Ιστορία Δ΄ 3 . 16: ΄΄Ο περσικός κίνδυνος΄΄

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής
http://xristx.blogspot.gr/
Ιστορία Δ΄- Ενότητα 3η - Μάθημα 16ο
:
΄΄ Ο περσικός κίνδυνος ΄΄

Κεθάιαην 16
Ο πεξζηθόο θίλδπλνο
Οη Πέξζεο ήζειαλ λα έρνπλ πην κεγάιν θξάηνο κε πην πνιιέο πόιεηο γηα
απηό πνιέκεζαλ ηνπο Έιιελεο γηα λα πάξνπλ θαη ηηο δηθέο ηνπο πόιεηο.
Οη Πέξζεο κε αξρεγό ην Μαξδόλην ην πήξαλ ηε Μαθεδνλία
αιιά ηα πινία ηνπο θαηαζηξάθεθαλ ζην Άζσο θαη έηζη νη Πέξζεο
γύξηζαλ ζηελ Πεξζία.
Ο βαζηιηάο ησλ Πεξζώλ ν Γαξείνο ζπλέρηζε ηνλ πόιεκν κε ηνπο
Έιιελεο ην . Ο Γάηεο θαη ν Αξηαθέξλεο έθηαζαλ κε ηα
πινία ηνπο ζην Μαξαζώλα ζηελ Αζήλα .
Οη Έιιελεο κε αξρεγό ηνλ Μηιηηάδε λίθεζαλ ηνπο Πέξζεο θαη ηνπο
έδησμαλ από ηελ Αζήλα.
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr
eva-edu

18
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 16
Ο περσικός κίνδυνος
Την εποχή αυτή οι Πέρσες…
.... προσπαθούσαν να μεγαλώσουν το κράτος
τους.
… συγκρούστηκαν με τους Έλληνες.
▼
Αφορμή στάθηκε η βοήθεια της Αθήνας και της
Ερέτριας στους Έλληνες της Μ. Ασίας.
Ο βασιλιάς των Περσών Δαρείος...
Οι Αθηναίοι…
Αποφάσισαν να
αντιμετωπίσουν τους Πέρσες
στο Μαραθώνα.
Δεν ήθελαν οι Πέρσες να
πλησιάσουν στην
Αθήνα.
10.000 Αθηναίοι
και
1.000 Πλαταιείς
με αρχηγό το Μιλτιάδη παρατάχθηκαν
απέναντι από τους Πέρσες.
Προετοίμασαν μεγάλη εκστρατεία. Στρατός και στόλος με αρχηγό το Μαρδόνιο
κινήθηκε κατά της Ελλάδας (492 π.Χ.).
Ο στρατός των Περσών πέρασε το
Ελλήσποντο κι έφτασε στην Μακεδονία.
▼
Ο στόλος είχε την ίδια κατεύθυνση.
▼
Ο περσικός στόλος καταστράφηκε από
θαλασσοταραχή στα παράλια του Άθω.
▼
Η Μακεδονία υποτάχθηκε.
Ο Μαρδόνιος αναγκάζεται να γυρίσει στην
Περσία.
… αποφάσισε
να συνεχίσει τον
πόλεμο.
… ήθελε να τιμωρήσει
τους Αθηναίους και
τους Ερετριείς.
490 π.Χ.
Ο περσικός στόλος
με αρχηγούς το Δάτη
και τον Αρταφέρνη
κατέστρεψε την
Ερέτρια.
Στη συνέχεια κατευθύνθηκαν στο
Μαραθώνα κι αγκυροβόλησαν.
Το σχέδιο του Μιλτιάδη…

