Hoe duurzaam is cacao vandaag?

2
Nadat de cacaoindustrie met de vinger werd gewezen omwille van de
vele schandalen rond kinderarbeid op de velden en ten gevolge van de
veel te lage prijzen die aan de cacaoproducenten werden betaald, namen
grote bedrijven uit de chocoladesector initiatieven om de duurzaamheid te
verbeteren. Hoe is de situatie vandaag, zeker nadat de cacaoprijs op de
wereldmarkt het voorbije jaar een sterke daling kende?
Ondanks die moeilijke marktomstandigheden zijn er in alle cacao-regio’s
coöperaties die resoluut kiezen voor een duurzame productie. Twintig
ervan krijgen een duwtje in de rug van het Trade for Development Centre
(TDC). Om hun hoop in beeld te brengen trekken we niet alleen naar
Ghana en Ivoorkust, maar ook naar Bolivia en Vietnam.
Deel 1: Onrust in cacaoland
Vraag en aanbod p.3
Vergoeding ruim in de armoedegrens p.5
Grootse beloften p.7
De Belgische markt p.9
Deel 2: De steun van TDC
Boliviaanse boscacaoplukkers p.10
Vietnamese Fairtradepioniers p.12
Cacao uit Ghana en Ivoorkust p.14
Ivoorkust©TDC

3
“Geniet van je chocolade, want over vijf jaar zal een reep onbetaalbaar
worden”, kopten de kranten in 2014, nadat grote chocoladefabrikanten als Mars
en Barry Callebaut een tekort aan cacao voorspelden tegen 2020. “Voorbarige
conclusies”, reageerde ICCO, de Internationale Cacao Organisatie, meteen.
“De voorbije jaren wisselden overschotten en tekorten elkaar af, afhankelijk van
de oogsten in West-Afrika, en we verwachten dat het in de toekomst niet anders
zal zijn.” Op de markt had dit gehakketak weinig effect. Gestuwd door de econo-
mische logica van een licht groeiende vraag en beperkte schommelingen in het
aanbod bleef de wereldmarktprijs voor cacao langzaam stijgen.
Tot eind 2016. Gunstige weersomstandigheden met milde woenstijnwinden
zorgden voor een aanzienlijk hogere productie in Ivoorkust en Ghana. Plots was
het aanbod beduidend groter dan de vraag en speelde de vrije markt zijn geken-
de spel. Midden 2017 was de wereldmarktprijs met meer dan een derde gezakt,
tot het laagste niveau in acht jaar. Eind 2017 bleef die situatie onveranderd.
Een lagere wereldmarktprijs blijft echter niet zonder gevolgen voor de cacao-
boeren. Zowel Ivoorkust als Ghana hebben grote overheidsinstellingen die hen
een minimumprijs garanderen. Toen in maart 2017 de oogst van start ging,
kondigde Ivoorkust aan dat het gedwongen was de minimumprijs voor de
boeren te laten zakken van 1100 naar 700 CFA per kilo (€ 1,06), ofwel een
daling van 30%.
Ghana besloot zijn gegarandeerde prijs wel te behouden, maar het land
verklaarde al meer dan 1 miljard dollar aan exportinkomsten te hebben verloren.
Vraag is hoe lang de staatskas nog buffer kan spelen tussen de markt en de
boeren. Tal van geplande projecten, zoals het aanleggen van wegen in de
cacaogebieden, werden reeds on hold gezet. Het opkopen van de oogst moest
zelfs even gestaakt worden wegens gebrek aan geld. Bovendien nam de cacao-
smokkel van Ivoorkust naar Ghana enorm toe.
Een prijsstijging wordt niet meteen verwacht, want ook dit jaar waren de
weersomstandigheden gunstig.

