Suche senden
Hochladen
шувууны анатоми
•
Als DOCX, PDF herunterladen
•
3 gefällt mir
•
8,024 views
Ziyakhan Raimbek
Folgen
шувууны анатоми
Weniger lesen
Mehr lesen
Technologie
Melden
Teilen
Melden
Teilen
1 von 7
Jetzt herunterladen
Empfohlen
биосфер
биосфер
Ganchimeg Sampil
Amitnii aimag
Amitnii aimag
Oidov Tungaa
митоз
митоз
davkadaa
химийн тэнцвэр ба термодинамик үндэслэл
химийн тэнцвэр ба термодинамик үндэслэл
davaa627
Хоол боловсруулах тогтолцоо
Хоол боловсруулах тогтолцоо
Сэтгэмж Цогцолбор Сургууль
амьтны ангилал
амьтны ангилал
Enkhbold Myagmarsuren
Шавьж түүний ангилал
Шавьж түүний ангилал
М. Мөнхжавхлан
Биологийн төрөл зүйл
Биологийн төрөл зүйл
Ts. Bayarkhuu, Murun, Khuwsgul, Erdmiin dalai complex school
Empfohlen
биосфер
биосфер
Ganchimeg Sampil
Amitnii aimag
Amitnii aimag
Oidov Tungaa
митоз
митоз
davkadaa
химийн тэнцвэр ба термодинамик үндэслэл
химийн тэнцвэр ба термодинамик үндэслэл
davaa627
Хоол боловсруулах тогтолцоо
Хоол боловсруулах тогтолцоо
Сэтгэмж Цогцолбор Сургууль
амьтны ангилал
амьтны ангилал
Enkhbold Myagmarsuren
Шавьж түүний ангилал
Шавьж түүний ангилал
М. Мөнхжавхлан
Биологийн төрөл зүйл
Биологийн төрөл зүйл
Ts. Bayarkhuu, Murun, Khuwsgul, Erdmiin dalai complex school
Хавтгай хорхой
Хавтгай хорхой
Otgonbayar Chinbaatar
Bio 8.byambaa92 zagasnii angi
Bio 8.byambaa92 zagasnii angi
byambka1
удамшил гэж юу вэ?
удамшил гэж юу вэ?
Maa Enkh
Tsusnii ergelt
Tsusnii ergelt
Oidov Tungaa
эсийн онол,эсийн ангилал
эсийн онол,эсийн ангилал
Oidov Tungaa
үет хөлтний хүрээ
үет хөлтний хүрээ
ajaa97
8 daws
8 daws
Baterdene Solongo
эукариот ба прокариот эс
эукариот ба прокариот эс
byamba-1
Lecture10
Lecture10
munhtaivan
нэг эстэн
нэг эстэн
naraa3338
навчаар ус уурших
навчаар ус уурших
Sugar Gonchigdanzan
8 angi amitnii_erhten_togtoltsoo-2
8 angi amitnii_erhten_togtoltsoo-2
nayna-1
амьтны аймаг
амьтны аймаг
New beginning school
популяци
популяци
davaa627
Хими - Спирт
Хими - Спирт
Gerlee IP
гидра
гидра
undar79
хүний хоол-боловсруулах-эрхтэн-тогтолцоондоо-1
хүний хоол-боловсруулах-эрхтэн-тогтолцоондоо-1
Geepilmaa Monhbat
эсийн бүрхүүл ба цитоплазм
эсийн бүрхүүл ба цитоплазм
Sugar Gonchigdanzan
карбон хүчил
карбон хүчил
davaa627
химийн урвалын хурд
химийн урвалын хурд
Baterdene Solongo
Mal
Mal
Ц. Миеэгомбо
өндөг дарах
өндөг дарах
Sinka Csaba
Weitere ähnliche Inhalte
Was ist angesagt?
Хавтгай хорхой
Хавтгай хорхой
Otgonbayar Chinbaatar
Bio 8.byambaa92 zagasnii angi
Bio 8.byambaa92 zagasnii angi
byambka1
удамшил гэж юу вэ?
удамшил гэж юу вэ?
