1. ‫ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺭﻭﺵ ﺷﻜﺴﺖ ﺳﻨﺠﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺩﺭﺻﺪ‬
‫ﻭﺯﻧﻲ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﻣﺘﺎﻧﻮﻝ – ﺁﺏ‬
‫ﻧﻬﻤﻴﻦ ﮐﻨﮕﺮﻩ ﻣﻠﯽ ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﺷﻴﻤﯽ ﺍﻳﺮﺍﻥ‬ ‫٣‬
‫ﺑﻬﺎﺭﻩ ﻣﻬﺪﻭﻳﺎﻥ١*،ﺣﺴﻴﻦ ﺍﺑﻮﻟﻘﺎﺳﻤﻲ ٢،ﻳﻮﻧﺲ ﺳﻴﻨﺎ‬
‫ﺗﻬﺮﺍﻥ-ﻣﻴﺪﺍﻥ ﺍﻧﻘﻼﺏ-ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺗﻬﺮﺍﻥ-ﺩﺍﻧﺸﻜﺪﻩ ﻓﻨﻲ-ﮔﺮﻭﻩ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺷﻴﻤﻲ‬
‫ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﻋﻠﻢ ﻭ ﺻﻨﻌﺖ ﺍﻳﺮﺍﻥ‬ ‫ﺗﻬﺮﺍﻥ-ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﺍﻧﺮﮊﻱ ﺍﺗﻤﻲ ﺍﻳﺮﺍﻥ - ﺁﺯﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻬﺎﻱ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ ﺟﺎﺑﺮ ﺑﻦ ﺣﻴﺎﻥ‬
‫۳-۵ ﺁﺫﺭ ﻣﺎﻩ ۳۸۳۱‬ ‫‪bahareh_mahdavian@yahoo.com‬‬
‫ﭼﮑﻴﺪﻩ‬
‫ﺍﻣﺮﻭﺯﻩ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺩﺭﺻﺪ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻳﻚ ﻣﺨﻠﻮﻁ ﺩﺭ ﻋﻤﻠﻴﺎﺕ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺷﻴﻤﻲ ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﻄﺮﺡ ﻣﻲﺑﺎﺷـﺪ.ﺩﺭ‬
‫ﺍﻳﻦ ﻛﺎﺭ ﺗﺠﺮﺑﻲ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺷﺪﻩ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺩﺭﺻﺪ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﻣﺘﺎﻧﻮﻝ ـ ﺁﺏ ﺩﺭ ﺳﺘﻮﻥ ﺗﻘﻄﻴﺮ ﭘﺮ ﺷـﺪﻩ) ‪packed‬‬
‫‪ ( distillation‬ﺍﺯ ﺭﻭﺵ ﺷﻜﺴﺖ ﺳﻨﺠﻲ ) ‪ ( refractometry‬ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ.‬
‫ﺍﺻﻮﻻ ﭘﺎﺭﺍﻣﺘﺮﻫﺎﻱ ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﺑﺮ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺿﺮﻳﺐ ﺷﻜﺴﺖ ﺍﺛﺮ ﻣﻲﮔﺬﺍﺭﺩ.ﺍﺯﺟﻤﻠﻪ ﭘﺎﺭﺍﻣﺘﺮﻫﺎﻱ ﻗﺎﺑـﻞ ﻛﻨﺘـﺮﻝ ﻛـﻪ ﺑـﺼﻮﺭﺕ‬
‫ﺗﺠﺮﺑﻲ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩﮔﻴﺮﻱ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ، ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺍﺯ ﺩﻣﺎ ﻭ ﻃﻮﻝ ﻣﻮﺝ ﻧﺎﻡ ﺑﺮﺩ.‬
‫ﺩﺭ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩﮔﻴﺮﻱ ﻫﺎﻱ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺷﺪﻩ ﻃﻮﻝ ﻣﻮﺝ ٣/٨٩٥ ﻧﺎﻧﻮﻣﺘﺮ)ﻻﻣﭗ ﺑﺨﺎﺭ ﺳﺪﻳﻢ( ﺑﻌﻨﻮﺍﻥ ﻣﻨﺒﻊ ﻧﻮﺭ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﺷﺪﻩﺍﺳـﺖ ﻭ‬
‫ﺩﻣﺎ ﺑﻌﻨﻮﺍﻥ ﺗﻨﻬﺎ ﭘﺎﺭﺍﻣﺘﺮ ﻣﺘﻐﻴﻴﺮ ﺩﺭ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩﮔﻴﺮﻱﻫﺎ ﻣﻮﺭﺩ ﺑﺮﺭﺳﻲ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺖ. ﻟﺬﺍ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺳﻌﻲ ﺷـﺪﻩ ﺍﺳـﺖ ﻛـﻪ‬
‫ﺭﻭﺍﺑﻄﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﺼﺤﻴﺢ ﺩﻣﺎ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻭﺭﺩﻩ ﺷﻮﺩ. ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺑﺮﺭﺳﻲ ﺍﺛﺮ ﺩﻣﺎ ﺑﺮ ﺭﻭﻱ ﺿـﺮﻳﺐ ﺷﻜـﺴﺖ، ٥١١ ﺁﺯﻣـﺎﻳﺶ ﺩﺭ‬
