SlideShare ist ein Scribd-Unternehmen logo
1 von 58
Toekomst en heden
van de zorg
Rick ter Stege
Vraag 1
Wat waren de totale collectieve
zorguitgaven in 2014?
A 64,3 miljard
B 77,8 miljard
2
Vraag 1
Wat waren de totale collectieve
zorguitgaven in 2014?
77,8 miljard
3
Vraag 2
Hoeveel procent van het inkomen is een
doorsnee gezin kwijt aan zorg?
A 13,7%
B 23,5%
4
Vraag 2
Hoeveel procent van het inkomen is een
doorsnee gezin kwijt aan zorg?
23,5 %
(ruim 11.000 euro)
5
Vraag 3
Hoeveel kost een dag in het ziekenhuis?
A €1.200
B €1.600
6
Vraag 3
Hoeveel kost een dag in het ziekenhuis?
1200 euro
7
Vraag 4
Hoeveel maanden zorg kun je betalen als je
het basisonderwijs afschaft?
A Nog geen 2 maanden zorg
B Net 5 maanden zorg
Vraag 4
Hoeveel maanden zorg kun je betalen als je
het basisonderwijs afschaft?
Basisonderwijs afschaffen =
Nog geen 2 maanden zorg
9
Vraag 5
Hoeveel maanden zorg kun je betalen als je
de politie afschaft?
A 1 maand zorg
B 3 maanden zorg
10
Vraag 5
Hoeveel maanden zorg kun je betalen als je
de politie afschaft?
Politie afschaffen =
1 maand zorg
11
Vraag 6
Hoeveel dagen zorg kun je betalen als je
het cultuurbudget afschaft?
A 5 dagen zorg
B 10 dagen zorg
12
Vraag 6
Hoeveel dagen zorg kun je betalen als je
het cultuurbudget afschaft?
Cultuur afschaffen =
5 dagen zorg
13
18,4
miljard
25
miljard
9,4
miljard
5,0
miljard
Bijv.
Jeugdzorg
3,9 miljard
Demografische ontwikkelingen.
Aantal ouderen neemt toe terwijl het aandeel jongeren afneemt.
Dit betekent: meer zorgvraag door ouderen bij afnemende beroepsbevolking.
Voortschrijdende technologie maakt
het mogelijk steeds meer gebreken te
compenseren.
Organisatie van de zorg
Meer zelfregie voor de patiënt
Algemene dagelijkse levensverrichtingen (ADL)
Beoogde doelen vertaald naar beleid
1. Participeren in eigen omgeving met
steun via de Wmo
2. Samenhangende zorg in de Zvw
3. Recht op zorg voor kwetsbare mensen
via de Wlz
4. Mensen blijven langer thuis wonen
26
Kernwaarden
Zorgverzekeraars
Zorgkantoren
Gemeenten
Gemeenten
Inkopers
Wet Langdurige Zorg, Wet Maatschappelijke
Ondersteuning, Zorgverzekeringswet en Jeugdzorg
31
zorgkantoor
zorgverzekeraars
1. Kwantitatieve effecten
Boventalligheid in ouderenzorg, gehandicaptenzorg, GGZ en de kinderopvang
in de agogische beroepen op niveau 3, 4 en 5, en niveau 2 in de zorg en welzijn.
Meer vraag naar hoger geschoold personeel
Groei zorgvraag vanaf 2020
2. Kwalitatieve effecten
Structurele inzet van mantelzorgers en vrijwilligers nodig.
Zorgverzekeraars en gemeenten hebben de regie m.b.t. de kwaliteit van de te
leveren zorg en diensten.
Kwaliteitszorg als sturingsinstrument maakt goed opgeleid personeel van
uitermate groot belang.
Andere competenties van (toekomstig) personeel zijn nodig als gevolg van
andere zorgconcepten (zorg in de buurt en daarmee ook zorg, welzijn en
technologie).
Gevolgen van maatregelen voor de arbeidsmarkt op een rij
Ontwikkeling werkgelegenheid (x1000 fte)
In 2015 is de Werkgelegenheid in
VVT , langdurige GGZ, gehandicaptenzorg en jeugdzorg
ongeveer 22 duizend fte (36 duizend personen) lager ligt dan in 2013.
-2,960
-960
-400
-770
-1,370
70
230
200
20
-3,500 -3,000 -2,500 -2,000 -1,500 -1,000 -500 0 500
Totaal
WMD
Jeugdzorg
Kinderopvang
VVT
Gehandicaptenzorg
Overige zorg
GGZ
Ziekenhuizen
Uitbreidingsvraag/krimp zorg en WJK, Haaglanden, 2013-2017
Uitbreidingsvraag/krimp personeel
werknemers werknemers Abs. ontw. % Ontw.
(VOV) 2012 (VOV) 2017 2012-2017 2012-2017
Verpleegkundige (niveau 5) 2.910 3.190 280 10%
Verpleegkundige (niveau 4) 7.900 8.090 190 2%
Verzorgende (niveau 3) 9.620 9.000 -620 -6%
Helpende zorg en welzijn (niveau 2) 1.990 1.830 -160 -8%
Zorghulp (niveau 1) 3.710 2.920 -780 -21%
Sociaal pedagogische hulpverlening (niveau 5) 4.960 4.710 -250 -5%
Sociaal cultureel werker (niveau 5) 610 560 -50 -8%
Sociaal cultureel werker (niveau 4) 180 170 -20 -8%
Maatschappelijk werk en dienstverlening (niveau 5) 2.120 1.940 -180 -8%
Sociaal maatschappelijke dienstverlening (niveau 4) 210 200 -10 -7%
Pedagogiek (niveau 5) 1.390 1.310 -80 -6%
SAW (niveau 4) 5.020 4.720 -310 -6%
SAW (niveau 3) 1.990 1.880 -100 -5%
Totaal VOV-personeel 42.620 40.530 -2.080 -5%
Bron: Etil
Er staat een olifant in de bestuurskamer
Veranderingen in de zorg zijn zo manifest dat ze
ieders volledig aandacht vragen
Overheid
De basis voor een regionaal sociaal akkoord zorg & welzijn
Stilzitten is geen optie
Gericht arbeidsmarkt- en onderwijsbeleid wel
Wijkgericht samen-
werken dichter bij de
mensen thuis
Samenwerken met andere professionals in
Ouderenzorg, jeugd, ggz, welzijn, zelfmanagement,
preventie en leefstijl (multidisciplinaire teams)
Wat betekent dit
alles voor het
onderwijs?
Toekomstig professionals in de (basis)zorg;
-Beschikken over: - een kwalitatief brede opleiding (3,4,5)
- sociale vaardigheden
- diagnostische, communicatieve,
organisatorische, coachende en coördinerende
competenties.
-Openstaan voor technologische ontwikkelingen
-In hun werk kunnen schakelen tussen de nulde, eerste en tweede
lijn (multidisciplinair team) en kunnen samenwerken met de
welzijnsmedewerkers in de buurt.
Zorgprofessionals moeten kennis hebben van de sociale kaart, in
staat zijn om vraagsturing te bevorderen en de vraag naar zorg te
dempen door een preventieve aanpak.
Zorgverleners zijn in de toekomst beter
toegerust voor preventie van ziekte en
het langdurig ondersteunen van
chronisch zieken.
Psychosociale en maatschappelijke
gevolgen van chronische aandoeningen
vergen dan systematisch aandacht.
 Agogische vaardigheden, communicatieve
vaardigheden en samenwerkings-
vaardigheden worden belangrijker.
 Proactief werken krijgt een sterker accent.
De zorgvraag verandert en de technologische
mogelijkheden nemen toe.
Dit heeft ook grote consequenties voor de
mensen die in de zorg werken.
Leer jongeren al vroeg te werken met de nieuwste
technologieën.
Technologie maakt het mogelijk om zonder
kwaliteitsverlies taken naar lager opgeleiden te
verschuiven.
De uitdaging is niet alleen om de nieuwe technologieën
te leren toepassen, maar meer hoe de technologie in
het geheel van zorgprocessen te kunnen plaatsen.
Bent u er nog?
Beheersing uitgavengroei met meer kwaliteit van zorg
Aan welke knoppen
draaien we?
49
Inschatting Zorgverdeling in 2030
52
Samenwerken met andere professionals in de zorg
Nieuwe taken naar gemeenten
Boodschap Minister VWS
Enquete arbeidsmarkt zorg & welzijn
Dank voor uw aandacht!

