2. ESPAINAKO BIZTANLERIA
Berezko hazkundea:
XX. mendearen hasieran,
jaiotza-tasa oso handia zen
(haur asko jaiotzen ziren), baina
heriotza-tasa ere
handia zen. Horregatik,
biztanleria poliki hazten zen,
(elikadura hobetuz joan zen eta
medikuntzan aurrerapenak egin
ziren), honela heriotza-tasa jeitsi
egin da.
3. Migrazioak
Gaur egun, etorkin ugari etortzen dira
Espainiara, eta emigrante gutxi joaten.
Horregatik, biztanleria
handituz doa.
- Atzerrira emigratzea. XX. mendearen
hasieran, Espainiako herritar askok
Ameriketako herrialdeetara
emigratu zuten, lan-aukeren bila.
- Barneko migrazioa. Espainiako lau
milioi herritarrek aldatu zuten
bizilekua (Gaztela-Mantxako, Gaztela
eta Leóngo, Andaluziako, Galiziako eta
Extremadurako) udalerrietatik egin zuten
alde, eta (Kataluniako, Madrilgo,
Euskadiko eta Valentziako) autonomia-
erkidegoetako hirietara emigratu zuten,
bertako fabriketan lan egiteko.
4. - Nazioarteko immigrazioa.
Gaur egun, Estatuak jaso egiten ditu
etorkinak. 5 milioi etorkin baino gehiago
daude Estatuan, lan bila edo gerratik eta
pobreziatik ihesi etorriak, batez ere
Hego Amerikatik, Afrikatik eta Ekialdeko
Europatik.
5. NOLA DAGO BANATUTA ESPAINAKO
BIZTANLERIA ?
Lurralde bat zenbateraino dagoen jendez
beteta jakiteko, ez da nahikoa guztira
zenbat biztanle bizi diren jakitea. Biztanle
kopurua azalerarekin erlazionatu behar da.
Datu horiekin, biztanleria-dentsitatea
kalkulatzen da: biztanle kopurua haien
bizitokiaren azalerarekin erlazionatzen du,
azalera kilometro koadrotan emanda.
- Probintzien arteko aldeak.
Barnealdekoek dentsitate txikiagoa dute
itsasertzekoek eta uharteetakoek baino,
Madrilek salbu.
- Probintzien barneko aldeak. Probintzia
gehienetan, biztanleak hirietan pilatzen dira
–hiriburuan batez ere–; landaeremuetan,
berriz, ez da ia inor bizi.
7. BIZTANLERIA ETA EKONOMI JARDUERAK
1. Biztanleria eta lana
Lurralde bateko biztanleak bi taldetan
banatzen dira, lan-egoeraren
arabera:
- Biztanleria aktiboa. Lan egiteko
adinean eta egoeran diren biztanleen
multzoa. Talde hau biztanleria
okupatuak –diruaren truke lanean ari
diren pertsonak– eta lanik gabeko
biztanleriak –lanik ez duten
pertsonak– osatzen dute.
- Biztanleria ez-aktiboa. Lanik egin
ezin duten pertsonen eta egiten
duten jardueraren truke soldatarik
jasotzen ez dutenen multzoa da.
Talde hori hauek osatzen dute:
erretiratuek, 16 urtez beherakoek,
ikasleek, etxeko-lanetan
dihardutenek eta gaixoek.
9. SEKTOREAK
Lehen sektorea:
Oso jende gutxi lan egiten du sektore
honetan, 100 pertsonetik 5 bakarrik.
* Nekazaritza: Lehorreko laboreak
(zerealak, mahatsa eta olibondoak) eta
labore ureztatuak (barazkiak eta
fruituak).
* Abeltzaintza :Ganadu ugariena
txerri-azienda da, ardi-azienda ere
asko hazten da, hegazti granjak
ugariak dira
* Arrantza : Arrantza-ontzi gehienak
baxurakoak dira.
* Meatzaritza
10. SEKTOREAK
Bigarren sektorea
Industria-jarduerak. Mota hauek
dituzte lanpostu gehien, Estatuan:
- Oinarrizko industria.
