BT Günlüğü Mart 2019 Dergisi (Ücretsiz İndirin)

03 / 2019
IoT Geliştiricisi Nasıl Olunur? • Kolayca İngiltere Vizesi Alabilmek İçin Öne Çıkan Meslekler!
Telekomünikasyon Sektörünü 2019’da Neler Bekliyor? • Küçük İşletme Sahiplerinin Dikkat Etmesi Gerekenler!
Akıllı Telefon Fiyatları Düşecek mi? • Geçtiğimiz Yılın En İyi Akıllı Telefonları • Türkiye Akıllı Telefon Piyasası Mercek Altında
Dünyanın En Pahalı İnternetini Kullanan Ülkeler • En Çok Finans Sektörüne Yönelik Siber Saldırılar Endişe Veriyor
2019; 5G’nin, Akıllı
Hoparlörlerin ve Yapay
Zekânın Yılı Olacak…...

2
künye
içindekiler
05 Enerji Tasarrufunda Veri Merkezlerinin Rolü
Artıyor
07 En Çok Finans Sektörüne Yönelik Siber
Saldırılar Endişe Veriyor
08 Yapay Zeka İnsan İş Gücü İçin De İyi Bir Haber
13 Dünyanın En Pahalı İnternetini Kullanan
Ülkeler
14 Türkiye Akıllı Telefon Piyasası Mercek Altında
16 Geçtiğimiz Yılın En İyi Akıllı Telefonları
18 Akıllı Telefon Fiyatları Düşecek mi?
20 2019; 5G’nin, Akıllı Hoparlörlerin ve Yapay
Zekânın Yılı Olacak
30 Küçük İşletme Sahiplerinin Dikkat Etmesi
Gerekenler!
32 Telekomünikasyon Sektörünü 2019’da Neler
Bekliyor?
34 Kolayca İngiltere Vizesi Alabilmek İçin Öne
Çıkan Meslekler!
36 IoT Geliştiricisi Nasıl Olunur?
38 BT Günlüğü Test Merkezi
46 Siber Güvenlik Trendleri
Yazı İşleri
Ali Yavuz ŞAHİN
Genel Yayın Yönetmeni
(Sorumlu)
yavuz@btgunlugu.com
Ecevit BIKTIM
Yayın Danışmanı
ecevit@btgunlugu.com
Mahmut Saral
Prodüksiyon Sorumlusu
info@btgunlugu.com
Editörler
Süleyman Sertkaya
Osman Tufan
Ender Öztürk
Mutlu Çavuş
Mustafa Hanlı
info@btgunlugu.com
Kreatif
Creative Solutions
diyalog@creativesolutions.com.tr
Reklam
Reklam Departmanı
reklam@btgunlugu.com
Adres
Eylül Medya
İnönü Caddesi No: 8
Bulut İş Merkezi 4. Kat
Ofis: 72 Çeliktepe
Kağıthane / İstanbul
Tel : 0212 270 36 37 PBX
Fax: 0212 270 36 37
Dağıtım
Etkin Dağıtım
Baskı ve Cilt
Özgün Ofset
Aytekin sokak no:21
4.Levent / İstanbul
Tel : 0212 280 00 09
Fax: 0212 264 74 33
2

özel haber
İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden ayrılma sürecinin bilişim
sektöründeki nitelikli işgücü ihtiyacını artırması bekleniyor. İngiltere,
Türkiye’nin de olduğu ülkelerden sağlayacağı nitelikli profesyonel
çalışanlar ile bilişim alanındaki açığını kapatmayı hedefliyor.
Brexit Sonrası İngiltere Türk
Bilişimcileri Bekliyor
İngiliz dijital ekonomisinin son yıllarda sergilediği
çıkışın Brexit sonrasında hız kesmemesi için pro-
fesyonel iş gücüne ihtiyaç duyan yetkililer, küresel
pazarlara erişmek isteyen bilişim profesyonellerini
Londra başta olmak üzere İngiltere’de iş yapmaya
davet ediyor.
Konuyla ilgili görüşlerine başvurduğumuz Vatandas.
UK kurucusu Mehmet Polat şunları söyledi: “Araştır-
ma verilerine göre küresel bağlantılar, İngiltere’nin
dijital başarısının da anahtarı konumunda. Lond-
ra’daki teknoloji şirketlerinin müşterilerinin % 33’ü
İngiltere dışındayken, bu oran diğer rakipleri olan
Silikon Vadisi’nde % 30 ve Pekin’de % 7’dir. İşbirliği
ve küresel bağlantı, İngiltere teknoloji sektörünün
ekonominin geri kalanından 2,6 kat daha hızlı büyü-
mesine yardımcı oluyor.”
Ankara Anlaşması Fırsatı
LexLegal Global’den Mehmet Polat, Brexit sonrası
İngiltere’de bilişim sektörü profesyonelleri için ciddi
bir fırsat sunacağını belirtiyor: “Bilişim teknolojisi
sektöründe Brexit sonrası oluşacak açık İngiltere’nin
Ankara Anlaşması kapsamında Türk vatandaşlarına
sağladığı kolaylıklarla birlikte değerlendirildiğinde,
özellikle bu sektördeki Türkiye’de bulunan yete-
neklere İngiltere’de cazip fırsatlar sunuyor. İngilte-
re’deki bilişim teknolojisi sektörü Brexit sonrası, son
derece çeşitli bir işgücüne dayandığı için, bu duruma
kesinlikle adapte olmayı hedefliyor. Londra’da bulu-
nan teknoloji şirketleri işçilerinin % 54’ünün İngil-
tere dışında doğmuş olması ve Singapur, Berlin ve
Chicago’nun ardından dünyadaki dördüncü uluslara-
rası işgücüne sahip şirketler olması bunu kaçınılmaz
kılıyor.”
İngiliz Dijital Ekonomisi Büyüyor
2014’ten 2017’ye kadar dijital teknoloji sektörü istih-
damı % 13,2 arttı. Ayrıca sektör işçileri de, ortalama
olarak çalışan başına 10.000 £ daha üretken. Dijital
teknoloji becerileri gerektiren işler, olmayanlara
kıyasla daha yüksek maaşlar vadediyor. İşveren talebi
de artıyor. İngiltere genelinde, işveren talebi, dijital
teknoloji becerilerinin arzını geçiyor. Dijital olma-
yan teknoloji şirketleri, teknoloji her işe yayıldıkça
ve yeni çalışma biçimleri geliştikçe, dijital teknoloji
çalışanlarına daha fazla bağımlı hale geliyorlar.
Ancak sektörde, bazıları ekonominin geneli tara-
fından daha geniş biçimde paylaşılan zorluklar da
yaşanmakta. Bunlar arasında, tabii ki İngiltere’nin
AB ile değişen ilişkileri yer alıyor. İngiltere teknoloji
sektörü, Avrupa’da ön plana çıkmaya devam ederken
Brexit, İngiltere’yi daha büyük düşünmeye zorluyor.
Bu nedenle İngiltere’nin sınırlarının ötesine bakma-
sı ve performansını gerçekten uluslararası ölçekte
değerlendirmesi önem arz ediyor. Birçok kişi Brexit
oylamasının teknoloji endüstrisini olumsuz etki-
leyeceğinden endişe duyuyordu, fakat tam tersine,
2017’de İngiltere’deki teknoloji sektörü, hızla büyü-
yen bir sektör olarak kendini her zamankinden daha
güçlü bir şekilde kanıtladı.
3

4
Makine ve elektrik mühendisliği bileşenlerinin dijital
teknolojilerle uyumunu ele alan dünyanın lider plat-
formu Hannover Messe, 1 - 5 Nisan tarihleri arasında
Türk sanayicileri, Almanya’da ağırlamaya hazırla-
nıyor. Otomasyon, robotik, endüstriyel yazılım, güç
aktarım ve akışkan teknolojisi, enerji teknolojileri,
basınçlı hava ve vakum teknolojileri, yan sanayi ve
Ar-Ge alanlarında lider tedarikçilerin bir araya gelece-
ği Hannover Messe fuarı birçok yeniliğe imza atacak.
Ekonomi Bakanlığı’nın teşviki ile 200’ü aşkın Türk
markasının katılacağı Hannover Messe’de makine
öğrenimiyle ilgili 100’ün üzerinde somut uygulama
örneği sergileneceğine dikkat çeken Deutsche Messe
Basın Sözcüsü Brock McCormack,“Makine öğrenimi
ve yapay zeka farklı kaynaklardan elde edilen verileri
birbirleriyle bağlantılı hale getirerek kilit bir rol oy-
nuyor. Bu değişim, dünyada en iyi Hannover Messe’de
sergileniyor” dedi. 2020 yılından itibaren yeni 5G mo-
bil haberleşme standardının Alman endüstrisinin bü-
yük çapta dijitalleşmesinde dönüm noktası olacağına
dikkat çeken McCormack şunları söyledi: “Üretimde
ve otonom araçlarda makine öğrenimi gibi öncü tek-
nolojiler uygulamaya hazır hale gelecek. 5G teknoloji-
si Endüstri 4.0’ın potansiyelini hayata geçirmesini de
sağlayacak. Ağ ekipmanı tedarikçisi Nokia’yla birlikte
‘5G Arenası’ mobil iletişimin endüstriye sunduğu
potansiyel Hannover Messe’de sergileyecek.” Endüst-
riyel Zekâ temasının yapay zeka çağında insanların ve
makinelerin birbirlerine dijital olarak bağlanmasına
dikkat çeken McCormack şunları ifade etti: “İnsanlar
ve makineler arasındaki işbirliği, Hannover Messe
2019’un ana temalarından biri olacak. Yeni Endüst-
ride İşgücünün Geleceği konferansı buna önemli bir
katkı sağlayacak. 300 civarında uzman, kanaat önderi
ve endüstri lideri, dijitalleşmenin işgücü becerileri ve
örgütlenmesi üzerindeki etkilerini tartışmak üzere
Hannover Messe’de bir araya gelecek.
Yerli ve Milli Türk Markaları
Hannover Messe’ye Hazırlanıyor
TP-Link, 802.11N standardında en güçlü yönlendirici
modelini Türkiye’de satışa sundu. 450Mbps kablo-
suz hıza sahip olan TL-WR941HP, büyük ve güçlü
antenleri ile dikkat çekiyor. Bu sayede geniş evler-
de her noktada güçlü bir WiFi ağı oluşturan ürün,
aynı zamanda üç farklı modu ile ‘hepsi bir arada’ ağ
çözümü. TL-WR941HP, yüksek alıcı gücüne sahip
üç adet anteni ile uzun mesafelerde daha güçlü ağ
oluşturuyor. 9 dBi gücündeki harici antenleri ile evin
her noktasında stabil bir WiFi bağlantısı sağlıyor.
Üründe yer alan bağımsız süper güçlü amplifikatör-
ler, 1000 mw’ye kadar çok yüksek güç çıkışı yapıyor.
Normal bir yönlendiriciye kıyasla beş kat daha fazla
iletim gücü anlamına gelen bu hız, WiFi sinyalleri-
nin duvar ve diğer engellerden etkilenmeyecek kadar
güçlü olmasını sağlıyor. Bu güçlü antenler ile yönlen-
diricinin kapsama alanı açık alanda 929 m2’ye kadar
ulaşabiliyor. TP-Link’in yeni yönlendiricisi güçlü WiFi
kapsama alanı özelliğinin yanında birden fazla moda
sahip. Bir evin WiFi konusundaki gereksinimlerini tek
bir kutu ile karşılayan ‘hepsi bir arada’ bir ağ çözümü
olan TL-WR941HP’de yönlendirici (router) modunun
yanı sıra menzil genişletici (range extender) ve erişim
noktası (access point) modları da bulunuyor. Bu farklı
işlevleri sayesinde çok sayıda cihazın WiFi’a bağlan-
dığı geniş evlerin ağ konusundaki ihtiyaçlarını rahat-
lıkla karşılayabiliyor. TL-WR941HP, TP-Link’in iOS ve
Android destekli Tether uygulaması sayesinde hem
kolay kuruluyor hem de akıllı telefonlarda rahatlıkla
yönetilebiliyor. Tam bir fiyat/performans ağ çözümü
olan ürünün tavsiye edilen satış fiyatı KDV dahil 76
USD olarak açıklanıyor.
TP-Link’ten Geniş WiFi Ağı İçin
Yeni Yönlendirici
haberler

5
Dünya çapında sayısı giderek artan veri merkezleri, enerji tüketiminde
de öne çıkan bir sektör haline geliyor. Free Cooling teknolojisi ile yüzde
70’e kadar enerji tasarrufu yapan Radore, veri merkezlerinin tasarruf
için izlemesi gerekenleri 4 adımda paylaşıyor.
Enerji Tasarrufunda Veri
Merkezlerinin Rolü Artıyor
Dijitalleşme ile birlikte sayıları ve iş yükleri giderek
artan veri merkezleri, enerji tüketiminde de ön plana
çıkan bir sektör haline geliyor. Berkeley Lab’ın yap-
tığı araştırmaya göre ABD’deki veri merkezleri tüm
ülkedeki elektrik tüketiminin yaklaşık yüzde 4’ünden
sorumlu. Emerson tarafından yapılan araştırmaya
göre ise hem sosyal medya hem de bulut tekno-
lojilerinde yaşanan devrimle birlikte 2025 yılında
güç yoğunluğunun rack başına 52 kW’ye ulaşacağı
tahmin ediliyor. Tam da bu noktada daha çevreci bir
teknoloji endüstrisi için veri merkezlerine önemli
işler düşüyor.
İklimlendirme altyapısında kullandığı “Free Cooling”
teknolojisi ile yüzde 70’e kadar enerji tasarrufu ya-
pan Radore Veri Merkezi, enerji tasarrufu konusunda
göz önünde bulundurulması gerekenleri şu şekilde
sıralıyor:
PUE Oranı Düşüklüğü
Açılımı ‘enerji kullanımı verimliliği’ olan PUE ora-
nının düşük olması bir veri merkezinin ne kadar
verimli çalıştığını gösteren en önemli unsurlar
arasında yer alıyor. Amerika Birleşik Devletleri’ndeki
veri merkezlerinin ortalama PUE oranı 1,85 olarak
belirlenirken, Radore’nin yıllık PUE oranı ortalaması
ise 1.43 seviyesinde bulunuyor.
Yeni Nesil İklimlendirme Cihazları
Veri merkezindeki BT bileşenlerinin sağlıklı bir şe-
kilde çalışabilmesi için belirli iklimlendirme şartları
gerekiyor. Cihazların ihtiyacı olan sıcaklık ve nem
oranları sağlanmazsa arızalar ve iş sürekliliğini etki-
leyen durumlar oluşabiliyor. Yeni nesil iklimlendir-
me cihazları sayesinde ise bu risk en düşük seviyeye
indirgenebileceği gibi elektrik sarfiyatını da ciddi
oranda azaltıyor.
Enerjinin Kullanımının Doğru Takibi
Veri merkezindeki tüm kabinlerin enerji tüketim-
lerinin anlık şekilde izlenmesi sayesinde planlama
dışında gerçekleşen enerji tüketimlerine yönelik hız-
lıca önlem alınabiliyor. Aynı zamanda doğru maliyet
analizleri sayesinde ek tasarruf imkânı doğuyor.
Bulut Bilişim ve Sanallaştırma Teknolojileri
Boşta bekleyen ya da kapasitesinin altında kullanılan
fiziksel BT bileşenleri hâlihazırda enerji harcamaya
devam ediyor. Bulut bilişim ile gelen sanallaştır-
ma teknolojileri ise sistem kaynaklarının çok daha
verimli bir şekilde paylaştırılmasını sağladığı için
önemli oranda verimlilik sağlıyor.
özel haber

