1. ÖMB304U ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
Kazanımların Ölçülmesi
İçindekiler
• Eğitimde Hedef Kavramı Ve Hedef Türleri
• Hedeflerin Kazanımlara Dönüştürülmesi
• Hedeflerin Aşamalı Olarak Sınıflandırılması
• Bloom’un Taksonomik Yaklaşımı
• Bilişsel Alana Ait Kazanımların Ölçülmesi
• Duyuşsal Alana Ait Kazanımların Ölçülmesi
• Psikomotor Alana Ait Kazanımların Ölçülmesi
• Belirtke Tablosu
29.02.2012 1

2. Öğrenme ortamında
elde edilecek bütün
Öğretsel kazanımların kazanımlar önceden
olmadığı bir öğrenme kestirilip yazılabilir mi?
ortamında öğrenme Neden?
gerçekleşir mi? Neden?
Öğretsel kazanımların çerçevesinde
oluşturulan bir öğrenme
ortamındaki öğrenenlerin
öğrenmeleri sınırlanmış olur mu?
Neden?
29.02.2012 2

3. • Hayır. Çünkü; öğrenci, arzulanan hangi
bilgi, beceri, tavır, tutum ve alışkanlıkları kazanacaktır?
• Evet. Çünkü; öğretmen, öğretim programlarında
belirtilen amaçlara uygun “kazanımları" geliştirmek
durumundadır.
• Evet. Çünkü; kazanımlar, yetiştirilecek bireylerin
kazanması arzulanan özellikler ve niteliklerdir.
29.02.2012 3

4. • Amacı saptamak, yani öğretmenin ne gibi
sonuçlarla tamamlanacağını karşılaştırmak
öğretmenin temel görevlerindendir.
• Belirleyeceğiniz amaç, neyi gerçekleştirmek
için uğraşacağınızı gösterecektir.
29.02.2012 4

5. • Ders sırasında öğrenciler not almakta güçlük çektiler. Çünkü
onlar için nelerin önemli olduğunu belirleyemediler.
• Öğretmen öğrenciler için uygun bir ölçme aracı geliştirmede
güçlük çekti.
• Sınavdan sonra öğrencilerin çoğu yanlış yere çalıştıklarını
anladılar.
• Öğrenciler derste çok eğlendiklerini gördüler ancak kayda değer
hiçbir şey öğrenemediler.
29.02.2012 5

6. Hedef; (amaç) kavramı, öğrenene kazandırılacak istendik özellikleri içermektedir.
Bu özellikler bilgi, beceri, ilgi ve tutum olabilir.
Hedefler, eğitim sürecinin temelini oluştururlar. Hedefler ile programın diğer
öğeleri arasında sıkı bir ilişki olduğundan birbirlerini etkiler. Bu bağlamda,
Hedefler öncelikle içeriğe sonra öğrenme öğretme sürecine ve bunlara bağlı
olarak da değerlendirme öğesine etki eder.
Eğitim programının sonunda belirlediğimiz hedefler baz alınarak program
değerlendirildiğinde karşımıza üç farklı durum çıkabilir.
1) İstendik ve yeterli düzeyde oluşmuş davranışlar
2) İstendik fakat yetersiz düzeyde kalmış davranışlar
3) İstenmeyen davranışlar olabilir.
29.02.2012 6

7. Hedef Hedefler;
“Yetiştirdiğimiz bireyde Öğretmene eğitim durumlarını
bulunmasını uygun gördüğümüz, düzenlenmesinde:
eğitim yoluyla kazandırılabilir • Niçin öğreteceğim?
nitelikteki istendik özeliklerdir
• Ne öğreteceğim?
(bilgiler, beceriler, tutumlar, ilgiler,
• Nasıl öğreteceğim?
alışkanlıklar vb.).”
• Ne kadar öğrendi?
konusunda yardımcı olur.
29.02.2012 7

8. ÖMB304U ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
Hedef Türleri
Niçin eğitim yapıyoruz? Niçin
eğitiyoruz? sorularının Uzak hedefler
cevaplarını aramamızdan
Özel
dolayı da hedefler, Hedefler
• uzak hedefler,
• genel hedefler ve
• özel hedefler
olmak üzere üçe ayrılır. Genel
29.02.2012
Hedefler 8

9. ÖMB304U ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME
Hedeflerin Kazanımlara Dönüştürülmesi
• Hedeflerin kazandırılması için eğitim
durumlarını belirlemek.
• Öğrenciyi ne öğreneceği ve nasıl
öğreneceğinden haberdar etmek.
• Hedefleri gözlenebilir ve ölçülebilir hale
getirmek.
• Sınama durumlarını belirleyebilmek.
• Eğitim uygulamalarında belli standartlara
Öğrencinin öğrenme süreci
ulaşabilmeyi sağlamak.
içerisinde planlanmış yaşantılar
• Eğitim programının ve eğitim uygulayıcılarının
yoluyla edinmesi beklenen bilgi,
değerlendirilmesini kolaylaştırmak.
beceri ve tutumlara kazanım denir.
• Öğretim programının etkisini somutlaştırmak
ve artırmak.
29.02.2012 9

10. ÖMB304U ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME
BİLİŞSEL ALAN
Hedeflerin Aşamalı Olarak Sınıflandırılması
Bilişsel Alan
Değerlendirme; Bir amaç için verilen
6. Değerlendirme malzemelerin değerini yargılama
yeteneğidir.
5.Sentez Yapma Sentez Yapma; Parçaları bir bütün haline
getirme yeteneğidir.
4.Analiz Yapma Analiz Yapma; Bilgileri kısımlarına ayırabilme
becerisidir.
3.Uygulama Uygulama; Öğrenilen malzemelerin ve konuların
yeni durumlarda kullanılmasıdır.
2.Kavrama Kavrama; Öğrenilen bilginin anlaşılması ve
yorumlanmasıdır.
1.Bilgi Bilgi; gerçeklerin, terimlerin, temel kavramlar ile
29.02.2012
gerçekleşen öğrenmenin sergilenmesidir. 10

11. Bilgi basamağı
Bireyin temel kavramları, ilkeleri olayları, terimleri, yöntemleri
bilmesi, tanıması, hatırlaması, sıralaması ve ezbere söylemesi gibi bilişsel
süreçleri kapsar.
Bu düzeyin temel içeriği, öğrencinin hatırlama davranışını göstermesidir. Örneğin
hedefimiz Atatürk'ü tanıyabilme ise öğrenci kazanımlarını şöyle sıralayabiliriz:
1. Atatürk'ün hayatı ile ilgili olguları söyler (Bu kazanımdaki olgular çocukların
yaşları dikkate alınarak belirlenecek olan basit bilgileri içermelidir. Atatürk'ün
doğum yeri, anne ve babasının isimleri, asker ve komutan olduğu gibi olgular
öyküler aracılığı ile kazandırılmaya çalışılır).
2. Atatürk'ün kişisel özelliklerini söyler (Bu kazanımdaki kişisel özelliklerin de
olgular gibi sınırlandırılması ve çocukların ilgisini çekecek özellikler olması
gerekmektedir: Atatürk'ün çalışkanlığı vatan ve bayrak sevgisi, çocuk
sevgisi, demokrasiye, barışa, bilime, sanata ve spora verdiği önem bu
özellikler arasında sayılabilir).
29.02.2012 11

12. Hedef: Analitik düzlem ve özelliklerinin bilgisi
Kazanımlar:
1. Analitik düzlemin tanımını söyler.
2. Analitik düzlem üzerindeki eksenleri adlandırır.
3. Orjini tanımlar.
4. Koordinat sistemi üzerinde bölgeleri adlandırır.
5. Analitik düzlemin özelliklerini söyler.
29.02.2012 12

13. Sosyal Bilgiler dersi ilimiz, bölgemiz ve yurdumuzla ilgili temel
kavramların anlam bilgisi ( ilköğretim 4. sınıf)
Davranışlar:
1. Verilen bir tanımın doğru ya da yanlış olduğunu
yazma/söyleme
2. Verilen bir tanımla ilgili kavramı, bir dizi kavram arasından
seçip işaretleme
3. Verilen bir kavramın tanımını, bir dizi tanım arasından seçip
işaretleme
4. Verilen bir kavramın tanımı derste geçen ifadesiyle yazma/
söyleme
29.02.2012 13

14. Hedef: “Ġlköğretim 6, sınıf için matematik dersinde geçen belli başlı kavramların
anlam bilgisi”
Kazanımlar:
1. Verilen bir tanımın doğru ya da yanlış olduğunu yazar/söyler.
2. Verilen bir tanımla ilgili olan terimi, bir dizi seçenek arasından
seçip işaretler.
3. Verilen bir dizi tanım arasından istenilen terimle ilgili olanı seçip
işaretler.
4. Verilen bir tanımın boş bırakılan yerine ilgili terimi yazar/söyler.
5. Verilen bir terimin tanımını derste geçen ifadesiyle yazar/söyler.
29.02.2012 14

