Bài giảng cho lớp Y6 ngày 12/10/2015

1. ĐIỀU TRỊ TẮC RUỘT
BS Lê Hùng

2. Mục đích điều trị
• Điều chỉnh rối loạn nước và điện giải
• Phòng ngừa, hạn chế các biến chứng về hô
hấp
• Bảo đảm sự tưới máu thành ruột
• Giải áp, khôi phục lại lưu thông thành ruột

4. Điều chỉnh rối loạn nước và điện giải
• Rối loạn: mất nước, Na, K, Cl, nhiễm toan
(lactic, hô hấp)
• Xét nghiệm: điện giải đồ, chức năng gan thận,
X-quang ngực, khí máu động mach
• Thông TMTW, thông tiểu
• Bù theo kinh nghiệm: dung dịch LR
• Tối ưu hoá: không thiếu hụt trong các ngăn
dịch, nước tiểu trên 2mL/kg/giờ

5. Phòng ngừa các biến chứng về hô hấp
• Nhịn ăn uống, nếu ruột không còn khả năng
tiêu hoá, hấp thu
• Thông dạ dày, nếu có sự ứ đọng trong dạ dày
• Nằm đầu cao
• Các biện pháp làm thông thoáng khi đạo
• Các biện pháp ngừa nhiếm khuẩn BV

6. Đảm bảo sự tưới máu thành ruột
• Không để BN bị thiếu hụt các ngăn dịch
• Không để thành ruột quá căng
• Giải phóng sớm ruột bị nghẹt

7. CHỈ ĐỊNH

8. Điều trị bảo tồn
• Không có thắt nghẹt hay tắc quai kín
• Không có hoại tử ruột
• Tổn thương lành tính, hay không thể thanh
toán được
• Tắc ruột đến sớm, bán tắc, tắc ruột mãn

9. Nội dung điều trị bảo tồn
• Nghỉ ngơi tại giường
• Nhịn ăn uống hoàn toàn
• Bồi hoàn nước và điện giải qua
đường tĩnh mạch
• Đặt thông dạ dày và hút cách
quãng: nếu BN có nôn ói hay bụng
chướng nhiều

10. Điều trị bảo tồn có hiệu quả:
• Bớt đau (cơn đau giảm về tần suất
và cường độ)
• Bụng xẹp hơn
• Có trung tiện
• BN đói bụng
• X-quang: ruột bớt chướng, hơi xuất
hiện bên dưới chỗ tắc

11. Điều trị bảo tồn thất bại:
• Triệu chứng không cải thiện sau 48
giờ đối với bán tắc ruột non do
dính. Thời gian này ngắn hơn nếu
tắc ruột non hoàn toàn do dính và
dài hơn nếu bán tắc ruột do viêm
ruột

12. Phẫu thuật cấp cứu
• Ruột bị thắt, thoát vị nghẹt
• Tắc ruột quai kín
• Xoắn đại tràng, không phải đại tràng xích-ma
• Xoắn đại tràng xích-ma, BN có dấu viêm
phúc mạc hay nhiễm độc
• Tắc ruột hoàn toàn
• Có khí trong thành ruột (Pneumatosis
Cystoides Intestinalis)
• Viêm phúc mạc
• Tràn khí phúc mạc

13. Phẫu thuật khẩn
• Tắc ruột ngày càng diễn tiến
• Không cải thiện sau 24-48 giờ
• Tắc ruột sớm sau phẫu thuật do sai sót kỹ
thuật

14. Phẫu thuật trì hoãn
• Tắc ruột sớm sau phẫu thuật
• Xoắn đại tràng xích-ma, đã giải áp thành
công qua nội soi
• Bán tắc ruột mãn, tái phát
• Thoát vị cạnh tá tràng
• Hẹp môn vị
• Dính ruột hậu phẫu
• Bán tắc đại tràng, tình trạng có cải thiện

15. Nguyên tắc phẫu thuật
• Thám sát toàn diện khoang bụng
• Xác định chính xác vị trí tắc
• Thao tác nhẹ nhàng, tỉ mỉ
• Giải áp, tái lập lưu thông lòng ruột là mục tiêu
ưu tiên

16. Chuẩn bị trước mổ
• Thông dạ dày, thông tiểu
• Công thức máu, cầm máu đông máu, nhóm
máu
• Chức năng gan, thận, ion đồ
• Kháng sinh dự phòng

17. Tắc ruột non do dây dính
• Cắt dây dính, gỡ dính ruột
• Mổ mở hay nội soi
• Mổ nội soi: dự trù cắt dây dính hay gỡ dính ít

18. Tắc ruột non do thắt
• Cắt dây thắt giải phóng ruột nghẹt
• Có dấu hiệu hoại tử ruột
– Ruột hoại tử thật sự: cắt đoạn ruột. Nếu cắt giới
hạn, second-look sau 48-72 giờ
– Ruột nghi ngờ hoại tử, đoạn ngắn (dưới 50 cm):
cắt đoạn ruột
– Ruột nghi ngờ hoại tử, đoạn dài: second-look sau
48-72 giờ

23. Tắc ruột do dị vật
• Dồn dị vật lên trên, mở ruột lấy dị vật
• Không cố gắng đẩy dị vật xuống đại tràng

24. Tắc đại tràng do u
• U đại tràng phải: cắt đại tràng phải, nối hồi-đại
tràng ngang
• U đại tràng trái::
– Cắt đại tràng trái, làm HMNT 2 nòng
– Cắt đại tràng trái, rửa đại tràng trên bàn mổ, nối ngay
• U đại tràng xích-ma: phẫu thuật Hartmann
• U trực tràng: HMNT đại tràng xích-ma
• Trong mọi trường hợp không cho phép kéo dài
cuộc mổ, mở đại tràng hay hồi tràng ra da

25. Xoắn đại tràng
• Xoắn manh tràng, đại tràng ngang: cắt đại
tràng phải, nối hồi-đại tràng ngang
• Xoắn đại tràng xích-ma, không hoại tử đại
tràng: nội soi tháo xoắn
• Xoắn đại tràng xích-ma, nghi ngờ hay xác định
hoại tử đại tràng: phẫu thuật Hartmann

26. Chăm sóc sau mổ
• Tiếp tục hồi sức, đảm bảo đảm không rối loạn
các ngăn dịch
• Không để ứ đọng trong dạ dày
• Hạn chế dùng narcotics
• Tuỳ vào mức độ thông của OTH mà cho bệnh
nhân ăn uống qua đường miệng với chế độ
thích hợp

27. HẾT