Weitere ähnliche Inhalte

Was ist angesagt?

Sessie F. Zorgcampus Noorderboog Meppel
Sessie F. Zorgcampus Noorderboog MeppelSessie F. Zorgcampus Noorderboog Meppel
Sessie F. Zorgcampus Noorderboog MeppelPraktijkleerstoel
 
Diner pensant strategisch netwerk eerstelijn zorg noord holland 16 juni 2010
Diner pensant strategisch netwerk eerstelijn zorg noord holland 16 juni 2010Diner pensant strategisch netwerk eerstelijn zorg noord holland 16 juni 2010
Diner pensant strategisch netwerk eerstelijn zorg noord holland 16 juni 2010tomjutten
 
Presentatie diner pensant 14 juni 2010 def
Presentatie diner pensant 14 juni 2010 defPresentatie diner pensant 14 juni 2010 def
Presentatie diner pensant 14 juni 2010 deftomjutten
 
Aef (aris van veldhuisen) de positie van het ggd in het sociaal domein...
Aef (aris van veldhuisen)   de positie van het ggd in het sociaal domein...Aef (aris van veldhuisen)   de positie van het ggd in het sociaal domein...
Aef (aris van veldhuisen) de positie van het ggd in het sociaal domein...Boris de Jong
 
ActiZ visie op zorg: 'Zorgen van morgen'- Ouderenzorg VVT
ActiZ visie op zorg: 'Zorgen van morgen'- Ouderenzorg VVT ActiZ visie op zorg: 'Zorgen van morgen'- Ouderenzorg VVT
ActiZ visie op zorg: 'Zorgen van morgen'- Ouderenzorg VVT ActiZ
 
preventieve_zorg_voor_jeugddef (4)
preventieve_zorg_voor_jeugddef (4)preventieve_zorg_voor_jeugddef (4)
preventieve_zorg_voor_jeugddef (4)Karin Boode
 
2014-4 wijkgerichte preventie Huub Tijdschrift LVW
2014-4 wijkgerichte preventie Huub Tijdschrift LVW2014-4 wijkgerichte preventie Huub Tijdschrift LVW
2014-4 wijkgerichte preventie Huub Tijdschrift LVWHuub Sibbing
 
100104 Presentatie Anneke Venema
100104 Presentatie Anneke Venema100104 Presentatie Anneke Venema
100104 Presentatie Anneke Venematomjutten
 
QuickScan-ondersteuningsbehoefte-zorgintensieve-gezinnen-deel2-Brussenpdf
QuickScan-ondersteuningsbehoefte-zorgintensieve-gezinnen-deel2-BrussenpdfQuickScan-ondersteuningsbehoefte-zorgintensieve-gezinnen-deel2-Brussenpdf
QuickScan-ondersteuningsbehoefte-zorgintensieve-gezinnen-deel2-BrussenpdfAnjet Van Dijken
 
150910 praktijkmiddag hoogeveen jeugdhulp drenthe
150910 praktijkmiddag hoogeveen   jeugdhulp drenthe150910 praktijkmiddag hoogeveen   jeugdhulp drenthe
150910 praktijkmiddag hoogeveen jeugdhulp drentheKING
 
artikel Van ZZ via GG naar MM
artikel  Van ZZ via GG naar MMartikel  Van ZZ via GG naar MM
artikel Van ZZ via GG naar MMHuub Sibbing
 
Van ZZ via GG naar MM
Van ZZ via GG naar MMVan ZZ via GG naar MM
Van ZZ via GG naar MMHuub Sibbing
 
Innovatie na de verkiezingen (ZIP Cafe 15 juni)
Innovatie na de verkiezingen (ZIP Cafe 15 juni)Innovatie na de verkiezingen (ZIP Cafe 15 juni)
Innovatie na de verkiezingen (ZIP Cafe 15 juni)Zorginnovatieplatform
 
Samen geestelijk gezond katrien schryvers - vermaatschappelijking van zorg
Samen geestelijk gezond   katrien schryvers - vermaatschappelijking van zorgSamen geestelijk gezond   katrien schryvers - vermaatschappelijking van zorg
Samen geestelijk gezond katrien schryvers - vermaatschappelijking van zorgUPoliteia
 
