Deze presentatie behandelt de rol van communicatie bij het opstellen van omgevingsvisie en omgevingsplannen in de nieuwe situatie van de Omgevingswet. Daarbij wordt ingegaan op de niveaus van participatie in de verschillende fasen van planvorming. Toegelicht met een case: visieontwikkeling Zuidas.

1. Voorstel Communicatie Digi-OM
Geen pretpong:
Participatie en de omgevingswet

3. 3
Niet buiten de burger
rekenen!
Over randvoorwaarden voor
burgerbetrokkenheid in het
nieuwe omgevingsbestel.
Andries van den Broek, Anja
Steenbekkers, Pepijn van
Houwelingen en Kim Putters.
Sociaal Cultureel Planbureau
ISBN 9789037707748
gratis downloadable via
www.scp.nl

4. 4
Omgevingswet
• Minder regels en minder verbrokkeling van onderwerpen
• Meer integraliteit en meer betrokkenheid van omgevingspartijen
bij de ruimtelijke inrichting van Nederland
Zodat het goed gebruik van de leefomgeving een echt gezamenlijke
verantwoordelijkheid wordt van overheid, bedrijven en burgers,
op basis van een gezamenlijke omgevingsvisie

5. 5
Vijf rollen van de overheid
• Opsteller van de omgevingsvisie
• Beslisser over omgevingsbesluiten
• Initiatiefnemer van omgevingsplannen
• Toezichthouder op naleving van de nieuwe regels
• Eindverantwoordelijk voor het nieuw in te richten omgevingsbestel

6. 6
Vormen van participatie
• Eerste generatie burgerparticipatie: alleen inspraak op wettelijke
momenten (zienswijzen indienen, bezwaar aantekenen)
• Tweede generatie burgerparticipatie: in een vroeg stadium
meepraten over planvorming en uitvoering
• Derde generatie burgerparticipatie: zelf initiatieven ontwikkelen
Memorie van Toelichting: vroegtijdige participatie van de omgeving
realiseren

7. 7

8. Omgevingskaart vanuit project
Beslissers
Uitvoerders
GebruikersToeleveranciers

9. Omgevingskaart vanuit project
Beslissers
Uitvoerders
GebruikersToeleveranciers
Meedenken
Meedoen
Meeweten

11. Inbreng omgevingsvisie op
welk niveau?
•Welke gedachten hebben de actoren op ideologisch niveau:
wereldbeeld, gehanteerde waarden en normen
•Past het project bij de wereld die partijen willen?
Ideologisch
•Welke gedachten hebben de actoren op systeemniveau:
organisatie, structuur en spelregels: wie doet wat?
•Werkt het systeem nu naar behoren en hoe kan het beter?
Systeem
•Welke gedachten hebben de actoren op
probleemniveau: biedt dit project volgens hen de
juiste oplossing voor het gesignaleerde
probleem?
•Hebben we het goede probleem te pakken?
Probleem
•Gaat het beleid of project wel werken.
•Hoe zit het met de analyse, de aanpak
en de concrete maatregelen: passen
die bij deze actor?
Instrumenteel

12. Standpunt en belang
S
B
S
B
W & N W & N
Standpunt
Belang
De gouden driehoek: het gezamenlijk
belang zo groot mogelijk maken!
Waarden en Normen

13. Met verschillende belangen kan
verschillend worden omgegaan
Ik-oriëntatie
Wij-oriëntatie

14. Praktijk casus: visie Zuidas
Interactieproces
voor de ontwikkeling
van de visie op
Zuidas 2015
Maar eerst een filmpje….

15. Uitgangspunten
Nieuwe ideeën en inzichten ophalen
Controle houden over het proces
Managen van verwachtingen: duidelijkheid over
spelregels en wat er met de inbreng van
deelnemers wordt gedaan
Iedereen kan meedoen (laagdrempelig)
Draagt bij aan verandering reputatie Zuidas

16. Belangrijkste doelstellingen
 Verrijking van de visie
 Draagvlak voor het eindresultaat

17. Proces
Fase Wat Wie Vorm Participatieniveau
0 Verrijking thema’s +
informeren over
proces.
Informeren over het
proces
Dienst Zuidas/
Zuidasdok
Stadsdeel Zuid,
belangrijkste
stakeholders
Lunch
bijeenkomst
Eén op één
gesprekken
Adviseren
Informeren en
adviseren
1 Verdieping thema’s +
uitwerking in concrete
keuzemogelijkheden en
stellingen
Bedrijven in het gebied,
maatschappelijke
organisaties, stadsdeel
Zuid, gemeentelijke
diensten en
deskundigen
Expert meeting Adviseren
Mogelijkheid om
nieuwe
thema’s/onderwerpen
in te brengen
2 Beoordelen van
stellingen en dillema’s
Iedereen
Focus op iedereen die
in Zuidas woont en
werkt
Online panel Consulteren
Mogelijkheid om
nieuwe ideeën toe te
voegen
3 Concluderen Iedereen die aan fase 0,
1 of 2 heeft meegedaan
Slotbijeenkomst Adviseren
Aanbevelingen
worden verwerkt in
concept-visie Zuidas
4 Borgen van de
resultaten
Werkgroep
visieontwikkeling.
Dienst Zuidas
Bespreken hoe
met de
resultaten
wordt
omgegaan

