Vlaanderen sleutelde de laatste jaren danig aan het Lokaal cultuurbeleid en het bovenlokale veld. Waar staan we vandaag? Waar landen we morgen? Op 6 november brachten we een stand van zaken, en vroegen we jullie al om een eerste input voor de strategie van COMEET voor de volgende jaren. Want de regio lijkt in ieder geval een belangrijke vlag te worden om onder samen te werken.

1. Culturele samenwerking na 2020
6 november
- focus op visie en strategie -

2. Strategische doelstellingen
Operationele doelstellingen
en actieplan

3. Het
nieuwe
decreet

4. Decreet bovenlokale cultuurwerking
UITGANGSPUNTEN DECREET ALGEMEEN (“projectendecreet”)
 Bovenlokale meerwaarde ... > nu vooral lokale meerwaarde
 Transversaal ... > nu nog vooral sectoraal (bib-netwerk, centra-netwerk)
Zowel tussen puur culturele sectoren/actoren en disciplines als met cultuur-gerelateerde sectoren.
 Sector-overschrijdend: ook samenwerking met andere beleidsdomeinen (met cultuur als finaliteit)
 Cultuur-breed = kunsten, cultureel erfgoed, circuskunsten, amateurkunsten, sociaal-cultureel werk
(= volwassenenwerk, lokaal cultuurbeleid + deels ook jeugdwerk) > nu vooral centra, bibs en cubelco’s
 Focus op ‘praktijken’ met ‘bovenlokale’ meerwaarde + focus op ‘actoren’ > nu vooral op sectoren.
 Aandacht voor innovatieve en vernieuwende voorbeeldwerkingen
 Verbindend tussen het lokale cultuurbeleid en het Vlaamse niveau
 Aandacht voor regionale verschillen > kenmerken van de regio, specifieke noden van de regio

5.  rechtspersoonlijkheid met niet commercieel karakter
 een jeugdactor, culturele actor of openbaar bestuur
 een structureel gesubsidieerd IGS kan zelf geen projectsubsidies aanvragen
 uitstraling overstijgt de gemeentegrenzen (bovenlokale projectsubsidies)
 bovenlokale schaalgrootte, reikwijdte en relevantie
 overstijgt de reguliere werking van de aanvragende actor
 aandachtspunten decreet: cultuur-breed, bovenlokaal, transversaal, sector-overschrijdend,
vernieuwend, verbinding met Vlaanderen, ...
 aansluiten op de bijkomende beleidsprioriteiten van de minister
 relevantie aantonen van gekozen partnerships
 mogelijkheid tot verduurzaming van de resultaten
 een culturele finaliteit
 max 3 opeenvolgende jaren > afgebakend karakter in tijd en opzet
 niet indien projectsubsidieregeling via andere decreten en Fondsen
 combinatie van minimaal 2 van de volgende 4 functies:
o experimenteren en innoveren
o creëren en produceren
o spreiden en presenteren
o leren en participeren
Decreet bovenlokale cultuurwerking - projecten
Criteria
voor
Projecten
7,5 mio/jaar

6. Decreet bovenlokale cultuurwerking - IGS
UITGANGSPUNTEN DECREET MET FOCUS IGS 2 mio/jaar – max 100.000/IGS
 DOEL IGS: duurzame voorwaarden creëren om geïntegreerd bovenlokaal cultuurwerk te (laten)
ontwikkelen, in stand te houden en te verspreiden.
 DOEL IGS: regierol als verbinder, facilitator en verduurzamer van het bovenlokale culturele veld.
Niet uitvoerend, maar stimulerend... (vergelijkbaar met ‘steunpuntrol’, maar regionaal niveau)
 Cultuur-breed... (terwijl nu veelal beperkt tot bibs, centra en cubelco’s).
“Alle culturele organisaties in het werkingsgebied zijn stakeholders, los van hun grootte, functie of discipline”
“Daartussen zoveel mogelijk verbindingen laten ontstaan + documenteren/delen”.
 Transversaal en sector-overschrijdend ... (terwijl nu vooral sectorspecifiek).
 Een door de deelnemende besturen gedragen visie, transversaal en coherent,
op het bovenlokale cultuurwerk (en het ruimere culturele ecosysteem)
Vraagt vrij fundamentele omslag van de huidige praktijk, maar biedt ook nieuwe opportuniteiten,
mét ook nieuwe partners. Echter: eerste behoefte is continuïteit in regionale samenwerking waarborgen.