6
Türk Telekom, kurumlar için tamamen yerli, yeni
nesil dijital müşteri iletişim platformu JetFix’i ha-
yata geçirdi. Kurumların müşterileri ile gerçekleş-
tirdikleri iletişim süreçlerini iyileştirmeyi; zaman,
maliyet ve yönetim gibi alanlarda firmalara destek
olmayı hedefleyen Türk Telekom, JetFix’i 3 ana
ürünle kurumlarla buluşturuyor. JetFix’in Livec-
hat ürünü ile kurumlara canlı mesajlaşma ve aynı
anda çoklu müşteri görüşmesi imkânı sağlanırken,
Chatbot ürünü ile sanal asistan üzerinden 7-24
mesajlaşma sunuluyor. Ayrıca, Omnichannel (çoklu
kanal yönetimi) ürünü ile kurumlar özellikle sosyal
medya ve e-mail kanallarından gelen talep, bilgi,
öneri gibi tüm geri bildirimlerine daha hızlı ve
verimli yanıt verebiliyorlar. Türk Telekom Strateji,
Planlama ve İş Geliştirme Genel Müdür Yardımcısı
Fırat Yaman Er, “Türk Telekom olarak, mükemmel
müşteri deneyimi ve geniş ürün çeşitliliği yakla-
şımımız kapsamında şimdi de kurumlara JetFix
ile destek veriyoruz. Bu yeni platformumuz ile
firmalar için müşteri iletişim kanallarını tekilleş-
tiriyoruz. Böylece kurumların faaliyet giderlerini
azaltıyor, güvenli ve hızlı bir şekilde müşteri hiz-
metleri sunabilmelerine imkân sağlıyoruz” dedi.
JetFix’in yapay zekâ tabanlı çözümü Chatbot doğal
dil işleme (NLP) ve kendini sürekli geliştirebilme
özelliği sayesinde Türkçe cümleleri kolaylıkla an-
lıyor ve müşteri ile iletişim halindeyken konuşma
diline uygun cevaplar verebiliyor. Chatbot, ayrıca,
kurumların talep ettikleri çeşitli platformlarla
entegre bir şekilde çalışarak kurumların müşteri-
leriyle gerçekleştirdikleri iletişim deneyimini üst
seviyelere çıkarıyor.
Türk Telekom’dan Yeni Nesil Dijital
Müşteri İletişim Platformu: JetFix
Dijital Türkiye Platformu (DTP), Avrupa’nın dijital dönü-
şüm yaklaşımını ve PwC Türkiye ile birlikte hazırlanan
“Dijitalleşme Yolunda Türkiye” raporunu; iş dünyası,
üniversiteler, STK’lar ve kamu kuruluşları ile paylaştı.
İstanbul’da düzenlenen toplantıya Dijital Türkiye Plat-
formu’nun üyesi olduğu Digital Europe’un Genel Direk-
törü Cecilia Bonefeld-Dahl da konuşmacı olarak katıldı.
TBV, TÜBİSAD ve TESİD işbirliğiyle 2011 yılında kurulan
Dijital Türkiye Platformu (DTP), Türkiye ekonomisinin
büyümesinde stratejik öneme sahip bilgi teknolojileri,
iletişim ve elektronik sektörlerinin güçlü ortak sesini
temsil etmek üzere çalışmalarını sürdürüyor. Sektörün
sorunlarının çözümüne ve sağlıklı gelişmesine katkı
sunmayı amaçlayan DTP, Türkiye’nin vatandaşı, devleti
ve iş dünyasını kapsayan bütüncül bir dijital dönüşüm
gerçekleştirmesini sağlayacak politika önerileri oluştu-
ruyor. Aynı zamanda, Avrupa dijital teknoloji endüstrisi-
nin temsilcisi Digital Europe’un da üyesi olarak, Avrupa
Birliği Dijital Gündemini de yakından takip eden DTP,
hazırlanan “Dijitalleşme Yolunda Türkiye” raporu ile
dijital dönüşümün en önemli unsurları olan “vatandaş”,
“devlet” ve “iş dünyası”nın ortak paydası olan “bağla-
nabilirlik”, “siber güvenlik” ve “yapay zeka” konularının
önemine dikkat çekiyor. Türkiye’nin, dünya lideri şir-
ketler ve yenilikçi şirketler tarafından önemli bir Avrupa
ülkesi olarak tanındığını belirten Digital Europe Genel
Direktörü Cecilia Bonefeld-Dahl, “Politika uzmanlığını
paylaşmak ve hükümet ile AB arasında bir köprü olmak
gayesiyle Türkiye’deki üyelerimizle yakın işbirliği içinde
çalışıyoruz. Bu şekilde, yenilikçilik ve ticaretin güçlü
gelişeceğine inanıyoruz. Teknoloji, özellikle son yıllar-
da çok önem kazanan yapay zekâ gibi yeni alanlar, tüm
işletmeleri ve endüstrileri büyük ölçüde değiştirecek.
Tüm potansiyel ve fırsatların üretim, eğitim ve sağlık
hizmetlerini iyileştirmek için yeni işlere, yeteneklere ve
çözümlere dönüştürülmesini sağlamak için hükümetler
ve endüstrilerle birlikte çalışıyoruz.” dedi.
Dijital Türkiye İçin Bağlanabilirlik, Siber
Güvenlik ve Yapay Zeka Kritik Önemde
haberler

7
özel haber
Antivirüs ve internet güvenliği kuruluşu ESET tarafından ABD’de
gerçekleştirilen araştırma, kişilerin en çok finans sektörüne yönelik
siber saldırılardan endişe duyduğunu ortaya koydu.
En Çok Finans Sektörüne
Yönelik Siber Saldırılar
Endişe Veriyor
Geçtiğimiz Kasım ayı Amerika Birleşik Devletleri’nde
Ulusal Kritik Altyapı Güvenliği ve Dayanıklılık Ayı olarak
belirlenmişti. Burada toplum güvenliğinin sağlamlaştı-
rılması ve kritik altyapılarla ilgili farkındalık oluşturul-
ması amaçlanıyordu. ABD’deki bu gelişmeden yola çıkan
küresel bilgi güvenliği şirketi ESET, Amerikalıların kritik
altyapılara yönelik tehditleri nasıl algıladığına ilişkin bir
araştırma gerçekleştirdi.
Önce Finans Sonra Enerji
ESET’in ABD’de 1122 kişiyle yaptığı araştırmada katı-
lımcılara, en çok hangi endüstri dalına ya da segmente
yapılacak bir siber saldırıdan endişe edecekleri soruldu.
Ankete katılanların yüzde 26’sı, en çok bankacılık ve fi-
nans sistemine yönelik siber saldırılardan endişe duyduk-
larını söyledi. Onu yüzde 24 ile enerji üretim ya da dağı-
tım şirketlerine yönelik saldırı endişesi izledi. Ardından
yüzde 18 ile hastanelere, yüzde 10 ile elektronik oy verme
sistemlerine, yüzde 9 ile kamu kuruluşlarına yönelik siber
saldırı endişesi geldi.
ESET araştırması böylece, Amerikalıların sağlık hizmet-
leri, oy verme sistemleri veya enerji üreten şirketlerden
ziyade, en çok finansal sistemi kesintiye uğratabilecek
siber saldırılardan endişeli olduklarını ortaya çıkardı.
Başka Sonuçlar
Katılımcıların yüzde 59’u, Amerika Birleşik Devletleri’nin
önümüzdeki iki yıl içerisinde kritik altyapıları hedef alan
geniş çaplı bir kesinti yaşanacağına inandıklarını dile
getirdi. Ankette sorulan bir başka bilgiye göre de katılım-
cıların yüzde 60’ı, ABD’de büyük bir kesintiye neden olan
bir siber saldırı meydana geldiğine, ancak bunun kamuo-
yuna açıklanmadığına inanıyor.

özel haber
Yapay zeka insanlara baş kaldırıp dünyayı ele geçirmeyecek. Yapay
zeka bizim ona öğrettiğimizi öğrenir ve biz ona işimizin gelecekte nasıl
olmasını istediğimizi öğretiyoruz: güvenli, esnek, verimli ve son derece
üretken olmayı. Citrix’e göre, yapay zeka işlerimizi elimizden almayacak,
aksine insanları daha verimli hale getirecek.
Yapay Zeka İnsan İş Gücü İçin
De İyi Bir Haber
Citrix CTO’su Christian Reilly’e göre, yapay zeka, tüm
ekonomileri etkileyen muazzam yetenek sıkıntısı-
nı gidermek için kritik öneme sahip olacak. Sıradan
işleri insanların omuzlarından almak için teknolojiye
ihtiyacımız var, böylece işletmeleri ileri taşıyacak üst
düzey görevlere odaklanabileceğiz. Mevcut yetenekler,
özellikle de sürekli duyduğumuz Y kuşağı için yarışan
şirketler açısından bakıldığında, akıllı işyeri teknoloji-
leri yetenek savaşını kazanmada da kritik öneme sahip
olacak. İnsanlar, istedikleri yerde, istedikleri şekilde ve
zamanda çalışabilmeleri yönünde artan bir beklentiye
sahipler. Yapay zeka, güvenlikten ödün vermeden bu
esnekliği sunmayı mümkün kılacak; böylece insanlar,
kendileri için en uygun işleri yapmalarına ve en iyi
kariyerlere sahip olmalarına yardımcı olacak türden bir
modern iş deneyimi elde edebilecekler.
Reilly, konuyla ilgili şunları söylüyor: “Yapay zeka
mevcut eğilimlerden yola çıkarak, işletmeleri daha
akıllı, süreçleri daha verimli, deneyimleri daha kişisel
ve müşterileri daha memnun yapacağınızı söyleyebi-
lir. Ancak bunlar, felaket tellallarının daha korkunç
tahminler yapmalarını engellemiyor. Onlara bakacak
olursak, yeni bir dahi makineler sınıfı ortaya çıkıp
yavaş, ancak kaçınılmaz bir şekilde her meslekte birer
birer insanların yerini alacak ve sonunda çoğumuz işsiz
ve yoksul kalacağız. Oysa gerçek hiç böyle distopik
olmasa da, bir o kadar dönüştürücü olabilir.” Reilly’e
göre, yapay zeka, bilgi işlemin insan unsurunu tamam-
ladığı ve geliştirdiği için, kuruluşun genelinde bunun
gibi stratejik avantajlar elde edebilirsiniz. Sıradan işleri
otomatik hale getirerek ve hatayı ortadan kaldırarak,
yapay zeka işletmeleri daha verimli yapabilir. Günümü-
zün baş döndürücü cihaz ve bağlantı matrisinin üretti-
ği büyük veri yığınından içgörüler edinerek, işletmele-
rin, çalışanların ve müşterilerin yararı için daha bilinçli
kararlar almamıza yardımcı olabilir. Dijital dönüşümün
yıldırım hızına ayak uydurmamıza yardımcı olarak,
ihlalleri gerçekleşmeden önce önlemek için proaktif
problem çözme ve akıllı politikalar yoluyla riskleri yö-
netmemize olanak sağlar.
Yapay zeka bir araçtır. Çekiçlerden, buluşsal analiz
motorlarına kadar her araç, kullanıcısını daha yetenek-
li, verimli ve üretken yapmak için hizmet verir. “Yapay
zeka belli bazı görevleri insanların ellerinden alabilir,
ancak etkisi insanları daha az gerekli yapmak değil,
daha verimli yapmak olacaktır” diyen Reilly, sözle-
rini şöyle sürdürdü: “Örneğin, yapay zekanın baskın
olarak kullanıldığı bir alan, görüntü tanımadır. Güven-
lik bağlamında bu, BT ortamında bir ihlalin sinyalini
verebilecek olağan dışı aktivitenin ve davranışların
tespit edilmesi anlamına gelir. Yapay zeka olmadığın-
da, olağan dışı durumları tespit etmek için daha fazla
insan gücü ayırmanız gerekir, ancak aynı zamanda
daha az olağan dışı durumu saptayabilir, daha az sayıda
ihlali önleyebilir ve hatalı güvenlik açıklarından daha
azını çözebilirsiniz. Bu arada da işletmeniz daha fazla
zarar görür. Şimdi güvenlik ekibinin cephaneliğine
yapay zeka ve makine öğrenimi teknolojilerini ekleyin.
Bu araçlar, bizim onlara öğrettiğimiz becerileri kulla-
narak arka planda olağan dışı durumları ve tehditleri
ararken, güvenlik ve BT çalışanları da güvenliğe daha
bütünsel bir yaklaşıma odaklanabilirler. Bu durumda
yapay zeka, güvenlik
ekibinin çalışmaları-
nı, işlerini ellerinden
almadan daha başarılı
kılar. Potansiyel olarak
daha büyük etkiye
sahip ikincil bir sonuç
ise, insanların işlerini
yapma biçimlerinin
verimliliğini ve esnek-
liğini artırarak tüm
iş gücünü daha etkili
hale getirebilecek
olmasıdır.”
8