19
Το σχέδιο του Μιλτιάδη
«Νενικήκαμεν»
Παρέταξε το
στρατό σε
κατηφορικό
έδαφος κοντά στον
περσικό στρατό.
Ενίσχυσε τα
πλάγια της
παράταξης.
Στο κέντρο ήταν
λιγότεροι
στρατιώτες.
Οι Αθηναίοι δεν είχαν
τόξα.
▼
Έπρεπε να τρέξουν
για να γλιτώσουν από
τα βέλη.
Με το σύνθημα
όρμησαν προς
τους Πέρσες.
Στη μάχη σώμα με
σώμα οι Αθηναίοι
ήταν καλύτεροι.
Τα άκρα του στρατού
νίκησαν και κύκλωσαν
τους Πέρσες.
Οι Πέρσες υποχώρησαν,
επιβιβάστηκαν στα πλοία
κι έφυγαν.
Οι Αθηναίοι νίκησαν.
▼
Ένας στρατιώτης
έφερε τη χαρούμενη
είδηση στην Αθήνα.
«Νενικήκαμεν»
Κατερίνα Καραλή - Κανέλλος Κανελλόπουλος

Πιτσίλκα Ελένη xristx.blogspot.gr Χρήστος Χαρµπής
16ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Ο ̟ερσικός κίνδυνος
Ερωτήµατα
1. Με ̟οια αφορµή συγκρούστηκαν οι Πέρσες µε τους Έλληνες;
2. Πώς οργανώθηκε και ̟ώς εξελίχθηκε η εκστρατεία των Περσών
ενάντια στους Έλληνες;
3. Οι Πέρσες ξαναε̟ιτέθηκαν στους Έλληνες;
4. Περίγραψε µε λίγα λόγια τη µάχη του Μαραθώνα.
Έλληνες
Πέρσες
Οι Έλληνες µετά την
κατα̟ληκτική οργάνωση
του Μιλτιάδη
̟ερικύκλωσαν τους
Πέρσες και τους νίκησαν.
Μετά τη δεύτερη νίκη των Ελλήνων
εναντίον των Περσών, στο Μαραθώνα,
ένας Αθηναίος έτρεξε ̟ίσω στην Αθήνα
για να φέρει τα καλά νέα.
Ο νέος αυτός ονοµάστηκε
µαραθωνοδρόµος και α̟ό τότε η µεγάλες
διαδροµές ονοµάζονται µαραθώνιοι.

Ξεκίνησαν εκστρατεία, δηλαδή πόλεμο εναντίον των Ελλήνων.
Ήθελε και προσπαθούσε να επεκταθεί.
Ο Περσικός στρατός προσπαθούσε να κατακτήσει περισσότερες
περιοχές.
Το περσικό κράτος
Ως αφορμή, δηλαδή για να δικαιολογήσουν την εκστρατεία,
βρήκαν το ότι οι Ελληνικές πόλεις (Αθήνα & Ερέτρια) είχαν
στείλει βοήθεια στους Έλληνες της Μ.Ασίας.

Ήθελε και προσπαθούσε
να επεκταθεί, δηλαδή να
κατακτήσει περισσότερες
περιοχές.
Ποια ήταν η αιτία και ποια η αφορμή της εκστρατείας των
Περσών εναντίον των Ελλήνων; Τοποθέτησε σωστά τις θέσεις!
Η βοήθεια που είχαν
στείλει Ελληνικές πόλεις
(Αθήνα & Ερέτρια) στους
Έλληνες της Μ.Ασίας και γι’
αυτό έπρεπε να
τιμωρηθούν.
ο πραγματικός
λόγος
η δικαιολογία

Ο χάρτης της Περσικής εκστρατείας εναντίον των Ελλήνων

Η Περσική εκστρατεία εναντίον της Ελλάδας
Αρχηγός:
Μαρδόνιος

Ξεκινάει 2η εκστρατεία,
δηλαδή πόλεμο εναντίον των Ελλήνων.
Τοποθέτησε σωστά τις θέσεις!
Θα συνεχίσω τον πόλεμο! Η
Αθήνα και η Ερέτρια πρέπει να
τιμωρηθούν! Δεν έπρεπε να
βοηθήσουν τους Έλληνες της
Μ.Ασίας!
Ο βασιλιάς των Περσών Δαρείος
Θα συνεχίσω τον πόλεμο! Το
Περσικό κράτος θα επεκταθεί,
θα μεγαλώσει! Θα κατακτήσω
κι’ άλλες περιοχές!