Industria metalurgikoak eta kimika-
industriak dira.
- Ekipamendu-ondasuneko
industriak.
Makinak, autoak, itsasontziak eta
material elektrikoak egiten dituztenak
dira.
- Kontsumo-ondasuneko industriak.
Pertsonok zuzenean kontsumitzen
ditugun produktuak fabrikatzen dituzte.
Elikagai-industria, ehungin tza,
altzarigintza eta arte grafikoen industria
dira garrantzitsuenak.
Eraikuntza.
Ekonomia-jarduera hori eraikinak
eraikitzean eta herri-lanak egitean
datza, hala nola zubiak eta errepideak.
11. ZERBITZUAK
Hirugarren sektorea
Hezkuntza-, osasun-,
finantza-, administrazio-,
merkataritza-, turismo-,
garraio- eta komunikazio-
zerbitzuak. Hirugarren
sektorean egiten dute lan
Estatuko gizon-emakume
gehienek: 100 langiletik 65ek
dihardute zerbitzuen arloan.
12. Merkataritza
Lehen eta bigarren sektoreetan
lortutako produktuak produktu
horiek erosi nahi dituzten
kontsumitzaileen
eskura jartzeko zerbitzua da
merkataritza.
- Barne-merkataritza.
Herrialde batean ekoitzitako
produktuak herrialdean bertan
saltzea da.
- Kanpo-merkataritza. Herrialde
bateko produktuak beste
herrialde batean saltzea edo
erostea da. Herrialde batek
beste bati produktuak saltzen
badizkio, esportatu egiten duela
esaten da. Herrialde batek beste
bati produktuak eta ondasunak
erosten badizkio, inportatu
egiten duela esaten da.
13. Garraioak
Produktuak saltokietara iristeko,
garraiobideak behar dira.
- Lehorreko garraiobideak.
Kamioietan –errepide eta autobideetan
zehar– eta trenetan –trenbideetan
zehar– garraiatzen dira produktuak.
- Itsasoko garraiobideak.
Itsasontziek itsasoko ibilbideetan zehar
garraiatzen dituzte produktuak, portutik
portura. Salgaiak merkantzia-ontzietan
garraiatzen dira.
- Aireko garraiobideak.
Hegazkinek aireko ibilbideetan zehar
garraiatzen dituzte salgaiak, aireportu
batetik bestera eta (bai salgaien
hegazkinena bai bidaiarien
hegazkinena).
14. TURISMOA
Pertsonak kultura, atseden eta dibertsio
bila toki batetik bestera joateari esaten
zaio turismo.
Espainiako estatuan, turistak hainbat
tokitara joaten dira. Tokiaren arabera,
zenbait turismo mota bereizten dira:
- Eguzki eta hondartzako turismoa.
Turismo mota horrexetan daude
lanpostu gehien. Eguzkiaren eta
hondartzaren bila
doazen turistek.
- Landa-turismoa.
Barnealdeko mendialdeetan eta paisaia
eta tradizio nabarmeneko Espainiako
itsasertzeko zenbait
tokitan egiten dena.
- Turismo kulturala.
Historia- eta arte-ondare aberatseko
hirietan egiten da.
15. BIZTANLERIA ETA LANA EUSKADIN
Bi milioi biztanle baino gehiago.
Biztanleria hazten ari da.
* Arrazoiak:
Jaiotza gehiago heriotzak baino.
Berezko hazkunde positiboa.
Etorkin asko datoz eta gutxi doaz.
Migrazio hazkunde positiboa.
o Biztanle gehienak hirietan bizi dira
eta industrian edo zerbitzuetan
egiten dute lan.
16. Biztanleria eta lana.
Honela banatzen da biztanleria
aktiboa:
Lehen sektorea: Lanpostu gutxien
duen sektorea da. Nekazaritza da
langile gehien dituena. (100 tik 1)
Bigarren sektorea: Gehienak
industrian lan egiten dute (1oo tik
34)
Hirugarren sektorea: Lanpostu
gehien duen sektorea da. (100 tik
65). Zerbitzuak, garraioak eta
merkataritza da langile gehien
duenak.