Γεωγραφία Ε΄ 4.47. ΄΄ Το ελληνικό στοιχείο στις αρχαίες ελληνικές εστίες ΄΄

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής
http://e-taksh.blogspot.gr
Γεωγραφία Ε΄ Τάξης - Ενότητα 4 - Κεφάλαιο 47:
΄΄ Το ελληνικό στοιχείο στις αρχαίες ελληνικές εστίες ΄΄
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.1

Εγκύκλιος Παιδεία
ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ ΣΤΙΣ ΑΡΧΑΙΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΣΤΙΕΣ
Από την αρχαία Ελλάδα κατά τον Α' και Β'
Αποικισμό, Έλληνες δημιούργησαν εστίες δίνοντας τη
σφραγίδα του πολιτισμού τους σε πολλά μέρη του τότε
γνωστού κόσμου.
Σε διάφορα μέρη του κόσμου κατοικούν Έλληνες εδώ και
πάρα πολλούς αιώνες.
Αυτοί βέβαια γεννήθηκαν και μεγάλωσαν εκεί, όπως και οι
πρόγονοί τους. Το ελληνικό στοιχείο όμως επιβίωσε μέσα
τους και κράτησε "ζωντανό"το δέσιμο τους με την Ελλάδα. Οι
Έλληνες αυτοί δεν ανήκουν στους Έλληνες της διασποράς,
αφού δεν είναι μετανάστες ούτε παλιών ούτε νεώτερων
μετακινήσεων.
Τέτοιες εστίες βρίσκουμε σε πολλά μέρη του κόσμου, όπως
στην Κάτω Ιταλία(Καλαβρία), στην Αίγυπτο, στην Αρμενία και
στις γύρω περιοχές τουΕύξεινου Πόντου, όπως ακόμα και
στην Αλβανία, τη Βουλγαρία, στην Τουρκία και στις χώρες
της Μέσης Ανατολής.
Οι κάτοικοι αυτοί διατηρούν πολλά στοιχεία της ελληνικής
τους ταυτότητας, παρότι δεν έχουν σχέσεις και επαφές με την
Ελλάδα. Η γλώσσα π. χ. διατηρείται από τις αρχαίες
διαλέκτους και δε μοιάζει πολύ με τη σύγχρονη ελληνική.
Κατά την αρχαιότητα ονομαζόταν Καλαβρία η νοτιοανατολική

Χερσόνησος της Νοτίου Ιταλίας που κείται μεταξύ του Κόλπου
του Τάραντα και της Αδριατικής θάλασσας.
Η χερσόνησος αυτή αποτέλεσε από πολύ νωρίς τμήμα της
κατά την αρχαιότητα Μεγάλης Ελλάδας, μεταξύ δε των
πολλών αποικιών, τις οποίες περιελάμβανε ήτανε ο Τάρας,
το Βρουνδούσιο ν, η Καλλίπολη, η Ουθία,
οΥδρούς και η Λουπία.
Από την ελληνική εποχή και ως τα βαθιά χρόνια της ρωμαϊκής
εποχής και μετά το τέλος της βυζαντινής εποχής, ήταν η
ελληνική γλώσσα από τις περισσότερες ομιλούμενες γλώσσες
της Νότιας Ιταλίας.
Μερικά ελληνόφωνα χωριά, που ακόμα και οι επιγραφές
δρόμων φέρουν δύο γλώσσες
είναι: Roghudi, Chorio di Roghudi,Roccaforte del Greco, Cond
ofuri, Galliciano,Bova,Gerace, Ressegiata delle Bombarde,Lar
go delle Tre Chiese, όπου οι ηλικιωμένοικάτοικοι μιλούν
ακόμα γκρεκάνικο ελληνικά και λόγω της απομόνωσης των
χωριών τους κρατούν με τραγούδια και χορούς ζωηρή την
ελληνική παράδοση, που τώρα η ελληνική γλώσσα είναι των
γιορτών και της ποίησης, ακόμα και για τους νέους που
ανακάλυψαν την πολιτιστική τους παράδοση, που πρέπει μα
κάθε δυνατότητα να προωθηθεί, αντί να εξαφανιστεί με την
πάροδο του χρόνου.
Δες ένα απόσπασμα από τραγούδι στη γλώσσα των Ελλήνων
τηςΚαλαβρίας

I glossama en ecchi na petheni. [H γλώσσα μου δεν αξίζει να
πεθάνει.]
O pappumma viata mu leghi [Ο παππούς μου πάντα μου λέγει
]
ti sta keru dicatu [ότι στους καιρούς τούς δικούς του]
ti glossa ti eplatega [η γλώσσα που μιλούσαν]
.... ΚΛΙΚ
Εμφανή είναι και τα στοιχεία τα αρχιτεκτονικά, τα ήθη και
έθιμα, η ενδυμασία κλπ και σε κάποιες περιπτώσεις
αρχαιοελληνικές λατρευτικές συνήθειες.
Το ελληνικό κράτος και εδώ προσπαθεί να ενισχύσει τους
δεσμούς με τους κατοίκους αυτών των
περιοχώνΗ Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου ήταν επίσης μια από
τις αρχαίες ελληνικές εστίες.
Η βιβλιοθήκη της, με την πλουσιότερη συλλογή χειρόγραφων
βιβλίων της αρχαιότητας, καταστράφηκε το 48 π. Χ.
στερώντας από τον πολιτισμό τουλάχιστο 40.000 παπύρους
με πλούσια ακαδημαϊκή κληρονομιά. Η σύγχρονη βιβλιοθήκη
διαθέτει μεγάλη συλλογή από ελληνορωμαϊκή εποχή όπως
αγάλματα, κοσμήματα, μούμιες, σαρκοφάγους κ. ά.

