Auteursrecht

2. Het auteursrechtelijk kluwen:
mogelijkheden en beperkingen
Joris DEENE
Advocaat – associate partner (Everest Advocaten)
06/05/2014

3. Auteursrecht beperkingen

4. Titel
Wetgevende kader
4
• Sinds 1 januari 2015 : geen Auteurswet meer
• Wetboek Economisch Recht (Boek XI : Intellectuele Eigendom)
• - Titel 5 auteursrecht en naburige rechten
• - Titel 6 computerprogramma’s
• - Titel 7 databanken
• Sterke invloed van Europese richtlijnen, waaronder richtlijn 2001/21/EG van
22 mei 2001 betreffende de harmonisatie van bepaalde aspecten van het
auteursrecht in de informatiemaatschappij
• 2015 : Europese Commissie zal met een nieuwe richtlijn komen (nieuwe
uitzonderingen voor erfgoedinstellingen?)

5. Titel
Voorwerp van auteursrechtelijke
bescherming
5
 Open beschrijving : ‘werk van letterkunde of kunst’
 Vereiste van originaliteit (ingevuld door het Hof van Cassatie en
het Europees Hof van Justitie): een eigen intellectuele schepping
van de auteur
 Ruim begrip: artikel, boek, foto, schilderij, beeldhouwwerk etc

6. TitelTitularis van het auteursrecht
6
 Auteur = natuurlijk persoon (die het werk heeft gecreëerd)
 De auteur kan zijn rechten overdragen aan een derde partij: de
auteursrechthebbenden (bvb een uitgever)
 Auteursrechten kunnen het voorwerp uitmaken van een contract
(een afstand van auteursrechten of een licentie van rechten)

7. TitelDe auteursrechtelijke
beschermingstermijn
7
• 70-jarige beschermingstermijn ‘post mortem auctoris’
• Ieder jaar vallen dus nieuwe werken in het publiek domein (bvb
2015, werken waarvan de auteur overleden is ten laatste in 1944:
Mondriaan, Edvard Munch, de Saint-Exupéry, Glenn Miller, Lode
Zielens)

8. TitelDe auteursrechten
(vermogensrechten)
8
• Reproductierecht (en bewerkingsrecht en verhuur/uitleenrecht)
- voor iedere (partiële of gedeeltelijke) reproductie (analoog of
digitaal) is de toestemming vereist
- voor iedere bewerking is de toestemming vereist
- voor het verhuren en uitlenen is de toestemming vereist
• Publiek mededelingsrecht (en beschikbaarstelling)
- voor iedere mededeling aan een publiek is de toestemming
vereist (zoals tv, radio, concert)
- voor iedere beschikbaarstelling van werken via het internet is
de toestemming vereist

9. TitelDe auteursrechten (morele rechten)
9
• Recht op naamsvermelding
- de auteur heeft steeds het recht dat zijn naam op het werk
wordt vermeld
• Recht op eerste bekendmaking
- de auteur heeft het recht om te beslissen wanneer zijn werk
klaar is om aan het publiek bekend gemaakt te worden
(archieven? Dagboeken, reisverslagen, brieven etc.?)
• Recht op integriteit
- De auteur heeft het recht op zich te verzetten tegen wijzigingen
die aan zijn werk worden aangebracht

10. Mogelijkheden

11. TitelUitzonderingen op het auteursrecht
11
• Artikel XI.198-193 (20tal uitzonderingen)
• Evenwicht tussen belangen auteur en informatieverspreiding
• Restrictieve interpretatie (maar de nuttige werking van de
uitzondering moet beschermd worden en het doel ervan moet
worden eerbiedigd)