Van merkbaar naar meetbaar - een beknopte uitleg van onze Monitor Maatschappe...
Van merkbaar naar meetbaar - een beknopte uitleg van onze Monitor Maatschappe...Van merkbaar naar meetbaar - een beknopte uitleg van onze Monitor Maatschappe...
Van merkbaar naar meetbaar - een beknopte uitleg van onze Monitor Maatschappe...Bianca den Outer
 
ZONH-werkconferentie Kompas voor e-health: Workshop Zelfmanagement omdat jij ...
ZONH-werkconferentie Kompas voor e-health: Workshop Zelfmanagement omdat jij ...ZONH-werkconferentie Kompas voor e-health: Workshop Zelfmanagement omdat jij ...
ZONH-werkconferentie Kompas voor e-health: Workshop Zelfmanagement omdat jij ...ROS_ZONH
 
Samen geestelijk gezond joris housen - samenwerking shm en ggz in netwerk s...
Samen geestelijk gezond   joris housen - samenwerking shm en ggz in netwerk s...Samen geestelijk gezond   joris housen - samenwerking shm en ggz in netwerk s...
Samen geestelijk gezond joris housen - samenwerking shm en ggz in netwerk s...UPoliteia
 
Pres diner pensant 16 6
Pres diner pensant 16 6Pres diner pensant 16 6
Pres diner pensant 16 6tomjutten
 

Was ist angesagt? (20)

Sessie F. Zorgcampus Noorderboog Meppel
Sessie F. Zorgcampus Noorderboog MeppelSessie F. Zorgcampus Noorderboog Meppel
Sessie F. Zorgcampus Noorderboog Meppel
 
Diner pensant strategisch netwerk eerstelijn zorg noord holland 16 juni 2010
Diner pensant strategisch netwerk eerstelijn zorg noord holland 16 juni 2010Diner pensant strategisch netwerk eerstelijn zorg noord holland 16 juni 2010
Diner pensant strategisch netwerk eerstelijn zorg noord holland 16 juni 2010
 
Presentatie diner pensant 14 juni 2010 def
Presentatie diner pensant 14 juni 2010 defPresentatie diner pensant 14 juni 2010 def
Presentatie diner pensant 14 juni 2010 def
 
Aef (aris van veldhuisen) de positie van het ggd in het sociaal domein...
Aef (aris van veldhuisen)   de positie van het ggd in het sociaal domein...Aef (aris van veldhuisen)   de positie van het ggd in het sociaal domein...
Aef (aris van veldhuisen) de positie van het ggd in het sociaal domein...
 
ActiZ visie op zorg: 'Zorgen van morgen'- Ouderenzorg VVT
ActiZ visie op zorg: 'Zorgen van morgen'- Ouderenzorg VVT ActiZ visie op zorg: 'Zorgen van morgen'- Ouderenzorg VVT
ActiZ visie op zorg: 'Zorgen van morgen'- Ouderenzorg VVT
 
Sociale wijkteams
Sociale wijkteamsSociale wijkteams
Sociale wijkteams
 
preventieve_zorg_voor_jeugddef (4)
preventieve_zorg_voor_jeugddef (4)preventieve_zorg_voor_jeugddef (4)
preventieve_zorg_voor_jeugddef (4)
 
2014-4 wijkgerichte preventie Huub Tijdschrift LVW
2014-4 wijkgerichte preventie Huub Tijdschrift LVW2014-4 wijkgerichte preventie Huub Tijdschrift LVW
2014-4 wijkgerichte preventie Huub Tijdschrift LVW
 
100104 Presentatie Anneke Venema
100104 Presentatie Anneke Venema100104 Presentatie Anneke Venema
100104 Presentatie Anneke Venema
 
QuickScan-ondersteuningsbehoefte-zorgintensieve-gezinnen-deel2-Brussenpdf
QuickScan-ondersteuningsbehoefte-zorgintensieve-gezinnen-deel2-BrussenpdfQuickScan-ondersteuningsbehoefte-zorgintensieve-gezinnen-deel2-Brussenpdf
QuickScan-ondersteuningsbehoefte-zorgintensieve-gezinnen-deel2-Brussenpdf
 
150910 praktijkmiddag hoogeveen jeugdhulp drenthe
150910 praktijkmiddag hoogeveen   jeugdhulp drenthe150910 praktijkmiddag hoogeveen   jeugdhulp drenthe
150910 praktijkmiddag hoogeveen jeugdhulp drenthe
 
artikel Van ZZ via GG naar MM
artikel  Van ZZ via GG naar MMartikel  Van ZZ via GG naar MM
artikel Van ZZ via GG naar MM
 
Van ZZ via GG naar MM
Van ZZ via GG naar MMVan ZZ via GG naar MM
Van ZZ via GG naar MM
 
Comfortabel wonen zip 14 april 2010
Comfortabel wonen zip 14 april 2010Comfortabel wonen zip 14 april 2010
Comfortabel wonen zip 14 april 2010
 
Innovatie na de verkiezingen (ZIP Cafe 15 juni)
Innovatie na de verkiezingen (ZIP Cafe 15 juni)Innovatie na de verkiezingen (ZIP Cafe 15 juni)
Innovatie na de verkiezingen (ZIP Cafe 15 juni)
 
Samen geestelijk gezond katrien schryvers - vermaatschappelijking van zorg
Samen geestelijk gezond   katrien schryvers - vermaatschappelijking van zorgSamen geestelijk gezond   katrien schryvers - vermaatschappelijking van zorg
Samen geestelijk gezond katrien schryvers - vermaatschappelijking van zorg
 
Van merkbaar naar meetbaar - een beknopte uitleg van onze Monitor Maatschappe...
Van merkbaar naar meetbaar - een beknopte uitleg van onze Monitor Maatschappe...Van merkbaar naar meetbaar - een beknopte uitleg van onze Monitor Maatschappe...
Van merkbaar naar meetbaar - een beknopte uitleg van onze Monitor Maatschappe...
 
ZONH-werkconferentie Kompas voor e-health: Workshop Zelfmanagement omdat jij ...
ZONH-werkconferentie Kompas voor e-health: Workshop Zelfmanagement omdat jij ...ZONH-werkconferentie Kompas voor e-health: Workshop Zelfmanagement omdat jij ...
ZONH-werkconferentie Kompas voor e-health: Workshop Zelfmanagement omdat jij ...
 
