1. บทที่ 1
หน่วยวัดและ
ปริมาณทางฟิสิกส์

2. การวัด คือ การคำานวณค่าปริมาณที่ไม่ทราบค่า
ว่ามีปริมาณที่กำาหนดคงที่เท่าใด ปริมาณที่
กำาหนดคงที่นี้เรียกว่า หน่วย (unit)
ฉะนั้นการวัดจึงต้องมีระบบหน่วยวัดที่ถูกต้อง
เชื่อถือได้ และใช้สะดวก เพื่อให้เป็นสากลทั่ว
โลกหน่วยวัดจึงต้องใช้ค่าเหมือนกัน
ซึ่งจำาเป็นต้องมีคำาจำากัดความที่ชัดเจนเกี่ยวกับ
หน่วยวัดและวิธีคำานวณปรับเทียบกับระบบวัด
ลักษณะนี้เรียกว่า มาตรฐาน (standard) เป็น
การ
ปรับเทียบ (calibration) คือ การตรวจสอบ
ระบบวัดให้ตรงกับมาตรฐานเมื่อระบบอยู่ใน

3. •หน่วยวัด
ปี ค.ศ. 1960 การประชุม The 11th
Conference General des Poised Measures
ได้ยอมรับระบบ System International
Unit's ให้เป็นระบบหน่วยวัดสากล ระบบนี้
เรียกว่าระบบ SI
ในการประชุมครั้ง ต่อมาได้มีการปรับแต่ง
ระบบจนปัจจุบันนี้มีหน่วยวัดพื้นฐาน 7
ประเภท คือ วัดมวลเป็นกิโลกรัม
วัดความยาวเป็นเมตร นับเวลาเป็นวินาที
วัดกระแสเป็นแอมแปร์ วัดอุณหภูมิเป็น
องศาเคลวิน วัดความเข้มแสงสว่างเป็น
แคนเดลา และวัดปริมาณสสารเป็น

4. 4
หน่วยวัดหน่วยวัด
- ระบบอังกฤษ
- ระบบสากลระหว่าง
ชาติ (SI)
- ระบบเมทริก (CGS)
ระบบ
หน่วย
เวลา มวล ความย
าว
ความเร็ว
SI วินาที กิโลกรั
ม
เมตร เมตร/วินา
ที
CGS วินาที กรัม เซนติเ เซนติเมต

5. 5
หน่วยวัดหน่วยวัด
หน่วย SI แบ่งเป็น หน่วยฐาน และ
หน่วยอนุพัทธ์หน่วยฐาน เป็นหน่วยของปริมาณฐาน
ซึ่งมี 7 ปริมาณ ดังนี้ปริมาณฐาน สัญลักษณ์ หน่วยฐาน
ความยาว l,s เมตร
มวล m กิโลกรัม
เวลา t วินาที
อุณหภูมิทางเทอร์โมไดนามิกส์ T เคลวิน
กระแสไฟฟ้า I แอมแปร์
ความเข้มแห่งการส่องสว่าง I แคนเดลา
ปริมาณสสาร n โมล

6. 6
หน่วยวัดหน่วยวัด
ุพัทธ์ คือ หน่วยที่มีหน่วยฐานหลายหน
งกัน เช่น
ความเร็ว มีหน่วย m/s
โมเมนตัม มีหน่วย
kg.m/s
แรง มีหน่วย kg.

7. หน่วยอนุพันธ์
อื่น ๆ

8. 8
คำำอุปสรรคใน
ระบบ SI
• ถ้ำค่ำของหน่วยมูลฐำนหรือหน่วยอนุพัทธ์ มำก
หรือน้อยเกินไป กำรเขียนแบบธรรมดำจะยุ่ง
ยำก เช่น
ควำมเร็วแสงมีค่ำประมำณ 300,000,000 เมตรต่อ
วินำที
โดยกำรเปลี่ยนรูปแบบกำรเขียนจำำนวนเป็นกำร
เขียนในรูป 10 ยกกำำลัง เช่น 108
เพื่อควำมสะดวกจึงใช้คำำอุปสรรค (prefix) แทน
ค่ำ 10 ยกกำำลังเหล่ำนั้น

9. 9
คำำอุปสรรคแทน 10 ยกกำำลัง
เลขบวก
คำำอุปสรรค ควำมหมำย สัญลักษณ์
exa- 1018
E
peta- 1015
P
tera- 1012
T
giga- 109
G
mega- 106
M
kilo- 103
k
hecto- 102
H
deka- 101
Da

10. 10
คำำอุปสรรคแทน 10 ยกกำำลังเลข
ลบ (ค่ำน้อยกว่ำ 1)
คำำอุปสรรค ควำมหมำย สัญลักษณ์
deci- 10-1
D
centi- 10-2
C
milli- 10-3
m
micro- 10-6 µ
nano- 10-9
n
pico- 10-12
p
femto- 10-15
f
atto- 10-18
a

