Syllabus zajęć fakultatywnych "Antropologia rzeczy". Zajęcia będą się odbywały w semestrze letnim 2010/2011 w Instytucie Etnologii i Antropologii Kulturowej UAM w Poznaniu. prowadząca: dr Agata Stanisz

2. • Tytuł: Antropologia rzeczy.
• Rok studiów: III (I stopnia) oraz I, II (II stopnia)
• Zajęcia: fakultatywne
• Prowadzący: dr Agata Stanisz
• Rodzaj zajęd: warsztat teoretyczno-praktyczny,
konwersatorium, wykład
•
Ilośd punktów ETCS: 3
• Ilośd godzin: 45 (30 godzin warsztatów
teoretycznych + 15 godzin badao terenowych)
• Semestr: letni (2010/2011)
• Sposób zaliczenia: obecnośd na zajęciach,
minireferat, przygotowanie projektu badao, ich
realizacja oraz napisanie eseju na podstawie
zebranego materiału empirycznego.

4. TREŚĆ ZAJĘĆ
Zajęcia skupiają się wokół kluczowych zagadnieo
dla antropologii rzeczy (anthropology of things). Są
to: materialnośd, kultura materialna oraz
niejednoznaczna kategoria rzeczy, jaka wyłoniła się
w antropologii w ciągu ostatnich kilku dekad.
Jedym z centralnych zainteresowao antropologii
rzeczy jest relacja pomiędzy ludźmi i przedmiotami.
Przyjrzymy się jej z interdyscyplinarnego punktu
widzenia uwzględniając nie tylko klasyczne i
współczesne teorie antropologiczne, ale także
archeologiczne, designerskie, filozoficzne czy
historyczne.
Zastanowimy się nad tym, w jaki spoób rzeczy są
wytwarzane, jak mediują pomiędzy tym, co
materialne i społeczne, jak są używane oraz jakie
znaczenia są im przypisywane. Przyjrzymy się
rzeczom jako darom, towarom, artefaktom,
dziełom sztuki...
Spróbujemy także dokonad implementacji zdobytej
na zajęciach wiedzy w trakcie badao terenowych
oraz ich ewalucji w postaci esjeów bazujących na
zebranym przez nas materiale empirycznym.

6. GŁÓWNE CELE
Student:
UZYSKUJE PODSTAWOWĄ WIEDZĘ NA TEMAT:
* tego, czym jest antropologia rzeczy oraz jakimi typami
refleksji oraz interpretacji się charakteryzuje
* sposobów badania oraz wyjaśniania relacji pomiędzy
ludźmi a przedmiotami
* antropologicznej koncepcji kultury materialnej
ROZUMIE:
* jak w różnych rzeczywistościach społeczno-kulturowych
kształtuje się relacja pomiędzy ludźmi i przedmiotami
(używanie, nadawanie znaczeo, symbolizowanie,
zawłaszczanie, konsumowanie, wytwarzanie,
manipulowanie, kolekcjonowanie, wymienianie)
* jak współczesna antropologia konceptualizuje kulturę
materialną
* zróżnicowanie kontekstów relacji na linii człowiek-rzecz
(polityka, religia, naród, popkultura, codziennośd, sztuka)
POSIADA UMIEJĘTNOŚCI:
* praktycznego zastosowania zróżnicowanych strategii
interpretacyjnych, pozwalających opisywad i analizowad
kulturę materialną
* krytycznej analizy koncepcji kultury materialnej
* tworzenia i realizacji projektu badawczego, zakooczonego
analizą i interpretacją materiału empirycznego

8. ROZKŁAD JAZDY
Częśd I: Kultura materialna i antropologia rzeczy (koncepcje
tradycyjne i współczesne)
1. Wprowadzenie. Koncepcje kultury materialnej.
2. Biografia przedmiotów i przedmioty biograficzne
3. Wymiana i dar (M. Mauss, B. Malinowski, A. Weiner )
4. Etnograficzna wizja kultury materialnej
5. Fetyszyzacja kultury. Konsumpcja.
Częśd II: Przedmioty w ruchu: używanie i sprawczośd wobec rzeczy
6. Użytecznośd i znaczenie. Agency a kultura materialna
7. Codzienne życie przedmiotów.
8. Porządek. Destrukcja. Recykling.
9. Polityka rzeczy.
Częśd III: Estetyzacja i sentymenty
10. Materialny wymiar kultury popularnej.
11. Design i antropologia.
12. Wyjście do muzeów i galerii.
+ 15 godzin badao terenowych,; projekty będą konsultowane
indywidualniew uzgodnionych ze studentkami i studentami
terminach
+ jeśli pojawią się interesujące wydarzenia o charakterze naukowo-
kulturalnym mogące wzbogacid naszą wiedzę z zakresu
antropologii rzeczy, to postaramy się w nich uczestniczyd