Maa Enkh
Tsusnii ergelt
Tsusnii ergelt
Oidov Tungaa
эсийн онол,эсийн ангилал
эсийн онол,эсийн ангилал
Oidov Tungaa
үет хөлтний хүрээ
үет хөлтний хүрээ
ajaa97
8 daws
8 daws
Baterdene Solongo
эукариот ба прокариот эс
эукариот ба прокариот эс
byamba-1
Lecture10
Lecture10
munhtaivan
нэг эстэн
нэг эстэн
naraa3338
навчаар ус уурших
навчаар ус уурших
Sugar Gonchigdanzan
8 angi amitnii_erhten_togtoltsoo-2
8 angi amitnii_erhten_togtoltsoo-2
nayna-1
амьтны аймаг
амьтны аймаг
New beginning school
популяци
популяци
davaa627
Хими - Спирт
Хими - Спирт
Gerlee IP
гидра
гидра
undar79
хүний хоол-боловсруулах-эрхтэн-тогтолцоондоо-1
хүний хоол-боловсруулах-эрхтэн-тогтолцоондоо-1
Geepilmaa Monhbat
эсийн бүрхүүл ба цитоплазм
эсийн бүрхүүл ба цитоплазм
Sugar Gonchigdanzan
карбон хүчил
карбон хүчил
davaa627
химийн урвалын хурд
химийн урвалын хурд
Baterdene Solongo
Was ist angesagt?
(20)
Хавтгай хорхой
Хавтгай хорхой
Bio 8.byambaa92 zagasnii angi
Bio 8.byambaa92 zagasnii angi
удамшил гэж юу вэ?
удамшил гэж юу вэ?
Tsusnii ergelt
Tsusnii ergelt
эсийн онол,эсийн ангилал
эсийн онол,эсийн ангилал
үет хөлтний хүрээ
үет хөлтний хүрээ
8 daws
8 daws
эукариот ба прокариот эс
эукариот ба прокариот эс
Lecture10
Lecture10
нэг эстэн
нэг эстэн
навчаар ус уурших
навчаар ус уурших
8 angi amitnii_erhten_togtoltsoo-2
8 angi amitnii_erhten_togtoltsoo-2
амьтны аймаг
амьтны аймаг
популяци
популяци
Хими - Спирт
Хими - Спирт
гидра
гидра
хүний хоол-боловсруулах-эрхтэн-тогтолцоондоо-1
хүний хоол-боловсруулах-эрхтэн-тогтолцоондоо-1
эсийн бүрхүүл ба цитоплазм
эсийн бүрхүүл ба цитоплазм
карбон хүчил
карбон хүчил
химийн урвалын хурд
химийн урвалын хурд
Andere mochten auch
Mal
Mal
Ц. Миеэгомбо
өндөг дарах
өндөг дарах
Sinka Csaba
8 р анги нугалмайтан үзүүлэн
8 р анги нугалмайтан үзүүлэн
Chimeg Tsetseg
8 цусны эргэлт
8 цусны эргэлт
Tamira_8
31 фермерийн аж ахуй эрхлэгч гт маа
31 фермерийн аж ахуй эрхлэгч гт маа
mergejil
Шувууны анги /Начин шонхор/ Шувууны анги /Бүргэд/
Шувууны анги /Начин шонхор/ Шувууны анги /Бүргэд/
Enee39
CV-Farah Elyana Khairul Nisaq Bt Kamarazaman
CV-Farah Elyana Khairul Nisaq Bt Kamarazaman
Farah Elyana Kamarazaman
gogii
gogii
Buyanjargal Batjargal
бага тархи1
бага тархи1
Oyuka Oyu
гахайн аж ахуйг амжилттай эрхлэхүй
гахайн аж ахуйг амжилттай эрхлэхүй
Noyon Zaraa
сээр нуруутан
сээр нуруутан
Mind Moba
Zagas
Zagas
Enkhbold Myagmarsuren
Цусны эргэлтийн тогтолцоо
Цусны эргэлтийн тогтолцоо
Сэтгэмж Цогцолбор Сургууль
МОНГОЛ ОРНЫ МАЛ АЖ АХУЙ
МОНГОЛ ОРНЫ МАЛ АЖ АХУЙ
saikhanaa.o
Da
Da
altantuya2012
динамик вэб програмчлал бие даалт
динамик вэб програмчлал бие даалт
Usukhuu Galaa
07 digest aid
07 digest aid
Tsoomoo Myagmar
лекц 4 энто
лекц 4 энто
batsaikhan khongorzul
туулайн биологийн онцлог
туулайн биологийн онцлог
Otgonjargal Purev
Mongolia sme gesetz (catalog) 459
Mongolia sme gesetz (catalog) 459
Libe417
