http://e-taksh.blogspot.gr/ Γλώσσα Ε΄ 7.2. ΄΄Μουσικά όργανα΄΄

1. Επιμέλεια : Χρήστος Χαρμπής
Γλώσσα Ε΄- Ενότητα 7 – Κεφάλαιo 2:
΄΄Μουσικά όργανα΄΄
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
- Κατηγορούμενο
http://e-taksh.blogspot.gr

2. Σιαντίκου Αγγελική
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:………………………………………………………………………………………………………..
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:…………………………………………………………….
ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΓΛΩΣΣΑΣ
ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟ
(Υποκείμενο, Αντικείμενο, Κατηγορούμενο)
Ρήμα: Είναι η λέξη της πρότασης που φανερώνει ότι κάποιος ή κάτι ενεργεί,
παθαίνει κάτι ή βρίσκεται σε μια κατάσταση.
π.χ. Ο Κώστας παίζει κιθάρα.
Υποκείμενο: Είναι η λέξη της πρότασης που δείχνει κάποιος (κάποια, κάποιο,
κάποιοι, κάποιες, κάποια) κάνει ή παθαίνει κάτι ή βρίσκεται σε μια κατάσταση.
π.χ. Ο Κώστας παίζει κιθάρα.
Για να βρούμε το υποκείμενο, απαντούμε στην ερώτηση ποιος/ ποια/ποιο …
Το υποκείμενο βρίσκεται πάντα σε πτώση ονομαστική και είναι (συνήθως)
ουσιαστικό ή αντωνυμία. Συχνά το υποκείμενο παραλείπεται, γιατί εννοείται.
Στην περίπτωση, όμως, που το ρήμα είναι απρόσωπο το υποκείμενο είναι μία
ολόκληρη πρόταση. Όταν το ρήμα είναι απρόσωπο, η πρόταση (που είναι
υποκείμενο στο ρήμα) ξεκινάει με το να, το ότι ή το πώς. Σε αυτήν την
περίπτωση το υποκείμενο απαντά στην ερώτηση τι.
π.χ. Η μαθήτρια διαβάζει τα μαθήματά της.
(Ποια διαβάζει; Η Ελένη –υποκείμενο/ ουσιαστικό)
Αυτή διαβάζει τα μαθήματά της.
(Ποια διαβάζει; Αυτή –υποκείμενο/ αντωνυμία)
Διαβάζει τα μαθήματά της.
(Ποια διαβάζει; Αυτή –το υποκείμενο εννοείται)
Φαίνεται ότι/ πως θα βρέξει σήμερα.
(Τι φαίνεται; Ότι/Πως θα βρέξει σήμερα. –το υποκείμενο είναι πρόταση)
Αντικείμενο: Είναι η λέξη της πρότασης που φανερώνει το πρόσωπο ή το
πράγμα στο οποίο πηγαίνει η ενέργεια του υποκειμένου.
π.χ. Ο Κώστας παίζει κιθάρα.
Για να βρούμε το αντικείμενο, απαντούμε στην ερώτηση τι ή (σε) ποιον. Το
αντικείμενο είναι πάντα σε πτώση αιτιατική και είναι (συνήθως) ουσιαστικό,
επίθετο, μετοχή ή αντωνυμία (στην τελευταία περίπτωση συχνά
χρησιμοποιείται ο ασθενής τύπος της αντωνυμίας). Επίσης, το αντικείμενο
μπορεί να είναι ονοματική φράση (φράση χωρίς ρήμα) ή ολόκληρη πρόταση
(φράση με ρήμα). Σε μία πρόταση μπορεί να υπάρχουν δύο αντικείμενα. Τα
ρήματα που έχουν αντικείμενο λέγονται μεταβατικά, ενώ αυτά που δεν έχουν
αμετάβατα.
π.χ.* Η Μαρία μού χάρισε το μολύβι.
(Τι χάρισε; Το μολύβι –αντικείμενο/ ουσιαστικό
Σε ποιον το χάρισε; Σε εμένα/ μου –αντικείμενο/αντωνυμία- ασθενής

3. Σιαντίκου Αγγελική
τύπος). Το ρήμα είναι μεταβατικό, γιατί έχει αντικείμενο.
* Η θεία κάνει παρέα στη μητέρα μου.
(Τι κάνει; Παρέα στη μητέρα μου –αντικείμενο/ονοματική φράση).Το ρήμα
είναι μεταβατικό.
* Κανονίσαμε να συναντηθούμε.
(Τι κανονίσαμε; Να συναντηθούμε –αντικείμενο/πρόταση). Το ρήμα είναι
μεταβατικό.
* Ο Γρηγόρης τρέχει γρήγορα. Το ρήμα είναι αμετάβατο, γιατί δεν έχει
αντικείμενο.
Κατηγορούμενο: Είναι η λέξη της πρότασης που φανερώνει ότι το υποκείμενο
έχει μια ιδιότητα ή ένα χαρακτηριστικό ή βρίσκεται σε μια κατάσταση.
Κατηγορούμενο παίρνουν μόνο ορισμένα ρήματα, τα οποία ονομάζονται
συνδετικά, επειδή συνδέουν το υποκείμενο με το κατηγορούμενο. Τα πιο
συνηθισμένα ρήματα είναι τα εξής: είμαι, γίνομαι, φαίνομαι, λέγομαι,
ονομάζομαι, γεννιέμαι, θεωρούμαι, παρουσιάζομαι, ορκίζομαι, σπουδάζω.
ΠΡΟΣΟΧΗ!!! Ορισμένα από αυτά τα ρήματα μπορεί άλλες φορές να παίρνουν
κατηγορούμενο και άλλες όχι! Το κατηγορούμενο μπορεί να είναι ουσιαστικό,
επίθετο, αντωνυμία, ονοματική φράση ή και ολόκληρη πρόταση. Το
κατηγορούμενο μπαίνει πάντα στην ίδια πτώση, γένος και αριθμό με το
υποκείμενο και απαντά στην ερώτηση τι.
π.χ. Ο Πέτρος φαίνεται αγχωμένος.
(Τι είναι; Αγχωμένος –κατηγορούμενο/μετοχή, δείχνει την κατάσταση
του υποκειμένου)
Η Τασία σπουδάζει γιατρός.
(Τι σπουδάζει; Γιατρός –κατηγορούμενο/ουσιαστικό, δείχνει την ιδιότητα
του υποκειμένου)
Ο γείτονάς μας θεωρείται εξαιρετικός στη δουλειά του.
(Τι θεωρείται; Εξαιρετικός στη δουλειά του –κατηγορούμενο/ονοματική
φράση, δείχνει ένα χαρακτηριστικό του υποκειμένου)
Η Δήμητρα ορκίστηκε δασκάλα.
(Τι ορκίστηκε; Δασκάλα –κατηγορούμενο/ουσιαστικό, δείχνει μία ιδιότητα
του υποκειμένου)
ΟΜΩΣ:
Λέγεται ότι θα πάμε εκδρομή.
(Λέγεται –απρ. ρήμα Τι λέγεται; Ότι θα πάμε εκδρομή –υποκείμενο)
Ορκίστηκα να μην αποκαλύψω το μυστικό του.
(Ορκίστηκα –ρήμα Τι ορκίστηκα; Να μην αποκαλύψω το μυστικό του
-αντικείμενο)
Σ’ αυτές τις προτάσεις δεν υπάρχει κάτι που να φανερώνει ιδιότητα,
χαρακτηριστικό ή κατάσταση του υποκειμένου, οπότε δεν έχουμε
κατηγορούμενο.