11. 11
ตัวอย่ำง
300,000,000 เมตรต่อวินำที = 3 x108
เมตรต่อ
วินำที
60,000,000 g = 60 x106
g
= 60 Mg
= 60,000 x 103
g
= 60,000 kg
10 km = 103
m
2 ms = 2 x 10-3
s = 0.002 s

12. 12
กิจกรรม จงเปลี่ยนหน่วยเหล่ำนี้ให้ถูกต้อง
1) 1 km = mm
2) 1.5 nm = µm
3) 2.7 m3
= mm3
4) 1.45 kN = mN
5) 1.4 MHz = kHz

13. 13
หน่วยวัดหน่วยวัด
การเปลี่ยน
หน่วย- เปลี่ยนจาก หน่วยที่เล็ก ไป
สู่ หน่วยที่ใหญ่กว่า
เช่
น เปลี่ยนจาก mm. ไป
เป็น m.
เปลี่ยนจาก inch ไป
เป็น m.
นำา conversion factor ไป หาร

14. 14
หน่วยวัดหน่วยวัด
การเปลี่ยน
หน่วยตัวอย่าง
1 ถ้าต้องการเปลี่ยน 2500
m ให้เป็น kmจาก 1 km
= 103
mดังนั้น
2500 m =
2500/103
km
=
2.5 km

15. 15
หน่วยวัดหน่วยวัด
การเปลี่ยน
หน่วยตัวอย่า
ง 2 ถ้าต้องการเปลี่ยน 254
cm ให้เป็น inchจาก 1 inch
= 2.54 cmดังนั้น
254 cm =
254/2.54
inch
=

16. 16
หน่วยวัดหน่วยวัด
การเปลี่ยน
หน่วย- เปลี่ยนจาก หน่วยที่ใหญ่
ไปสู่ หน่วยที่เล็กกว่า
เช่
น เปลี่ยนจาก m. ไป
เป็น mm.
เปลี่ยนจาก m. ไป
เป็น inch
นำา conversion factor ไป คูณ

17. 17
หน่วยวัดหน่วยวัด
การเปลี่ยน
หน่วยตัวอย่า
ง 3 ถ้าต้องการเปลี่ยน 2.5
km ให้เป็น mจาก 1 km
= 103
mดังนั้น
2.5 km =
2.5*103
m=
2500 m

18. 18
หน่วยวัดหน่วยวัด
การเปลี่ยน
หน่วยตัวอย่
าง 4 ถ้าต้องการเปลี่ยน 100
inch ให้เป็น cmจาก 1 inch
= 2.54 cmดังนั้น
100 inch =
100*2.54 cm=

19. 19
หน่วยวัดหน่วยวัด
การเปลี่ยน
หน่วย การหา
conversion
factor
ถ้าต้องการเปลี่ยนชั่วโมง
, h เป็นวินาที, s
1 h =
60 min
1 min
= 60 s
แล
ะ
1 h = 60*60 = 3600
s

20. 20
หน่วยวัดหน่วยวัด
การเปลี่ยน
หน่วยถ้าต้องการเปลี่ยน
km/h เป็น m/sจาก 1 km
= 103
m
1 h = 3600
s
แล
ะ
s
m
18
5
s3600
m10
h
km
1
3
==

21. 21
หน่วยวัดหน่วยวัด
การเปลี่ยน
หน่วยถ้าต้องการเปลี่ยน km/h เป็น
m/s ให้เอา 5/18 ไป คูณ
ถ้าต้องการเปลี่ยน m/s เป็น
km/h ให้เอา 5/18 ไป หาร

22. 22
ตัวอย่าง 5 จงเปลี่ยนอัตราเร็ว
36 ไมล์/ชั่วโมงให้เป็น
เมตร/วินาที เมื่อ 1 ไมล์ =
1.6 km
=
436 36 /
9
mi h m s= ×
วิธี
ทำา
1 ไมล์ = 1.6
km = 1600 m1 h = 3600
s1600 4
1 /
3600 9
mi m
m s
h s
= =

23. 23
ตัวอย่างที่ 6 ถังบรรจุนำ้ามัน
รถยนต์ มีนำ้ามันในถัง 10 ลิตร
สถานีบริการนำ้ามันเติมนำ้ามัน
ด้วยอัตรา 5 ลิตร/นาที ถ้าเติม
นำ้ามันเป็นเวลา 96 วินาที จะ
มีนำ้ามันภายในถังทั้งหมดเท่าไร
วิธี
ทำา ปริมาณนำ้ามันทั้งหมด =
มีอยู่เดิม + ที่เติมมีอยู่เดิม =
10 ลิตร
5 5 0.083
min 60
L L L
ss
= =

24. 24
ดังนั้น ถ้าเติมนำ้ามันเป็น
เวลา 96 วินาที
จะได้
นำ้ามัน
96 0.083 8Ls L
s
× =
ปริมาณนำ้ามันทั้งหมด =
มีอยู่เดิม + ที่เติม= 10 + 8 L
= 18 L
ตอบ