10. LEKTURY OBOWIĄZKOWE
Almquist Julka, Lupton Julia. Affording Meaning: Design-Oriented Research from the Humanities and Social
Sciences. Design Issues 2010, nr 1, s. 3-14.
Baraoski Janusz. Świat rzeczy. Zarys antropologiczny. Kraków: WUJ, 2007.
Clifford James. O kolekcjonowaniu sztuki i kultury. Przeł Joanna Iracka. PSL-Konteksty 1993, nr 1, s. 11-16.
Czachowski Hubert. Przedmioty na horyzoncie: etnologia przeszłości czy współczesności? Etnografia Nowa
2009, nr 1, s. 13-17.
Douglas Mary. Czystośd i zmaza. Przeł. Marta Bucholc. Warszawa: PIW, 2007, s. 51- 81.
Fryś-Pietraszkowa Ewa, Kunczyoska-Iracka Anna, Pokropek Marian. Sztuka ludowa w Polsce. Warszawa:
Wydawnictwo Arkady, 1988.
Hoskins Janet. Agency, biography and objects. W: Handbook of material culture. Red. Christopher Tilley.
London: Sage, 2006, s. 74-84.
Kopytoff Igor. Kulturowa biografia rzeczy – utowarowienie jako proces. Przeł. Ewa Klekot. W: Badanie kultury.
Elementy teorii antropologicznej. Red. Marian Kempny, Ewa Nowicka. Warszawa: PWN, 2005, s. 249-274.
Kultura Współczesna 2008, nr 3
Malinowski Bronisław. Istota kula. W: Argonauci Zachodniego Pacyfiku. Przeł. Barbara Olszewska-Dyoniziak,
Sławoj Szynkiewicz. Warszawa: PWN, 1981, s. 126-155.
Marks Karol. Kapitał: krytyka ekonomii politycznej. T. 1, Ks. 1. Proces wytwarzania kapitału. Warszawa: Książka i
Wiedza, 1970.

11. LEKTURY OBOWIĄZKOWE
Marshall Yvonne, Gosden Chris. The cultural biography of objects. World Archeology 1999, nr 2, s. 169-
178.
Mauss Maurice. Szkic o darze. Forma i podstawa wymiany w społecznościach archaicznych. W:
Socjologia i antropologia. Tłum. Krzysztof Pomian, Jerzy Szacki, Marcin Król. Warszawa: KR, 2001.
Miller Daniel. Introduction. Material culture. [on line] *Dostęp 03.01.2011]. Dostępny w Internecie:
http://www.ucl.ac.uk/anthropology/staff/d_miller/index
Miller Daniel, Woodward Sophie. Manifesto for a study of denim. Social Anthropology 2007, nr 3, s.
335-351.
Price Sally. Into the mainstream: Shifting authenticities in art. American Ethnologist 2007, nr 4, s. 603–
620.
Ritzer George. Magiczny świat konsumpcji. Przeł. Ludwik Stawowy. Warszawa: Muza S.A., 2001.
Schneider Jane. The anthropology of cloth. Annu. Rev. Anthropol. 1987, vol. 16, s. 409-448.
The social life of things. Red. Arjun Appadurai.Cambridge: Cambridge University Press, 1986.
Tokarska-Bakir Joanna. Energia odpadków. W: Douglas Mary. Czystośd i zmaza. Przeł. Marta Bucholc.
Warszawa: PIW, 2007, s. 7- 49.
W stronę socjologii przedmiotów. Red. Marek Krajewski. Poznao: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2005.

