SlideShare ist ein Scribd-Unternehmen logo
1 von 21
LARUTAN ELEKTROLIT &
NON ELEKTROLIT
HASNAWATI
A1C412038

PROGRAM STUDI PENDIDIKAN KIMIA
FAKULTAS KEGURUAN DAN ILMU PENDIDIKAN
UNIVERSITAS HALU OLEO
2013
1. Konduktor dan Isolator
Zat yang dapat menghantarkan listrik disebut
konduktor.
Contoh konduktor: kawat tembaga, batang
grafit, batang karbon, dll.
Bahan yang tidak menghantar listrik disebut
isolator/ insulator/ nonkonduktor.
Contoh isolator: kayu, kaca, keramik, dll.
2. Menunjukkan Larutan Elektrolit

Larutan elektrolit adalah larutan yang
dapat menghantarkan arus listrik.
Contohnya:
HCl, H2SO4, NaOH, NaCl, dll.
Kemampuan
suatu
laruan
untuk
menghantarkan listrik dapat diamati
dengan menggunakan alat uji elektrolit
Alat uji elektrolit

()

Aki

(+
)
Lanjutan…
Larutan elektrolit terbagi menjadi 2
yaitu:
a) Larutan eletrolit kuat
b) Larutan elektrolit lemah
_
+ -

+

+ -

+ -+ -

(
)

++
+ -

(+
)

Aki
-
a) Larutan Elektrolit Kuat
Adanya gelembung gas dan nyala lampu yang
terang
merupakan
gejala
larutan
tersebut
mempunyai daya hantar yang kuat disebut juga
larutan elektrolit kuat.
Mengapa??
Pada larutan elektrolit kuat, seluruh molekulnya
terurai menjadi ion ion (terionisasi sempurna) yang
ditandai satu arah pada persamaan reaksinya.
Karena banyak ion ion yang menghantarkan arus
listrik maka daya hantarnya kuat.
Contoh : NaCl(s) → Na+ + Cl-
Senyawa yang termasuk elektrolit kuat

ASAM
HNO3
HBr
HCl
H2SO4

BASA
NaOH
KOH
LiOH
Ba(OH)2
(
)

(+
)

Aki
b) Larutan Elektrolit Lemah
Jika muncul gelembung gas sedikit dan nyala lampu
yang redup/mati berarti daya hantar listrik tersebut lemah
disebut juga larutan elektrolit lemah.
Mengapa??
Pada laruan elektrolit lemah, sebagian molekulnya
terurai menjadi ion ion (terionisasi tidak sempurna) yang
ditandai dua arah panah pada persamaan reaksinya.
Karena sedikit ion ion yang menghantarkan arus listrik
Maka daya hantarnya lemah
Contoh : CH3COOH(aq) ↔ H+ + CH3COO-
Senyawa yang termasuk elektrolit lemah
ASAM
H2CO3
HF
CH3COOH
HCOOH

BASA
NH4OH
Al(OH)3
Zn(OH)3
_
(
)

(+
)

Aki
Gelembung gas tidak muncul dan lampu tidak
menyala, Berarati larutan tersebut tidak dapat
menghantarkan listrik yang disebut larutan non
elektrolit
Pada larutan non elektrolit, molekul molekulnya
tidak terurai menjadi ion ion (tidak terionisasi)
, sehingga tidak ada ion ion yang bermuatan
yang menghantarkan listrik
Contoh
larutan
non
elektrolit:
larutan
gula, urea, alkohol, air murni.
DATA HASIL PENGAMATAN

NO

DAYA HANTAR
LISTRIK

JENIS IKATAN

PENGAMATAN

Ionik

Lampu Menyala
Terang
Timbul Gelembung
Gas

Elektrolit

2.

Asam Cuka
(CH3COOH)

Kovalen Polar

Lampu Tak Menyala
Timbul Gelembung
Gas

Elektrolit

3.

Gula
(C12H22O11)

Kovalen Non
Polar

Lampu Tak Menyala
Tidak timbul
gelembung Gas

Non Elektrolit

1.

LARUTAN

Garam
Dapur (NaCl)
PERBEDAAN LARUTAN BERDASARKAN DAYA
HANTAR LISTRIK

ELEKTROLIT

NON ELEKTROLIT

1. Dapat menghantarkan listrik

1.

