1. Ang Kapaligiran at Likas na Y aman ng Asya
Ang likas na yaman (tinutukoy sa ekonomika bilang yamang lupa, lupain o hilaw na materyal) ay likas na nagkakaroon sa
loob ng mga kapaligiran na hindi gaanong ginagambala ng tao, sa isang likas na anyo.Kasalasang binibigyan ng katangian ang likas na
yaman sa laki ng kaibahan ng biyolohika na mayroon sa iba't ibang mga ekosistema.
Ang Asya ang pinakamalaking kontinente at sumasaklaw sa humigit-kumulang na ikatlong bahagi ng mundo. Ang
kontinenteng ito ay ang pinakamalaking lupalop sa buong mundo attinaguriang isa sa pinagsibulan ng mga dakilang Kabihasnan na
nagpabago at humubog sa kaisipan at paniniwala ng mga tao sa daigdig nating ito.Ilan sa mga kilalang kabihasnan na nagmula dito sa
Asya ay ang kabihasnang Tsina,India, Mesopotamia,Persia atkabihasnang Armaiko na may dalawang sangay-ang Israel at arabo. Sa
Asya rin matatagpuan ang Karagatang Indian, Dagat Timog Tsina (ang pinakamalaking dagat sa mundo), Karagatang
Pasipiko at Karagatang Artiko. Ang Europa ang kadikitnitong continente na pinaghiwalay lang ng mga hangganan ng kabundukan ng
URAL, Dagat ng caspian,Itim na dagat at ng kabundukan ng Cawkasus.Ang Suez Canal naman ang siyang hangganan nito bago
dumating sa bansang Ehipto ng kontinenteng Aprika.Sa dami ng mga pangkatng lahi ng mga tao, ang Asya pa rin ang nangunguna at
patuloy na yumayabong sa paglabas nito patungo sa iba pang mga bansa at pagdagsa din dito ng mga ibang lahi ng tao mula sa
kontinente ng Europa, Amerika at Afrika.
Ang Heograpiya ng Asya
Mga Anyong-lupa
Bilang pinakamalaking kontinente sa buong
mundo, matatagpuan sa Asya ang iba't ibang
any ong-lupa
1. Bundok at Bulubundukin - ang bundok ay
ang any ong-l upa na nakaangat mula sa lebel
ng dagat ( sea l evel ) at may taas na umaabot sa
48
Ang tuktok ng Bundok Everest
mahigit 2 000 talampakan. Ang mahabang
hanay ng mga bundok ay tinatawag na
bul ubundukin. Matatagpuan sa Asya ang
nagl alakihang bulubundukin. Pinakatanyag
sa mga ito ang Himalayas na bumabagtas
mul a Pakistan hanggang My anmar. Sa
bul ubunduking ito matatagpuan ang Bundok
Ev erest, ang itinuturing na pinakamataas na
bundok sa mundo. Katabi ng Himalayas ang
bul ubunduking Karakoram. Sa daaw ang
bul ubunduking ito matatagpuan ang halos
l ahat ng pinakamataas na bundok sa daigdig.
Ang iba pang mahalagang bulubundukin sa
Asy a ay ang Altai, Kunlun, Tien Shan, Hindu
Kush, Zagros, Caucasus, at Ural.
2.Bulkan - ito ay biy ak sa ibabaw ng lupa
kung saan dumadaloy ang maiinit at tunaw
Ang Bundok Fuji sa Japan
na mga bato na tinatawag na lav a o kung
saan nagmumula ang makapal na alikabok sa
pagsabog nito. Dahil sa mga pagsabog, daloy
ng lav a, at pagtatapon ng alikabok, karaniwan
sa mga bulkanay nakabubuo ng hugis-
balisungsong o hugis-apa na bundok, tulad
ng Fuji sa japan at May on sa Pilipinas--dalawa
sa mga kilalang bulkan sa Asy a. Ang iba pang
tany ag na bulkan sa Asy a ay ang krakatoa
at Tambora sa Indonesia. Ang Bulkang
Pinatubo naman sa Pilipinas ang nagtala ng
pinakamapanirang pagsabog nitong huling
siglo.

