De opleiding die Bibnet op 23 september gaf voor de Vlacc-invoerders. DOEL: De invoerders vertrouwd maken met het systeem ZIZO-volwassenen en hen leren ZIZO-codes toekennen.

1. Opleiding Vlacc-invoerders ZIZO-volwassenen 23 september 2010 Hier staat de titel

2. Agenda ZIZO-volwassenen? Plaatsing >< beschrijving Toekennen ZIZO-rubrieken Oefenen in groepjes Bespreking oefeningen Hoe ZIZO invoeren in Aleph - invoerafspraken

3. 1. ZIZO Volwassenen?

4. 1. ZIZO Volwassenen? Ontstaan

5. Ontstaan Zonder Inspanning ZOeken Plaatsingssysteem alle informatieve media voor volwassenen~ ZIZO Jeugd Historiek: 2000: °werkgroep VVBAD 2001: VCOB 2005-2006: Eerste bibs Geel, Bree, Antwerpen 2010: release 2 Belang van gebruikersvriendelijkheid – informatiebemiddeling

6. Ontstaan Onderwerpen volgens de VRAAG VAN DE KLANT => het bij elkaar plaatsen van informatie (bijvoorbeeld: zwangerschap, dood) => het uit elkaar halen van informatie (bijvoorbeeld: kruiden)

8. Wetenschappelijke terminologie

10. Terminologie toegankelijker

12. Biologisch 573.1

13. Cultuurhistorisch 906.1

14. Ethisch 173

15. Psychologisch 418.7

16. Godsdienst 244.3

18. Erfenissen

19. Euthanasie

20. Rituelen

21. Rouwen

22. Stervensbegeleiding

24. Vraagcontexten Uitgangspunt ZIZO Volwassenen: Materialen samenbrengen die antwoord geven op vragen binnen eenzelfde zoekcontext Plaatsing belangrijk om informatiebronnen te ontsluiten Klant kan zelf trapsgewijs afdalen in de structuur (-->zelfredzaamheid, via sorteerkoppen naar rubriekwoorden) Ideaal voor ‘grasduiners’ en ‘trechterzoekers’

26. Vraagcontexten Context vs Onderwerp: bemerkingen Onderwerp bvb Voetbal Context: klant Is voetbalspeler Volgt de voetbalactualiteit Is voetbaltrainer Te veel contexten, je kan niet altijd uitsplitsen volgens context Bepaalde bronnen in meerdere contexten bruikbaar -> keuze maken (bvb naamkunde)

27. 1. ZIZO Volwassenen? Structuur systeem

28. Structuur Systeem

29. Structuur Systeem Domein: Wetenschap en Techniek Kast: Aarde - Heelal AARDE - HEELAL Plank: onder andere Heelal Rug: rubriek + code

30. Structuur Systeem Pictogrammen Nederlandse woorden voor rubrieken: mensentaal, courante vaak gebruikte termen

32. Plaatsing bij ZIZO

33. Plaatsing bij ZIZO Plaatsing><beschrijving Plaatsing

34. Plaatsing DOMEIN ▼ Mens Wetenschap – Techniek Natuur  KASTRUBRIEK Levensvisies ▼ …Natuur - Milieu Planten - Tuin PLANKRUBRIEK Dieren ▼ Planten Paddestoelen Bomen – Struiken TuinierenRUGRUBRIEK … ▼ Tuinieren Biologisch tuinieren Groenten – Fruit Kruiden Snoeien - Stekken “Waterval”

36. Plaatsing Domeinen Cluster onderwerpen Aangeduid met kleur (hoeven niet verwoord te worden) Kasten binnen één domein aansluitend of in zelfde ruimtelijke zone, afhankelijk van ruimte en strategische keuzes

37. Plaatsing Kasten +/- nieuwe kast Aanduiding door pictogram Bij voorkeur binnen domein, kan ook gekoppeld aan andere collectieonderdelen bvb: Info over Opvoeding en onderwijs/ kast ouders-kinderen opvoeden bij de prentenboeken Boeken over strips bij de strips Boeken over muziek- muziek maken bij de muziek

38. Plaatsing><beschrijving

41. Plaatsing Planken: +/- nieuwe plank Aanduiding door vette letters op rugetiket Algemeen voor specifiek, chronologische volgorde (geschiedenis, ouders-kinderen volgens opgroeien) of alfabetische volgorde (sporten, ziekten, …) Ruggen: Rugtekst in gewone letters op rugetiket Volgorde volgens formaat Alfabetisch volgens hoofdwoord

