weer goed wonen, werken en verblijven wordt.
De essentie van de koers is dat we:
• Duidelijkheid willen geven over positie van het plein in de binnenstad.
• Anno 2011 geen ruimte zien om een omvangrijk aantal vierkante meters kantoren en
detailhandel toe te voegen.
• Waar nodig actief ingrijpen in openbare ruimte.
• Initiatieven faciliteren en stimuleren die bijdragen aan economische vitaliteit en beleving
van het plein.
Samenvatting van visie op positie van plein in de binnenstad
De ligging aan de rand van de binnenstad met alle voordelen daarvan, gecombineerd met
de relatieve rust en luwte ervan, biedt kansen voor het creëren van een bijzonder woon- en
werkmilieu dat een waardevolle aanvulling is op de bestaande binnenstad. Dit milieu kan
omschreven worden als een gebied met een informele stedelijke sfeer. Voor wat betreft de
woonfunctie is dit milieu vooral geschikt voor bewoners die bewust de spanning van een stedelijke
omgeving zoeken, die drukte biedt, gezelligheid en voorzieningen met het uitgaansleven dicht in
de buurt.
Het Gele Rijders Plein kan vanwege de ligging en de beperkte passantenstroom slechts een
ondergeschikte plaats in de winkelstructuur van de binnenstad innemen. De ambitie is om het
deel te laten uitmaken van het ‘slenter-circuit’ van de binnenstad. De meeste commerciële
mogelijkheden liggen daar waar het Gele Rijders Plein aansluit op het Willemsplein, waar een
bronpunt is in de vorm van het bussenplein en de fietsenstalling. In de bestaande en eventuele
nieuwe bebouwing op de overgang naar het Willemsplein kan gedacht worden aan horeca, een
hotel en in beperkte mate winkels en diensten. Op andere plaatsen is het gebied vooral kansrijk
voor commerciële functies, die passen bij het profiel van het gebied en aanvullend zijn op het
bestaande aanbod in de binnenstad. Door voorzieningen (winkels, horeca, diensten), die ook
gebruikt worden door bewoners in het gebied en die aansluiten bij hun leefstijl en mentaliteit
kunnen wonen en werken rondom het plein elkaar versterken. In het gebied moet ruimte zijn om
in de plint van gebouwen dienstverlening en beperkte kleinere detailhandel te vestigen voor
publiek met een ‘doelgericht bezoekmotief’. Transformatie van leegstaande panden, vooral de
3. pagina
2
solitaire kantoren, kan daaraan bijdragen. Toevoegen van nieuwe kantoren is ongewenst. De
inrichting en het gebruik van de openbare ruimte voor (kleinschalige) evenementen kunnen het
gewenste profiel en de sfeer van het Gele Rijders Plein versterken.
Om een prettiger woon- en verblijfsklimaat in het gebied te realiseren moet er aansluiting gezocht
worden op de structuur, maat, schaal en sfeer van de binnenstad. De oude binnenstad bestaat uit
een hecht stedelijk weefsel, waar als het ware pleintjes zijn ‘uitgestanst’. Een plein dat beter
aansluit bij de menselijke maat en schaal van de binnenstad, zal eerder ervaren worden als
Programmaplan Gele Rijdersplein 2011
onderwerp
onderdeel van de pleinenreeks van de binnenstad. Forse structuuringrepen, zoals het toevoegen
van bebouwing op het huidige plein, zijn daarbij een optie. Het terugbrengen van de Jansbeek op
deze plek kan aan dit verkleinde plein sfeer en Arnhemse identiteit geven.
Het huidige verkeersregime waarbij het Gele Rijders Plein en de Looierstraat geen onderdeel zijn
van het fysiek afgesloten voetgangersgebied, blijft gehandhaafd. De parkeerplaatsen doen echter
afbreuk aan de ruimtelijke kwaliteit van dit gebied en worden op termijn opgeheven.
Communicatie
Al jaren wordt er veel gesproken over het Gele Rijders Plein en dat zegt veel over hoe belangrijk
Arnhemmers en bezoekers van Arnhem deze plek vinden. De gesprekken vonden plaats in
ondernemersplatforms, gemeentelijke bijeenkomsten, op vele forums op internet zoals Arnhem
Direct, tijdens Manifestaties op het plein zelf, door middel van projecten op scholen, Maar ook
politieke partijen die het Gele Rijders Plein een warm hart toedragen en/of de huidige situatie net
als zovelen een doorn in het oog vinden vroegen meerdere malen aandacht voor het plein.