5
Niemand kan ontkennen dat er in heel dit verhaal van schommelende prijzen één constan-
te is: de bittere armoede waarin de miljoenen cacaoboeren en hun families leven. VOICE,
een coalitie van ngo’s, berekende in zijn Cacaobarometer 2015 dat een Ivoriaanse boer
vier keer zoveel zou moeten verdienen om de armoedegrens van $ 2 per dag te bereiken.
Een studie in opdracht van Barry Callebaut en het Franse Ontwikkelingsagentschap FDA
kwam uit op een gemiddeld inkomen voor de Ivoriaanse cacaoboeren van 91 dollarcent
per dag. Het feit dat veel families compleet afhankelijk zijn van hun veelal oude cacaobo-
men verscherpt de crisis nog. Voor alle duidelijkheid: beide studies dateren van vóór de
daling van de wereldmarktprijs. Laurent Pipitone, directeur van de economische divisie
van ICCO waarschuwde in maart 2017: “Als dit prijsniveau lange tijd behouden blijft,
zullen de boeren lijden. Velen zullen voortdoen, bij gebrek aan alternatief. Anderen zullen
de cacaoproductie verlaten.”
Ghana©TDC
 Ongeveer 3,5 miljoen ton cacao wordt
jaarlijks geproduceerd in een dertigtal
landen.
 Bijna 60% daarvan komt uit twee West-
Afrikaanse staten: Ivoorkust en Ghana.
 5 à 6 miljoen familiebedrijfjes zorgen
voor die wereldwijde productie.
 Een handvol mastodontbedrijven staat
in voor het verhandelen, malen en
verwerken van de cacao (OLAM,
Cargill, ADM, Barry Callebaut).
 Bijna 90% van de productie van
chocolade gebeurt door de grote vijf:
Mars, Mondelez International, Nestlé,
Hershey en Ferrero.
 Amper 6,6% van de inkomsten binnen
de cacaoketen gaat naar de boeren.
7,6% naar de cacaoverwerkers,
35,2% naar de chocolademakers en
44,2% naar de retail.
(cijfers: Dedicated 2016 en VOICE 2015)

6
Reden genoeg voor VOICE om een noodkreet de wereld in te sturen. “De een-
voudigste manier om de impasse te doorbreken is meer betalen aan de boeren,
hetzij door een bodemprijs in te stellen – zoals een aantal kleinere chocolade-
bedrijven al doen – hetzij door een flexibel premiesysteem toe te passen.”
De World Cocoa Foundation (WCF), een organisatie waarin alle grote bedrijven
uit de sector vertegenwoordigd zijn, gaf in een reactie toe dat de huidige markt-
omstandigheden op lange termijn onhoudbaar zijn maar waarschuwde meteen
voor marktverstoring: “Als we enkel de prijs voor de boeren verhogen kan het
aanbod nog vergroten. Daarom moeten we de markt verbreden, vooral in
opkomende economieën zoals India, China en Brazilië, en nog meer de weg
inslaan van duurzame productie.” Waarop Anthonie Fountain, co-auteur van het
VOICE-rapport, de bal meteen terugkaatste: “Iedereen is het ermee eens dat
een prijsverhoging voor de boeren niet de enige piste is die moet worden onder-
zocht, maar nu lijkt het er te vaak op dat de sector alles wil bekijken, behalve
een verhoging van de prijzen aan de boeren.”
Nick Weatherill, directeur van het ICI (International
Cocoa Initiative, een organisatie die met geld van
de industrie sensibiliseringsprojecten opzet in
Ghana en Ivoorkust) voegt nog een bezorgdheid
toe aan de lage cacaoprijs: “Als de situatie ver-
slechtert, dan zal ook het risico op kindslavernij
weer toenemen.”
En zo belanden we opnieuw op het punt waar de
publieke verontwaardiging twintig jaar geleden
begon. Het nieuws dat twaalfjarige kinderen uit
Mali of Burkina Faso als slaven verkocht werden
om op Ghanese en Ivoriaanse familieplantages te
werken, schokte toen de wereld.
Tal van internationale initiatieven, zowel vanuit de
overheid als vanuit de industrie, zagen het licht.
Volgens het rapport A Matter of Taste van de ngo
Stop the Traffik gebeurde dit met wisselend
succes. Zij vergeleken de grootste zes chocolade-
bedrijven op elf criteria, onder meer de aanwezig-
heid van een monitoringsysteem rond kinder-
arbeid, investeringen in lokale gemeenschappen
en certificatie. Het Nestlé Cocoa Plan, gestart in
2009, krijgt de beste score.
Bron:BASIC