45. Plaatsing Etiketsoftware (Biblioprint)

46. Plaatsing bij ZIZO Plaatsing><beschrijving Beschrijving

47. Beschrijving Invoerafspraken/formaat : zie verder (Rosa) Belang van toekennen code in beschrijving: keuze voor etiket en plaatsing Overname Vlaccrecords door provinciale/lokale systemen:

51. Beschrijving Beschrijving – Bezitsniveau: 2 x ZIZO code Proces overnemen beschrijving uit Vlacc: ZIZO komt mee in lokale beschrijving, wordt niet altijd aan publiek getoond ZIZO code in beschrijving is houvast voor keuze lokaal plaatskenmerk -> belang JUIST kiezen Vlacc-invoerders Weergave in webcatalogus: icoontje/beschrijving plank/rug op bezitsniveau

52. 3. Toekennen ZIZO rubrieken

53. Toekennen ZIZO-rubriek Handige hulpvragen: Waarover gaat dit werk? Voor wie is dit werk bedoeld? Waar gaat de klant dit werk zoeken? Zijn er nog soortgelijke werken in de bib aanwezig? Bestaat er in ZIZO een rugrubriek voor?

54. Toekennen ZIZO-rubriek “Er bestaat een rugrubriek voor”… want de klant stelt een concrete, vaak voorkomende vraag (vb rijbewijs halen) want er zijn veel bronnen beschikbaar over dat onderwerp (vb hondenrassen, Bretagne) “Er bestaat geen rugrubriek voor”… dus ik breng het onder in een algemenere rubriek (vb kattenrassen bij katten, Kiev bij Oekraïne) want er zijn niet veel bronnen beschikbaar “Het werk past bij verschillende rubrieken” Dus ik kijk welk onderwerp het meeste aandacht krijgt Dus ik kijk waar het werk het meest rendeert (voor wie het is bedoeld, waar gaat klant zoeken?) vb koken met kruiden, borduren van wenskaarten

55. Toekennen ZIZO-rubriek Algemene rugrubriek = herhaling van plankrubriek ADHD, Autisme, dyslexie aparte ruggen

56. Toekennen ZIZO-rubriek Geschiedenis van België: annotatieschema: geeft per rugrubriek ‘OMVAT’ ‘OMVAT NIET’

57. Toekennen ZIZO-rubriek Raadpleegmodule: annotatieschema in waterval

58. Toekennen ZIZO-rubriek Register: onderwerp verwijst naar rugrubriek + geeft context

59. Toekennen ZIZO-rubriek Verkennende oefeningen - invulblad 6 pakketten van 4 objecten Doorgeven aan volgende groep

60. Toekennen ZIZO-rubriek Aandachtspunten bij bepaalde rubrieken: Biografieën Dieren/planten-tuin/sport Talen/verkeer-vervoer/wetenschap-techniek Eten-drinken Lichaam – gezondheid/Spiritualiteit-esoterie Kunst Recht/relaties Landen/Politiek Geschiedenis

61. Toekennen ZIZO-rubriek Biografieën Eén persoon Meerdere personen Naslagwerken Bekend door onderwerp Bekend door periode Bekend door eenzelfde onderwerp Voor 1800 Na 1800 Bij dat onderwerp Bij Encyclopedieën –bij personen Bij dat onderwerp Bij die periode Bij geschiedenis van het land

62. Toekennen ZIZO-rubriek Dieren Alle dieren samen: wilde of huisdieren Bij duiven ook de duivensport Planten – tuin Alle planten samen: wild of in de tuin Sport Sportreisgidsen bij sport (dus duikgidsen, skigidsen,…) Wandel- en fietsgidsen voor breed publiek bij Landen

63. Toekennen ZIZO-rubriek Talen Sommige hebben indeling in rugrubrieken (vaakst voorkomende talen) Verkeer-vervoer Autosport rubriek bij auto’s (vraag door zelfde publiek) Wetenschap-techniek Wetenschap en bijhorende techniek staan samen (scheikunde en toegepaste scheikunde samen)

64. Toekennen ZIZO-rubriek Eten-drinken: 2 volgschema’s:

65. Toekennen ZIZO-rubriek Lichaam-gezondheid ZIEKTE–KWALEN: Geen onderscheid lichamelijke of psychische ziekte BEHANDELING: wel onderscheid tussen alternatieve en klassieke geneeswijzen Alternatieve geneeswijze van genoemde ziekte: bij de ziekte Spiritualiteit-esoterie Populaire onderwerpen, ingedeeld Indien wetenschappelijke benadering van inzicht in persoonlijkheid en functioneren: bij ‘psychologie’