8. doel en basisopdrachten IGS
actoren samenbrengen
en verbinden;
actief samenwerking
stimuleren, faciliteren
en bemiddelen
detecteren,
stimuleren en
faciliteren van culturele
praktijken
waarderen en
versterken van
culturele praktijken
helpen
verduurzamen
van vernieuwende
praktijken
verspreiden/delen
van nieuwe inzichten
en praktijken
DOEL van een IGS
Duurzame voorwaarden creëren om geïntegreerd bovenlokaal cultuurwerk te (laten) ontwikkelen,
in stand te houden en te verspreiden.
experimenteren en innoveren – creëren en produceren – spreiden en presenteren – leren en participeren
cultuur-breed - transversaal - sector-overschrijdend - vernieuwend - regio-specifiek - link Vlaanderen
2. FACILITEREN EN ONDERSTEUNEN 3. VERDUURZAMEN EN VERSPREIDEN1. VERBINDEN EN NETWERKEN

9. onroerend
erfgoed
cultureel
erfgoed
ge
bibs podia
bv. Stroatluuëbers (dialecterfgoed ism Meetjesman e.a.
bv. Meetjeslandse Meesters
gezamenlijke projecten
gezamenlijke projecten
Decreet bovenlokale cultuurwerking - vandaag
gezamenlijke projecten
jeugd toerisme sport welzijn onderwijs natuur ... privé
bv. Meneer Zee (podiumaanbod van bibs rond leesbevordering ism Gezinsbond, scholen, e.a.)

10. onroerend
erfgoed
cultureel
erfgoed
bibs
cultuur
podia
cultuur
detecteren, stimuleren, faciliteren en versterken van (vernieuwende) culturele praktijken
verduurzamen en verspreiden van opmerkelijke en vernieuwende culturele praktijken
?
? regio-specifieke themalijnen + (vernieuwende) bovenlokale projecten ?
? regio-specifieke accenten + (vernieuwende) bovenlokale projecten ?
? regio-specifieke themalijnen + (vernieuwende) bovenlokale projecten ?
? regio-specifieke accenten + (vernieuwende) bovenlokale projecten ?
Decreet bovenlokale cultuurwerking - toekomst
actief stimuleren en bemiddelen van netwerking en transversale samenwerking binnen en buiten cultuur
jeugd toerisme sport welzijn onderwijs natuur ... privé

12. Analyse en visie bovenlokaal cultuurveld Meetjesland
Een door de deelnemende besturen gedragen visie (transversaal en consistent)
ontwikkelen op het bovenlokale cultuurwerk.
Daarvoor noodzakelijk om voorafgaandelijk het bovenlokale cultuurveld (actoren
én praktijken) in kaart te brengen > analyse
> Dit moet ‘cultuur-breed’ gebeuren
> Betreft uitsluitend het bovenlokaal cultuurveld =
actoren/praktijken met (potentiële) bovenlokale uitstraling
en bereik, met bovenlokale schaalgrootte en relevantie.
> Behalve het ‘pure cultuurveld’ (= beleidsdomein ‘cultuur’)
ook cultuur-gerelateerde initiatieven (bv. toegepaste kunsten,
onroerend erfgoed) + het ruimere culturele ecosysteem.
> Niet beperkt te zien tot de strikte regiogrenzen.

14. Relevante inzichten, trends en ontwikkelingen (1)
Cultuur en vrijetijd :
- Evolutie cultuur naar vrijetijd
- Verbinding en tranversaal zijn de nieuwe moraal: cultureel, maatschappelijk, ...
- Meer aandacht voor verleiding: communicatie, marketing, formats, bijzondere plekken, bijzondere momenten,..
- Meer aandacht voor beleving > beleving met betekenis
- Participatiecultuur, participatiegraden (deelnemen > deelhebben), co-creatie, burgerinitiatieven, ...
- Shift in engagement: meer tijdelijk en gevarieerd ipv langdurig engagement op één plaats (vrijwilligerswerk)
- Shift in organisatievormen
- Steeds meer digitaal en mobiel
- Terugtredende overheden, weggevallen provincierol, doorgedreven decentralisatie lokaal cultuurbeleid, ...
- Verzakelijking op alle terreinen (ook verenigingsleven > regulitis)
- Governance
- Toenemende rol van ‘functiedenken’