Tidak dapat menghantarkan
listrik

2. Terjadi proses ionisasi
(terurai menjadi ion-ion)

2.

Tidak terjadi proses ionisasi

3. Lampu dapat menyala terang
atau redup dan ada
gelembung gas

3.

Lampu tidak menyala dan tidak
ada gelembung gas
JENIS
LARUTAN

Elektrolit Kuat

Elektrolit

Lemah

Non Elektrolit

SIFAT DAN
PENGAMATAN

CONTOH
SENYAWA

REAKSI IONISASI
NaCl  Na+ + ClNaOH  Na+ + OHH2SO4  2H+ + SO4KCl  K+ + Cl-

- terionisasi sempurna
- menghantarkan arus
listrik
- lampu menyala terang
- terdapat gelembung gas

NaCl, HCl,

- terionisasi sebagian
- menghantarkan arus
listrik
- lampu menyala redup
- terdapat gelembung gas

CH3COOH, NH4OH,
HCN, dan Al(OH)3

CH3COOH  H+ +
CH3COOHCN  H+ + CNAl(OH)3  Al3+ +
3OH-

- tidak terionisasi
- tidak menghantarkan arus
listrik
- lampu tidak menyala
- tidak terdapat
gelembunggas

C6H12O6, C12H22O11,

C6H12O6

CO(NH2)2, dan C2H5OH

C12H22O11

NaOH,
H2SO4, dan KCl

CO(NH2)2
C2H5OH
3. Teori Ion Svante Arrhenius
Menurut Arrehenius: larutan elektrolit dapat
menghantarkan arus listrik karena mengandung ionion yang dapat bergerak bebas.
Contohnya :
a. NaCl (aq) → Na+(aq) + Cl-(aq)
b. CH3COOH(aq) → CH3COO-(aq) + H+(aq)
Untuk zat non elektrolit dalam larutan, tidak terurai
menjadi ion-ion tetapi tetap berupa molekul.
Contohnya :
a. C2H5OH (l) → C2H5OH (aq)
b. CO(NH2)2 (s) → CO(NH2)2 (aq)
4. Elektrolit yang berasal dari Senyawa Ion dan
Senyawa Kovalen Polar
Daya Hantar
Jenis
Elektrolit

Padatan

Lelehan

Larutan

Senyawa Ion

Nonkonduktor

Konduktor

Konduktor

Senyawa kovalen

Nonkonduktor

Nonkonduktor

Konduktor
5. Elektrolit Kuat & Elektrolit Lemah
Pada konsentrasi yang sama, elektrolit kuat mempunyai
daya hantar lebih baik daripada elektrolit lemah. Hal ini
terjadi karena molekul zat elektrolit kuat akan lebih
banyak yang terion jika dibandingkan dengan molekul zat
elektrolit lemah.
Banyak sedikitnya elektrolit yang mengion dinyatakan
dengan derajat ionisasi atau derajat disosiasi ( ), yaitu
perbandingan antara jumlah zat yang mengion dengan
jumlah zat yang dilarutkan.
Dirumuskan:
= jumlah zat yang mengion : jumlah zat mula-mula ; 0
1
Zat elektrolit yang mempunyai
besar (mendekati 1)
disebut elektrolit kuat sedangkan yang mempunyai
kecil (mendekati 0) disebut elektrolit lemah.
WASSALAMU’ALAIKUM
WR.WB

Weitere ähnliche Inhalte

Was ist angesagt?

Kimia - larutan elektrolit dan larutan non elektrolit
Kimia - larutan elektrolit dan larutan non elektrolitKimia - larutan elektrolit dan larutan non elektrolit
Kimia - larutan elektrolit dan larutan non elektrolitSalviFajriati
 
Ppt elektrolit
Ppt elektrolitPpt elektrolit
Ppt elektrolitnisa ulfa
 
Perbezaan sebatian ionik dan kovalen
Perbezaan sebatian ionik dan kovalenPerbezaan sebatian ionik dan kovalen
Perbezaan sebatian ionik dan kovalenNora Zura
 