13. LITERATURA INSPIRUJĄCA
Almquist Julka, Lupton Julia. Affording Meaning: Design-Oriented Research from the Humanities and Social Sciences.
Design Issues 2010, nr 1, s. 3-14.
Attfield Judy. Wild Things. The Material Culture of Everyday Life. Oxford-New York: Berg, 2000.
Bajburin Albert. Semiotyczne aspekty funkcjonowania rzeczy. Przeł. B. Żyłko. PSL-Konteksty 1998, nr 3-4, s. 109-117.
Baraoski Janusz. Świat rzeczy. Zarys antropologiczny. Kraków: WUJ, 2007.
Benedyktowicz Danuta, Benedyktowicz Zbigniew. Dom w tradycji ludowej. Wrocław: Wiedza i Kultura, 1992.
Benedyktowicz Zbigniew. Pieniądze i sztuka. Iluzja i symbol. PSL-Konteksty 1999, nr 3, s. 3-4.
Brown Bill. The Tyranny of Things (Trivia in Karl Marx and Mark Twain). Critical Inquiry 2002, nr 2, s. 442-469.
Brown Bill. Thing Theory. Critical Inquiry 2001, nr 1, s. 1-22.
Brzezioski Wojciech. Bibeloty i gadżety. Rozmowy o szufladzie. [on line] *Dostęp 20.03.2005]. Dostępny w Internecie:
http://www.artbiznes.pl/jsp/artbiznes.jsp;jsessionid=DDAB12A5762E85A660DBEFCACO9EA3AA?Typ=detal&IdArtykulu=
472
Brzezioski Wojciech. Język przedmiotów. Rozmowy o szufladzie (11), [on line] *Dostęp 20.03.2005]. Dostępny w
Internecie:
http://www.artbiznes.pl/jsp/artbiznes.jsp;jsessionid=DDAB12A5762E85A660DBEFCACO9EA3AA?Typ=detal&IdArtykulu=
472).
Brzezioski Wojciech. Między Bogiem a nami. Rozmowy o szufladzie (13), [on line] *Dostęp 20.03.2005]. Dostępny w
Internecie: http://www.artbiznes.pl/jsp/artbiznes.jsp;jsessionid=DDAB12A5762E85A660D
Buchanan Richard. Design Research and the New Learning. Design Issues 2001, nr 4, s. 3-23.
Clifford James. O kolekcjonowaniu sztuki i kultury. Przeł Joanna Iracka. PSL-Konteksty 1993, nr 1, s. 11-16.
Comaroff John L. i Jean. On Personhood: an Anthropological Perspective from Africa. Social Identities 2001, nr 2, s. 267-
283.
Cross Nigel. Design Research: A Disciplined Conversation. Design Issues 1999, nr 2, s. 5-10.
Crowley David, Reid Susan E. Style and Socialism: Modernity and Material Culture in Post-War Europe. Oxford-New
York: Berg, 2000, p. 1-24.
Csikszentmihalyi Mihaly, Rochberg-Halton Eugene. The Meaning of Things: Domestic Symbols and the Self. Cambridge:
Cambridge University Press, 1981.
Curtis Debra. Commodities and Sexual Subjectivities: A Look at Capitalism and Its Desires. Cultural Anthropology 2004,
nr 1, s. 95–121.
Czachowski Hubert. Przedmioty na horyzoncie: etnologia przeszłości czy współczesności? Etnografia Nowa 2009, nr 1, s.
13-17.