15. Versplintering
en explosie van het
aanbod
Televisie en film
- blijft veruit belangrijkst; beperkt uitgesteld + on demand
Vooral explosie van het digitaal aanbod
- films, series, games, muziek, sport, entertainment
- ook nieuws, informatie, ...
- zowel op vaste toestellen als mobiel
- altijd en overal
Ook sterk toegenomen commercieel aanbod
- muziek, theater, comedy, musical, ...
- attracties allerhande, avontuur & fun, rondvaarten, ...
- sport, fitness, wellness, e bikes, ...
Schotten tussen genres + hoge/lage cultuur vallen weg
maar niet méér vrije tijd
concurrentie om de vrije tijd

18. Goed om weten > meer kans op participatie indien
 jong geleerd is oud gedaan
- belang van thuissituatie (ouders/familie): vooral !
- belang van school
- belang van vrijetijd (jeugdbeweging, sportclub, vrienden, ...)
 hoger opgeleid
 sociaal vrijetijdsnetwerk / samen met anderen
 nabijheid (fysieke afstand, tijdsduur, mentale afstand, ...)
 werk maken van participatiedrempels
Ongeveer 25% van de bevolking participeert nooit...

19. Maatschappelijke uitdagingen demografisch
 vergroting (aantal inwoners)
 vergrijzing (soms ook vergroening > steden)
 verkleuring
 verarming
 verdunning (en vereenzaming)
 vervreemding

20. Relevante inzichten, trends en ontwikkelingen (2)
Andere sectoren algemeen > regionale situatie? aanvullingen?
Sociaal: samenleven, onderwijs, welzijn, veiligheid, cohesie, ...
Economisch:
- toerisme, creatieve industrie, creatieve economie, ...
- armoedekloof, crisis-signalen, impact globalisering, ...
Technologisch: digitalisering, gezondheid, arbeid, marketing, ...
Ecologisch: toenemende aandacht voor milieu en landschap, klimaat, minder uitstoot, mobiliteit, ...
Duurzaamheid in zijn diverse betekenissen
Politiek:
- regioscreening (focus op samenwerkingsverbanden), schaalvergroting-druk (fusies en samenwerkingen)
- decentralisatiefocus: o.a. lokaal cultuurbeleid, nieuw decreet bovenlokale cultuurwerking, wegvallen
gemeenschapsbevoegdheden provincies (inclusief ondersteuning van bib-netwerken en centra-samenwerking),
- gemeentelijke financiën onder druk, besparings- en efficiëntielogica, terugtrekkende overheid (ook op vlak van
cultuur),, management-invloed lokale besturen, bbc en meerjarenplannen,
- verbinden en transversaal als nieuwe ordewoorden
- identiteit als governance, ...

22. onroerend
erfgoed
cultureel
erfgoed
ge
bibs
cultuur
podia
cultuur
SD2 - detecteren, stimuleren, faciliteren en versterken van (vernieuwende) culturele praktijken
SD3 - verduurzamen en verspreiden van opmerkelijke en vernieuwende culturele praktijken
SD4 - ?
? regio-specifieke themalijnen + (vernieuwende) bovenlokale projecten ?
? regio-specifieke accenten + (vernieuwende) bovenlokale projecten ?
? regio-specifieke themalijnen + (vernieuwende) bovenlokale projecten ?
? regio-specifieke accenten + (vernieuwende) bovenlokale projecten ?
Decreet bovenlokale cultuurwerking - toekomst
SD1 - actief stimuleren en bemiddelen van netwerking en transversale samenwerking binnen en buiten cultuur
jeugd toerisme sport welzijn onderwijs economie ... privé

23. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

24. Regio-specifieke accenten Meetjesland
OPDRACHT
• Overloop de tabel
• KIES je TOP 5 uit de lijst van UITDAGINGEN
• Schrijf per uitdaging het belang/impact voor cultuur in
de regio
• Sorteer in volgorde van belang
!! KIES MINSTENS 3 REGIO-SPECIFIEKE ACCENTEN !!!
(OF… VOEG ER ZELF NOG EEN TOE)
1.
2.
3.
4.
5.