‫ﺩﻣﺎﻫﺎﻱ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺷﺪ. ﻧﻤﻮﺩﺍﺭ ﺿﺮﻳﺐ ﺷﻜﺴﺖ ﺑـﺮ ﺣـﺴﺐ ﺩﺭﺻـﺪ ﻣﺘـﺎﻧﻮﻝ ﺩﺭ ﺩﻣﺎﻫـﺎﻱ ﻣﺨﺘﻠـﻒ، ﺍﺯ ﻳﻜـﺴﺮﻱ‬
‫ﻣﻨﺤﻨﻲﻫﺎﻱ ﺳﻬﻤﻲ ﺷﻜﻞ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﻣﻮﺍﺯﻱ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪﻩﺍﺳﺖ.‬
‫ﻛﻠﻤﺎﺕ ﻛﻠﻴﺪﻱ: ﺿﺮﻳﺐ ﺷﻜﺴﺖ)‪ ،( refractive index‬ﺷﻜﺴﺖ ﺳﻨﺞ)‪ ،( refractometer‬ﺷﻜﺴﺖ ﺳﻨﺠﻲ‬
‫)‪ ،( refractometry‬ﺩﻣﺎ)‪،( temperature‬ﻣﺘﺎﻧﻮﻝ) ‪( methanol‬‬

2. ‫٤١٣‬ ‫ﻣﺤﻮﺭ ﻋﻠﻤﻲ ۲ : ﺗﻌﺎﺩﻝ ﻓﺎﺯﯼ ﻭ ﺗﺮﻣﻮﺩﻳﻨﺎﻣﻴﮏ‬
‫9‪IChEC‬‬
‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩﻫﺎﻱ ﻣﻬﻢ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﺷﻜـﺴﺖ ﺳـﻨﺞ ﺩﺭ ﺍﺭﺯﻳـﺎﺑﻲ ﺩﺳـﺘﮕﺎﻫﻬﺎ ﻭ ﺭﻭﺷـﻬﺎﻱ ﺟﺪﺍﺳـﺎﺯﻱ ﻣﺎﻧﻨـﺪ ﺗﻘﻄﻴـﺮ،‬
‫ﺍﺳﺘﺨﺮﺍﺝ ، ﻛﺮﻭﻣﺎﺗﻮﮔﺮﺍﻓﻲ، ﺟﺬﺏ ﺳﻄﺤﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ.ﺍﺻﻮﻻ ﺍﺯ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﺷﻜﺴﺖ ﺳﻨﺞ ﺟﻬﺖ ﺗﻌﻴـﻴﻦ ﺿـﺮﻳﺐ ﺷﻜـﺴﺖ‬
‫ﻣﺎﻳﻌﺎﺕ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﺑﻴﺎﻥ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ ﺑﺎ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺿـﺮﻳﺐ ﺷﻜـﺴﺖ ﻳـﻚ ﻣﺨﻠـﻮﻁ ﺩﻭﺗـﺎﻳﻲ ﻣـﻲﺗـﻮﺍﻥ‬
‫ﻏﻠﻈﺖ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﻣﺠﻬﻮﻝ ﺭﺍ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﺮﺩ. ﺍﺯ ﻣﺰﺍﻳﺎﻱ ﺍﻳﻦ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺑﻪ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺁﺳﺎﻥ, ﺧﻮﺍﻧﺪﻥ ﺭﺍﺣﺖ, ﺍﻳﻤﻨـﻲ,‬
‫ﻛﺎﻟﻴﺒﺮﺍﺳﻴﻮﻥ ﺳﺎﺩﻩ،ﺍﺭﺯﺍﻧﻲ ﻭ ﻧﮕﻬﺪﺍﺭﻱ ﺁﺳﺎﻥ ﺁﻥ ﻧﺎﻡ ﺑﺮﺩ.‬
‫ﺍﻳﻦ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩﮔﻴﺮﻱ ﺯﺍﻭﻳﻪ ﺑﺤﺮﺍﻧﻲ ﺑﻨﺎ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ. ﺯﺍﻭﻳﻪ ﺑﺤﺮﺍﻧﻲ ﺑﻌﻨﻮﺍﻥ ﺯﺍﻭﻳﻪ ﺷﻜﺴﺖ ﺩﺭ ﻳـﻚ ﻣﺤـﻴﻂ‬
‫ﻣﺎﺩﻱ،ﺯﻣﺎﻧﻲﻛﻪ ﺯﺍﻭﻳﻪ ﺗﺎﺑﺶ ﺗﺎﺑﻨﺪﻩ ٠٩ ﺩﺭﺟﻪ ﺑﺎﺷﺪ،ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪﻩﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﺷﻌﻪ ﺑﺤﺮﺍﻧﻲ ﺑﻌﻨﻮﺍﻥ ﻣﺮﺯ ﺑﻴﻦ ﻳـﻚ ﻣﻴـﺪﺍﻥ‬
‫ﺭﻭﺷﻦ ﻭ ﺗﻴﺮﻩ ﻇﺎﻫﺮ ﻣﻲﺷﻮﺩ.ﺿﺮﻳﺐ ﺷﻜﺴﺖ ﻳﻚ ﺟﺴﻢ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﺯﺍﻭﻳﻪ ﺑﺤﺮﺍﻧﻲ ﺍﺯ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺯﻳﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮﺩ ]1[.‬
‫09‪Sin‬‬ ‫1‬
‫= ‪nD‬‬ ‫=‬ ‫)١(‬
‫‪Sinθ C Sinθ C‬‬
‫ﺑﺪﻭﻥ ﺗﺮﺩﻳﺪ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩﮔﻴﺮﻱ ﺿﺮﻳﺐ ﺷﻜﺴﺖ ﺳﺎﺩﻩ ﺗﺮﻳﻦ, ﺭﺍﺣﺖ ﺗﺮﻳﻦ ﻭ ﺳﺮﻳﻊ ﺗﺮﻳﻦ ﺭﻭﺵ ﺟﻬﺖ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻳـﻚ‬
‫ﻣﺨﻠﻮﻁ ﻣﺎﻳﻊ ﺩﻭﺗﺎﻳﻲ ﺍﺳﺖ. ﺍﻣﺎ ﭘﺎﺭﺍﻣﺘﺮﻫﺎﻳﻲ ﻣﺜﻞ ﻃﻮﻝ ﻣﻮﺝ ﻭ ﺩﻣﺎ ﺑﺮ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩﮔﻴﺮﻱ ﺿﺮﻳﺐ ﺷﻜﺴﺖ ﺍﺛﺮﻣﻲﮔﺬﺍﺭﻧﺪ,ﻟﺬﺍ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺍﻳﻦ ﭘﺎﺭﺍﻣﺘﺮﻫﺎ ﺩﺭ ﻃﻲ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩﮔﻴﺮﻱ ﺛﺎﺑﺖ ﻧﮕﻪ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻮﺍﻥ ﺍﺯ ﺿﺮﻳﺐ ﺷﻜﺴﺖ ﺑﻌﻨﻮﺍﻥ ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﺛﺎﺑﺘﻬـﺎﻱ‬
