VVOB / ODB Training Netwerktrekkers - Leernetwerken

1. Faciliteren van
Schoolleidernetwerken
Trekkerstraining
21 t/m 23 augustus 2017
Trainers:
Lieven Faes
Asmita Rajaram

3. 23 augustus
2017

4. ✓ Het leerdagboek
✓ Visgraatdiagram
✓ Beheersing, invloed en betrokkenheid
✓ De onderzoekscyclus toegepast
✓ Plan van aanpak bij opstart SLN
✓ Het leerdagboek

5. Activiteit: leerdagboek
Het doel van deze activiteit is om het ‘hersensysteem’ te reactiveren om zich dat
wat de dag daarvoor is geleerd voor de geest te halen, zodat nieuwe
leeractiviteiten daaraan gekoppeld kunnen worden. Het biedt ook de
gelegenheid om vragen te stellen over de concepten die nog niet helemaal
duidelijk zijn.
• Wat hebben we gisteren gedaan?
• Waren er sommige ‘eye-openers’, zaken die nogal nieuw voor jou waren?
• Was er iets dat je kunt toepassen in je werk?
• Waren er zaken die nog verder verduidelijkt moeten worden of uitleg nodig
hebben?

6. Activiteit: Visgraatdiagram
Doel: Deze oefening kan een PLN helpen bij het identificeren van de
belangrijkste factoren die een uitdaging beïnvloeden waarmee schoolleiders
worden geconfronteerd. Door deze potentiële basisoorzaken te identificeren,
kan een school beter in staat zijn om zijn inspanningen te concentreren op die
gebieden die de grootste invloed hebben op verandering. We gaan in deze
oefening uit van het drop-out probleem..
• We vormen subgroepen.
• Instructie: werken met het visgraatdiagram
• Analyse van het drop-out probleem middels het visgraatdiagram
• Plenaire presentaties

7. DE KEY ENABLERS – DNA van de netwerktrekker
Welke Key Enabler vind je van
toepassing in de oefening?

9. Presentatie: Beheersing, Invloed en
betrokkenheid

10. Professioneel Leernetwerk
“Een groep personen die zich hebben verplicht om elkaar
regelmatig te ontmoeten voor een van tevoren overeengekomen
tijdsduur geleid door een gezamenlijk doel.”
Doel
“… om alle leden te helpen door samenwerking tijdens
groepsbijeenkomsten en individuele studie, en door onze activiteiten
tussen ontmoetingen.”

11. Cirkel van Betrokkenheid
Cirkel van Invloed
“De problemen waar er mee te maken krijgen, vallen in een van de volgende
gebieden:
• directe controle (problemen die te maken hebben met ons eigen gedrag);
• indirecte controle (problemen die te maken hebben met het gedrag van
anderen); of
• geen controle (problemen waar we niets aan kunnen doen, zoals ons
verleden, of plaatsgebonden gebeurtenissen).”

13. Cirkel van Betrokkenheid
Cirkel van Invloed
De Manier Waarop We Tegen het Probleem Aankijken… Is het Probleem
• Als je een probleem hebt, is het eigenlijke probleem dat je ernaar kijkt als
een probleem.
• Het zou iets anders kunnen zijn, zoals een mogelijkheid. If it rains lemons,
make lemonade.
• Je hebt maar een paradigmaverschuiving nodig.

15. Cirkel van Betrokkenheid
Cirkel van Invloed
De Kracht van een Paradigma Verschuiving:
Er was een tijd dat wij allemaal dachten dat een mentaal gebrek een reden was
om een kind toegang tot regelmatig onderwijs te ontzeggen. Er was slechts een
dagopvang zonder leermogelijkheden.
Tegenwoordig is er een mogelijkheid voor aangepaste educatie en zijn er vele
voorbeelden van zogenoemde ‘mentaal beperkte’ kinderen die veel leren.