Daikin Türkiye, her alanda inovatif çalışmaları hayata
geçirmeye devam ediyor. Daikin, kurum kültürünün bir
parçası olan çalışanlarla güçlü bağlar geliştirme, iletişimi
ve markaya aidiyeti derinleştirme yaklaşımını karşılama-
ya yönelik olarak geliştirilen ‘Daikin Mobile’ çok önemli
bir boşluğu dolduruyor. İnsanların yüzde 80’inin mobil
cihazlarda uygulama kullanarak zamanını geçirdiği günü-
müzde, şirketler teknolojinin mobil gücünü de bünyeleri-
ne katarak verimliliği ve motivasyonunu artırıyor. Zaman
ve maliyet tasarrufu sağlayan, tüm bilgi ve belgelerin
üretildiği, paylaşıldığı, izlendiği, depolandığı yeni mobil
platformlar tüm şirketlerin ihtiyacı ve odak noktası hali-
ne geliyor. Daikin Türkiye, her alanda inovatif çalışmaları
hayata geçirmeye devam ediyor. Daikin, kurum kültürü-
nün bir parçası olan çalışanlarla güçlü bağlar geliştirme,
iletişimi ve markaya aidiyeti derinleştirme yaklaşımını
karşılamaya yönelik olarak geliştirilen ‘Daikin Mobile’ çok
önemli bir boşluğu dolduruyor. İnsanların yüzde 80’inin
mobil cihazlarda uygulama kullanarak zamanını geçirdiği
günümüzde, şirketler teknolojinin mobil gücünü de bün-
yelerine katarak verimliliği ve motivasyonunu artırıyor.
Zaman ve maliyet tasarrufu sağlayan, tüm bilgi ve belge-
lerin üretildiği, paylaşıldığı, izlendiği, depolandığı yeni
mobil platformlar tüm şirketlerin ihtiyacı ve odak noktası
haline geliyor. Daikin Türkiye, bünyesinde 500 beyaz
yakalı, Hendek’teki fabrikasında 800 mavi yakalı, ser-
vislerde çalışan 500 kişi ve bayilerinde yaklaşık 300 kişi
ile iklimlendirme sektöründe faaliyet gösteriyor. Bunun
yanı sıra iklimlendirme sektöründeki 400 kadar tedarikçi
ile işbirliği içerisinde olan Daikin Türkiye, paydaşlarıyla
beraber toplamda 2 bin 500 kişilik bir yapıyı temsil ediyor.
İletişimin bütün şirketler için en önemli konulardan biri
olduğu günümüzde, özellikle Daikin Türkiye gibi beyaz
ve mavi yakalıların, bayi, servis ve tedarikçilerin bir arada
çalıştığı yapılarda bu durum daha da önem kazanıyor.
Şirket İçi İletişimde Farklı Bir Mobil Dönem Başlıyor
Yapılan araştırmalar 2019 yılı sonunda şirketlerin dijital
dönüşüm çerçevesinde yapacakları yatırımların %40’ının
yapay zeka ile ilgili konularda olacağını gösteriyor. Yatı-
rım planları arasına hızla giren yapay zekanın en önemli
kullanım şekilleri arasında yer alan chatbotlar ise yakın
gelecekte en çok konuşulacak uygulamalar arasında ola-
cak gibi görünüyor. Türkiye’de yapay zeka tabanlı chatbot
alanında yerli yazılım sertifikası alan ilk teknoloji şirke-
ti Cbot’un Kurucu ve CEO’su Mete Aktaş, geliştirdikleri
uygulamalarla şu anda finans sektöründe %40’ın üzerinde bir pazar payına sahip olduklarını vurguluyor. Aktaş
“Yapay zekalı chatbotlar şu anda bankacılık ve e-Ticaret sektörlerini domine ediyor. Cbot olarak bu sektörlerde
pek çok şirket tarafından tercih ediliyoruz ve bu alanlarda chatbotların ne kadar önemli olduğunu görebiliyoruz.
Bununla birlikte önümüzdeki süreçte NLP ve Deep Learning teknolojilerinin daha da gelişeceğini öngörerek yeni
alanlarda uygulama geliştirme çalışmalarımızı hızlandırıyoruz. Yakın zamanda yapay zekalı chatbotların büyük
kolaylıklar sunacağı bilgi teknolojileri ve insan kaynakları sektörlerine yönelik destek chatbotlarımızı da hayata
geçireceğiz. Ayrıca yapay zekanın gelişmesi ile akıllarda büyük bir soru işareti olan konuları ortadan kaldıran ve
bu merkezlerde insan ve yapay zekanın bir arada çalıştığı yapılar sunuyoruz”.
IT, İK ve Çağrı Merkezi
Ekiplerinin Yeni Takım
Arkadaşı: Yapay Zeka
9

10
Hollanda, Amsterdam’da 5-8 Şubat tarihleri ara-
sında düzenlenen dünyanın en büyük görüntüle-
me ve entegre sistemler fuarı ISE’de (Integrated
Systems Europe); Epson yeni ürünleriyle büyük
ilgi uyandırdı. Projeksiyon sistemlerinde, dünya
üretim ve satış lideri olan Epson; katılımcıları
fuarda “VorTex” olarak kodladığı, 15 bin lümen-
lik 16 projeksiyonla dışarıdan özel görüntüle-
me sunan bir tünelden geçirerek standına aldı.
Renklerin ve görsellerin kişilerin hareketlerine
göre şekil değiştirdiği tünel büyük beğeni yarattı.
Epson, ISE’de dünyanın ilk ve tek 30 bin lümenlik
LCD teknolojili lazer projektörü EB-L30000U’yu
da tanıttı. 2020 senesinde satışa sunulacak ürün
iç-dış mekan mapping, konser aydınlatmaları,
tiyatro – müze gibi büyük alanlar için ideal.cHem
projektör hem de spot aydınlatma olarak kullanı-
lan; küçük boyutu, hareketli kafa yapısı ve kolay
kurulumuyla dikkat çeken; özellikle perakende
ve sergileme sektörlerinin giderek vazgeçilmezi
haline gelmeye başlayan Epson ‘vitrin projektör-
leri’nin en yeni modeli olan EB-U50 de fuarda
tanıtıldı. Geçmiş modellere göre geliştirilmiş
özellikleriyle Full HD ve 3.600 lümen olan EB-
U50, özellikle küçük mekanlarda maksimum ürün
sergilemek isteyenler için çözüm sunuyor. ISE
2019’da yeniliklerini sunan Epson iddialı oldu-
ğu MOVERIO akıllı gözlük teknolojisi ile de fark
yarattı. İngiltere’de yer alan National Theatre ve
birçok farklı benzeri büyük kurumda kullanıcılara
farklı deneyimler sunan yüksek teknolojiye sahip
MOVERIO’nun son modeli 35E de ISE’de tanıtıl-
dı. ‘Görüntüleyici’ olarak kodlanan ürün Android
teknolojisi zorunluluğuna ihtiyaç duymuyor. Kul-
lanıcı hangi ürünü kullanıyorsa ona eşlik ederek
çözüm sunuyor.
Epson ISE’yi Görüntüleme
Teknolojileriyle Fethetti
Clonera, altyapısında Veeam Cloud Connect teknolo-
jisinin kullanıldığı bulut veri yedekleme çözümünü
ücretsiz sunacağını iş dünyasına duyurdu. Kampanya
hakkında konuşan Clonera Genel Müdürü Evren Ballı,
veri kaybından kaynaklanan iş kesintilerinin, şirketler
için maddi zararın dışında itibar ve müşteri kaybına
da sebep olduğunu belirtti. Bütünleşik iş sürekliliği
çözümleri sunan Clonera, altyapısında Veeam Cloud
Connect teknolojisinin kullanıldığı bulut veri yedek-
leme çözümünü ücretsiz sunacağını açıkladı. 13 Şubat
2019 Çarşamba günü iş dünyasına duyurulan kam-
panya ile şirketler, en değerli sermayeleri olan veri-
lerini, bulut tabanlı yedekleme hizmeti ile ücretsiz
bir şekilde yedekleyebilecekler. “Dijital dönüşümün
şirketlerin varlığını ve geleceğini belirlediğinin her-
kes tarafından bilinen bir gerçek olduğuna değinen
Clonera Genel Müdürü Evren Ballı, “Şirket verileri-
niz, kurumunuz ile ilgili tüm bilgileri içeriyor ve bu
bilgilerin maddi bir değeri var.” ifadelerinde bulundu.
“Tüm kurumların bu konuları göz önünde bulundura-
rak bilgilerini yani aslında paralarını güvence altına
almaları kaçınılmaz.” diyen Ballı, herhangi bir sebep-
ten ötürü yaşanacak iş kesintilerinin, şirketler için
maddi zararın dışında itibar ve müşteri kaybına da
sebep olacağını belirtti.Tanıtım toplantısında konu-
şan Clonera Ürün Müdürü Erdem Sarı, Clonera’nın
sunduğu bulut yedekleme kampanyasının, yedekleme
metodolojisinin en önemli parçalarından biri olan
şirket sistemlerinin bulunduğu ortam dışında, farklı
bir lokasyona yedekleme kuralını gerçekleştirmek için
sundukları ücretsiz bir hizmet olduğunu söyledi. Sarı,
“Veeam ile birlikte gerçekleştirdiğimiz bu kampan-
yadan müşterilerimizin tamamen ücretsiz bir şekilde
yararlanmalarını ve bu sayede bulut yedeklemenin
faydalarını deneyimlemelerini amaçlıyoruz.” ifadele-
rinde bulundu.
Clonera Yedekleme Çözümünü
Ücretsiz Sunacağını Duyurdu
haberler

11
5G Vadisinde yer alan, Ulak baz istasyonu, SDN/NFV tabanlı ağ altyapısı,
çekirdek şebeke ile IMS uygulamaları bileşenlerini barındıran Ulak
Test Şebeke Altyapıları’ndan 5G ve ötesi şebekelere dair çalışmalar
gerçekleştiren kişi, kurum ve kuruluşlar faydalanabilecekler.
Ulak 5G Vadisinde
5G Vadisi’nde ilk 5G test sinyalleri 8 Kasım’da yayınlan-
mış, vadide yer alan test şebeke altyapıları düzenlenen
bir etkinlikle tanıtılmıştı. 5G Vadisi Açık Test Sahası’nda
test ve denemeler gerçekleştirmek isteyen tüm tarafların
kullanımına sunulacak altyapılardan biri de Ulak Test Şe-
beke Altyapıları. Test şebeke altyapısından yararlanmak
isteyenlerin Kurum’a başvuruda bulunması gerekiyor. 5G
Vadisi Açık Test Sahası (5GVATS) Projesiyle, Ankara’da
Hacettepe Üniversitesi Beytepe Kampüsü, Bilkent ve
ODTÜ yerleşkeleri ile BTK Merkez Binası arasındaki alanı
kapsayacak bölgede üniversitelerin, araştırma merkezle-
rinin, şirketlerin, girişimci teknoloji firmalarının, 5G ve
Ötesi’ne ilişkin uygulama ve teknolojileri test edebile-
cekleri bir ortamın oluşturulması hedeflenmiş; 5G Vadisi
Açık Test Sahası İşbirliği Protokolü, Bilgi Teknolojileri ve
İletişim Kurumu, Hacettepe Üniversitesi, İhsan Doğra-
macı Bilkent Üniversitesi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi,
Türk Telekomünikasyon A.Ş., Turkcell İletişim Hizmetleri
A.Ş. ve Vodafone Telekomünikasyon A.Ş. tarafından 15
Ağustos 2017 tarihinde imzalanmıştır. 5G VATS’dan aka-
demisyenler, araştırmacılar, doktora öğrencileri, işletme-
ciler, üreticiler ve girişimci teknoloji firmaları gibi 5G ve
ötesi konularda çalışmalar gerçekleştiren tüm tarafların
faydalanması, elektronik haberleşme sektörünün tüm
paydaşları için yeni Ar-Ge fırsatlarına olanak sağlayacak,
kamu-üniversite-işletmeci-sanayi işbirlikleri bağlamında
etkili araştırmalar ve projeler yürütülmesine imkân sağ-
layacak bir platform oluşturulması amaçlanmıştır.
Türkiye’nin 5G ve ötesi teknolojilerde lider ülkelerden
biri olması ve söz konusu teknolojilerin yerli ve milli ola-
rak geliştirilmesine katkı sağlayacak stratejik işbirlikleri
oluşturulmasına yönelik olarak, 5GVATS test altyapıları-
nın kurulması sürecine katkıda bulunmak üzere 5GVATS
Protokolü Tarafları ile Spark Ölçüm Teknolojileri A.Ş.,
Ulak Haberleşme A.Ş., Netaş, i2i Bilişim Danışmanlık
Teknoloji A.Ş. ve Huawei Telekomünikasyon Dış Ticaret
Ltd. Şti. firmaları arasında 24 Temmuz 2018 tarihinde beş
ayrı mutabakat zaptı imzalanmıştır. 5G VATS’da Ulak Test
Şebeke Altyapıları Kurulumu Mutabakat Zaptı kapsa-
mında başlangıç olarak, Ulak 4,5G baz istasyonu ile 4,5G
çekirdek şebeke fonksiyonları, IMS Uygulamaları ve SDN
kontrolcü de dahil olmak üzere SDN/NFV sistem altya-
pısından oluşan test şebekesinin, 5G Vadisi’nde konuş-
landırılması öngörülmüştür. Test şebekesi 5G ve Ötesi
alanlardaki her tür Ar-Ge, Ür-Ge faaliyetleri için test,
doğrulama ve deneme altyapısı olarak hizmet edecek
olup Ulak tarafından, bahse konu test şebeke altyapısında
gerçekleştirilecek çalışmalar için test ve uygulama mü-
hendisliği desteği de sağlanacaktır. Ulak tarafından sağla-
nan test şebeke altyapısı, Ulak’ın ilgili sistem ve yazılım
versiyonlarını geliştirmesi halinde veya ekipmanlar hazır
olduğunda güncellenecektir. Altyapıya ilişkin açıkla-
malar, altyapı bileşenleri ve teknik özelliklerine ilişkin
detaylı bilgilerin yer aldığı Faydalanıcı Bilgilendirme Bro-
şürüne ait link sayfanın sonunda yer almakta olup Ulak
Test Şebeke Altyapıları’nda aşağıda örneklenen alanlarda
çalışmalar yapılabileceği değerlendirilmektedir: Şebeke
programlanabilirliği, Şebeke sanallaştırma, Yapay zeka,
5G algoritma geliştirme, NOMA, Kablosuz örgüsel (mesh)
ağları, IoT, Veri merkezleri ve bulut ortamları, Anahtarla-
yıcı (switch) ve denetleyici (controller) tasarımı, Güven-
lik, Masif MIMO.
Ulak Test Şebeke Altyapıları ile 5G Vadisi Açık Test Sahası
Test Şebeke Altyapıları’nda test ve denemeler gerçekleş-
tirmek isteyen tüm tarafların, 5G Vadisi Yürütme Kurulu
adına Kurum’a, aşağıda linkleri yer alan Başvuru Formu
ve Taahhütname ile yazılı olarak başvurması gerekmek-
tedir. Başvuru sahipleri, 5G VATS Teknik Çalışma Grubu
tarafından yapılacak değerlendirmenin ardından, belirle-
necek takvim dahilinde altyapılardan faydalanabilecek-
lerdir.