25. Regio-specifieke accenten Meetjesland
KIES PER WERKGROEP 2 ACCENTEN (UIT JE EIGEN TOP 5)
GEEN DUBBELS TUSSEN DE GROEPEN

26. Regio-specifieke accenten Meetjesland
OPDRACHT: SCHRIJF per GEKOZEN ACCENT
OP EEN FLAP:
In rood: de titels
In blauw of zwart: jullie input
BESTAANDE EN MOGELIJKE
INITIATIEVEN
CULTURELE EN ANDERE
ACTOREN/BETROKKENEN

27. Regio-specifieke accenten Meetjesland
PAUZE … MAAR ONDERTUSSEN OPDRACHT (BIS):
GA EENS KIJKEN OP DE ANDERE FLAPPEN
Noteer in groen eigen toevoegingen/opmerkingen

28. Regio-specifieke accenten Meetjesland
EVEN IN GROEP TERUGKOPPELEN…
Groep 1
• Mobiliteit:
- Mentaal en fysiek
- Bereikbaarheid
- Scherpe grenzen, bv. Expressweg, kanalen
- Reële (of psychologische) drempels, bv. minder mobiele ouderen, kansarmen
• Kernen/dorpen/wijken/buurten: (kernversterking)
Belang van nabijheid
Belang van gemeenschapsvorming en voorzieningen
Belang van bottom up initiatieven (bv. Dorp in Zicht); usual suspects
Ruimte maken, stimuleren
Rol van infrastructuur in kernen (zowel negatieve als positieve voorbeelden)
• Weinig professionele creatie (vaak dezelfde mensen)
• Weinig (ruimte) voor innovatie (idem)
• Regio-identiteit – toerisme sterk aanwezig – imago wordt nog onvoldoende uitgespeeld
• Belang van burgerparticipatie
• Regio- en landsgrensoverschrijdend
• Geen homogene regio
• Sterke IGS maar ook ‘eilandmentaliteit binnen gemeenten…?

29. Regio-specifieke accenten Meetjesland
EVEN IN GROEP TERUGKOPPELEN…
Groep 2
• Vertrekken vanuit waarde van cultuur, gedragen bij lokale besturen en in de regio;
moet zichtbaar gemaakt worden; definiëren en uitdragen
• Aanbod van activiteiten: beleving van A tot Z mogelijk maken (drempels wegwerken)
• Infrastructuur en open ruimte benutten; in kaart brengen; waar kan cultuur beleefd
worden?; nood aan mensen met verschillende profielen die verbindingen leggen
tussen groepen/initiatieven
• Bottom up initiatieven; nood aan antennes die dit oppikken en dan verbindingen
leggen; zie burgerparticipatie en dit faciliteren: mensen en plekken
• Talentontwikkeling
• Mobiliteit: bereikbaarheid van het aanbod (tot in de kleinste kernen…?)
• Economie als partner: nu nog te weinig aangegrepen; aanknopingspunten (bv.
haven); makersbeweging en ambachten, kleine ondernemers; voedingsindustrie

30. Regio-specifieke accenten Meetjesland
EVEN IN GROEP TERUGKOPPELEN…
Groep 3
• Sterke IGS in ML, op diverse domeinen; sneller transversale
samenwerkingen
• Mobiliteit (kinderen, kleine kernen – decentraliseren?)
• Zicht krijgen op bestaande aanbod en partners (en vrijwilligers bereiken
buiten eigen sector)
• Bereiken van kwetsbare doelgroepen: aanbod afstemmen
(anderstaligen, mensen met psychische kwetsbaarheid, …)
• Weinig professionele (private) spelers qua aanbodcreatie
• Samenwerken met andere domeinen, krachtenbundeling van de sector
en bereiken andere doelgroepen en netwerken

31. Regio-specifieke accenten Meetjesland
EVEN IN GROEP TERUGKOPPELEN…
Groep 4
• Sterk verenigingsleven in ML; meestal ‘usual suspects’; missen van
bottom up initiatieven; hoe alternatieven stimuleren?; hoe bereiken van
mensen buiten verenigingen?
• Mobiliteit: hoe jongeren als doelgroep bereiken? (ca. 15-40j) zowel als
publiek als actor – ook kwetsbare groepen
• Nood aan meer innovatie; hoe implementeren/stimuleren in eigen
context? Innovatie komt niet altijd naar buiten (bv. academies); nood
aan een platform voor zichtbaarheid? Jongeren individueel bereiken
blijft moeilijk (eerder commercieel aanbod)