16. Cirkel van Betrokkenheid
Cirkel van Invloed
Positieve energie vergroot
Cirkels van Invloed
Negatieve energie verkleint
de Cirkel van Invloed

17. Korter gezegd…
In plaats van ….
‘Wat is er aan de hand?’
Verdiep je in….
‘Wat kunnen we eraan doen?

18. Activiteit: Cirkel van Betrokkenheid
Cirkel van Invloed
In groepen van 4
Brainstorm:
• Wat weerhoudt schoolleiders ervan om te voorkomen dat leerlingen vroege
schoolverlaters worden?
• Schrijf elke belemmering in de buitenrand van de Cirkel van betrokkenheid
(op een flap)

19. Vervolg activiteit: Cirkel van Betrokkenheid
Cirkel van Invloed
Cirkel van
Betrokkenheid
Cirkel van Invloed
1.
2.
3.
4.
5.

20. Vervolg activiteit: Cirkel van Betrokkenheid
Cirkel van Invloed
Rangschik de belemmeringen:
• Bekijk de lijst met belemmeringen en kies eentje waaraan je prioriteit wil
geven. Plaats die in je “Cirkel van Invloed”.
• Brainstorm over dingen die je onder controle zou kunnen hebben met
betrekking tot deze belemmering en schrijf ze op in je “Cirkel van Invloed”.

21. Vervolg activiteit: Cirkel van Betrokkenheid
Cirkel van Invloed
Cirkel van
Betrokkenheid
Cirkel van Invloed
1.
2.
3.
4.
5.

22. Plenaire presentatie per groep
Je zult zien waar je naar UITKIJKT!

23. DE KEY ENABLERS – DNA van de netwerktrekker
Welke Key Enabler vind je van
toepassing in de oefening?

24. Presentatie: Onderzoekscyclus toegepast
Presentatie Onderzoekscyclus toegepast

26. Door data aangedreven dialoog
• Wat zie je?
• Wat zou je willen zien aan het einde van het schooljaar?
• Kan de Onderzoekscyclus je daarbij helpen?
School # leerlingen start
schooljaar
# Drop-outs Q1 # Drop-outs Q2
School A 523 10 12
School B 618 9 8
School C 307 14 11
School D 498 7 16
School E 267 5 14

27. Onderzoekscyclus: de fasen

28. Fase 1: het probleem in kaart brengen

29. A. Is het drop-out probleem nu voldoende in
kaart gebracht?
Controlecriteria:
De focus van de PLN moet:
1. gebaseerd zijn op geïdentificeerde en huidige leerbehoeften van studenten,
origineel zijn, relevant zijn voor hun werk, en een investering waard zijn;
2. aansluiten op een gedeelde visie– iets dat de PLN wilt verbeteren;
3. kwesties betreffen waar je iets aan kunt doen;
4. beheersbaar zijn – je moet de tijd nemen die nodig is om de kwestie te
onderzoeken.

30. B. Formuleer een onderzoeksvraag
Controlecriteria:
De onderzoeksvraag moet voldoen aan bepaalde criteria. Het moet:
• 1. neutrale taal bevatten die onderzoekend is;
• 2. beginnen met de woorden ‘hoe’ of ‘wat’;
• 3. de focus van je PLN’s onderzoek specificeren.

31. C. Formuleer een actiestrategie
Controlecriteria:
Is/heeft de actiestrategie van je PLN:
• 1. schriftelijk vastgelegd?
• 2. verklaringen over causale verbanden?
• 3. uitspraken die weerlegd kunnen worden?

32. Fase 2: Bewijs verzamelen
Een dataverzamelplan ontwikkelen:
1. Welk bewijs zal worden verzameld?
2. Hoe zal het bewijs worden verzameld?
3. Wanneer zal het bewijs worden verzameld en door wie?

33. Dataverzamelplan - triangulatiematrix
Onderzoeksvraag:
HOE…
of WAT…
WELK BEWIJS ZAL WORDEN
VERZAMELD?
HOE ZAL HET BEWIJS
WORDEN
VERZAMELD?
WANNEER ZAL HET BEWIJS
WORDEN VERZAMELD?
DOOR WIE?
Databron 1 Door…
Databron 2 Door…
Databron 3 Door…

34. Fase 2: Bewijs verzamelen
Controlecriteria:
• Is je plan schriftelijk vastgelegd?
• Bevat je plan een variëteit aan data bronnen die geldig en betrouwbaar zijn?
• Geeft je plan aan wanneer de data verzameld zal worden en door wie?
• Zorgt je plan voor een beheersbaar proces voor verzameling – gezien de
beschikbare tijd en middelen?