14. Czaja Dariusz. Krzesło. Szkic do portretu. PSL-Konteksty 1999, nr 1-2, s. 103-111.
Czaplioski Przemysław. Rzecz w literaturze albo proza lat 90-tych wobec memesis. W: Człowiek i rzecz. O problemach reifikacji w
literaturze, filozofii i sztuce. Red. Seweryna Wysłouch, Bogumiła Kanlewska. Poznao: PSP, 1999, s. 221-226.
Czerwioski Marcin. Symbol dzisiaj. PSL-Konteksty 1987, nr 1-4, s. 100-104.
Das Lalit Kumar. Culture as the Designer. Design Issues 2005, nr 4, s. 41-53.
Dant Tim. Fruitbox / Toolbox: Biography and objects. [on line] *Dostęp 09.01.2011]. Dostępny w Internecie:
http://eprints.lancs.ac.uk/33403/1/Biography_and_objects_eprint.pdf
Douglas Mary. Czystośd i zmaza. Przeł. Marta Bucholc. Warszawa: PIW, 2007, s. 51- 81.
Dubiel Leszek. Wnętrze domu chłopskiego w Siołkowicach Starych. Etnografia Polski 1958, t. I, 1958, s. 214-220.
Elusive Consumption in retrospect report from the conference. Red. Karin M. Ekström, Helene Brembeck. CFK-rapport 2005.
Fatyga Barbara. Rzeczy i ich miejsce w konsumpcyjnym stylu życia. [on line] *Dostęp 09.01.2011]. Dostępny w Internecie:
http://antropologia.isns.uw.edu.pl/fatyga_notatnik_antropologa.html
Featherstone Mike. Postmodernizm i estetyzacja życia codziennego. Przeł. P. Czaplioski, J. Lang. W: Postmodernizm. Antologia
przekładów. Red. R. Nycz. Kraków: Wydaw. Baran i Suszczyoski, 1997, s. 299-335.
Fiss Karen. Design in a Global Context: Envisioning Postcolonial and Transnational Possibilities. Design Issues 2009, nr 3, s. 3-10.
Folkmann Mads N. Evaluating Aesthetics in Design: A Phenomenological Approach. Design Issues 2010, nr 1, s. 40-53.
Fryś-Pietraszkowa Ewa, Kunczyoska-Iracka Anna, Pokropek Marian. Sztuka ludowa w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Arkady,
1988.
Furdyna J. Zdobnictwo wnętrz wiejskich na terenie wideł Wisły i dolnego Sanu. PSL 1973, nr 3, s. 131-148.
Godzic Wiesław. Przyjemności konsumowania i konsumowanie przyjemności. W: Oglądanie i inne przyjemności kultury
popularnej. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych "Universitas", 1996, s. 67-215.
Golka Marian. Atrakcyjnośd mitu. Kultura Współczesna-Teoria-Interpretacje-Krytyka 1996, nr 1-2, s. 41-50.
Gosden Chris. What Do Objects Want? Journal of Archaeological Method & Theory 2005, nr 3, s. 193-211.
Hellman Caroline. The Other American Kitchen: Alternative Domesticity in 1950s
Design, Politics, and Fiction. Americana: The Journal of American Popular Culture 2004, nr 2. [on line] *Dostęp 03.01.2011].
Dostępny w Internecie:
http://www.americanpopularculture.com/journal/articles/fall_2004/hellman.htm
Hilczer-Pilch Jadwiga. Współczesne upodobania estetyczne ludności Kurpiowszczyzny na podstawie analizy wnętrza domów
Kadzidła. PSL 1969, nr 3-4, s. 149-178.
Hinz Sigrid. Wnętrza mieszkalne i meble. Od starożytności po współczesnośd. Tłum. Barbara Ostrowska, Warszawa: Arkady, 1980.

15. Hoskins Janet. Agency, biography and objects. W: Handbook of material culture. Red. Christopher Tilley. London: Sage,
2006, s. 74-84.
Hoskins Janet. Biographical Objects: How Things Tell the Story of People's Lives. New York: Routledge, 1998, s. 1-24.
Howes David. Scent, Sound and Synaesthesia: Intersensoriality and Material Culture Theory. W: Handbook of Material
Culture. Red. Christopher Tilley. London: Sage, 2006, s. 161-172.
Jameson Frederic. Postmodernizm i społeczeostwo konsumpcyjne. Przeł. Przemysław Czaplioski. W: Postmodernizm.
Antologia przekładów. Red. R. Nycz. Kraków: Wydaw. Baran i Suszczyoski, 1997, s. 190-213.
Jaworska Magdalena. Muzeum etnograficzne z dziesięcioletnim wyprzedzeniem. PSL-Konteksty 1996, nr 1-2, s. 54-65.
Kadish Lesley V. Reading Cereal Boxes:
Pre-packaging History and Indigenous Identities. Americana: The Journal of American Popular Culture 2004, nr 2. [on
line] *Dostęp 03.01.2011]. Dostępny w Internecie:
http://www.americanpopularculture.com/journal/articles/fall_2004/kadish.htm
Kaniowska Katarzyna. Antropologia i problem pamięci. PSL-Konteksty 2003, nr 3-4, s. 57-65.
Kaźmierczak Elzbieta T. Design as Meaning Making: From Making Things to the Design of Thinking. Design Issues 2003,
nr 2, s. 45-59.
Kicz, tandeta, jarmarcznośd w kulturze masowej XX wieku. Red. Lucyna Rożek. Częstochowa: Wydawnictwo WSP, 2000.
Killick David. Social constructionist approaches to the study of technology. World Archeology 2004, nr 4, s. 571 – 578.
Kowalczyk Izabela. Codziennośd zaklęta w pudełku... (wystawa Krzątanina II, Wrocław - Zielona Góra, lipiec-sierpieo
2004). [on line] *Dostęp 09.01.2011]. Dostępny w Internecie: http://free.art.pl/artmix/krzatanina.html
Kowalska Justyna. Zrozumied przedmiot. "W stronę socjologii przedmiotów". [on line] *Dostęp 09.01.2011]. Dostępny w
Internecie: http://www.obieg.pl/ksi%C4%85%C5%BCki/5611
Krajewski Marek. Co dziś konsumujemy? Socjologia przedmiotów, (referat wygłoszony na XII Zjeździe Socjologicznym w
Poznaniu 2004, udostępniony przez autora).
Krajewski Marek. Fotografie jako przedmioty. [on line] *Dostęp 09.01.2011]. Dostępny w Internecie:
http://krajewskimarek.blox.pl/resource/fotografiejakoprzedmioty1.doc
Krajewski Marek. Przedmioty - oferty i relacje (szkic do tekstu). [on line] *Dostęp 09.01.2011]. Dostępny w Internecie:
http://krajewskimarek.blox.pl/resource/Marek_Krajewski.doc
Krajweski Marek. W stronę socjologii przedmiotów. W: W cywilizacji konsumpcyjnej. Red. Marian Golka. Poznao:
Wydawnictwo Naukowe UAM, 2004, s. 43-65.