18. Fase 0
Verrijken

19. Verrijking thema’s
1. Interne presentatie van het proces tijdens een lunchbijeenkomst.
2. Thematrekkers i.s.m. werkgroep schrijven thema’s uit en benoemen trends,
dilemma’s, kansen en risico’s.
De thema’s zijn:
 internationaal en ambitieus,
 verbonden met de stad,
 Zuidas op de fiets,
 levendige woonbuurt van Amsterdam,
 werk in uitvoering.
3. Presentatie proces aan belangrijkste stakeholders
4. Eén-op-één gesprekken met thematrekkers om fase1: expertmeeting voor te
bereiden.

20. Fase 1
Verdiepen

21. Verdieping thema’s
Bijeenkomst waarin:
 thematrekkers presenteren de belangrijkste vraagstukken. Dit
gebeurt m.b.v. een korte video (5 min). Na de video is er 15 minuten
tijd voor vragen
 werkateliers: thematrekkers bespreken mogelijkheden, ideeën en
oplossingen bespreken
 studenten VU (planologen, economen en sociologen) lopen rond en
formuleren stellingen
Deskundigen worden in samenspraak met werkgroep en
thematrekkers geselecteerd.
Raadscommissies wonen en openbare ruimte worden separaat
uitgenodigd.

22. Onze aanpak: visueel maken
inzichten/concepten, co-creatie

23. Fase 2
Beoordelen

24. Beoordelen en waarderen
 Online consultatie (website) van bewoners, bedrijven,
belangenorganisaties, medewerkers van de gemeente
Amsterdam, etc.. aan de hand van stellingen en
dilemma’s.
 De site bevat in ieder geval de volgende onderdelen:
 Waarom een nieuwe visie? Wat is een visie.
 Waarom meedenken +spelregels + wat doen we met de
resultaten. Op deze pagina staat ook een beschrijving van het
proces, inclusief verslag op hoofdlijnen van de resultaten van de
voorafgaande fasen
 De thema’s, trends en kansen voor Zuidas
 Stellingen: uw mening en welke stellingen zijn voor u belangrijk.
 Nieuws

25. Toegankelijkheid
De site biedt bezoekers verschillende manieren om door de content van
de site te gaan, namelijk:
1. op actualiteit (de laatste reacties).
2. op locatie (woon- of werkadres): zijn er mensen bij mij in de buurt die
meedoen?
3. via inbreng van herkenbare bedrijven en organisaties in het gebied
4. via een thema.
Voordelen: meedoen wordt persoonlijker en makkelijker, en het stimuleert
bedrijven en maatschappelijke organisaties om hun mening/visie met
iedereen te delen. Bijvoorbeeld op de kaart staat het logo van de RAI met
daaronder: Lees hier de visie van de RAI.

27. Fase 3
Concluderen

28. Concluderen
Slotbijeenkomst Boekmanzaal stadhuis.
Het programma zou er als volgt kunnen uitzien:
 inleiding en welkom
 toelichting op het proces en een aantal bijzondere resultaten
 de resultaten van de consultatie
 panel discussie met leden visie werkgroep
 afronding: wat doe we met de resultaten
Daarna start het formele proces van besluitvorming door College van B&W en gemeenteraad

29. Fase 4
Borgen

30. 30
Participatieproces
125 vertegenwoordigers van bedrijven, bewoners,
maatschappelijke instellingen, en studenten en
externe deskundigen in denkZuidas-sessie
874 volledig ingevulde stellingen
488 deelnemers spreken zich uit over
prioriteitstelling thema’s
18 visies van gezichtsbepalende stakeholders
1 uitgewerkte visie studenten UvA

32. 32
Een laatste waarschuwing
Hoed u voor het Mattheüs-effect !
“Want wie heeft, dien zal gegeven worden, en hij zal
overvloediglijk hebben;
maar wie niet heeft, van dien zal genomen worden, ook
dat hij heeft.”
(Matth. 12:13)

33. Discussie
 Hoe zien wij onze rol bij het vaststellen van een
omgevingsvisie Noord Holland, en op welke
gemeentelijke niveau(s) werken we dit uit in een
omgevingsvisie voor Zaanstad?
 Hoe willen wij dat praktisch gaan realiseren, met welke
partijen?

34. Title Text
Een betrokken omgeving toegewenst
Jan Jelle van Hasselt
janjelle@witcommunicatie.nl