Ξεκινάει 2η εκστρατεία, δηλαδή πόλεμος εναντίον των Ελλήνων.
Ο βασιλιάς των Περσών Δαρείος
Καταστρέφει την Ερέτρια.

10 χιλιάδες Αθηναίοι + 1000 Πλαταιείς
Μάχη του Μαραθώνα
Αρχηγός: Μιλτιάδης
Δεν είχαν τόξα.
Όμως στη μάχη σώμα με σώμα ήταν
καλύτεροι!
Έτσι, ξεγέλασαν τους Πέρσες για να
πολεμήσουν σε μάχη σώμα με σώμα.

Το σχέδιο του Μιλτιάδη:
Ο Ελληνικός στρατός (πράσινο
χρώμα) παρατάχθηκε, δηλαδή
στήθηκε σαν ένα ανάποδο Π.
Τα δύο άκρα ήταν ενισχυμένα,
ενώ το κέντρο είχε λιγότερους
στρατιώτες.
Τα δύο άκρα νίκησαν τον Περσικό
στρατό και τον περικύκλωσαν.
Έτσι, οι Πέρσες αναγκάστηκαν να
τρέξουν προς τα πλοία τους για να
σωθούν.

Μάχη του Μαραθώνα - Αναπαράσταση
Για να δεις το βίντεο, επέλεξε προβολή παρουσίασης (slide show)  από
τρέχουσα διαφάνεια (from current slide)

Τελικό αποτέλεσμα: τοποθέτησε τις καρτέλες στη σωστή θέση

Παράθεμα: Η παλικαριά των Αθηναίων στο Μαραθώνα
(Ηρόδοτος, Ιστορία Στ’, 112 – διασκευή)
Μόλις δόθηκε το σύνθημα, οι Αθηναίοι όρμησαν τρέχοντας
εναντίον των Περσών. Η απόσταση που χώριζε τους δύο
στρατούς δεν ήταν μικρότερη από 1800 μέτρα. Οι Πέρσες
βλέποντάς τους να έρχονται καταπάνω τους τρέχοντας,
ετοιμάζονταν να τους αντιμετωπίσουν. Πίστευαν μάλιστα πως
οι Αθηναίοι θα οδηγούνταν στον αφανισμό γιατί ήταν λίγοι
και δεν είχαν ιππικό, ούτε τοξότες για να τους υποστηρίξουν.
Τέτοια ταπεινωτική γνώμη σχημάτισαν γι’ αυτούς οι Πέρσες!
Οι Αθηναίοι, μόλις ήρθαν στα χέρια με τους εχθρούς,
μάχονταν με εξαιρετική παλικαριά. Πραγματικά, απ’ όσο
είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε, πρώτοι αυτοί απ’ όλους τους
Έλληνες επιτέθηκαν τρέχοντας εναντίον των εχθρών. Και
πρώτοι μάλιστα δε φοβήθηκαν στη θέα της μηδικής
(περσικής) στολής και των αντρών που τη φορούσαν.