15. Hedef: Nesneleri sayabilme
Kazanımlar
1. 20 içinde ileriye doğru birer birer ritmik sayar.
2. 10 içinde geriye doğru birer birer ritmik sayar.
3. Söylenilen sayı kadar nesneyi gösterir.
4. Gösterilen belli sayıdaki nesneyi doğru olarak sayar.
5. Nesneleri sayarak miktarlarını az ya da çok olarak söyler.
6. Sayıca 10’dan az olan bir gruptaki nesnelerin sayısını söyler.
29.02.2012 15

16. Hedef: Geometrik şekilleri tanıyabilme
Kazanımlar
1. Her nesnenin bir şekli olduğunu söyler.
2. Daire, üçgen, kare ve dikdörtgene benzeyen
nesneleri gösterir.
3. Daire, üçgen, kare ve dikdörtgenleri
kullanarak farklı modeller oluşturur.
29.02.2012 16

17. Kazanımlar:
1. Tam sayılar kümesinin tanımını söyler.
2. Pozitif tam sayıların tanımını söyler.
3. Negatif tam sayıların tanımını söyler.
4. Tam sayıların özelliklerini söyler.
29.02.2012 17

18. Kazanımlar:
1. Verilen seçenekler arasından hücrenin öğelerini
seçer.
2. Hücrenin temel olarak üç bölümden oluştuğunu
söyler.
3. Hücrelerin hayvan ve bitki hücresi olarak iki
gruba ayrıldığını söyler.
29.02.2012 18

19. Kavrama basamağı
• Bilgi düzeyinde kazanılmış kavramların özümsenmesi, kendine mal edilmesi,
anlamının yakalanması, yorumlanması, özetlenmesi, örneklendirilmesi, bir durumdan
başka bir duruma çevrilmesi, geleceğe yönelik kestirimde (öteleme) bulunulması,
bilginin kendi cümleleriyle ifade edilmesi gibi süreçleri kapsar.
• Hedefimiz “Atatürk'ün Türk toplumu için önemini kavrayabilme.” ise Öğrenci
kazanımlarını da şu şekilde söyleyebiliriz
.
1. Atatürk'ün getirdiği yenilikleri söyler (Bu kazanımda Kurtuluş savaşı, Cumhuriyetin
ilanı, harf devrimi, kılık kıyafet devrimi gibi kavramlar çeşitli etkinliklerle
örneklendirilerek açıklanması öğrencinin Atatürk’ün getirmiş olduğu yenilikleri daha iyi
anlamasını sağlar).
2. Atatürk'ün fikirlerini açıklar (İkinci kazanımda barış içinde yaşama, insanlara karşı
sevgi gösterme ve hoşgörülü olma, çalışkan olma, insan hak ve hürriyetlerine saygı
duyma gibi kavramlar küçük hikâyelerle anlatılarak Atatürk’ün fikirlerini öğrencinin
yorumlaması sağlanır).
29.02.2012 19

20. Kazanımlar:
1. Analitik düzlemi günlük hayattan örnek vererek açıklar.
2. Okulu bir analitik düzlem düzlem üzerinde betimler.
3. Okulun betimlendiği analitik düzlem üzerinde sınıfın yerini
belirler.
4. Analitik düzlem üzerindeki bir noktanın yerini belirler.
29.02.2012 20

21. Kazanımlar:
1. Tamsayıları örnekler vererek açıklar.
2. Pozitif tam sayıları tanımlayarak pozitif tamsayılar kümesini yazar.
3. Negatif tamsayıları tanımlayarak, negatif tamsayılar kümesini yazar.
4. Tam sayılar kümesini yazar.
5. Tam sayıları sayı doğrusunda gösterir.
6. Verilen bir tam sayıyı sayı doğrusunda gösterir.
7. Sayı doğrusunda verilen bir noktaya karşılık gelen tam sayıyı yazar.
8. Verilen iki tam sayı arasındaki tam sayıların kümesini yazar.
9. Doğal sayılar ile tam sayılar kümesi arasındaki ilişkiyi sembol kullanarak yazar.
10. Pozitif ve negatif bir tamsayının mutlak değerini yazar.
11. Bir tam sayıyı “0” sayısı ile karşılaştırıp, sembol kullanarak yazar.
12. Verilen iki tam sayıyı karşılaştırıp, sembol kullanarak yazar.
13. Sayı doğrusunda verilmiş tam sayılar arasındaki ilişkiyi sembol kullanarak yazar.
14. Verilen tam sayıları, büyüklük veya küçüklük sırasına koyup sembol kullanarak yazar.
15. Pozitif en küçük, negatif en büyük tam sayıları yazar.
16. Verilen tam sayıları, büyüklük veya küçüklük sırasına koyulmuş tam sayılar arasındaki sırasına yerleştirir.
29.02.2012 21

22. Kazanımlar :
1. Verilen bir tabloyu, grafiği özetleyip
yazma/söyleme
2. Verilen bir tablo ya da grafiği kendi
cümleleriyle açıklayıp yazma/söyleme
3. Verilen bir tabloyu, iki boyutlu grafik haline
getirip çizme
29.02.2012 22

23. Kazanımlar:
1. İki kümenin elemanlarını bire bir eşleyerek bu
kümelerin denk olup olmadıklarını söyleme
2. İki kümenin elemanları değişik şekillerde bire bir
eşlendiğinde, kümeler arasında eleman sayıları
bakımından yapılan karşılaştırmanın sonucunu
söyleyip yazma
29.02.2012 23

24. Kazanımlar:
1. Bitkilerin tohum ürettiklerini ve bu tohumlardan
yeni bitkinin oluştuğunu açıklar.
2. Farklı bitkilerin farklı tohumları olduğunu söyler.
3. Belirli bitkilerin tohumlarını tanır.
4. Tohumla meyvesini birebir eşler.
29.02.2012 24

25. Uygulama basamağı
Uygulama, ders ya da konu alanında öğrenilen bilgi ve kavrama basamağındaki hedeflere
dayanılarak, karşılaşılan herhangi bir sorunu çözme işidir. Verilen sorun yeni olmalıdır. Yoksa
derste çözülen bir sorunun, öğrenciye tekrar çözdürülmesi uygulama olamaz. Öğrencinin yeni
problemleri çözüme ulaştırması, bilgileri işlemlere uygulaması, hesaplaması, yapıp göstermesi
gibi süreçlerden oluşur. Yani bir takım soyutlamaları, somut bir biçime dönüştürme, somut olarak
yapıp gösterebilme özelliğini içerir.
Hedefimiz” Nesnelerle basit toplama ve çıkarma yapabilme” ise Öğrencinin
1. Nesne grubuna belirtilen sayı kadar nesne eklemesi
2. Nesne grubundan belirtilen sayı kadar nesneyi ayırması
3. Nesneleri kullanarak toplama yapması
4. Nesneleri kullanarak çıkarma yapması gözlemlediğimiz kazanımlar olacaktır.
Bu amacı kazandırmak için düzenlenen etkinliler sırasında tahta ya da kâğıt üzerinde sayılarla
toplama ve çıkarma yapılması ya da öğrencilere yaptırılması kesinlikle uygun ya da beklenen bir
durum değildir. Toplama ve çıkarma işlemlerinin yalnızca nesneler kullanılarak yaptırılması
gerekir.
29.02.2012 25

26. Kazanımlar:
1. Analitik düzlem üzerinde verilen bir noktanın yerini söyleyip koordinatlarının sıralı
ikili şeklinde yazar.
2. Koordinatları verilen sıralı ikilinin hangi bölgede olduğunu gösterip yerini işaretler.
3. Orjini sıralı ikili şeklinde yazar.
4. Apsis ekseni üzerinde verilen noktaların koordinatlarını sıralı ikili şeklinde yazar.
5. Ordinat ekseni üzerinde verilen noktaların koordinatlarını sıralı ikili şeklinde yazar.
6. Verilen noktaların eksenlere göre simetriği olan noktaları gösterip sıralı ikili
şeklinde yazar.
29.02.2012 26

27. Kazanımlar:
1. Pozitif iki tam sayının toplama işlemini yapıp sonucu yazar.
2. Negatif iki tam sayının toplama işlemini yapıp sonucu yazar.
3. Ters işaretli iki tam sayının toplama işlemini yapıp sonucu yazar.
4. İki tam sayının toplama işlemini sayı doğrusu üzerinde gösterir.
5. İki tam sayının toplama işlemine ait kuralı söyler.
6. Sayı doğrusunda, iki tam sayının toplama işlemini gösteren ifadeyi yazar.
7. İkiden fazla tam sayıyı gruplandırarak toplayıp sonucu yazar.
8. Tam sayıların toplamasının yapıldığı bir işlemde, verilmeyen terimi bulup yazar.
9. Mutlak değerleri eşit ve ters işaretli iki tam sayının toplama işlemini yaparak
sonucu söyleyip yazar.
10. Bir tam sayının toplama işlemine göre tersini yazar.
29.02.2012 27