‫ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﺟﻬﺖ ﺗﺠﺰﻳﻪ ﻛﻴﻔﻲ ﻭ ﻛﻤﻲ ﻳﻚ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻧﻤﻮﺩ.‬
‫ﻃﻮﻝ ﻣﻮﺝ‬
‫ﺿﺮﻳﺐ ﺷﻜﺴﺖ ﻳﻚ ﻣﺤﻴﻂ ﻣﺎﺩﻱ ﺷﻔﺎﻑ ﺑﺎ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻃﻮﻝ ﻣﻮﺝ ﻛﺎﻫﺶ ﺗﺪﺭﻳﺠﻲ ﭘﻴـﺪﺍ ﻣـﻲ ﻛﻨـﺪ. ﺍﺯ ﺍﻧـﺪﺍﺯﻩﮔﻴـﺮﻱ‬
‫ﺿﺮﻳﺐ ﺷﻜﺴﺖ, ﺧﻂ ‪ D‬ﺣﺎﺻﻞ ﺍﺯ ﻻﻣﭗ ﺑﺨﺎﺭ ﺳﺪﻳﻢ ﺑﺎ ﻃﻮﻝ ﻣﻮﺝ ٣/٨٩٥ ﻧﺎﻧﻮﻣﺘﺮ ﺑﻌﻨﻮﺍﻥ ﻣﻨﺒـﻊ ﻧﻮﺭﺍﻧﺘﺨـﺎﺏ ﻣـﻲ‬
‫ﺷﻮﺩ. ﺩﻳﮕﺮ ﺧﻄﻮﻃﻲ ﻛﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺩﺭ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩﮔﻴـﺮﻱ ﻫـﺎﻱ ﺿـﺮﻳﺐ ﺷﻜـﺴﺖ ﺑﻜـﺎﺭ ﻣـﻲ ﺭﻭﻧـﺪ ﺷـﺎﻣﻞ ‪ C‬ﻭ‪ F‬ﻣﻨﺒـﻊ‬
‫ﻫﻴﺪﺭﻭﮊﻥ )ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ٣/٦٥٦ ﻭ ١/٦٨٤ ﻧﺎﻧﻮﻣﺘﺮ( ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ ﻭ ﺿﺮﻳﺐ ﺷﻜﺴﺖ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻃﻮﻝ ﻣﻮﺝ ﻫﺎ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ‬
‫‪ nC‬ﻭ‪ nF‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﺷﻜﺴﺖ ﺳﻨﺞ ﺑﺪﺳﺖ ﻧﻤﻲﺁﻳﻨﺪ ﺍﻣﺎ ‪ nF-nC‬ﻳﻚ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺧﻄﻲ ‪ A+αB‬ﺍﺳﺖ‬
‫ﻛﻪ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﺷﻜﺴﺖ ﺳﻨﺞ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲﺁﻳـﺪ. ‪ nF-nC‬ﻳـﺎ ﭘﺮﺍﻛﻨـﺪﮔﻲ)‪ (dispersion‬ﻣﻘـﺪﺍﺭ ﻭﺍﺑـﺴﺘﮕﻲ ﺿـﺮﻳﺐ‬
‫ﺷﻜﺴﺖ ﺑﻪ ﻃﻮﻝ ﻣﻮﺝ ﺭﺍ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻲﺩﻫﺪ ﻛﻪ ﻫﺮ ﭼﻪ ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻛﻮﭼﻜﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺿﺮﻳﺐ ﺷﻜﺴﺖ ﺑﺎ ﻃـﻮﻝ ﻣـﻮﺝ‬
‫ﻫﺎﻱ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻛﻤﺘﺮ ﺍﺳﺖ ]2[ .ﮔﺎﻫﻲ ﺍﻭﻗﺎﺕ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩﮔﻴﺮﻱ ﻫﺎﻱ ﭘﺎﺷﻨﺪﮔﻲ ﺩﺭ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﮔﺮﻭﻩ ﻫﺎﻱ ﻋﺎﻣﻠﻲ ﺁﻟﻲ ﻣﻔﻴـﺪ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻭ ﺟﺪﺍﻭﻟﻲ ﻧﻴﺰ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺭﺩ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. ﺑـﺮﺍﻱ ﺍﻳـﻦ ﻣﻨﻈـﻮﺭ ﺍﺯ ﻭﺍﺣـﺪﻱ ﺑﻨـﺎﻡ ﻋـﺪﺩ ‪ Abbe‬ﺍﺳـﺘﻔﺎﺩﻩ‬
‫ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﻋﺒﺎﺭﺕ ﺍﺳﺖ ﺍﺯ:‬
‫1− ‪nD‬‬
‫=‪υ‬‬ ‫)٢(‬
‫‪n F − nC‬‬
‫ﺩﺭ ﺟﺪﻭﻝ ﺯﻳﺮ ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪﻩ ﻋﺪﺩ ‪ Abbe‬ﺑﺮﺍﻱ ﻣﺨﻠﻮﻁ ﻣﺘﺎﻧﻮﻝـﺁﺏ ﺁﻭﺭﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳـﺖ. ﺩﺭ ﺍﻧـﺪﺍﺯﻩﮔﻴﺮﻳﻬـﺎﻱ‬
‫ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﻣﺨﻠﻮﻃﻬﺎﻱ ﻣﺘﺎﻧﻮﻝـﺁﺏ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﭘﺮﺍﻛﻨﺪﮔﻲ ﺣﺪﻭﺩ ٥٥٠٠/٠ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻣﺪ.‬