12. TitelUitzonderingen op het auteursrecht
12
• Citaatrecht (XI. 189 §1)
• Bloemlezing (XI.189 §2)
• Tijdelijke/technische reproductiehandelingen (XI.189 §3)
• Informatief citaatrecht (XI.190, 1°)
• Publieke monumenten (XI.190, 2°)
• Reprografie (XI.190, 5°)
• Reprografie voor onderwijs en wetenschap (XI.190, 6° en 7°)
• Mededeling voor onderwijs en wetenschap (XI. 190, 8°)
• Privé-kopie (XI, 190, 9°)
• Parodie (XI.190, 10°)
• Uitvoering in het kader van examens (XI.190, 11°)
• Tijdelijke opnames door omroeporganisaties (XI.190, 14°)
• Gebruik ten behoeve van mensen met een handicap (XI.190, 15°)
• Reclame voor openbare tentoonstellingen en verkopen (XI.190, 16°)
• Reproducties van uitzendingen door bepaalde instellingen (XI.190, 17°)

13. TitelUitvoering in familiekring en i.h.k.v.
schoolactiviteiten (XI.190, 3° en 4°)
13
• Uitvoering (vereist aanwezigheid van een publiek)
• Familiekring (interpretatie Hof van Cassatie: quasi- familiale
band)
• Kosteloosheid (inkomgeld, subsidiering?)
• In het kader van schoolactiviteiten (binnen en buiten de
gebouwen van de onderwijsinstelling bvb voorleesuurtje in de
bibliotheek)

14. TitelKopieën voor bewaringsdoeleinden
(XI.190, 12))
14
• De reproductie die beperkt is tot een aantal kopieën, bepaald in
functie van en gerechtvaardigd door het voor de bewaring van het
culturele en wetenschappelijke patrimonium gestelde doel
-- >veroudering of verval van drager
• Door voor het publiek toegankelijke bibliotheken, musea of
archieven
• Die niet het behalen van een direct of indirect economisch of
commercieel voordeel nastreven
• Voor zover hierdoor geen afbreuk wordt gedaan aan de normale
exploitatie van het werk en geen onredelijke schade wordt
berokkend aan de wettige belangen van de auteur

15. Titel(Digitale) consultatie ter plaatse
(XI.190, 13°)
15
• De mededeling via speciale terminals (access points) in de
gebouwen
• Voor onderzoek en privé-studie
• Van werken die niet te koop aangeboden of aan
licentievoorwaarden onderworpen zijn
• En die onderdeel uitmaken van de verzamelingen van voor het
publiek toegankelijke bibliotheken, wetenschappelijke- en
onderwijsinstellingen, musea of archieven
• Die niet het behalen van een direct of indirect commercieel
voordeel nastreven
• Hof van Justitie (2014 : Darmstadt arrest): digitalisering hiervoor
van analoog materiaal toegelaten

16. TitelOpenbare uitlening (XI.192)
16
• Uitlening van werken van letterkunde, databanken, fotografische
werken, partituren van muziekwerken, geluidswerken en
audiovisuele werken
• Uitlening geschiedt met een educatief of cultureel doel
• Door instellingen die daartoe door de overheid officieel zijn erkend
of opgericht
• Voor geluidswerken en audiovisuele werken: embargo van 6
maanden
• Videogames vallen onder het uitleenrecht (procedure SA&S –
arrest hof van beroep Gent 2014)
• E-boeken? (Hof van Justitie zal zich hierover in 2016 buigen)

17. TitelVerweesde werken
17
• In 2015 : wijziging van Belgische wetgeving (implementatie Europese
richtlijn)
• Verweesde werken : werken waarvan de auteursrechthebbende niet
konden worden geïdentificeerd of gelokaliseerd
• Enkel voor het publiek toegankelijke bibliotheken, onderwijsinstellingen en
musea, evenals archieven, instellingen voor cinematografisch of
audiovisueel erfgoed en publieke omroeporganisaties zullen gebruik
mogen maken van verweesde werken, zij het alleen nadat ze een “diligent
search” hebben uitgevoerd
• Alle geschreven verweesde werken die die in de vorm van een boek,
dagblad, krant, tijdschrift of ander geschrift zijn gepubliceerd (niet :
foto’s!)

18. Vragen?
Info:
joris.deene@everest-law.be
0032 9 334 94 73

19. Everest offers you high quality
through specialisation and experience,
both local and international.
www.everest-law.be