7
Intussen wijzen tal van stemmen binnen de cacaosector nog op
een ander gevaar. Nogmaals Laurent Pipitone: “Als dit prijs-
niveau lange tijd behouden blijft, dan zal dit effect hebben op alle
duurzaamheidsinspanningen die de voorbije jaren geleverd zijn.”
Cathy Pieters van Mondelez International zegt het nog explicie-
ter: “Wij hebben er alle baat bij dat het goed gaat met de Ivori-
aanse boeren. De lage prijzen doen onze investeringen teniet.”
En zo zijn we aanbeland bij het buzzword van de laatste jaren:
duurzaamheid. Immers, als antwoord op publieke campagnes en
politieke druk rond kindslaven en armoede in de cacaoplantages,
ontvouwden alle grote bedrijven in de sector grootse plannen.
Cadbury (vandaag onderdeel van Mondelez) was de eerste grote
speler die gecertificeerde producten in zijn gamma opnam. Mars
was de eerste om 100% duurzame chocolade te beloven tegen
2020. Ferrero en Hershey volgden later, Barry Callebaut spreekt
over 2025 en Nestlé, Mondelez en Cargill plakken er geen datum
op. De manier waarop de bedrijven hun duurzame doelen
trachten te bereiken verschilt. Ferrero, Hershey en Mars kozen
ervoor om samen te werken met de externe, onafhankelijke
certificeringsschema’s van Fairtrade, Utz en Rainforest Alliance,
in combinatie met eigen projecten op het terrein. Ferrero Farming
Values (Ferrero), Learn to Grow (Hershey) en Sustainable Cocoa
Initiative (Mars) zetten in op scholing voor cacaoboeren en hun
kinderen, verbeterde productietechnieken en gemeenschaps-
opbouw. Volgens hun meest recente voortgangsrapporten zitten
ze momenteel aan ongeveer 50% door Fairtrade, Utz of Rainfo-
rest Alliance gecertificeerde cacao en tienduizenden boeren die
deelnamen aan trainingsprogramma’s.
Op de verpakking van een reep Côte d’Or staat sinds enige tijd
een groene bol met de tekst Cocoa Life. Dit is de naam van het
eigen duurzaamheidsprogramma van Mondelez International,
waartoe ook Côte d’Or behoort. Zij werken nog wel samen met
Fairtrade International, maar zonder het Fairtradelogo te gebrui-
ken. Voor Fairtrade International is dit een volledig nieuw model
van samenwerking: het wordt een partner van het Cocoa Life pro-
gramma in Ghana door de coöperaties die cacao leveren aan
Mondelez te versterken. De boeren krijgen niet de gegarandeer-
de Fairtrade minimumprijs, maar wel premies vergelijkbaar met
de Fairtradepremie. Mondelez investeert in trainingen voor
boeren en lokale ontwikkelingsprojecten. Volgens het laatste
vooruitgangsrapport bereikt Cocoa Life momenteel 92.000 boe-
ren in 861 dorpen en zit Mondelez daarmee aan 21% duurzame
cacao.
Ghana©TDC
Ook Nestlé heeft sinds 2009 zijn eigen ambitieuze Nestlé Cocoa
Plan, eveneens een combinatie van samenwerking met certifi-
ceerders (hoofdzakelijk Utz) en het geven van trainingen aan
boeren. Paradepaardje is de samenwerking met 70 coöperaties
in Ivoorkust, goed voor ongeveer 40.000 boeren, waarbij een
monitoringsysteem rond kinderarbeid is opgestart. Lokaal
opgeleide child labour agents en community liaison people zijn
actief in de gemeenschappen om kinderarbeid op te sporen en
interventies te coördineren, zoals het organiseren van bewustma-
kingssessies, het leveren van schoolmateriaal of het zoeken naar
alternatieven om het inkomen van de familie omhoog te krijgen.