‫ﻧﻬﻤﻴﻦ ﮐﻨﮕﺮﻩ ﻣﻠﯽ ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﺷﻴﻤﯽ ﺍﻳﺮﺍﻥ، ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﻋﻠﻢ ﻭ ﺻﻨﻌﺖ ﺍﻳﺮﺍﻥ، ۳ ﺍﻟﯽ ۵ ﺁﺫﺭﻣﺎﻩ ۳۸۳۱‬

3. ‫٥١٣‬ ‫ﻣﺤﻮﺭ ﻋﻠﻤﻲ ۲ : ﺗﻌﺎﺩﻝ ﻓﺎﺯﯼ ﻭ ﺗﺮﻣﻮﺩﻳﻨﺎﻣﻴﮏ‬
‫9‪IChEC‬‬
‫ﺟﺪﻭﻝ)١(: ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ ﻋﺪﺩ ‪ Abbe‬ﺑﺮﺍﻱ ﻣﺨﻠﻮﻃﻬﺎﻱ ٠ ﺗﺎ ٠٠١ ﺩﺭﺻﺪ ﺣﺠﻤﻲ ﻣﺘﺎﻧﻮﻝ‬
‫% ﺣﺠﻤﻲ‬ ‫‪υ‬‬ ‫%ﺣﺠﻤﻲ‬ ‫‪υ‬‬ ‫%ﺣﺠﻤﻲ‬ ‫‪υ‬‬
‫٠‬ ‫٣٤/٠٦‬ ‫٥٣‬ ‫٣٩/٠٦‬ ‫٠٧‬ ‫٠١/١٦‬
‫٥‬ ‫٩١/٠٦‬ ‫٠٤‬ ‫١٦‬ ‫٥٧‬ ‫٩٩/٠٦‬
‫٠١‬ ‫٠٣/٠٦‬ ‫٥٤‬ ‫١/١٦‬ ‫٠٨‬ ‫٤٨/٠٦‬
‫٥١‬ ‫٢٤/٠٦‬ ‫٠٥‬ ‫٣١/١٦‬ ‫٥٨‬ ‫٣٦/٠٦‬
‫٠٢‬ ‫٦٥/٠٦‬ ‫٥٥‬ ‫٩١/١٦‬ ‫٠٩‬ ‫٦٣/٠٦‬
‫٥٢‬ ‫٨٦/٠٦‬ ‫٠٦‬ ‫٩١/١٦‬ ‫٥٩‬ ‫٧٩/٩٥‬
‫٠٣‬ ‫١٨/٠٦‬ ‫٥٦‬ ‫٩١/١٦‬ ‫٠٠١‬ ‫٧٥/٩٥‬
‫ﺩﻣﺎ‬
‫ﺩﻣﺎ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺩﻟﻴﻞ ﻛﻪ ﺳﺒﺐ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺩﺍﻧﺴﻴﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﺩ، ﺑﺮ ﺿﺮﻳﺐ ﺷﻜﺴﺖ ﻣﺤﻴﻂ ﻣﺎﺩﻱ ﺍﺛﺮ ﻣﻲﮔﺬﺍﺭﺩ. ﺿﺮﻳﺐ ﺷﻜﺴﺖ‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﻳﻚ ﻣﺎﻳﻊ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﺎ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺩﻣﺎ، ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ. ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻛﺜﺮ ﺗﺮﻛﻴﺒﺎﺕ ﺁﻟﻲ ﺿﺮﻳﺐ ﺷﻜﺴﺖ ﺑﻄﻮﺭ ﺗﺨﻤﻴﻨﻲ ﺑـﻪ‬
‫ﺍﺯﺍﻱ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻳﻚ ﺩﺭﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻴﮕﺮﺍﺩ ٥٠٠٠٠/٠ ~ ٤٠٠٠٠/٠ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﻻﺕ ﻣﺘﻌـﺪﺩﻱ‬
‫ﺁﻭﺭﺩﻩﺷﺪﻩﺍﺳﺖ ]4,3[.‬
‫‪dn‬‬ ‫1‬
‫° 4000.0− =‬ ‫)٣(‬
‫‪dT‬‬ ‫‪C‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺯﻳﺮ ﺿﺮﻳﺐ ﺷﻜﺴﺖ ﻳﻚ ﻣﺎﻳﻊ ﺁﻟﻲ ﺩﺭ ﺩﻣﺎﻱ ﺩﻟﺨﻮﺍﻩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺿﺮﻳﺐ ﺷﻜﺴﺖ ﺩﺭ ﺩﻣﺎﻱ ‪ ٢٠ ºC‬ﺗﺒﺪﻳﻞ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ.‬
‫)02 − ‪nD = nobs + 0.00045(T‬‬
‫02‬
‫)٤(‬
‫ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﻫﻢ ﺩﺭ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺳﺖ. ﺍﻣﺎ ﺍﻳﻦ ﺗﺼﺤﻴﺢ ﻓﻘﻂ ﻳﻚ ﺗﺨﻤﻴﻦ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﻫﺎﻱ‬
‫ﺁﺑﻲ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺷﻮﺩ ]5,3[.‬
‫ﺍﺯ ﺁﻧﭽﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ ﻣﻌﻠﻮﻡ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩﮔﻴﺮﻱ ﻫﺎﻱ ﺩﻗﻴﻖ ﺿﺮﻳﺐ ﺷﻜﺴﺖ، ﺑﺎﻳﺪ ﺩﻣـﺎ ﺭﺍ ﺑـﺎ ﺩﻗـﺖ ﻛﻨﺘـﺮﻝ‬