Samen geestelijk gezond joris housen - samenwerking shm en ggz in netwerk s...
Samen geestelijk gezond   joris housen - samenwerking shm en ggz in netwerk s...Samen geestelijk gezond   joris housen - samenwerking shm en ggz in netwerk s...
Samen geestelijk gezond joris housen - samenwerking shm en ggz in netwerk s...
 
Pres diner pensant 16 6
Pres diner pensant 16 6Pres diner pensant 16 6
Pres diner pensant 16 6
 

Andere mochten auch

Introductie workshop subsidiekanalen voor ouderenzorg - Birgit Morlion
Introductie workshop subsidiekanalen voor ouderenzorg - Birgit MorlionIntroductie workshop subsidiekanalen voor ouderenzorg - Birgit Morlion
Introductie workshop subsidiekanalen voor ouderenzorg - Birgit Morlionimec
 
Thema zorgvriendelijke gemeente presentatie familiehulp
Thema zorgvriendelijke gemeente   presentatie familiehulpThema zorgvriendelijke gemeente   presentatie familiehulp
Thema zorgvriendelijke gemeente presentatie familiehulpbeweging.net
 
Reflectie en interactie
Reflectie en interactieReflectie en interactie
Reflectie en interactieflanderscare
 
Karel Vinck 2
Karel Vinck 2Karel Vinck 2
Karel Vinck 2ceysens
 
Innovatie in health seminar stefan wijnen - microsoft
Innovatie in health seminar   stefan wijnen - microsoftInnovatie in health seminar   stefan wijnen - microsoft
Innovatie in health seminar stefan wijnen - microsoftAnn Huygelier
 
Ouderenzorg: Voldoende en kwaliteitsvolle zorg voor alle ouderen
Ouderenzorg:  Voldoende en kwaliteitsvolle zorg voor alle ouderenOuderenzorg:  Voldoende en kwaliteitsvolle zorg voor alle ouderen
Ouderenzorg: Voldoende en kwaliteitsvolle zorg voor alle ouderenLDD
 
Elevation bakas zorg
Elevation bakas zorgElevation bakas zorg
Elevation bakas zorgandrebolland
 
Trends In De Zorg
Trends In De ZorgTrends In De Zorg
Trends In De Zorgkikiwiki1
 
Presentatie adjiedj bakas
Presentatie adjiedj bakasPresentatie adjiedj bakas
Presentatie adjiedj bakasElibert Beukens
 
Shift happens: Toekomst van gezondheid en zorg
Shift happens:  Toekomst van gezondheid en zorgShift happens:  Toekomst van gezondheid en zorg
Shift happens: Toekomst van gezondheid en zorgRuud Veltenaar
 
Flexicura hoe verandert mijn zorg
Flexicura hoe verandert mijn zorg Flexicura hoe verandert mijn zorg
Flexicura hoe verandert mijn zorg Pieter Schutz
 
Ziekenhuis van de Toekomst
Ziekenhuis van de ToekomstZiekenhuis van de Toekomst
Ziekenhuis van de Toekomstbasvaneijndhoven
 
Innoveren in de zorg: trends en de financiering die daarbij past - Workshop H...
Innoveren in de zorg: trends en de financiering die daarbij past - Workshop H...Innoveren in de zorg: trends en de financiering die daarbij past - Workshop H...
Innoveren in de zorg: trends en de financiering die daarbij past - Workshop H...Rabobank
 

Andere mochten auch (14)

Introductie workshop subsidiekanalen voor ouderenzorg - Birgit Morlion
Introductie workshop subsidiekanalen voor ouderenzorg - Birgit MorlionIntroductie workshop subsidiekanalen voor ouderenzorg - Birgit Morlion
Introductie workshop subsidiekanalen voor ouderenzorg - Birgit Morlion
 
Thema zorgvriendelijke gemeente presentatie familiehulp
Thema zorgvriendelijke gemeente   presentatie familiehulpThema zorgvriendelijke gemeente   presentatie familiehulp
Thema zorgvriendelijke gemeente presentatie familiehulp
 
Reflectie en interactie
Reflectie en interactieReflectie en interactie
Reflectie en interactie
 
Karel Vinck 2
Karel Vinck 2Karel Vinck 2
Karel Vinck 2
 
Innovatie in health seminar stefan wijnen - microsoft
Innovatie in health seminar   stefan wijnen - microsoftInnovatie in health seminar   stefan wijnen - microsoft
Innovatie in health seminar stefan wijnen - microsoft
 
Ouderenzorg: Voldoende en kwaliteitsvolle zorg voor alle ouderen
Ouderenzorg:  Voldoende en kwaliteitsvolle zorg voor alle ouderenOuderenzorg:  Voldoende en kwaliteitsvolle zorg voor alle ouderen
Ouderenzorg: Voldoende en kwaliteitsvolle zorg voor alle ouderen
 
Elevation bakas zorg
Elevation bakas zorgElevation bakas zorg
Elevation bakas zorg
 
Zorgnet Peter Degadt op symposium "Communicatie troef"
Zorgnet Peter Degadt op symposium "Communicatie troef"Zorgnet Peter Degadt op symposium "Communicatie troef"
Zorgnet Peter Degadt op symposium "Communicatie troef"
 
Trends In De Zorg
Trends In De ZorgTrends In De Zorg
Trends In De Zorg
 
Presentatie adjiedj bakas
Presentatie adjiedj bakasPresentatie adjiedj bakas
Presentatie adjiedj bakas
 
Shift happens: Toekomst van gezondheid en zorg
Shift happens:  Toekomst van gezondheid en zorgShift happens:  Toekomst van gezondheid en zorg
Shift happens: Toekomst van gezondheid en zorg
 
Flexicura hoe verandert mijn zorg
Flexicura hoe verandert mijn zorg Flexicura hoe verandert mijn zorg
Flexicura hoe verandert mijn zorg
 
Ziekenhuis van de Toekomst
Ziekenhuis van de ToekomstZiekenhuis van de Toekomst
Ziekenhuis van de Toekomst
 
Innoveren in de zorg: trends en de financiering die daarbij past - Workshop H...
Innoveren in de zorg: trends en de financiering die daarbij past - Workshop H...Innoveren in de zorg: trends en de financiering die daarbij past - Workshop H...
Innoveren in de zorg: trends en de financiering die daarbij past - Workshop H...
 