4. Σιαντίκου Αγγελική
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:…………………………………………………………………………………………….
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:……………………………………………………………
ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΓΛΩΣΣΑΣ
ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟ
(Υποκείμενο, Αντικείμενο, Κατηγορούμενο)
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
1. Βρίσκω τα ρήματα και τα υποκείμενα του παρακάτω κειμένου:
Η Ασπρούδα ήταν το πιο περήφανο πουρνάρι της περιοχής. Ήταν θεόρατο.
Οι ρίζες του έμπαιναν βαθιά κι άγγιζαν την καρδιά της γης. Ο κορμός του
είχε ως δέκα μέτρα περιφέρεια. Και οι κλώνοι του απλώνανε κι άγγιζαν το
παλιόκαστρο. Κι εκείνη η θεόρατη κορυφή του, που πήγαινε μεσούρανα,
περήφανη κι αλύγιστη, όσοι βοριάδες κι αν φυσούσαν…
Ελένη Χωρεάνθη, Η Ασπρούδα
Υποκείμενο Ρήμα
2. Υπογραμμίζω τα ρήματα των παρακάτω προτάσεων και σημειώνω με Χ
στην κατάλληλη στήλη:
Πρόταση Μεταβατικό Αμετάβατο
Ο Γιώργος έφυγε νωρίς.
Η Αντωνία παίζει πιάνο.
Έμαθα πως θα σχολάσουμε νωρίτερα.
Ο πάνθηρας τρέχει γρήγορα.
Το μωρό τρώει κρέμα με λαχανικά.

5. Σιαντίκου Αγγελική
3. Βρίσκω τα συνδετικά ρήματα (αυτά που συνδέουν το υποκείμενο με το
κατηγορούμενο) των παρακάτω προτάσεων και τα γράφω μαζί με τα
κατηγορούμενα:
Ο Κωστής Παλαμάς γεννήθηκε στην Πάτρα το 1859. Είναι κορυφαίος
ποιητής της νεοελληνικής λογοτεχνίας με πολύ αξιόλογο έργο. Εργάστηκε ως
γραμματέας του Πανεπιστημίου Αθηνών και το 1926 έγινε ένας από τους
πρώτους ακαδημαϊκούς. Αγωνίστηκε για την καθιέρωση της δημοτικής
γλώσσας και για την ανανέωση της ποίησης. Με το έργο του κατάφερε να
εκφράσει τις αγωνίες και τους αγώνες του ελληνικού έθνους και θεωρείται
σημαντικότατο. Πέθανε στην Αθήνα το 1943, στη διάρκεια της Κατοχής.
Συνδετικό Ρήμα Κατηγορούμενο
4. Υπογραμμίζω τα μεταβατικά ρήματα των παρακάτω προτάσεων και τα
γράφω στον πίνακα με τα αντικείμενά τους.
Σχεδιάζω να πάω εκδρομή.
Ο αθλητής τρέχει όσο πιο γρήγορα μπορεί.
Η Κορίνα μιλάει ακατάπαυστα.
Ανυπομονώ να πάω στο πάρτι.
Έγραψε μία ευφάνταστη ιστορία.
Η πωλήτρια σού έδωσε το φόρεμα.
Έπαιξε στην κιθάρα ένα γνωστό τραγούδι.
Το εισιτήριο αναγράφει τον αριθμό της θέσης μας.
Μας ζήτησε να σταματήσουμε να μιλάμε.
Ακούγεται ότι θα γίνει μια μεγάλη συναυλία.
Μεταβατικό Ρήμα Αντικείμενο/ Αντικείμενα

6. Κατηγορούμενο είναι η λέξη (επίθετο ή ουσιαστικό) που
φανερώνει ότι το υποκείμενο έχειμια ιδιότητα ή ένα
χαρακτηριστικό ή βρίσκεται σε μια κατάσταση.
π.χ.
- Η Σοφία είναι γιατρός. (ιδιότητα)
- Ο ήλιος είναι φωτεινός. (χαρακτηριστικό)
- Η Ευγενία είναι αγχωμένη. (κατάσταση)
Το ρήμα που συνδέει το υποκείμενο με το κατηγορούμενο
ονομάζεται συνδετικό.
Τα κυριότερα συνδετικά ρήματα της γλώσσας μας είναι
το είμαι και το γίνομαι.
Ως συνδετικά χρησιμοποιούνται επίσης τα ρήματα:
φαίνομαι, λέγομαι, βρίσκομαι, καλούμαι, ονομάζομαι, θεωρούμαι
κ.ά.
Για να βρούμε το κατηγορούμενο ρωτάμε με ¨τι¨.
π.χ. Ο Ρωμανός είναι γιατρός.
(Τι είναι ο Ρωμανός; - γιατρός)
Το κατηγορούμενο δε χωρίζεται ποτέ από το ρήμα με κόμμα.
Το υποκείμενο και το κατηγορούμενο συμφωνούν πάντα
στο γένος, τον αριθμό και την πτώση.
π.χ.
- Η αυλή είναι χιονισμένη.