‫ﻛﺮﺩ. ﺩﺭ ﺑﻌﻀﻲ ﺍﺯ ﺷﻜﺴﺖ ﺳﻨﺞ ﻫﺎ ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎﻱ ﮔﺮﺩﺵ ﺁﺏ ﺑﺮﺍﻱ ﻛﻨﺘﺮﻝ ﺩﻣﺎ ﺗﻌﺒﻴﻪ ﺷﺪﻩﺍﺳـﺖ. ﺑـﺮﺍﻱ ﻳـﻚ ﻣـﺎﻳﻊ‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ, ﺍﮔﺮ ﺩﻗﺖ ﺗﺎ ﭼﻬﺎﺭ ﺭﻗﻢ ﺍﻋﺸﺎﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻈﺮ ﺑﺎﺷﺪ، ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺕ ﺩﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻤﺘﺮ ﺍﺯ ‪ ± ٠/٢ºC‬ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﺑﺮﺍﻱ ﺩﻗﺖ ﺗـﺎ‬
‫ﺭﻗﻢ ﭘﻨﺠﻢ ﺍﻋﺸﺎﺭ ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺗﻲ ﻛﻤﺘﺮ ﺍﺯ ‪ ±٠/٠٢ ºC‬ﻻﺯﻡ ﺍﺳﺖ ]1[.‬
‫ﻧﻬﻤﻴﻦ ﮐﻨﮕﺮﻩ ﻣﻠﯽ ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﺷﻴﻤﯽ ﺍﻳﺮﺍﻥ، ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﻋﻠﻢ ﻭ ﺻﻨﻌﺖ ﺍﻳﺮﺍﻥ، ۳ ﺍﻟﯽ ۵ ﺁﺫﺭﻣﺎﻩ ۳۸۳۱‬

4. ‫٦١٣‬ ‫ﻣﺤﻮﺭ ﻋﻠﻤﻲ ۲ : ﺗﻌﺎﺩﻝ ﻓﺎﺯﯼ ﻭ ﺗﺮﻣﻮﺩﻳﻨﺎﻣﻴﮏ‬
‫9‪IChEC‬‬
‫ﺭﻭﺵ ﻛﺎﺭ ﻭ ﺷﺮﺡ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ‬
‫ﺍﺑﺘﺪﺍ ﻣﺤﻠﻮﻟﻬﺎﻱ ٥ ﺗﺎ ٥٩ ﺩﺭﺻﺪ ﺣﺠﻤﻲ ﻣﺘﺎﻧﻮﻝ ﺁﺏ ﺍﺯ ﻣﺘﺎﻧﻮﻝ ﻓﻠﻮﻛـﺎ ﻭ ﺁﺏ ﻣﻘﻄـﺮ ﺳـﺎﺧﺘﻪ ﺷـﺪ. ﺳـﭙﺲ ﺿـﺮﻳﺐ‬
‫ﺷﻜﺴﺖ ﻣﺨﻠﻮﻁ ﻫﺎﻱ ﻣﺘﺎﻧﻮﻝـﺁﺏ ﺩﺭ ﺩﻣﺎﻫﺎﻱ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻮﺳﻂ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﺷﻜﺴﺖ ﺳﻨﺞ ‪ Abbe‬ﻣﺪﻝ ‪ 3T‬ﺍﻧﺪﺍﺯﻩﮔﻴـﺮﻱ‬
‫ﺷﺪ.ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺗﺼﻴﺢ ﺩﻣﺎﻳﻲ ، ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺿﺮﻳﺐ ﺷﻜﺴﺖ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺩﺭﺻﺪ ﻭﺯﻧﻲ ﻣﺘﺎﻧﻮﻝ ﺭﺳﻢ ﺷﺪ. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﺭﺯﻳﺎﺑﻲ‬
‫ﺭﻭﺵ ‪ ،(Refractometry Index) RI‬ﭼﻨﺪ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺍﺳـﺘﺎﻧﺪﺍﺭﺩ ﺳـﺎﺧﺘﻪ ﺷـﺪﻩ ﺑـﺎ ﺭﻭﺵ )‪(Gas chromatography‬‬
‫‪GC‬ﻧﻴﺰ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩﮔﻴﺮﻱ ﺷﺪ.‬
‫ﻣﺤﺪﻭﺩﻩ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩﮔﻴﺮﻱ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﺷﻜﺴﺖ ﺳﻨﺞ ﻣﺪﻝ ‪ 3T‬ﺑﻴﻦ ٠٠٠٣/١ ﺗﺎ٠٠٠٧/١ ﺑﻮﺩﻩ ﻛﻪ ﺭﻳﺰﺗـﺮﻳﻦ ﺗﻘـﺴﻴﻢ ﺑﻨـﺪﻱ‬
‫ﺁﻥ ٢٠٠٠/٠ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﺣﺪ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩﮔﻴﺮﻱ ﺑﻄﻮﺭﻳﻜﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﺧﻮﺍﻧﺪﻥ ﺗﻮﺳﻂ ﭼﺸﻢ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺮﺍﺑﺮ٥٠٠٠٠/١‬
‫ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺩﻗﺖ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩﮔﻴﺮﻱ ١٠٠٠/٠ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ]2[.‬
‫ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﺠﺮﺑﻲ‬
‫ﺷﻜﻠﻬﺎﻱ )١( ﻭ)٢( ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺩﻣﺎ ﺭﺍ ﺑﺮ ﺭﻭﻱ ﺿﺮﻳﺐ ﺷﻜﺴﺖ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻲﺩﻫﺪ.ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺕ ﺿﺮﻳﺐ ﺷﻜـﺴﺖ ﺑـﺮ ﺣـﺴﺐ ﺩﻣـﺎ‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﺩﺭﺻﺪﻫﺎﻱ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺘﺎﻧﻮﻝ ﺧﻄﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ.‬