Andere mochten auch
(20)
Mal
Mal
өндөг дарах
өндөг дарах
8 р анги нугалмайтан үзүүлэн
8 р анги нугалмайтан үзүүлэн
8 цусны эргэлт
8 цусны эргэлт
31 фермерийн аж ахуй эрхлэгч гт маа
31 фермерийн аж ахуй эрхлэгч гт маа
Шувууны анги /Начин шонхор/ Шувууны анги /Бүргэд/
Шувууны анги /Начин шонхор/ Шувууны анги /Бүргэд/
CV-Farah Elyana Khairul Nisaq Bt Kamarazaman
CV-Farah Elyana Khairul Nisaq Bt Kamarazaman
gogii
gogii
бага тархи1
бага тархи1
гахайн аж ахуйг амжилттай эрхлэхүй
гахайн аж ахуйг амжилттай эрхлэхүй
сээр нуруутан
сээр нуруутан
Zagas
Zagas
Цусны эргэлтийн тогтолцоо
Цусны эргэлтийн тогтолцоо
МОНГОЛ ОРНЫ МАЛ АЖ АХУЙ
МОНГОЛ ОРНЫ МАЛ АЖ АХУЙ
Da
Da
динамик вэб програмчлал бие даалт
динамик вэб програмчлал бие даалт
07 digest aid
07 digest aid
лекц 4 энто
лекц 4 энто
туулайн биологийн онцлог
туулайн биологийн онцлог
Mongolia sme gesetz (catalog) 459
Mongolia sme gesetz (catalog) 459
Ähnlich wie шувууны анатоми
хээлтэгч мал сэдэв2
хээлтэгч мал сэдэв2
otgooPhh
Khishigjargal 2
Khishigjargal 2
Changmi Rose
хээлтэгч мал сэдэв2
хээлтэгч мал сэдэв2
otgooPhh
хээлтэгч мал сэдэв2
хээлтэгч мал сэдэв2
otgooPhh
Hicheel1 ойн амьтад
Hicheel1 ойн амьтад
otgoo80
W.хэрэглэгдэхүүн
W.хэрэглэгдэхүүн
school14
Biology 7
Biology 7
daguul_999
Biology 7
Biology 7
undar79
Hicheel1 ойн амьтад
Hicheel1 ойн амьтад
Uuganaa_9x9
Амьтан ^^
Амьтан ^^
Purevsuren Bayarmagnai
отгонцэцэг
отгонцэцэг
otgaa
Orgost aristan history geology
Orgost aristan history geology
Gantulgiin Dambasuren
Orgost aristan
Orgost aristan
Gantulgiin Dambasuren
Hicheel1 ойн амьтад
Hicheel1 ойн амьтад
Changmi Rose
Daagii чийгийн улаан хорхой
Daagii чийгийн улаан хорхой
ajaa97
Daagii чийгийн улаан хорхой
Daagii чийгийн улаан хорхой
Davaa97
Daagii чийгийн улаан хорхой
Daagii чийгийн улаан хорхой
daagii97
лекц 9 энто
лекц 9 энто
batsaikhan khongorzul
лекц 3. ям, балцруу
лекц 3. ям, балцруу
batsuuri nantsag
амьд биеийн бүтэц зохион байгуулалтын түвшин
амьд биеийн бүтэц зохион байгуулалтын түвшин
Oyuka Oyu
Ähnlich wie шувууны анатоми
(20)
хээлтэгч мал сэдэв2
хээлтэгч мал сэдэв2
Khishigjargal 2
Khishigjargal 2
хээлтэгч мал сэдэв2
хээлтэгч мал сэдэв2
хээлтэгч мал сэдэв2
хээлтэгч мал сэдэв2
Hicheel1 ойн амьтад
Hicheel1 ойн амьтад
W.хэрэглэгдэхүүн
W.хэрэглэгдэхүүн
Biology 7
Biology 7
Biology 7
Biology 7
Hicheel1 ойн амьтад
Hicheel1 ойн амьтад
Амьтан ^^
Амьтан ^^
отгонцэцэг
отгонцэцэг
Orgost aristan history geology
Orgost aristan history geology
Orgost aristan
Orgost aristan
Hicheel1 ойн амьтад
Hicheel1 ойн амьтад
Daagii чийгийн улаан хорхой
Daagii чийгийн улаан хорхой
Daagii чийгийн улаан хорхой
Daagii чийгийн улаан хорхой
Daagii чийгийн улаан хорхой
Daagii чийгийн улаан хорхой
лекц 9 энто
лекц 9 энто
лекц 3. ям, балцруу
лекц 3. ям, балцруу
амьд биеийн бүтэц зохион байгуулалтын түвшин
амьд биеийн бүтэц зохион байгуулалтын түвшин
шувууны анатоми
1.