Παράθεμα: Πολύ αργά τώρα πια!
(Ηρόδοτος, Ιστορία Στ’, 112 – διασκευή)
Οι Σπαρτιάτες έστειλαν δύο χιλιάδες στρατιώτες στην Αθήνα
μετά την πανσέληνο. Αυτοί βιάστηκαν τόσο πολύ να φτάσουν,
ώστε έκαναν τη διαδρομή Αθήνα – Σπάρτη μέσα σε δυο μέρες.
Έφτασαν όμως μετά τη μάχη και ζήτησαν να δουν τους
Πέρσες. Εκείνοι τους πήγαν τότε στο Μαραθώνα και τους
είδαν. Θαύμασαν τους Αθηναίους, τους έδωσαν συγχαρητήρια
για τη λαμπρή νίκη τους και έφυγαν για τη Σπάρτη.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 16
Ο ΠΕΡΣΙΚΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΣ
ΠΕΡΣΕΣ : Συγκρούστηκαν με τους Έλληνες.
Σκοπός τους: το μεγάλωμα του κράτους τους
ΑΦΟΡΜΗ (για να πετύχουν το σκοπό τους):
Η βοήθεια των Αθηναίων και των Ερετριαίων
στους Έλληνες της Μικράς Ασίας
ΜΑΡΔΟΝΙΟΣ: ΜΕΓΑΛΗ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ 492π.Χ.
ΣΤΡΑΤΟΣ ΣΤΟΛΟΣ
Πέρασε τον Ελλήσπονδο
Έφτασε στη Μακεδονία
Έπλεε στο Αιγαίο
Υποτάχθηκε στους Πέρσες έπαθε μεγάλη καταστροφή
(από θαλασσοταραχή)
στον Άθω
Ο Μαρδόνιος αναγκάστηκε
να γυρίσει στην Περσία
ΔΑΡΕΙΟΣ: συνεχίζει τον πόλεμο
Θέλει να καταστρέψει Αθηναίους και Ερετριείς
ΔΑΤΗΣ
ΑΡΤΑΦΕΡΝΗΣ 490 π.Χ. Πλέοντας στο Αιγαίο , ο περσικός
στόλος , φτάνει και καταστρέφει
την Ερέτρια.
Κατευθύνεται μετά στο Μαραθώνα.
ΑΘΗΝΑΙΟΙ: Αποφασίζουν να αμυνθούν στο Μαραθώνα
Δε θέλουν να πλησιάσουν οι Πέρσες την Αθήνα.
Βασιλιάς των
Περσών

Η ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΜΑΡΑΘΩΝΑ 490 π.Χ.
ΑΡΧΗΓΟΙ
ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΕΡΣΕΣ
Μιλτιάδης Δάτης και Αρταφέρνης
Σχέδιο μάχης
• 10.000 Αθηναίοι και Πλαταιείς παρατάχθηκαν από τον
Μιλτιάδη σε κατηφορικό έδαφος.
• Ενίσχυσε τα άκρα αποδυνάμωσε το κέντρο.
• Πολεμούσαν χωρίς τόξα .
• Η μάχη έγινε σώμα με σώμα.
• Τα δυο άκρα της ελληνικής παράταξης , νίκησαν και
κύκλωσαν το περσικό κέντρο.
• Οι Πέρσες υποχώρησαν προς τα πλοία και έφυγαν
• Ένας στρατιώτης τρέχοντας έφερε την είδηση στην Αθήνα.
Πέννυ Θεοδωρούδη