‫443.1‬
‫%0‬
‫243.1‬
‫%5‬
‫%01‬
‫43.1‬
‫%51‬
‫‪refractive index‬‬
‫%02‬
‫833.1‬ ‫%52‬
‫%03‬
‫633.1‬ ‫%53‬
‫%04‬
‫433.1‬ ‫%54‬
‫%05‬
‫233.1‬
‫41‬ ‫61‬ ‫81‬ ‫02‬ ‫22‬ ‫42‬ ‫62‬
‫)‪temperature(c‬‬
‫ﺷﻜﻞ)١(: ﻧﻤﻮﺩﺍﺭ ﺿﺮﻳﺐ ﺷﻜﺴﺖ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺩﻣﺎ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﺨﻠﻮﻃﻬﺎﻱ ٠ﺗﺎ ٠٥ ﺩﺭﺻﺪ ﺣﺠﻤﻲ ﻣﺘﺎﻧﻮﻝ‬
‫ﻧﻬﻤﻴﻦ ﮐﻨﮕﺮﻩ ﻣﻠﯽ ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﺷﻴﻤﯽ ﺍﻳﺮﺍﻥ، ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﻋﻠﻢ ﻭ ﺻﻨﻌﺖ ﺍﻳﺮﺍﻥ، ۳ ﺍﻟﯽ ۵ ﺁﺫﺭﻣﺎﻩ ۳۸۳۱‬

5. ‫٧١٣‬ ‫ﻣﺤﻮﺭ ﻋﻠﻤﻲ ۲ : ﺗﻌﺎﺩﻝ ﻓﺎﺯﯼ ﻭ ﺗﺮﻣﻮﺩﻳﻨﺎﻣﻴﮏ‬
‫9‪IChEC‬‬
‫643.1‬
‫443.1‬
‫243.1‬ ‫& %55‬
‫%06‬
‫43.1‬ ‫%56‬
‫‪refractive index‬‬
‫833.1‬ ‫%07‬
‫633.1‬ ‫%57‬
‫433.1‬ ‫%08‬
‫233.1‬
‫%58‬
‫33.1‬
‫%09‬
‫823.1‬
‫%59‬
‫623.1‬
‫%001‬
‫41‬ ‫61‬ ‫81‬ ‫02‬ ‫22‬ ‫42‬ ‫62‬
‫)‪temperature(c‬‬
‫ﺷﻜﻞ)٢(: ﻧﻤﻮﺩﺍﺭ ﺿﺮﻳﺐ ﺷﻜﺴﺖ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺩﻣﺎ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﺨﻠﻮﻃﻬﺎﻱ ٠٥ ﺗﺎ ٠٠١ ﺩﺭﺻﺪ ﺣﺠﻤﻲ ﻣﺘﺎﻧﻮﻝ‬
‫ﺍﺯ ﺷﻜﻠﻬﺎﻱ )١(ﻭ)٢( ﺟﻬﺖ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﺿﺮﻳﺐ ﺷﻜﺴﺖ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺩﺭﺻﺪ ﻭﺯﻧﻲ ﻣﺘﺎﻧﻮﻝ ﺍﺳـﺘﻔﺎﺩﻩ ﺷـﺪﻛﻪ ﺩﺭ ﺷـﻜﻞ )٣(‬
‫ﺩﻳﺪﻩ ﻣﻲﺷﻮﺩ.ﺍﻳﻦ ﻣﻨﺤﻨﻲﻫﺎ ﺑﺮﺍﻱ ﺷﺶ ﺩﻣﺎ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﺷﺪﻩﺍﺳﺖ.ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ )٣( ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ‪[6] Handbook‬‬
‫ﻧﻴﺰ ﺁﻭﺭﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ. ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻧﻤﻮﺩﺍﺭﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺑﺎ ﺩﺍﺷﺘﻦ ﺿﺮﻳﺐ ﺷﻜﺴﺖ ﻣﺨﻠﻮﻁ ﻣﺘﺎﻧﻮﻝـﺁﺏ ﻳﻚ ﻧﻤﻮﻧﻪ‬
‫ﻣﺠﻬﻮﻝ، ﺑﻪ ﻏﻠﻈﺖ ﺁﻥ ﭘﻲﺑﺮﺩ.‬
‫543.1‬
‫443.1‬
‫343.1‬
‫243.1‬ ‫‪handbook‬‬
‫‪data‬‬
‫143.1‬
‫43.1‬ ‫‪experimental‬‬
‫933.1‬ ‫‪data‬‬
‫833.1‬
‫733.1‬ ‫81=‪T‬‬
‫633.1‬
‫‪refractive index‬‬
‫533.1‬
‫02=‪T‬‬
‫433.1‬
‫333.1‬
‫233.1‬ ‫52=‪T‬‬
‫133.1‬
‫33.1‬
‫22=‪T‬‬
‫923.1‬
‫823.1‬
‫723.1‬ ‫82=‪T‬‬
‫623.1‬
‫523.1‬ ‫ﺷﻜﻞ)٣(: ﻧﻤﻮﺩﺍﺭ ﺿﺮﻳﺐ ﺷﻜﺴﺖ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺩﺭﺻﺪ ﻭﺯﻧﻲ ﻣﺘﺎﻧﻮﻝـﺁﺏ‬
‫51=‪T‬‬
‫0‬ ‫5‬ ‫01‬ ‫51‬ ‫02‬ ‫03 52‬ ‫53‬ ‫04‬ ‫54‬ ‫05‬ ‫55‬ ‫06‬ ‫56‬ ‫07‬ ‫57‬ ‫08‬ ‫58‬ ‫09‬ ‫001 59‬
‫‪w% methanol‬‬
‫ﺷﻜﻞ)٣(: ﻧﻤﻮﺩﺍﺭ ﺿﺮﻳﺐ ﺷﻜﺴﺖ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺩﺭﺻﺪ ﻭﺯﻧﻲ ﻣﺘﺎﻧﻮﻝـﺁﺏ‬
‫ﻧﻬﻤﻴﻦ ﮐﻨﮕﺮﻩ ﻣﻠﯽ ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﺷﻴﻤﯽ ﺍﻳﺮﺍﻥ، ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﻋﻠﻢ ﻭ ﺻﻨﻌﺖ ﺍﻳﺮﺍﻥ، ۳ ﺍﻟﯽ ۵ ﺁﺫﺭﻣﺎﻩ ۳۸۳۱‬