Шувууны анатоми, физиологийн
үндэс. Шувууны бие махбод бусад хөдөө аж ахуйн амьтдын адил нарийн бүтэцтэй боловч өвөрмөц онцлогтой. Нэг чиглэлийн үүрэг гүйцэтгэдэг төрөл бүрийн эрхтнүүд ( улаан хоолой, гүеэ, булчинт болон булчирхайт ходоод, гэдэс нь хоол боловсруулах эрхтнийг ) нийлж эрхтэн системийг үүсгэнэ. Шувуунд хөдөлгөөний, ялгах, үржлийн, амьсгалын эрхтэн систем, цусны болон мэдрэлийн систем байх ба бүх эрхтэн, эрхтэн систем нэг нэгдмэл байна. Тэдгээрийг бүхэл болгон зохицуулах үүргийг мэдрэл, цус гүйцэтгэнэ. Дотоод шүүрлийн булчирхайн үйл ажиллагаа бие махбодын үйл ажиллагаанд ихээхэн нөлөөлнө. Арьс, өдлөлт, гуужилт. Шувууны арьс сүүн тэжээлтэн амьтдынхтай ижил үе давхаргаас тогтоно. Гэхдээ шувууны арьс нимгэн, хөлс, тосны булчирхай бараг байхгүй. Шувуунд зөвхөн хоѐр булчирхай байх ба булчирхай нэг нь чихний, нөгөө нь ахар сүүлний хавьд байрлана. Ахар сүүлний хавийн булчирхай хоѐр хэлтрээс тогтосон бөгөөд тахианых вандуйны чинээ болж томордог. Энэ булчирхайнаас ялгарсан тослог шүүрлийг шувуу бүх өдөөрөө тараан хуваарилж, усанд их норгохгүй байхын тулд чээж, хэвлий орчмоороо ахар сүүлний хавийн булчирхайн шүүрлийг шахан авч түрхдэг. Шувууны арьс өнгөн давхарга (эпидермис), жинхэнэ давхарга (дерма), арьсны доод давхарга (гиподеом),-аас тогтоно. Шувууны арьсны эпидермис давхаргаас өд, сөд, хамар, хөл, сарвууны эвэрлэг бүрхүүл бий болно. Арьсны жинхэнэ давхарга нь нимгэн, цусны судасны хангамж сүлжээ харьцангуй сул байна. Арьсны доод давхаргаа нь арьсны жинхэнэ давхарга, булчин хоѐрыг холбож өгнө. Энэ давхараа сайн хөгжсөн, цусны судас сүлжилдсэн байна. Нугас, галууны энэ давхраанд өөхний эд үелэн тогтсон байна.
2.