28. Kazanımlar:
1. Toplama, çıkarma, bölme ve çarpma işlemlerinin
birlikte verildiği bir ifadenin sonucunu bulup yazar.
2. Negatif ve Pozitif bir tam sayının tek veya çift
kuvvetlerinin değerinin işaretini söyleyip yazar.
3. Pozitif ve Negatif tam sayıların üs kavramını ve dört
işlemi birlikte verildiği bir ifadenin sonucunu
hesaplayabilir.
29.02.2012 28

29. Kazanımlar:
1. Dört işlem gerektiren problemde verilenleri
yazma/söyleme
2. Dört işlem gerektiren problemde verilenleri
yazma/söyleme
3. Problemin çözümü için gereksiz olan verileri
yazma/söyleme (seçip işaretleme)
29.02.2012 29

30. Analiz basamağı
Bu basamak bir bilgi bütününü öğelere, ilişkilere ve örgütleme ilkelerine göre
ayrıştırabilme, ilkeleri bulabilme, öğelerini bulup seçme, aralarındaki ilişkileri
açıklayabilme, bütünün parçalarını karşılaştırabilme, sınıflandırabilme, ana
hatlarını gösterebilme, bir sistemin ya da iletişim biçiminin hangi ilkelere
göre kurulduğunu ve işlediğini ortaya koyabilme gücüyle ilgili davranışsal
yeterlikleri içerir. Bu aşamada tümden gelim önemlidir. Bu basamaktaki
hedefimiz “Zamanla ilgili kavramlar arasında ilişki kurabilme” ise
Öğrenci kazanımlarını şu şekilde sıralayabiliriz:
1. Olayları oluş sırasına göre söyler.
2. Zamanla ilgili kavramları anlamına uygun şekilde kullanır.
3. Zaman bildiren araçların işlevini açıklar.
Bu kazanımlarla ilgili etkinliklerde dün, bugün, yarın gibi zaman bildiren
kavramlar ele alınarak, saat ve takvimin işlevleri ana hatları ile modeller
kullanılarak ve oyun aracılığıyla öğrencilere kazandırılır.
29.02.2012 30

31. Kazanımlar:
1. Apsis ekseni üzerinde verilen noktaların genel ifadesini yazar.
2. Genel ifadeyi nedenleri ile açıklar.
3. Ordinat ekseni üzerinde verilen noktaların genel ifadesini yazar.
4. Genel ifadeyi nedenleri ile açıklar.
5. Apsis ve ordinat düzlemi üzerinde verilen noktaların genel ifadelerini
karşılaştırır.
6. Analitik düzlem üzerindeki noktaların bölgelere göre benzer ve farklı
yönlerini karşılaştırır.
29.02.2012 31

32. Kazanımlar:
1. Pozitif tam sayılarla negatif tam sayıları toplar.
2. İşlemini sonucunu nedenleri ile açıklar.
3. Pozitif tam sayılarla negatif tam sayıları çıkarır.
4. İşlemini sonucunu nedenleri ile açıklar.
5. Pozitif tam sayılarla negatif tam sayıları çarpar.
6. İşlemini sonucunu nedenleri ile açıklar.
7. Pozitif tam sayılarla negatif tam sayılara böler.
8. İşlemini sonucunu nedenleri ile açıklar.
29.02.2012 32

33. Kazanımlar :
1. Verilen bir tümcenin öğelerini bulup gösterme
2. Verilen bir metinde yapı bakımından (basit, birleşik,
sıra, girişik) belirtilen tümceleri bulup gösterme
3. Bir edebi metinde sözcükleri dilbilgisi bakımından
sınıflara ( ad, belirteç, zamir, zarf, edat, fiil) ayırıp
gerekçesiyle yazma
29.02.2012 33

34. Kazanımlar:
İki kesrin birbirinden farklı ve benzer
yönlerini belirler.
29.02.2012 34

35. Kazanımlar:
1. Pozitif tam sayılarla negatif tam sayıları toplar.
2. İşlemini sonucunu nedenleri ile açıklar.
3. Pozitif tam sayılarla negatif tam sayıları çıkarır.
4. İşlemini sonucunu nedenleri ile açıklar.
5. Pozitif tam sayılarla negatif tam sayıları çarpar.
6. İşlemini sonucunu nedenleri ile açıklar.
7. Pozitif tam sayılarla negatif tam sayılara böler.
8. İşlemini sonucunu nedenleri ile açıklar.
29.02.2012 35

36. Sentez basamağı
Öğrencinin daha önceki öğrendiklerinden yararlanarak belli bir amaca hizmet
edebilecek fikirleri, parçaları ve öğeleri belli ilişki ve kurallara göre birleştirip,
yeni bir bütün oluşturma yeteneğinin kazandırıldığı basamaktır. Öğrencinin
sentez düzeyinde bir davranış gösterebilmesi, çok yönlü düşünerek,
yaratıcılık gösterebilmesini gerekli kılar.
Sentezde yenilik, buluş, icat, özgünlük söz konusudur.
Hedef: Estetik özellikler taşıyan ürünler oluşturabilme.
Kazanımlar:
1. Görsel sanat etkinliklerinde ürün yapar.
2. Görsel sanat etkinliklerinde özgün ürün yapar.
3. Yaptığı resmi öykülendirerek anlatır.
• Bu kazanımlarla ilgili olarak resim, plastik çamur çalışmaları ile özgün
çalışmalar yaptırılır.
29.02.2012 36

37. • Eğitimde ölçme değerlendirme dersinde alanıyla ilgili
yeni bir sınama düzeneği hazırlayabilme
• Çocuk eğitimi için yeni bir öğrenme modeli
oluşturabilme
• Özgün bir öykü yazabilme
• Özgün bir şiir yazabilme
• Analitik düzlem inşa edebilme.
29.02.2012 37

38. Kazanımlar:
1. Düzlem üzerinde noktaları öteleyerek şekiller
oluşturur.
29.02.2012 38

39. Değerlendirme basamağı
Değerlendirme düzeyindeki davranışlar daha çok öğrencinin herhangi bir bilişsel ürünü
değerlendirebilme bir başka deyişle bu konuda bir değer yargısı geliştirebilme gücünü
gösterebilmesi ile ilgilidir. Değerlendirme gücü ise; bir konu ile ilgili tutarlılık ve tutarsızlıkları
belirleyebilme, bir gerekçeden mantıklı bir sonuca ulaşılıp ulaşılamayacağını anlayabilme, bir
tartışmadaki mantık yanılgılarını fark edebilme, bir aracın çeşitli ölçütler yönünden uygun olup
olmadığını belirleyebilme, belli ölçütler açısından bir bilgi bütününü değerlendirebilme gibi
yeterlilikleri içerir. Bu basamakta öğrenci iç ve dış ölçütleri değerlendirir, eleştirir, yargılarda,
saptamalarda bulunur, tartışır, ispat eder, savunur
Hedef: Arkadaşları ile olumlu ilişkiler kurabilmenin nedenlerini yargılayabildiğini
Kazanımlar:
1. Saldırgan ve şiddet içeren davranışların olumsuz sonuçları ile birlikte paylaşma ve anlaşmanın
üstünlüklerini açıklayabilmesinden,
2. Bir davranışla ilgili olarak ileri sürülen gerekçeleri, haklılık ölçütlerine göre takdir etmesinden
anlayabiliriz.
• Bu hedefe ulaşmak için çocuklar arasında görülen iletişim çatışma nedenleri açıklanarak, izin
isteme, paylaşma, diğerlerine yardım etme, kızgınlığı uygun ifade etme ya da kontrol etme
konusunda kendilerini ya da arkadaşlarını eleştirebilmeleri sağlanır.
29.02.2012 39

40. Hedef: Tam sayılarla yapılan işlemleri değerlendirme
Kazanım:
Tam sayılarla yapılan işlemleri strateji kullanarak yargıya
varır.
Hedef: Kesir ölçütlerine dayalı yargıda bulunabilme.
Kazanım:
Kesirlerle yapılan işlemlerin doğru ya da yanlış olduğunu
kanıtlar.
29.02.2012 40

41. Kazanımlar:
1. Verilen nokta koordinatlarından yanlış olanı
düzeltir.
2. Analitik düzlemi bölgelere ayırırken strateji
kullanarak noktaların koordinatları hakkında
yargıya varır.
29.02.2012 41

42. Kazanımlar:
1. Görsel materyaller ve verilerden yararlanarak Türkiye’de
nüfusun dağılışının neden ve sonuçlarını tartışır.
2. Tablo ve grafiklerden yararlanarak ülkemiz nüfusunun
özellikleriyle ilgili verileri yorumlar.
3. Eğitim ve çalışma hakkının kullanılmasıyla devletin ve
vatandaşın bu konudaki sorumluluklarını ilişkilendirir.
4. Örnek incelemeler yoluyla göçün neden ve sonuçlarını
tartışır.
5. Yerleşme ve seyahat özgürlüğünü açıklar.
29.02.2012 42