Στην Αλεξάνδρεια υπάρχει και το σπίτι του Καβάφη του
μεγάλου αυτού ποιητή, που περιλαμβάνει διάφορα
αντικείμενα του ποιητή, έπιπλα και φωτογραφίες του.
Η Έφεσος ήταν ακόμα μια από τις μεγάλες αρχαίες ελληνικές
αποικίες. Βρισκόταν στα παράλια της Μικράς Ασίας και
μεγάλο οικονομικό κέντρο της εποχής. Η Έφεσος ήταν πόλη
αφιερωμένη στην Άρτεμη. Η πόλη είχε στην αρχή ένα μικρό
ναό, που αργότερα καταστράφηκε, για να κτιστεί το
μεγαλόπρεπο Αρτεμίσιο, που η κατασκευή του κράτησε 120
χρόνια. Ο ναός αυτός, ένα από τα επτά θαύματα του αρχαίου
κόσμου, ήταν το μεγαλύτερο οικοδόμημα της Ιωνίας. Τώρα
απομένουν μόνο ερείπια της αρχαίας πόλης και του ναού, που
τα περισσότερα έχουν έρθει στο φως από τις ανασκαφές,
όπως ερείπια θεάτρου, της βιβλιοθήκης του Κέλσου, το ωδείο,
το γυμνάσιο, τα λουτρά κλπ

Το 1989 στη Μαριούπολη της Ουκρανίας ιδρύθηκε ο πρώτος
ελληνικόςσύλλογος. Στόχοι του η αναγέννηση της ελληνικής
διαλέκτου τηςΜαριούπολης και η εκμάθηση της νέας
ελληνικής γλώσσας. Το 1991 ιδρύθηκε το Κολέγιο
Ανθρωπιστικών Σπουδών, που εξελίχτηκε σε Ινστιτούτο. Από
τον Οκτώβριο του 1996 άρχισε να λειτουργεί
στηΜαριούπολη το Ελληνικό Προξενείο. Σήμερα, στα 23
σχολεία της περιοχής διδάσκεται η ελληνική γλώσσα
Γενικό Προξενείο της Ελλάδος στη Μαριούπολη ΚΛΙΚ
Αναρτήθηκε από ΝΙΚΟΣ στις Τρίτη, Ιουνίου 09, 2009

Τουλιόπουλος Φώτης
Το ελληνικό στοιχείο στις αρχαίες ελληνικές εστίες

Αποικίες των αρχαίων Ελλήνων

Από την αρχαιότητα οι Έλληνες δημιούργησαν πολλές αποικίες, μεταφέροντας τον πολιτισμό τους σε όλο τον γνωστό τότε κόσμο.
Από τότε ακόμη, Έλληνες κατοικούν σε εκείνα τα μέρη. Το ελληνικό στοιχείο παρέμεινε μέσα τους και διατήρησαν δεσμούς με την
Ελλάδα. Αυτοί οι Έλληνες δεν είναι μετανάστες ούτε ανήκουν στους Έλληνες της διασποράς.
Τέτοιες περιοχές (εστίες του ελληνισμού) βρίσκουμε στην Κάτω Ιταλία, στην Αίγυπτο, στις περιοχές του Εύξεινου Πόντου, στις
χώρες της Μέσης Ανατολής, αλλά και στα Βαλκάνια.

Παν-Ελληνισμός
ΑΡΧΑΙΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΑΠΟΙΚΙΕΣ
Xάρτης που περιλαμβάνει τις αρχαίες Ελληνικές αποικίες μέχρι τον 2ο
αιώνα π.χ.
Μέχρι το τέλος του 2ου αιώνα π.Χ είχαν καταγραφεί από τους
γεωγράφους της αρχαιότητας πάνω από 1500 Ελληνικές πόλεις και
αποικίες στις περιοχές της Μεσογείου, Ελληνικής Χερσονήσου (
Βαλκάνια), Ευξείνου Πόντου, και Βόρειας Αφρικής!!!
Μάλιστα οι πιο μετριοπαθείς εκτιμήσεις αναφέρουν ότι οι αρχαίοι
Έλληνες είχαν φτάσει συνολικά τον 3ο αιώνα π.Χ κοντά στα
20.000.000! Η Αθήνα στο απόγειό της είχε πληθυσμό κοντά στις
500.000 κατοίκους ενώ μόνο η Σικελία έφτασε μέχρι και τους
1.000.000 Έλληνες! Γιάυτό άλλωστε και εκείνη η περιοχή ονομαζόταν
''Μεγάλη Ελλάδα'', επειδή έφτασε να έχει πληθυσμό Ελλήνων
μεγαλύτερο από την κυρίως Ελλάδα!
Μπορεί σήμερα η Ελλάδα να έχει περιοριστεί στα σημερινά της σύνορα,
όμως η αρχαία κλασσική Ελλάδα αδιαμφισβήτητα ήταν η κοσμοκράτειρα

δύναμη του τότε κόσμου.
Οι θαλασσοπόροι και ποντοπόροι Έλληνες είχαν καταφέρει να
αποικίσουν σε παρθένες τότε
περιοχές περισσότερες από 1500 πόλεις σε κάθε γωνία του τότε γνωστού
κόσμου!
Ποτέ δεν επέλεγαν τυχαία τα σημεία οπού θα έκτιζαν τις νέες
αποικίες...Πάντοτε είχαν συγκεκριμές οδηγίες από τα ιερατεία των
μητροπολιτικών πόλεων για το πού και πως θα κτίσουν τη νέα πόλη.
Κάθε καινούρια Ελληνική πόλη έπρεπε οπωσδήποτε να είχε τείχη,
στρατώνες, ναό στον πολιούχο θεό, αγορά, σχολεία ή ακαδημίες, θέατρα,
ωδεία, γυμνάσια, αποθήκες, εργαστήρια, υδραγωγεία, λουτρά,
αποχετευτικό σύστημα αλλά και να είναι οπωσδήποτε χτισμένη με
καλαισθησία και αρμονια με το περιβάλλον!
Αυτοί ήταν οι αρχαίοι Έλληνες! Ανήσυχα πνεύματα, δημιουργικοί,
εφευρετικοί, λεπτολόγοι με υψηλό το αίσθημα της φιλοπατρίας, και
φυσικά πραγματικά προοδευτικοί!
Από αυτούς σήμερα πρέπει να αποκτήσει όραμα και η νέα γενιά για να
ξαναποκτήσει και πάλι η Ελλάδα την θέση που της αξίζει στο παγκόσμιο
στερέωμα!
pan-ellinismos.blogspot.com