36. Activiteit: Onderzoekscyclus toegepast
• We vormen groepen van 6. Bespreek per groep de volgende gerichte vragen:
– Is de ‘drop out’ vraag nu voldoende omkleed?
– Maak een onderzoeksvraag
– Formuleer een theorie voor actie
– Formuleer de Onderzoeksvraag: HOE …. of WAT ….
– Vul het onderstaande data verzamelingsplan in:
• Plak de antwoorden en het data verzamelingsplan aan de muur.
• Gebruik ook de safari methode voor groepen om elkaar feedback te geven.
• Facilitator rondt af.
WAT VOOR BEWIJS ZAL
WORDEN VERZAMELD?
HOE ZAL HET BEWIJS
WORDEN VERZAMELD?
WANNEER ZAL HET BEWIJS WORDEN
VERZAMELD? DOOR WIE?
Data Bron Door
Data Bron Door
Data Bron Door

37. DE KEY ENABLERS – DNA van de netwerktrekker
Welke Key Enabler vind je van
toepassing in de oefening?

39. Activiteit: Plan van aanpak opstart SLN
• Elk duo (trekker en back-up) denkt na over een mogelijke aanpak van de
eerste meeting van hun netwerk, en noteren hun voorstel. Hierbij maken ze
gebruik van vaardigheden en inzichten die tijdens de training zijn aangereikt.
Het doel van deze eerste SLN meeting is te komen tot een plan van aanpak
voor het komende werkjaar.
• Ronde 1
– Er worden 6 deelnemers geselecteerd om een oefen-netwerk te vormen, een willekeurig
duo leidt dit netwerk:
– Het duo wordt gevraagd een kennismaking te begeleiden in hun netwerk
– De andere deelnemers observeren het gebeuren: de rol van trekkers, participanten (met
inzichten vanuit de geziene training)
– Feedback en analyse op ronde 1 door deelnemers en trainers

40. Vervolg activiteit: Plan van aanpak opstart SLN
• Ronde 2
– Er worden 6 deelnemers geselecteerd om een oefen-netwerk te vormen, een willekeurig
duo leidt dit netwerk:
– Het duo wordt gevraagd een brainstorm rond mogelijke thema’s te
begeleiden in hun netwerk
– De andere deelnemers observeren het gebeuren: de rol van trekkers, participanten (met
inzichten vanuit de geziene training)
– Feedback en analyse op ronde 1 door deelnemers en trainers

41. Vervolg activiteit: Plan van aanpak opstart SLN
• Ronde 3
– Er worden 6 deelnemers geselecteerd om een oefen-netwerk te vormen, een willekeurig
duo leidt dit netwerk:
– Het duo wordt gevraagd het selecteren van thema’s tot een plan van aanpak te
begeleiden in hun netwerk
– De andere deelnemers observeren het gebeuren: de rol van trekkers, participanten (met
inzichten vanuit de geziene training)
– Feedback en analyse op ronde 1 door deelnemers en trainers

42. Vervolg activiteit: Plan van aanpak opstart SLN
• Elk duo (trekker en back-up) neemt de gegeven feedback en informatie mee
uit de drie rondes om hun eigen voorstel voor de eerste meeting opnieuw te
bekijken en eventueel aan te passen en te verfijnen.
• Elk duo moet op het eind een concrete planning hebben voor de aanpak van
de eerste meeting en zich sterk voelen om de eerste SLN meeting te
begeleiden.

43. Activiteit: Leerdagboek
Het doel van deze activiteit is om een mogelijkheid te verschaffen voor
persoonlijke, individuele reflectie en kennis opdoen. Het stelt vragen die je aan
het denken zet over wat je hebt geleerd, wat ‘nieuw’ was, waarom het
interessant was en wat de implicaties zijn voor gebruik in de dagelijkse praktijk.
Opdracht: Vul uw eigen persoonlijk dagboek in.