2. Përmbajtja
– Ç’është sociologjia ?
– Marrëdhëniet e sociologjisë me shkencat e tjera
– Makrosociologjia dhe mikrosociologjia
– Qasjet metodologjike dhe teknikat hulumtuese në sociologji
– Metodat per mbledhjen e të dhënave
– Zhvillimi historik I mendimit sociologjik
3. Ç’është sociologjia?
– Sociologjia është shkencë shoqërore që objekt studimi ka shoqërinë.
– Sociologjia (Fjala Sociologji rrjedh nga bashkimi i fjalës Latine “Socius“ që do
të thotë “Shoqëri“ dhe fjalës Greke “Logos“ që do të thotë “Shkencë”) është
shkencë e cila merret me studimin e shoqërise njerëzore dhe të dukurive të
saj. Problemet, fenomenet dhe konfliktet shoqërore apo ndërnjerëzore janë
pjesa qendrore e studimeve sociologjike.
– Kuptimi gjithëpërfshirës i dukurive shoqërore ( mardhënieve ,
veprimeve dhe sjelljeve ), paraqet shoqërinë në kuptimin më të gjerë
të fjalës dhe kjo do të ishte lënda themelore e sociologjisë si shkencë
më e përgjithshme mbi shoqërinë.
4. Karl marski Herbert Spenser Sen Simoni Ogyst Kont
( 1818 – 1883 ) ( 1820 – 1923 ) ( 1760 – 1825 ) ( 1798 – 1857 )
Sociologjia
5. Mardhëniet e sociologjisë me shkencat e tjera
– Sociologjia dhe filozofia
– Sociologjia dhe historia
– Sociologjia dhe psikologjia
– Shkencat politike
– Shkencat ekonomike
– Antropologjia
– E drejta
Sociologjia dhe filozofia
Sociologjia është fëmijë I filozofis madje I lindur mjaft
vonë. U desh te kalojnë gati XX shek. Që sociologjia të
pavarësohet si shkencë e veçantë. Kështu qe sociologjia ka
një histori të përbashkët me filozofinë.
Sociologjia dhe historia
Historia studion shoqëritë e kaluara , organizimin e tyre dhe
ndryshimet . Historia studion atë që është e njëtrajtshme e
veçantë dhe e papërsëritshme në kohë . Sociologjia studion
atë që është e përgjithshme e përsëritshme dhe e rëndomtë.
6. Sociologjia dhe psikologjia
– Psikologjia fillimisht studionte rastet e veqanta
ose individin , keshtu qe konsiderohej si shkenc
individuale . Pastaj filloi te hetohej ndikimi i
madh I mjedisit shoqeror tek individi. Dhe per
kete arsye psikologjia ka lidhje te shumta me
socilogjin .
Shkencat politike
Shkencat politike studiojnë shtetin
dhe pushtetin . Permes
mardheniev shoqerore qe
krijohen ndermjet individeve dhe
grupeve , institucioneve
shteterore etj , sociologjia studion
karakterin e ketyre mardhenieve .
7. Shkencat ekonomike
Perqendrohen ne procesin e prodhimit dhe shperndarjes se
te mirave materiale .
Antropologjia
Antropologjia studion menyren e jeteses ne
kultura te ndryshme .
E drejta
E drejta studion funksionimin e ligjit ,
respektimin e tij dhe institucionet
ligjdhënëse .
8. Makrosociologjia dhe mikrosociologjia
– Makrosociologjia (makro do te thote e madhe,e gjere) studion grupe te medha,
institucionet dhe formacionet shoqerore –p.sh.
Shtetin,klasen,ekonomine,familjen,kulturen….
– Mikrosociologjia (mikro-e vogel,e ngushte), studion interaksionin ndernjerezor,
marredheniet ndernjerezore brenda grupeve te vogla shoqeror. P.sh. Menyren si
sillet nxenesi ne oren e mesimit kur duhet te pergjigjet, si sillet shoku I bankes
ndaj atij qe pergjigjjet;qka bisedojne nxenesit e klases para fillimit te gares nga
sociologjia me klasen tjeter etj.