“Τα Ταξίδια των Αρχαίων Ελλήνων” του Μανόλη Ανδρόνικου
IN ARCHAEOLOGY, ARTICLES / BY D-MAK / ON FEBRUARY 24,
2011 AT 4:44 AM /
Του ΜΑΝΟΛΗ ΑΝΔΡΟΝΙΚΟΥ
“Το πρώτο πράγμα που έκανε ο θεός είναι το μακρινό ταξίδι” – Γ.
Σεφέρης
Ο ΑΠΟΙΚΙΣΜΟΣ αποτελεί ένα από τα πιο ενδιαφέροντα κεφάλαια της
αρχαίας ελληνικής ιστορίας των αρχαϊκών χρόνων. Τότε, από τον 8ο
αιώνα και ύστερα, πολλές ελληνικές πόλεις της μητροπολιτικής Ελλάδας
στέλνουν αποίκους και ιδρύουν νέες ελληνικές πόλεις σε όλα σχεδόν τα
παράλια της Μεσογείου και του Εύξεινου Πόντου, από τη χερσόνησο της
Κριμαίας ως τις ακτές της Ισπανίας. Από το 750 π.Χ., που έχουμε και
αρχαιολογικά βεβαιωμένη την παρουσία των Ελλήνων στις Πιθηκούσες
(τη σημερινή Ίσχια) και στις Συρακούσες, ως το 500 π.Χ., που
αποικίζεται η Ίμορος και η Μεσημβρία, οι ‘Ελληνες έχουν ιδρύσει 138
αποικίες σε όλη αυτή την έκταση. Οι ιστορικοί, προσπαθούν να βρουν
τους κοινωνικούς, οικονομικούς και πολιτικούς λόγους που προκάλεσαν
αυτό το φαινόμενο και την απίστευτη μετακίνηση τόσων πληθυσμών.
Επειδή σ’ ένα κείμενο μιας επιφυλλίδας δεν είναι εύκολο να προχωρήσει
κανείς σε τόσο κρίσιμες αναζητήσεις, ούτε άλλωστε θα ήταν κατάλληλο
ανάγνωσμα μιας εφημερίδας, θα ήθελα να σταθώ σε μιαν άλλη πλευρά
του θέματος: την αγάπη του Έλληνα για το ταξίδι, όχι σπάνια το μακρινό.
Δεν ξέρω αν «το πρώτο πράγμα που έκανε ο θεός είναι το μακρινό

ταξίδι», όμως ξέρω πως οι παλαιοί πρόγονοι μας πολύ το αγαπούσαν και
δεν τρόμαζαν από τις δυσκολίες και τους κινδύνους του.
Ενας πρώτος λόγος ήταν βέβαια η ελπίδα του κέρδους, το εμπόριο·
άλλωστε η λέξη έμπορος κυριολεκτικά σημαίνει τον ταξιδιώτη. Αν
θέλαμε ν’ αρχίσουμε την ιστορία των μακρινών ταξιδιών από τους
μυθικούς χρόνους, θα λέγαμε πως δύο από τους πιο μεγάλους κυκλους
των ελληνικών μύθων
Δεν ξέρω αν “το πρώτο πράγμα που έκανε ο θεός είναι το μακρινό
ταξίδι”, όμως ξέρω πως οι παλαιοί πρόγονοι μας πολύ το αγαπούσαν και
δεν τρόμαζαν από τις δυσκολίες και τους κινδύνους του
ανάγονται σε μακρινά ταξίδια ο τρωικός πόλεμο; και η Αργοναυτική
εκστρατεία. Ο πρώτος αρχίζει με το ταξίδι του ελληνικού στόλου από την
Αυλίδα στην Τροία για να συμπληρωθεί με τις απίστευτες περιπέτειες του
Οδυσσέα, που διασχίζει τα πέλαγα δέκα ολόκληρα χρόνια, προτού
κατορθώσει να φτάσει σπίτι του. Ο δεύτερος είναι ακόμη πιο
χαρακτηριστικά μια ταξιδιωτική περιπέτεια, που ξεκινά από τον
Παγασητικό κόλπο για να φτάσει στις μακρινές ακτές της Κολχίδας στον
Εύξεινο Πόντο- δεν είναι τυχαίο πως ο μύθος αποδίδει σε έναν από τους
Αργοναύτες την ίδρυση της Κίου, μιας αποικίας στην Προποντίδα κοντά
στα στενά του Βοσπόρου. Αφού φτάνει στην Κολχίδα και ο Ιάσων παίρνει
το χρυσόμαλλο δέρας, αρχίζει το ταξίδι της επιστροφής. Η Αργώ μπαίνει
στο Δούναβη, φτάνει στην Αδριατική, από ‘κει στη χώρα των Κελτών και
ξαναπαίρνει το δρόμο της επιστροφής που είναι γεμάτος περιπέτειες.
Οσο κι αν είναι πιθανό μέσα στις μυθικές αυτές ιστορίες να υπάρχουν
στοιχεία από πραγματικές θαλασσινές εμπειρίες των πρώιμων χρόνων,
δεν θα μπορούσε να στηριχθεί κανείς σ’ αυτές για να αντλήσει
πληροφορίες για τα ταξίδια των Ελλήνων στους αρχαιοτάτους χρόνους.
Ωστόσο θα ήταν παράλογο να υποθέσουμε πως, όταν οι ελληνικές πόλεις
αποφάσιζαν να ιδρύσουν μιαν αποικία, ξεκινούσαν στο άγνωστο, χωρίς
να γνωρίζουν ούτε τον τελικό προορισμό τους ούτε την πορεία του
ταξιδιού τους. Και βέβαια τις πληροφορίες για όλες αυτές τις μακρινές
ακτές πρέπει να είχαν από κάποιους τολμηρούς θαλασσοπόρους που είχαν
φτάσει πριν απ’ αυτούς στις ακτές του άγνωστου ακόμα κόσμου της
Μεσογείου και του Εύξεινου Πόντου. Είναι πολύ χαρακτηριστική η
διήγηση του Ηρόδοτου για την ίδρυση της Κυρήνης. ‘Οταν η Πυθία
έδωσε εντολή στους κατοίκους της Θήρας να χτίσουν πύλη στη Λιβύη,
αυτοί δεν πραγματοποίησαν τον χρησμό «ούτε Λιβύην ειδότες όκου γης