43. • Düzeyine uygun edebi bir metni, böyle bir metinde
bulunması gereken özelliklere göre eleştirebilme
• Kimyada birden fazla kuramı karşılaştırıp belli
ölçütlere göre değerlendirebilme
• Bir kompozisyonu eleştirebilme
• Bir güç kaynağını diğer bir güç kaynağı ile karşılaştırıp
belli ölçütlere göre değerlendirebilme
29.02.2012 43

44. ÖĞRENME ALANI: DOĞAL SİSTEMLER
1. Kayaçların özellikleri ile yeryüzü şekillerinin oluşum süreçlerini
ilişkilendirir: ANALİZ
2. Levha tektoniği ile deprem kuşakları, sıcak su kaynakları ve volkanların
dağılışını ilişkilendirir: ANALİZ
3. Su kaynaklarını farklı özelliklerine göre sınıflandırır: ANALİZ
4. Toprak çeşitliliğini oluşum süreçlerine göre açıklar: KAVRAMA
5. Bitki tür ve topluluklarını genel özelliklerine göre sınıflandırır: ANALİZ
6. Farklı bitki topluluklarının dağılışı ile iklim ve yer şekillerini ilişkilendirir:
ANALİZ
29.02.2012 44

45. 1. Nüfus özellikleri ve nüfusun önemi hakkında çıkarımlarda bulunur: ANALİZ
2. Dünya nüfusunun tarihsel süreçteki değişimini yorumlar: KAVRAMA
3. Nüfus piramitleri oluşturarak nüfusun yapısıyla ilgili çıkarımlarda bulunur: ANALİZ
4. Nüfus artış oranının değişiminde etkili olan faktörleri sorgular: DEĞERLENDİRME
5. Tarihî metinler, belgeler ve haritalardan yararlanarak dünyadaki göçlerin nedenleri
hakkında çıkarımlarda bulunur: ANALİZ
6. Örnek incelemeler yoluyla göçün mekânsal etkilerini analiz eder: ANALİZ
7. Geçmişten günümüze farklı geçim tarzlarını, ekonomik faaliyetler ve toplumsal
değişimler açısından analiz eder:ANALİZ
8. Ekonomik faaliyetleri temel özelliklerine göre ayırt eder: KAVRAMA
9. Ekonomik faaliyet türlerinin oransal dağılımına ilişkin verileri, ülkelerin gelişmişlik
düzeyleriyle ilişkilendirir: ANALİZ
29.02.2012 45

46. ÖMB304U ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME
Duyuşsal Alan
Niteleme; Bağımsız çalışmalarda güven, etik
5.Niteleme uygulamalara profesyonelce bağlılık
gösterme
4.Düzenleme Düzenleme-Örgütleme; Değerleri bir araya
getirme
3.Değerlendirme Değerlendirme; Değere karşı sorumluluk yükleme
Yanıtlama-Tepkide bulunma; Kendi öğrenimine aktif
2.Yanıtlama
katılım, sunu yapma, tartışmalara katılma
1.Alma Alma; bilgiyi almada gönüllü olma
29.02.2012 46

47. Alma basamağı
Bu basamaktaki davranışlar, öğrencinin, belli olaylar ya da uyaranlara dikkat
etme isteği ile ilgilidir. Alma basamağı farkında olma, almaya açıklık, algıda
seçicilik olmak üzere üç alt kategoriye ayrılmıştır. Öğrenci önce nesnenin ya
da olgunun farkına varır. Öğrenci eğer nesne ve olguların farkında olmazsa
ona karşı duyuşsal bir davranış geliştiremez. Öğrencinin herhangi bir nesne
ya da olgunun farkında olması için o nesne ya da olguyu bilmesi, tanıması
ve ona karşı hoşgörü göstermesi, istekli olması gerekir. Daha sonra
davranışını çevresindeki birçok uyaran içinden birine odaklar yani kontrollü
seçicilik yapar. Okumak için gazetenin belirli yerlerini yeğleme, okuduğu
kitaplar, yazılar konusunda seçici davranma gibi.
Hedef: Doğanın ve doğal yaşamın korunmasın gerekliğinin önemini algılama.
Kazanımlar:
1. Doğanın ve doğal yaşamın korunmasın gerekliğinin farkına varır.
2. Herhangi bir çevresel zararın nedenlerini ve etkilerini bilir.
29.02.2012 47

48. Duyuşsal Alan-Alma
Hedef: Sınıftaki öğretim faaliyetlerinin farkında
oluş.
Davranışlar:
1. Derse katılır.
2. Öğretmeni dinler.
3. Sınıf içi öğretim faaliyetlerini izler.
29.02.2012 48

49. Tepkide Bulunma
Farkına varılan uyarıcılara karşı uygun tepkilerin gösterildiği basamaktır. Tepki, öğrencinin etkin
katılımı ile ilgilidir. Bu basamaktaki öğrenme ürünleri, tepkide uysallık (verilen kitabı okur), tepkide
isteklilik (verilenlerin dışında kendiliğinden okur) ya da tepkide doyumu (zevk ya da eğlence için
okur) vurgular. Tepkide uysallık; tepkinin uyarına gitmektir (oyun oynarken oyun kurallarına itaat
eder). Uyarıcıya karşı direnmez ancak açık bir isteklilikte yoktur. Tepkide isteklilik; birey uyarana
karşı gönüllüce tepkide bulunmaya başlar. Tepki kişi tarafından hiçbir zorlama olmadan gönüllü
olarak seçilmiştir (Oyun kurallarını uygulamada gönüllü olma, istekli olma). Bu basamağa kadar
gelişen bütün süreçlerde birey uyarana karşı “ilgi” halindedir. Oysa bu basamaktan itibaren ilgi,
uyarana karşı bir tutum haline dönüşmeye başlar. Tepkide doyum; birey uyarıcıya karşı severek,
zevk alarak doyuma ulaşacak davranışlar göstermeye başlar. Uyarıcıya karşı istendik davranışı
göstermeyince üzülür, sıkılır, pişmanlık duyar.
Hedef: Doğanın ve doğal yaşamın korunması için çözüm yolları araştırır.
Kazanımlar:
1. Orman yangınları ve arazilerin çoraklaşmasının nedenlerini sorgular.
2. Su kaynaklarından yeterince yararlanabilmek için önerilerde bulunur.
3. Çevre ve doğa ile ilgili etkinliklere katılır.
4. Bu etkinliklere gönüllü olarak katılmaktan zevk alır.
29.02.2012 49

50. Duyuşsal Alan-Tepkide bulunma
Hedef: Sınıf etkinliklerine katılmaya isteklilik gösterir.
Kazanımlar:
1. Konuyla ilgili sorular sorar.
2. Sınıf tartışmalarına katılır.
3. Özel görev için gönüllü olur.
4. İlan panosuna materyal katkısında bulunur.
5. İstendiği zaman diğerlerine yardım eder.
29.02.2012 50

51. Değer Verme
Kişinin bir davranışa, bir olaya, bir nesneye değer ya da önem vermesiyle
ilgilidir. Birey, değer belirlerken toplum tarafından oluşturulmuş değerlerden
yararlanmaktadır. Değeri kabullenmişlik (kişinin yaşamında okumanın
önemini takdir edebilmesi), bir değeri tercih (okuduğu kitaplar arasında
yargıda bulunmaya isteklilik), bir değere adanmışlık (kişinin kendini
yetiştirmesinde bir araç olarak okumaya adanmışlık) gibi üç alt düzeye
ayrılmaktadır. Öğrenci belirli davranış veya nesnelere değer vererek
bağlanır. Değer verdiği konuyla ilgili tartışmalarda ısrarla fikirlerini belirtir ve
bu konuyla ilgilenmekten mutluluk duyar.
Hedef: Doğanın korunması ile ilgili etkinliklere değer vermesi
Kazanım:
1. Doğanın korunması ile ilgili etkinliklere katılanlara değer verir.
2. Doğanın korunmasına dair etkinliklerde görev alır.
3. Çevreyi koruma derneklerinde görev alır.
29.02.2012 51

52. Duyuşsal Alan-Değer verme
1. Verilen ödevi tamamlar.
2. Okul kurallarına uyar.
3. Sınıf tartışmalarına katılır.
4. Laboratuar çalışmalarını tamamlar.
5. Özel işler için gönüllü olur.
6. Arkadaşlarına yardımdan zevk alır.
7. Sınıf tartışmalarına katılır.
29.02.2012 52