67. Architect

68. Toegepast kunstenaar

69. Fotograaf=> A-Z rubriek

70. Toekennen ZIZO-rubriek Recht Bij onderwerp: scheiden bij relaties/huurrecht bij wonen Tenzij algemeen: wetboeken, rechtssysteem: bij ‘Overheid-Politiek>recht Relaties Sekseverschillen, gevoelen in relaties, communiceren tussen man-vrouw, daten,… bij Mens -> kast relaties Vrouwenbeweging, -emancipatie en feminisme: bij Samenleving>sociale groepen>vrouwen Holebi’s – transgenders: bij Samenleving>sociale groepen>holebi’s-transgenders (ook relationele)

71. Toekennen ZIZO-rubriek Landen: Alles bij die vraagcontext: reisgidsen, portretten van een land, kennismaking met een land Geschiedenis van een land bij ‘geschiedenis’ 2 of 3 gebieden: eerstvermelde kiezen Meer dan 3 gebieden: land of werelddeel hiervan Stad niet benoemd: kies regio die wel benoemd wordt Politiek Theoretische en beschouwende werken + politieke visies. Ook biografieën van actuele politici Concrete politieke gebeurtenissen in het verleden: bij geschiedenis (land of periode)

72. Toekennen ZIZO-rubriek Geschiedenis Bvb geschiedenis van de geneeskunde: bij het onderwerp (Lichaam-gezondheid>geneeskunde>geneeskunde) Domein geschiedenis: Kast Geschiedenis algemeen bevat o.a. Geschiedenis van België, thema’s, volkskunde, streken, landen,… Kast Oude culturen – Traditionele volken Prehistorie en niet-westerse beschavingen Ook religie, mythologie en kunst Joodse en Arabisch-Islamitischegesch. en cultuur: bij ‘Religies-levensbeschouwingen’ Kast Westerse Geschiedenis (ca. 500-1900) Kast 20ste – 21ste eeuw

74. Recente geschiedenis van een land

75. GELAAZ (zelf in te typen: Vlacc laat GELAAZ staan)

76. Geschiedenis bepaald onderwerp bepaalde periode bepaald land voor 1800: bij de periode

77. Koloniale geschiedenis: bij het koloniserende land

79. Toekennen ZIZO-rubriek: speciaal bij Vlacc A-Z rubrieken: zelf in te vullen lokaal, Vlacc laat AZ staan Bijvoorbeeld bij Architecten: ARAZAZ ‘Bureau 7’ Bijvoorbeeld bij Beroemde koks : EDBKAZ ‘Piet Huysentruyt’ Vlacc gebruikt ‘Onze gemeente’ niet (neutraal voor Vlaanderen invoeren) Kies voor ‘streekgeschiedenis’ GESTAZ Kies algemenere rubriek die bijvoorbeeld Stad of Provincie weergeeft

80. Toekennen ZIZO-rubriek Tweede reeks oefeningen: A-Z rubrieken Geschiedenis Onze gemeente Kunst

81. 4. Verbeteren Oefeningen

82. Toekennen ZIZO-rubriek Derde reeks oefeningen: Mengeling van allerlei (makkelijk en minder makkelijk)

83. 4. Verbeteren Oefeningen

84. 5. Invoeren in Aleph invoerafspraken

85. Invoerafspraken Belang van meteen JUIST toekennen code (plaatsing!) ZIZO aanpassen = melden trefwoordenforum Wijziging van … naar … + motivatie Vlaccnummer en LOW-tags aangeven Fout >< verschil in interpretatie --> doel: gebruikersvriendelijke ontsluiting consistentie

86. Invoerafspraken Maak gebruik van hulpmiddelen: Codes (Bijlage A) Geannoteerd schema (Bijlage B) Register (Bijlage C) Raadpleegmodule online

87. Invoerafspraken Raadpleeg andere werken in Open Vlacc Raadpleeg collega’s via Trefwoordenforum bij twijfel(ZIZO werkgroep ontbonden maar nog even paraat voor vragen over release 2) Werkgroep Trefwoorden = Werkgroep ZIZO volw. Geannoteerd schema -> enkel aanvullingen/wijzigingen door Bibliografisch Centrum

88. Invoerafspraken ZIZO-code in beschrijving in veld 693 (indicator 2) Kiezen uit de lijst (F3) Nooit code toevoegen A-Z rubrieken niet aanvullen Onze gemeente niet gebruiken Geschiedenis > kies ‘streekgeschiedenis’ GESTAZ Landen > kast België + onderverdeling

89. Klaar Leroy helpdesk@bibnet.be 09 223 42 11