7. Το κατηγορούμενο μπορεί να είναι:
α) επίθετο
π.χ.
- Ο ουρανός είναι γαλανός.
- Η παρέα σου είναι ευχάριστη.
β) ουσιαστικό
π.χ.
- Η Χριστίνα είναι δασκάλα.
- Ο Μάριος είναι μαθητής.
γ) μετοχή
π.χ.
- Ο Σταμάτης είναι στεναχωρημένος.
- Οι σκύλοι είναι δεμένοι.
δ) αντωνυμία
π.χ.
- Αυτό γίνεται οτιδήποτε.
- Αυτό δεν είναι τίποτα.
ε) αριθμητικό
π.χ.
- Βγήκες έκτος.
- Τα Ευαγγέλια είναι τέσσερα.
στ) επίρρημα
π.χ.
- Το δωμάτιο είναι άνω κάτω.
ζ) εμπρόθετος προσδιορισμός
π.χ.
- Η αλυσίδα είναι από χρυσό.
η) ολόκληρη πρόταση
π.χ.
- Η εμφάνισή του είναι να τον λυπάται κανείς.
Πηγή: Ο κύκλος του ΔημοτικούΠηγή: Παιδίον Τόπος

8. ΤΟ ΚΑΤΗΓΟΡΟΥΜΕΝΟ
Είναι η λέξη της πρότασης που φανερώνει ότι το υποκείμενο έχει μια ιδιότητα ή ένα
χαρακτηριστικό ή βρίσκεται σε μια κατάσταση.
Κατηγορούμενο παίρνουν μόνο ορισμένα ρήματα, τα οποία
ονομάζονταισυνδετικά, επειδή συνδέουν το υποκείμενο με το κατηγορούμενο.
Τα πιο συνηθισμένα ρήματα είναι τα εξής: είμαι, γίνομαι, φαίνομαι, λέγομαι,
ονομάζομαι, γεννιέμαι, θεωρούμαι, παρουσιάζομαι, ορκίζομαι, σπουδάζω.
ΠΡΟΣΟΧΗ!!! Ορισμένα από αυτά τα ρήματα μπορεί άλλες φορές να παίρνουν
κατηγορούμενο και άλλες όχι! Το κατηγορούμενο μπορεί να είναι ουσιαστικό, επίθετο,
αντωνυμία, ονοματική φράση ή και ολόκληρη πρόταση. Το κατηγορούμενο μπαίνει
πάντα στην ίδια πτώση, γένος και αριθμό με το υποκείμενο και απαντά στην ερώτηση
τι.
π.χ. Ο Πέτρος φαίνεται αγχωμένος.
(Τι είναι; Αγχωμένος –κατηγορούμενο/μετοχή, δείχνει την κατάσταση του
υποκειμένου)
Η Τασία σπουδάζει γιατρός.
(Τι σπουδάζει; Γιατρός –κατηγορούμενο/ουσιαστικό, δείχνει την ιδιότητα του
υποκειμένου)
Ο γείτονάς μας θεωρείται εξαιρετικός στη δουλειά του.
(Τι θεωρείται; Εξαιρετικός στη δουλειά του –κατηγορούμενο/ονοματική φράση, δείχνει
ένα χαρακτηριστικό του υποκειμένου)
Η Δήμητρα ορκίστηκε δασκάλα.
(Τι ορκίστηκε; Δασκάλα –κατηγορούμενο/ουσιαστικό, δείχνει μία ιδιότητα του
υποκειμένου)
ΟΜΩΣ:
Λέγεται ότι θα πάμε εκδρομή.
(Λέγεται –απρ. ρήμα Τι λέγεται; Ότι θα πάμε εκδρομή –υποκείμενο)
Ορκίστηκα να μην αποκαλύψω το μυστικό του.
(Ορκίστηκα –ρήμα Τι ορκίστηκα; Να μην αποκαλύψω το μυστικό του-αντικείμενο)
Σ’ αυτές τις προτάσεις δεν υπάρχει κάτι που να φανερώνει ιδιότητα, χαρακτηριστικό ή
κατάσταση του υποκειμένου, οπότε δεν έχουμε κατηγορούμενο.
ΑΣΚΗΣΗ
Βρες τα συνδετικά ρήματα (αυτά που συνδέουν το υποκείμενο με το κατηγορούμενο)
των παρακάτω προτάσεων και γράψε τα μαζί με τα κατηγορούμενα:
Ο Κωστής Παλαμάς γεννήθηκε στην Πάτρα το 1859. Είναι κορυφαίος ποιητής της
νεοελληνικής λογοτεχνίας με πολύ αξιόλογο έργο. Εργάστηκε ως γραμματέας του
Πανεπιστημίου Αθηνών και το 1926 έγινε ένας από τους πρώτους ακαδημαϊκούς.
Αγωνίστηκε για την καθιέρωση της δημοτικής γλώσσας και για την ανανέωση της
ποίησης. Με το έργο του κατάφερε να εκφράσει τις αγωνίες και τους αγώνες του
ελληνικού έθνους και θεωρείται σημαντικότατο. Πέθανε στην Αθήνα το 1943, στη
διάρκεια της Κατοχής.
..................................................................................................
..................................................................................................
Πηγή: Εγκύκλιος Παιδεία