Media Pembelajaran Larutan Elektrolit dan Non-elektrolit
Media Pembelajaran Larutan Elektrolit dan Non-elektrolitMedia Pembelajaran Larutan Elektrolit dan Non-elektrolit
Media Pembelajaran Larutan Elektrolit dan Non-elektrolitReza Firmansyah
 
BAHAN AJAR LARUTAN ELEKTROLIT DAN NON ELEKTROLIT BERBASIS HYPERLINK
BAHAN AJAR LARUTAN ELEKTROLIT DAN NON ELEKTROLIT BERBASIS HYPERLINKBAHAN AJAR LARUTAN ELEKTROLIT DAN NON ELEKTROLIT BERBASIS HYPERLINK
BAHAN AJAR LARUTAN ELEKTROLIT DAN NON ELEKTROLIT BERBASIS HYPERLINKDinas Pendidikan Labuhanbatu
 
Larutan elektrolit dan non elektrolit
Larutan elektrolit dan non elektrolitLarutan elektrolit dan non elektrolit
Larutan elektrolit dan non elektrolitmegalestarieffendi
 
Larutan elektrolit it dan ict
Larutan elektrolit it dan ictLarutan elektrolit it dan ict
Larutan elektrolit it dan ictamaliafitrah81
 
Bahan Ajar Sari Larutan Elektrolit Dan Non Elektrolit
Bahan Ajar Sari Larutan Elektrolit Dan Non ElektrolitBahan Ajar Sari Larutan Elektrolit Dan Non Elektrolit
Bahan Ajar Sari Larutan Elektrolit Dan Non Elektrolitsarismansa
 
Larutan Elektrolit dan Larutan Non Elektrolit
Larutan Elektrolit dan Larutan Non ElektrolitLarutan Elektrolit dan Larutan Non Elektrolit
Larutan Elektrolit dan Larutan Non ElektrolitDhe 'dhe
 
Power Point Modullrt Elektrolit Dan Non Elektolit
Power Point Modullrt  Elektrolit Dan Non ElektolitPower Point Modullrt  Elektrolit Dan Non Elektolit
Power Point Modullrt Elektrolit Dan Non Elektolitaguslinggau
 
larutan elektrolit dan non elektrolit
larutan elektrolit dan non elektrolitlarutan elektrolit dan non elektrolit
larutan elektrolit dan non elektrolitolanascorepta
 
Larutan elektrolit dan non elektrolit agustina sariwahyuni
Larutan elektrolit dan non elektrolit agustina sariwahyuniLarutan elektrolit dan non elektrolit agustina sariwahyuni
Larutan elektrolit dan non elektrolit agustina sariwahyuniAgustina Wahyuni
 

Was ist angesagt? (15)

Kimia - larutan elektrolit dan larutan non elektrolit
Kimia - larutan elektrolit dan larutan non elektrolitKimia - larutan elektrolit dan larutan non elektrolit
Kimia - larutan elektrolit dan larutan non elektrolit
 
Ppt elektrolit
Ppt elektrolitPpt elektrolit
Ppt elektrolit
 
Perbezaan sebatian ionik dan kovalen
Perbezaan sebatian ionik dan kovalenPerbezaan sebatian ionik dan kovalen
Perbezaan sebatian ionik dan kovalen
 
Media Pembelajaran Larutan Elektrolit dan Non-elektrolit
Media Pembelajaran Larutan Elektrolit dan Non-elektrolitMedia Pembelajaran Larutan Elektrolit dan Non-elektrolit
Media Pembelajaran Larutan Elektrolit dan Non-elektrolit
 
BAHAN AJAR LARUTAN ELEKTROLIT DAN NON ELEKTROLIT BERBASIS HYPERLINK
BAHAN AJAR LARUTAN ELEKTROLIT DAN NON ELEKTROLIT BERBASIS HYPERLINKBAHAN AJAR LARUTAN ELEKTROLIT DAN NON ELEKTROLIT BERBASIS HYPERLINK
BAHAN AJAR LARUTAN ELEKTROLIT DAN NON ELEKTROLIT BERBASIS HYPERLINK
 
Larutan elektrolit dan non elektrolit
Larutan elektrolit dan non elektrolitLarutan elektrolit dan non elektrolit
Larutan elektrolit dan non elektrolit
 
Larutan elektrolit it dan ict
Larutan elektrolit it dan ictLarutan elektrolit it dan ict
Larutan elektrolit it dan ict
 