53. Örgütleme/Organize etme
Bu basamakta kişi bu basamağa değin kazandığı tüm duyuşsal değerleri ayrıştırıp
inceler. Sonra benimsediği değere yeni bir anlam verir. Bu yeni anlam, eskisinden
bütünüyle farklı olmayıp, geliştirilmiş ve zenginleştirilmiştir. Değerleri
kavramsallaştırarak bir değerler sistemi oluşturur. Kişinin okumaya, çalışmaya,
demokrasiye yeni bir anlam vermesi, senteze gitmesi ve bunları uyumlu ve tutarlı
hale getirerek bir dünya görüşü oluşturur (Doğan, 2006).
Hedef: Doğanın korunmasında kararlı olması
Kazanımlar:
1. Doğanın korunmasında kamuoyunu bilinçlendirir.
2. Doğanın korunmasında kamuoyu oluşturur.
3. Doğanın korunmasında kamuoyunu bilinçlendirmek ve bütünleştirmek için faaliyetler
gösterecek bir öncü sivil toplum kuruluşuna üye olur.
4. Doğanın korunmasında kamuoyunu bilinçlendirmek ve bütünleştirmek için faaliyetler
gösterecek sivil toplum kuruluşunda etkin görev alır.
29.02.2012 53

54. Kişilik haline getirme
Bu basamakta değerler kurallaşmış, bir karakter görünümü kazanmış ve uyulması
zorunlu ilkeler haline gelmiştir. Davranışların tamamı özümsenen değerlerle tutarlı ve
istikrarlıdır. Öğrenci belli değerleri geneller (toplumsal sorunların çözümünde
demokratik ilkelere bağlı kalış, sorunlara nesnel yaklaşım alışkanlığı), genellemeleri
yaşam felsefesinde (tutarlı bir yaşam felsefesine sahip olma; güvenilir bir kişiliğe
sahip olma) ya da dünya görüşünde birleştirir. Kişinin bu basmaktaki davranışları
onun karakterini yansıtır. Değerlerle kişi özdeşleşmiştir. Kapsam açısından değerler
genişlemiş ve zenginleşmiştir. Kişi hakkında ileri sürülen “namuslu, doğru, haksızlığa
dayanamaz, ya da hilebaz, yalancı, ona güvenilmez” gibi yargılar bu basamağın
kapsamı içindedir.
Hedef: Doğayı korumayı alışkanlık haline getirmesi
Kazanımlar:
1. Bütün etkinliklere sürekli katılır.
2. Doğa ile ilgili farklı etkinlikler düzenler.
3. Doğayı kirletmeme konusunda kararlı bir tavır sergiler.
29.02.2012 54

55. Duyuşsal Alan/ Kişilik haline getirme
Hedef: Yardımsever bir kişiliğe sahip oluş.
Davranışlar:
1. Her zaman insanlara yardımcı olma.
2. İnsanlar arasında ayırım yapmadan yardımseverlikte
bulunma.
3. İnsanlara yardım etmekten zevk alma.
4. Başka insanlara yardımseverlik açısından örnek olma.
29.02.2012 55

56. cÖMB304U ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
Psikomotor Alan
Yeni bir duruma uyum sağlamak, bir problemi çözmek için yeni bir
hareket biçimi geliştirmek, yeni bir dans figürü ortaya
Yaratma çıkarmak, orijinal davranışlar sergilemek, şekil vermek
Uyum Kazanılan hareketi başka durumlara uyarlama, yeniden
düzenleme, başkalaştırma ve kontrol etme
Beceri haline Belirli bir işi, kural ve standartlarına uygun yapabilme,
inşa etme, ayırma, tamir etme, taslak oluşturma,
getirme başkasından yardım almadan icat etme
Taklit etme, deneme- yanılma, yardımlı-yardımsız
Kılavuz denetiminde yapabilme, gösterme, söküp birleştirme, değiştirme
yapma
Hazır halde bekler, başlar, gösterir, açıklar,
hareket eder, tepkide bulunur, isteklilik gösterir
Kurulma
Uygun ipuçlarını seçme, belli bir hareket
için hazır olma, nasıl yapıldığını dikkatle
Algılama 29.02.2012
izleme, gözleme, tanıma, tanımlama 56

57. Hedef: Verilen hareketleri oturduğu yerden takip ediş.
Kazanımlar:
1. Hareketleri dikkatlice izleme.
2. Hareketlerin nasıl yapıldığına dikkat etme.
3. Hareketin hangi söze uygun olduğunu fark etme.
4. Hareketi nerede kullanacağını sezme.
29.02.2012 57

58. Hedef: Oyuna başlamaya hazırlanış.
Kazanımlar:
1. Oyuna başlamak için gerekli duruş pozisyonu
alma.
2. Oyuna başlamak için doğru yerde bulunma.
3. Oyuna hangi hareketle başlayacağını gösterme.
4. Komut verildiğinde harekete geçme.
29.02.2012 58

59. Hedef: Gösterilen hareketi doğru olarak yapma.
Kazanımlar:
1. Hareketi yaparken öğretmeni model alma.
2. Hareketi gösterdikten sonra deneme.
3. Hareketi gösterdikten sonra tekrarlama
4. Hareketini tam olarak gösterilene benzetme.
29.02.2012 59

60. Devinişsel Alan/ Beceri Haline Getirme
Hedef : Dinlediği bir müziği bir müzik aleti ile
amatörce çalabilme.
Kazanımlar:
1. Müzik aleti seçme.
2. Müziği dikkatlice dinleme
3. Müziği bir müzik aleti ile amatörce çalma.
29.02.2012 60

61. Hedef : Hareketleri pratiğe dönüştürebilme.
Kazanımlar:
1. Hareketleri yanılmadan yapma.
2. Hareketleri zamanında yapma.
3. Hareketleri kendinden emin bir şekilde yapma.
4. Hareketleri yaparken arkadaşlarına rehberlik
yapma.
29.02.2012 61

62. Devinişsel Alan/ Duruma Uydurma
Hedef: Çok iyi araba süren birinin ilk kez kullandığı bir
arabayı sürmede önceki becerilerini adapte etme.
Kazanımlar:
1. Arabayı sürmeye hazır hale getirme.
2. Önceki araba sürme becerilerini hatırlama.
3. Yeni arabanın kullanımı için gerekli becerilerin neler
olduğunu tespit etme.
4. Önceki becerilerini yeni araba türüne adapte ederek
arabayı kullanma.
29.02.2012 62

63. Hedef: Hareketlerini kendine özgü bir şekilde icra ediş.
Kazanımlar:
1. Yapılan hareketlere uyumu bozmadan kendine özgü figürler
ekleme.
2. Eklediği figürleri müziğe uygun olarak kullanma.
3. Eklediği figürleri diğer arkadaşları ile uyumu bozmadan yapma.
4. Eklediği figürleri oyun içinde rahatça kullanma.
5. Yeni figürler önerme.
29.02.2012 63

64. ÖMB304U ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
Bilişsel Alandaki Kazanımların Ölçülmesi-1
Basamaklar Basit Soru Kalıpları Hedef/Kazanımlar Örnek Sınama Durumları
Bilgi Daha sonra ne oldu? Hedef: Geometrik şekilleri tanıyabilme. (Yaş 1. Bu şekiller arasından üçgeni gösterebilir misin? Ya da bu
Kaç tane…? Grubu: şekiller arasında hangisi üçgendir?
Basamağı ….kimdi? 5-6) 2. Üçgenin kaç kenarı vardır?
…isimlendirebilir misin? Kazanımlar: 3. Bu şekiller arasından kareyi gösterebilir misin? Ya da bu
Anlat …-da ne oldu? 1. Her nesnenin bir şekli olduğunu söyler. şekiller arasında hangisi karedir?
…ile kim konuştu? 2. Üçgenin üç kenarı olduğunu söyler. 4. Karenin kaç kenarı vardır?
…. sebebini söyleyebilir misin? 3. Karenin dörtkenarı olduğunu söyler. 5. Bu şekiller arasından dikdörtgeni gösterebilir misin? Ya da bu
4. Karenin kenarlarının eşit olduğunu söyler şekiller arasında hangisi dikdörtgendir?
5. Dikdörtgenin dörtkenarı olduğunu söyler. 6. Dikdörtgenin kaç kenarı vardır?
6. Dairenin yuvarlak olduğunu söyler. 7. Bu şekiller arasından daireyi gösterebilir misin? Ya da bu
şekiller arasında hangisi dairedir?
Kavrama ….kendi ifadelerinle yazabilir 1. Sınıfımızda kare şekline benzeyen şekiller hangisidir?
misin? 2. Kareye benzeyen şekillerden bana örnek gösterebilir misin?
Basamağı ….kısa bir taslağını yapabilir
Hedef: Geometrik şekilleri kavrayabilme. (Yaş
3. Sınıfımızda dikdörtgen şekline benzeyen şekiller hangisidir?
misin? 4. Dikdörtgene benzeyen şekillerden bana örnek gösterebilir
Grubu: 5-6)
…..ne düşünüyorsun? misin?
Kazanımlar:
Ana fikir ne idi? 5. Sınıfımızda üçgen şekline benzeyen şekiller hangisidir?
1. Daire, üçgen, kare ve dikdörtgene
….arasında nasıl bir fark var? 6. Üçgene benzeyen şekillerden bana örnek gösterebilir misin?
benzeyen nesneleri göstererek örnek verir.
Kast ettiğin şeye bir örnek verebilir 7. Sınıfımızda daire şekline benzeyen şekiller hangisidir?
misin? 8. Daireye benzeyen şekillerden bana örnek gösterebilir misin?
…için bir tanımlama yapabilir misin
Uygulama …kendi deneyimlerini kullanarak Hedef: Daire, üçgen, kare ve dikdörtgenleri Çocuklara renkli elişi kâğıtlarından yapılmış üçgen, kare,
metot kullanarak farklı modeller oluşturur (Yaş Grubu: dikdörtgen, daire şekilleri verilerek bunlardan değişik şekiller
Basamağı uygulayabilir misin? 5-6) yapması istenir. Bana bu iki üçgeni birleştirerek bir şekil yapar
Verilen bilgilerden hareketle ….. Kazanımlar: mısın? Bu şeklin adını söyler misin? Gibi sorular sorulur.
hakkında 1. İki üçgeni birleştirerek kare yapar. Çocuklardan sınıfta gördükleri eşyaların geometrik şekillerine
bir yönerge oluşturabilir misin? 2. İki kareyi birleştirerek dikdörtgen yapar. göre panoda işaretleme yapmaları istenir.
Eğer bir ….-e sahip olsaydın bu 29.02.2012
3. Noktaları oklar yönünde birleştirerek 64
bilgiler f geometrik şekilleri çizme.

