1. Üniversitesi : Istanbul Teknik Üniversitesi
Enstitüsü : Enerji Enstitüsü
Anabilim Dalı : Nükleer Araştırmalar
Programı : Enerji Bilim ve Teknoloji
Tez Danışmanı : Y. Doç. Dr. Sevilay HACIYAKUPOĞLU
Tez Türü ve Tarihi : Yüksek Lisans – Mayıs 2009
ÖZET
İTÜ GÖLETİ ÇEVRESİNDE
BE-7 RADYONÜKLİDİ ÖLÇÜMLERİYLE
TOPRAK TAŞINMASININ İNCELENMESİ
Bahadır BULUT
Toprak ve su kaynaklarıın korunması, geliştirilmesi ve sürdürülebilirliğinin sağlanarak
en üst düzeyde üretimde faydalanılması, bu kaynakların verimli ve bilinçli biçimde
kullanılması ile mümkündür. Günümüzde erozyon deprem, taşkın ve heyelan gibi en
önemli ekolojik çevre sorunu niteliğinde ve doğal afet olarak kabul edilmektedir. Bu
kapsamda günlük içme ve kullanma suyu kaynaklarının sürdürülebilir yönetimi çok
önemlidir. Yanlış arazi kullanımlarının önlenmesi ve etkin toprak ve su kontrol ve
koruma stratejilerinin geliştirilmesi için, su kaynakları çevrelerinde toprak erozyonu ve
sedimentasyonu hızlarının belirlenmesi gereklidir.
Serpinti radyonüklidleri yöntemi (FRN’s) ile toprak örneklerinde 137
C s 210
Pbex ve 7
Be
radyonüklid aktiviteleri ölçümlerinden yararlanarak, toprak taşınma miktarının
belirlenmesi, dünyada yaygın olarak kullanılan bir yöntemdir. Bu Yüksek Lisans tez
çalışmasında serpinti radyonüklidleri yöntemi, Istanbul’un doğu kesiminde Riva
Havzası’nda yer alan ve Istanbul için en önemli içme ve kullanım suyu kaynaklarından
biri olan, Ömerli Baraj gölü çevresinde seçilen farklı alanlar için uygulandı. Havzadaki
araştırma sahalarından alınan topraklar için gama spektroskopik analizler
gerçekleştirildi, yöntemin gerektirdiği radyonüklid profilleri oluşturuldu ve havzadaki
ekili bir arazi için Cs-137-Calibration Model kullanılarak toprak taşınma miktarı
belirlendi.
Anahtar Kelimeler: Be-7, gama spektroskopi, radyonüklid, serpinti radyonüklidleri
yöntemi, toprak taşınması.

2. University : Istanbul Technical University
Institute : Institute of Energy
Science Programme : Nuclear Research
Programme : Energy Science and Technology
Supervisor : Assist.Prof. Dr. Sevilay HACIYAKUPOGLU
Degree Awarded and Date : MSc – May 2009
ABSTRACT
INVESTIGATION OF SOIL MOVEMENT
IN THE ENVIRONCE OF ITU SMALL DAM
USING Be-7 RADIONUCLIDE MEASUREMENTS
Bahadır BULUT
Soil Erosion is becoming more important and vital fact by the time. In Istanbul sloped
areas and shores of various water sources are threatened by erosion and sedimentation
as it occurs all around Turkey. Soil loses in the relevant areas are related to tectonic,
climate, slope, and weak vegetation. There is a need for reliable experimental
informations to assess these problems with numerical datas and develop effective soil
conservation strategies. By using latterly improved methods around the world which are
based on measurements of fallout radionuclides (137
Cs 210
Pbex and 7
Be), it is possible to
determine path of soil and soil distribution rate. Most contemporary method in
concerned methods is the one based on Be-7 measurements and it’s known that it is
important to know rainfall informations for that method.
In this work soil samples from flat and undisturbed (uncultivated) areas which are
represanting reference and from sloping areas near ITU small dam collected.
Radioactivity of Be-7 radionuclides in these samples are measured using gamma
spectroscopic analysis. Creating a Be-7 profile and results found by applying fallout
radionuclides methodology has given the information for soil movement at that region.
Keywords: Be-7, gamma spectroscopy, radionuclid, fallout radionuclides methodology,
soil movement.