12
Hepsiburada, 17 binin üzerindeki iş ortağını yurtdı-
şı pazarlarına açan “Kolay İhracat” modelini hayata
geçirdi. Model kapsamında dünyanın neresinde
olursa olsun tüm müşteriler, Hepsiburada’nın
global web sitesi ve mobil uygulaması üzerinden
aradıkları her ürüne ulaşarak bulundukları ülke-
den kolayca sipariş verebiliyor. Global sayfa ve
uygulama ilk etapta İngilizce ve Arapça dillerinde
müşterilerin kullanımına sunuluyor. Ortadoğu
ülkelerinde yaşayan müşteriler ülkelerin yerel para
birimi ve ödeme sistemleri; diğer ülkelerde yaşayan
müşteriler ise ister Avro ister Dolar para birimin-
de ödeme yapılabiliyor. Hepsiburada’nın attığı bu
önemli adım sayesinde, potansiyel 1 milyar müş-
terinin olduğu öncelikli ülkeler (Rusya ve Türki
Cumhuriyetler, Ortadoğu, Kuzey Afrika ve Avrupa)
başta olmak üzere kendi ana dilleri, para birimleri
ve ödeme sistemlerini kullanarak Hepsiburada’dan
alışveriş yapabilecek. “Kolay İhracat” modeliyle
ilgili değerlendirmede bulunan Hepsiburada Ulusla-
rarası Grup Başkanı Emre Ekmekçi, “Türkiye’nin
lider e-ticaret platformu olarak tüm yetkinlik ve
tecrübemizi “Kolay İhracat” modeliyle işletmelere
sunarak onları birer küresel oyuncu haline getirme-
yi arzu ediyoruz. Bu model kapsamında işletmeler
için çeşitli çözümler sunuyor, dünya pazarlarında
başarılı olabilmeleri için onlara gerekli tüm araç-
ları sağlıyoruz. Bu sayede Türk markaları dünya
pazarlarında daha çok yer almaya başlayacak. Yerli
ve milli ürünlerimize dünyanın her yerinden daha
kolay ulaşılabilecek; bir yandan Türk kalitesini
tüm dünya daha yakından görürken, öte yandan da
ülkemize giren döviz miktarı artacak. Türk işletme-
leri yurt dışı pazarlarına açılarak hem kendi işlerini
büyütecek hem de ekosistem ve ekonomimize katkı
sağlayacak.” dedi.
17 Binin Üzerinde İşletme
E-ihracat İle Dünya Pazarında
BtcTurk tarafından İstanbul Üniversitesi İstatistik
Uygulama ve Araştırma Merkezi iş birliği ile hayata
geçirilen ‘Türkiye Pazarında Bitcoin’i Anlamak’ araştır-
masının sonuçları yayınlandı. Araştırmaya göre; Türkiye
bankacılık sektörüne ve Türk lirasının geleceğine güven,
memnuniyet ve beklenti üst seviyede yer alıyor. Bitcoin
kullanıcısı olanlar ise olmayanlara göre Türkiye ekono-
misine yüzde 30 daha çok güveniyor. Bitcoin kullanıcı-
ları; ekonomiyi önemseme ve değerlendirmede eko-
nomik büyüme, milli gelir, iç borç, enflasyon ve döviz
kuru üzerinden hareket ederken, kullanıcı olmayanlar
daha çok sayıda göstergeye odaklanıyor. Diğer yandan,
Türkiye geneli geleceğin mevcut durumdan daha iyi ola-
cağına inanırken, bu durum 42-54 yaş arasında en üst
seviyeye yükseliyor. Yatırım araçları dendiğinde katılım-
cıların aklına ilk olarak altın ve döviz gelirken, her dört
kişiden biri Bitcoin cevabını veriyor. Bitcoin’le ilgili bilgi
seviyesi ise kullanım sıklığından daha düşük bir grafikte
seyrediyor. Bitcoin kullanıcılarının tasarruflarında döviz
ve altın hesabı ön plana çıkarken Bitcoin kullanma-
yanların Türk lirası ile tasarrufu tercih ettiği görülüyor.
En çok güven duyulan yatırım aracı altın olurken, onu
sırasıyla Türk lirası, Euro ve dolar izliyor. Diğer yandan
Bitcoin’e ilgide artış gözlemlenirken; gelecekte kulla-
nım eğiliminde Bitcoin, hisse senedi ve devlet tahvilin-
den önce geliyor. Internette işlem yaparken her zaman
dikkatli olunması gerektiğini düşünenlerin oranı yüzde
61… Kişisel veri koruma kanununun bilinirliği 39 olur-
ken bu oran Bitcoin kullanıcıları ve kullanıcı olmayanlar
arasında da değişmiyor. Her üç kişiden biri ise kişisel
veri koruma kanununun veri güvenliği açısından olumlu
sonuçlar doğuracağını ve bu konuda eğitim almaları ge-
rektiğini düşünüyor. Bitcoin kullanıcıları en çok sırasıy-
la banka sitelerine ve e-devlete güven duyarken, Bitcoin
kullanmayanlarda e-devlet’e güven ilk sırada yer alıyor.
Bitcoin Kullanıcılarının
Ekonomiye Güveni Yüksek
haberler

13
Zamanımızın en büyük nimetlerinden biri olan internetle henüz
tanışmamış insanlar mevcut. Ya da çok pahalı olduğu için bu nimetten
faydalanamayan insanlar. Peki dünyanın en pahalı internetini kullanan
ülkeler hangileri? İşte yanıtı.
Dünyanın En Pahalı İnternetini
Kullanan Ülkeler
Artık teknoloji ve internet çağında yaşadığımızı kabul
etmemiz gerekiyor. Günümüzde internet insanlar için
elektrik, su gibi temel ihtiyaçlardan biri haline gelmiş
durumda. Özellikle akıllı telefonların yaygınlaşma-
sıyla, internet kullanımında da belirli oranda artışlar
gerçekleşti.
Malum, eskiden internete sadece bilgisayarlar üze-
rinden erişilebiliyordu. Fakat mobil cihazların akıl-
lanması, bu tabuyu yerle bir etti. Artık en vasat akıllı
telefonla bile internete bağlanmak mümkün. Hatta
akıllı telefonlar haricinde konsollarla ya da mobil veri
destekli müzik çalarınızla bile internete bağlanabili-
yorsunuz.
Peki sürekli internete bağlı kalmak için ne kadar para
ödüyorsunuz? Kabul edelim. Ülkemizde internet pek
de ucuz değil. Fakat internet için öyle uçuk rakamlar
ödeyen ülkeler var ki onları görünce halimize şükret-
mek gerekiyor.
Bu yazımızda dünyanın en pahalı internetini kulla-
nan ülkeler ile karşınızdayız. Hemen baştan belirte-
lim. Dünyanın en pahalı internetini kullanan ülkeler
arasında Türkiye bulunmuyor. Hatta Türkiye’de inter-
net listedeki ülkelerin yarısı kadar bile pahalı değil.
Elbette burada şu noktaya dikkat etmek gerekiyor.
Sonuçta listedeki fatura tutarları dolar kuru baz
alınarak hazırlanmış. Dolayısıyla listedeki ülkelerde
asgari ücretin kaç dolar olduğu da büyük önem arz
ediyor.
Şimdi lafı daha fazla uzatmadan sizleri dünyanın en
pahalı internetini kullanan ülkeler listesi ile başbaşa
bırakalım.
NOT: Liste hazırlanırken herhangi bir kota uygulama-
sı bulunmayan 60 Mbps ya da daha yüksek hıza sahip
tarifeler dikkate alınmıştır.
Birleşik Arap Emirlikleri
Aylık Ortalama Fatura Tutarı: 95.85 dolar
Katar
Güney Afrika
Arabistan
Amerika
İsviçre
Porto Riko
Kosta Rika
İzlanda
Yeni Zelanda
özel haber

14
80 milyonu aşkın nüfusuyla akıllı telefon üreticileri için potansiyel
pazarlardan biri olan Türkiye’de zirvede bulunan isim hangisi? İşte
detaylar.
Türkiye Akıllı Telefon Piyasası
Mercek Altında
A
kıllı telefon pazarında
muazzam bir rekabet
mevcut. Genel olarak
üreticiler üç bölgeye
çok önem veriyorlar.
Amerika, Çin ve Hindistan. Sizle-
rin de tahmin edebileceği üzere bu
bölgelere önem verilmesinin temel
sebebi nüfus yoğunluğu. Zaten Çin
ve Hindistan dünyanın en fazla
nüfusunu barındıran ülkeler olarak
ön plana çıkıyor. Son olarak 2017’de
güncellenen verilere göre Çin nüfu-
su 1.38 milyar, Hindistan’ın nüfusu
ise 1.33 milyar olarak açıklanmıştı.
ABD’nin nüfusu ise yaklaşık olarak
350 milyon. Genel olarak bakıldığın-
da sadece bu üç ülkenin nüfusu tüm
dünya nüfusunun 3’te 1’ini oluştu-
ruyor diyebiliriz. Doğal olarak akıllı
telefon üreticileri de bu üç pazar için
kıyasıya rekabet içerisine giriyorlar.
Avrupa nüfusunun 750 milyon civarı
olduğu düşünülürse, tüm bir kıtaya
hükmetmektense Hindistan ya da
Çin pazarına hükmetmek daha karlı
görünüyor.
Nabza Göre Şerbet
Elbette burada önemli bir noktayı
atlamamak gerekiyor. O da alım
gücü. Malum, Avrupa ülkelerindeki
vatandaşların alım gücü ile Çin ya
da Hindistan’daki vatandaşların
alım gücü bir değil. Bunun farkında
olan üreticiler de nabza göre şerbet
veriyorlar. Örneğin ABD’de Apple
ürünleri yok satabilir. Hatta sektö-
rün zirvesinde Apple bulunabilir.
Fakat Hindistan’a baktığımızda
Apple’ın burada yokları oynadığı-
nı görüyoruz. Peki zirvede kim yer
alıyor? Elbette uygun fiyatlarıyla
dikkat çeken Xiaomi.
Peki Ülkemizde Durum Nasıl?
Malum, ülkemizdeki ekonomik şart-
lar pek de parlak sayılmaz. Asgari
ücretin 2020TL olduğu ülkemizde,
son çıkan bir iPhone modelini almak
için en az 4 ay çalışmanız gerekiyor.
Şu anda Apple’ın yeni çıkan en ucuz
iPhone modeli 64GB’lık iPhone XR.
Apple Store’da 7399TL’den satılan
bu telefon için asgari ücretli bir

15
çalışanın yemeden içmeden 4 ay
maaşını biriktirmesi gerekiyor.
Elbette Avrupa ve Amerika’da du-
rum biraz daha farklı. Genel olarak
pek çok Avrupa ülkesinde yeni çıkan
iPhone modellerini almak için as-
gari ücretli çalışanın tek bir maaşı
yetiyor. Hal böyle olunca ülkemizde
genel olarak ilgi üst segment mo-
dellerden orta segment modellere
kayıyor.
İlgi Orta Segment Modellere
Kayıyor
Şunu baştan belirtmek gerekiyor.
Ülkemizde hangi telefonun ne
kadar sattığını açıklayan bir ku-
rum yok. Çok nadir olarak firmalar
bazı rakamları paylaşıyor. Fakat bu
rakamlar da tam olarak gerçekle-
ri yansıtmıyor. Çünkü ülkemizde
“ithalatçı garantili” diye bir kavram
mevcut. Dilerseniz bu konu ile ilgili
detaylara aşağıdan göz atabilirsiniz.
Peki ülkemizde en çok satan tele-
fonlar hangileri?
Son dönemde özellikle gençler
arasında Huawei ve Xiaomi’nin
hayli popüler olduğunu söyleyebi-
liriz. Peki Xiaomi gibi bir firma hiç
reklam yapmadan nasıl bu kadar
telefon satabildi? Aslında sorunun
cevabı basit. Xiaomi agresif fiyat
politikası sayesinde sadece Türki-
ye’de değil, tüm dünyada popüler
hale geldi. Bugün Snapdragon 6XX
yonga setinde sahip, 4GB RAM’li
çift ana kameralı bir telefon için
en az 2500TL ödemeniz gereke-
bilir. Fakat söz konusu Xiaomi ise
ödeyeceğiniz rakam bir anda 1500 –
2000TL seviyesine iniyor.
Hal böyle olunca kullanıcıların
genel tercihi de Xiaomi’den yana
olmaya başladı. Xiaomi, Huawei
gibi uygun fiyatlı markalar yükseli-
şe geçerken, Apple ve Samsung gibi
katı fiyat politikasına sahip marka-
lar da gerilemeye başladı. Muhte-
melen bu trend bir süre daha böyle
devam edecektir.
İthalatçı Garantili Akıllı Telefon
Ne Demek?
Ülkemizde firma garantili akıl-
lı telefonlar haricinde, ithalatçı
garantili akıllı telefon modelleri de
bulunuyor. Peki bunlar ne derece
güvenli? Malum ülkemizde son
dönemde akıllı telefon fiyatları hayli
yükseldi. Hal böyle olunca genel ilgi
üst segment modellerden orta, hatta
giriş seviyesindeki modellere kaydı.
Dilerseniz bu konu hakkındaki
görüşlerimize aşağıdaki makaleden
göz atabilirsiniz. Genel olarak global
pazarda popüler olan üreticiler, ül-
kemizde de resmi olarak boy göste-
riyorlar. Fakat üreticilerin ülkemizde
belirledikleri fiyatlarla, ithalatçı
garantili akıllı telefon modelleri ara-
sında hayli fiyat farkları bulunuyor.
Öncelikli olarak şu soruya açıklık
getirelim. İthalatçı garantili akıllı
telefon ne demek? Bugün bir akıllı
telefon satın almak için herhangi bir
e-ticaret sitesine girseniz, karşınıza
pek çok farklı fiyat seçeneği çıkıyor.
X bir telefonu arattığınızda 1000TL
ile 1500TL arasında fiyatlarla kar-
şılaşabiliyorsunuz. Peki bu fiyatlar
neden birbirinden bu kadar farklı?
Satılan ürünlerde mi bir farklılık
var?
Aynı telefonun bir yerde 1000TL’ye,
başka bir yerde ise 1500TL’ye satıl-
ması kafanızı karıştırabilir. Fakat bu
iki satıcının da aynı marka ve aynı
model telefonu satmadığı anlamına
gelmiyor. Sadece bu iki satıcının
size verdikleri garanti opsiyonların-
da farklılıklar olabilir. Örneğin bir
Samsung modeli arattığınızda bazı
satıcılar Samsung Türkiye garantisi
verirken bazıları ise ithalatçı garan-
tisi veriyor. Peki bu ikisi arasında
nasıl bir fark var? Şimdi bunu cevap-
layalım.
İthalatçı Garantiye Güvenilir mi?
Samsung ya da herhangi bir ku-
rumsal şirketin garanti kapsa-
mında olan cihazlar, direkt olarak
o firmanın yetkili servislerinde
tamir görüyor. Tamir edilemeyen
cihazlar da değiştiriliyor. İthalatçı
garantili cihazlarda ise süreç biraz
daha farklı. Genelde bu ithalatçılar
belli özel teknik servislerle anlaşma
sağlıyorlar. Telefonunuza herhangi
birşey olduğunda sadece ithalatçının
sizi yönlendirdiği teknik servisten
destek alabiliyorsunuz.
Genelde ithalatçı garantili cihazlar-
da değişim pek olmuyor. Telefonu
öyle ya da böyle tamir ediyorlar.
Ya da garanti süreniz dolana kadar
tamir ettik, edeceğiz mantığıyla sizi
oyalıyorlar. Peki ithalatçı garantili
ürünlerin avantajı ne? Elbette fiyatı.
Az önce yukarıda da belirttiğimiz
üzere, ithalatçı garantili ürünler,
normal kurumsal garantili ürünlere
göre çok daha ucuz oluyor.Sonuç
olarak size birebir aynı ürünü gön-
deriyorlar. Dolayısıyla ürünü dikkatli
kullanıp, kısa süre içerisinde boz-
mazsanız hayli avantajlısınız. Fakat
değişim gerektiren bir arıza ile kar-
şılaşırsanız, biraz canınız sıkılabilir.
Biraz Şans Meselesi
Toparlamak gerekirse, ithalatçı
garantili ürünler biraz şans mese-
lesi diyebiliriz. Öyle telefonunuzda
önemli bir arıza olmadığı sürece ta-
miri mümkün oluyor. Kamera deği-
şimi, parça değişimi, ekran değişimi
gibi işlemler garanti sürecinde basit
bir şekilde halloluyor. Fakat az önce
de belirttiğimiz üzere, telefonun
tamiri mümkün değilse ve değiştiril-
mesi gerekiyorsa, süreç biraz sıkın-
tılı bir hal alabilir. Açık konuşmak
gerekirse, ithalatçı garantili bir ürün
biraz da sizin şansınızla alakalı.
Tabi ürünü almadan önce o ithalatçı
ile ilgili yorumlara bakmanızda da
fayda var. Özellikle internet üzerin-
den satış yapan ithalatçılar yerine,
fiziksel adrese sahip ithalatçılardan
alış veriş yapmanızı tavsiye ederiz.
Tabi ki yine de tercih sizin.

