1. Politika e Zhvillimit të
Tregëtisë
Shpejtim Rudi
Administrim Biznesi

2. Kuptimi i Tregtise
• Eshte paraqitur ne formen primitive
o Kembimi i mallit me mall
o Deri ne paraqitjen e ekuivalentit te pergjithshem
• Parase
• Zhvillimi i tregtise u kushtezua nga
o Rritja e prodhimit kapitalist te mallit dhe
o Zgjerimi territorial i tregut
o Revolucioni industrial kerkoi zgjerim jo vetem te tregut
kombetar por
o Edhe atij nderkombetar

3. Kuptimi i tregtise
• Tregtia pra
o Eshte leme ekonomik i cili kryen veprimtarine
ndermjetesuese ne fushen e qarkullimit te mallrave
o Ndermjeteson ne mes
• Prodhimit si faze fillestare
• dhe konsumit si faze perfundimtare
• Perveq tregtise me qarkullim te mallrave mirret
edhe prodhimtaria
o Me kembim te drejtperdrejte mirret prodhuesi
• Prodhimi dhe qarkullimi
o Kembimi ndermjetesues
• Prodhimi dhe konsumi

4. Kuptimi i tregtisedefinicion
• Tregtia
o Ka per detyre qe me ndermjetesimin e vet ne
qarkullim te organizoje kembimin e rregullt ndermjet
prodhimit dhe konsumit

5. Funksioni i tregtise
• Ekzistojne keto funksione
•
•
•
1.Funksioni interpersonal
2.Funksioni interlokal
3.Funksioni Intertemporal
o Funksioni interpersonal
• Ndermjetesim në mes personave fizik dhe juridik
• Ka te beje me furnizimin e mallit nga prodhuesi
dhe
• Shitjen e te njejtit konsumuesve (shitblerja)
o Funksioni interlokal
• Furnizimi me prodhime ne territore te ndryshme te
vendit
• Rrjedh nga dallimet territoriale ne prodhim dhe
konsum

6. Funksioni i tregtise
• Funksioni Intertemporal
o Ka te beje me mosperputhshmeri te kohes ne mes
prodhimit dhe konsumit
• Ne disa raste prodhimi eshte sezonal
• Tregtia ne kete rast tregtia blen sasi me te madhe
te atij malli dhe i mban rezerva
o Keto funksione tregtia i kryen duke
• Furnizuar, deponuar dhe shitur

7. Format e tregtise
• Tregtia ndahet sipas:
o Llojit te mallito Tregtia sipas destinimit te mallit• Tregtia sipas shkalles se distribuimit
• Tregtia sipas pronesise-

8. Format e tregtise
• Tregtia ndahet sipas:
o Llojit te mallit• Tregtia sipas deges- e specializuar të kembeje
mallra vetem per nje lloj te caktuar (kepuca)
• Tregtia e perzier- kemben lloje te ndryshme te
mallrave
o Tregtia sipas destinimit te mallit• Te brendshme – kembimi i mallrave te vendit dhe
të importuara
• Te jashtme- qarkullimi i mallrave me vendet e tjera
te botes

9. Format e tregtise
• Tregtia sipas shkalles se distribuimit
o Tregtia me shumice (grosiste) –
• Malli shitetet tek tregtia me pakice
• Ketu duhet te kete asortiman dhe rezerva
o Tregtia me pakice (detalistike)• Furnizohet nga tregtia me pakice dhe shitetet tek
konsumatori
• Kjo veprimtari ka ndikim ne standardin jetesor
• Tregtia sipas pronesiseo Ndahet ne
• Shteterore
• Kooperativiste
• Private e perzier

10. Politika e tregtise se jashtme
• Perfshine veprimet e eksportit dhe importit te
mallrave
o Transaksionet e nje vendi me vendin tjeter
o Me ane te tregtise se jashtme sigurohen produkte te
cilat nuk prodhohen ne nje vend dhe
o Realizon shitjen e produketeve ne vendin tjeter
o Kuptimi i tregtise• Ne aspektin e ngushte- eksporti dhe Importi I
mallrve
• Ne aspektin e gjere- eksporti, importi dhe sherbime
te tjera

11. Kuptimi i tregtise se Jashtme
• Ngerthen dy faktor te rendesishem
o Eksporti dhe
o Importi
o Eksporti –
• Shitja e mallrave dhe sherbimeve te nje vendi me
vende te tjera te botes
o Importi
• Blerja e mallrave dhe sherbimeve nga jashte