65. ÖMB304U ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
Bilişsel Alandaki Kazanımların Ölçülmesi-2
Analiz …. Hangi olaylar olabilmiş? Hedef: Daire, üçgen, kare ve dikdörtgen arasındaki 1. Üçgenle karenin benzer yönleri hangileridir? Bana
Niçin … değişiklikler meydana geldi? farkın analizini yapar (Yaş Grubu: 5-6) gösterebilir misin?
Basamağı ….dığı zaman ne olması gerektiğini Kazanımlar: 2. Kare ile dikdörtgenin benzer yönleri hangileridir? Bana
açıklar mısın? 1. Üçgen, kare, dikdörtgenin benzer yönlerini gösterebilir
…arasındaki farkı ayırt edebiliyor söyleme. misin?
musun? 2. Üçgen, kare, dikdörtgen, dairenin farklı 1. Üçgenle karenin farklı yönleri hangileridir? Bana
Oyundaki kırılma noktası neydi? yönlerini söyleme. gösterebilir misin?
3. Daire şeklini diğer şekillerden ayıran özellikleri 2. Kare ile dikdörtgenin farklı yönleri hangileridir? Bana
söyleme. gösterebilir misin?
4. Üçgen şeklini diğer şekillerden ayıran özellikleri 3. Daire şeklini diğer şekillerden ayıran özellikleri nelerdir?
söyleme. 4. Üçgen şeklini diğer şekillerden ayıran özellikleri nelerdir?
Sentez Bir …. düzenleyebilir misin? Hedef: Geometrik şekillerden oluşan materyal Geometrik şekillerden oluşan resimler yapmaları ve bu
Niçin …. hakkında bir şarkı tasarlar. resimleri farklı renklerde boyamaları istenir.
Basamağı bestelemiyorsun? Kazanımlar:
… için muhtemel bir çözüm 1. Geometrik şekilleri kullanarak halı, kilim deseni
görebiliyor musun? çizer.
…. için yeni ve alışılmamış durumlar
aratabilir misin?
L lezzetli bir yemeğin tarifini yazabilir
misin?
Değerlen ….e bir çözüm var mı? Hedef: Geometrik şekilleri birleştirerek arasındaki Torbadan çekilen şekillerin panodaki uygun yerlere
….nin değerini sorgula. ilişkileri eleştirebilme. yapıştırılmayanları bulması istenir.
dirme …hakkındaki durumunu Kazanımlar: Kendisinin yeniden panoya yapıştırması istenir. Neden
Basamağı savunabilecek 1. Torbadan çekilen şekillerin panodaki uygun buraya yapıştırıldığı sorulur.
misin? yerlere yapıştırılmayanları özelliklerine göre
….iyi veya kötü olduğunu düşünüyor eleştirir.
29.02.2012 65

66. Hedef: Devletin vatandaşa karşı görevleri bilgisi.
Kazanım: Verilen seçenekler arasından Devletin vatandaşlara karşı en önemli görevini seçip, işaretleme.
Test Durumu: Devletin vatandaşlarına karşı en önemli sorumluluğu nedir?
a) Toplumsal düzeni sağlamak
b) Temel hak ve hürriyetleri güvence altına almak
c) Vatandaşların mal güvenliğini sağlamak
d) Her vatandaşa eğitim olanağı sunmak
e) Yurdun ve milletin bağımsızlığını ve bütünlüğünü korumak
Hedef: Osmanlı Devletinin kuruluşu ile ilgili tarihi olgular bilgisi.
Kazanımlar:
1. Osmanlı Devletini kimin kurduğunu yazıp/söyleme.
2. Osmanlı Devleti'nin kuruluş tarihini yazıp/söyleme.
3. Osmanlı Devleti'nin kurulduğu bölgeyi yazıp söyleme.
4. Osmanlı Devleti'nin kuruluş dönemindeki savaşları yer ve zamanları ile birlikte yazıp/söyleme.
Test Durumları:
1. Osmanlı Devleti'ni kim kurmuştur?
2. Osmanlı Devleti hangi yörede kurulmuştur?
3. Osmanlı Devleti'nin kuruluş döneminde yapılan savaşların adlarını ve tarihlerini yazınız.
29.02.2012 66

67. Hedef: Osmanlıların Rumeliye geçişi ile ilgili olguları açıklayabilme.
Kazanım: Osmanlıların Rumelide ilerleyişini hazırlayan nedenleri verilen seçenekler arasından seçip, işaretleme.
Test Durumu: Aşağıdakilerden hangisi Osmanlıların Rumeliye geçişlerinin nedenlerinden birisidir?
a) Bizans İmparatorluğunun Osmanlı Devleti için bir tehdit olması
b) Balkanlarda güçlü ve merkezi bir devlet oluşması
c) Venedik ve Macarlarla Bizanslıların yakınlaşması
d) Balkanlarda sosyal ve siyasi birlik olmaması
e) Bizansın ekonomik bakımdan güçlü bir devlet olması
Hedef: Okulda demokratik yaşam ile ilgili ilkeleri açıklayabilme.
Kazanım: Sınıf başkanının ve eğitici kol üyelerinin belirlenmesinde seçim yapılmasının nedenlerini verilen seçenekler arasından
seçip, işaretleme.
Test Durumu: Sınıf başkanının ve eğitici kol yöneticilerinin seçimle belirlenmesinin temel nedeni nedir?
a) Öğrencilere demokratik davranışlar kazandırmak
b) Öğretmenin tarafsız davrandığını gösterebilmek
c) Sınıfta lider konumunda olan öğrencileri saptayabilmek
d) Öğrencileri ilgilendiren konulara öğretmenin müdahele etmesini önlemek
e) Öğrenciler arasında rekabeti teşvik etmek
29.02.2012 67

68. Hedef: Temel sorunların çözümünde yardımlaşma ve dayanışma ilkelerini
kullanabilme.
Kazanım: Köylerini ilgilendiren bir toplumsal sorunun giderilmesinde uygun olan
yardımlaşma ve dayanışma ilkelerini verilen seçenekler arasından seçip işaretleme.
Test Durumu: Köyün yakınındaki bir bataklıktan kurtulabilmeleri için köylülerin
yapmaları gereken en uygun davranış nedir?
a) Çevre köylerden para toplayarak bataklığı kurutacak işçiler kiralamak
b) Köyün zenginlerinden bu soruna bir çare bulmalarını beklemek
c) Seçim zamanı verecekleri oy karşılığında siyasi partilerden sorunu çözmelerini
istemek
d) İmece usulü ile yardımlaşarak bataklığı kurutmak
e) Köyü bataklıktan uzak olan bir bölgeye taşımak
29.02.2012 68

69. Hedef: Komşularımızla ilgili temel ilişkileri
saptayabilme.
Kazanım: Suriye ile aramızda ne tür ilişkiler
bulunduğunu, sıralayabilme.
Test Durumu: Suriye ile Türkiye arasındaki
ilişkiler nasıldır? Bu ülke ile Türkiye arasında
yaşanan sorunları sıralayınız.
29.02.2012 69

70. Hedef: Yurdumuz ve komşularımızla ilgili temel
sorunların çözümü için özgün bir görüş geliştirebilme.
Kazanım: Suriye ile Türkiye arasındaki sorunların
giderilmesi için yapılması gerekenleri, nedenleri ile
birlikte yazıp/söyleme.
Test Durumu: Suriye ile Türkiye arasında iyi komşuluk
ilişkilerinin geliştirilebilmesi için yapılması gerekenler
neler olabilir? Kısaca açıklayınız.
29.02.2012 70