16
2018'den tamamen ayrıldık ve 2019 yılının birkaç ayını devirdik. Peki
Türkiye’de kullanıcıların gönlünde taht kuran, en çok arzu edilen akıllı
telefonlar hangileriydi? İşte bize göre geçtiğimiz yılın en iyi akıllı
telefonları.
Geçtiğimiz Yılın En İyi Akıllı
Telefonları
A
cısıyla, tatlısıyla,
heyecanıyla, tutku-
suyla 2018’i de geride
bıraktık. 2018 akıllı
telefon sektörü açı-
sından kritik gelişmelerin yaşan-
dığı bir yıl oldu. 2017’de başlayan
değişim trendi, 2018’de de tüm
hızıyla devam etti. Kalın çerçeveli,
ekran gövde oranının düşük olduğu
tasarım çizgisi artık mazide kaldı.
Peki 2018’in en çok dikkat çeken,
Türkiye’de kullanıcıların gönlünde
taht kuran en iyi akıllı telefonları
hangileriydi? Listeyi belirlerken
pek çok kriteri göz önünde bulun-
durduk. Fiyat, performans, tasarım
ve tabiki ülkemizdeki satış başarısı.
Yani listemizde sadece üst segment
akıllı telefonlar bulunmuyor. Giriş
segmentinden tutun da amiral
gemisi statüsündeki cihazlara kadar
geniş bir yelpazeye hitap eden en
iyi akıllı telefonlar listesi ile karşı-
nızdayız. İşte 2018’in en iyi akıllı
telefonları.
Xiaomi Mi A2 Lite
2018’e damga vuran modellerden
birisi de Xiaomi Mi A2 Lite oldu.
Şık tasarımı ve güçlü donanımıyla
dikkat çeken telefon, çift ana kame-
rası ve fiyatıyla bir çok kullanıcının
ilk tercihi oldu. Xiaomi’nin Türki-
ye’de en çok satan modellerinden
biri olan Mi A2 Lite, hala sınıfında
alternatifi olmayan isimler arasında
bulunuyor.
OnePlus 6
Son yıllarda önemli bir ivme ya-
kalayan OnePlus, tüm dünyada
olduğu gibi ülkemizdeki müşteri

17
kitlesini de genişletmeye devam
ediyor. Normal şartlarda bu listeye
çok daha fonksiyonel olan OnePlus
6T’yi dahil etmek isterdik. Fakat bu
model ülkemizde henüz satışa su-
nulmadığı için tercihimizi OnePlus
6’dan yana kullandık.
OnePlus 6 amiral gemisi katego-
risinde bir cihaz olmasına karşın,
orta segment telefonlardan bile
daha düşük bir etikete sahip. Bu da
OnePlus 6’yı 2018’in en iyi akıllı te-
lefonları arasına sokmak için yeterli
bir neden diyebiliriz.
Huawei P20
2018’e damga vuran üreticilerden
birisi de Huawei oldu. Çinli akıllı
telefon üreticisi, geliştirdiği mo-
dellerle dünyanın en çok telefon
satan 2. şirketi olmayı başardı.
P20 Pro modelinde kullandığı 3
ana kamera ile bir ilke atan Hu-
awei’nin yapay zeka destekli P20
modeli de 2018’in dikkat çeken
modelleri arasındaydı. Leica des-
tekli çift ana kamerası ve güçlü
yonga setiyle kullanıcıların önce-
likli tercihlerinden biri olan P20,
2018’in en başarılı telefonlarından
biriydi.
Honor 8X
2018’de Türkiye pazarına ayak
basan firmalardan birisi de Honor
oldu. Huawei’nin yan kuruluşların-
dan biri olan Honor, agresif fiyat
politikası ve şık tasarım çizgisiyle
kısa sürede önemli bir müşteri po-
tansiyeline erişti.
Çinli üreticinin ülkemizde en çok
dikkat çeken modellerinden birisi
de Honor 8X’ti. Şık tasarımı ve üs-
tün teknik özellikleriyle sınıfındaki
cihazlardan ayrılan 8X, 2018’in en
iyilerinden biriydi.
Huawei P20 Pro
P20 Pro sadece 2018’e değil, akıllı
telefon sektörüne damga vuran ci-
hazlardan biri oldu. Dünyanın ilk üç
ana kameraya sahip akıllı telefonu
olan P20 Pro, sektördeki çift kame-
ralı akıllı telefon tabusunu da yıktı.
Huawei’nin 3 kamerayı kullanma-
sını takiben Samsung, LG ve Nokia
gibi isimler de kamera sayısını
arttırdı.
Galaxy Note 9
2018’in en iyi akıllı telefonlarından
birisi de Note 9 oldu. Samsung’un
yeni amiral gemisi modeli tasarımı,
güçlü teknik donanımı ve yenile-
nen s-pen’i ile odak noktası haline
geldi.
Çift ana kamerası ve fonksiyonel
özellikleriyle kullanıcıları cez-
betmeyi başaran Galaxy Note 9,
2018’in en iyi akıllı telefonlarından
biri olmayı başardı.
Huawei Mate 20 Pro
Ve son olarak zirvedeki isme gel-
dik. Bizlere göre 2018’in en başarılı
telefonu Huawei Mate 20 Pro’ydu.
Tasarımından tutun da vaat ettiği
yenilikler, güçlü teknik özellikleri
ve eşsiz kamera performansıyla
Mate 20 Pro, 2018’e damga vurdu.
Donanımı ve sunduğu yenilikler-
le kıyaslanınca Mate 20 Pro’nun
uygun bir etikete sahip olduğu söy-
lenebilir. Bazı telefonlara 9000TL –
10000TL ödemektense daha düşük
bir fiyata Mate 20 Pro almak olduk-
ça cazip bir seçenek diyebiliriz.

18
Şu sıralar akıllı telefon almayı düşünüyor fakat fiyatların biraz daha
düşmesini bekliyorsanız doğru yerdesiniz. Peki 2019’da Türkiye’de akıllı
telefon fiyatları düşecek mi? İşte bu sorunun yanıtı.
Akıllı Telefon Fiyatları Düşecek Mi?
N
ormal şartlarda bu
sene çıkan bir tele-
fonun, sonraki yıl
ucuzlaması gereki-
yor. Geçmişe bak-
tığımızda da bu durumun, bahse
konu şekilde işlediğini görmek
mümkün. Fakat 2017 ve sonrasın-
da işler biraz değişti. En azından
Türkiye için.
2017’de yeni çıkan üst segment
bir telefon için 3.000 – 4.000 civa-
rında bir ücret ödemek fazlasıyla
yeterliydi. Hatta bu paralara son
model bir iPhone’u bile rahatlık-
la alabiliyordunuz. Doğal olarak
bir önceki yıl yani 2016’da çıkmış
olan telefonlar çok daha makul
fiyatlardan satılmaktaydı.
Fakat 2018’de bu işleyiş tamamıy-
la bozuldu. 2018’de akıllı telefon
fiyatları, 2016’nın da üzerine çık-
tı. Yani 2 sene önce satışa sunul-
muş bir telefon, çıkış fiyatının da
üzerinde etiketlerden satılmaya
başlandı.
2017’nin sonlarında 6099TL gibi
uçuk bir fiyattan raflardaki yerini
alan iPhone X, 2018’de 8.000TL’yi
aşan fiyatlarla karşımıza çıktı. Bir
sene öncesinde 6099TL kullanıcı-
lara absürt bir fiyat gibi gelirken,
2018’de bu algı tamamen değişti.

19
Artık 6099TL’ye yeni bir iPhone
almak hayal oldu.
Akıllı Telefon Fiyatları
Düşecek mi?
Peki bu durum daha ne kadar bu
şekilde devam edecek? Malum
geçtiğimiz Ağustos ayında döviz
kurundaki dalgalanma netice-
sinde, 4TL’nin altındaki dolar bir
anda 7TL’yi görmüştü. Hal böyle
olunca yurt dışından ithal edilen
cep telefonlarının fiyatları da
uçtu.
İşin kötü yanı doların artışı son-
rasında uçan akıllı telefon fiyatla-
rı, doların düşüşü karşısında aynı
tepkiyi göstermedi.
Şu aralar dolar 5TL seviyeleri-
ne inmiş olsa da akıllı telefon
fiyatları hala yüksek seyretmeye
devam ediyor.
Bazı söylentilere göre Ocak ayı
sonrasında firmaların fiyatlarında
düzenleme yapması gündemde.
Yani bu akıllı telefon fiyatlarının
düşeceği anlamına geliyor.
Apple iPhone Fiyatlarını
Düşürebilir
Akıllı telefon fiyatları üzerinde
düzenleme yapacak olan firmala-
rın başında da Apple geliyor. Ma-
lum şu anda ABD’de 999 dolara
satılan iPhone XS ülkemizde ne-
redeyse 10.000TL’den satılmakta.
Yani Apple döviz kurunu oldukça
uçuk seviyelerden hesaplamaya
devam ediyor.
İddialara göre, Apple Türkiye
2019’un hemen başında ülke-
mizdeki satış fiyatlarını gözden
geçirecek. Özellikle yeni iPhone
modellerinin fiyatlarında hatırı
sayılır düşüşler olması bekleniyor.
iPhone XS vs XS Max fiyatının en
az 1000 TL düşeceğini belirtenler
mevcut. Fakat Apple Türkiye’den
konu hakkında net bir açıklama
gelmiş değil.
Hatırlanacağı üzere Apple CEO’su
Tim Cook da kısa süre önce Tür-
kiye’deki satışlardan memnun ol-
madığını açıklamıştı. Bu açıklama
sonrasında ülkemizdeki iPhone
satışlarında artışa neden olacak
herhangi bir gelişme yaşanmadı.
Dolayısıyla Apple’ın Türkiye’deki
satışlarının artması için fiyatları-
nı düşürmesi kaçınılmaz.
iPhone Alacak Olanlar
Bekleyebilir
Özetlemek gerekirse iPhone
almayı düşünenlerin biraz daha
beklemeleri isabetli olacaktır.
Açıkçası iPhone fiyatlarının düş-
mesi, diğer üst segment model-
lerin fiyatlarını da aşağı yönlü
tetikleyebilir. Doğal olarak Sam-
sung ve Huawei’nin amiral gemisi
modelleri de 2019’un başlarında
düşecektir.
Elbette bunun tam tersi bir du-
rum söz konusu da olabilir. Yani
akıllı telefon fiyatlarında artış
da yaşanabilir. Lakin kısa vadede
böyle bir durum pek de olası gö-
rünmüyor. Muhtemelen 2019’un
ilk çeyreğinde akıllı telefon fiyat-
larında düşüş yaşanacaktır.
Fakat 2019’un özellikle ikinci
yarısında nasıl bir tabloyla karşı-
laşacağımız pek de belli değil. O
yüzden akıllı telefon satın almayı
düşünenlerin, 2019’un Ocak ayına
kadar beklemelerini ve Mart ayı
gelmeden karar verip telefon al-
malarını tavsiye ederiz.

20
Deloitte’un bu yıl 18.’sini hazırladığı global “Teknoloji Medya ve
Telekomünikasyon Öngörüleri Raporu” açıklandı. Her yıl ilgiyle
karşılanan rapora göre, 2019 yılında akıllı hoparlörlerin 7 milyar dolarlık
pazar elde ederek, bağlantılı cihaz alanında yılın en hızlı gelişen
teknolojisi olacağı öngörülüyor.
2019; 5G’nin, Akıllı Hoparlörlerin ve
Yapay Zekânın Yılı Olacak…
R
apora göre, ortalama
43 dolarlık birim satış
fiyatıyla 164 milyon
adet satılan akıllı
hoparlörün toplam
pazar gelirinin, 2018 yılına kıyas-
la yüzde 63’lük artışla 4,3 milyar
dolara ulaşması bekleniyor. Ses
algılama teknolojisi gelişimine
devam ederken; sektörün tam
büyüme potansiyeline ulaşabil-
mesi için bazı engelleri de aşması
gerekecek.
Bu doğrultuda kapsayıcılık ve
küresel anlamda kabul görmek
için daha geniş bir dil desteğine
ihtiyaç duyulacak.
Yapay Zekânın Yükselişi
Deloitte’a göre; bulut tabanlı ya-
pay zekâ yazılımları ve hizmetle-
rinin kullanımı hızlanacak. Yapay
zekâ kullanan firmaların %70’i
bulut tabanlı kurumsal yazılım-
larıyla yapay zekâ olanaklarına
sahip olurken; %65’i de bulut
destekli geliştirme hizmetleri
sayesinde yapay zekâ uygulama-
ları yapılabilecek. Diğer yandan

21
2020 yılı itibarıyla, yapay zekâ
ile hazırlanan kurumsal yazılım-
ların ve bulut tabanlı yapay zeka
geliştirme hizmetlerinin payı
sırasıyla %87 ve %83 seviyelerine
yükselecek.
Sahne 5G’nin…
Beşinci nesil (5G) kablosuz ağ-
ların kademeli olarak gelmesi,
kullanıcılar ve işletmeler için
daha hızlı bağlantılar sağlaması
ve telekomünikasyon şirketleri
için yeni gelir fırsatları yaratması
bekleniyor. Raporda, halihazırda
72 operatörün test aşamasında
olduğu belirtilirken; 2019 yılında
25 operatörün 5G hizmeti sunma-
ya başlayacağının ve 2020 yılında
da bu sayının 2 katına ulaşacağı-
nın altı çiziliyor.
Ayrıca, 2019 yılında toplamda 1
milyonun üzerinde 5G’li telefon
satılması ve bu sayının 2020 yı-
lında 15-20 milyona kadar yük-
selmesi beklenirken; 1 milyondan
fazla sayıda puck/modem satışı da
öngörülüyor.
Araştırma ile ilgili açıklama
yapan Deloitte Türkiye Teknolo-
ji, Medya ve Telekomünikasyon
(TMT) Endüstrisi Lideri Metin
Aslantaş; “Bu yılki araştırma
2019’un, hızla gelişen kablosuz
iletişim endüstrisi ve yapay zekâ
teknolojileri sayesinde önemli
fırsatların ve yeni yatırımların
gündeme geleceği bir yıl olaca-
ğına işaret ediyor. Yapay zekâ
giderek günlük yaşamımızın daha
fazla alanında kendine yer açar-
ken; ses algılama teknolojilerinin
hızlı gelişimi ve çeşitlenen dil
desteği ile akıllı hoparlörler de
önemli bir pazar haline gelecek
gibi görünüyor. 5G ise daha hızlı
bağlantı sağlayan yeni bir gelir
alanı olarak, 2019 ve 2020’de
telekom operatörlerinin öncelikli
gündemlerinden biri olmayı sür-
dürecek” dedi.
Deloite Global 2019 TMT Rapo-
ru’nda yer alan diğer başlıklar ise
şöyle:
3 Boyutlu Yazıcı Atılım Yapıyor
Kurumsal 3 boyutlu yazıcıların,
malzemelerin ve büyük kamu
firmaları tarafından sunulan
hizmetlerin satışının 2019 yılın-
da 2,7 milyar doları geçmesi ve
2020 yılına kadar yıllık %12,5’lik
büyüme payıyla 3 milyar dolara
ulaşması bekleniyor.
eSpor Gelişimini Sürdürüyor
Kuzey Amerika e- spor pazarının;
reklam, yayın lisansı ve franchi-
se satışlarıyla yüzde 35 oranında
büyüyeceği öngörülüyor. Küresel
eSpor pazarı ise yaklaşık %32’lik
büyümeyle 1 milyar dolarlık bü-
yüklüğe ulaştı.
Radyoya İlgi Sürecek
Deloitte, gelişmekte olan ülkeler-
de farklılıklar görülse de, geliş-
miş ülkelerde yetişkin nüfusun
%85’inin (2018 yılındaki oranla
aynı) radyo dinlemeye devam
edeceğini öngörüyor.
Kuantum Bilgisayar Fırsatı
Kuantum bilgisayarların önümüz-
deki on yıl içinde yeni teknolojiler-
deki en büyük gelir fırsatlarından
birini oluşturacağı öngörülürken;
klasik bilgisayarların yerini alma
olasılığı ise düşük görülüyor. Bu-
nunla birlikte, gelecekteki kuan-
tum bilgisayar pazarının, süper
bilgisayar piyasasıyla karşılaştırı-
labilir olması bekleniyor. (2030’lar-
da yılda yaklaşık 50 milyar dolar)
Yazımızın devamında ayrıntılı
raporları görebilirsiniz.