Nadat het college in juni 2010 beloofde eind 2010 een visie te presenteren, begonnen we dan ook
niet met een leeg blad. De meningen, gevoelens en ideeën uit voorgaande jaren hebben input
gegeven aan het proces. Via internet konden mensen reageren op de plannen en ideeën. Dit
leverde weer informatie over de verwachtingen en beelden ten aanzien van het plein. Daarnaast
hebben we gesproken met bewoners en ondernemers over de problemen en de kansen voor het
plein. Veel hebben we meegenomen in de plannen. Helaas kunnen we het niet iedereen naar de
zin maken. Maar we zullen iedereen de voors- en tegens laten weten, en uitleggen waarom we
een bepaald besluit nemen.
Veel aandacht in de discussies gingen uit naar het parkeren op het Gele Rijders Plein en dan met
name het betaald parkeren. De meningen zijn hierover verdeeld. Het voornemen van de
gemeente het plein in toenemende mate in te zetten voor evenementen wordt heel positief
ontvangen. Het zijn goede momenten om te experimenteren met het autovrij maken van het
plein. Ook is de suggestie gedaan de markt op het plein te houden als de markt niet op de het
Kerkplein kan plaatsvinden. De suggestie wordt onderzocht.
Een belangrijke conclusie die uit de discussies getrokken kan worden is dat ,naast fysieke ingrepen,
gemeente, ondernemers en eigenaren intensief samen moeten werken om het plein aantrekkelijker
te maken. Alleen op de die manier kan het plein uitgroeien tot een plek waar het prettig verblijven is.
Financiën en looptijd
Voor het Gele Rijdersplein is de keuze gemaakt om nu geen actieve programmering toe te voegen.
Daarmee valt een belangrijke bron weg om de doelstellingen te financieren. Om toch de gestelde
doelen te bereiken moet er meer aansluiting worden gezocht bij particuliere initiatieven (‘die
zichzelf bedruipen’) en slimmer omgaan met al bestaande middelen, zoals bijvoorbeeld
onderhoudsbudgetten. Bij de uitwerking van de diverse acties is aangegeven welke middelen het
best toegepast kunnen worden om de doelen toch te bereiken. Uitvoering geven aan dit
actieplan, kan op termijn vragen om aanvullende financiering voor onderdelen parkeergarage,
herontwikkeling/onderhoud Monument/plein. Wanneer dit het geval is, worden hiertoe separaat
voorstellen inclusief dekking ter besluitvorming aan het college voorgelegd.
Opbouw plan
Dit plan beschrijft actie, planning, gemeentelijke rol en financiën. Resultaten bereiken we pas
samen met onze partners in de stad. Met dit plan benoemen we de samenhang en laten we zien
welke acties wij op ons nemen. Andere partijen kunnen vervolgens op basis hiervan hun eigen
koers bepalen.
Het plan kent 2 pijlers te weten de bestaande bebouwing en de openbare ruimte. Voor deze pijlers
zijn concrete gemeentelijke acties benoemd die elk voor zich een bijdrage kunnen leveren aan het
te bereiken doel. De acties ondersteunen elkaar maar zijn bewust qua uitvoering niet afhankelijk
van elkaar gemaakt. Elke actie is begrensd in resultaat, tijd, gemeentelijke rol en financiën.
4. pagina
Hoofdstuk 2
3
Bestaande bebouwing
Programmaplan Gele Rijdersplein 2011
onderwerp
2.1 Huidige situatie en gebiedsvisie
Het is geen gemakkelijke tijd voor de Arnhemse winkelmarkt. Ondernemers op het Gele Rijders
Plein en de Looierstraat worden hier door verschillende oorzaken de afgelopen jaren al flink door
geraakt. Aan het plein en in de Looierstraat staan daarom veel panden leeg en zijn eigenaren
naarstig op zoek naar nieuwe invullingen. De visie “Gebiedsvisie Gele Rijders Plein” (december
2010) pretendeert niet de problematiek op de winkelmarkt op te lossen maar wil hiermee een
kader geven op basis waarvan eigenaren hun toekomstperspectief kunnen baseren. Het plein
heeft bijzondere eigenschappen en biedt mogelijkheden om te wonen, te werken en te verblij-
ven midden in de binnenstad. Dit kunnen we realiseren als alle partijen hierin samenwerken.