16. Kristeva Julia. Potęga obrzydzenia. Esej o wstręcie. Przeł Maciej Falski. Kraków: WUJ, 2007, s. 7-33.
Królak J. Jak brzydko starzeją się przedmioty? [on line] *Dostęp 20.03.2005]. Dostępny w Internecie:
http://respublica.onet.pl/1010860,artykul.html).
Kubiak Anna E. Brudne misie czystych relacji, czyli rzecz o nostalgii w kulturze. PSL-Konteksty 1998, nr 3-4, s. 167-169.
Kuczyoska-Skrzypek Anna. Urządzanie mieszkao rodzin robotniczych Żyrardowa w koocu XIX wieku i na początku XX w.
PSL 1978, nr 1, s. 43-50.
Kuligowski Waldemar. Popkultura jako źródło tożsamości. Kultura popularna. 2001, nr 0, s. 19-25.
Kultura Współczesna 2003, nr 3.
Kural B. Współczesne tendencje rozwojowe wnętrza domu chłopskiego na polskim Spiszu. PSL 1973, nr 3, s. 131-148.
Kurpioski Janusz. Wzornictwo/Design. Studium idei. Kraków: ASP, 1998.
Latour Bruno. The Berlin Key or How to Do Words with Things. [on line] *Dostęp 09.01.2011]. Dostępny w Internecie:
http://www.bruno-latour.fr/poparticles/poparticle/p036.html
Latour Bruno. ‘‘Where Are the Missing Masses? The Sociology of a Few Mundane Artifacts’’. W: Technology/Building
Society: Studies in Sociotechnical Change . Red. Wiebe E. Bijker and John LawShaping. Cambridge, Mass.: MIT Press,
1992), s. 151-180.
Law John. Objects, Spaces and Others. on line] *Dostęp 09.01.2011]. Dostępny w Internecie:
http://www.lancs.ac.uk/fass/sociology/papers/law-objects-spaces-others.pdf
Lochlann Jain Sarah S. “Dangerous Instrumentality”: The Bystander as Subject in Automobility. Cultural Anthropology
2004, nr 1, s. 61–94.
Maisonneuve Jean. Rytuały dawne i współczesne. Przeł. M. Mroczek. Gdaosk: Gdaoskie Wydawnictwo Psychologiczne,
1995.
Malinowski Bronisław. Istota kula. W: Argonauci Zachodniego Pacyfiku. Przeł. Barbara Olszewska-Dyoniziak, Sławoj
Szynkiewicz. Warszawa: PWN, 1981, s. 126-155.
Marks Karol. Kapitał: krytyka ekonomii politycznej. T. 1, Ks. 1. Proces wytwarzania kapitału. Warszawa: Książka i Wiedza,
1970.
Marshall Yvonne, Gosden Chris. The cultural biography of objects. World Archeology 1999, nr 2, s. 169-178.
Matyukhina Anna. Fotel i socjalizm - lwowskie wnętrza mieszkalne okresu 1940-1960. Tłum. L. Dzięgiel. Lud 2002, t.86,
s. 151-172.