8
Fairtrade International
beheert sinds 1988 het belangrijkste internationale keurmerk voor
eerlijke handel. Voor cacao zijn er twee mogelijkheden. Enezijds het
label on pack-model waarbij een chocoladeproduct het blauw-groene
logo mag dragen als alle ingrediënten waarvoor een Fairtradestandaard
bestaat gecertificeerd zijn (cacao, suiker, noten, vanille…). Anderzijds is er het Fairtrade
Sourcing Program dat toelaat dat er slechts één ingrediënt wordt gecertificeerd, cacao
bijvoorbeeld.
Rainforest Alliance
is een Amerikaanse ngo die gestart is vanuit de bescherming van milieu
en biodiversiteit. Later kwam daar de certificering van duurzaam geteel-
de producten bij. Hoewel er ook sociale criteria zijn, ligt de klemtoon
meer op ecologische aspecten. Er is bijvoorbeeld geen minimumprijs voor de boeren
Utz
is een Nederlands-Belgisch initiatief uit de koffiesector. De ngo nam
sinds 2002 een hoge vlucht en maakte ook de overstap naar cacao.
Daarbij legt Utz sterk de nadruk op vorming van boeren en de strijd
tegen kinderarbeid. Ook hier is er geen minimumprijs.
Utz en Rainforest Alliance zijn sinds begin 2018 gefusioneerd en gaan samen verder
onder de naam Rainforest Alliance. Ze kondigden een nieuw certificeringssysteem aan
voor 2019.
CEN/ISO
Intussen werken de meeste chocoladebedrijven
samen met een van deze certificeringsschema’s.
Maar daarnaast ontwikkelt zich een andere piste
om tot duurzame cacao te komen. Sinds 2011
werkt het CEN (European Committee for
Standardization), de koepel van de nationale
organisaties voor normalisatie van 33 Europese
landen, aan een ‘algemene norm voor duurzame
cacao’. Ambitieus, zeker als je weet dat het de
eerste keer is dat CEN zijn gekend terrein van
kwaliteits- en veiligheidsnormen verlaat voor een
moeilijk begrip als duurzaamheid.
Al snel werd ISO (International Organization for
Standardization), een organisatie met 163 aange-
sloten landen, bij het proces betrokken waardoor
ook cacaoproducerende landen, bedrijven en
ngo’s mee aan tafel kwamen. De streefdatum
voor de publicatie van deze nieuwe norm werd al
herhaaldelijk opgeschoven en de mogelijke im-
pact ervan op de praktijken in de sector, de rol
van de certificeerders of het leven van de boeren
blijft onduidelijk.
Leveren al deze plannen ook iets op? Eind 2017 publiceerde VOICE alvast een discussion paper met een oproep naar alle spelers in de cacaomarkt –
producerende landen, certificeerders en private sector – om meer transparantie. In jaarrapporten wordt vaak gesproken over de omvang van acties
(zoveel dorpen opgenomen in het plan, zoveel boeren bereikt, zoveel scholen gebouwd), maar zelden of nooit over de impact. “Het bouwen van een
school is op zich geen relevant gegeven”, aldus Anthonie Fountain, “wel of die school het aantal schoolgaande kinderen doet stijgen en de ongeletterd-
heid doet dalen. Hetzelfde voor vormingsprogramma’s van boeren. Welk effect heeft zo’n vorming op zijn productiviteit en vooral op zijn inkomen?
Alleen op die manier kunnen zinvolle uitspraken gedaan worden over de ‘duurzaamheid’ van al die programma’s.”

9
In Nederland, Zwitserland en het Verenigd Koninkrijk is de fairtrademarkt enorm snel
ontwikkeld nadat retailers er resoluut de omslag hadden gemaakt. Ook in eigen land
beloofde de retailsector de voorbije jaren om zich in te spannen voor duurzame
chocolade, en dat is niet onbelangrijk. Retailers spelen vaak een sleutelrol, zowel
door producten beschikbaar te stellen als door consumenten te informeren en te
motiveren tot meer duurzame consumptie.
In België was Delhaize pionier en ook vandaag nog bieden zij een ruim gamma
producten met een fairtrade- of een duurzaam label. In de periode rond Sinterklaas
en Pasen verschijnen er sinds enkele jaren zelfs Fairtradechocoladefiguurtjes. Ook bij
Carrefour is fair trade aan een opmars bezig. In april kondigde het bedrijf aan dat
Eclair, de leverancier van alle patisserie, voortaan enkel Fairtradecacao gebruikt.
ALDI voorziet sinds eind 2017 100% duurzaam gecertificeerde cacao voor alle choco-
ladeproducten van de eigen huismerken. Hetzelfde verhaal bij Colruyt, dat van al zijn
leveranciers verwacht dat ze Utz-gecertificeerde cacao gebruiken voor de huismerk-
producten die ze aan de groep leveren. Ook Lidl gaat voluit voor Utz-gecertificeerde
huismerken, in combinatie met een project in een landbouwschool in Ivoorkust.
Van cacaoboon tot chocoladereep, het is
een lange keten met vele tussenstappen.
Doorgaans is het productieproces opge-
splitst en zijn de chocolademakers niet
dezelfde bedrijven als diegenen die de
cacaobonen roosteren, fijnmalen en
persen. Vandaag zijn er echter steeds
meer chocolatiers die dit hele proces zelf
in handen nemen. Hun grondstof is niet de
‘dekchocolade’ die in liquide vorm in grote
citernen wordt aangevoerd, maar de
cacaoboon zelf.
Deze steeds groter wordende groep van
artisanale chocolademakers – doorgaans
aangeduid als de bean to bar beweging –
gaat meestal voor kwaliteit in plaats van
kwantiteit en trekt de wereld rond op zoek
naar hoogwaardige cacao en bijzondere
smaken. Dat resulteert niet altijd maar wel
heel vaak in een goede band met de
boeren en een eerlijke verloning voor hun
werk. De bekendste namen in België zijn
ongetwijfeld Pierre Marcolini en Dominique
Persoone, maar er zijn er steeds meer.
@Breadfortheworld