9. Ενότητα 7 Μουσική Μουσικά όργανα
Δομή μιας πρότασης
Κατηγορούμενο
Κατηγορούμενο : είναι το όνομα που δίνει κάποια πληροφορία για το υποκείμενο, που
φανερώνει κάποια ιδιότητα του. Η σύνδεση του υποκειμένου με το κατηγορούμενο γίνεται
με τη μεσολάβηση ρημάτων, που λέγονται συνδετικά, ακριβώς επειδή συνδέουν τους δύο
όρους της πρότασης.
Τα πιο συνηθισμένα συνδετικά ρήματα είναι:
είμαι, γίνομαι, φαίνομαι, εμφανίζομαι, παρουσιάζομαι, βρίσκομαι, γεννιέμαι,
ζω, μένω, πεθαίνω, διορίζομαι, λέγομαι, ονομάζομαι, θεωρούμαι, αποδεικνύομαι,
μοιάζω, νομίζομαι, αναγνωρίζομαι, εκλέγομαι, χειροτονούμαι κ.ά.
1. Το κατηγορούμενο βρίσκεται πάντοτε στην ίδια πτώση με το υποκείμενο του συνδετικού
ρήματος, δηλαδή σε ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ.
2. Ως κατηγορούμενο μπορεί να χρησιμοποιηθεί : Επίθετο, Ουσιαστικό, Μετοχή,
Αντωνυμία, Αριθμητικά, Επίρρημα, Εμπρόθετος προσδιορισμός, Ολόκληρη πρόταση.
3. Με αρκετά από τα ρήματα που χρησιμοποιούνται ως συνδετικά το κατηγορούμενο
παίρνει μπροστά του συνήθως τα μόρια για, σαν, ως.
Άσκηση εμπέδωσης
1. Στις παρακάτω προτάσεις να βρείτε ποιο είναι το υποκείμενο, ποιο το συνδετικό ρήμα και
ποιο το κατηγορούμενο.
Α. Προς το βουνό το έδαφος γίνεται ανώμαλο.
Β. Η περιοχή αυτή ήταν μια απέραντη έρημος.
Γ. Ο αδερφός του Νίκου φαινόταν ταλαιπωρημένος από το πολύωρο ταξίδι.
Δ. Οι άνθρωποι αυτοί αποδείχτηκαν σωτήρες του έθνους.
Ε. Η παράκληση ήταν να μείνετε όλοι στις θέσεις σας.
Στ. Ο εχθρός εκείνη την εποχή ήταν μόνο ένας.
Ζ. Το πλήρωμα του ελικοπτέρου λογαριάζεται για χαμένο.
Η. Για τα κατορθώματα του, ο Αλέξανδρος της Μακεδονίας, ονομάστηκε Μέγας.
Καλό διάβασμα
Πηγή: http://blogs.sch.gr/ioporporis/files/2012/12/moyor.pdf

10. Παπατσάνη Κατερίνα
ΑΠΡΟΣΩΠΑ ΡΗΜΑΤΑ-ΑΠΡΟΣΩΠΕΣ ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ
Απρόσωπα λέμε τα ρήματα που δεν έχουν υποκείμενο πρόσωπο ή πράγμα αλλά
ολόκληρη πρόταση και συνηθίζονται στο τρίτο ενικό πρόσωπο.
π.χ. Απαγορεύεται να καπνίζετε.
απρόσωπο ρήμα υποκείμενο
Εκτός από απρόσωπα ρήματα υπάρχουν και απρόσωπες εκφράσεις. Αυτές
σχηματίζονται συνήθως με το γ' ενικό πρόσωπο του ρήματος είμαι και ένα επίθετο ή
ουσιαστικό. Και η απρόσωπη έκφραση έχει για υποκείμενο μια ολόκληρη πρόταση.
π.χ. Είναι κακό να αδικούμε τους άλλους.
απρόσωπη έκφραση υποκείμενο
Είναι κρίμα να πάει χαμένος.
ΠΡΟΣΟΧΗ: Ένα ρήμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί είτε ως προσωπικό είτε ως
απρόσωπο.
π.χ. Φαίνεται πως θα χιονίσει. Το σπίτι φαίνεται μεγάλο.
απρόσωπο προσωπικό
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
1. Να κυκλώσεις το απρόσωπο ρήμα ή την απρόσωπη έκφραση και να
υπογραμμίσεις το υποκείμενο στις παρακάτω προτάσεις.
Πρέπει να με ακούσεις οπωσδήποτε.
Δεν πρόκειται να μιλήσω σε καμιά περίπτωση.
Δε συμφέρει να γίνει όπως προτείνεις.
Φαίνεται πως δε θα ξαναγυρίσει.
Ακούστηκε πως σκοτώθηκαν πολλοί.
Κρίμα είναι να χαθεί ο άνθρωπος.
Καλό είναι να πηγαίνουμε τώρα.
Είναι ώρα να πάμε στο σχολείο.

11. Παπατσάνη Κατερίνα
Είναι άδικο να τον υποτιμάς.
2. Να χαρακτηρίσεις τα υπογραμμισμένα ρήματα ως απρόσωπα ή
προσωπικά.
Αξίζει να προσπαθήσεις κι άλλο …………………………………………………….
Δεν επιτρέπεται να λες ψέματα. ……………………………………………………
Δεν επιτρέπεται το κάπνισμα. …………………………………………………...
Η Μαρία φαίνεται χαρούμενη. …………………………………………………...
Φαίνεται πως θα βρέξει. …………………………………………………..
Χρειάζεται να έχεις υπομονή. …………………………………………………..
Ο Κώστας χρειάζεται χρήματα. ……………………………………………………
3. Να γράψεις προτάσεις με τα ρήματα φτάνει, ακούγεται, χρειάζεται, αρκεί,
διαδίδεται, αξίζει.
(τα ρήματα να χρησιμοποιηθούν ως προσωπικά και ως απρόσωπα)
……………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………
Όνομα:………………………………………………………