17. Mauss Maurice. Szkic o darze. Forma i podstawa wymiany w społecznościach archaicznych. W: Socjologia i
antropologia. Tłum. Krzysztof Pomian, Jerzy Szacki, Marcin Król. Warszawa: KR, 2001.
Michera Wojciech. Tajemnica butów, czyli pochwała muzeum. PSL-Konteksty 1993, nr 1, s. 17-18.
Mieszkanie i domowe dobra trwałe w konsumpcji rodzin miejskich. Red. Józef Wątorski, Wrocław-Warszawa-Kraków-
Gdaosk-Łódź: Zakład Narodowy im. Ossolioskich, 1987.
Milewska-Młynik Anna. Świadomośd grupy społecznej a upodobania estetyczne (na przykładzie analizy wnętrz domów
mieszkalnych we wsi Rożuszewo). PSL 1974, z. 1, s. 47-56.
Miller Daniel. Could the Internet De-Festishise the Commodity? [on line] *Dostęp 03.01.2011]. Dostępny w Internecie:
http://www.ucl.ac.uk/anthropology/staff/d_miller/mil-5
Miller Daniel. Introduction. Material culture. [on line] *Dostęp 03.01.2011]. Dostępny w Internecie:
http://www.ucl.ac.uk/anthropology/staff/d_miller/index
Miller Daniel. Materiality: An Introduction. [on line] *Dostęp 09.01.2011]. Dostępny w Internecie:
http://www.ucl.ac.uk/anthropology/staff/d_miller/mil-8
Miller Daniel. The little black dress is the solution. But what’s the problem? [on line] *Dostęp 03.01.2011]. Dostępny w
Internecie: http://www.ucl.ac.uk/anthropology/staff/d_miller/mil-6
Miller Daniel. What's Wrong with Consumption? [on line] *Dostęp 03.01.2011]. Dostępny w Internecie:
http://www.ucl.ac.uk/anthropology/staff/d_miller/mil-14
Miller Daniel, Clarke Alison. Fashion and Anxiety. [on line] *Dostęp 03.01.2011]. Dostępny w Internecie:
http://www.ucl.ac.uk/anthropology/staff/d_miller/mil-3
Miller Daniel, Woodward Sophie. Manifesto for a study of denim. Social Anthropology 2007, nr 3, s. 335-351.
Moles Abraham. Kicz, czyli sztuka szczęścia. Studium o psychologii kiczu. Przeł. A. Szczepaoska, E. Wenda. Warszawa:
PIW, 1978.
Morley David. Byd w domu w mobilnym świecie. Przeł. Mateusz. Halawa. [on line] *Dostęp 20.03.2005]. Dostępny w
Internecie: http://www.cyberforum.edu.pl/teksty.php?ITEM=100
Muzyczuk Daniel. Fetyszyzm i stawanie się a praktyka kolekcjonerstwa. Parę nienapisanych stron z "Krytyki życia
codziennego". [on line] *Dostęp 09.01.2011]. Dostępny w Internecie: http://www.obieg.pl/teksty/5804
Piątkowska Krystyna. Kultura a ikonosfera. Etnologiczne studium wybranych przykładów ze wsi współczesnej. Łódzkie
Studia Etnograficzne 1994, t. 33.
Price Richard, Price Sally. Executing Culture Musée, Museo, Museum. American Anthropologist 1995, nr 1, s. 97-109.

18. Price Sally. Into the mainstream: Shifting authenticities in art. American Ethnologist 2007, nr 4, s. 603–620.
Pietraszek E. Zmiany wnętrz mieszkalnych we wsi Nowatorskiej pod wpływem urbanizacji. Etnografia Polski 1967, t.XI, s.
152-172.
Pilcher Jeremy, Vermeylen Saskia. From Loss of Objects to Recovered Meanings: Online Museums and Indigenous
Cultural Heritage. [on line] *Dostęp 09.01.2011]. Dostępny w Internecie:
http://eprints.lancs.ac.uk/28089/1/recovered_meanings.pdf
Radkowska Magdalena. Przedmiot, podróż, miejsce mityczne. Projekt netnologii. PSL-Konteksty 1998, nr 3-4, s. 134-
139.
Rafael Vicente L. The Cell Phone and the Crowd: Messianic Politics in the Contemporary Philippines. Public Culture
2003, nr 3, s. 399–425.
Ritzer George. Magiczny świat konsumpcji. Przeł. Ludwik Stawowy. Warszawa: Muza S.A., 2001.
Rovine Victoria L. Colonialism’s Clothing: Africa, France, and the Deployment of Fashion. Design Issues 2009, nr 3, s.
44-61.
Russel Ian. Objects and agency. Some obstacles and opportunities of modernity. Journal of Iberian Archeology 2007,
vol. 9/10. [on line] *Dostęp 09.01.2011]. Dostępny w Internecie:
http://www.iarchitectures.com/iarchitectures%20images/Publications/objectsandagency.pdf
Rzeczy pospolite. Polskie wyroby 1899-1999. Red. Czesława Frejlich. Olasznica: Wydawnictwo Bosz, 2001.
Schamberger Karen, Sear Martha, Wehner Kirsten, Wilson Jennifer. Living in a material world: object biography and
transnational lives. [on line] *Dostęp 09.01.2011]. Dostępny w Internecie:
http://epress.anu.edu.au/anu_lives/transnational/mobile_devices/pt06.html
Schnapp Jeffrey T. The Romance of Caffeine and Aluminum. Critical Inquiry 2001 nr 1, s. 244-269.
Schneider Jane. The anthropology of cloth. Annu. Rev. Anthropol. 1987, vol. 16, s. 409-448.
Shell Marc. OK. lub Handel With Care Przeł. M. Sitowska, T. Żukowski. PSL-Konteksty 1999, nr 3,, s. 5-21.
Shelton Anthony. Material and Sensual Culture. Sensible Objects: Colonialism. Book Review. Senses & Society 2009, nr
1, s. 107-109.
Stanisz Agata. O przedmiotach, które nic nie mówią, ale o których mówid można. W: O sprzątaniu i przedmiotach czyli
jak zrobid dom. Na podstawie badao antropologicznych (praca magisterska). Poznao: UAM, 2005, s. 67-80. *dotępna w
bibliotece IEiAK]
Stanisz Agata. Przedmioty i działania, czyli co dzieje się w kamienicznym domu (szkic tekstu).