10
Een betere markttoegang voor kwetsbare producenten in het Zuiden is de
basisgedachte achter de programma’s van het Trade for Development Centre
(TDC). Momenteel zijn er twintig cacaocoöperaties of -producentengroepen die on-
dersteund worden door het TDC. Twaalf daarvan – gespreid over Bolivia (1), Peru
(7), Vietnam (1), Ghana (1) en Ivoorkust (2) – genieten financiële ondersteuning.
Acht Ivoriaanse coöperaties zitten in een traject rond marketingondersteuning. Om
een concreter beeld te schetsen van de realiteit onderaan de cacaoketen trekken
we langs drie continenten en bezoeken we vier producentengroepen.
Yuracaré
In het Boliviaanse deel van het Amazonebekken, meer bepaald in de laaglanden
van Centraal-Bolivia ten noorden van Cochabamba, wonen de inheemse bevol-
kingsgroep Yuracaré. Een belangrijke economische activiteit van deze kleine
gemeenschap is de pluk van wilde cacao of boscacao, onder chocolademakers
gekend als een kwaliteitsproduct. De laatste decennia wordt de habitat van de
Yuracaré echter steeds meer bedreigd door ontbossing. Met de hulp van de
nieuwe grondwet die autochtone gemeenschappen een aantal rechten geeft op
hun ‘oorspronkelijke territorium’, willen de Yuracaré hun levenswijze bewaren.
Daarom richtte de Raad van de Yuracaré in 2011 Arcasy op (Asociación de
Recolectores de Cacao Silvestre Yuracare), met als doel de ontbossing tegen te
gaan en betere verkoopkanalen te vinden voor hun wilde cacao. Intussen vertegen-
woordigt de vereniging ongeveer 176 boscacaoplukkers.
Verzamelcentra
De voorbije jaren stak Arcasy veel energie in de opmaak van een ‘Beheersplan
voor de pluk van wilde cacao’, en dat in nauw overleg met de Boliviaanse over-
heidsdienst voor bosbeheer. Zo’n plan is uniek voor Bolivia en geeft de Yuracaré
enerzijds de verplichting om het woud te beschermen maar anderzijds ook het offi-
ciële recht op het plukken, transporteren en commercialiseren van wilde cacao,
zowel voor de binnenlandse markt als voor de export. Dit Beheersplan werd vervol-
gens vertaald in jaarlijkse ‘Plukplannen’ voor 11 afgebakende zones.

11
Met de projectsteun van TDC werden deze 11
verzamelpunten verder uitgebouwd. Het gaat om
plekken waar de leden van Arcasy hun wilde cacao
naartoe brengen en onmiddellijk betaald worden
aan een prijs die hoger ligt dan die van de klassie-
ke opkopers.
Tegelijk zijn het ontmoetingsplekken waar de ver-
spreid wonende families geïnformeerd en gevormd
worden rond het drogen, fermenteren en registre-
ren van de cacao om de kwaliteit te verbeteren en
de traceerbaarheid te vergroten.
Commercialisering
Bij het begin van het project had Arcasy slechts twee Boliviaanse cacaobedrij-
ven in zijn klantenportefeuille, maar dankzij de verbeterde kwaliteit kan de
organisatie nu ook op de veeleisende nichemarkten in het Noorden begeven.
De cacao van Arcasy is momenteel niet biogecertificeerd, maar voldoet wel
aan alle volwaarden zodat de certificering snel kan behaald worden mochten
bestaande of nieuwe klanten erachter vragen.
Het TDC--project werpt zijn vruchten af: tussen 2014 en 2017 zag Arcasy zijn
verkoopcijfer stijgen met 76%, wat resulteerde in 15% meer inkomen voor de
plukkers.
VerzamelpuntvanArcasy©TDC