Ähnlich wie Heden en toekomst van de zorg

Zorgen voor over over-morgen, een toekomstverkenning naar zorg en zorghuisves...
Zorgen voor over over-morgen, een toekomstverkenning naar zorg en zorghuisves...Zorgen voor over over-morgen, een toekomstverkenning naar zorg en zorghuisves...
Zorgen voor over over-morgen, een toekomstverkenning naar zorg en zorghuisves...Joost Willems
 
Powerpoint Wat heeft een ZZP wijkverpleegkundige aan een wijkanalyse
Powerpoint Wat heeft een ZZP wijkverpleegkundige aan een wijkanalysePowerpoint Wat heeft een ZZP wijkverpleegkundige aan een wijkanalyse
Powerpoint Wat heeft een ZZP wijkverpleegkundige aan een wijkanalyseFiona Isaac
 
Workshop C - De Wijkanalyse
Workshop C - De WijkanalyseWorkshop C - De Wijkanalyse
Workshop C - De WijkanalyseStijn Huijsmans
 
ZONH-werkconferentie Kompas voor e-Health: Lezing Jeroen Crasborn - "E-health...
ZONH-werkconferentie Kompas voor e-Health: Lezing Jeroen Crasborn - "E-health...ZONH-werkconferentie Kompas voor e-Health: Lezing Jeroen Crasborn - "E-health...
ZONH-werkconferentie Kompas voor e-Health: Lezing Jeroen Crasborn - "E-health...ROS_ZONH
 
Plenair Anouska Mosterdijk
Plenair Anouska MosterdijkPlenair Anouska Mosterdijk
Plenair Anouska MosterdijkROS_ZONH
 
Zorg | 150211 | Duurzame bancaire financiering van zorgvastgoed | Presentati...
Zorg | 150211 |  Duurzame bancaire financiering van zorgvastgoed | Presentati...Zorg | 150211 |  Duurzame bancaire financiering van zorgvastgoed | Presentati...
Zorg | 150211 | Duurzame bancaire financiering van zorgvastgoed | Presentati...Flevum
 
Handleiding Qsuite | Wat is een indicatie, hoe stel ik die op en hoe leg ik d...
Handleiding Qsuite | Wat is een indicatie, hoe stel ik die op en hoe leg ik d...Handleiding Qsuite | Wat is een indicatie, hoe stel ik die op en hoe leg ik d...
Handleiding Qsuite | Wat is een indicatie, hoe stel ik die op en hoe leg ik d...Evelien Verkade
 
Gastcollege: innovatiemanagement in de zorg
Gastcollege: innovatiemanagement in de zorgGastcollege: innovatiemanagement in de zorg
Gastcollege: innovatiemanagement in de zorgZorginnovatieplatform
 
Bijeenkomst 8 september 2011 stg en alliantie gezondheidsvaardigheden
Bijeenkomst 8 september 2011 stg en alliantie gezondheidsvaardighedenBijeenkomst 8 september 2011 stg en alliantie gezondheidsvaardigheden
Bijeenkomst 8 september 2011 stg en alliantie gezondheidsvaardighedenSTGHMFANS
 
Zelfmanagement en gezondheidsvaardigheden in drie mogelijke toekomsten
Zelfmanagement en gezondheidsvaardigheden in drie mogelijke toekomstenZelfmanagement en gezondheidsvaardigheden in drie mogelijke toekomsten
Zelfmanagement en gezondheidsvaardigheden in drie mogelijke toekomstenSTGHMFANS
 
Bijeenkomst 8 september 2011 stg en alliantie gezondheidsvaardigheden
Bijeenkomst 8 september 2011 stg en alliantie gezondheidsvaardighedenBijeenkomst 8 september 2011 stg en alliantie gezondheidsvaardigheden
Bijeenkomst 8 september 2011 stg en alliantie gezondheidsvaardighedenSTGHMFANS
 
Rvz advies perspectief op gezondheid 20/20
Rvz advies perspectief op gezondheid 20/20Rvz advies perspectief op gezondheid 20/20
Rvz advies perspectief op gezondheid 20/20Ciran Media
 
Programma Raedelijn 2016
Programma Raedelijn 2016 Programma Raedelijn 2016
Programma Raedelijn 2016 Raedelijn
 
Toekomst bekostiging huisartsenzorg - stand van zaken 28 januari 2014
Toekomst bekostiging huisartsenzorg - stand van zaken 28 januari 2014Toekomst bekostiging huisartsenzorg - stand van zaken 28 januari 2014
Toekomst bekostiging huisartsenzorg - stand van zaken 28 januari 2014Henkjan Werkt
 
Caring community als wenkend perspectief
Caring community als wenkend perspectiefCaring community als wenkend perspectief
Caring community als wenkend perspectiefGeert van der Heijden
 
pres JdG VitalHealth symposium
pres JdG VitalHealth symposiumpres JdG VitalHealth symposium
pres JdG VitalHealth symposiumCbusineZ
 

Ähnlich wie Heden en toekomst van de zorg (20)

ZZG zorggroep
ZZG zorggroepZZG zorggroep
ZZG zorggroep
 
Actuele veranderingen gezondheidszorg 10 juni 2014
Actuele veranderingen gezondheidszorg 10 juni 2014Actuele veranderingen gezondheidszorg 10 juni 2014
Actuele veranderingen gezondheidszorg 10 juni 2014
 
Zorgen voor over over-morgen, een toekomstverkenning naar zorg en zorghuisves...
Zorgen voor over over-morgen, een toekomstverkenning naar zorg en zorghuisves...Zorgen voor over over-morgen, een toekomstverkenning naar zorg en zorghuisves...
Zorgen voor over over-morgen, een toekomstverkenning naar zorg en zorghuisves...
 
Powerpoint Wat heeft een ZZP wijkverpleegkundige aan een wijkanalyse
Powerpoint Wat heeft een ZZP wijkverpleegkundige aan een wijkanalysePowerpoint Wat heeft een ZZP wijkverpleegkundige aan een wijkanalyse
Powerpoint Wat heeft een ZZP wijkverpleegkundige aan een wijkanalyse
 
Workshop C - De Wijkanalyse
Workshop C - De WijkanalyseWorkshop C - De Wijkanalyse
Workshop C - De Wijkanalyse
 
Vitaal-Thuis-visie
Vitaal-Thuis-visieVitaal-Thuis-visie
Vitaal-Thuis-visie
 
ZONH-werkconferentie Kompas voor e-Health: Lezing Jeroen Crasborn - "E-health...
ZONH-werkconferentie Kompas voor e-Health: Lezing Jeroen Crasborn - "E-health...ZONH-werkconferentie Kompas voor e-Health: Lezing Jeroen Crasborn - "E-health...
ZONH-werkconferentie Kompas voor e-Health: Lezing Jeroen Crasborn - "E-health...
 