19. Stanisz Agata. Sprzątanie czyli ukłon w kierunku Mary Douglas. W: O sprzątaniu i przedmiotach czyli jak zrobid dom. Na podstawie badao
antropologicznych (praca magisterska). Poznao: UAM, 2005, s. 45-53. *dotępna w bibliotece IEiAK]
Stanisz Agata. Śmierd i destrukcja. W: O sprzątaniu i przedmiotach czyli jak zrobid dom. Na podstawie badao antropologicznych (praca
magisterska). Poznao: UAM, 2005, s. 100-104. *dotępna w bibliotece IEiAK]
Stołowicz Leonid. Zwierciadło jako model semiotyczny, epistemologiczny i aksjologiczny. Przeł. B. Żyłko. PSL-Konteksty 1998, nr 3-4, s. 124-
127.
Strathern Marilyn. The whole person and its artifacts. Annu. Rev. Anthropol. 2004, vo. 33, s. 1-19.
Sulima Roch. Między rajem a śmietnikiem. Ikonosfera warzywnych ogródków. PSL-Konteksty 1990, nr 4, s. 47-56.
Szpilka Wiesław. Rower, narty, buty. PSL-Konteksty 1998, nr 3-4, s. 151-152.
Szporko M., Gieryszewska K., Zielone liście na ulicach Berlina. PSL-Konteksty 1999, nr 1-2, s. 125-127.
The goal of studying materiality and the agency of objects. Materiality Discussion March 14, 2006. [on line] *Dostęp 09.01.2011]. Dostępny w
Internecie: http://materiality.blogspot.com/
The social life of things. Red. Arjun Appadurai.Cambridge: Cambridge University Press, 1986.
Thorne Tony. Mody, kulty, fascynacje. Słownik pojęd kultury postmodernistycznej. Przeł. Zbigniew Batko. Warszawa: Muza S.A., 1999.
Tiggemann Marika, Lacey Catherine. Shopping for clothes: Body satisfaction, appearance investment, and functions of clothing among female
shoppers. Body Image 2009, nr 6, s. 285–291.
Tłoczek Igancy. Chałupy polskie. Warszawa: Arkady, 1958.
Tokarska-Bakir Joanna. Energia odpadków. W: Douglas Mary. Czystośd i zmaza. Przeł. Marta Bucholc. Warszawa: PIW, 2007, s. 7- 49.
Tomkowicz Magda. Historia meblościanki. [on line] *Dostęp 20.03.2005]. Dostępny w Internecie: http://
www.dom.gazeta.pl/dom/1,50871,427652.html
Tranberg Hansen Karen. The world in dress: Anthropological Perspectives on Clothing, Fashion, and Culture. Annu. Rev. Anthropol. 2004, nr 3,
s. 69-92.
Turnau Irena. Ubiór jako znak. Lud 1985. T. 70, s. 67-83.
W stronę socjologii przedmiotów. Red. Marek Krajewski. Poznao: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2005.
Wala Katarzyna. Antropologia przedmiotów. Antropologia za_stosowana. Rzecz o antropologii zaangażowanej społecznie. Blog. [on line]
*Dostęp 09.01.2011]. Dostępny w Internecie: http://stosowana.wordpress.com/2010/05/13/antropologia-przedmiotow/
Wasilewski Jerzy S. Tabu, zakaz magiczny, nieczystośd. Etnografia Polska 19987, t. XXXI, z. 1, s. 19-39.
Wasilewski Jerzy S. Tajna historia przedmiotów. PSL-Konteksty 1998, nr 3-4, s. 120-123.
Wendland Albert. Space Museum: Heroism, Conformity, and the Conflicts of an Age. Americana: The Journal of American Popular Culture
2003, nr 2. [on line] *Dostęp 03.01.2011]. Dostępny w Internecie:
http://www.americanpopularculture.com/journal/articles/fall_2003/wendland.htm
Wieczorkiewicz Anna. O funkcji i retoryce wypowiedzi muzealnej. PSL-Konteksty 1996, nr 1-2, s. 37-53.