12
Momenteel produceren ze 500 ton droge gefermenteerde
Fairtradecacaobonen. Dit moet de weg openen naar meer
afzet, al blijven de commerciële uitdagingen groot: heel wat
aankopers moeten nog overtuigd worden om verder te kijken dan
de traditionele West-Afrikaanse of Latijns-Amerikaanse aanvoer-
ketens. NAPP probeert hierin verandering te brengen en nam
reeds verschillende initiatieven: een promofilm lanceren, aanwe-
zig zijn op gespecialiseerde beurzen en een netwerkevent orga-
niseren waarop Vietnamese en Belgische bedrijven aanwezig
zijn. De drie coöperaties die TDC ondersteunt zijn momenteel in
contact met het Belgische bedrijf Puratos.
©
Potentieel
Hoewel cacao reeds in de 19de
eeuw door de Fransen in Vietnam
geïntroduceerd werd en het land er de bodem en het klimaat voor
heeft, bleef de productie meer dan een eeuw marginaal. Pas in
2000 kwam er een overheidsplan om de cacaoteelt in verschillen-
de regio’s te stimuleren. Later volgden ook grote bedrijven als
Cargill met trainingsprogramma’s voor boeren.
Voorlopig blijft Vietnam een marginale speler op de cacaomarkt,
maar het potentieel is er. Ook voor Fairtradecacao, dachten ze
enkele jaren geleden bij NAPP (Network of Asia and Pacific Pro-
ducers), de koepel van meer dan 200 Fairtradegecertificeerde
producentengroepen in Azië. De strategie van NAPP is boeren
samenbrengen in coöperaties, vorming geven rond duurzame
productiemethoden en hen op weg helpen naar een certificatie.
3 coöperaties, 387 families
In de Vietnamese economie speelt de overheid een sleutelrol,
daarom was NAPP heel blij dat de Vietnam Cooperative Alliance
geïnteresseerd was om partner te worden binnen het door TDC
gefinancierde project. De eerste stap was het identificeren van
cacaocoöperaties met potentieel. De coöperatie Ea Kar kende
het concept fair trade al vanuit de koffiesector, Krong Nong nog
niet en een derde groep, Thanh Dat, moest nog formeel omge-
vormd worden tot een coöperatie. Samen vertegenwoordigen zij
ongeveer 387 families. Bijna de helft van de leden zijn vrouwen
en 30% behoort tot een etnische minderheidsgroep. In 2016
werden een aantal trainingssessies gegeven rond de Fairtrade-
standaarden. Inmiddels hebben de drie coöperaties auditeurs
over de vloer gekregen en de certificatie behaald.
@NAPP

14
HetkantoorvanKokooPainAgboville©TDCBoereninYawkromregistrerenzichvoorhetproject©KokooPa
In West-Afrika is de cacaosector van een heel andere orde. Uitgestrek-
te delen van Ghana en Ivoorkust zijn voor een flink stuk afhankelijk van
de cacaoteelt, inclusief enkele miljoenen boerenfamilies. Sinds 2016 is
TDC ook actief in deze regio.
Opgeleide boer(in)nen in Ghana
Een van de talrijke coöperaties in de Ashantiregio van Centraal-Ghana
is Kookoo Pa, voluit Kookoo Pa Farmers Association. Aan de oor-
sprong van de organisatie ligt een programma van de Nederlandse ngo
Solidaridad waarbij 352 boeren training kregen rond duurzame produc-
tiemethodes gebaseerd op de standaarden van Utz. In 2009 besloten
de boeren een onafhankelijke organisatie op te richten om hun belan-
gen beter te verdedigen. Vandaag zijn ongeveer 8600 boeren lid. De
klemtoon van de organisatie ligt op een uitgebreide dienstverlening aan
de leden met toegang tot plantgoed, demonstratieboerderijen en
trainingen. Die draaien niet uitsluitend rond cacao, ook alternatieve
teelten zoals cassave of bakbananen worden gestimuleerd.
Het TDC-project dat momenteel loopt wil 2000 nieuwe boeren uit 40
dorpen integreren in een programma dat gericht erop gericht is om de
Utz-certificatie te behalen. In elk dorp is intussen een lokaal comité
gekozen en een community level facilitator (CLF). Die CLF’s hebben
een technische training gekregen rond duurzame productietechnieken
en een stappenplan naar certificatie. Op hun beurt leiden zij hun dorps-
genoten op. Later volgen nog trainingen voor spray service providers,
die verantwoordelijk worden voor het gebruik van veilige bestrijdings-
middelen. Een belangrijk cijfer is het aantal vrouwelijke leden.
Momenteel zijn er dat bijna 3000, dus meer dan een derde van het
totaal. Binnen het nieuwe project zijn inmiddels in 30 van de 40 dorpen
vrouwengroepen opgericht. Zij moeten het genderprogramma vorm-
geven, dat er vooral op gericht is vrouwen bewust te maken van hun
rechten en kansen.