είη ούτε τολμώντες ες αφανές χρήμα απόστελλειν αποκίην»(γιατί ούτε
πού ήταν η Λιβύη ήξεραν ούτε τολμούσαν να στείλουν αποικία σε μιαν
άγνωστη χώρα). Όταν ο θεός τους τιμώρησε γι’ αυτό, έστειλαν
ανθρώπους στην Κρήτη να μάθουν αν ήξερε κανείς τη Λιβύη. Βρέθηκε
πραγματικά κάποιος Κορώβιος, που κάποτε οι άνεμοι τον έριξαν στη
Λιβύη- αυτός τους οδήγησε εκεί και ίδρυσαν την αποικία που είχε
προστάξει το μαντείο των Δελφών.
Όμως ο Ηρόδοτος, με την απαράμιλλη αφηγηματική του ικανότητα,
συμπλέκει την ιστορία αυτή με
Αν θέλαμε νἀ αρχίσουμε την ιστορία των ταξιδιών από τους μυθικούς
χρόνους, θα λέγαμε πως δύο από τους πιο μεγάλους κύκλους των
Ελληνικών μύθων ανάγονται σε μακρινά ταξίδια; ο τρωικός πόλεμος και
η αργοναυτική εκστρατεία
μιαν άλλη, που έχει πολύ ενδιαφέρον για μας. Την ιστορία ενός Σαμιώτη
καπετάνιου, του Κωλαίου. Αυτόν οι άνεμοι τον οδήγησαν ως τις
Ηράκλειες στήλες, δηλαδή τα στενά τον Γιβραλτάρ, τις οποίες πέρασε,
βγήκε στον Ατλαντικό ωκεανό και έφτασε στην Ταρτησσό, στη
νοτιοδυτική ακτή της Ισπανίας Εκείνα τα χρόνια, που πρέπει να ήταν
γύρω στα 638 π ,Χ., κανείς δεν γνώριζε αυτή την περιοχή, μας λέει ο
Ηρόδοτος. Έτσι ο Κωλαίος με το φορτίο που φόρτωσε στο καράβι του,
που πρέπει να ήταν ασήμι και χαλκός, κέρδισε φτάνοντας στην πατρίδα
του, όσα κανένας έμπορος απ’ όσους ξέρουμε, λέει ο Ηρόδοτος, εκτός
από τον Σώστρατο τον Αιγινήτη. Από τη δεκάτη των κερδών, που ήταν
έξι τάλαντα, οι Σαμιώτες κατασκεύασαν έναν τεράστιο
μπρούντζινο κρατήρα που τον αφιέρωσαν στο Ηραίο.
Αλλά δεν ήταν μονάχα το κέρδος και το εμπόριο που οδηγούσε τους
‘Ελληνες στο μακρινό ταξίδι. Για μιαν ακόμη ο Ηρόδοτος αποτελεί για
μας τον καλύτερο πληροφοριοδότη. ‘Όταν ο Σόλων στις αρχές του 6ου αι.
π.Χ. τελείωσε το πολιτικό του έργο στην Αθήνα με την περίφημη
αγροτική του νομοθεσία, ξεκίνησε για ένα μακρινό ταξίδι, έφτασε στην
Αίγυπτο, πέρασε στην Κύπρο και τέλος βρέθηκε σης Σάρδεις στην αυλή
του ξακουστού για τον πλούτο του βασιλιά της Λυδίας, του Κροίσου.
Αυτός, αφού του έκανε επίδειξη των θησαυρών του, του είπε: «Ξένε
Αθηναίε, παρ’ ημέας γαρ περί σε ο λόγος απίκται πολλός και σοφίης
[είνεκεν] της σης και πλάνης, ως φιλοσοφέων γην πολλήν θεωρίης είνεκεν
επελήλυθας» (Ξένε Αθηναίε, έφτασε ως εμάς η μεγάλη φήμη σου τόσο
για τη σοφία σου. όσο και για τα ταξίδια σου, πως ζητώντας να μάθεις

έχεις γυρίσει σε πολλά μέρη της «6εωρίης είνεκεν»). Αυτός λοιπόν ο
λόγος, η «θεωρία», να δει κανείς καινούρια πράματα και τόπους και
ανθρώπους, για να πλουτίσει τι; γνώσεις του (φιλοσόφων), είναι μια
δεύτερη και καίρια αιτία που σπρώχνει τους αρχαίους ‘Ελληνες στα
ταξίδια. Και είναι ο λόγος αυτό; ένα κίνητρο ιδιαίτερα ελληνικό, που
ερμηνεύει και την ανάπτυξη της ελληνικής επιστήμης, αλλά και
γενικότερα της πνευματική; ζωής στην αρχαία Ελλάδα.
Ό,τι όμως μας ιστορεί ο Ηρόδοτος για τον Σόλωνα ισχύει πολύ
περισσότερο για τον ίδιον, που υπήρξε πραγματικά ένας άνθρωπος
«πολύπλαγκτος», αφού ξεκίνησε από τη γενέτειρα του Αλικαρνασσό,
έζησε στην Αθήνα και τελικά έγινε πολίτης της αθηναϊκής αποικίας των
θουρίων (444/3 π.Χ.) στην κάτω Ιταλία, όπου ίσως και πέθανε. Αν αυτό
τα ταξίδια του τα επέβαλε η ζωή και οι ανωμαλίες των ιστορικών
συνθηκών, κάποια άλλα μακρινά και πολύ σημαντικά τα έκανε «θεωρίης
είνεκεν» και «φιλοσοφέων». Δύο είναι τα πιο μεγάλα: το ένα τον έφερε
στην Αίγυπτο, άπου έμεινε τέσσερις περίπου μήνες, κι από εκεί στη
Φοινίκη και στη Μεσοποταμία, και το άλλο στη Σκυθία. στη νότια Ρωσία,
όπου εγκαταστάθηκε πιθανότατα στην Όλβια, για να εξερευνήσει τη χώρα
των Σκυθών. Και αν από την Αίγυπτο οι πληροφορίες του δεν είναι
μοναδικές, όσα μας ιστορεί για τους Σκύθες αποτελούν τα μοναδικά
γραπτά στοιχεία που διαθέτουμε για τον μεγάλο αυτό λαό που έπαιξε
σημαντικό ρόλο στην Ιστορία.
Ολότελα διαφορετικοί λόγοι οδήγησαν έναν μεγάλο Αθηναίο φιλόσοφο
σε τρία μακρινά ταξίδια. Ο
θα ήταν παράλογο να υποθέσουμε πως, όταν οι Ελληνικές πόλεις
αποφάσιζαν να ιδρύσουν μιαν αποκία, ξεκινούσαν στο άγνωστο, χωρίς να
γνωρίζουν ούτε τον τελικό προορισμό τους ούτε την πορεία του ταξιδιού
τους. Και βέβαια τις πληροφορίες για όλες αυτές τις μακρινές ακτές
πρέπει να είχαν από κάποιους τολμηρούς θαλασσοπόρους
Πλάτων, όχι «θεωρίης είνεκεν», αλλά, αντίθετα, «πράξεων είνεκεν», πήγε
τρεις φορές στη Σικελία, ελπίζοντας πως θα κατορθώσει να πραγματώσει
το όνειρο της ιδανικής πολιτείας, πείθοντας τους κυβερνήτες να
φιλοσοφήσουν, αφού βέβαια δεν ήταν δυνατό να κυβερνήσουν οι
φιλόσοφοι. Προτού όμως πάει στη Σικελία είχε ταξιδεύει στον Τάραντα
της νότια; Γαλλίας «θεωρίης είνεκεν», για να συναντήσει τον Αρχύτα, τον
ονομαστό πυθαγόρειο φιλόσοφο.