12. ΚΑΤΗΓΟΡΟΥΜΕΝΟ
Σε μία πρόταση όταν συναντάμε το αντικείμενο βρίσκεται πάντοτε
στην αιτιατική πτώση ενώ το υποκείμενο στην ονομαστική.
Π.χ. Ο ταξιδιώτης ετοίμασε τη βαλίτσα.
(ο ταξιδιώτης: ονομαστική πτώση
τη βαλίτσα: αιτιατική πτώση)
Όταν συναντάμε κάποια λέξη σε μία πρόταση που μοιάζει με
αντικείμενο-απαντάει στο Τι- και βρίσκεται στην
ονομαστική πτώση, όπως π.χ.:
Ο Κώστας είναι έτοιμος.
(Ο Κώστας: ονομαστική πτώση
έτοιμος: ονομαστική πτώση), τότε στην προκειμένη περίπτωση το
έτοιμος είναι Κατηγορούμενο.
Τα ρήματα που συνδέουν το Υποκείμενο με το Κατηγορούμενο
λέγονται συνδετικά ρήματα και τα πιο σημαντικά από αυτά είναι:
Είναι, γίνομαι, φαίνομαι, ονομάζομαι, διορίζομαι.
http://www.rhodes.aegean.gr/ptde/mps/logos1/Lessons6_Askiseis/%CE%8C%CF%84%CE%B9%20%C
E%B1%CF%80%CE%AD%CE%BC%CE%B5%CE%B9%CE%BD%CE%B5/theoria%20kathgoroumeno/Lesso
ns6_ProxwrimenwnTheoria_3.html

13. ΚΑΤΗΓΟΡΟΥΜΕΝΟ-ΣΥΝΔΕΤΙΚΑ ΡΗΜΑΤΑ
Τα συνδετικά ρήματα - κατηγορούμενο
(Νεοελληνική Γλώσσα Α΄ Γυμνασίου, Βασίλης Πρασσάς, εκδόσεις Κοκοτσάκης)
Χρήσιμα στοιχεία θεωρίας:
1) Συνδετικά ρήματα είναι τα ρήματα που συνδέουν το υποκείμενο του ρήματος με
ένακατηγορούμενο (π.χ. Η Άννα είναι μαθήτρια).
2) Το βασικότερο συνδετικό ρήμα είναι το είμαι. Άλλα συνδετικά ρήματα
είναι: γίνομαι, φαίνομαι, μοιάζω, παραμένω, θεωρούμαι, εμφανίζομαι,
παρουσιάζομαι, αποδεικνύομαι, εκλέγομαι, διορίζομαι, πάω για, μιλάω ως,
αποτελώ, ονομάζομαι, λέγομαι, αναγνωρίζομαι, ανακηρύσσομαι,
χειροτονούμαι, κληρώνομαι, ζω, μένω, γεννιέμαι, πεθαίνω, υπηρετώ,
λογαριάζομαι, κ.λπ.
3) Κατηγορούμενο είναι ένα επίθετο (π.χ. Η Άννα είναι δραστήρια) ή ένα
ουσιαστικό(π.χ. Η Άννα είναι μαθήτρια), που δηλώνει ότι το υποκείμενο έχει
μια ιδιότητα, ένα χαρακτηριστικό ή βρίσκεται σε μια κατάσταση. Ακόμη και
δευτερεύουσα ονοματική αναφορική πρόταση μπορεί να λειτουργήσει ως
κατηγορούμενο, π.χ. Στην Ελλάδα είσαι ό,τι δηλώσεις.
4) Υπάρχουν δύο είδη: το κατηγορούμενο του υποκειμένου και το κατηγορούμενο
του αντικειμένου:
 Το κατηγορούμενο του υποκειμένου μπαίνει στην ίδια πτώση με το
υποκείμενο, δηλαδή σε ονομαστική, π.χ. «Η Άννα είναι μαθήτρια), (εκτός αν
πρόκειται για ουσιαστικό σε πτώση γενική, οπότε είναι γενική κατηγορηματική, π.χ.
«Το αυτοκίνητο είναι του πατέρα μου»).
 Το κατηγορούμενο του αντικειμένου είναι στην ίδια πτώση με το αντικείμενο.
Δηλαδή το ρήμα συντάσσεται με δύο αιτιατικές, η μία είναι αντικείμενο και
άλλη κατηγορούμενο του αντικειμένου(Ορίζουμε εσένα αρχηγό /ή ως
αρχηγό). Η αιτιατική «εσένα» είναι αντικείμενο και η αιτιατική «αρχηγό»
κατηγορούμενο του αντικειμένου, αφού αποδίδει σε αυτό κάποια ιδιότητα. Συχνά
πριν από την αιτιατική-κατηγορούμενο του αντικειμένου υπάρχουν τα μόρια ως,
για, σαν. Ρήματα που συντάσσονται με κατηγορούμενο του αντικειμένου
είναι: ανακηρύσσω, αποκαλώ, διορίζω, εκλέγω, θεωρώ, κρίνω, ονομάζω,
χειροτονώ κ.λπ.. Τα ρήματα αυτά στη μεσοπαθητική φωνή λειτουργούν ως
κανονικά συνδετικά ρήματα (Ορίστηκα αρχηγός).
5) Τα συνδετικά ρήματα χρησιμοποιούνται συχνά στην περιγραφή προσώπων,
αντικειμένων, καταστάσεων κ.λπ., επειδή με αυτό τον τρόπο αποδίδουμε τις ιδιότητες
αυτού που περιγράφουμε, οι οποίες αποτελούν ταυτόχρονα και νέες πληροφορίες (π.χ.
«Ο πατέρας μου είναι ψηλός, αδύνατος…»).
Αναρτήθηκε από Βασίλης Πρασσάς