6. ‫٨١٣‬ ‫ﻣﺤﻮﺭ ﻋﻠﻤﻲ ۲ : ﺗﻌﺎﺩﻝ ﻓﺎﺯﯼ ﻭ ﺗﺮﻣﻮﺩﻳﻨﺎﻣﻴﮏ‬
‫9‪IChEC‬‬
‫ﺷﻜﻞ)٤( ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺩﻭ ﺭﻭﺵ ‪ GC‬ﻭ ‪ RI‬ﺭﺍ ﺩﺭ ﺁﻧﺎﻟﻴﺰ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎﻱ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺘﺎﻧﻮﻝ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻲﺩﻫﺪ.ﻣﺤـﻮﺭ ﺍﻓﻘـﻲ ﻣﻘـﺪﺍﺭ‬
‫ﻭﺍﻗﻌﻲ ﺩﺭﺻﺪ ﻣﺘﺎﻧﻮﻝ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﻧﻘﺎﻁ ﺩﺭﺻﺪ ﻣﺘﺎﻧﻮﻝ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩﮔﻴﺮﻱ ﺷﺪﻩ ﺑﻪ ﺩﻭ ﺭﻭﺵ ﻣﺬﻛﻮﺭ ﺭﺍ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻲﺩﻫﺪ.‬
‫001‬
‫09‬
‫‪GC‬‬
‫08‬
‫‪experimental data‬‬
‫07‬
‫06‬
‫‪RI‬‬
‫05‬
‫04‬
‫03‬
‫‪Bicsector‬‬
‫02‬
‫01‬
‫0‬
‫0‬ ‫001 09 08 07 06 05 04 03 02 01‬
‫‪real data‬‬
‫ﺷﻜﻞ)٤(: ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺩﻭ ﺭﻭﺵ ‪ GC‬ﻭ‪RI‬‬
‫ﺑﺤﺚ ﻭ ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮﻱ‬
‫١. ﻧﻤﻮﺩﺍﺭﻫﺎﻱ ﺿﺮﻳﺐ ﺷﻜﺴﺖ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺩﻣﺎ ﺑﺮﺍﻱ ﺩﺭﺻﺪﻫﺎﻱ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺘﺎﻧﻮﻝ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻲﺩﻫﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺍﻓـﺰﺍﻳﺶ ﺩﻣـﺎ,‬
‫ﺿﺮﻳﺐ ﺷﻜﺴﺖ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ. ﻛﻪ ﺷﻴﺐ ﺍﻳﻦ ﻛﺎﻫﺶ ﺍﺯ ﻏﻠﻈﺖ ٠ ﺗﺎ ٠٥ ﺩﺭﺻﺪ ﺣﺠﻤﻲ ﻣﺘﺎﻧﻮﻝ ﻣﻼﻳﻢ ﺍﺳﺖ ﺍﻣﺎ ﺍﺯ‬
‫ﻏﻠﻈﺖ ٠٥ ﺗﺎ ٠٠١ ﺷﻴﺐ ﻧﻤﻮﺩﺍﺭ ﺗﻨﺪﺗﺮ ﺍﺳﺖ. ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﺗﻔﺎﻭﺕ ﺷﻴﺐ ﻫﺎ ﺭﺍ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺩﻟﻴﻞ ﺑـﺮ ﺍﻓـﺰﺍﻳﺶ ﻏﻠﻈـﺖ ﺣـﻞ‬
‫ﺷﻮﻧﺪﻩ)ﻣﺘﺎﻧﻮﻝ( ﺩﺭ ﺁﺏ ﺩﺍﻧﺴﺖ ﻛﻪ ﺿﺮﻳﺐ ﺷﻜﺴﺖ ﺁﻥ ﺑﻪ ﺩﻣﺎ ﺣﺴﺎﺳﺘﺮ ﺍﺳﺖ.‬
‫٢. ﺷﻜﻠﻬﺎﻱ ١ﻭ٢ ﺑﺮﺍﻱ ﺩﻣﺎ ﻫﺎﻱ ﺑﻴﻦ‪٢٦ ºC‬ـ٤١)ﺩﻣﺎﻫﺎﻱ ﺭﻭﺯﻫﺎﻱ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺁﺯﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻩ( ﺗﺮﺳـﻴﻢ ﺷـﺪﻩ ﺍﺳـﺖ.ﻭﻟـﻲ‬
‫ﺭﻓﺘﺎﺭ ﺧﻄﻲ ﺍﻳﻦ ﻧﻤﻮﺩﺍﺭﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﻣﺎ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺑﺮﻭﻥﻳﺎﺑﻲ ﺩﻣﺎﻫﺎﻱ ﺧﺎﺭﺝ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻣﺤﺪﻭﺩﻩ ﺭﻫﻨﻤﻮﻥ ﻛﻨﺪ.‬
‫٣. ﻧﻤﻮﺩﺍﺭ ﺩﺭﺻﺪ ﻭﺯﻧﻲ ﻣﺘﺎﻧﻮﻝ ﺑﺮﺣﺴﺐ ﺿﺮﻳﺐ ﺷﻜﺴﺖ ﺍﺯ ﻳﻜﺴﺮﻱ ﻣﻨﺤﻨﻲﻫﺎﻱ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﻣﻮﺍﺯﻱ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪﻩﺍﺳﺖ.‬
‫ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﺮﺍﺣﺘﻲ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺩﺭ ﺩﻣﺎﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺳﻢ ﻧﺸﺪﻩﺍﺳﺖ ﺑﺎ ﺭﻭﺵ ﻣﻴـﺎﻥﻳـﺎﺑﻲ ﺑـﻪ ﻧﺘـﺎﻳﺞ ﻣﻄﻠـﻮﺑﻲ‬
‫ﺩﺳﺖ ﭘﻴﺪﺍ ﻛﺮﺩ.‬
