05 sistemet e përllogaritjes së kostos sistemi i punës me porosi ppt(2)
Â
07 caktimi standard i kostos ppt (2) (1)
1. 7
Caktimi standard i kostos:
Një qasje e kontrollit të bazuar në funksion
Kontabiliteti menaxherial
Objektiva mësimore 1
ï§ tĂ« pĂ«rshkruhet se si zhvillohen standardet
për njësitë e prodhimit, si dhe të shpjegohen
arsyet pse zbatohen sistemet standarde të
kostos
âą Faqe 378 - 380
2
1
2. Objektiva mësimore 2
ï§ TĂ« shpjegohet qĂ«llimi i tabelĂ«s sĂ«
kostos standarde
ï§ Figura 9-2
âą Faqe 380 - 382
3
Objektiva mësimore 3
ï§ tĂ« llogariten dhe tĂ« regjistrohen
mospërputhjet e materialeve direkte
dhe punës direkte, si dhe të
shpjegohen se si përdoren ato për
kontroll.
ï§ Figura 9-4, 9-5, 9-6
âą Faqe 382 - 390
4
2
3. Objektiva mësimore 4
ï§ tĂ« llogariten mospĂ«rputhjet e kostove
indirekte në tri mënyra të ndryshme
dhe të shpjegohet kontabiliteti i kostos
indirekte.
ï§ Figura 9-7, 9-8, 9-9, 9-10, 9-11
âą Faqe 391 - 399
5
ĂfarĂ« Ă«shtĂ« llogaritja kostove
standarde?
ï§ Kostoja standarde Ă«shtĂ« njĂ« kosto pĂ«r njĂ«si
e vlerësuar dhe e paracaktuar, e cila
përdoret për vlerësimin e vlerës së stoqeve
dhe kontrollin e tyre.
ï§ Themelet e llogaritjes sĂ« kostove standarde
janë vetë kostot standarde
⹠Zakonisht vendosen në kartelat (tabelat) e
kostove standarde dhe tregon detajet e plota
të kostove standarde për secilin produkt.
6
3
4. ĂfarĂ« Ă«shtĂ« llogaritja kostove
standarde?
ï§ Kostot standarde totale ndĂ«rtohen prej
standardit të secilit element të kostos:
⹠sasisë standarde të materialeve me çmime
standarde,
⹠sasisë standarde të kohës së punës me një
normë standarde të pagesës etj.
⹠Shpenzimet e përgjithshme të buxhetuara
dhe vëllimet e buxhetuara të aktiviteteve
7
Përdorimet e llogaritjes së kostove
standarde
ï§ PĂ«rdorimet mĂ« tĂ« gjera dhe mĂ« tĂ« dobishme tĂ«
llogaritjeve të kostove standarde janë:
⹠Për të vlerësuar stoqet dhe kostot e prodhimit
për qëllim të kontabilitetit të kostos.
⹠Si një mjet i kontrollit i cili nëpërmjet analizës së
variancave thekson aktivitetet të cilat nuk janë në
përputhje me planet,
ï§ kjo e lajmĂ«ron menaxhmentin drejt atyre fushave tĂ«
cilat janë jashtë kontrollit dhe që kërkojnë veprime
korrigjuese.
8
4
5. Llogaritja e kostove standarde
ï§ Llogaritja e kostove standarde Ă«shtĂ« njĂ« teknikĂ«
e kontrollit e cila krahason kostot standarde dhe
të hyrat nga shitja me rezultatet aktuale për të
përftuar variancat, të cilat përdoren për të
përmirësuar performancën.
9
Ămimet e materialeve direkte
ï§ Ămimet e materialeve direkte do tĂ« duhet tĂ«
vlerësohen prej departamentit të blerjeve duke
pasur parasysh njohuritë për çështjet e mëposhtme.
⹠Kontratat për blerje të nënshkruara tashmë
⹠Diskutimet për çmime me furnitorët e rregullt
⹠Lëvizjet e parashikuara të çmimeve në treg
⹠Disponueshmëria e zbritjeve për blerje të
produkteve me shumicë
ï§ Inflacioni i çmimeve mund tĂ« krijojĂ« vĂ«shtirĂ«si nĂ«
vendosjen e çmimeve standarde reale
10
5
6. Normat e pagesës së punës direkte
ï§ Norma e pagesĂ«s pĂ«r orĂ« tĂ« punĂ«s direkte
duhet të vendoset nëpërmjet
âą diskutimeve me departamentin e burimeve
njerëzore
⹠duke iu referuar pagave dhe të gjitha
marrëveshjeve për rritje të pagave.
ï§ PĂ«r secilin lloj tĂ« punĂ«s / gradĂ« tĂ« punĂ«simit duhet
të vendoset një normë për orë ose javë e veçantë
dhe e caktuar.