Wat: Gebiedsvisie Gele Rijders Plein
Vaststellen visie, koers en programma qua positie, functie en ontwikkelrichting voor het
Gele Rijders Plein/Looierstraat in relatie tot de (binnen)stad.
Wanneer: Zomer 2011
Rol: Uitvoerder
Financiën: Regulier
2.2 Herontwikkelen leegstaande gebouwen
Bestaande kantoorgebouwen kunnen omgebouwd worden naar wonen boven een winkelplint.
Met het versterken van de woonfunctie van de binnenstad wordt de levendigheid vergroot en de
leefbaarheid gediend. Wonen aan de rand van de binnenstad met een groot en gevarieerd
aanbod van voorzieningen onder handbereik is voor velen aantrekkelijk. De transformatie van
leegstaande panden met een kantoorfunctie of meerlaagse winkelfunctie naar wonen en woon
werkcombinaties kan bijdragen aan het realiseren van een bijzonder woon- en werkmilieu dat
aanvullend is op de bestaande stad. De transformatie naar wonen kan zich ondermeer richten op
doelgroepen als creatieven, empty nesters, young urban, afgestudeerden aan de start van een
werk en wooncarrière etcetera. Breder gezien is het stedelijke woonmilieu aantrekkelijk voor
bewoners die de spanning in een stedelijke omgeving zoeken, bewoners die gecharmeerd zijn van
huizen met een authentieke uitstraling, van onderscheidende of experimentele architectuur
etcetera. Bewoners die in elk geval geen voorkeur voor eenvormige wijken hebben.
Getransformeerde functies zijn voor deze groep zeker interessant. Concreet tonen een aantal
eigenaren initiatief om de leegstand om te buigen: Gele Rijders Plein nr 1, Gele Rijders Plein nr. 2.
Wat: Wonen boven winkels
Met het project Wonen boven winkels wil de gemeente betaalbare woningen realiseren in de
binnenstad, waardoor de veiligheid, gezelligheid en leefbaarheid van de binnenstad wordt
vergroot. De gemeente wil met de hiervoor opgericht C.V. projecten ontwikkelingen en tevens
willen we particuliere vastgoedeigenaren van panden in de binnenstad stimuleren om tot
realisering van woningen over te gaan. Voor het haalbaarheidsonderzoek kan het project de
initiatiefnemer naast adviseren ook financieel ondersteunen.
Wanneer: 2011
Rol: Stimulator en Facilitator
Financiën: In 2010 heeft het college ingestemd met verlenging van CV Wonen Boven Winkels
daarmee financiering per haalbaarheidsonderzoek bij particulier initiatief van € 4.500 mogelijk
gemaakt.
5. pagina
4
Wat: Aanjaagteam
Het aanjaagteam ‘Hergebruik leegstaande kantoorpanden Arnhem’ bestaat uit politiek,
maatschappelijk en economisch betrokken mensen uit Arnhem en wil inspiratie en creativiteit
bieden en daarmee een functie en herbestemming vinden voor eigenaren van kansrijke maar
leegstaande kantoorpanden in Arnhem.
Wanneer: 2011
Rol: Stimulator, Facilitator
Financiën: Regulier
Programmaplan Gele Rijdersplein 2011
onderwerp
Wat: Bestemmingsplanwijzingsmogelijkheid
Binnen de kaders van de visie wil de gemeente medewerking verlenen aan
bestemmingsplanwijzigingen vanuit haar publieke verantwoordelijkheid.
Wanneer: bij initiatieven
Rol: Uitvoerder
Financiën: Leges/Anterieure overeenkomst
2.3 Royal pand Willemsplein 46
Over een bijzonder pand aan Willemsplein 46 voert gemeente al enige jaren gesprekken met
eigenaar om te komen tot hotelontwikkeling op deze locatie. Een hotelontwikkeling met daarbij
een horecaplint zou passend zijn voor deze zichtlocatie en invulling geven aan de behoefte aan
meer hotels in de binnenstad. Op basis van hotelonderzoek uit 2008 blijkt dat de (binnen)stad
van Arnhem ruimte biedt voor ca. 400 extra bedden. Een horeca-invulling van naam met een
terras zoals ooit Royal naam had als gelegenheid met grootste elektrische overspannen zonnelui-
fel zou een enorme bijdrage leveren aan de vitaliteit van het Gele Rijders Plein.
Om in het pand een hotel te ontwikkelen dat goed kan worden geëxploiteerd, is uitbreiding
nodig, zodat een groter aantal kamers kan worden gerealiseerd. Het gebouw is een monument
en het stadsgezicht aan de singel is beeldbepalend. Deze opgave vraagt om een ontwerp van
niveau met oog voor zowel het pand als zijn omgeving.