15
Gecentraliseerde zones bij COOPARA
Op 80 km ten noorden van Abidjan werd in 2000 COOPARA
opgericht. Deze organisatie ondersteunt 639 cacaoboeren uit de
regio in de productie, de verwerking en vermarkting van hun
cacao. COOPARA wil de toekomst van de cacaoproductie verze-
keren door sterk in te zetten op duurzaamheid. De problemen
waarmee de boeren geconfronteerd worden, zijn immers niet
min: verouderde planten, een ondermaatse kwaliteit van hun
cacao en een uitgedunde boerenpopulatie. Samen met TDC
zette de organisatie daarom een project op om de kwaliteit van
de cacao te verbeteren en de productie te standaardiseren. Niet
alleen worden de boeren opgeleid in de processen van fermenta-
tie, drogen en bewaren van de cacabonen, maar de verschillende
stappen worden nu ook gecentraliseerd per sector. Een grote
verandering aangezien dit tot dan onbestaande was in de regio!
Twee pilootprojecten werden intussen succesvol opgestart in
twee verschillende secties. Bedoeling is om op basis hiervan
gecentraliseerde zones op te starten in alle secties van de
coöperatie.
Op zoek naar klanten bij SCINPA
In het kader van haar programma rond marketingcoaching
begeleidt TDC momenteel acht Ivoriaanse cacaocoöperaties.
Een ervan is SCINPA (Société Coopérative Ivoirienne de Négoce
des Produits Agricoles) opgericht in 2003 in Agboville, even ten
noorden van Abidjan. SCINPA is een gevestigde waarde in de
regio, met vier opkooppunten voor haar 3000 leden. De coöpera-
tie heeft al een hele weg afgelegd en bouwde doorheen de jaren
veel krediet op, bijvoorbeeld door te investeren in gemeen-
schapsprojecten zoals schooltjes en waterpompen en door
tijdens politieke crisismomenten consequent de belangen van de
boeren te blijven verdedigen. SCINPA heeft een grote klant: Car-
gill. Die betaalt mee aan de Utz-certificatie en de veldscholen
voor de boeren.
Desondanks al deze positieve punten wordt ook deze coöperatie
geconfronteerd met de klassieke problemen onderaan de cacao-
keten: door cashproblemen kunnen ze slechts een gedeelte van
de oogst van hun leden opkopen en bij gebrek aan klanten kun-
nen ze maar een beperkt gedeelte aan Fairtradevoorwaarden
verkopen, Cargill kiest immers voor Utz-certificatie.
Daarom stelde SCINPA zich kandidaat voor het marketing
coachingprogramma van TDC. In de zomer van 2016 ging die
van start met een voorbereidende sessie plaats om alle
gegevens rond volumes, omzet en inkomsten beter in kaart te
brengen. Een jaar later trok de marketingcoach van TDC opnieuw
naar Agboville om samen met de producenten te brainstormen
over strategieën, doelgroepen, boodschappen en communicatie-
kanalen.Sessie marketingcoaching © SCINPA