9. Qasjet metodologjike dhe teknikat hulumtuese ne sociologji
– Termi Metodë buron nga fjala greke methodos , qe ne shqipet do mund te perkthehet si (
rruge , menyre ) ndersa shikuar pergjithesisht metoda kuptohet si veprim I planifikuar per te
arritur nje qellim ne hulumtimin shkencor apo praktike . Per te kuptuar termin Metodë ne
do ta konsiderojmë si udhë e planifikuar dhe e paramenduar qe me ndihmen e qasjeve dhe
teknikave te ndryshme synon cakun , qellimin e caktuar .
10. • Hulumtimi shkencor sociologjik perbehet nga tri aspekte : 📝😊
* Teorik
* Logjik
* Teknik
– Teoria është mësimi mbi objektin apo ajo qka
është e nevojshme të dimë mbi dukuritè te cilat
duam ti hulumtojmë.
– Logjika si disiplinë filozofike i percakton rregullat
e të menduarit dhe të përfunduarit të saktë , na
rekomandon qasjen më racionale dhe më të
sigurt mendore , perkatesisht një rend logjik te
veprimeve që duhet tu qasemi .
– Teknika e hulumtimit ka të bëjë me veprimet
perkatëse teknike të cilat shfrytezohen për te
realizuar me sukses njê hulumtim .
11. Metoda për mbledhjen e të dhënave
– Te vërejturit
– Shfrytezohet si njera nder metodat themelore
per mbledhjen e te dhenave mbi dukurite
shoqerore.
– Biseda
– Biseda eshte nje metode qe ndryshon nga
verejturit, pasiqe shpesh ndodh te na sjelle te
dhena qe nuk mund te arrihen me te verejtur.
12. Zhvillimi historik i mendimit sociologjik
Platoni , Aristoteli , Ibn - Khalduni
PLATONI
Platoni lindi rreth vitit 427 p.e.s nga një familje fisnike
athinase me traditë politike dhe vdiq në vitin 347 p.e.s.
Ishte i biri i Aristonit dhe Periktionisës kishte 2 vëllezër,
Glafkonin dhe Adeimanton. ishte një filozof i greqisë
antike dhe ka jetuar nëAthinë prej 427 p.e.s. deri 347
p.e.s., ai vlen si nje ndër filzofët më të rëndësishem të
historisë, student i Sokratit, autor i disa dialogjeve
filozofike dhe themelues i Akademisë në Athinë ku
studioi edhe Aristoteli. Kjo Akademi qëndroi nëntë
shekuj me rradhë.
13. Aristoteli
– Lindi më 384 p.e.s Aristoteli lindi në Stragira, të
Trakisë , rrjedh nga një familje e arsimuar, në të
cilën tradicionalisht kultivoheshin shkencat natyrore
dhe mjekësia. I ati i Aristotelit ishte mjek në oborrin
mbretëror të mbretit maqedonasAmintesi II, kurse
më vonë edhe të Filipit. Në moshën
shtatëmbëdhjetë vjeçare, Aristoteli shkoi në Athinë,
në akademinë e Platonit, ku qëndroi plot 20 vjet me
radhë, derisa vdiq mësuesi i tij Platoni.
– Sipas Aristotelit, qenia e çdo gjëje apo ndodhie
zhvillohet nga shumë mundësi të lëndëve të
fshehta me ndihmën e lëvizjeve të fuqisë
formuese.
14. Ibn – Khalduni
– Abd el-Rrahman Ibn Muhamed i njohur si Ibn
Halduni, lindi në vitin 1332 nëTuniz dhe vdiq në
vitin 1395, ishte jurisit, aktivist politik, gjykatës dhe
këshilltar i sundimtarëve arab, por me gjithatë sot
shumë ekonomist atë e numërojnë si paraardhes të
tyre. Ibn Khalduni në përgjithësi njihet si themeluesi
dhe babai i sociologjisë dhe i shkencave të historisë.
Ai më së miri njihet për veprën e tij të famshme
"Mukaddimah", apo siç quhet në perëndim
"Prologomena". Abd el-Rrahman Ibn Muhamed, i
njohur si Ibn Khaldun, lindi më 1332 në Tuniz në një
familje me pozitë të lartë të migruar
nga Sevilja e Spanjësmyslimane.
15. Bibliografia
– Anton K.Berishaj , Ibrahim Berisha , Ismajl Hasani , Sociologjia 11 , Prishtinë 2015
– Historia dhe Zanafilla e sociologjis , shikuar në : https://sq.m.wikipedia.org/wiki/Sociologjia
– Platoni, shikuar në: https://sq.m.wikipedia.org/wiki/Platoni