Plenair Anouska Mosterdijk
Plenair Anouska MosterdijkPlenair Anouska Mosterdijk
Plenair Anouska Mosterdijk
 
Presentatie SBIR infobijeenkomst
Presentatie SBIR infobijeenkomstPresentatie SBIR infobijeenkomst
Presentatie SBIR infobijeenkomst
 
Zorg | 150211 | Duurzame bancaire financiering van zorgvastgoed | Presentati...
Zorg | 150211 |  Duurzame bancaire financiering van zorgvastgoed | Presentati...Zorg | 150211 |  Duurzame bancaire financiering van zorgvastgoed | Presentati...
Zorg | 150211 | Duurzame bancaire financiering van zorgvastgoed | Presentati...
 
Handleiding Qsuite | Wat is een indicatie, hoe stel ik die op en hoe leg ik d...
Handleiding Qsuite | Wat is een indicatie, hoe stel ik die op en hoe leg ik d...Handleiding Qsuite | Wat is een indicatie, hoe stel ik die op en hoe leg ik d...
Handleiding Qsuite | Wat is een indicatie, hoe stel ik die op en hoe leg ik d...
 
Gastcollege: innovatiemanagement in de zorg
Gastcollege: innovatiemanagement in de zorgGastcollege: innovatiemanagement in de zorg
Gastcollege: innovatiemanagement in de zorg
 
Bijeenkomst 8 september 2011 stg en alliantie gezondheidsvaardigheden
Bijeenkomst 8 september 2011 stg en alliantie gezondheidsvaardighedenBijeenkomst 8 september 2011 stg en alliantie gezondheidsvaardigheden
Bijeenkomst 8 september 2011 stg en alliantie gezondheidsvaardigheden
 
Zelfmanagement en gezondheidsvaardigheden in drie mogelijke toekomsten
Zelfmanagement en gezondheidsvaardigheden in drie mogelijke toekomstenZelfmanagement en gezondheidsvaardigheden in drie mogelijke toekomsten
Zelfmanagement en gezondheidsvaardigheden in drie mogelijke toekomsten
 
Bijeenkomst 8 september 2011 stg en alliantie gezondheidsvaardigheden
Bijeenkomst 8 september 2011 stg en alliantie gezondheidsvaardighedenBijeenkomst 8 september 2011 stg en alliantie gezondheidsvaardigheden
Bijeenkomst 8 september 2011 stg en alliantie gezondheidsvaardigheden
 
Rvz advies perspectief op gezondheid 20/20
Rvz advies perspectief op gezondheid 20/20Rvz advies perspectief op gezondheid 20/20
Rvz advies perspectief op gezondheid 20/20
 
Programma Raedelijn 2016
Programma Raedelijn 2016 Programma Raedelijn 2016
Programma Raedelijn 2016
 
Toekomst bekostiging huisartsenzorg - stand van zaken 28 januari 2014
Toekomst bekostiging huisartsenzorg - stand van zaken 28 januari 2014Toekomst bekostiging huisartsenzorg - stand van zaken 28 januari 2014
Toekomst bekostiging huisartsenzorg - stand van zaken 28 januari 2014
 
Caring community als wenkend perspectief
Caring community als wenkend perspectiefCaring community als wenkend perspectief
Caring community als wenkend perspectief
 
pres JdG VitalHealth symposium
pres JdG VitalHealth symposiumpres JdG VitalHealth symposium
pres JdG VitalHealth symposium
 