Το πρώτο ταξίδι στη Σικελία πρέπει να έγινε το 390 ή 389 π.Χ. Τότε τις
Συρακούσες κυβερνούσε ο νέος τύραννος Διονύσιος ο Α* που είχε
ελευθερώσει τους Έλληνες της Σικελίας από τον κίνδυνο των Καρχηδο-
νίων και έκανε την πόλη του τη σπουδαιότερη της Σικελία;. Οι ελπίδες
του Πλάτωνα να τον επηρεάσει αποδείχθηκαν μάταιες· τελικό ο
Διονύσιος επιβίβασε τον Πλάτωνα σ’ ένα πλοίο που τον έβγαλε στην
Αίγινα, εμπόλεμη τότε με την Αθήνα. Ο φιλόσοφος κινδύνευσε να
πουληθεί ως δούλος αν δεν βρισκόταν κάποιος Κυρηναίος να πληρώσει
τα λύτρα και να ελευθερωθεί Όμως cm; Συρακούσες ο Πλάτωνας γνώρισε
τον γαμπρό του Διονυσίου, τον Διώνα. που έγινε ο πιο στενός και
αγαπημένος του μαθητής. Έτσι, όταν στα 367 π.Χ. ο γιος του Διονυσίου
του Α’ διαδέχθηκε τον πατέρα του, ο Δίων, όλος ενθουσιασμό, παρακινεί
τον Πλάτωνα να ξαναπάει στις Συρακούσες με την ελπίδα πως ο νεαρός
Διονύσιος Β’ θα ακολουθήσει στη διακυβέρνησή του τις συμβουλές του
φιλοσόφου, όπως άλλωστε υποσχόταν. Πραγματικά το 366 π.Χ. ο
Πλάτωνας φτάνει στη Σικελία, όπου τον υποδέχονται πανηγυρικά. Όμως
οι αυλικοί του τυράννου διέβαλαν τον Δίωνα, που εξορίστηκε, ενώ ο
Πλάτων έμεινε σε πολύ δύσκολη θέση, ώσπου κατόρθωσε να ξαναγυρίσει
στην Αθήνα τον επόμενο χρόνο. Ύστερα από τέσσερα χρόνια ο Διονύσιος
παρακάλεσε τον Πλάτωνα να ξαναπάει σης Συρακούσες, λέγοντας πως ο
πόθος του για τη φιλοσοφία ήταν μεγάλος και δίνοντας υποσχέσεις που
έπεισαν τον φιλόσοφο να επιχειρήσει για μιαν ακόμη φορά το μακρινό
ταξίδι, μολονότι και η ηλικία του ήταν πια πολύ προχωρημένη. Στην
απόφασή του τον επηρέασε και ο Δίων, που ήλπιζε πως μπορούσαν να
αλλάξουν τα πράγματα στην πατρίδα τον. Έτσι το 361 π Χ. ο Διονύσιος
έστειλε τριήρη στην Αθήνα και παρέλαβε τον Πλάτωνα. Όμως το
αποτέλεσμα αυτού του ταξιδιού ήταν ακόμη χειρότερο. Σε λίγο καιρό ο
τύραννος συγκρούσθηκε με τον φιλόσοφο και ουσιαστικά τον φυλάκισε.
Μόνο με την απειλή του Αρχύτα και των Ταραντίνων πως θα του
κηρύξουν τον πόλεμο πείσθηκε ο Διονύσιος να επιτρέψει στον Πλάτωνα
να γυρίσει στην Αθήνα. Η μεγάλη περιπέτεια των τριών ταξιδιών είχε
άδοξο τέλος.
Αν ο χώρος το επέτρεπε θα μπορούσαμε να μνημονεύσουμε τέτοια
μακρινό ταξίδια πολλών γνωστών προσώπων της αρχαιότητας.
Περιορίζομαι να πω πως όλοι οι μεγάλοι καλλιτέχνες ταξίδευαν συνεχώς
από πόλη σε πόλη για να εκτελέσουν τις παραγγελίες που έπαιρναν. Το
ταξίδι γι αυτούς ήταν τρόπος ζωής.

Read more http://history-of-macedonia.com/2011/02/24/manolis-
andronikos-taxidia-arxaioi-ellines/

Η ΑΠΟΙΚΙΑΚΗ ΕΞΑΠΛΩΣΗ ΤΩΝ
ΕΛΛΗΝΩΝ
ΑΡΧΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ : 800 – 479 Π.Χ.
Σερδάκη Ευαγγελία -
www.synodoiporos.weebly.com

8ος – 6ος αιώνας π.Χ. : είναι η εποχή της μεγάλης αποικιακής εξάπλωσης
των Ελλήνων που θα ιδρύσουν αποικίες στις ακτές της Μεσογείου και
του Εύξεινου Πόντου
Σερδάκη Ευαγγελία - www.synodoiporos.weebly.com

Ας διευκρινίσουμε τον όρο «αποικισμός »
ἀπό + οἶκος
 Ο όρος αποικισμός προέρχεται από το ρήμα
αποικίζω (ἀπό + οἶκος )που σημαίνει στέλνω
κάποιον μακριά από τον οίκο, μακριά από την
πατρίδα.
 Αποικισμός λοιπόν ήταν η μετακίνηση, πολλές
φορές αναγκαστική, ορισμένων κατοίκων μιας
πόλης-κράτους και η εγκατάστασή τους σε μια
άλλη περιοχή, με σκοπό την ίδρυση μιας νέας
πόλης-κράτους.

Οι λόγοι της αποικιακής εξάπλωσης : οικονομικοί και
πολιτικοί
οικονομικοί
• Η αύξηση του πληθυσμού με συνέπεια την έλλειψη καλλιεργήσιμης γης
(«στενοχωρία» → στενότητα χώρου )και την επιθυμία για την απόκτησή της
αλλού
οικονομικοί
• Η αναζήτηση πρώτων υλών για τα βιοτεχνικά προϊόντα, και ιδιαίτερα σιδήρου
πολιτικοί
• Οι πολιτικές συγκρούσεις μέσα στις πόλεις που, όταν τελείωναν,
δημιουργούσαν ηττημένους και δυσαρεστημένους από την επικράτηση των
πολιτικών αντιπάλων τους

Η ναυπήγηση μεγαλύτερων και ασφαλέστερων σκαφών βοήθησε πολύ στη
διάπλευση των ανοιχτών θαλασσών και στην ανάπτυξη του εμπορίου
Ιστιοφόρο εμπορικό πλοίο από κύλικα του 6ου π.Χ. αιώνα
(Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο).

