Presentatie over kringlooplandbouw, kringloopboeren, kringloopwijzer

1. Kringlooplandbouw
minder verliezen, meer inkomen en meer natuurinclusief
Presentatie 30 augustus 2017 www.boerenverstand.nl
ir. Frank Verhoeven

3. www.boerenverstand.nl

4. Inhoud
Kringloopboeren, kringlooplandouw en kringloopwijzer
1) Meer uit minder
2) Kringloop- en bodembeleid
3) Samenwerking tussen sectoren

5. • Eigenwijze boeren: halen meer uit minder!
• Weinig aankoop van krachtvoer en kunstmest
• Geen maximale productie per koe, maar optimale
• Laten andere (low-tech)oplossingen zien
• Ze stellen de bodem centraal
• Combineren economie met ecologie
Kringloopboeren

6. Kringlooplandbouw
Kringlooplandbouw is het optimaliseren van de productie met zo selectief mogelijk
gebruikmaken van externe inputs, realisatie van inkomen over lange termijn en
met respect voor natuurlijke systemen (Stuiver & Verhoeven, 2010)

7. Kringlooplandbouw

8. Kringlooplandbouw breder
VEESTAPEL
BODEM
MEST
VEEVOER
GEWASSEN
FRUIT
NATUUR
VLEES, EIEREN

9. Natura 2000 (provinciaal)
Wet Ammoniak & Veehouderij
(provinciaal – gemeentelijk)
Kader Richtlijn Water (waterschap)
Nitraatrichtlijn (Europees, landelijk)
BGM (besluit gebruik meststoffen)Besluit landbouw milieubeheer
Besluit huisvesting/
maatlat Duurzame Melkveehouderij
NEC-richtlijn (gemeente, NH3)
GLB (vergroening)
IPPC (>200 melkvee)
Klimaatbeleid
Derogatie (Europees, landelijk)
Omgevingsvergunning
(>200 melkvee)
De overheid en kringlooplandbouw
Melkveewet (wet
grondgebonden groei)
Fosfaatrechten

10. Kringloopwijzer voor N, P & C

11. Voor boer en milieu nog veel te halen
Bron: 350
melkveehouders
DMS
Intensiteit in kg melk per hectare
Drogestofbenuttingperhectare Hoeveel kg droge stof per hectare?

12. Fosfaatonttrekking
90 kg/ha

13. Veel gaande!

14. Resultaatgerichter

15. Actie 1 = meer uit minder
• Kringloopprestaties verbeteren
• Inzetten op grondgebonden landbouw, die de
grond ook echt benut
• Resultaat (minder input, zelfde output) stimuleren
• Natuurgras inpassen
• Oudere koeien, minder jongvee (klimaat)
• N, P en C beleid: tegenstrijdigheden oplossen
voor het sluiten van kringlopen

16. De boer en zijn bodems

17. De boer en zijn bodems

18. Duurzaam bodembeheer?

20. Optimaal bodembeheer
Het optimale bouwplan
melkveehouderij
(voor minerale gronden)
60% permanent grasland +
20% gras-klaver, 20%
bouwland in wisselteelt
OF
100% grasland

21. C-opslag
Optimaal OS gehalte
4% OS te winnen
2% OS te winnen
TOTAAL +10 Mton CO2 opslag mogelijk

22. Natuurinclusief
weidegang
randenbeheerweidevogels
plas-dras

23. Een samenhangend bodemplan
+ wateropvang …

24. Actie 2 = samenhangend bodembeleid
• Regiospecifieker?
– In Utrecht-Oost (zandgronden)
– In Utrecht-West (veengronden)
– In Utrecht-Kromme-rijn (kleigronden)
• Geen conflicterende boodschappen
– N, P & C
– Regionaal, provinciaal, landelijk, EU
– Overheid, keten, erfbetreders
• Optimaal bodemplan
– 60% permanent grasland, 20% gras-klaver + 20% bouwland in wisselteelt
voor mineralengronden
– 100% permanent grasland
– Alternatieve voedergewassen ipv mais
voor het sluiten van kringlopen

26. 1) Ex-veehouders of particulieren met grond
• Verbouwen gras of krachtvoervervangers
• Groen-blauwe diensten mede vormgeven
• Fokken jongvee op en mest oude koeien af
2) Voer-mest samenwerking
• Met akkerbouw (maar zijn er bijna niet) of fruitteelt
• Kwaliteit mest speelt cruciale rol (zie volgende slide)
• Kringloopcontracten tellen mee?
• Loonwerkers betrekken
3) Grond beherende organisaties (SBB, Natuurmonumenten, provincie, waterschap)
• Afstemmen welke gewassen telen voor welk doel
• Grond voor kringloopboeren?
4) Reststromen
1) Afvalverwerking…
2) Zuivering…
Actie 3 = samenwerking
voor het sluiten van kringlopen

27. Mest (verwerking)
Mest opwaarderen
Compost
Mest scheiden?
Mest afwaarderen
Co-vergisten, met welke co-producten?
In elk geval niet met mais
Mono-mestvergisters, mestkwaliteit
veranderd

28. Bedankt voor uw aandacht
Actie 3 = samenwerking bevorderen
Actie 2 = samenhangend bodemplan & beleid
Actie 1 = bedrijfskringloop: meer uit minder
Wat is er nodig om de stofkringlopen in de
(Utrechtse) landbouw te sluiten?