Heden en toekomst van de zorg

  • 1. Toekomst en heden van de zorg Rick ter Stege
  • 2. Vraag 1 Wat waren de totale collectieve zorguitgaven in 2014? A 64,3 miljard B 77,8 miljard 2
  • 3. Vraag 1 Wat waren de totale collectieve zorguitgaven in 2014? 77,8 miljard 3
  • 4. Vraag 2 Hoeveel procent van het inkomen is een doorsnee gezin kwijt aan zorg? A 13,7% B 23,5% 4
  • 5. Vraag 2 Hoeveel procent van het inkomen is een doorsnee gezin kwijt aan zorg? 23,5 % (ruim 11.000 euro) 5
  • 6. Vraag 3 Hoeveel kost een dag in het ziekenhuis? A €1.200 B €1.600 6
  • 7. Vraag 3 Hoeveel kost een dag in het ziekenhuis? 1200 euro 7
  • 8. Vraag 4 Hoeveel maanden zorg kun je betalen als je het basisonderwijs afschaft? A Nog geen 2 maanden zorg B Net 5 maanden zorg
  • 9. Vraag 4 Hoeveel maanden zorg kun je betalen als je het basisonderwijs afschaft? Basisonderwijs afschaffen = Nog geen 2 maanden zorg 9
  • 10. Vraag 5 Hoeveel maanden zorg kun je betalen als je de politie afschaft? A 1 maand zorg B 3 maanden zorg 10
  • 11. Vraag 5 Hoeveel maanden zorg kun je betalen als je de politie afschaft? Politie afschaffen = 1 maand zorg 11
  • 12. Vraag 6 Hoeveel dagen zorg kun je betalen als je het cultuurbudget afschaft? A 5 dagen zorg B 10 dagen zorg 12
  • 13. Vraag 6 Hoeveel dagen zorg kun je betalen als je het cultuurbudget afschaft? Cultuur afschaffen = 5 dagen zorg 13
  • 14.
  • 15.
  • 17.
  • 18.
  • 19.
  • 20.
  • 21. Demografische ontwikkelingen. Aantal ouderen neemt toe terwijl het aandeel jongeren afneemt. Dit betekent: meer zorgvraag door ouderen bij afnemende beroepsbevolking.
  • 22. Voortschrijdende technologie maakt het mogelijk steeds meer gebreken te compenseren. Organisatie van de zorg Meer zelfregie voor de patiënt
  • 24.
  • 25.
  • 26. Beoogde doelen vertaald naar beleid 1. Participeren in eigen omgeving met steun via de Wmo 2. Samenhangende zorg in de Zvw 3. Recht op zorg voor kwetsbare mensen via de Wlz 4. Mensen blijven langer thuis wonen 26
  • 28.
  • 30. Wet Langdurige Zorg, Wet Maatschappelijke Ondersteuning, Zorgverzekeringswet en Jeugdzorg
  • 31. 31
  • 33.
  • 34. 1. Kwantitatieve effecten Boventalligheid in ouderenzorg, gehandicaptenzorg, GGZ en de kinderopvang in de agogische beroepen op niveau 3, 4 en 5, en niveau 2 in de zorg en welzijn. Meer vraag naar hoger geschoold personeel Groei zorgvraag vanaf 2020 2. Kwalitatieve effecten Structurele inzet van mantelzorgers en vrijwilligers nodig. Zorgverzekeraars en gemeenten hebben de regie m.b.t. de kwaliteit van de te leveren zorg en diensten. Kwaliteitszorg als sturingsinstrument maakt goed opgeleid personeel van uitermate groot belang. Andere competenties van (toekomstig) personeel zijn nodig als gevolg van andere zorgconcepten (zorg in de buurt en daarmee ook zorg, welzijn en technologie). Gevolgen van maatregelen voor de arbeidsmarkt op een rij
  • 35. Ontwikkeling werkgelegenheid (x1000 fte) In 2015 is de Werkgelegenheid in VVT , langdurige GGZ, gehandicaptenzorg en jeugdzorg ongeveer 22 duizend fte (36 duizend personen) lager ligt dan in 2013.
  • 36. -2,960 -960 -400 -770 -1,370 70 230 200 20 -3,500 -3,000 -2,500 -2,000 -1,500 -1,000 -500 0 500 Totaal WMD Jeugdzorg Kinderopvang VVT Gehandicaptenzorg Overige zorg GGZ Ziekenhuizen Uitbreidingsvraag/krimp zorg en WJK, Haaglanden, 2013-2017
  • 37. Uitbreidingsvraag/krimp personeel werknemers werknemers Abs. ontw. % Ontw. (VOV) 2012 (VOV) 2017 2012-2017 2012-2017 Verpleegkundige (niveau 5) 2.910 3.190 280 10% Verpleegkundige (niveau 4) 7.900 8.090 190 2% Verzorgende (niveau 3) 9.620 9.000 -620 -6% Helpende zorg en welzijn (niveau 2) 1.990 1.830 -160 -8% Zorghulp (niveau 1) 3.710 2.920 -780 -21% Sociaal pedagogische hulpverlening (niveau 5) 4.960 4.710 -250 -5% Sociaal cultureel werker (niveau 5) 610 560 -50 -8% Sociaal cultureel werker (niveau 4) 180 170 -20 -8% Maatschappelijk werk en dienstverlening (niveau 5) 2.120 1.940 -180 -8% Sociaal maatschappelijke dienstverlening (niveau 4) 210 200 -10 -7% Pedagogiek (niveau 5) 1.390 1.310 -80 -6% SAW (niveau 4) 5.020 4.720 -310 -6% SAW (niveau 3) 1.990 1.880 -100 -5% Totaal VOV-personeel 42.620 40.530 -2.080 -5% Bron: Etil
  • 38. Er staat een olifant in de bestuurskamer Veranderingen in de zorg zijn zo manifest dat ze ieders volledig aandacht vragen
  • 39. Overheid De basis voor een regionaal sociaal akkoord zorg & welzijn
  • 40. Stilzitten is geen optie Gericht arbeidsmarkt- en onderwijsbeleid wel
  • 41. Wijkgericht samen- werken dichter bij de mensen thuis Samenwerken met andere professionals in Ouderenzorg, jeugd, ggz, welzijn, zelfmanagement, preventie en leefstijl (multidisciplinaire teams)
  • 42. Wat betekent dit alles voor het onderwijs?
  • 43. Toekomstig professionals in de (basis)zorg; -Beschikken over: - een kwalitatief brede opleiding (3,4,5) - sociale vaardigheden - diagnostische, communicatieve, organisatorische, coachende en coördinerende competenties. -Openstaan voor technologische ontwikkelingen -In hun werk kunnen schakelen tussen de nulde, eerste en tweede lijn (multidisciplinair team) en kunnen samenwerken met de welzijnsmedewerkers in de buurt. Zorgprofessionals moeten kennis hebben van de sociale kaart, in staat zijn om vraagsturing te bevorderen en de vraag naar zorg te dempen door een preventieve aanpak.
  • 44.
  • 45. Zorgverleners zijn in de toekomst beter toegerust voor preventie van ziekte en het langdurig ondersteunen van chronisch zieken. Psychosociale en maatschappelijke gevolgen van chronische aandoeningen vergen dan systematisch aandacht.  Agogische vaardigheden, communicatieve vaardigheden en samenwerkings- vaardigheden worden belangrijker.  Proactief werken krijgt een sterker accent.
  • 46. De zorgvraag verandert en de technologische mogelijkheden nemen toe. Dit heeft ook grote consequenties voor de mensen die in de zorg werken. Leer jongeren al vroeg te werken met de nieuwste technologieën. Technologie maakt het mogelijk om zonder kwaliteitsverlies taken naar lager opgeleiden te verschuiven. De uitdaging is niet alleen om de nieuwe technologieën te leren toepassen, maar meer hoe de technologie in het geheel van zorgprocessen te kunnen plaatsen.
  • 47.
  • 48. Bent u er nog?
  • 49. Beheersing uitgavengroei met meer kwaliteit van zorg Aan welke knoppen draaien we? 49
  • 51.
  • 52. 52 Samenwerken met andere professionals in de zorg
  • 53. Nieuwe taken naar gemeenten
  • 56.
  • 57.
  • 58. Dank voor uw aandacht!