Ο β΄αποικισμός υπό της αιγίδα της πόλης - κράτους
 Η οργάνωση μιας αποικιακής αποστολής ανήκε στην πόλη-
κράτος που έστελνε τους αποίκους προς εγκατάσταση – ήταν
η μητρόπολη , η μητέρα – πόλη
 Σπουδαίο ρόλο στην εκλογή του κατάλληλου τόπου είχε το
μαντείο των Δελφών : οι ιερείς, διαθέτοντας τις κατάλληλες
επαφές με ανθρώπους που ταξίδευαν ή με προηγούμενους
αποίκους, συνήθως έκαναν υποδείξεις προς τη σωστή
κατεύθυνση
 Έτσι, το μαντείο κέρδιζε σε κύρος , φήμη και αφιερώματα

Προκειμένου να επιλεγεί ένας τόπος για την ίδρυση αποικίας,
θα έπρεπε να πληρούνται οι παρακάτω προϋποθέσεις :
Να έχει
φυσική
οχύρωση
Να
βρίσκεται
κοντά σε
θάλασσα
με απάνεμο
λιμάνι
Να διαθέτει
πλούσια
καλλιεργήσι
μη γη

Η αναχώρηση των αποίκων
 Αρχηγός της αποστολής οριζόταν ένα άτομο που έχαιρε
γενικής εκτίμησης, είχε αναμφισβήτητες ικανότητες και
καταγόταν συνήθως από αριστοκρατικό γένος .Ήταν ο
οικιστής
 Στην αποχαιρετιστήρια επίσημη τελετή οι άποικοι έπαιρναν
μαζί τους το ιερό πυρ από το βωμό της μητρόπολης το οποίο
θα έκαιγε και στο βωμό της νέας τους πόλης, συμβολίζοντας
τους στενούς δεσμούς μητρόπολης και αποικίας
 Ωστόσο, η νέα πόλη ανέπτυσσε δική της οργάνωση και
θεσμούς , ενώ ήταν ελεύθερη να συνάψει εμπορικές σχέσεις
και συμμαχίες με άλλες πόλεις

Η σχέση μητρόπολης και αποικίας : Διατυπώστε τα
συμπεράσματά σας, αφού μελετήσετε την επόμενη πηγή
 Στο μεταξύ οι Κορίνθιοι, επειδή η
Ποτίδαια είχε αποστατήσει από την
αθηναϊκή συμμαχία και ο
αθηναϊκός στόλος βρισκόταν στα
μακεδονικά παράλια, φοβήθηκαν
για την τύχη της πόλης .Κι επειδή
θεώρησαν τον κίνδυνο της
Ποτίδαιας δικό τους κίνδυνο,
στέλνουν Κορίνθιους εθελοντές και
άλλους Πελοποννήσιους
μισθοφόρους , συνολικά χίλιους
εξακόσιους οπλίτες και
τετρακόσιους ελαφρά οπλισμένους
 Θουκυδίδης Α, 60, μετάφραση
Οι Χαλκιδείς από την Εύβοια πρώτοι ίδρυσαν
αποικίες στη Χαλκιδική, δίνοντας στη χερσόνησο
το όνομά της - η σημαντικότερη ήταν η Όλυνθος
Η Κόρινθος, επίσης, είχε ιδρύσει στη
Χαλκιδική την Ποτίδαια

Παρατηρήστε τις περιοχές του β΄ελληνικού αποικισμού ,
προσέχοντας ιδιαίτερα τις μητροπόλεις και τις αποικίες

Παρακολουθήστε τους δρόμους της αποικιακής κίνησης ( με
κόκκινο επισημαίνονται οι ιωνικές αποικίες και με μπλε οι
δωρικές )

Στην ευρύτερη περιοχή του Εύξεινου Πόντου (Ελλήσποντος, Προποντίδα,
Βόσπορος), οι πόλεις που πρώτες δημιούργησαν αποικίες ήταν η Μίλητος
και τα Μέγαρα. Σημαντική αποικία των Μεγαρέων στην ευρωπαϊκή ακτή
του Βοσπόρου ήταν το Βυζάντιο.
Οι Μιλήσιοι
ίδρυσαν πολλές
αποικίες στον
Εύξεινο Πόντο (
Σινώπη, Αμισός,
Τραπεζούντα κ.α.
) ελέγχοντας το
εμπόριο της
περιοχής.
Αγόραζαν από
τους ντόπιους
δημητριακά,
ξυλεία, δέρματα
,δούλους και
τους πουλούσαν
λάδι, κρασί και
βιοτεχνικά
προϊόντα :
αγγεία, όπλα ,
κοσμήματα.

Οι ελληνικές αποικίες στη Δύση
 Στην Κάτω (νότια) Ιταλία και
Σικελία ιδρύθηκαν τόσες πολλές
ελληνικές αποικίες, ώστε η περιοχή
ονομάστηκε Μεγάλη Ελλάδα.
Ανάμεσά τους ξεχώρισαν ο Τάρας,
αποικία της Σπάρτης, ο Κρότωνας
και η Σύβαρη, αποικίες των Αχαιών
της Πελοποννήσου, η Κύμη, αποικία
της Χαλκίδας και οι Συρακούσες,
αποικία των Κορινθίων στη Σικελία.
 Ακόμη πιο δυτικά, οι Φωκαείς, από
τη Φώκαια (το όνομα από τις
πολλές φώκιες )της Μικράς Ασίας,
ίδρυσαν στις νότιες ακτές της
σημερινής Γαλλίας τη Μασσαλία.
Αργότερα οι κάτοικοι της
Μασσαλίας ίδρυσαν αποικίες στις
ακτές της σημερινής Ισπανίας.