Bahan Ajar Sari Larutan Elektrolit Dan Non Elektrolit
Bahan Ajar Sari Larutan Elektrolit Dan Non ElektrolitBahan Ajar Sari Larutan Elektrolit Dan Non Elektrolit
Bahan Ajar Sari Larutan Elektrolit Dan Non Elektrolit
 
Larutan
LarutanLarutan
Larutan
 
Larutan Elektrolit dan Larutan Non Elektrolit
Larutan Elektrolit dan Larutan Non ElektrolitLarutan Elektrolit dan Larutan Non Elektrolit
Larutan Elektrolit dan Larutan Non Elektrolit
 
Larutan Elektrolit dan Non Elektrolit
Larutan Elektrolit dan Non ElektrolitLarutan Elektrolit dan Non Elektrolit
Larutan Elektrolit dan Non Elektrolit
 
Power Point Modullrt Elektrolit Dan Non Elektolit
Power Point Modullrt  Elektrolit Dan Non ElektolitPower Point Modullrt  Elektrolit Dan Non Elektolit
Power Point Modullrt Elektrolit Dan Non Elektolit
 
larutan elektrolit dan non elektrolit
larutan elektrolit dan non elektrolitlarutan elektrolit dan non elektrolit
larutan elektrolit dan non elektrolit
 
Larutan elektrolit
Larutan elektrolitLarutan elektrolit
Larutan elektrolit
 
Larutan elektrolit dan non elektrolit agustina sariwahyuni
Larutan elektrolit dan non elektrolit agustina sariwahyuniLarutan elektrolit dan non elektrolit agustina sariwahyuni
Larutan elektrolit dan non elektrolit agustina sariwahyuni
 

Ähnlich wie Larutanelektrolitnonelektrolit 120326201144-phpapp02

Larutan elektrolit & non elektrolit
Larutan elektrolit & non elektrolitLarutan elektrolit & non elektrolit
Larutan elektrolit & non elektrolitnovadwiyanti08
 
Larutan elektrolit & non elektrolit
Larutan elektrolit & non elektrolitLarutan elektrolit & non elektrolit
Larutan elektrolit & non elektrolitnovadwiyanti08
 
Larutanelektrolit
Larutanelektrolit Larutanelektrolit
Larutanelektrolit Yennysari
 
Larutan elektrolit it dan ict
Larutan elektrolit it dan ictLarutan elektrolit it dan ict
Larutan elektrolit it dan ictamaliafitrah81
 
Larutan elektrolit it dan ict
Larutan elektrolit it dan ictLarutan elektrolit it dan ict
Larutan elektrolit it dan ictamaliafitrah81
 
materi 1 kelas X.pptx
materi 1 kelas X.pptxmateri 1 kelas X.pptx
materi 1 kelas X.pptxNanaChan22
 
Larutan elektrolit dan non elektroli syaht
Larutan elektrolit dan non elektroli syahtLarutan elektrolit dan non elektroli syaht
Larutan elektrolit dan non elektroli syahtalvin93
 
Larutan elektrolit dan non elektroli syaht
Larutan elektrolit dan non elektroli syahtLarutan elektrolit dan non elektroli syaht
Larutan elektrolit dan non elektroli syahtalvin93
 
Larutan elektrolit dan non elektroli syaht
Larutan elektrolit dan non elektroli syahtLarutan elektrolit dan non elektroli syaht
Larutan elektrolit dan non elektroli syahtalvin93
 
Laporan percobaan kimia elektrolisis
Laporan percobaan kimia elektrolisisLaporan percobaan kimia elektrolisis
Laporan percobaan kimia elektrolisisWaQhyoe Arryee
 
Set 10-alat-uji-elektrolit-lengkp-1
Set 10-alat-uji-elektrolit-lengkp-1Set 10-alat-uji-elektrolit-lengkp-1
Set 10-alat-uji-elektrolit-lengkp-1Dwi Ramadhani
 
Larutan Elektroli
Larutan ElektroliLarutan Elektroli
Larutan Elektrolirossaocha
 
Bab6 larutan elektrolit dan konsep redoks
Bab6 larutan elektrolit dan konsep redoks Bab6 larutan elektrolit dan konsep redoks
Bab6 larutan elektrolit dan konsep redoks Taofik Dinata
 