12. Kuptimi i tregtise se Jashtme
• Ne tregtine e jashtme njohim konceptin e
o tregtise se lire dhe
o Te proteksionizmit• Sistem i cili merr masa mbrojtese me qellim te
mbrojtjes dhe nxitimit te zhvillimit te ekonomise
kombetare

13. Faktoret qe kushtezojne tregtine e jashtme
• Jane:
o Shperndarja e pabarabarte e pasurise natyrore
o Zhvillimi i pabarabarte dhe kushtete te ndryshme te
prodhimit
o Niveli i shpenzimeve te prodhimit
o Zhvillimi i komunikacionit

14. Instrumentet e politikes se tregtise
se jashtme
• Ndahen ne:
o Masat autonome ku hyn:
• Masat organizative dhe rregullative – cilat subjekte
ekonomike dhe ne ç’menyre mund te merren me
tregti te jashtme
• Sistemi decentralist i organizimit te tregtise se
jashtme – I lejohet secilit subjekt ekonomik te mirret
me tregti te jashtme
• Sistemi gjysem decentralist- vetem nje monopol I
pjeseshem mund te mirret me kredi- ndermarrjet
shteterore

15. Instrumentet e politikes se tregtise
se jashtme
• Sistemi centralist- shtete me sistem socialist
• Masat e rregullimit te tregtise se jashtme
o Masat te cilat ndikojne ne lartesine e çmimeve
o Bejne pjese:
• Doganat – tatim qe i paguhet shtetit me te cilin
ngarkohet malli me prejardhje te vendit apo te
jashtme, te cilet e kalojne kufirin
• Sipas qellimit• Doganat fiskale• Doganat ekonomike apo mbrojtese

16. Instrumentet e politikes se tregtise
se jashtme
• Sipas origjines
o Doganat eksportuese
o Doganat importuese
o Doganat transite
• Sipas menyres
o Dogana ad valorem (vleresore)- zbatohen ne menyre
te barabarate, pavaresisht ndryshimit ne çmime
o Doganat specifike- zbatohen per malle te caktuar

17. Instrumentet e politikes se tregtise
se jashtme
• Sipas menyres dhe veprimit
o Doganat diferenciale- qasje te ndryshme per mallra,
varesisht nga vendi i cili vjen
o Doganat preferenciale- dogana qe favorizojne
mallra nga nje vend i caktuar
• Ekzistone edhe keto dogana
o Rentore – ngarkimi i prodhimeve nga jashte- te
importit
o Ndeshkuese – per shkelje te dispozitave doganore
o Anti- dumping- zbatohen kur nje vend shet mallin
me çmime me te uleta se sa çmimet vendore
• Shitja e mallit me çmime me te uleta, shitja e
mallrave nje vendi nene vleren e saj

18. Masat jashtme doganore
• Jane instrumente te politikes monetare- kreditore si:
o Politika fiskale
o Tarifat e komunikacionit etj
o Ketu duhet permendur
o Masat qe ndikojne ne sasine e mallrave qe u
nenshtrohen transaksioneve te jashtme
o Keto jane:
• Ndalesat- ndalimi i importit, eksportit
• Sistemi i lejeve
• kontingjenti

19. Masat jashtme doganore
• Masat me motive politike- Embargo
o Perdoret per te bere presion politik e ekonomik
ndaj vendit perkates
o Kjo per ta detyruar qe t’i nenshtrohet
qendrimeve dhe politikes nderkombetare

20. Masat ndërkombëtare
• Mund te jete bilateral dhe multilateral
o Ketu kemi te bejme me kontrata nderkombetare
o Ne kontrate perfshihet
• Parimi i favorizimit me te madh- kjo nenkupton se
• Vendit perkates i jane njohur te gjitha te drejtat,
favorizimet dhe koncesionet qe i jane dhene nje
vendi tjeter
• Parimi i reciprocitetit
• Parimi i favorizimit
• Parimi i tretmanit nacionalo Qytetaret e vendeve ne kontrate trajtohen
njejte

21. Bilanci i tregtise se jashtme dhe I
pagesave
• Bilanci i tregtise se jashtme
o Transaksionet ekonomike te nje vendi me boten e
jashtme (shkembimi i mallrave dhe sherbimeve)
• Bilanci i pagesaveo Bp= Fp-Op
o Bp= bilanci i pagesave
o Fp= fitimi i pergjithshem nga kembimi nderkombetar
o Op= obligimet e pergjithshme ndaj vendeve tjera, apo
neto borxhi
o Neto borxhi- obligimi paraqet vleren kur nga borxhet e
pergjithshme zbritet vlera e kredive qe vendi perkates
ua ka dhene vendeve tjera