Πώς υποδέχονταν οι ντόπιοι πληθυσμοί τους Έλληνες
αποίκους ; Μελετήστε το κείμενο και απαντήστε
 Ελληνικά αντικείμενα που βρέθηκαν στα
ενδότερα των Λεοντίνων, σε χώρους
όπου ζούσαν ιθαγενείς, καθώς και
ελληνικοί τάφοι που ανακαλύφθηκαν
στις νεκροπόλεις μαρτυρούν αφενός τη
γρήγορη και αρμονική συνύπαρξη
Ελλήνων και Σικελών και αφετέρου τον
πραγματικό εξελληνισμό των
αυτοχθόνων.
 Σε παρόμοια συμπεράσματα οδηγούν
και οι έρευνες στην περιοχή της
Κατάνης: επιβίωση των ιθαγενών, αλλά
συνάμα πρώιμος εξελληνισμός τους και
ειρηνική συμβίωση με τους αποίκους.
 Αντίθετα, οι ανασκαφές στα περίχωρα
της Γέλας και των Συρακουσών
αποκάλυψαν εντελώς άλλα πράγματα:
εξαφάνιση των εγχώριων οικισμών και
αντικατάστασή τους από ελληνικά
στρατιωτικά κτίσματα, δηλαδή φρούρια,
πράγμα που αποδεικνύει εχθρικές
σχέσεις και αντίσταση στον
εξελληνισμό.
 Σε άλλες περιοχές, και ιδιαίτερα στα
δυτικά του νησιού, τα ελληνικά
αντικείμενα μαρτυρούν μάλλον την
ύπαρξη εμπορικών σχέσεων παρά τον
εξελληνισμό των ιθαγενών.
C. Mossé, Η Αρχαϊκή Ελλάδα, Μ.Ι.Ε.Τ., μετ. Στρ. Πασχάλη,
Αθήνα 2001, σ. 131

Οι συνέπειες της αποικιακής εξάπλωσης - η ζωή αλλάζει
• Χάρη στην εισαγωγή μετάλλων από τις αποικίες και στην
ανάπτυξη της βιοτεχνίας ( με τη χρησιμοποίηση δούλων ) πολλά
νέα επαγγέλματα δημιουργούνται , όπως του αγγειογράφου, του
ζωγράφου των αγγείων
• εξαπλώνεται η χρήση του νομίσματος στις συναλλαγές
• Με την ανάπτυξη του εμπορίου και της κατανάλωσης οι έμποροι
(οι εν πορεία, οι χονδρέμποροι) αποκτούν μόνιμους χώρους
διάθεσης των εμπορευμάτων τους .Παράλληλα συνυπάρχουν και
οι κάπηλοι( λιανέμποροι, μικροπωλητές )
οικονομικές
• Ως αποτέλεσμα της οικονομικής ανάπτυξης μια νέα ισχυρή
κοινωνική τάξη αναδεικνύεται : είναι η τάξη των βιοτεχνών,
εμπόρων και πλοιοκτητών που θα διεκδικήσει την εξουσία από
τους ευγενείς και θα προκαλέσει πολιτικές μεταβολές
•
κοινωνικές
• Με τον αποικισμό οι Έλληνες ήρθαν σ’ επαφή με άλλους λαούς
διευρύνοντας τον πνευματικό τους ορίζοντα, ενώ συγχρόνως
υπήρξαν και γόνιμες αλληλεπιδράσεις : για παράδειγμα, το
ελληνικό αλφάβητο διαδόθηκε από τους Έλληνες της Κάτω Ιταλίας
στους λαούς που κατοικούσαν εκεί και αποτέλεσε τη βάση για το
λατινικό αλφάβητο
πολιτισμικές

 Οι Λυδοί έχουν παραπλήσια
έθιμα με τους Έλληνες. Πρώτοι
αυτοί, όσο ξέρουμε από τους
ανθρώπους, έκοψαν και έθεσαν
σε κυκλοφορία νομίσματα σε
χρυσό και ασήμι, κι αυτοί πάλι
πρώτοι έγιναν μεταπράτες (
έμποροι, μεσάζοντες ).
 Ηροδότου, Ιστορία, 1. 94 (μετ. Δ.
Μαρωνίτη)
ΤΟ ΝΟΜΙΣΜΑ ΚΑΙ
Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ

Σήμερα, σε κάποια απομακρυσμένα χωριά της Κάτω Ιταλίας, οι γεροντότεροι
μιλούν μια παράξενη γλώσσα , το λεγόμενο κατωιταλικό ιδίωμα .Παρατηρήστε
μερικά δείγματά της και διατυπώστε τις υποθέσεις σας για το τι μπορεί να
συμβαίνει :
α.) Απόσπασμα από το δημοφιλές τραγούδι "Καληνύφτα"
 Εβώ πάντα σε σένα
πενσέω,
γιατί σένα φσυχή μου
'γαπώ,
τσαι που πάω, που
σύρνω, που στέω
στην καρδιά μου
πάντα σένα βαστώ
 Εγώ πάντα εσένα
σκέφτομαι,
γιατί εσένα ψυχή μου
αγαπώ,
και όπου πάω, όπου
σέρνομαι, όπου
στέκομαι,
στην καρδιά μου πάντα
εσένα βαστώ.
Κατωιταλικά Κοινή νεοελληνική

β.) Ένα άλλο δημώδες άσμα (Agapi mu fidella «Αγάπη μου
πιστή») είναι το εξής:
 Sta korafais su
ssianonna linari
Ce 'delrampise mesa
sto chloro
Sekundu motti
skonnete o fengari
Atto krovatti tu orio,
parfeto.
 Στο χωραφάκι σου
μάζευα λινάρι
και άστραψε μέσα
στο πράσινο,
όπως όταν σηκώνεται
το φεγγάρι
απ' το κρεβάτι του,
ωραίο, λαμπρό.
Κατωιταλικά Κοινή Ελληνική

Πηγές
 Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών , τ. β : αρχαϊκός
Ελληνισμός
 Πρόγραμμα «Ψηφιακή τάξη», λογισμικό : Η ίδρυση μιας αποικίας στα
πλαίσια του β΄ αποικισμού
 Ιστορία των αρχαίων χρόνων, Λ.Τσακτσίρα, Μ. Τιβέριου
 Αρχαία Ιστορία Α Γυμνασίου, Κατσουλάκου, Κοκκορού – Αλευρά,
Σκουλάτου
 Αρχαία Ιστορία Α Γυμνασίου, βιβλίο εκπαιδευτικού
 Λίγη Ακόμη Ιστορία , Ψηφιακή Βιβλιοθήκη –www.repository.edulll.gr
 www.wikipedia.org
 http://www.richmond.edu/

Ο Β΄ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ
ΑΠΟΙΚΙΣΜΟΣ
8ος - 6ος αιώνας
elissabet