71. Hedef: Bir toplumsal sorunun giderilmesi için önerilen çözüm yolunu belli
ölçütlere göre değerlendirebilme.
Kazanım: İçme suyu gereksinimini karşılayabilmek için, köy meydanına bir
çukur kazarak biriken yağmur sularından yararlanma düşüncesinin, sağlık
Kurallarına uygun olup olmadığını yazıp, söyleme.
Test Durumu: İçme suyu gereksinimini karşılayabilmek için, köy meydanına
bir çukur kazarak biriken yağmur sularından yararlanılabileceğini öneren bir
bireyin, bu önerisini sağlık ilkeleri açısından değerlendiriniz.
29.02.2012 71

72. ÖMB304U ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
Duyuşsal Alandaki Kazanımların Ölçülmesi-1
Basamakları
Duyuşsal Alan
Katılıyorum (4)
Tamamen
Katılıyorum (3)
Kararsızım (3)
Katılmıyorum (2)
(1)
Hiç Katılmıyorum
Hedef ve Kazanımlar
Hedef: Trafik kurallarına uymanın farkında Trafik kurallarını bilirim
olma.
Trafik işaretlerinin anlamlarını bilirim
Alma
Kazanımlar:
1. Trafik kurallarını bilir. Daima trafik kurallarına uymada özen gösteririm
2. Kuralları uymada itina gösterir.
3. Kurallara ihlal durumunun farkında olur. Kuralları uymayanları uyarırım
Hedef: Trafik kuralarına uymada isteklilik Cadde ve sokaklarda yürürken daima yaya kaldırımlarından
gösterme yürürüm.
Kazanımlar:
Tepkide Bulunma
Yaya kaldırımlarından yürürken daima sağ taraftan
1. Cadde ve sokaklarda yürürken daima yaya
yürürüm.
kaldırımlarından yürür.
2. Yaya kaldırımlarından yürürken daima sağ Yaya kaldırımı bulunmayan cadde ve sokaklarda yürümek
taraftan yürür. zorunda kaldığımızda, yolun sol kenarından yürürüm.
3. Yaya kaldırımı bulunmayan cadde ve
sokaklarda yürümek zorunda Yola inmeden önce kaldırımın / banketin kenarında
kaldığında, yolun sol kenarından yürür. dururum.
29.02.2012 72
Karşıdan karşıya geçerken önce sola, daha sonra sağa,

73. ÖMB304U ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
Duyuşsal Alandaki Kazanımların Ölçülmesi-2
Alan
Duyuşsal
Katılıyorum (1)
Tamamen
Katılıyorum (2)
Kararsızım (3)
Katılmıyorum (4)
(5)
Hiç Katılmıyorum
Hedef ve Kazanımlar
Hedef: Trafik kurallarının önemini takdir etme Trafik ve ilk Yardım Haftası etkinliklerinde sorumluluk almak isterim
Değer Verme
Kazanımlar:
1. Trafik kazalarının önlenmesinde kurallara uymanın Okulda bu konu ile ilgili seminerler hazırlanmasında öncülük ederim
önemini takdir edebilme
2. Trafik kurallarına uymanın gereğine ilişkin bilgi, görüş Trafik işaret ve levhalarına, trafik kurallarına uyanları takdir ederim
ve düşüncelerini paylaşmaya isteklilik
3. Mazeret aramaksızın her koşulda trafik kurallarına Trafik kurallarına uymayanları şikâyet ederim
uygun davranma
Hedef: Trafik kurallarına uymada kararlı olma. Cadde boş olsa bile kırmızı ışıkta dururum.
Örgütleme
Kazanımlar:
1. Trafik kurallarına uymanın birlikte yaşamanın gereği Trafik kazalarının nedeni trafik kurallarına uymamaktandır.
olduğunu benimser.
2. Trafik kurallarına uyacak bireylerin nasıl yetiştirilmesi Trafik haftası ile ilgili etkinliklere zaman ayırırım.
gerektiği konusunda yargılarda bulunur.
haline getirme)
Nitelenmişlik (Kişil
Hedef: Trafik kurallarına uymayı alışkanlık haline getirme. Her zaman trafik kurallarına uygulaması gerektiğini savunurum.
Kazanımlar:
1. Trafik kurallara uygulaması gerektiğini her platformda “Trafik kazalarını önleme” amaçlı gönüllü kuruluşlarla işbirliği
savunma yaparım
2. Trafik kurallarına uymayanları şikayet etme
3. Trafik kurallarına uymanın bir vatandaşlık görevi Trafik kurallarına uymanın bir vatandaşlık görevi olduğunu
olduğunu bilme savunurum. 29.02.2012 73
4. İleriki yaşantısında fahri müfettiş olarak görev alma İleriki yaşantımda Fahri Müfettiş olarak görev almak isterim.

74. Hedef: Gruplara katılma becerisi gösterebilme.
Kazanım: Grubu bir davranışa doğru yönlendirme.
Test Durumu: Bir grupta sonuca ulaşılamayan bir tartışmanın yazılı metnini
öğrencilere verdikten ya da öğrencilere bu konuyla ilgili bir film izlettirdikten
sonra, "Bu grupta siz olsaydınız, karşınızdakileri ikna edebilmek için nasıl
davranırdınız?" biçiminde bir soru sorarak öğrenciden sözlü veya yazılı bir
cevap istenir.
29.02.2012 74

75. Hedef: Demokratik yaşamı geliştirmeyi benimseyebilme.
Kazanım: Demokratik yaşamı savunama.
Test Durumu: Bir grupta geleneksel yaşam biçimine uygun bir önerme ile
demokratik yaşam biçimine uygun bir diğer önerme ortaya atılır. Birinci
Önermeyi destekleyen öğrenci grubu ile ikinci önermeyi destekleyen öğrenci
Grubunun tartışmaları sağlanır. Öğretmen tartışma esnasında öğrencileri
gözleyerek, öğrencilerin demokratik yaşam biçimini savunabilme becerileri
Doğrultusundaki gelişim düzeyleri hakkında bir karara ulaşabilir.
29.02.2012 75

76. Hedef: Temel toplumsal olguların farkında olma ve bunlara ilgi duyabilme.
Kazanım: Türkiye'nin en önemli güncel sorununu verilenler arasından seçip,
işaretleme.
Test Durumu: Aşağıdakilerden hangisi içinde bulunduğumuz hafta
kamuoyunun gündemindeki en önemli toplumsal sorun olmuştur?
a) Cehalet
b) Sağlık
c) Seçim
d) Terör
e) Enflasyon
29.02.2012 76

77. Hedef: Siyasal yaşama katılmayı benimseyebilme.
Kazanım: Siyasal yaşama katılma yönünde olumlu bir tutuma sahip olduğunu
gösterme.
Test Durumu: Milletvekili seçimlerinde oy kullanmak, her vatandaşın
kaçınamayacağı bir vatandaşlık görevidir.
a) Kesinlikle katılırım
b) Katılırım
c) Katılmam
d) Kesinlikle katılmam
29.02.2012 77

78. ÖMB304U ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
Duyuşsal Alan Kazanımlarının Ölçülmesinde Kullanılan Ölçme Araçları
• Tutum Ölçeği
• İlgi Ölçekleri (Envanterleri)
• Gözlem Tekniği
29.02.2012 78

79. ÖMB304U ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
Türkçe Dersi Tutum Ölçeği
DERECELER
Katılıyorum
Tamamen
Katılıyorum
Kararsızım
Katılmıyorum
Katılmıyorum
Hiç
Okul :…………………………..
Sınıf/Şube :…………………………..
Cinsiyetiniz: ( )Kız ( )Erkek
Türkçe Dersi ile İlgili Görüşler
1. Türkçe benim için eğlenceli bir derstir.
2. Türkçe dersinde genellikle çok sıkılırım.
3. Türkçe derslerine daha fazla zaman ayrılmalıdır.
4. Türkçe dersi için, ders dışında çalışma zamanı ayırmaya gerek yoktur.
5. Türkçe dersini dört gözle bekliyorum.
29.02.2012 79
6. Türkçe ile ilgili ödevleri yapmaktan zevk alıyorum.