Wat: Hotelontwikkeling
Meewerken aan een planologisch maatregel ten behoeve van een hotelontwikkeling op
Willemsplein 46
Wanneer: 2011
Rol: Uitvoerder
Financiën: Leges Anterieure overeenkomst
2.4 Samenwerking en communicatie
Het Gele Rijders Plein en de Looierstraat liggen gunstig in de binnenstad. De ligging is gunstig
qua bereikbaarheid met bus en trein. De kop van het Gele Rijders Plein is een zichtlocatie, maar
de passantenstromen zullen in vergelijking met de hoofdwinkelstraten beperkt zijn.
Vanuit dat gegeven zal de economische vitaliteit moeten worden ondersteund. Enerzijds
door fysieke ingrepen, maar anderzijds ook door ondernemersinitiatieven en gezamenlijke
thematisering in de functies en bestemmingen. Functies die aanvullend zijn op het aanbod in
de binnenstad zijn kansrijk. Uit onderzoek blijkt dat er kansen zijn voor een onderscheidend
‘food-concept’. Daarmee zou de binnenstad zich verder op de kaart kunnen zetten. Om dit
te realiseren is samenwerking nodig. Eigenaren, ondernemers, gemeente en andere belang-
hebbenden moeten met elkaar in overleg om de kansen van een economisch thema gezamenlijk
te bespreken en te onderzoeken.
Wat: Thematisering en activering
De gemeente zal het CCA, dat bereid is om samen met belanghebbenden deze thematisering
vorm te geven, faciliteren om te komen tot een gezamenlijk gedragen branchering van het
gebied. Hiervan maakt het stimuleren en organiseren van een continue stroom aan activiteiten
onderdeel uit.
Wanneer: 2011
Rol: Facilitator en Stimulator
Financiën: Regulier
6. pagina
Hoofdstuk 3
5
Openbare ruimte
Programmaplan Gele Rijdersplein 2011
onderwerp
3.1. Beeld huidig en visie
Naast dat de economische vitaliteit van het gebied al 3 decennia tanende is versterkt de als
verkeersgebied ingerichte en functionerende openbare ruimte de verdere verpaupering. De visie
Gele Rijders Plein geeft de plek weer van het plein in de stad en daarmee een kader voor een
diversiteit aan maatregelen. Maatregelen Bestaande Bebouwing zoals in hoofdstuk 2 beschreven
maar daarnaast ingrepen in de openbare ruimte om de leefbaarheid en functionaliteit te verbe-
teren ter ondersteuning van de vitaliteit en toekomstperspectief rondom de Bestaande Bebou-
wing en functies.
Wat: Gebiedsvisie Gele Rijders Plein
Vaststellen visie, koers en programma qua positie, functie en ontwikkelrichting voor het
Gele Rijders Plein/Looierstraat in relatie tot de (binnen)stad.
Wanneer: Zomer 2011
Rol: Uitvoerder
Financiën: Regulier
3.2 Vergunninghoudersparkeren
Door het op 27 september 2010 aannemen van de motie ‘Blauwe Golven open’ heeft de ge-
meenteraad vastgelegd dat er een plan moet komen om het Gele Rijders Plein autovrij te maken.
Op dit moment bevinden zich op dit plein nog zo’n 90 vergunninghoudersplaatsen. Voorgesteld
wordt het plein gefaseerd vrij te maken van vergunninghouders. Per direct worden er géén par-
keervergunningen meer afgeven voor de sector rond het Gele Rijders Plein. Aanvragers voor een
parkeervergunning in deze sector krijgen een vergunning waarmee op een betaald parkeerplaats
geparkeerd kan worden. Binnen 4 jaar of zoveel eerder als er nieuwe invullingen komen voor het
plein, worden de vergunninghoudersplaatsen op het Gele Rijders Plein opgeheven en de reste-
rende vergunninghouders overgezet naar een nieuw vergunninghouderssysteem. Dit nieuwe
systeem wordt in de ‘Parkeervisie binnenstad’ eind 2011 aan de raad voorgelegd. In deze visie
wordt voorgesteld alle in de binnenstad aanwezige vergunninghoudersplaatsen stapsgewijs om
te zetten in betaalde parkeerplaatsen. De vergunninghouders, ook die op de wachtlijst rond het
Gele Rijders Plein, kunnen dan met hun parkeervergunning zowel op de betaald parkeerplaatsen
als in de gemeentelijke parkeergarages Langstraat en Musis parkeren.