11
Zhvillimi i standardeve të njësive
hyrëse
ï§ Ămimi standard specifikon se sa duhet tĂ«
paguhet për sasinë e njësisë hyrëse të përdorur
ï§ Sasia standarde specifikon se sa janĂ« input-et
që duhet përdorur për njësi të output-eve
ï§ Kostoja standarde pĂ«r njĂ«si Ă«shtĂ« produkt i
këtyre dy standardeve:
Ămimi standard x Sasia standarde (SP ïŽ SQ)
12
6
7. Variancat
ï§ Varianca Ă«shtĂ« diferenca midis kostos standarde
dhe kostos aktuale që ka ndodhur.
ï§ Krahasime tĂ« njĂ«jta mund tĂ« bĂ«hen pĂ«r shitjet.
13
Variancat
ï§ Procesi nĂ«pĂ«rmjet tĂ« cilit analizohen diferencat
totale midis rezultateve standarde dhe aktuale
njihet si analizat e variancave.
⹠Në rastet kur rezultatet aktuale janë më të mira se
sa rezultatet e pritura, kemi një variancë të
favorshme (F).
⹠Në rast se, nga ana tjetër, rezultatet aktuale janë
më të këqija se rezultatet e pritura, kemi një
variancë të pafavorshme (P)
14
7
8. Grupet e variancave
ï§ Variancat mund tĂ« ndahen nĂ« tre grupe
kryesore.
⹠Variancat në kostot variabile (MD, PD, ShPP
variabile)
⹠Variancat në ShPP-në fikse
⹠Variancat në shitje.
15
Variancat në kostot e materialeve
direkte
ï§ Variancat nĂ« kostot totale tĂ« lĂ«ndĂ«ve tĂ« para
direkte ndahen në
⹠variancat në çmimin e materialeve direkte dhe
⹠variancat në përdorimin e materialeve direkte
16
8
9. Variancat në kostot e punës direkte
ï§ Variancat nĂ« kostot totale tĂ« punĂ«s direkte
mund të ndahen në
⹠varianca në normat e pagesës së punës direkte,
⹠varianca në efikasitetin e punës direkte.
17
Varianca në ShPP-të variabile
ï§ Varianca totale e shpenzimeve tĂ«
përgjithshme variabile të prodhimit mund të
ndahet në
⹠varianca në ShPP-ve variabile dhe
⹠varianca në efikasitetin e ShPP-ve variabile
(duke u bazuar mbi orët aktuale PD)
18
9
10. Variancat në ShPP-të fikse
ï§ Variancat nĂ« ShPP-tĂ« fikse bĂ«hen nĂ« mes tĂ«
ShPP-së standarde dhe ShPP-së aktuale.
19
Variancat në shitje
ï§ Variancat nĂ« shitje ndahen nĂ«
⹠variancat në çmimin e shitjes dhe
⹠variancat në sasinë (numrin e njësive) të
shitura
20
10
13. Materialet: çmimi dhe përdorimi
ï§ MospĂ«rputhjet e çmimit dhe pĂ«rdorimit tĂ« materialit
SA x ĂA
2,200 x âŹ4.90
âŹ10,780
SA x ĂS
2,200 x âŹ5.00
âŹ11,000
Varianca e Ămimit
SA x (ĂA â ĂS)
âŹ220 F
SS x ĂS
2,000 x âŹ5.00
âŹ10,000
Varianca e PĂ«rdorimit
ĂS x (SA â SS)
âŹ1,000 PF
Varianca totale
(SA x ĂA) x (SS â ĂS)
âŹ780 PF
MPV = (AP â SP) x AQ
MUV = (AQ â SQ) x SP
25
Puna: norma dhe efektiviteti
ï§ MospĂ«rputhjet e normĂ«s dhe efektivitetit
në punë
⹠Mospërputhjet e normës për punëtorë
Orët aktuale PD * Norma aktuale
Orët aktuale PD * Norma standarde
3,800 * 5.37 20,406
3,800 * 5.00 19,000
⹠Mospërputhjet e efektivitetit të punëtorëve
Orët aktuale PD * Norma standarde
Orët standarde DP * Norma standarde
1,406 PF
1,000 F
3,800 * 5.00 19,000
4,000 * 5.00 20,000
13
14. Puna: norma dhe efektiviteti
ï§ MospĂ«rputhjet e normĂ«s dhe efektivitetit nĂ« punĂ«
SA x ĂA
3,800 x âŹ5.37
âŹ20,406
SA x ĂS
3,800 x âŹ5.00
âŹ19,000
Varianca e Normës
SA x (ĂA â ĂS)
âŹ1,406 PF
SS x ĂS
4,000 x âŹ5.00
âŹ20,000
Varianca e Efektivitetit
ĂS x (SA â SS)
âŹ1,000 F