Ähnlich wie Larutanelektrolitnonelektrolit 120326201144-phpapp02 (20)

larutan el sk 3, kd 3.1
larutan el sk 3, kd 3.1larutan el sk 3, kd 3.1
larutan el sk 3, kd 3.1
 
Larutan elektrolit & non elektrolit
Larutan elektrolit & non elektrolitLarutan elektrolit & non elektrolit
Larutan elektrolit & non elektrolit
 
Larutan elektrolit & non elektrolit
Larutan elektrolit & non elektrolitLarutan elektrolit & non elektrolit
Larutan elektrolit & non elektrolit
 
PPT Larutan Elektrolit.ppt
PPT Larutan Elektrolit.pptPPT Larutan Elektrolit.ppt
PPT Larutan Elektrolit.ppt
 
Larutanelektrolit
Larutanelektrolit Larutanelektrolit
Larutanelektrolit
 
Larutan elektrolit it dan ict
Larutan elektrolit it dan ictLarutan elektrolit it dan ict
Larutan elektrolit it dan ict
 
Larutan elektrolit it dan ict
Larutan elektrolit it dan ictLarutan elektrolit it dan ict
Larutan elektrolit it dan ict
 
Larutan elektrolit
Larutan elektrolitLarutan elektrolit
Larutan elektrolit
 
Larutanelektrolit
LarutanelektrolitLarutanelektrolit
Larutanelektrolit
 
materi 1 kelas X.pptx
materi 1 kelas X.pptxmateri 1 kelas X.pptx
materi 1 kelas X.pptx
 
Larutan elektrolit dan non elektroli syaht
Larutan elektrolit dan non elektroli syahtLarutan elektrolit dan non elektroli syaht
Larutan elektrolit dan non elektroli syaht
 
Larutan elektrolit dan non elektroli syaht
Larutan elektrolit dan non elektroli syahtLarutan elektrolit dan non elektroli syaht
Larutan elektrolit dan non elektroli syaht
 
Larutan elektrolit dan non elektroli syaht
Larutan elektrolit dan non elektroli syahtLarutan elektrolit dan non elektroli syaht
Larutan elektrolit dan non elektroli syaht
 
Uji larutan elektrolit
Uji larutan elektrolitUji larutan elektrolit
Uji larutan elektrolit
 
Laporan percobaan kimia elektrolisis
Laporan percobaan kimia elektrolisisLaporan percobaan kimia elektrolisis
Laporan percobaan kimia elektrolisis
 
Set 10-alat-uji-elektrolit-lengkp-1
Set 10-alat-uji-elektrolit-lengkp-1Set 10-alat-uji-elektrolit-lengkp-1
Set 10-alat-uji-elektrolit-lengkp-1
 
Larutan Elektroli
Larutan ElektroliLarutan Elektroli
Larutan Elektroli
 
Elektrolit
ElektrolitElektrolit
Elektrolit
 
Elektrolit
ElektrolitElektrolit
Elektrolit
 
Bab6 larutan elektrolit dan konsep redoks
Bab6 larutan elektrolit dan konsep redoks Bab6 larutan elektrolit dan konsep redoks
Bab6 larutan elektrolit dan konsep redoks
 

Mehr von You-lii Ssi

4 junal-henky-irawan
4 junal-henky-irawan4 junal-henky-irawan
4 junal-henky-irawanYou-lii Ssi
 
4 junal-henky-irawan
4 junal-henky-irawan4 junal-henky-irawan
4 junal-henky-irawanYou-lii Ssi
 
Larutanelektrolitnonelektrolit 120326201144-phpapp02
Larutanelektrolitnonelektrolit 120326201144-phpapp02Larutanelektrolitnonelektrolit 120326201144-phpapp02
Larutanelektrolitnonelektrolit 120326201144-phpapp02You-lii Ssi
 
10 publication 4_korakakis et al_2009
10 publication 4_korakakis et al_200910 publication 4_korakakis et al_2009
10 publication 4_korakakis et al_2009You-lii Ssi
 
Benzena dan turunannya
Benzena dan turunannyaBenzena dan turunannya
Benzena dan turunannyaYou-lii Ssi
 