32. Regio-specifieke accenten Meetjesland
• Bottom up initiatieven; bereiken van andere doelgroepen (sector
neemt te snel acties over?); eerder tweesporenbeleid: aanbod
stimuleren, maar ook vanop een afstand blijven volgen; mensen in de
driver seat laten
Hoe die acties detecteren? Daarna ondersteunen? Mensen en initiatieven
leren kennen; praktische drempels wegwerken (bv. fuifpakketten); geen
bemoeienis! maar ruimte laten en helpen
• Hoe (niet-georganiseerde jongeren) bereiken (bv. ‘hangjongeren’)? Via
jeugddiensten en jeugdhuizen, academies; hoe hun creativiteit
stimuleren? Via digitale kanalen!
Wat met nabijheid van Gent? Hoe kennis en expertise in de regio leren
kennen?
Belang van verder segmenteren, focussen, keuzes maken!

33. Regio-specifieke accenten Meetjesland
(Burgerinitiatieven zelf bevragen!)
• Aspecten van verenigingsleven versus projecten: ondersteuning? Activering? Andere
(organisatie)vormen
• Combi ruimtelijke ordening met cultuur? Bv. inrichting nieuwe wijk vanuit
behoeften/bevraging
Bv. Brede school: openstellen van infrastructuur
Vanuit bv. probleem met leegstand: invulling voor pop-up initiatieven
• Mobiliteit! Cultuur naar mensen gaan en mobiliteitsprobleem verleggen
Link naar (lokale) infrastructuur
Doelgroepen van buiten ML naar aanbod in het ML krijgen: mobiliteit, marketing
Haalbaarheid?
Concurrentie met Gent en Brugge; hoe positionering van regio? Visie ontwikkeling?!
Mensen lokaal versterken (hoe een pop up beginnen?)
Kleinere initiatieven borgen? Bv. projecten uit transitiereglement; grote spelers gaan
met de centen lopen; kleinere spelers linken en ondersteunen

34. onroerend
erfgoed
cultureel
erfgoed
ge
bibs
cultuur
podia
cultuur
SD2 - detecteren, stimuleren, faciliteren en versterken van (vernieuwende) culturele praktijken
SD3 - verduurzamen en verspreiden van opmerkelijke en vernieuwende culturele praktijken
SD4 - ?
? regio-specifieke themalijnen + (vernieuwende) bovenlokale projecten ?
? regio-specifieke accenten + (vernieuwende) bovenlokale projecten ?
? regio-specifieke themalijnen + (vernieuwende) bovenlokale projecten ?
? regio-specifieke accenten + (vernieuwende) bovenlokale projecten ?
Decreet bovenlokale cultuurwerking - toekomst
SD1 - actief stimuleren en bemiddelen van netwerking en transversale samenwerking binnen en buiten cultuur
jeugd toerisme sport welzijn onderwijs economie ... privé

35. Decreet bovenlokale cultuurwerking - toekomst
REGIEROL COMEET
verbinden en netwerken - faciliteren en ondersteunen – verduurzamen en verspreiden

36. regierol COMEET

37. Decreet bovenlokale cultuurwerking - toekomst

38. PROJECTEN, PRAKTIJKEN EN DE ROL VAN COMEET
OPDRACHT
KIES 1 VAN JOUW UITDAGINGEN
BRAINSTORM ROND EEN CONCRETE ACTIE/PROJECT OM
HIERAAN TE WERKEN
VERBIND DIT IDEE MET 1 OF MEERDERE ONDERDELEN
VAN DE REGIEROL VAN COMEET:
1. VERBINDEN EN NETWERKEN
2. FACILITEREN EN ONDERSTEUNEN
3. VERDUURZAMEN EN VERSPREIDEN
.

39. PROJECTEN, PRAKTIJKEN EN DE ROL VAN COMEET
EVEN IN GROEP TERUGKOPPELEN…

40. CULTUURNOTA
MEETJESLAND
VANDAAG
ANDERE
REGIOWERKIN
GEN
MEETJESLAND
VRIJE TIJD
SWOT
ANALYSE
VERKENNENDE
GESPREKKEN
ANDERE
SECTOREN
(NIET-VRIJE
TIJD)
LOKALE
BESTUREN
BRONNEN
(cijferonderzoe
ken enz.)