Hinweis der Redaktion

  1. * De kern van het nieuwe beleid is dat de mensen centraal komen te staan in plaats van de systemen en de zelfredzaamheid en participatie worden bevorderd. * Er wordt uitgegaan van wat mensen nog wél kunnen, samen met hun eigen netwerk. Cliënten met een lichte zorgvraag blijven zo lang mogelijk in hun eigen vertrouwde omgeving wonen. In het beleid heet langer thuis wonen ‘extramuraliseren’. Voor de financiering van de zorg betekent dit dat lichtere zorgzwaartepakketten sinds 2012 niet langer vanuit de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) - en vanaf 2015 de Wlz - worden gefinancierd. * Voor wie niet meer zelfredzaam kan zijn ook met steun van de eigen omgeving, is er altijd op participatie gerichte ondersteuning vanuit de Wmo en/of passende zorg vanuit de Zvw. Hiermee worden zij ondersteund vanuit hun eigen omgeving, vanuit de gemeente met een maatwerkvoorziening vanuit de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en vanuit de zorgverzekeraar met thuiszorg.  * Met de HLZ wordt de organisatie van de zorg en ondersteuning in de buurt versterkt. Een ontwikkeling hierbinnen is het sociale wijkteam en de wijkverpleegkundige. * De meest kwetsbare mensen, die zijn aangewezen op de meer permanente nabijheid van zorg en toezicht, krijgen recht op passende zorg op grond van een nieuwe volksverzekering de Wlz. Als een cliënt zo’n zware zorgvraag heeft dat thuis wonen niet haalbaar is, dan kan de cliënt bij een zorgorganisatie wonen.
  2. ----- Notulen (10-11-15 09:25) ----- Wet uit 1968. Tijd van de provo's en vrouwenrechten. Vrouwen moesten in die tijd nog stoppen met werken wanneer ze gingen trouwen. AWBZ was voor onverzekerbare zorg. Kosten destijds 275 miljoen gulden. In 2014: 27,5 miljard De strjders van toen is de vergrijzing van nu.
  3. Wat gaat er veranderen in de langdurige zorg? In de langdurige zorg wordt mogelijk gemaakt dat mensen zo lang mogelijk zelfstandig kunnen wonen. De behoeften en eigen mogelijkheden van mensen staan centraal. Ook belangrijk is de hulp van familie of anderen in de directe omgeving. De gemeente kan zo nodig ondersteuning thuis bieden. Bijvoorbeeld begeleiding, dagbesteding of huishoudelijke hulp. Via de zorgverzekering kunnen mensen medische zorg thuis krijgen. Bijvoorbeeld verpleegkundige zorg. Heeft iemand de hele dag intensieve zorg en toezicht dichtbij nodig? Dan heeft deze persoon recht op passende zorg met verblijf in een zorginstelling. Het gaat dan om zware zorg voor kwetsbare ouderen en gehandicapten. Thuis (blijven) wonen met zorg kan ook. Maar alleen als de zorg verantwoord is. En als de kosten niet hoger zijn dan de opname in een instelling. Deze zorg komt uit de toekomstige Wet langdurige zorg (Wlz). Dit is de opvolger van de huidige AWBZ. Redenen veranderingen langdurige zorg Het kabinet wil de ondersteuning en de langdurige zorg hervormen omdat: mensen passende ondersteuning moeten kunnen krijgen; mensen zolang mogelijk de regie over een eigen leven willen houden en hun eigen mogelijkheden gebruiken (zelfredzaamheid); ouderen en mensen met een beperking zo lang mogelijk zelfstandig willen wonen; het goed is als mensen elkaar ondersteunen en meer naar elkaar omzien; de kwaliteit van zorg moet verbeteren; de zorg betaalbaar moet blijven. Doelgroep langdurige zorg De veranderingen in de langdurige zorg hebben gevolgen voor: ouderen; mensen met een lichamelijke, verstandelijke of zintuiglijke beperking; mensen met een psychische stoornis; jeugd; het sociale netwerk en mantelzorgers van bovenstaande groepen. Verschuivingen langdurige zorg De hervorming van de langdurige zorg brengt een aantal veranderingen met zich mee: De huidige Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) verdwijnt. Er komt een Wet langdurige zorg (Wlz) voor kwetsbare ouderen en mensen met een beperking die de blijvend de hele dag intensieve zorg en toezicht dichtbij nodig hebben. En voor de meest kwetsbare mensen met een psychische stoornis. Gemeenten gaan ondersteuning thuis bieden die nu nog onder de AWBZ valt. Bijvoorbeeld begeleiding en dagbesteding. En ze gaan beschermd wonen bieden voor mensen met een psychische aandoening. Gemeenten krijgen daarvoor nieuwe verantwoordelijkheden via de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015. Verpleging en verzorging thuis komt onder de Zorgverzekeringswet (Zvw) te vallen. Wanneer mensen zijn opgenomen in een psychiatrisch ziekenhuis, komen de eerste 3 jaar van de opname onder de Zvw te vallen. Na die 3 jaar vallen zij onder de Wet langdurige zorg (Wlz). Gemeenten gaan jeugdhulp leveren op grond van de Jeugdwet.
  4. De opgave: We willen de uitgavengroei dus beheersen deze Kabinetsperiode. Tegelijkertijd willen we niet inleveren op kwaliteit. Sterker nog: we willen eigenlijk meer kwaliteit van zorg. De baten van de zorg moeten omhoog, terwijl we de kosten in de hand willen houden. Aan welke knoppen kunnen we draaien? Premie en belastingen Zorgpakket Eigen betalingen Zorgcapaciteit Zorgbehoefte Efficiënte zorgverlening Buiten de zorg: economische groei Dit Kabinet heeft haar koers uitgezet in de strategische agenda. Welke keuzes zijn daar gemaakt? De premieknop Voor iedereen gelijk of deels of volledig inkomensafhankelijk? Ouderen zieken of ongezond gedrag zwaarder belasten? Minder uitgeven aan andere overheidstaken ter compensatie? De pakketknop Geen nieuwe zorg meer in het pakket? Alle goedkope (maagzuurremmers) of niet noodzakelijke (erectiemiddelen) of niet kosteneffectieve (homeopathie) zorg uit het pakket? Alles wat bij het leven hoort zelf betalen? (rollator) Niet meer aanbieden van behandelingen boven een bepaald bedrag? (kankerbehandeling met beperkte verlenging leven) De knop ‘eigen betalingen’ Eigen risico verhogen? Eigen bijdrage per behandeling? No claim korting? Sparen voor voorspelbare zorg? De knop ‘zorgcapaciteit’ maximumbudgetten? Maximum hoeveelheid behandelingen per regio? Maximum hoeveelheid zorgverleners / apparaten? De knop ‘zorgbehoefte’ Meer zelf doen? Bewust omgaan met de zorg? (is het zorg? heb ik het wel nodig?) Zorgen voor elkaar? Efficiënte zorgverlening Geen verspilling en onnodige zorg Meer doen met minder mensen