Mehr von You-lii Ssi (9)

Vol1 2 28-41
Vol1 2 28-41Vol1 2 28-41
Vol1 2 28-41
 
Story board
Story boardStory board
Story board
 
4 junal-henky-irawan
4 junal-henky-irawan4 junal-henky-irawan
4 junal-henky-irawan
 
4 junal-henky-irawan
4 junal-henky-irawan4 junal-henky-irawan
4 junal-henky-irawan
 
Larutanelektrolitnonelektrolit 120326201144-phpapp02
Larutanelektrolitnonelektrolit 120326201144-phpapp02Larutanelektrolitnonelektrolit 120326201144-phpapp02
Larutanelektrolitnonelektrolit 120326201144-phpapp02
 
10 publication 4_korakakis et al_2009
10 publication 4_korakakis et al_200910 publication 4_korakakis et al_2009
10 publication 4_korakakis et al_2009
 
Tusedv7i2a5
Tusedv7i2a5Tusedv7i2a5
Tusedv7i2a5
 
Tusedv7i2a5
Tusedv7i2a5Tusedv7i2a5
Tusedv7i2a5
 
Benzena dan turunannya
Benzena dan turunannyaBenzena dan turunannya
Benzena dan turunannya
 

Larutanelektrolitnonelektrolit 120326201144-phpapp02

  • 1.
  • 2. LARUTAN ELEKTROLIT & NON ELEKTROLIT HASNAWATI A1C412038 PROGRAM STUDI PENDIDIKAN KIMIA FAKULTAS KEGURUAN DAN ILMU PENDIDIKAN UNIVERSITAS HALU OLEO 2013
  • 3. 1. Konduktor dan Isolator Zat yang dapat menghantarkan listrik disebut konduktor. Contoh konduktor: kawat tembaga, batang grafit, batang karbon, dll. Bahan yang tidak menghantar listrik disebut isolator/ insulator/ nonkonduktor. Contoh isolator: kayu, kaca, keramik, dll.
  • 4. 2. Menunjukkan Larutan Elektrolit Larutan elektrolit adalah larutan yang dapat menghantarkan arus listrik. Contohnya: HCl, H2SO4, NaOH, NaCl, dll. Kemampuan suatu laruan untuk menghantarkan listrik dapat diamati dengan menggunakan alat uji elektrolit
  • 6. Lanjutan… Larutan elektrolit terbagi menjadi 2 yaitu: a) Larutan eletrolit kuat b) Larutan elektrolit lemah
  • 7. _ + - + + - + -+ - ( ) ++ + - (+ ) Aki -
  • 8. a) Larutan Elektrolit Kuat Adanya gelembung gas dan nyala lampu yang terang merupakan gejala larutan tersebut mempunyai daya hantar yang kuat disebut juga larutan elektrolit kuat. Mengapa?? Pada larutan elektrolit kuat, seluruh molekulnya terurai menjadi ion ion (terionisasi sempurna) yang ditandai satu arah pada persamaan reaksinya. Karena banyak ion ion yang menghantarkan arus listrik maka daya hantarnya kuat. Contoh : NaCl(s) → Na+ + Cl-
  • 9. Senyawa yang termasuk elektrolit kuat ASAM HNO3 HBr HCl H2SO4 BASA NaOH KOH LiOH Ba(OH)2
  • 11. b) Larutan Elektrolit Lemah Jika muncul gelembung gas sedikit dan nyala lampu yang redup/mati berarti daya hantar listrik tersebut lemah disebut juga larutan elektrolit lemah. Mengapa?? Pada laruan elektrolit lemah, sebagian molekulnya terurai menjadi ion ion (terionisasi tidak sempurna) yang ditandai dua arah panah pada persamaan reaksinya. Karena sedikit ion ion yang menghantarkan arus listrik Maka daya hantarnya lemah Contoh : CH3COOH(aq) ↔ H+ + CH3COO-
  • 12. Senyawa yang termasuk elektrolit lemah ASAM H2CO3 HF CH3COOH HCOOH BASA NH4OH Al(OH)3 Zn(OH)3