2. Chocolate Hills ng Pilipinas
3.Burol - ito ay isang nakaangat na any ong-lupa
na mas mababa kay sa bundok at karaniwan
ay bilugan. Ang rehiy on ng Kwangsi sa timog
China ay kilala dahil sa kamangha-mangha
niton mga burol. Tany ag din ang Chota
Nagpur sa India dahil sa mga burol nito
na inukit ng ulan mulanoong panahong
prehistoriko.
=-=-► Dahil naman sa traahedy ang dulot ng
Digmaang Koreano, ang mga burol sa mga
liblib na lugar sa Tangway ng Korea ay
nagkaroon ng mga pangalang tulad ng mga
sumusunod: Bunker Hill, old Baddy , Sniper
Ridge, Capitol Hill, Triangle Hill, Pike's
peak, Jackson Heights, at Jane Russell Hill.
Nagsilbing dambana ang mga burol na ito
ng libu-libong sundalong Amerikano na
nakioaglaban sa Digmaang Koreano.
4. Kapatagan - ito ay pantay at malawak na
any ong-lupa. Karaniwan sa mga kapatagan
ay malapit sa mga bay bay in. Ang mga
kilalang kapatagan sa Asy a ay matatagpuan
sa kanluran at hilaga ng Siberia (Russia),
silangang bay bay in ng China, silangang
bahagi ng Tangway ng Arabia, at gitnang
bahagi ng Indochina.
5. Talampas - ito ay may lawak na kapatagan
sa tuktok ng isang mataas na any ong-lupa.
Ang mahalagang talampas ng gitnang Siberia (Russia),
Mongolia, Tibet, Deccan (India), at Turkey .
Ilog Huang He o Yellow River
6. Lambak at Lunas ng Ilog - ang l ambak
ay kapatagang halos napalilibutan o
napagigitnaan ng bulubundukin. Karaniwan
sa mga l ambak ay mga lunas ng ilog o river
basin, isang mababang lugar kung saan
umaagos ang ilog. Ang mahalagang lunas
ng il og ng Asya ay ang Indus sa India at
Pakistan;Huang He at Yangtze sa China;
Irrawaddy sa Myanmar;Chao Phraya sa
Thailand;at Mekong na dumadaloy mula
Tibet hanggang Vietnam
7. Interyorng kontinenete - kal akihan ng
kal upaan ng Asya ay matatagpuan sa interyor
ng kontinete. Halos lahat ng matatayog na
bul ubundukin ng Asya ay nasa interyor o
mal ay o sa baybayin. Sa katunayan, maraming
bansang Asyano ang hindi napalilibutan o
hinahangganan ng dagat o karagatan tulad ng
Laos, Mongol ia, at Nepal.
8. Baybayin - ito ang tawag sa mga anyong-lupa
na mal apit sa dagat. Maraming kapatagan sa
Asy a ang malapit sa baybayin.
9. Tangway - ito ay kalupaang nakausli sa
dagat at halos napalilibutan ng tubig. Ang
mahal agang tangway ng Asya ay ang mga
tangw ay ng Arabia, India, Mal ay, Indochina,
at Kamchatka.
10. Isthmus - ito ay isang makitid na lupain na
nagsisilbing tulay na nagdurugtong sa dalawang
mal al aking kalupaan. Isang halimbawa nito
ang Isthmus ng Suez na nagdurugtong sa mga
kontinenteng Asya ng Afrika.
11. Pulo - ito ay isang lupaing napalilibutan
ng tubig. Maraming pulo ang matatagpuan
sa Asy a. Kabilang sa mga ito ang Honshu
at Hokkaido sa Japan;Sumatra at Java sa
Indonesia;Luzon at Mindanao sa Pilipinas;
at Borneo na pagmamay-ari ng mga bansang
Indonesia, Mal aysia, at Brunei.
12. Kapuluan o Arkipelago - ito ay pangkat ng
mga pul o. Ang mga bansang Japan, pilipinas,
Indonesia, at Maldives ay mga kapuluan.
Pinakamalaking arkipelago sa buong mundo

3. ang bansang Indonesia na tinatanyang mayroong
mahigit 13 000 pulo.