‫٤. ﺷﻜﻞ ﺳﻬﻤﻲﮔﻮﻥ ﺩﺭﺻﺪ ﻣﺘﺎﻧﻮﻝ ﺑﺮﺣﺴﺐ ﺿﺮﻳﺐ ﺷﻜﺴﺖ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻲﺩﻫﺪ ﻛﻪ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺩﺭﺻﺪ ﻣﺘـﺎﻧﻮﻝ ﻳـﻚ‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﺠﻬﻮﻝ، ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﻧﻴﺎﺯ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺛﺎﺑﺖ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﺩﻳﮕﺮ ﻧﻈﻴﺮ ﺩﺍﻧﺴﻴﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ.‬
‫٥. ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺁﻧﺎﻟﻴﺰ ﺑﻪ ﺭﻭﺷﻬﺎﻱ ‪ GC‬ﻭ‪ RI‬ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻲﺩﻫﺪ ﻛﻪ ﺭﻭﺵ ﺷﻜﺴﺖ ﺳﻨﺠﻲ ﺍﺯ ﺩﻗﺖ ﺑﺎﻻﻳﻲ ﺑﺮﺧـﻮﺭﺩﺍﺭ ﺍﺳـﺖ ﻭ‬
‫ﺑﻌﻠﺖ ﺳﺎﺩﻩﮔﻲ،ﺍﺭﺯﺍﻧﻲ ﻭ ﺳﺮﻋﺖ ﺍﻳﻦ ﺭﻭﺵ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ‪ ،GC‬ﺍﺯ ﺍﺭﺟﺤﻴﺖ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭ ﺍﺳﺖ.‬
‫ﻧﻬﻤﻴﻦ ﮐﻨﮕﺮﻩ ﻣﻠﯽ ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﺷﻴﻤﯽ ﺍﻳﺮﺍﻥ، ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﻋﻠﻢ ﻭ ﺻﻨﻌﺖ ﺍﻳﺮﺍﻥ، ۳ ﺍﻟﯽ ۵ ﺁﺫﺭﻣﺎﻩ ۳۸۳۱‬

7. ٣١٩ ‫ﻣﺤﻮﺭ ﻋﻠﻤﻲ ۲ : ﺗﻌﺎﺩﻝ ﻓﺎﺯﯼ ﻭ ﺗﺮﻣﻮﺩﻳﻨﺎﻣﻴﮏ‬
IChEC9
‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻋﻼﺋﻢ‬
٢٠ ºC ‫ : ﺿﺮﻳﺐ ﺷﻜﺴﺖ ﺩﺭ ﺩﻣﺎﻱ‬nD
20
‫: ﺯﺍﻭﻳﻪ ﺑﺤﺮﺍﻧﻲ‬θ C
‫ : ﭘﺮﺍﻛﻨﺪﮔﻲ‬nF-nC
Abbe ‫: ﻋﺪﺩ‬υ
‫: ﺩﻣﺎ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺩﺭﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻴﮕﺮﺍﺩ‬T
T ‫ : ﺿﺮﻳﺐ ﺷﻜﺴﺖ ﺩﺭ ﺩﻣﺎﻱ‬n obs
‫ﺗﺸﻜﺮ ﻭ ﻗﺪﺭﺩﺍﻧﻲ‬
‫ﺑﺪﻳﻨﻮﺳﻴﻠﻪ ﻣﺮﺍﺗﺐ ﺳﭙﺎﺳﮕﺬﺍﺭﻱ ﻭ ﻗﺪﺭﺩﺍﻧﻲ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺁﻗﺎﻱ ﻣﻬﻨﺪﺱ ﺯﻧﺠﺎﻧﻲﭘﻮﺭ، ﺁﻗﺎﻱ ﻣﻬﻨﺪﺱ ﻋﺪﻝ ، ﺁﻗﺎﻱ ﺩﻛﺘـﺮ‬
‫ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ ﺧﺎﻧﭽﻲ ﻭ ﺁﻗﺎﻱ ﻣﻬﻨﺪﺱ ﻣﺠﻴﺪ ﺣﺎﺟﻲﺣﺴﻴﻨﻲ ﻭ ﻛﻠﻴﻪ ﭘﺮﺳﻨﻞ ﺁﺯﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻬﺎﻱ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ ﺟﺎﺑﺮﺑﻦﺣﻴﺎﻥ ﻛﻪ‬
.‫ﺍﻳﻨﺠﺎﻧﺐ ﺭﺍ ﻳﺎﺭﻱ ﺩﺍﺩﻩﺍﻧﺪ، ﺍﻋﻼﻡ ﻣﻴﺪﺍﺭﻡ‬
‫ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻭ ﻣﺮﺍﺟﻊ‬
1. principles of Instumental analysis,Douglas A . Skoog, Donald M ,Inc.1977
2. ABBE refractometer, Type 3T , Instruction manual, cat.No.1230
3. ReneP.F.Kanters, Raymond N.Dominey, William H.Myers.The chemistry
Department,University of Richmond, 2003
4. David P.shoemaker, Carl W.Garland, Joseph W.Nibler,” Experiments in physical
chemistry”Mc Graw_Hill Inc.,New yourk 1989
5. Franklin and Marshall College,copyright 2003 by claude yoder and phyllis leber
6. Encyclopedia of industrial chemical analysis,vol 16
۱۳۸۳ ‫ﻧﻬﻤﻴﻦ ﮐﻨﮕﺮﻩ ﻣﻠﯽ ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﺷﻴﻤﯽ ﺍﻳﺮﺍﻥ، ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﻋﻠﻢ ﻭ ﺻﻨﻌﺖ ﺍﻳﺮﺍﻥ، ۳ ﺍﻟﯽ ۵ ﺁﺫﺭﻣﺎﻩ‬