16
Communicatie bleek immers het zwakke punt voor
SCINPA. Met het communicatiebudget van TDC werden
onder meer radiospots, een website, folders en brochu-
res gemaakt. Prioriteit was een brochure die boeren met
tekst en vooral met beelden – voor zij die niet kunnen
lezen! – uitlegt hoe de certificatie in zijn werk gaat, en
een voorstellingsbrochure voor poten-tiële klanten. Die
laatste werd reeds gebruikt eind oktober 2017 op het
Salon van de Chocolade in Parijs.
De tweede coachingmodule in november 2017 viel
samen met het drukbezochte Salon International de
l’Agriculture et des Ressources Animales (SARA) waar-
op SCINPA een goed georganiseerde stand bemande.
De organisatie ontmoette er onder andere de minister
voor landbouw en duurzame ontwikkeling en de ambas-
sadeur van Nederland die hen binnenkort zal komen
opzoeken. SCINPA kreeg sindsdien ook meer persaan-
dacht met onder andere een artikel in het tijdschrift
Afrique Culture en een interview op de zender RTI dat
werd uitgezonden in prime time. Een boost voor de
visibiliteit!
Aangezien de TDC-projecten in Ghana en Ivoorkust
pas in 2016 van start gingen is het nog te vroeg om
de impact ervan te kunnen meten. Duidelijk is alles-
zins dat de uitdagingen voor de cacaoboeren in de
regio enorm zijn. De nood aan steun om de cacao-
productie te verduurzamen en de markttoegang te
verbeteren, zoals TDC dit aanbiedt, is dit bijgevolg
ook.
TDC, februari 2018
Algemeen
- Zie ook onze eerdere artikels over deze problematiek:
Grote beloften maken grote schuld. Meer ethiek in de cacaoketen tegen 2020? (2013)
Gezocht: een wereldwijde standaard voor ‘duurzame’ cacao. Stand van zaken rond het CEN/ISO
proces (2015). Beide artikels kan je downloaden op www.befair.be).
- Dedicated, Market study on the presence of sustainable products in Belgian supermarkets, carried
out for BTC, april 2016.
Over de lage prijzen en de gevolgen voor de boeren:
- VOICE, Looking for a Living Income, Cacaobarometer 2015, www.cocoabarometer.org.
- AFD, Cocoa farmers’ agricultural practices and livelihoods in Côte d’Ivoire, Notes techniques
n°24, februari 2017.
- Lotte Alsteens, Chocolade zal eerlijk zijn, of niet zijn, De Standaard, 9 augustus 2017 (via
www.standaard.be).
- Michel Visart, Qui profite, ou pas, de la chute vertigineuse des cours du cacao?, RTBF, 9 maart
2017 (via www.rtbf.be).
- Kieran Guilbert, Falling cocoa prices threaten child labor spike in Ghana, Ivory Coast, Reuters, 12
juni 2017 (via www.reuters.com).
- Stop the Traffik, A Matter of Taste. How chocolate companies and certifiers are currently striving
to combat child labour and human trafficking on cocoa farms in Côte d’Ivoire and Ghana, maart
2017, www.stopthetraffik.com.au/chocreport.
- VOICE, Raising Farm Gate Prices. Approaches to Ensure a Living Income for Smallholder Cocoa
Farms, Consultation Paper, 2017.
- VOICE, Transparency & Accountability, Consultation Paper, 2017 (voorbereidend document voor
de Cacaobarometer 2018).
- Oliver Nieburg, ‘Simplest way’ is to pay more : Chocolate industry urged to up farm gate price to
avert poverty in cocoa, Confectionery News, 21 april 2017 (via www.confectionarynews.com).
Duurzaamheidsplannen:
- Ferrero: www.ferrerocsr.com
- Hershey: www.thehersheycompany.com > responsibility
- Mars: www.mars.com > sustainability
- Mondelez: www.cocoalife.com
- Nestlé: www.nestlecocoaplan.com
Certificeerders :
- Fairtrade International : www.fairtrade.net
- Oliver Nieburg, ‘Next stage of evolution’: Mondelez teams with Fairtrade to expand Cocoa Life to
Cadbury Brand, Confectionery News, 17 november 2016 (via www.confectionarynews.com).
- Utz Certified : www.utzcertified.org
- Rainforest Alliance : www.rainforest-alliance.org
TDC-projecten :
- Projectaanvragen, evaluaties en rapporten bij het Trade for Development Centre.
- NAPP : www.fairtradenapp.org.
- Kookoo Pa : www.kookoopa.org.

Hoe duurzaam is cacao vandaag?

Empfohlen

Empfohlen

Weitere ähnliche Inhalte

Ähnlich wie Hoe duurzaam is cacao vandaag?

Ähnlich wie Hoe duurzaam is cacao vandaag? (20)

Hoe duurzaam is cacao vandaag?