80. ÖMB304U ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
Matematik Dersi İlgi Ölçeği Gözlem Formu Örneği
söyleye-
Her zaman
Bir şey
Hayır
mem
Evet
zaman
İlgiler Gözlenenin Adı-Soyadı:
Bazen
Hiçbir
Matematikçi olmak isterim Gözlenecek Davranışlar
Çevresindeki hayvanların korunması 3 2
Matematiğin devamlı kullanıldığı bir gerektiğini söyler
işte çalışmak isterim.
Çevresindeki hayvanları korur. 2
Matematikten öğrendiklerimi diğer
konularda öğrenmek isterim. Çevresindeki hayvanlara zarar verenlerin 3
uyarılması gerektiğini söyler.
Büyük matematikçilerin buluşlarını
nasıl yaptıklarını okumak isterim Çevresindeki hayvanlara zarar verenleri 2
uyarır.
Boş zamanlarımda matematiksel
Çevresindeki bitkilerin korunması 3
bilmeceler çözmek isterim
gerektiğini söyler
29.02.2012 80
Çevresindeki bitkileri korur 2

81. ÖMB304U ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
Psikomotor Alandaki Kazanımların Ölçülmesi
• Kontrol Listesi,
• Çeteleme Aracı (Gözlem Fişi),
• Derecelendirme Ölçeği,
• Ayrıntılı Puanlama Anahtarı
29.02.2012 81

82. ÖMB304U ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
Kontrol Listesi tablosu Sunu Çeteleme Aracı
yapabiliyor
Bağımsız
yapamıyor
Henüz
yapabiliyor
Yardımla
ÖĞRENCİNİN ADI SOYADI: DAVRANIŞLAR DAVRANIŞ SIKLIĞI
GÖZLEM KAYIT TARİHİ : 1.Dinleyiciyle göz teması kuruyor. /
PSİKOMOTOR GELİŞİM
2. Beden dilini etkili kullanıyor. x
Sözel yönergelere uygun olarak 3. Anlaşılır bir tonda konuşuyor. xx
yürür
Denge tahtasında ileri - geri ve 4. Yerinde vurgulamalar yapıyor. x
yan yan yürür.
5. Dinleyicilere soru soruyor. xx
Başlama ve durma komutlarına 6. Dinleyicilerden soru alıyor x/
uyarak tempolu yürür.
7. Düzgün ifadeler seçiyor. xxx
Yardımla sekerek yürür.
8. Düşüncelerini ifade edebiliyor x
Topuk ve ayak ucunda geri geri 29.02.2012 82
Gereksiz tekrar yapmıyor.

83. ÖMB304U ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
Derecelendirme Ölçekleri
Öğrencinin Adı Soyadı:
Dereceli Sunu Değerlendirme Ölçeği
Tarih:
DERECELER
DAVRANIŞLAR
Çok İyi (4) İyi (3) Orta (2) Zayıf (1)
1.Dinleyiciyle göz teması kuruyor.
2. Beden dilini etkili kullanıyor.
3. Anlaşılır bir tonda konuşuyor.
4. Yerinde vurgulamalar yapıyor.
5. Akıcı konuşuyor.
6. Gereksiz sesler çıkarmıyor.
7. Düzgün ifadeler seçiyor.
29.02.2012 83

84. ÖMB304U ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
Analitik Dereceli Puanlama Anahtarı
Bütüncül Dereceli Puanlama Anahtarı Analitik Dereceli Puanlama Anahtarı
Puan
İÇERİK PUAN İÇERİK
4 Konuyu tümüyle iyi anladığını gösterdi. Konuyla 4 Haritadaki bütün işaretler doğru ve dikkatli bir şekilde yerleştirilmiştir.
ilgili öne sürülen düşünceler mantıklı Sınır çizgileri doğru ve özenle çizilmiştir.
gerekçelerle desteklenmiştir. Konuyu farklı 3 Bütün işaretler haritada var. Bunların çoğu da haritaya doğru
örneklerle açıkladı. yerleştirilmiş.
Olaylar arsında farklı bağlantılar kurdu. Konuyla İşaretlerden bir kaçı haritada yok. Haritada olanların da bir kaçı doğru
2
ilgili çelişkili açıklama yapılmadı. yerleştirilmemiş.
3 Konuyu anladığını gösterdi. Konuyla ilgili öne 1 İşaretlerin çoğu haritada yok. Haritada olanların da çoğu doğru
sürülen düşünceler mantıklı gerekçelerle yerleştirilmemiş.
desteklenmişti fakat yeterli değildi. Yazılı PUAN GÖRÜNÜŞ
açıklamalar yeterliydi.
4 Haritanın görüntüsü temiz ve çok renkli. Haritadaki işaretler çok kolay
2 Konunun çoğunu anladığını gösterdi. Konuyla okunuyor.
ilgili öne sürülen düşünceler desteklenmişti Haritada birkaç renk var. Bazı işaretler kolay okunmuyor.
3
fakat yeterli değildi. Anlatımda çelişkili
açıklamalar yapıldı 2 Sınırlı sayıda renk kullanılmıştır. İşaretlerin ne olduğu haritadan zor
okunuyor.
1 Konunun birazını anladığını gösterdi. Örnekler
29.02.2012
1 84
Renkler ya hiç yok ya da çok az kullanılmış. İşaretler çok az kullanılmış.
yeterli değildi. Önemli eksikler var.

85. Kimi derslerin hedefleri arasında herhangi bir devinimsel hedef bulunmayabilir yada bu tür
hedeflere nadiren rastlanabilir.
Örneğin Sosyal Bilgiler dersleri içeriğinde pek fazla devinimsel hedef yer almamakla birlikte,
coğrafya derslerinde harita ya da haritalarda ülkelerin sınırlarını, nehirlerini, göllerini
çizebilme, kentlerin, dağların yerlerini harita üzerinde işaretleyebilme ve çizebilme gibi
devinimsel hedeflerden söz edilebilir.
Bu tür hedeflerin ölçülebilmesi için öğrenciden herhangi bir bölgenin haritasını çizmesi,
tamamlanmamış bir haritayı tamamlaması ya da bir haritada yeryüzü şekillerini işaretlemesi
istenerek, süreç adım adım gözlenir ya da süreç yerine ortaya çıkan ürün gözlenerek
öğrencinin istenilen devinimsel hedefle ilgili gelişim düzeyi hakkında bir karara varılabilir.
Devinimsel becerilerin ölçülmesinde öğretmenin yaptığı işin büyük ölçüde gözleme dayalı
olması, gözlemcinin bir beceriyi oluşturan davranışları analiz edebilmesini, yani bu becerinin
gösterilebilmesinde gerekli olan her bir kritik davranışı belirleyebilmesini gerektirmektedir.
Ayrıca öğretmen söz konusu kritik davranışları gözleyip puanlayabilmeye uygun bir araç, bir
gözlem formu ya da bir dereceleme ölçeği geliştirmelidir.
29.02.2012 85

86. Test kapsamında yer alacak soruların hangi davranış ve konularla ilişkili olması
gerektiğine karar verebilmek için, test kapsamının konu ve davranış boyutlarını içeren
tablolardan yararlanılmaktadır. Öğrenme eksikliklerinin belirlenmesini amaçlayan
testlerde bu tabloya ünite analizi tablosu, düzey belirlememe testlerinde ise ders
belirtke tablosu adı verilir. Aşağıda bir örneği görülen bu tabloların bir boyutunda
testin davranış kapsamı, diğer boyutunda ise testin konu kapsamı yer alır. Ünite analizi
tablosunun davranış boyutunda o ünitede öğretilmesi amaçlanan davranış grupları,
konu boyutunda ise ünitenin bölümleri sıralanır.
29.02.2012 86

87. ÖMB304U ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
Söylenen Söylenen Evdeki Evin adı Evinin dış
HEDEFLER aile aile geliş gidiş söylenen görü-
bireyini bireyinin saatlerine bölümü- nüşünün Belirtke tablosu, bir
fotoğraf- yaptığı uyulması nasıl ol-
tan işleri gerektiğini
Nü gös-
terir. duğunu boyutunda hedef
KONULAR gösterir. söyler. söyler. söyler. ve hedef
Ailemizi X
tanıyalım davranışların,
diğer boyutunda
Ailedeki X X X X
bireylerin program içeriğinin
görevleri
yer aldığı iki
Aile X X X X boyutlu bir
yaşantısın
daki çizelgedir.
kurallar
29.02.2012 87

88. ÖMB304U ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
• Hedef kavramını açıklayabilmek
• Öğretimde hedef belirlemenin önemini açıklayabilmek
• Hedef türlerini sıralayıp, açıklayabilmek
• Kazanım kavramını tanımlayabilmek
• Hedefleri kazanımlara dönüştürmenin önemini açıklayabilmek
• Hedefleri aşamalı olarak sınıflandırabilmek
• Her alanın alt basamaklarının kendine özgü baskın özelliklerini
açıklayabilmek
• Bilişsel, duyuşsal ve psikomotor alanlardaki kazanımların nasıl
ölçülebileceğini açıklayabilmek
• Bilişsel alanın alt basamaklarına ait soru yazabilmek
• Belirtke tablosu hazırlamanın 29.02.2012
yararlarını açıklayabilmek 88

89. • http://eogrenme.anadolu.edu.tr/eKitap/OKO3
01U.pdf içinde 3. 4. 6. 7. 8. Üniteler
• http://eogrenme.anadolu.edu.tr/eKitap/OKO3
03U.pdf içinde 6. 8. 9. 10. üniteler
29.02.2012 89