14. ΠΑΓΩΝΗ ΗΛΕΚΤΡΑ
ΦΥΛΛΟ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ ΣΤ’ ΤΑΞΗΣ
ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟ
1. Υποκείμενο
Το υποκείμενο είναι η λέξη που φανερώνει ποιος ενεργεί , ποιος παθαίνει αυτό που λέει το ρήμα , ποιος
είναι κάτι ή ποιος βρίσκεται στην κατάσταση που δηλώνει το ρήμα
Για να βρούμε το υποκείμενο του ρήματος ρωτάμε ποιος / ποιοι κάνει – κάνουν παθαίνουν – παθαίνουν κλπ
που δηλώνει το ρήμα.
Π.χ. Το παιδί διαβάζει ( ποιος διαβάζει;) ο πατέρας κοιμάται (ποιος κοιμάται;)
Παίζεις ( Υ = εσύ, εννοείται) εγώ και η Μαρία θα πάμε εκδρομή (ποιοι θα πάμε;2 υποκ)
Μερικές φορές το υποκείμενο μπορεί να είναι μια ολόκληρη πρόταση
Π.χ. Το ότι απέτυχε δεν εξηγείται
Δεν επιτρέπεται να μολύνετε το περιβάλλον (Υποκείμενο η δευτερεύουσα πρόταση στο απρόσωπο
ρήμα δεν επιτρέπεται)
2. Αντικείμενο
Η λέξη που δηλώνει το πρόσωπο, το ζώο ή το πράγμα στο οποίο μεταβαίνει (πηγαίνει) η ενέργεια του
υποκειμένου λέγεται αντικείμενο
Για να το βρούμε, κάνουμε την ερώτηση τι ή ποιον
Π.χ. Ο δάσκαλος εξετάζει τον ασθενή (Ποιον εξετάζει;)
Ο δάσκαλος τιμώρησε το μαθητή (Ποιον τιμώρησε;)
Φοβάται μήπως βρέξει (Τι φοβάται;)
Το αντικείμενο μπορεί να είναι μια εξαρτημένη πρόταση
Π.χ. Δε θέλω να έρθει μαζί μας αυτός
Δεν είπε πού θα πάει
Σε μερικές περιπτώσεις ένα ορισμένο αντικείμενο εννοείται, όταν η έννοια του ρήματος είναι τέτοια
Π.χ. Πήγαινε να αλλάξεις (εννοείται ρούχα)

15. ΠΑΓΩΝΗ ΗΛΕΚΤΡΑ
3. Κατηγορούμενο
Το όνομα που δίνει κάποια πληροφορία για το υποκείμενο – φανερώνει δηλαδή κάποια ιδιότητα λέγεται
κατηγορούμενο. Η σύνδεση του υποκειμένου με το κατηγορούμενο γίνεται με τη μεσολάβηση του ρήματος
είμαι ή άλλου συγγενικού ρήματος που λέγεται συνδετικό, ακριβώς επειδή συνδέει τους δύο όρους της
πρότασης.
Τα πιο συνηθισμένα συνδετικά ρήματα είναι: είμαι, γίνομαι, φαίνομαι, εμφανίζομαι, παρουσιάζομαι,
βρίσκομαι, γεννιέμαι, ζω, μένω, παθαίνω, διορίζομαι, λέγομαι, ονομάζομαι, θεωρούμαι, αποδεικνύομαι,
μοιάζω, εκλέγομαι κλπ
Π.χ. ο ήλιος είναι φωτεινός η κυρία Ελένη είναι νοικοκυρά Η Κάτια έγινε δασκάλα
Οι αιχμάλωτοι βρέθηκαν δεμένοι
Με μερικά ρήματα που χρησιμοποιούνται ως συνδετικά το κατηγορούμενο παίρνει μπροστά του συνήθως τα
μόρια για, σαν , ως
Π.χ. Ο Σπύρος υπηρέτησε ως αξιωματικός
Κατηγορούμενο μπορεί να είναι ένας εμπρόθετος προσδιορισμός ή και μια ολόκληρη πρόταση
Π.χ. Η σκάλα είναι από μάρμαρο
Η εμφάνισή του είναι να τον λυπάται κανείς
4. Μεταβατικά και Αμετάβατα ρήματα
Τα ρήματα που χρειάζονται αντικείμενο για να συμπληρωθεί η έννοιά τους λέγονται μεταβατικά ενώ εκείνα
που δεν χρειάζονται αντικείμενο λέγονται αμετάβατα
Π.χ. Σκάβω τον κήπο (μεταβατικό)
Κοιμάμαι νωρίς (τι κοιμάμαι; Δεν υπάρχει απάντηση άρα το ρήμα είναι αμετάβατο)
5. Μονόπτωτα και δίπτωτα ρήματα
Μονόπτωτα είναι τα ρήματα που χρειάζονται ως συμπλήρωμα ένα μόνο αντικείμενο, που βρίσκεται σε
πτώση αιτιατική ή γενική
Π.χ. Η μητέρα καθαρίζει το σπίτι
Μου μίλησε πολύ άσχημα
Δίπτωτα είναι τα ρήματα που χρειάζονται ως συμπλήρωμα δύο αντικείμενα, που βρίσκονται στην ίδια ή
και σε διαφορετική πτώση
Π.χ. Τα εγγόνια έδωσαν στον παππού δώρα
Τους δάνεισε χρήματα

16. ΠΑΓΩΝΗ ΗΛΕΚΤΡΑ
6. Άμεσο και Έμμεσο Αντικείμενο
Τα δίπτωτα ρήματα συντάσσονται με δύο αντικείμενα από τα οποία το ένα λέγεται:
 Άμεσο γιατί σε αυτό μεταβαίνει άμεσα η ενέργεια του υποκειμένου του ρήματος, και το άλλο
 Έμμεσο, γιατί σε αυτό μεταβαίνει έμμεσα η ενέργεια του υποκειμένου του ρήματος.
Το άμεσο αντικείμενο είναι συνήθως σε αιτιατική και απαντά στην ερώτηση «τι;»
Το έμμεσο αντικείμενο είναι συνήθως σε πτώση γενική και απαντά στην ερώτηση «σε ποιον;» ή μερικές
φορές σε αιτιατική και απαντά στην ερώτηση «ποιον»
 Στα ρήματα που συντάσσονται με γενική και αιτιατική το άμεσο είναι αυτό που βρίσκεται σε
αιτιατική και το έμμεσο αυτό που βρίσκεται σε γενική
Π.χ. Του έκανα σινιάλο από μακριά
Έμμεσο άμεσο
 Στα ρήματα που συντάσσονται με δύο αιτιατικές το άμεσο είναι αυτό που δηλώνει πρόσωπο εκτός αν
μπορεί να αντικατασταθεί με εμπρόθετο αντικείμενο, οπότε είναι έμμεσο
Π.χ. Με ρώτησε κάτι
άμεσο έμμεσο
Διδάσκει τους μαθητές ( στους μαθητές ) μαθηματικά
έμμεσο άμεσο
 Στα ρήματα που συντάσσονται με δύο αιτιατικές που δηλώνουν πράγμα , το έμμεσο αντικείμενο είναι
εκείνο που μπορεί να αντικατασταθεί με εμπρόθετο αντικείμενο
Π.χ. Έσπειρε το χωράφι λαχανικά ( με λαχανικά)
άμεσο έμμεσο
Π.χ. Διδάσκει το μαθητή χημεία
έμμεσο άμεσο
αντικείμενο αντικείμενο
Μας είπες ψέματα
έμμεσο άμεσο
αντικείμενο αντικείμενο