Mga Anyong-tubig
Ang mundo ay may mahigit na 70%
katubigan. Ang kontinenete ng Asya ay hindi
l amang napalilibutan ng malalawak na karagatan,
marami ring anyong-tubig na matatagpuan sa
l ooban nito.
1. Karagatan at Dagat - ang mga ito ay
mal aw ak na katubigang-alat. Sa hilaga ng
Asy a matatagpuan ang Karagatang Arktiko.
Mal aking bahagi ng Karagatang Arktiko
ang permanenteng nagyeyelo. Karugtong ng
karagatang ito ang mga dagat ng silangang
Siberia, Laptev, Kara, chukchi, at Barents.
Sa katimugan ng Asya matatagpuan ang
Karagatang Indian. Karugtong ng Karagatang
Indian ang Red Sea. Makikita naman sa
sil angan ng Asya ang Karagatang Pasipiko,
ang pinakamalawak at pinakamalalim na
karagatn sa buong mundo. Ito ay may lawak
na 165 384 000 kilometro kwadrado.
Karugtong ng Karagatang Pasipiko
ang mga dagat ng Timog China,
Sil angang China, Japan, Okhotsk, at Bering.
Sa hil agang-kanlurang bahagi ng Karagatang
Pasipiko matatagpuan ang Marianas Trench. Ito
ang pinakamalalim na bambang sa daigdig.
Kahabaan ng Ilog Hunag He
2. Ilog - ito ang anyong tubig na dumadaloy mula
sa mataas na l ugar tulad ng bundok pababa sa
l aw a o dagat, o kaya ay sumasanib sa iba pang
mas mal aking ilog. Sa Asya, ang mga kilalang ilog
ay ang Ob, Yenisei, at Lena sa Russia;Yangtze at
Huang He sa China;Ganges sa Hilagang India at
Bangl adesh;Indus sa bandang Tibet, India, at
Pakistan;Brahmaputra sa Bangladesh;Tigris sa
bahaging Turkey at iraq;Euphrates sa bahaging
Turkey, Sy ria, at iraq;Irrawaddy at Salween sa
My anmar;at Jordan sa Syria, Israel, at Jordan.
Lawa Baikal ng Russia
3. Lawa - ito ay malawak na anyong-tubig na
nakukulong ng lupa. May dalwang uri ng
l aw a, ang maalat at ang tabang. Maraming
mal al awak na lawa na may tubig-alat at
napagkakamalang dagat. Halimbawa ng mga
ito ang mga dagat ng Dead, Aral, Caspian, at
Bl ack. Samantala, ang Lawa ng Baikal naman
sa Siberia sa Russia ang pinakmalawwak at
pinakamalalim na lawang tabang sa mundo
4. Kipot - isa itong makitid na katubigan na nag-
uugnay sa dalawang mas malaking anyong-
tubig. Ang kipot ng Bering (Russia) ay nag-
uugnay sa mga dagat na Bering t Chukchi.
Ang Kipot nga Malacca (Mal aysia) naman ay
nag-uugnay sa Karagatang Indian at Dagat
Golpo ng Persia
Jav a.
5. Golpo - ito ay malawak na
karugotng ng dagat. Ang kabuuan ng golpo
ay halos napaliligiran ng kalupaan. Sa Asya,
tany ag ang Golpo ng Persia dahil sa langis na
nakukuha rito. Ang iba pang kilalang golpo sa
Asy a ay ang Tonkin, Aden, oman, at Thailand.

4. 6. Look - ito ang kabaligtaran ng golpo. Ang look
ay hindi gaanong napaliligiran ng kalupaan.
Ang pinakamalaking look sa Asya ay ang look
ng Bengal na humhati sa rehiyon ng Timog
at Timog-Kanl urang Asya.
Ang Asya ay ang isa sa mga lupalop ng mundo. Ang Asya ang
may pinakamalaking bahagdan ng populasyon at sa lawak,
sapagkat sakop nito ang 1/3 ng mundo. Sa kanluran ng Asya
matatagpuan ang lupalop ng Europa; sa timog-silangan at
silangan ang Awstralya at Osyanya; sa timog-kanluran naman
banda ang Aprika.