Шувууны бие төрөл
бүрийн өд, сөдөөр бүрхэгдсэн байдаг нь биеийг гэмтлээс хамгаалах, биеийн тогтмол дулаан барихад ач холбогдолтой. Өд сөд ихэнхдээ кератин уургаас тогтоно. Шувууны өдийг хэлбэр, бүтэц зохион байгуулалт, зориулалтаар нь ерөнхий төрх тодорхойлох, ноолууран, утас маягийн багс маягийн, шулуун гэж хуваана. Ерөнхий төрх тодорхойлох өд бүрхүүл, дэвүүр, залуур гэж хуваагдах ба бүх биеийг бүрхэж байрлана. Далавчинд байрласан дэвүүр өд анхдагч, хоѐрдогч гэж хуваагдана. Ноолуур өд үндсэндээ чээж, хэвлийгээр шулуун өдний доогуур байрлана. Энэ өд шувууны биеийн хэвийн дулааныг хадгалахад их ач холбогдолтой. Утас хэлбэрийн өд ерөнхий төрх тодорхойлох болон ноолуур өдний эргэн тойронд бүлгээр байрлана. Энэ өд зөөлөн нарийн гол, түүнээс сул хөгжсөн салаа гарсан байна. Шулуун өд нь хошууны уг, хөлийн сарвуу, нүдний дээд тал (сормуус)-д байрлана. 1. Шувууны өдний хэлбэр хээ. 1. Хөндлөн судалт өд. 2. Нумалсан хээтэй өд. 3. Захалсан хээтэй өд. 4. Толботой өд. Шувууны өдний өнгө будагч бодис меланины байх хэмжээнээс хамаарна. Гэрийн шувуу ихэнхдээ нэг төрлийн цагаан, хар, улаан, шар, цэнхэр, алаг өнгөтэй байна. Цагаан, хар өд холилдон ургаснаас алаг өнгө бий болно. Бас хөндлөн судалтай, толбон, цэгэн хээтэй гэх мэт олон янзын өд тохиолдох нь элбэг. Өдлөлтийн өнгө, хэлбэрээр нь зарим зүйлийн шувууны хүйсийг тодорхрйлж болно. Өнгөт өдтэй үүлдрийн эр шувууных эмэгчингийнхээсээ илүү их тод будагдсан байдаг. Азарган тахианд туг, дэл маягийн, цацгт хяруулд багц өд чээж хавьд нь байдаг. Өдөн бүрхүүл бий болж байгаа үед шим тэжээл их зарцуулах учир өсвөр шувууны өсөлт удааширна.
3.
Өдөн бүрхүүлйн солигдлыг
гуужилт гэнэ. Гуужилтыг өсвөр шувууны, үечилсэн гэж хоѐр хувааж болно. Өсвөр шувууны гуужилт зүйлээс шалтгаалан янз бүрийн хугацаанд явагдана. Тахианы дэгдээхийнийх 30 – 45 хоногтой эхлэн 6 сар хүрэх үед дуусдаг бол усны шувууных хожуу эхлэн эрт дуусч богино хугацаанд явагдана. Тухайлбал 60 – 70 хоногтойгоос эхлэн 2 – 3 сарын дараа дуусна. Байгалийн нөхцөлд маллаж байгаа нас гүйцсэн шувууны гуужилт жилийн улиралтай холбоотой зуны сүүл, намар явагдана. Харин байранд торон маллагаатай шувууных өндөглөлтийн сүүлээр явагдана. Сайн өндөглөгч 15 – 20 хоногт гууждаг бол муу өндөглөгч удаан гуужна. Ашиг шимийн нэгдүгээр үеийн төгсгөлөөр өндөглөх чадвар 30 – 40% хүртэл буурах үеэс буюу өндөгний чиглэлийн тахиаг 16 – 17 сартай, махны чиглэлийн тахианд 14 – 15 сартай үед гол төлөв зориудын гуужуулалтыг хийнэ. Гуужилтын дараа ашиг шимийн хоѐрдугаар үе эхлэн өндөгний чиглэлийн тахианд 6 – 8 сар, махны чиглэлийн тахианд 5 – 6 сар үргэлжилнэ. Шаардлага гарсан үед ашиг шимийн хоѐрдугаар үеийн төгсгөлөөр хоѐрдахь удаа дахин гуужуулж болно. Ийм аргаар шувууг 28 – 34 сар ашиглаж болно. Тахиа гуужих үеийн дэвүүр өдний солигдолт. а. Гуужаагүй үе. б. 2 өд солигдсон. в. 4 өд солигдсон. г. 10 өднөөс 9 солигдсон, х. Зааглах өд. Зориудын гуужуулалтыг зоотехникийн, химйин аргаар болон даавар хэрэглэн идэвхжүүлж болно. Зоотехникийн арга нь шувууны тэжээллэг, арчилгааг эрс өөрчлөлт стрессийн байдалд оруулан өндөглөлтийг зогсооно. Тэгээд өндөглөлт зогссоны дараа гуужилтын эхээр сайн тэжээж эхлэн гэрлийн хугацааг уртасгана.