ΙΣΤΟΡΙΑ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 16 ( Ο περσικός κίνδυνος)
1. Ποια ήταν η πρώτη εκστρατεία των Περσών κατά των Ελλήνων;
Το 492 π.Χ. ο Πέρσης στρατηγός Μαρδόνιος µε πολυάριθµο στρατό και
στόλο πέρασε τον Ελλήσποντο και έφτασε στη Μακεδονία, η οποία τελικά
υποτάχτηκε στους Πέρσες. Ο στόλος τους όµως καταστράφηκε στα
παράλια του Άθω, καθώς ξέσπασε µεγάλη τρικυµία. Μετά το γεγονός αυτό
ο Μαρδόνιος αναγκάστηκε να γυρίσει στην Περσία.
2. Ποια ήταν η δεύτερη εκστρατεία των Περσών κατά των
Ελλήνων;
Το 490 π.Χ., ύστερα από διαταγή του βασιλιά των Περσών ∆αρείου, ο
οποίος ήθελε να τιµωρήσει τους Αθηναίους και τους Ερετριείς, ξεκίνησε η
δεύτερη εκστρατεία των Περσών κατά των Ελλήνων. Ο στόλος των
Περσών µε αρχηγούς το ∆άτη και τον Αρταφέρτη έφτασε στην Ερέτρια και
την κατέστρεψε. Στη συνέχεια αγκυροβόλησε στα παράλια του
Μαραθώνα. Εκεί το ελληνικό στράτευµα χάρη στη στρατηγική του
Αθηναίου Μιλτιάδη, κατόρθωσε να κυκλώσει τους Πέρσες και να τους
τρέψει σε φυγή.
3. Ποια στρατηγική εφάρµοσε ο Μιλτιάδης στη µάχη του
Μαραθώνα;
Η δύναµη των Ελλήνων στο Μαραθώνα ήταν 10.000 Αθηναίοι και 1.000
Πλαταιείς. Για να αντιµετωπίσει ο Μιλτιάδης την αριθµητική υπεροχή των
Περσών, ενίσχυσε τα άκρα του ελληνικού στρατεύµατος και άφησε
αδύνατο το κέντρο του βάζοντας εκεί λιγότερους στρατιώτες. Όταν άρχισε
η µάχη οι Έλληνες επιτέθηκαν µε ορµή και αιφνιδίασαν τους Πέρσες. Τα
δύο άκρα του ελληνικού στρατεύµατος κατόρθωσαν να κυκλώσουν το
περσικό κέντρο και να το χτυπήσουν. Με αυτό το ιδιοφυές στρατηγικό
σχέδιο του Μιλτιάδη οδηγήθηκαν οι Έλληνες σε σηµαντική νίκη.
tzikasmt.wikispaces.com

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:___________________________________ __/__/_______
1. Σημειώνω Σ για σωστό και Λ για λάθος.
 Οι Πέρσες εκστράτευσαν στην Ελλάδα για να αποκτήσουν
περισσότερα εδάφη. 
 Από την
Περσία ο στόλος αγκυροβόλησε κατευθείαν στην Αθήνα. 
 Βασιλιάς
των Περσών ήταν ο Μαρδόνιος. 
 Η μάχη
του Μαραθώνα έγινε το 490 π.Χ. 
 Οι
Αθηναίοι νίκησαν τους Πέρσες. 
2. Συμπληρ
ώνω τα κενά με τις λέξεις που λείπουν.
• Ο
βασιλιάς των Περσών, ο ……………………………………. οργάνωσε νέα εκστρατεία κατά
της Ελλάδας.
• Δέκα
χιλιάδες …………………………………….
και χίλιοι ………………………………….
πολέμησαν με την ελληνική παράταξη.
• Στη
μάχη του ……………………………………….., που έγινε το 490 π.Χ., αρχηγός των
Ελλήνων ήταν ο ……………………………………………
3. Η
ακροστιχίδα του Δαρείου.
1 Δ

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:___________________________________ __/__/_______
1. Ο ένας από τους δύο στρατηγούς του
Δαρείου.
2. Ο δεύτερος στρατηγός του Δαρείου.
3. Ο Άθως είναι περιοχή του Αγίου …
4. Οι Πέρσες την κατέστρεψαν.
5. Ως αφορμή της εκστρατείας πρόβαλε
τη βοήθεια των Ελλήνων στις ελληνικές
πόλεις κατά την ……. επανάσταση.
6. Αρχηγός των Ελλήνων (με άρθρο).
7. Πριν αποφασίσουν πώς να αμυνθούν
οι Έλληνες έκαναν….
Παλάνης Αθανάσιος
2 Α
3 Ρ
4 Ε
5 Ι
6 Ο
7 Σ

Ενότητα 16
Ιστορία Δ΄ Δημοτικού
ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΜΑΡΚΑΚΗΣ

Η περσική αυτοκρατορία

Την εποχή αυτή οι Πέρσες προσπαθούν
να μεγαλώσουν ακόμη περισσότερο το
κράτος τους
Σύγκρουση με τους Έλληνες
Αφορμή… η βοήθεια των Αθηναίων και
των Ερετριέων στους Έλληνες της Μ.
Ασίας