17. Η επίδραση της μουσικής στα παιδιά
Δώστε στο παιδί σας την ευκαιρία να γνωρίσει
τον υπέροχο κόσμο της μουσικής. Έχει πολλά να κερδίσει, ακόμα και αν δε γράψει το
πρώτο του κομμάτι στα 8 σαν τον Μότσαρτ! Αλλά κι εσείς δεν χρειάζεται να είστε...
βιρτουόζοι. Αρκεί να δημιουργήστε ένα περιβάλλον πλούσιο σε μουσικά ερεθίσματα
ώστε να «ενορχηστρώσετε» την αρχή ενός υπέροχου έρωτα που θα κρατήσει μια ζωή.
Λίγα πράγματα αρέσουν στα παιδιά περισσότερο από το τραγούδι και το χορό ή, έστω,
από το να ακούνε απλά μουσική. Χορεύουν στο σαλόνι ή σιγοτραγουδάνε το τραγούδι
που ακούνε στο ράδιο και η μουσική μπαίνει για τα καλά στη ζωή τους. Και υπάρχουν
πολλοί λόγοι για να ενθαρρύνετε αυτόν τον ενθουσιασμό τους (έστω και μόνο βάζοντας
ένα κασετόφωνο στο δωμάτιό τους ή ένα μουσικό ξυπνητήρι). Σύμφωνα με μελέτες, τα
παιδιά που ασχολούνται με τη μουσική έχουν καλύτερες επιδόσεις στο διάβασμα και
μεγαλύτερη συγκέντρωση σε αυτό που κάνουν. Ερευνητές υποστηρίζουν ότι όσα παιδιά
ασχολήθηκαν από μικρά με τη μουσική είχαν υψηλότερους βαθμούς στα τεστ των
μαθηματικών και έλυναν τα προβλήματα πιο γρήγορα από τα υπόλοιπα. Επιστήμονες
μάλιστα από το Χόνγκ Κόνγκ πιστεύουν ότι τα παιδιά που στα 12 χρόνια τους είχαν ήδη
6 χρόνια μουσικής εμπειρίας γνώριζαν πολύ περισσότερες λέξεις από τα άλλα
δισθέτοντας ιδιαίτερα πλούσιο λεξιλόγιο.

18. Κάντε λοιπόν τη μουσική ένα σημαντικό κομμάτι στη ζωή του παιδιού σας, χωρίς όμως
να έχετε ως «ειδική αποστολή» να μεγαλώσετε μια μουσική ιδιοφυΐα, αλλά απλώς και
μόνο για να γνωρίσει και να αγαπήσει τον υπέροχο κόσμο της.
8 λόγοι για να ασχοληθεί με τη μουσική
Η επίδραση της μελωδίας στο συναισθηματικό μας κόσμο είναι άμεση, ενώ επηρεάζει
με πιο εμφανή σημάδια την εύπλαστη ακόμα προσωπικότητα του μικρού σας.
Η μουσική...
 Καλλιεργεί τη φαντασία και αναπτύσσει τη δημιουργικότητα του παιδιού.
 Το βοηθά να συγκεντρώνεται και να οργανώνει τη σκέψη του.
 Ασκεί το παιδί στην αυτοπειθαρχία και στο συντονισμό των κινήσεων. Τα
παιχνίδια με μουσική, ο χορός και φυσικά κάθε μουσικό όργανο είναι οι κατάλληλοι
τρόποι για να μάθει το μικρό σας να ελέγχει τις κινήσεις όχι μόνο των χεριών του αλλά
και ολόκληρου του σώματος.
 Μαθαίνει στο παιδί να πειθαρχεί (π.χ. με τη συμμετοχή του σε μια μπάντα) και να
συνεργάζεται, ενώ παράλληλα καλλιεργείται και η αυτοπεποίθηση του (αφού
αισθάνεται σημαντικό για την επιτυχή απόδοση της ομάδας).
 Αναπτύσσει την ευαισθησία στο μικρό σας. Η ευαισθησία σε συνδυασμό με την
πειθαρχία το βοηθούν να ωριμάσει.
 Είναι μια θαυμάσια αφορμή για να καλλιεργείται περισσότερο η
κοινωνικοποίηση. Εκτός από τους συμμαθητές του στο σχολείο, το παιδί που ανήκει σε
ένα μουσικό γκρουπ συναναστρέφεται με ακόμα πιο πολλά παιδιά.
 Δραστηριοποιεί το μυαλό οξύνοντας τη σκέψη και βελτιώνοντας τη μνήμη. Τα
παιδιά που από πολύ μικρή ηλικία κάνουν μαθήματα μουσικής έχουν καλύτερες
επιδόσεις σε διαγωνίσματα, σε σχέση με παιδιά που δεν γνωρίζουν καν τις βασικές
νότες. Οι νοητικές λειτουργίες του εγκεφάλου (μνήμη και προσοχή) οξύνονται
περισσότερο σε όσα παιδιά λαμβάνουν μουσική παιδεία.
 Βοηθά το παιδί σας να εκφράζει τα συναισθήματά του. Οι μελωδίες είναι το
καλύτερο μέσο για να εξωτερικεύει τη χαρά, τη λύπη, ακόμα και τις σκέψεις ή τους
προβληματισμούς του.