4.
Дааврын арга нь
прогестерон, тироксин хэрэглэхэд үндэслэсэн байна. Даавруудаас прогестероны бэлдмэл нэг толгойд 30 – 40 мг булчинд тарих арга хамгийн үр дүтэй гэж үздэг. Прогестероны бэлдмэл тарих үед шувууны тэжээллэг, усалгааг өөрчлөхгүй, өдрийн гэрэлтүүлгийг 8 цаг хүртэл багасгана. Энэ дэглэмийг 30 хоног барьж дараа нь гэрлийн үргэлжлэх хугацааг уртасгана. Хөдөлгөөний эрхтэн. Хөдөлгөөний эрхтэн систем тулгуурын, хамгаалалтын, биеийг хөдөлгөх шилжүүлэх үүрэг гүйцэтгэнэ. Араг яс биеийн тулгуур болж түүний хэлбэрийг хангаж байдаг. Араг ясыг хөдөлгөөний эрхтний идэвхгүй хэсэгт оруулна. Энэ нь дотор эрхтэн, тархи, нугасыг тааламжгүй хүчин зүйлсийн нөлөөнөөс хамгаалдаг. Шувууны урд хөл далавч болон хувирсан, харин хойт хөл явах болон тулгуурын үүрэг гүйцэтгэнэ.Шувууны жингийн 9-12% -ийг яс эзлнэ.Шувууны араг яснд байх эрдэс бодисын хэмжээ зүйл,нас ,ашиг шимийн чиглэл, түвшин,тэжээллэг арчилгааны нөхцөл зэргээс хамаарна. Тахианы араг яс 1-Гавал, 2,3,4,-сарвуу, 5-Алганы яс, 6-хагдны үе, 7-залаа яс, 8-шууны яс, 9-хүзүүний нугалам, 10-атгаал, 11-нурууны нугалам, 12-дал, 13-ташаа яс, 14-төгсгөл сүүл, 15-сүүлний нугалам, 16-өгзөгний яс, 17-аарцагны яс, 18өвчүү сэртэн, 19-дунд чөмөг, 20-хавирга, 21-хэрээ яс, 22-эгэм, 23өвчүүний хяр, 24-тойг, 25,26-өвчүүний сэртэн, 27-шагайт, 28-шилбэ, 2930-сарвуу. Шувууны араг яс голын,захын гэж байна.Голын ясыг толгойн их биений гэж ялгана.Толгойн араг яс биеийн бусад хэсэгтэй харьцуулахад их биш. Хүзүүний хэсэг 9-23 нугаламтай, нугалмын тоо, хэлбэрээс хүзүүний урт, хэлбэр хамаарна. Тахианы хүзүүний хэсэг 7, усны шувууынх 9 нугаламтай. Чээжний 2-5-р нугалам хоорндоо нийлсэн, сүүлчийнх нь харцага, аарцагны хэсэгтэйгээ байна. Эхний хоѐроос бусад хавирганы нэг тал өвчүүтэйгээ нөгөө тал нь нурууны нугалмдтай нийлсэн байна. Шувууны өвчүүний яс маш сайн хөгжсөн, гадна гадаргуу дээрээ
5.