22
201620152017201820192020
Prototiplerveartan
şekildenihaiürünleriçin
3Boyutluyazıcılar
Endüstri4.0’ıgüçlendirmek
Büyümeoranıikiyekatlandı
3Boyutluyazıcılarlakullanabilen
materyallerinsayısı
son5yıldaikikatınaçıktı
x2
DahahızlıDaha
büyük
Dahafazla
materyal
x2hız
milyar
AmerikanDoları
materyal
Metalleryakınzamanda
enpopülermateryaller
olarakplastiğinyerini
alabilir
3.0+
$
Gelir
Halkaaçıkbüyükşirketler
yıllık%5-%6büyüme
Yıllık%12-%13büyüme
Buseviyekorunacak

23
Kübitler
geliyor
KuantumBilgisayarlar
Parlakancakuzakbirgelecek
602020yılınakadar
20bugün
Kuantumbilgisayarlarbirsonraki
süperbilgisayarlarolacak
ancakkişiselbilgisayarların
yerinialmayacaklar
Şuaniçin
düşükgelir
getirisi
Mutlaksıfıra
yakınsıcaklıkta
çalışıyorlar
Tonlarca
ağırlıktalar
Birotomobil
büyüklüğündeler
2030'lar2020'ler
Nihaiolarak
üsselgelirartışı

24
Yüksekdeğeresahipdinleyiciler
Radyo
Güvenilirgelir,erişim
veküçülmekarşısındadirenç
ÜniversiteMezunuYüksekGelirliÇalışan
40Milyar$
%1artış
Dinleyicisayılarındadüşüş
varancak,TV’dendaha
yavaşDinlemenedenleri
’14’15’16’17’18
%-10.8
%-3.4
20012018
Günlük
radyodinleme
oranları
Ritimhaladevamediyor
949518-34yaşarasıdinleyicilerdedahilolmaküzere
Haftalıkdinleyici
Canlı
deneyimden
hoşlanma
UygunlukYenimüzikkeşfetme
%90

25
25
5Ghizmeti
sağlayan
operatörsayısı
1Gbps’ye
vavaranhızlar
5G
Yeniağhayatımızda
Dahafazla
kapasite
Düşük
gecikme
Dahahızlı
5G’ninilkyılıolan2019
4G’ninilkyılıolan2010’a
çokbenzeyecek
2019
5Guyumlu
telefon
5GKablosuz
bağlantı
noktası,
modemvepuck
5Gsabit
kablosuz
erişimnoktası
1
Herbirinden
milyon
adetolmaküzere
20
2019'a
kadar5G
uyumlu
mobilcihaz
üreticisi
%100
%5050
10
20232019
%0
Benimsenmeoranı
4Gdominasyonu
sürerken,5G
ortayaçıkmaya
başlıyor

26
010101010101
10101010111010101
111010101011110
010110
00010011010
Yapayzekâ
Benimseyenler
bulutbilişimeyöneliyor
KritikGörevler
Yapayzekâinovasyonubulutbilişimde
Küreselolarakyapayzekânın
ortalamayatırımgeridönüşü
%16
Yapayzekâyıgeleneksel
bilişimteknolojilerine
oranlabulutbilişim
aracılığıylakullanacak
kişiler
x2,6
İşlerininbaşarısıiçin
yapayzekânınönemli
olduğunudüşünenler
Bugün
2020’yekadar%38
%10
Yapayzekâkullanımının
yaygınlaşmasınınönündekiengeller
Veri
Entegrasyon
Uygulama
%68
Yapayzekâyetenekaçığının
ortaseviyedeveyüksek
seviyedeolduğunu
belirtenler
Yapayzekâ
desteklibulut
yazılımı
kullananlar
Dahaazkurumiçi
uzmanlıkladahafazlasını
gerçekleştirmek
Şimdi
20192019
20202020
%58
%70
%87
Şimdi
20192019
20202020
%50
%65
%83
Bulutta
mevcutyapay
zekâservisleriyle
çözümgeliştirenler

27
Akıllıhoparlörler
Dünyanınenhızlıbüyüyenbağlantılıcihazı
%22
%19
%12
%10
%9
Çin
ABD
İngiltere
Almanya
Avusturya
Kanada%9
Ülkeleregöre
benimsenmeoranı
4.0$
Satışlarhızlaartmakta
(AmerikanDoları,milyar)
Müziğinötesindekiuygulamalar
Akıllıhoparlörlerleençokkullanılanuygulamalar
$7.08
2018
Havadurumu
%52
Çalarsaat
%39
Arama
%39
Eğlence
%38
2019
%63Dünyaçapında
sevkiyapılan
cihazsayısı
2019
%67
164M
Sesliasistanlar
sessizde
Akıllıtelefon,tabletve
bilgisayalardakisesli
asistanlarınbüyük
çoğunluğubugüne
kadarhiçkullanılmadı

28
Serbest Telekomünikasyon İşletmecileri Derneği (TELKODER), ülkemizde
2018 yılında bir sabit telefon ile genişbant internet aboneliği bulunan ve
her bireyi cep telefonu hattı sahibi olan 4 kişilik bir ailenin aylık ortalama
haberleşme giderinin vergiler dâhil ortalama 239,84 TL olduğunu açıkladı.
Türkiye’de 4 Kişilik Bir Ailenin
Yıllık Haberleşme Gideri
Yaklaşık 2.878 TL
T
ELKODER tarafından her yılın sonunda
yapılan Elektronik Haberleşmede Aile
Giderleri Araştırması’na göre 2018’de
Türkiye’de 4 kişilik bir ailenin haberleş-
me giderinin yıllık 2.878 TL’ye ulaştığı
ve bu rakamın 585 TL’sini devlete ödenen verginin
oluşturduğu görülüyor. 2017 yılında yapılan analiz-
de 4 kişilik bir ailenin haberleşme giderleri yaklaşık
2.813 TL olarak hesaplanmıştı.
Türkiye İletişimden Vazgeçmiyor
Telekomünikasyon alanının düzenleyici kuruluşu
olan Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nun
(BTK) yayınladığı veriler ile TELKODER’in yaptığı
genel sektör değerlendirmesi sonucunda bir sabit

29
telefon ve bir genişbant internet aboneliği bulunan
ve her bireyinin cep telefonu sahibi olduğu 4 kişilik
bir ailenin aldığı haberleşme hizmetleri için vergiler
dâhil ayda ortalama 239,84 TL harcadığı belirlendi.
Sabit İnternet Bağlantısı Aylık Gideri 44,20 TL
TELKODER’in her yılın sonunda yaptığı analiz kap-
samında açıkladığı Elektronik Haberleşmede Aile
Giderleri Araştırması’na göre sabit telefona aylık or-
talama 25,80 TL* ödeniyor. Aynı araştırmada, 3 GSM
operatörünün abonelerinin ortalama aylık ödeme-
lerinin ise 30,28 TL*’ye ulaştığı belirtiliyor. Sabit
internet bağlantısı için ise aylık ortalama 44,20
TL** ödeniyor. Bu giderlerin hepsine %18 KDV’nin
yanı sıra, mobil telefon haberleşme, sabit telefon
haberleşme için, sabit ve mobil internet hizmetleri
için %7,5 Özel İletişim Vergisini de eklemek gere-
kiyor. Devlete ödenen toplam 48,73 TL aylık vergi
eklendiğinde, tüm bireyleri cep telefonu sahibi olan
4 kişilik bir ailenin haberleşme gideri vergiler dâhil
ayda ortalama 239,84 TL’ye, yılda ise yaklaşık 2.878
TL’ye ulaşıyor.
2019’da Haberleşme Giderlerinde Artış
Bekleniyor
TELKODER’den yapılan açıklamada 2017 yılı sonu-
na kadar mobil telefonda %25, sabit telefonda %15
ve internet erişiminde %5 olarak uygulanan Özel
İletişim vergisinin (ÖİV), 2018 yılında tüm hizmet-
lerde %7,5 olarak değiştirildiği bu nedenle 2018’de
ödenen vergilerin 2017’ye göre biraz daha düşük
olduğu bilgisi yer alıyor. Ancak 2019’da Adil Kulla-
nım Kotası’nın (AKN) kaldırılmasıyla Türk Telekom
tarafından internet fiyatlarına yapılan zamlar dik-
kate alındığında önümüzdeki yıllarda giderlerdeki
internet payının ve vergisinin artacağı öngörülüyor.
Bu durumun 2019 yılı haberleşme giderlerinde de
artışlara neden olacağı vurgulanıyor.
ÖİV 19 Yıldır Alınıyor
Konuyla ilgili değerlendirmelerde bulunan TELKO-
DER Yönetim Kurulu Başkanı Yusuf Ata Arıak, “Ha-
berleşme vatandaşlarımızın sahip olduğu en önemli
özgürlüklerdendir. Ülkemizde 1999 Gölcük depre-
miyle hayatımıza geçici olarak giren Özel İletişim
Vergisi 19 yıldır düzenli olarak alınmaya devam
ediyor. Bu vergi dünyanın hiçbir ülkesinde alınmı-
yor bizde de bir an önce kaldırılmalıdır. 2018 yılı-
nın Ocak ayında yürürlüğe giren yasayla konuşma
üzerinden alınan bu vergi düşürülürken internette
%50 artırılmıştır. Veri kullanımının her geçen gün
katlanarak arttığı göz önüne alındığında bu artışın
kısa ve orta vadede vatandaşlarımıza önemli bir yük
getireceği ortadadır. Haberleşme hizmetlerine uygu-
lanan bu yüksek vergi politikaları aile bütçelerini
zorluyor. 2019 yılında hem serbestleşmenin hız-
landırılarak rekabetin arttırılması hem de bu vergi
yüklerinin hafifletilmesi hususunda devletin gerekli
yaklaşımı göstereceğine inanıyoruz.” diyor.
Cihaz Giderleri Dahil Değil!
TELKODER’i açıkladığı giderlere haberleşme ci-
hazlarının bedellerinin dahil olmadığının da altını
çizen Arıak ülke olarak kullanmadığımız özelliklere
sahip cep telefonlarına çok yüksek paralar ödediği-
mizi ve bu cihazları çok sık değiştirdiğimizi vurgu-
luyor. Arıak aile bütçeleri için bu harcamaların ağır
bir yük olduğunu ve bu alışkanlığın değiştirilmesi
gerektiğini sözlerine ekliyor.

30
Küçük işletme sahipleri, nakit akışı sorunlarına yabancı değil. Para, sadece
bilinirlikle kısıtlıdır ve mümkün olan her yerde tasarruf etmek gerekir.
İşte sizlere tasarruf edebilmeniz için gerekenler…
Küçük İşletme Sahiplerinin Dikkat
Etmesi Gerekenler!
B
u yazımızda küçük işletmelerin hangi alan-
larda tasarruf edebileceğini mercek altına
alıyoruz. Küçük işletmelerin yüzde 50’den
fazlası ilk beş yıl içerisinde kepenk kapatıyor.
Bunların çoğunun kapanma sebebi ise, nakit
akışının sağlanamaması. Birçok küçük işletme sahibinin
bir bütçesi olsa da, çoğu kişi bu kaynağı nasıl en üst düze-
ye çıkaracağını bilmiyor.
İhtiyaçlarınızı İyi Belirlemeniz Şart
Başarılı küçük işletme bütçelemesi, kâr marjlarını belir-
leyerek ve ardından masrafları en çok ihtiyacınız olan
yere akıllıca tahsis ederek başlar. Bir bütçe oluşturmakta
zorlanıyorsanız veya hızlıca bir yenilemeye ihtiyacınız
varsa, sizin için hazırladığımız küçük işletme bütçeleme
ipuçları, hedeflerinize ulaşmanızda yardımcı olacaktır.
Tabii ki şapkadan tavşan çıkarmayacağız… Hazırladığı-
mız ipuçlarını birçoğunuz biliyorsunuz, fakat bu ipuçla-
rını uygulamak için ısrarcı davranmanız ve karşınıza ne
çıkarsa çıksın zorlamanız şart.
Gelişen Teknolojiyi Kullanmanız Gerekiyor
Maliyet ve kâr dengesini ayarlamak için bir bütçeleme
yazılımı kullanmanızı tavsiye ediyoruz. Eğer kullanmaz-
sanız, Excel tabloları içerisinde hata yapmanız muhtemel.
Yazılım sayesinde geleceği tahmin etmeniz çok daha
kolaylaşacaktır. Burada size özellikle tavsiye ettiğimiz
bir yazılım yok. Bütçeleme yazılımlarının hemen hemen