Wat: Uitvoering Motie blauwe golven, deel Gele Rijders Plein
Tot op het moment van nieuwe invullingen voor het Gele Rijders Plein, maar uiterlijk tot 2015
worden de vergunninghoudersplaatsen op het Gele Rijders Plein gehandhaafd. In deze sector
worden geen nieuwe parkeervergunningen meer verstrekt. Aanvragers voor een parkeervergun-
ning in deze sector krijgen een vergunning waarmee op een betaald parkeerplaats geparkeerd
kan worden. Op het moment van invulling van het plein worden de resterende vergunning-
houders overgezet naar het dan geldende vergunninghoudersysteem in de binnenstad.
Wanneer: 2011- 2014
Rol: Uitvoerder
Financiën: Regulier
3.3 Toekomstige parkeersituatie
Als op het plein ook daadwerkelijk het hotel en meer woningen komen dan kan er vraag ont-
staan uit de markt om hiervoor een parkeervoorziening te maken eventueel gezamenlijk met een
mogelijke parkeervraag uit Arnhem Centraal Oost. De gemeente ziet deze dan in de omgeving
van het singelgebied. Dus buiten het kernwinkelgebied. Een garage in het kernwinkelgebied is
niet acceptabel i.v.m. de overlast van autoverkeer voor de winkelbezoekers in het kernwinkel-
gebied. Deze garage krijgt dan geen publieksfunctie. Indien blijkt dat gewenste functies op het
Gele Rijders Plein alleen realiseerbaar zijn met een bezoekersgarage in de buurt die als bronpunt
moet dienen, wordt onderzocht of deze garage in combinatie met bovengenoemde garage in
het singelgebied financieel haalbaar is. In het bereikbaarheidsfonds worden hiervoor de komen-
de jaren middelen gereserveerd voor een eventuele singelgarage.
7. pagina
6
Wat: Haalbaarheidsstudie toekomstige parkeergarage
Voor nieuwe functies op en rond het Gele Rijders Plein en Arnhem Centraal-Oost is mogelijk
een parkeergarage nodig. We gaan al dan niet met marktpartijen een haalbaarheidsonderzoek
uitvoeren naar de mogelijkheden en financiële haalbaarheid van een parkeergarage in de
omgeving van het singelgebied.
Wanneer: 2011
Rol: Uitvoerder, Facilitator en Stimulator
Financiën: Vanuit projectbudgetten (markt) en bereikbaarheidsfonds
Programmaplan Gele Rijdersplein 2011
onderwerp
3.4 Evenementenplein
Door de omvang en ligging van het plein is het ideaal voor evenementen. Bij het organiseren
van evenementen is er een zorgvuldige balans nodig tussen overlast omwonenden en vergroting
belevingswaarde en naam van het plein. Evenementen op het plein zoals nu de mode biënnale
en op Koninginnedag het freefallfestival maakt het Gele Rijders Plein meer een binnenstadsplein
dan een verkeersplein. Het biedt ondernemers de mogelijkheid om aansluiting te zoeken bij de
evenementen en het plein naam en herkenbaarheid te geven.
Afhankelijk van de evaluatie naar het gebruik als evenemententerrein voor de 2 genoemde eve-
nementen, kan de planvorming voor het verder autovrij maken van het Gele Rijders Plein verder
geconcretiseerd worden. Onderdeel hiervan is het aanwijzen van het plein tot evenementen-
locatie. Randvoorwaarden zullen dan nog moeten worden opgesteld.
Wat: Evenementen
De genoemde evenementen worden geëvalueerd bij belanghebbenden. Bij een positieve
evaluatie zal het plein tot evenementenlocatie worden aangewezen. Randvoorwaarden zullen
dan nog moeten worden opgesteld.