тод мэдэгдэх хянган
яс ургасан байна. Харцага хондлойн хэсэг 11-14 нугалмаас тогтоно. Энэ нугалмууд нурууны сүүлчийн нугалам, сүүлний нугалмуудын хооронд байрлан аарцгийн хэсгийг үүсгэнэ. Сүүлний хэсгийн яс нь тахианых 5-6 нугас, галууных 7-8 хоорондоо чөлөөтэй холбогдсон нугаламтай байна. Сүүлний хамгийн үед 4-6 дахь нугалам нийлсний улмаас үүснэ. Энд залуур өд бэхлэгдэнэ. Шувууны мөрний хэсэг сайн хөгжсөн байна. Энд дал, хэрээ яс, эгэмний яс багтана. Энэ хэсэгт атгаал, богтос, залаа, хагд, алга, хагжөөгүй хурууны гурван ясхан байна. Энэ яснууд далавчийг бүрдүүлнэ. Шувууны аарцагны хэсгийн яснууд хоорондоо холбогдоогүй байдаг нь шувууг өндөглөх үед хөдөглөх өндөглөлтийг хөнгөвчлөх боломж олгодог. Энэ хэсэгт дунд чөмөг, шагайт, хос шилбэ, дөрвөн хуруу орно. Хурууны үзүүр бүзт хумс байна. Ихэнх үүлдрийн тахиа таван хуруутай, тавдахь нь нэгдүгээр хуруутай ижил хойшоо эргэсэн байна. Тэжээл боловсруулах эрхтэн. Шувууны тэжээл боловсруулах эрхтэнд амны хөндий, залгиур, улаан хоолой, гүеэ, булчирхайт болон булчинт ходоод, нарийн гэдэс, мухар олгой, шулуун гэдэс, хам сүв орно. Тэжээл боловсруулах эрхтний дагуу бараг бүх хэсгүүдэд фермент ялгаруулдаг булчирхайнууд байдаг. Энэ булчирхайнуудаас ялгардаг шүүрлийн нөлөөгөөр протеин, тослог, нүүрс-ус бие махбодод хялбар шингэх энгийн бодисууд болон задарна. Шувуу тэжээлийг ямарч байдлаас залгих чадвартай. Энэ чанарыг хэл, тагнайд байдаг амны хөндий рүү үзүүр нь чиглэсэн эвэрлэг шүдэнцэр нөхцөлдүүлж өгнө. Шувуунд хацар, жавьж байхгүйгээс ус амны хөндийд тогтохгүй учир толгойгоо дээш өргөж уудаг. Шувууны амны хөндийд шүд, бас уруул байхгүй эвэрлэг хошуу байна. Тахиа, цацагт хяруулын эвэрлэг хошуу богино, хурц үзүүртэй байхад усны шувууынх урт, хавтгай байна. Тахианы эвэртэг хошуу хатуу тэжээлийг наалдуулах,
6.
усны шувууд усыг
шүүх зохицолдолгоотой байдаг. Шувууны амны хөндий залгиурт шилжихдээ ямар нэг зааг байхгүй. Амны хөнди, залгиур руу шүлсний булчирхайн урсгуур нээгдсэн байна. Энэ нь муцин болон птиалин ферментээс тогтсон сул шүлтлэг шингэн шүлсийг амны хөндийд орох зам болно. Муцинээр чийглэгдсэн тэжээл улаан хоолойгоор дамжин өнгөрөхөд хялбар. Птиалин фермент цардуулыг задлан чихэр болгоно. Шүлс рефлексийн замаар их хэмжээтэй ялгарах боловч түүнд байгаа фермент өчүүхэн бага байна. Шувууны хоол боловсруулах эрхтэн систэм. 1. Ам, 2. Улаан хоолой, 3. Гүеэ, 4. Булчирхайт ходоод, 5. Булчинт ходоод, 6. Арван хоѐр хуруу гэдэс, 7. Нойр булчирхай, 8. Элэг, 9. Цөс, 10. Дэлүү, 11. Нарийн гэдэс, 12. Мухар олгой, 13. Бүдүүн гэдэс, 14. Хам сүв, Амьсгалын эрхтэн. Энд хамрын хөндий, дээд, доод төвөнх, цагаан мөгөөрсөн хоолой, уушги, хийт цуухнууд орно. Шувууны хамрын хөндий богинохон, хошууны дээд талд байрлана. Тахианы хамрын нүх зууван байхад усны шувууных завсар маягтай байна. Хамрын нүхнээс механик хольцоос цэвэрлэгдсэн бүлээн агаар төвөнх рүү орно. Төвөнхөөс агаар цагаан мөгөөрсөн хоолойгоор дамжин уушгинд очно.
7.
Шувууны амьсгалын эрхтэн.
Jetzt herunterladen