Varianca totale
(SA x ĂA) x (SS â ĂS)
âŹ406 PF
LRV = (AR â SR) x AH
LEV = (AH â SH) x SR
27
ShPP Variabile dhe Fikse
ï§
Mospërputhjet e ShPP Variabile dhe
efektivitetit të tyre
⹠Mospërputhjet e ShPP Variabile
Orët aktuale * Norma aktuale
Orët aktuale * Norma standarde
3,800 * 2.68
3,800 * 2.50
684 PF
10,184
9,500
⹠Mospërputhjet e efektivit. të ShPP variabile 500F
Orët aktuale * Norma standarde
3,800 * 2.50
Orët standarde * Norma standarde 4,000 * 2.50
9,500
10,000
14
15. ShPP Variabile dhe Fikse
ï§ MospĂ«rputhjet e ShPP Variabile dhe efektivitetit tĂ« tyre
SA x ĂA
3,800 x âŹ2.68
âŹ10,184
SA x ĂS
3,800 x âŹ2.50
âŹ9,500
Varianca e Normës
SA x (ĂA â ĂS)
âŹ684 PF
SS x ĂS
4,000 x âŹ2.50
âŹ10,000
Varianca e Efektivitetit
ĂS x (SA â SS)
âŹ500 F
Varianca totale
(SA x ĂA) x (SS â ĂS)
âŹ184 PF
29
ShPP Variabile dhe Fikse
ï§
Mospërputhjet e ShPP fikse
⹠Mospërputhjet e ShPP fikse
2,500 PF
ShPP fikse aktuale
22,500
ShPP fikse standarde
20,000
15
16. Shitjet: çmimi dhe sasia
ï§ Shitjet aktuale
⹠Numri i njësive të shitura
âą Ămimi i shitjes
950 njësi
âŹ90 njĂ«si
ï§ MospĂ«rputhjet e çmimit dhe sasisĂ« shitĂ«s
⹠Mospërputhjet e çmimit shitës
Sasia aktuale * Ămimi aktual
Sasia aktuale * Ămimi standard
9,500 PF
950 * 90
950 * 100
⹠Mospërputhjet e sasisë shitëse
Sasia aktuale * Ămimi standard
Sasia standard * Ămimi standard
85,500
95,000
5,000 PF
950 * 100 95,000
1,000 * 100 100,000
Harmonizimi i fitimit të buxhetuar me atë
aktual
Fitimi i buxhetuar
Mospërputhjet e shitjes
Ămimi
Sasia
Mospërputhjet e shpenzimeve të drejtpërdrejta:
Materiali
Ămimi
PĂ«rdorimi
Punëtorët
Norma
Efektiviteti
Mospërputhjet e ShPP:
Variabile
Shpenzimet
Efektiviteti
Fikse
Shpenzimet
Fitimi aktual
40,000
(9,500)
(5,000)
220
(1,000)
(1,406)
1,000
(684)
500
(2,500)
21,630
16
17. Detyra 2
ï§
Informacionet e më poshtme kanë të bëjnë me
kompaninë ABC për muajin Janar:
Materiali (Buxhetimi)
Shpenzimet e materialit
Puna (Buxhetimi)
âŹ220,000 Ămimi i punĂ«s
Numri i njësive
âŹ21 pĂ«r orĂ«
21,000 Koha e prodhimit
Kg/për njësi
41,200 orë
4 kg Koha për njësi
Materiali (Aktuale)
Shpenzimet e materialit
2.6 orë
Puna (Aktuale)
âŹ210,000 Pagat e paguara
Ămimi/Kg
âŹ3 NjĂ«sit e prodhuara
Njësit aktuale
19,000 Total i orëve të punës
âŹ710,000
17,000 njësi
50,000 orë
ï§ KĂ«rkesa: Cilat janĂ« variancat e punĂ«s dhe materialit?
Detyra 2 - Materialet: çmimi dhe përdorimi
ï§ Varianca e çmimit tĂ« materialit
SA
x
ĂA
?
x
3âŹ
SA
x
ĂS
(210,000/3) x 220,000/(21,000x4)
=
âŹ210,000
=
âŹ183,333
âŹ26,667 P
=
âŹ183,333
=
âŹ199,044
âŹ15,718 F
=
âŹ10,949 F
ï§ Varianca e pĂ«rdorimit tĂ« materialit
SA
(210,000/3 )
SS
(19,000 x 4 kg)
x
x
x
x
ĂS
âŹ2.619
ĂS
âŹ2.619
ï§ Varianca e materialit - gjithsej
âŹ26,667 P
-
âŹ15,718 F
17
18. Detyra 2 â Puna: norma dhe efektiviteti
ï§ Varianca e çmimit tĂ« punĂ«s
SA
50,000 orë
SA
50,000 orë
x
x
x
x
ĂA
?
ĂS
âŹ21
=
âŹ710,000
=
âŹ1,050,000
âŹ340,000 F
=
âŹ1,050,000
ï§ Varianca e efikasitetit tĂ« punĂ«s
SA
50,000 orë
SS
(17,000 orë x 2.6)
x
x
x
x
ĂS
âŹ21
ĂS
âŹ21
=
âŹ928,200
âŹ121,800 P
=
âŹ218,200 F
ï§ Varianca e punĂ«s - gjithsej
âŹ340,000 F
-
âŹ121,800 P
36
18