Wanneer: 2011
Rol: Uitvoerder
Financiën: Regulier
3.5 Programmatoevoeging op plein
Het realiseren van bebouwing op de kop van het Gele Rijders Plein, aan de zijde van het
Willemsplein, maakt van het Gele Rijders Plein een plein. Het plein krijgt een maat, die beter
aansluit bij de schaal van de binnenstad. De afgelopen jaren is daarom gesproken met diverse
initiatiefnemers om bebouwing te realiseren. Anno 2011 is het ongewenst om veel detailhandel
en/of kantoren toe te voegen anders dan in bestaande bebouwing. Aan deze initiatieven verle-
nen wij als gemeente de komende jaren dan ook geen medewerking. Het plein moet wel meer
gaan leven en het plein geeft wel mogelijkheden voor tijdelijke of beperkte programmatoevoe-
ging met als doel het bezoekersmotief voor het plein te vergoten. De mogelijkheden van een
(tijdelijke) versmarkt en restaurant zoals poffertjessalon passen prima in de visie op het plein en
dragen bij aan belevingskwaliteit en vitaliseren hiervan. Initiatieven bekijken we in samenhang
met het monument. Waar mogelijk moeten deze elkaar versterken.
Wat: Programmatoevoeging
Initiatieven op het plein voor programmatoevoeging worden in 2011 bekeken op hun bijdrage
aan de Visie en vitaliteit van het plein. Dit gebeurt altijd in samenhang met het monument,
waarbij uitgangpunt is dat deze elkaar versterken. Indien dit leidt tot een initiatief waardoor het
monument aangepast, dan wel verplaatst moet worden, gebeurt dit met respect voor cultureel
erfgoed.
Wanneer: 2011
Rol: Uitvoerder
Financiën: grond (verkoop/pacht)
Wat: Versmarkt
Meewerken en stimuleren van initiatief om versmarkt te maken op het plein.
Wanneer: 2011-2012
Rol: Facilitator, Stimulator
Financiën: Erfpacht/huur
8. pagina
7
Wat: Poffertjeskraam
Meewerken aan het zoeken van een (tijdelijke) huisvesting van een poffertjeskraam
Wanneer: 2011
Rol: Facilitator
Financiën: Leges
3.6 Monument
Programmaplan Gele Rijdersplein 2011
onderwerp
In 1961 heeft de AKU (begonnen als ENKA en nu AKZO) ter gelegenheid van het 50 jarige
bestaan van het bedrijf een kunstwerk in de vorm van een fontein en pergola geschonken aan
de Arnhemse bevolking. Het kunstwerk, dat bekend staat onder de naam ‘AKU fontein’ is een
beeldbepalend element in het stadsbeeld.
In 2008 is de AKU fontein door het college aangewezen als beschermd gemeentelijk monument
naar aanleiding van de raadsmotie van 24 september 2007. In het destijds door het Monumen-
ten Advies Bureau (MAB) uitgevoerde onderzoek ten behoeve van de aanwijziging heeft het
monument architectuurhistorische, sociaalhistorische en stedenbouwkundige waarde. De fontein
vormt een uitdrukking van de verbondenheid tussen de gemeente Arnhem en AKZO. Ook is het
van grote betekenis voor de bevolking van Arnhem. De bronzen plastiek in het bassin van de
belangrijke Japans-Amerikaanse kunstenaar Shinkichi Tajiri wordt alom gewaardeerd.
Het monument verpauperd en de als buitenexpositieruimte bedoelde pergola heeft haar functie
verloren. Het monument moet aangepakt worden, zowel onderhoudstechnisch als functioneel.
Als we geen goede invulling kunnen geven aan de pergola zal de afweging moeten worden
gemaakt of de onderhoudsinvestering, geraamd op € 500.000,-, hier tegen op weegt.
Wat: Monument
Onderzoek uitvoeren naar een nieuwe functionaliteit van het monument en plan maken voor
groot onderhoud.
Wanneer: 2011
Rol: Uitvoerder
Financiën: regulier
3.7 Beek
Op de plek waar de Sint Jansbeek in het verleden de ommuurde stad binnen kwam, kan nu het
water weer zichtbaar worden. Het Gele Rijders Plein maakte deel uit van de vestigwerken en pre-
cies op de locatie waar voor de tweede wereldoorlog de Gele Rijders kazerne stond heeft in de
18e eeuw de Gelderse Toren gestaan met een ijskelder en een ondergrondse toegang voor de
beek. Na de wederopbouw is er, op het standbeeld van de Gele Rijder na, weinig meer zichtbaar
van het verleden. Het terugbrengen van de Sint Jansbeek kan het historisch besef van het plein
in de toekomst versterken.
Wat: Beek
Fysiek ruimte vrijhouden voor toekomstig bovengronds halen Jansbeek
Wanneer: Na besluitvorming Jansbeek bovengronds
Rol: Uitvoerder
Financiën: Gerelateerd aan besluitvorming Jansbeek bovengronds
9. pagina onderwerp
8 Programmaplan Gele Rijdersplein 2011