19. Επιλέξτε το κατάλληλο μουσικό όργανο
Αν συναποφασίσατε με το μικρό σας να ξεκινήσει μαθήματα μουσικής, ίσως σας
προβληματίσει η διαδικασία επιλογής του μουσικού οργάνου. Πολλά παιδιά βέβαια
δείχνουν κάποια κλίση σε ορισμένα όργανα από πολύ μικρή ηλικία, που προέρχεται
συνήθως από το θαυμασμό τους για έναν καλλιτέχνη. Επίσης, αν εσείς παίζετε λόγου
χάρη βιολί, υπάρχουν πολλές πιθανότητες το παιδί σας να εκδηλώσει την επιθυμία να
μάθει και αυτό.
Μια καλή ιδέα ωστόσο είναι να δώσετε στο παιδί τη δυνατότητα να γνωρίσει όσο το
δυνατόν περισσότερα όργανα, όχι μόνο βλέποντας τα εξωτερικά αλλά και ακούγοντας
τους ήχους που κρύβει το καθένα ώστε να διαλέξει ό,τι θα το εντυπωσιάσει
περισσότερο. Να θυμάστε πως ο εντυπωσιασμός που προκαλεί ένα όργανο λειτουργεί
ψυχολογικά στην αφοσίωση που θα επιδείξει σ’ αυτό αργότερα.
Καθόλου... καλλιτεχνικό αλλά ωστόσο υπολογίσιμο είναι το κόστος των μουσικών
οργάνων. Ενδεικτικά αναφέρουμε πως ένα μαθητικό πιάνο κοστίζει 500-1.000 ευρώ,
στα 150-300 ευρώ υπολογίζεται μια κιθάρα ή ένα μπουζούκι, ενώ αν το πιτσιρίκι σας
επιλέξει σαξόφωνο, φλάουτο ή κλαρινέτο, το κόστος για το καθένα ανέρχεται στα 200-
500 ευρώ.
Ποια είναι η κατάλληλη ηλικία για μαθήματα μουσικής;
Σύμφωνα με τους περισσότερους μουσικούς, η κατάλληλη ηλικία για να έρθει ένα παιδί
πρώτη φορά σε επαφή με τη μουσική είναι τα 8-9 χρόνια, γιατί στην ηλικία αυτή έχει
ήδη μπει σε ένα πρόγραμμα διαβάσματος στο σχολείο με αποτέλεσμα να μπορεί
ευκολότερα να συνδυάσει μαθήματα μουσικής και μελέτη.
Υπάρχουν μουσικά όργανα ειδικά κατασκευασμένα για παιδιά και το καλύτερο είναι να
συμβουλευτείτε έναν καθηγητή μουσικής για να σας συστήσει μερικά, συγκεκριμένου
βάρους και μεγέθους, ανάλογα με την ηλικία του παιδιού σας. Το παιδί, έχοντας τον
καθηγητή του ως πρότυπο, μπορεί γρηγορότερα να εξοικειωθεί με το μουσικό όργανο,
να εξασκηθεί στην κίνηση των χεριών και του σώματος, να αντιλαμβάνεται το ρυθμό
και φυσικά να παίζει.
Πόση ώρα πρέπει να μελετά το παιδί μου;
Αν το πιτσιρίκι σας τώρα κάνει τα πρώτα του βήματα στο χώρο της μουσικής, έχετε
κατά νουν πως δεν πρέπει να το αναγκάζετε να μελετά πολλές ώρες. Σκοπός είναι να
αγαπήσει τη μουσική και όχι να τη μισήσει. Ας αποφασίσει το ίδιο πόση ώρα θα

20. αφιερώνει στη νέα του δραστηριότητα. Να θυμάστε πως 20-30 λεπτά μελέτης κάθε
μέρα είναι αρκετά.
Ποιος είναι ο «καλός» καθηγητής;
Η πρώτη επαφή με μια καινούρια δραστηριότητα συνδυάζεται πάντα με το άτομο που
μας τη μαθαίνει. Γι’ αυτό σχεδόν πάντα η πορεία ή η εξέλιξή μας σ’ αυτήν εξαρτάται
από το πόση μεταδοτικότητα διέθετε και πόσο μας προκαλούσε θαυμασμό. Άλλωστε,
όσο πιο πολύ θαυμάζουμε κάποιον τόσο περισσότερο προσπαθούμε να του μοιάσουμε.
Ένας καλός καθηγητής μουσικής λοιπόν:
 Πρέπει να έχει υπομονή και διάθεση να επαναλαμβάνει ό,τι δυσκολεύεται να
καταλάβει το παιδί.
 Δεν πρέπει να το φορτίζει με δικά του... απωθημένα (αν είναι λάτρης του Σοπέν,
δεν είναι ανάγκη να επιβάλλει στο παιδί συνεχώς να μελετά συνθέσεις του Σοπέν).
Γιατί μας συγκινεί η μουσική;
Έρευνες έχουν δείξει πως η μουσική ενεργοποιεί ένα τμήμα του εγκεφάλου μας που
σχετίζεται με τα συναισθήματα, γι’ αυτό και όταν ακούμε μια γλυκιά μελωδία
συγκινούμαστε. Αυτό ισχύει και για το μωρό σας: Ένα τραγουδάκι από εσάς μπορεί να
καταπραΰνει την ανησυχία του και σταματά το κλάμα του, όταν τίποτα άλλο δεν
φαίνεται να έχει αποτέλεσμα.
Της Ε. Γεμελιάρη, με τη συνεργασία του καθηγητή μουσικής Χρήστου Κατούνα
Πηγή: paidimag.gr

21. Έντεκα μηνών
Ημερομηνία:
Βάρος: [Βάρος[ Ύψος: [Ύψος]
Σημειώσεις:
[Τοποθετήστε φωτογραφίες εδώ]