Προετοίμασαν μεγάλη
εκστρατεία. Στρατός και
στόλος ετοιμάστηκαν
γρήγορα με αρχηγό τον
Μαρδόνιο κατά της Ελλάδας. Η Μακεδονία
υποτάχτηκε στους Πέρσες, ο στόλος τους
όμως καταστράφηκε από θαλασσοταραχή
στα παράλια του Άθω. Ο Μαρδόνιος
αναγκάζεται να γυρίσει στην Περσία

Μαρδόνιος, αρχηγός
του περσικού στρατού
και γαμπρός του
βασιλιά Δαρείου

Δαρείος (εικόνα δίπλα)
Βασιλιάς των Περσών
Αποφάσισε να συνεχίσει
τον πόλεμο,
περισσότερο για να
τιμωρήσει τους
Αθηναίους και τους
Ερετριείς

490 π. Χ. ο στόλος των Περσών με
αρχηγό τον Δάτη και τον Αρταφέρνη
φτάνουν στην Ερέτρια και την
καταστρέφουν
Στη συνέχεια αγκυροβολούν στα παράλια
του Μαραθώνα
Οι Αθηναίοι ανησυχούν και κάνουν
σύσκεψη με το φόβο να μην πλησιάσουν
οι Πέρσες στην Αθήνα

10.000 Αθηναίοι και 1.000 Πλαταιείς
παρατάχτηκαν με αρχηγό τον Μιλτιάδη
απέναντι από τους Πέρσες
Μάχη του Μαραθώνα…
Μιλτιάδης

Οι Αθηναίοι πέτυχαν λαμπρή νίκη στον
Μαραθώνα ενάντια στους Πέρσες
Ένας στρατιώτης τρέχοντας μετέφερε τη
χαρούμενη είδηση στην Αθήνα

1
ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ
ΤΑΞΗ : Δ’ Δημοτικού
ΜΑΘΗΜΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ (Στα Αρχαία Χρόνια)
Ενότητα: 3η
Κεφάλαιο 16: Ο Περσικός Κίνδυνος (σελ. 50-52)

2
Α. Δραστηριότητες ΠΡΙΝ από τη διδασκαλία
Α1. Μελέτη περιεχομένου (Βιβλιογραφία, βοηθήματα ,πηγές)
Έντυπα
 Ηροδότου Ιστορίες, Αρχαία Ελληνικά Α΄ Γυμνασίου (Βιβλίο Μαθητή).
 Αρχαία Ιστορία, Α’ Γυμνασίου (Βιβλίο Μαθητή).
 Ιστορία. Στα Αρχαία Χρόνια, Δ’ Δημοτικού (Βιβλίο Μαθητή, Δασκάλου,
Τετράδιο Εργασιών).
 Μηλιάδης, Γ. (1992). Ιστορίες από τον Ηρόδοτο, Αστήρ: Αθήνα.
 Σακελλαρίου, Χ. (2001). Ιστορίες και Ανέκδοτα από τον αρχαίο κόσμο, Αθήνα:
Καστανιώτη.
 Καλογεράκου, Π. (2010). Η μάχη του Μαραθώνα 490 π.Χ. Στο: Στρατιωτική
Επιθεώρηση, τ. 5, σελ. 6-45.
 Η μάχη του Μαραθώνα. Στο: Ιστορικά, Εφημερίδα Ελευθεροτυπία, τ. 232
(15/4/2004).
 Ίδρυμα της Bουλής των Ελλήνων (2010). Η μάχη του Μαραθώνα. Ιστορία και
Θρύλος, Αθήνα.
 Green. P. (1996). Οι ελληνοπερσικοί πόλεμοι, μτφρ. Α. Αλαβάνου, Αθήνα: Κ.
Τουρίκη.
 Σπυρόπουλος, Η. (1995). Ηροδότου Ιστορίαι, Αθήνα: Γκοβόστη.
Ηλεκτρονικά
 Εκπαιδευτική τηλεόραση (2006). Από το Μαραθώνα στη Σαλαμίνα, Α’ Μέρος
– Μαραθώνας
http://www.edutv.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=338&It
emid=178
 Αρχείο ΕΡΤ, Απόσπασμα από την εκπομπή του Φρέντυ Γερμανού στη ΕΤ-1
«Οι εκπομπές που αγάπησα», 1981. Διαθέσιμο στο: http://www.ert-
archives.gr/V3/public/main/page-
assetview.aspx?tid=26683&tsz=0&act=mMainView
 Δήμος Μαραθώνα: http://site.marathon.gr/