31
hepsi aynı işi görmekte. Tek yapmanız gereken, bilgileri
düzgün ve düzenli girmeniz.
Bölüme Göre Bütçe
İşletmeniz küçük olsa da, bütçenizi çeşitli kategorilere
ayırarak değer yaratmanız mümkün. Örneğin, BT gider-
leri için bütçeleme yaparak başlayabilirsiniz. Ardından
reklam, işçilik ve işinizin diğer alanlarına geçebilirsiniz.
Bu, harcamalarınızı yerelleştirmeye yardımcı olacak ve
aynı zamanda her bir kategoriden sorumlu çalışanlara
biraz daha sorumluluk verecektir.
Aşırı Giderlere Dikkat
Bütçeleme yazılımı kullanmanızın ardından aşırı gider-
lerinizi çok daha kolay görebileceksiniz. Bu sayede fazla
harcamaların olduğu bölümleri kontrol edebilir ve finans
üzerindeki baskıyı azaltabilirsiniz. Kulaktan duyma
öneriler yerine elinizdeki verileri kullanmanız gerekiyor.
Yaptığınız işi en iyi bilen sizsiniz ve şirketinizin gidişatını
başkalarının eline bırakmaktansa kendiniz yönetebilirsi-
niz.
Tüm Ticari Alımları Analiz Edin
Birçok işletme sahibi büyük harcamalarını yakından takip
eder, ancak küçüklere çok fazla dikkat etmez. Bu, geri dö-
nüşü olmayan bir hata olabilir. Çünkü bu küçük masraflar
hızla toplanarak ve büyük bir masrafa dönüşebilir. Gelen
her bir faturaya dikkat etmenizi öneririz. Bu tutum,
gereksiz eşya veya hizmetlere fazladan para harcamanızı
engelleyebilir.
Gerçekçi Bir Nakit Akışı Yaratmanız Gerekiyor
Küçük işletme bütçeleme çabalarının çoğu, şirketleri
bazen anlamsız bir nakit akışı döngüsüne sokabilir. Bu
olumsuz duruma yakalanmamak için nakit akışınızı tah-
min ederken abartılı durumlardan kaçınmalısınız. Ticari
yapılarda her zaman eldeki değere odaklanmak gerekiyor
ve değeri nakde çevirmek için çabalamak şart. Gelecek
dönem bütçeleri yapılandırırken para tahminlerinden çok
değer tahminlerine odaklanmalısınız. Değerinizi ne kadar
artırırsanız nakit dönüşü de o kadar artacaktır.
Küçük İşletme Bütçenizi Her Ay Güncellemelisiniz
Bu, hiç akıllıca görünmeyebilir. Normalde şirketler
dönemlik bütçeler yapar. Fakat küçük bir işletmeyseniz
bu durum hedefleri yakalamakta sizi zorlayabilir. Küçük
işletme bütçenizi her ay yeni nakit akışı tahminleri ve
gerçekçi harcama kategorileriyle güncellemeniz gereki-
yor. Böylece daha doğru hedefler belirleyebilirsiniz.
Çalışanlarınızı Teşvik Etmelisiniz
Küçük işletmeler için bir bütçeye bağlı kalmak büyük bir
mücadeledir ve bazen bütçenizi yerine getirmek için teş-
vikler (performans primi şeklinde) vermeniz gerekebilir.
Bu tarz teşvikler çalışanların performansını artırmak için
harika bir yoludur. Hiç çalışanınız yok mu? Bu durumda
bütçe hedeflerinize ulaştığınızda bir performans bonusu
ile kendinizi ödüllendirebilirsiniz.
Tedbirli Olmalısınız
Performans bonusuna ek olarak, kendinizi motive etmek
için harekete geçmelisiniz. Sağlam bir bütçeye uyma-
manız durumunda karşılaşacağınız riskleri ciddi şekilde
analiz edin. Borç-kâr oranlarını, ödemeleri yapamama ve
maaş bordrosunu listenize ekleyin. Küçük işletme büt-
çenizi takip etmeme ile ilişkili risklere bakmak sizi yolda
kalmaya yetecek derecede yardımcı olabilir.
Büyük Harcamaları Öngörmeli ve Planlamalısınız
Geleceğinizde büyük masrafların olacağını öngörmeniz
ve buna göre plan yapmanız gerekiyor. Harcamalarınızı
önceden tahmin etmek için elinizden geleni yapmalısı-
nız. Bu tarz harcamaların etkilerini en aza indirgemek
için tasarruf yapmanız şart.
Temel ve Temel Olmayan Giderleri Belirleme
Bordro, vergi, kira ve kredi ödemeleri gibi harcamalar
temel giderleriniz olarak kabul edilir. Bu faturaları öde-
melisiniz. Bunları, belirli sarf malzemeler ve ekipmanlar,
yemek ücretleri ve ofis tadilatları gibi bir işletmeyi yürüt-
meniz için gerekli giderlerle karşılaştırın. Karşılaştırma
yaparken şirketinizi yolda tutmanız için gerekli olan ve
olmayan harcamalarınızı daha net görebileceksiniz.
Kazançlarınızın Bir Bölümünü Koruma Altına Alın
Cebinizdeki parayı geldiği gibi harcıyorsanız, beklen-
medik durumlara veya kayıplara hiçbir zaman ödeme
yapamayacaksınız demektir. Ayrıca, zamanlama doğru
olduğunda işinizi büyütmekte zorlanacaksınız. Bunların
hepsi aşırı sermaye gerektirir. Bu sebepten kârınızın bir
kısmını özel bir tasarruf hesabına ayırmak, yapabileceği-
niz en akıllı şeylerden biridir.
Sonuçta, küçük işletme bütçelemesi için en iyi tavsiye,
işinize uygun hareket etmektir. Her şirketin yapısı ve iş
yapış şekli farklıdır. Bu durum, harcamalarınızı düzen-
leyerek kendi tekniğinizi yarmanızı sağlayabilir. İyi bir
bütçeleme planıyla işletme yapınızda aradığınız genişle-
meyi ve konforu yakalamanız mümkün.

32
Serbest Telekomünikasyon İşletmecileri Derneği (TELKODER)
telekomünikasyon sektörünün 2018 yılını değerlendirerek 2019 yılı
öngörülerini paylaştı. Dernekten yapılan açıklamada elektronik haberleşme
alanında hem ekonomik hem de düzenleme-mevzuat açısından büyük
sorunlar olduğuna dikkat çekilirken 2019’da hızla ve kökten düzenlemeler
yapılmazsa 3-4 yıl sonra çok geç kalınacağının da altı çiziliyor.
F
iber altyapı, sabit ses trafiği, internet erişimi,
veri merkezleri ve uydu haberleşme konula-
rında önemli kararların hayata geçirilmesini
beklediklerini aktaran TELKODER Yönetim
Kurulu Başkanı Yusuf Ata Arıak, sektördeki re-
kabet koşullarının iyileştirilmesinin sektörün büyüme-
sini destekleyeceğini vurguluyor. Elektronik haberleşme
alanında 2018 yılında yaşanan gelişmeleri değerlendiren
ve sektörün 2019’da pek çok konuda çözüm beklediğini
aktaran TELKODER Yönetim Kurulu Başkanı Yusuf Ata
Arıak, önümüzdeki yıl sektör temsilcilerinin ele alması
gereken konuları ve TELKODER’in çözüm önerilerini
paylaştı.
Rekabet ve Büyüyememe Sorunu Giderilmeli
2018’e ve geçtiğimiz yıllara bakıldığında sektörde uzun
yıllardır önemli bir büyüme yakalanmadığını paylaşan
Telekomünikasyon Sektörünü
2019’da Neler Bekliyor?
32

33
Arıak: “Açıklanan sektör raporları gelirlerin arttığını
gösteriyor fakat bu gelirlerden enflasyon etkisini çıkar-
dığımızda gelirlerin 2003 yılından 2017 yılına kadar 15
milyar TL seviyesini geçmediği görülüyor. Burada açık
bir şekilde büyüyememe sorunumuz bulunuyor. Sektö-
rümüzün üçte ikisini oluşturan halka açık şirketlerimi-
zin toplam piyasa değerleri 26 milyar dolarlardan, 6-7
milyar dolarlara kadar gerilemiş durumda. Bu gerileme-
de dövizin değer kazanmasının etkisi elbette var ama
son ekonomik sıkıntının başlamasından önce Haziran
2018’de 9,74 milyar dolar olan piyasa değeri, beş buçuk
yıl önce Aralık 2012’de 26,25 milyar dolardı. Bununla
birlikte 2017 yılında alternatif işletmecilerin toplam ge-
lirden aldıkları pay yaklaşık olarak %8 oldu. Bu oran AB
ortalamasının çok gerisinde. Bu durum hem rekabet açı-
sından hem de firma çeşitliliği açısından yapılacak çok
iş olduğunu gösteriyor. 2019’da sektörümüzü büyütecek
adımların her zaman destekçisi ve savunucusu olacağız.”
2019’da Fiber Altyapı Yatırımları Hızlanmalı
Elektronik haberleşme açısından oldukça büyük bir
öneme sahip olan fiber altyapının Türkiye’de yetersiz
olduğu tüm çevrelerce biliniyor. Fiber altyapının pay-
laşılması noktasında etkin çözümler sunulmaması da
sektörün gelişimini engelliyor. Arıak, Türkiye’de yaklaşık
340.000 km uzunluğa sahip fiber şebekenin neredeyse
%80’inin Türk Telekom’a ait olduğunu ve başta Türk
Telekom olmak üzere şirketlerin fiber altyapılarını birbi-
rine ücreti karşılığında kiralamaları halinde fiber altyapı
sorununun %80 oranında çözülebileceğini ifade ediyor.
Türk Telekom’un ve diğer işletmecilerin ellerindeki alt-
yapıları birbirine kullandırmaları için; TELKODER, Türk
Telekom, Turkcell, Vodafone ve Türksat arasında Mayıs
2018’de imzalanan protokolün gereğinin hızla hayata
geçirilmesi ve bu konuda siyasi bir sahiplenmenin orta-
ya konması gerekiyor.
Sabit Ses Trafiğinde Yaşanan Büyük Düşüşün
Önüne Geçilmeli
Toplam ses trafiği içindeki sabit ses trafiği oranının da
2009 yılından bu yana ciddi biçimde düştüğü vurgula-
nan açıklamada 2009 yılında toplam trafiğin %82,5’i
mobil, %17,4’ü sabit ses iken 2018 ikinci çeyreği so-
nunda sabit ses trafiğinin oranının %2,45’e gerilediği
aktarılıyor. İngiltere’de sabit trafik oranı %31, mobil
trafik %69, Almanya’da sabit trafik oranı %52,6 mo-
bil trafik oranı %47,5 olarak gerçekleşiyor. Türkiye’de
sabit ses trafiğindeki hızlı düşüş büyük ekonomik
kayıplara ve yatırımların boşa gitmesine neden oluyor.
TELKODER Sabit ses trafiğinde yaşanan düşüşlerin
ciddiyetle ele alınarak incelenmesi ve önlenmesi ge-
rektiğinin altını çiziyor.
Veri Merkezi İşletmeciliği Bölgesel ve Küresel
Ölçekte Gelişmeli
2019’da elektronik haberleşme sektöründe ele alınması
gereken bir diğer konu ise veri merkezi işletmeciliği-
nin bölgesel ve küresel ölçekte geliştirilmesi. Ülkemizin
verisinin ülkemizde tutulması gerektiği hem kamu hem
de özel sektör tarafından kabul ediliyor. Kişi ve ülke
olarak verilerimizin ağır bir risk altında olması da bu
çalışmaların hızla hayata geçirilmesini zorunlu kılıyor. Bu
nedenle önümüzdeki yıl yerli veri merkezlerinin destek-
lenmesi ve yerli internet değişim noktalarının kurulması
sektörün önemli gündem maddeleri arasında yer alıyor.
TELKODER’in veri merkezi işletmeciliğinin geliştirilmesi
için sunduğu öneriler ise şöyle: Veri merkezi işletmecisi
tanımı mer’i mevzuatta yerini almalı ve ihtiyaç duyulan
diğer mevzuat değişiklikleri en kısa sürede gerçekleşti-
rilmeli. Veri merkezlerine “Cazibe Merkezleri Programı”
kapsamında sağlanan destek ve teşvikler ülke geneline
yaygınlaştırılmalı ve beyaz alan sınırlaması kaldırılmalı.
Telekomünikasyon sektörümüzün bölgesel bir merkez
olabilmesi için tüm erişim sağlayıcıların katılımının
zorunlu olacağı (başta Türk Telekom olmak üzere) birden
fazla internet değişim noktasının kurulması bir an önce
gerçekleştirilmeli.
Uydu Haberleşme Hizmetlerinin Önü Açılmalı
Yapılan açıklamada Türkiye’de uydu haberleşme sek-
törünün ihmal edildiğinin de altı çiziliyor. Telekomüni-
kasyon hizmetlerinde dünya ortalamasına ulaşmak için
uydu hizmetlerimizi 10 kat büyütmemiz gerekiyor diyen
Arıak piyasayı büyütücü tedbirler alınması gerektiğini dile
getiriyor. Arıak: “Uydu sektörümüz ve bu sektörün içinde
yer alan Türksat, yerel ve küresel piyasalardaki fırsatları
kaçırmaya itiliyor. Yeni teknolojilere ve yaşanan deği-
şimlere ayak uydurabilmek için gerekli adımlar ivedilikle
atılmalıyız. 406 sayılı Kanunda yer alan ilgili maddeye
göre, TSK, Bakanlıklar, AFAD gibi bütün kamu kurum ve
kuruluşlarının uydu üzerinden ihtiyaç duydukları hizmet-
leri sadece Türksat’tan alabiliyor. Kamu hizmet alımla-
rında uydu haberleşme hizmetlerine yönelik kısıtlamalar
getirilmemeli. Uydu haberleşme sektörünün gelişmesini
engelleyici tutumlardan vazgeçilmeli, mevcut durumu iyi-
leştirmek için ihtiyaç duyulan yasal düzenlemeler hayata
geçirilmelidir.” şeklinde değerlendirmelerde bulunuyor.
TELKODER’in uydu haberleşme sektörünün gelişmesi için
sunduğu çözümler ise şöyle: Türksat’ın uydu alanında
hem toptan hem de perakende pazarda faaliyet gösterme-
si ve sektörün gelişmesine engel olan ayrıcalıklı durumu
devam ettirilmemeli. Kamu hizmet alımlarında uydu ha-
berleşme hizmetlerine yönelik kısıtlamalar getirilmemeli.
Türkiye, uydu haberleşme hizmetleriyle ilgili uluslararası
işbirliklerinin içinde bulunmalı.
33

34
Dünyanın en çok tercih edilen üçüncü teknoloji şehri olduğu açıklanan
Londra’ya açılmak artık daha kolay. Yazılımcı, web geliştirici ve benzeri
bilişim mesleklerinden birini yapıyorsanız İngiltere’den tüm dünyaya iş
yapmanız çok daha kolay hale geliyor. Hatta bilişim meslekleri dışında
kalan beklenmedik işler de sizi İngiltere’de oturum sahibi yapabilir.
E
ğer İngiltere’ye yerleşip mesleğinizi icra etmek
istiyorsanız vize almanın düşündüğünüzden
daha kolay bir yolu olabilir. İşte bunun yön-
temi ve orada yapabileceğiniz meslekler...
Bilişim meslekleri üzerine ihtisas yapanlar için
İngiltere bir süredir önceliklendirme yaparak Ankara An-
laşmasıyla oturum izni verebiliyor. Hatta İngiltere’de vize
aldığınız takdirde serbest meslek olarak icra edilebilecek
her türlü işi yapmak da mümkün. Serbest meslek erbabı,
meta ve hizmetlerini satan ve kendi vergilerini kendisi
ödeyen kişi anlamına geliyor. Kuracağınız işi yaparken
bir ofis tutabilir, mağaza kurabilir veya evinizi ofis olarak
kullanmak da olası. Dolayısıyla bu şartlara uyan her türlü
mesleği icra etmek mümkün. Türkiye’nin İngiltere’yle
olan anlaşması gereği bir şirketi İngiltere’de sıfırdan
kurabilir veya orada var olan bir şirketi tamamen veya
Kolayca İngiltere Vizesi
Alabilmek İçin Öne Çıkan
Meslekler!
34