  • 14. Gelembung gas tidak muncul dan lampu tidak menyala, Berarati larutan tersebut tidak dapat menghantarkan listrik yang disebut larutan non elektrolit Pada larutan non elektrolit, molekul molekulnya tidak terurai menjadi ion ion (tidak terionisasi) , sehingga tidak ada ion ion yang bermuatan yang menghantarkan listrik Contoh larutan non elektrolit: larutan gula, urea, alkohol, air murni.
  • 15. DATA HASIL PENGAMATAN NO DAYA HANTAR LISTRIK JENIS IKATAN PENGAMATAN Ionik Lampu Menyala Terang Timbul Gelembung Gas Elektrolit 2. Asam Cuka (CH3COOH) Kovalen Polar Lampu Tak Menyala Timbul Gelembung Gas Elektrolit 3. Gula (C12H22O11) Kovalen Non Polar Lampu Tak Menyala Tidak timbul gelembung Gas Non Elektrolit 1. LARUTAN Garam Dapur (NaCl)
  • 16. PERBEDAAN LARUTAN BERDASARKAN DAYA HANTAR LISTRIK ELEKTROLIT NON ELEKTROLIT 1. Dapat menghantarkan listrik 1. Tidak dapat menghantarkan listrik 2. Terjadi proses ionisasi (terurai menjadi ion-ion) 2. Tidak terjadi proses ionisasi 3. Lampu dapat menyala terang atau redup dan ada gelembung gas 3. Lampu tidak menyala dan tidak ada gelembung gas
  • 17. JENIS LARUTAN Elektrolit Kuat Elektrolit Lemah Non Elektrolit SIFAT DAN PENGAMATAN CONTOH SENYAWA REAKSI IONISASI NaCl  Na+ + ClNaOH  Na+ + OHH2SO4  2H+ + SO4KCl  K+ + Cl- - terionisasi sempurna - menghantarkan arus listrik - lampu menyala terang - terdapat gelembung gas NaCl, HCl, - terionisasi sebagian - menghantarkan arus listrik - lampu menyala redup - terdapat gelembung gas CH3COOH, NH4OH, HCN, dan Al(OH)3 CH3COOH  H+ + CH3COOHCN  H+ + CNAl(OH)3  Al3+ + 3OH- - tidak terionisasi - tidak menghantarkan arus listrik - lampu tidak menyala - tidak terdapat gelembunggas C6H12O6, C12H22O11, C6H12O6 CO(NH2)2, dan C2H5OH C12H22O11 NaOH, H2SO4, dan KCl CO(NH2)2 C2H5OH
  • 18. 3. Teori Ion Svante Arrhenius Menurut Arrehenius: larutan elektrolit dapat menghantarkan arus listrik karena mengandung ionion yang dapat bergerak bebas. Contohnya : a. NaCl (aq) → Na+(aq) + Cl-(aq) b. CH3COOH(aq) → CH3COO-(aq) + H+(aq) Untuk zat non elektrolit dalam larutan, tidak terurai menjadi ion-ion tetapi tetap berupa molekul. Contohnya : a. C2H5OH (l) → C2H5OH (aq) b. CO(NH2)2 (s) → CO(NH2)2 (aq)
  • 19. 4. Elektrolit yang berasal dari Senyawa Ion dan Senyawa Kovalen Polar Daya Hantar Jenis Elektrolit Padatan Lelehan Larutan Senyawa Ion Nonkonduktor Konduktor Konduktor Senyawa kovalen Nonkonduktor Nonkonduktor Konduktor
  • 20. 5. Elektrolit Kuat & Elektrolit Lemah Pada konsentrasi yang sama, elektrolit kuat mempunyai daya hantar lebih baik daripada elektrolit lemah. Hal ini terjadi karena molekul zat elektrolit kuat akan lebih banyak yang terion jika dibandingkan dengan molekul zat elektrolit lemah. Banyak sedikitnya elektrolit yang mengion dinyatakan dengan derajat ionisasi atau derajat disosiasi ( ), yaitu perbandingan antara jumlah zat yang mengion dengan jumlah zat yang dilarutkan. Dirumuskan: = jumlah zat yang mengion : jumlah zat mula-mula ; 0 1 Zat elektrolit yang mempunyai besar (mendekati 1) disebut elektrolit kuat sedangkan yang mempunyai kecil (mendekati 0) disebut elektrolit lemah.