Ποιοι είναι οι προορισμοί των
Ελλήνων;
 Ο Εύξεινος Πόντος
 Η Ιταλία
 Η Ιβηρική Χερσόνησος

Χάρτης της ευρύτερης
περιοχής της Μαύρης
Θάλασσας. Πολλές από
τις αποικιακές αποστολές
που οργανώθηκαν στο
πλαίσιο του Β΄ Ελληνικού
Αποικισμού κατευθύν-
θηκαν προς τη Μαύρη
Θάλασσα όπου και δη-
μιουργήθηκαν ορισμένες
από τις σημαντικότερες
ελληνικές αποικίες.
Πηγή: Boardman J., Οι
αρχαίοι Έλληνες στην
υπερπόντια εξάπλωσή
τους: πρώτες αποικίες και
το εμπόριο τους,
Ινστιτούτο του Βιβλίου-Α.
Καρδαμίτσα, Αθήνα 1996,
σ. 301. Επεξεργασία: ΊΜΕ

Χάρτης της Κάτω Ιταλίας και της
Σικελίας. Πολλές από τις ελληνικές
αποικιακές αποστολές που έγιναν στο
πλαίσιο του Β΄ Ελληνικού Αποικισμού
κατευθύνθηκαν προς την περιοχή αυτή
με αποτέλεσμα την ανάπτυξη πολλών
και σημαντικών ελληνικών
εγκαταστάσεων. Η ιδιαίτερη ακμή που
γνώρισαν αυτές οι ελληνικές πόλεις
είχε ως αποτέλεσμα να αποδοθεί στην
περιοχή η ονομασία Μεγάλη Ελλάδα.
Πηγή: Boardman J., Οι αρχαίοι
Έλληνες στην υπερπόντια εξάπλωσή
τους: πρώτες αποικίες και το εμπόριο
τους, Ινστιτούτο του Βιβλίου-Α.
Καρδαμίτσα, Αθήνα 1996, σ. 202.
Επεξεργασία: ΊΜΕ.

• Ο καινοτόμος
της
μαθηματικής
σκέψης
Πυθαγόρας ο
Σάμιος.
Ίδρυσε τη
φιλοσοφική
του σχολή
στον
Κρότωνα.

Τα αίτια
 Υπερπληθυσμός το καλλιεργήσιμο
έδαφος δεν επαρκεί για τη διατροφή του
πληθυσμού
 Οι ευγενείς συγκεντρώνουν τη γη
 Στενοχωρία ανάγκη αναζήτησης
καλλιεργήσιμης γης
 Ανάγκη για προμήθεια μετάλλου
 Πολιτικοί λόγοι

Ο μεγάλος
Αθηναίος
νομοθέτη
ς και
ποιητής
Σόλωνας.

Διαδικασία
Η πόλη από την οποία έφευγαν οι άποικοι ονομαζόταν Μητρόπολη
Ο αποικισμός γινόταν οργανωμένα και με συγκεκριμένη διαδικασία:
 Αρχικά γινόταν επιλογή της θέσης με κριτήρια την πλούσια
ενδοχώρα, το απάνεμο λιμάνι και την οχυρή τοποθεσία.
 Κριτήρια επιλογής επίσης ήταν η ύπαρξη νερού, οι δυσκολίες
εγκατάστασης και η αντίδραση των γηγενών.
 Η αναχώρηση γινόταν οργανωμένα με επισημότητα και τελετές.
 Ο οικιστής ήταν ο αρχηγός της αποστολής. Επρόκειτο για
αριστοκράτη με κοινωνική αποδοχή και προσόντα.
 Η αποικία διατηρούσε καλές σχέσεις με τη μητρόπολη. Είχε
αυτονομία στη συμμετοχή της σε συμμαχίες (πολιτική ανεξαρτησία)
και στην ανάπτυξη της οικονομίας της.

Τρία από τα πρώτα ελληνικά νομίσματα που κυκλοφόρησαν γύρω στο 600 π.Χ.Αριστερά:
νόμισμα από ήλεκτρο προερχόμενο από τη Σάμο [Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο,
Νομισματική Συλλογή].Στο κέντρο: ένα από τα παλαιότερα νομίσματα της Αίγινας με έμβλημα
μια χελώνα [Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, Νομισματική Συλλογή].Δεξιά: το παλαιότερο
ενεπίγραφο ελληνικό νόμισμα από ήλεκτρο με έμβλημα ένα ελάφι [Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο].

Η ελληνική αποικία της
Κυρήνης εξασφάλισε ευημερία
με το εμπόριο του σιλφίου, ενός
πολύτιμου αρωματικού και
φαρμακευτικού φυτού. Στην
παράσταση από κύλικα του 6ου
αι. π. Χ. εικονίζεται ο βασιλιάς
Αρκεσίλας να επιβλέπει το
ζύγισμα και τη φόρτωση
σιλφίου.
[Παρίσι, Μουσείο Λούβρου].

Οι συνέπειες
 Εκτονώθηκε το πληθυσμιακό πρόβλημα
 Οι φτωχοί βρήκαν γη
 Ανάπτυξη οικονομίας, βιοτεχνίας, εμπορίου
 Χρησιμοποίηση νομισμάτων ανάδειξη νέων
κοινωνικών ομάδων που διεκδικούν συμμετοχή στην
εξουσία
 Στις αποικίες γεννιούνται νέες ιδέες που επηρεάζουν και
τις πόλεις - κράτη στην κυρίως Ελλάδα
 Διάδοση ελληνικού πολιτισμού και συχνά εξελληνισμός
αυτοχθόνων

Γεωγραφία Ε΄ 4.47. ΄΄ Το ελληνικό στοιχείο στις αρχαίες ελληνικές εστίες ΄΄

Empfohlen

Empfohlen

Weitere ähnliche Inhalte

Was ist angesagt?

Was ist angesagt? (20)

Andere mochten auch

Andere mochten auch (6)

Ähnlich wie Γεωγραφία Ε΄ 4.47. ΄΄ Το ελληνικό στοιχείο στις αρχαίες ελληνικές εστίες ΄΄

Ähnlich wie Γεωγραφία Ε΄ 4.47. ΄΄ Το ελληνικό στοιχείο στις αρχαίες ελληνικές εστίες ΄΄ (20)

Mehr von Χρήστος Χαρμπής

Mehr von Χρήστος Χαρμπής (20)

Kürzlich hochgeladen

Kürzlich hochgeladen (20)

Γεωγραφία Ε΄ 4.47. ΄΄ Το ελληνικό στοιχείο στις αρχαίες ελληνικές εστίες ΄΄