35
ortak olarak devralabilir ve böylece bir şirketin işletme
haklarını belli süreliğine üstlenmek mümkün. Şirketle-
rin tek ortağı olabildiği gibi ortaklıklar kurmak imkan
dahilinde. Özetle Ankara Antlaşması Vizesi serbest
pazar ekonomisinin şartları içinde yapılabilen her işi
yapmaya imkân sağlayabiliyor.
Hangi Meslekler Bu Anlaşmanın Dışında?
Ülkenin kendi özel sertifikasını gerektiren avukatlık,
doktorluk, diş hekimliği ve mali müşavirlik gibi işler
bu anlaşmanın dışında yer alıyor. Üniversite hocalığı
veya bir okulda öğretmenlik gibi işleri yapmak için de
çalışılacak üniversite veya okulun kontrat tabanlı iş
ilişkisine girmesi gerekiyor. Yani herhangi bir kurumun
bünyesinde kadrolu eleman olarak çalışılamıyor. Vatan-
das.uk’in verdiği bilgilere göre serbest meslek erbabı
için vize almak da mümkün. LexLegal Global üzerinden
başvurusu yapılan ve vize alanların yaptığı işlerden
bazıları ise aşağıdaki gibi.
Bilişim ve İletişim Teknoloji Meslekleri
Bilişim dünyasında yer alan herkes işini henüz Avrupa
Birliği’nden çıkıp çıkmayacağı netlik kazanmayan İn-
giltere’de başlatabilir, kurabilir veya olan işini yurtdışı-
na açılarak büyütebilir. Yazılım ve danışmanlık hizmet-
leri başta olmak üzere bilişimin her alanında sürekli
çalışacak yeni yazılımcılar ve şirketler İngiltere’nin
öncelikli tercihleri arasında yer alıyor.
Web ve Grafik Tasarımcılığı
Dijital dönüşümün baş döndüren hızına ayak uydur-
mak isteyen işletmeler dünyanın birçok ülkesinde var
ve onlardan birisi de İngiltere. Geçtiğimiz günlerde
yayınlanan araştırmaya göre bilişim şirketlerinin tercih
ettiği dünyanın ilk üç şehrinden biri olan Londra’da
web ve grafik tasarımcılığı üzerine atılacak bir adım,
İngiltere’de serbest olarak icra edilebilecek uygun işler-
den bir tanesi olarak karşımıza çıkıyor.
E-Ticaret Platform İşletmeciliği
Online alışveriş sitelerinin tüm dünyaya hizmet vere-
bilmesi ve bu şirketlerin doğru hamlelerle büyümesi
İngiltere’nin bu alandaki başvurulara daha sıcak bak-
masındaki ana faktörlerden birisi.
Türkiye’de Üretilen Ürünün Dünya Sahnesine Çıkışı
Ülkemizde üretilen ve yurtdışında daha değerli ola-
bilecek doğru bir ürünle İngiltere’den vize almak da
imkanlar dahilinde yer alıyor. Böylece Türkiye sınırları
içinde üretilen bir ürünü tüm dünyaya İngiltere üzerin-
den satmak ve dağıtmak mümkün.
Araç Alım Satım ve Kiralama işleri
Ticari veya hususi araç satışı ile kurumsal veya birey-
sel araç kiralama hizmetleri ülkemizde de ilgi gören
alanlar. Özellikle kiralama alanı şirketlerin her geçen
gün daha fazla tercih ettiği bir yöntem haline geldi. İn-
giltere’de icra edebilmek üzere bu meslekle vize almak
yapılabilecek işler arasında yer alıyor.
Ülkemizde bazı internet siteleri üzerinden daha da ve-
rimli bir şekilde yapılan ikinci el araç alım satımı işi ya
da diğer adıyla oto galericilik mesleği de İngiltere’nin
kabul ettiği mesleki dallardan biri olarak yer alıyor.
Oto Tamirciliği
Uzmanlık ve tecrübe gerektiren, işçiliğin yoğun oldu-
ğu araç tamirat işi de İngiltere’nin kabul ettiği meslek
dallarından biri. Gerek basit gerekse zor tamiratları
yapabileceklere ihtiyacı olan İngiltere’nin kabul ettiği
mesleklerden biri de tamircilik.
Tesisatçılık
İngiltere’nin vize başvurulanda kabul ettiği meslekler-
den biri de tesisatçılık. Ülkeye Polonya’dan gelen tesi-
satçıların sayısı İngiltere’de hayli fazla. Bu da bilişimin
yanı sıra sıhhi tesisat mesleğinin de tercih edilmesini
sağlıyor.
Serbest meslek olarak yapılabilecek işlerden bir diğeri
de tıpkı tesisat işleri gibi dekorasyon ve inşaat alanın-
daki işler. Son yıllarda Türkiye’de de yükselişe geçen
müteahhitlik hem serbest olarak hem de İngiltere’de
icra edilebilen mesleklerden birisi.
Özel Öğretmenlik, Danışmanlık, Hayat Koçluğu
Özel öğretmenlik ve danışmanlık işleri de serbest
meslek sınıfına giriyor. Gelişmiş ülkelerin gözde ve
yükselen meslekleri arasında yer alan hayat koçluğu ise
İngiltere’de aranan alanlardan birisi...
Tekstil Üretimi ve Satımı
Avrupa’da tekstil dahil pek çok sanayi sektörünü des-
tekleme kararı alınmışken bu meslek de İngiltere’de
yapabileceğiniz en iyi işlerden birisi. Türkiye’den yurt-
dışına açılmak ve markalaşmak isteyen şirketler için
de iyi bir fırsat sunan bu alan da değerlendirilebilecek
sektör ve meslekler arasında yer alıyor.
35

36
2020 itibarıyla, dünyada tahminen 20 milyar internet cihazı olacak. IoT
(Nesnelerin İnterneti) dünyasına giriş yapmakta geç kalmadınız. IoT
dünyasına girmek için neler yapmanız gerektiğini sizler için hazırladığımız
yazımızda bulabilirsiniz.
G
artner’ın yayınladığı verilere göre 2020’de
20,8 milyardan fazla IoT cihazının kul-
lanımda olacağı öngörülüyor. Bağlantılı
evler, arabalar ve ofisler daha yaygın hale
geldikçe, cihazların düzgün ve güvenli bir
şekilde çalışmasını sağlamak için daha fazla geliştirici-
ye ihtiyaç olacak.
“IoT geliştirici” terimini kavramak biraz güç. Çünkü
IoT deyince aklımıza internete bağlı olan her şey geli-
yor. Bunlar arasında güvenlik, ağ, sistem mühendisliği,
bulut programlama ve donanım aygıt programlaması
dahil olmak üzere, oyun alanında birçok disiplin alanı
bulunmakta. Bu yönde çalışmak isteyen geliştiricile-
rin çok dilli olması önemli. Böylece esnek olabilir ve
takımda birçok farklı rol oynayabilirsiniz.
IoT Uzmanlığına Geçiş Yapabilmeniz İçin
Gerekli İpuçları
İlk olarak sensorleri derinlemesine anlamak ile işe
başlamalısınız. Diğer geliştiricilerin aksine, IoT ala-
nında çalışanlar sensor teknolojisinden anlamalı ve
kablosuz iletişim anlayışına sahip olmalı. IoT gelişti-
ricilerin bilgisayar bilimleri veya elektrik mühendis-
liği konularında bilgi sahibi olmaları büyük avantaj.
Bununla birlikte, IEEE ve diğer profesyonel kuruluşlar,
işverenlere göstermek için projeler yapabileceğiniz
sensorler ve gelişim üzerine çevrimiçi kurslar sunuyor.
Bu gibi yardımcı kurumlardan yararlanarak kendinizi
geliştirmeniz mümkün. Ayrıca bir dizi uygun fiyatlı
sensor ve yapımcı kitlerini kendi becerilerinizi geliş-
tirmek için de kullanabilirsiniz.
IoT Geliştiricisi Nasıl Olunur?
36

37
Bilgi işlemin ötesinde, IoT ile sensor verileri toplan-
dığı için bizleri makine ve inşaat mühendisliği dün-
yasına götürüyor. Tabii ki çok derin bir IoT teknoloji
uzmanı olmak çok zor; fakat bu alanlarda da bilgi
sahibi iseniz geliştirici olarak bir adım öne çıkmanız
mümkün.
Kullanıcı Arayüzüne Odaklanmanız Şart
Ticari bir IoT ürünü geliştirirken, kullanıcı deneyim-
leri için yüksek kalite standartlarına bağlı kalmanız
önemlidir. Birçok müşteri, günlük yaşamlarında kritik
görevler için bu ürünlere güveniyor ve anlaşılır bir
şekilde başarısızlıklara karşı toleranssız. Bir endüstri
olarak, ürünlerin, teknoloji konusunda anlayışlı ol-
mayan, hızla büyüyen bir kullanıcı tabanını memnun
etmesini sağlamalısınız. Kalite ve güvenilirlik, bu de-
neyim için çok önemli ve her geliştiricinin zihniyeti-
nin bir parçası olması gerekiyor. Kullanım kolaylığını
belirlemek için potansiyel müşterileriniz ile kullanı-
labilirlik çalışmaları yapmalısınız. Ardından kullanıcı
arayüzüne odaklanmalı ve müşteri isteklerini en üst
noktada tutmalısınız. Her ne olursa olsun (kullanılan
teknoloji ne kadar karmaşık olursa olsun) kullanıcı
arayüzünü basit bir şekilde sunarsanız başarı oranınız
artacaktır.
JavaScript veya Python Öğrenmelisiniz
IoT geliştirici kariyerine başlamadan önce yapacağı-
nız ilk şey JavaScript öğrenmektir. Hem veri işleme
altyapısı hem de aygıtın üzerinde çalışan kod için web
tabanlı bir dil kullanmak çok önemlidir. JavaScript,
etkinlik odaklı bir dildir ve bu, aygıtlardan gelen yeni
verilere yanıt vermek ve aygıtların kendilerindeki
eylemleri tetiklemek için ideal bir çözüm sunar. Yeni
teknolojiyle çalışmak, genellikle donanım üreticileri
tarafından sağlanan yetersiz bilgiler dışında doküman-
tasyon, kod örnekleri veya rehberlik olmadan çalışmak
için motive olmak anlamına gelir.
IoT geliştiricileri, Python ve JavaScript gibi genel
dilleri C # /. NET kullanan bazı Windows IoT uyumlu
aygıtlarla kullanma eğilimindeler. Eğer bunları siz de
başarabilirseniz iyi bir IoT geliştiricisi olabilirsiniz.
Bir yazılım dili bilmeden ve kod yazmadan geliştirici
olmanız imkânsız. Eğer kafanızdaki fikirleri işleme dö-
kecek doğru dili bilmiyorsanız hiç bu işlere girmeyin.
Ya yazılım dili öğrenin ya da işi bilen birilerine yap-
tırın. Yarım yamalak yapılacak işler gelecekte işinizin
düzgün ilerlemesini olumsuz etkileyecektir.
Raspberry Pi Size Yardımcı Olabilir
Bilgisayar bilimi ya da elektrik mühendisliği derecesi
olmayanlar için Raspberry Pi üzerinde bir veya birden
fazla proje tamamlayarak işverenlere olan yeteneğinizi
kanıtlayabilirsiniz. Raspberry Pi, kredi kartı boyutunda
“gerçek bir bilgisayardır.“ Tüm dünyada küçük yaşta-
ki çocukların alıp programlamayı öğrenebilmesi için
geliştirilmiştir. Raspberry Pi, bir bilgisayarın yapabile-
ceği çoğu şeyi yapabilme kapasitesi, küçük boyutları ve
uygun fiyatından dolayı herkes (çocuklar, eğitimciler,
maker’lar, yazılımcılar vb.) tarafından kullanılmakta-
dır.
Yetenekli ve küçük bilgisayar Raspberry Pi ile masa-
üstü veya diz üstü bilgisayarlarınızda yapabildiğiniz
işleri de(ofis Programları, internette gezinmek, video
izlemek gibi) yapabilir, aynı zamanda oyunlar oyna-
yabilirsiniz. Raspberry Pi 3 modeliyle birlikte gelen
Wi-Fi ve Bluetooth özelliğiyle ise kablosuz olarak
cihazlara bağlanabilir, internette dilediğiniz gibi gezi-
nebilirsiniz. Ayrıca yüksek çözünürlüklü HD videolar
oynatabilirsiniz.
Raspberry Pi, çok ucuz bir çözüm sunduğu için genel-
likle IoT projelerinin altyapısı olarak kullanılıyor. Aynı
zamanda basit devreleri nasıl lehimleyeceğinizi ve bu
devreleri yazılımla nasıl bağlayacağınızı öğrenmenin
yolunu sunuyor. Bazı basit demo projelerini bir araya
getirmek ve sonra kendi projelerinizi ortaya koymak ve
yürütmek için biçilmiş bir kaftan. IoT’de çalışmak için
belli bir bilgi birikime sahip olmanız gerekir. Tessel 2,
Particle Photon ve hatta mütevazı Raspberry Pi gibi
bir cihaz kullanarak, geliştiricilerin donanımın nasıl
çalıştığını ve gerekli yeni becerileri öğrenmeye hızlı
bir şekilde ulaşmanız mümkün.
Becerilerinizi En Üst Düzeyde Tutmalısınız
IoT geliştiricisi olmak için bir platform veya beceri seti
öğrenmek yeterli değil. Bugün için yazdığınız bir plat-
form genellikle 6 ay ile bir yıl içinde eskiyecek. Sensor-
ler değişecek, tek kartlı bilgisayarlar veya diğer gömü-
lü platformlar gelişmeye devam edecek. Platformlar
yüksek bir hızla değiştikçe uyum sağlama esnekliğini
göstermelisiniz. Bir IoT geliştiricisi olmak, saplantılı
olmaktan geçiyor. Başarılı IoT geliştiricileri, teknoloji
haberleri bağımlıları olmalı, sektörde olup bitenleri
takip etmeli ve bir sonraki adımı tahmin etmelidir. Bu,
yeni bir teknoloji inşa etmek için en iyi yöntemlerden
biridir.
37

38
BT Günlüğü Test Merkezi her ay yeni çıkan ürünleri mercek
altına alıyor. Deneyimli bir kadro ile özellikle mobil
hayatın inceliklerine parmak basacak olan BT Günlüğü,
sunuculardan tutunda basit bir cep telefonuna kadar
düşünebileceğiniz her türden ürünü sizlere anlatmak
ve açıklamak için çabalayacak. Eskiden kurumsal ve son
kullanıcı olarak iki ayrı ürün grubu pazarı bulunuyordu,
fakat son yıllarda bu pazar ayrımı yavaş yavaş ortadan
kalkıyor. Kurumsal pazara hitap eden ürünlerin çalışan
kullanıcılar için tasarlandığı bir gerçek. Ama şunu da
unutmamamız gerekiyor her kurumsal kullanıcı aynı
zamanda bir son kullanıcı ve birçok çalışan kendi gündelik
hayatta kullandığı cihazı aynı zamanda işyerinde
de kullanıyor. Yapacağımız ürün incelemelerindeki
amacımız ise siz değerli okuyucularımıza satın alma
kararı konusunda yardımcı olabilmek. Bu konuda aklınıza
gelebilecek herhangi bir soruyu istediğiniz zaman bizlere
sorabilirsiniz. Bir e-posta kadar uzağınızdayız.
E-Posta adresimiz: info@btgunlugu.com
donanım

BT Günlüğü Mart 2019 Dergisi (Ücretsiz İndirin)

BT Günlüğü Mart 2019 Dergisi (Ücretsiz İndirin)

Empfohlen

Empfohlen

Weitere ähnliche Inhalte

Mehr von Eylül Medya

Mehr von Eylül Medya (20)

BT Günlüğü Mart 2019 Dergisi (Ücretsiz İndirin)