21. KULTURA
MATERIALNA
Pojęcie kultury materialnej jest
dośd abstrakcyjne w tym sensie,
że stanowi ona aspekt kultury w
ogóle. Stosowanie podziału na
kulturę materialną i duchową, to
spadek po tradycyjnej
antropologii, która
dokumentowała i próbowała
tłumaczyd sposób
funkcjonowania społeczeostw
pierwotnych i ludowych, a który
był i nadal pozostaje pojęciem
dogodnym metodologicznie (np.
dla celów klasyfikacji, opisu,
dydaktyki). Takie pojmowanie
kultury materialnej budzi jednak
wiele zastrzeżeo.

22. Rzeczy zawsze coś dla nas znaczą. Znaczą zarówno
społecznie, jak i indywidualnie. Rzeczy zawsze
posiadamy po coś: używymy ich, ponieważ bez
nich nie moglibyśmy działad.

23. Rzeczy to nie tylko
obiekty materialne.
Wszystkie wytwory
kulturowe, obok
materialnej natury,
posiadają jeszcze inne
aspekty: symboliczny,
funkcjonalny, prestiżowy,
społeczny, estetyczny,
religijny.

24. Nadto kultura materialna,
to nie tylko przedmioty i
obiekty, oraz ich
symboliczne uwikłanie, ale
i materialna aktywnośd
człowieka uwarunkowana
kontekstem społecznym.
Przejawia się ona w
sposobach ubierania się,
odżywiania się,
mieszkania, rytuałach
codzienności, w których
nieodzowne jest
operowanie pewnymi
przedmiotami, a także
posługiwanie się
technikami cielesnymi,
takimi jak sposób
siedzenia, spożywania
posiłków czy chodzenia.

26. WWW WARTE OBJERZENIA
•thing theory:
content/index.html
http://www.columbia.edu/~sf2220/TT2007/web-
• material world : http://www.materialworldblog.com/
• things magazine: http://www.thingsmagazine.net/
• rzeczy: http://krajewskimarek.blox.pl/html
•social design notes:
http://www.backspace.com/notes/index.php
• cultures of consumption: http://www.consume.bbk.ac.uk/

27. • RichardWilk's Home Page:
http://www.indiana.edu/~wanthro/
• Century in shoes: http://www.centuryinshoes.com/
•Supermarket: http://supermarket.blog.pl/
• Popular Culture: Resources for Critical
Analysis: http://culturalpolitics.net/popular_culture
•Komunałka: http://kommunalka.colgate.edu/
• Biżuteria dla miasta: http://nespoon.blox.pl/html

28. • Pakamera: http://www.pakamera.pl/
• Design girl: http://designgirl.blox.pl/html
•Design po polsku: http://zsah.blox.pl/html
• m-city: http://m-city.org/m-city/index2.html
• kamienica: http://www.kamienica.amu.edu.pl/
• mapa rzeczy anomalnych: http://www.maparzeczy.amu.edu.pl/

29. •ancient bicycles: :http://www.blogtopsites.com/
• obsseive consumption:
http://obsessiveconsumption.typepad.com/blog/
• collection day: http://collectionaday2010.blogspot.com/
• global denim project: http://www.ucl.ac.uk/global-denim-project/
•allegro blog: http://aaaby-sprzedac.blogspot.com/

30. • blog designerki:
http://designerski.blox.pl/html/1310721,262146,21.html?395571
• design fetish: http://design-fetish.blogspot.com/
• life of objects: http://lifewithobjects.com/
• The Secret Life of Objects:
http://secretlifeofobjects.tumblr.com/
• Memorial Hall Museum Online:
http://www.americancenturies.mass.edu/home.html
• Pink not dead: http://pinknotdead.blox.pl/html
• Hand painted dolls: http://vinylcanvas.com/home-page
• Białe kozaczki: http://www.bialekozaczki.pl/

31. dr AGATA STANISZ
astanis@tlen.pl
pok.415
poniedziałek 10:00 - 12:00
czwartek 15:00 - 16:30