3
 Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού,
Αρχαιολογικό Μουσείο Μαραθώνα:
http://odysseus.culture.gr/h/4/gh41.jsp?obj_id=3631
 www.visitmarathon.gr
 Μεγάλες μάχες από την αρχαιότητα έως και την νεώτερη εποχή, από τον
εκπαιδευτικό Γιάννη Παπαθανασίου
http://users.sch.gr//ipap/Ellinikos%20Politismos/maxes/maxes.htm
Α2. Γνωστικό υπόβαθρο μαθητών
Οι μαθητές έχουν γνωρίσει στο προηγούμενο κεφάλαιο πως η Περσική
αυτοκρατορία επιθυμώντας να επεκτείνει την κυριαρχία της στη δύση είχε έλθει σε
σύγκρουση με τον ελληνικό κόσμο (Ίωνες, Ερετριείς, Αθηναίους) στα παράλια της
Μ. Ασίας. Οι μαθητές έχουν έτσι προετοιμαστεί για την επερχόμενη σύγκρουση των
Περσών με το σύνολο των ελληνικών πόλεων-κρατών.
Α3. Καθορισμός διδακτικού σκοπού - στόχων
Σκοπός
Σκοπός του μαθήματος είναι να γνωρίσουν οι μαθητές τα γεγονότα σχετικά με τη
μάχη του Μαραθώνα και να αξιολογήσουν την σπουδαιότητα της νίκης των
Αθηναίων-Πλαταιών στην κλασική περίοδο και στο σήμερα .
Στόχοι
Οι μαθητές στο τέλος της διδασκαλίας θα είναι ικανοί:
 Να διακρίνουν το λόγο από την αφορμή της εκστρατείας των Περσών
εναντίον της Ελλάδας.
 Να αναγνωρίζουν στο χάρτη τις περιοχές που σχετίζονται με την πρώτη
εκστρατεία των Περσών και τη μάχη του Μαραθώνα.
 Να προσδιορίζουν χρονικά τα σχετικά με τη μάχη του Μαραθώνα γεγονότα.
 Να συνειδητοποιήσουν τους βασικούς λόγους για τους οποίους οι Έλληνες
νίκησαν στη μάχη του Μαραθώνα.
 Να εκτιμήσουν το ρόλο των ηγετών (π.χ. Μιλτιάδη) και την αξία της
ομόνοιας των Αθηναίων στην επιτυχή για την Αθήνα έκβαση της μάχης.
 Να εξοικειωθούν με την αξιοποίηση των πηγών κατά την εξέταση των
ιστορικών γεγονότων.

4
 Να συνδέσουν τη νίκη Ελλήνων στο Μαραθώνα και την πορεία του
Φειδιππίδη στην Αθήνα με το ολυμπιακό αγώνισμα του Μαραθώνιου
δρόμου και την πολιτισμική-ιστορική αξία της περιοχής του Μαραθώνα.
Α4. Ανάλυση διδακτικού έργου
α. Είδος μάθησης
Γνώσεις, πληροφορίες, αξίες, στάσεις, δεξιότητες.
β. Διδακτικές τεχνικές.
 Ανακοίνωση σκοπού του μαθήματος.
 Αφόρμηση (με τη σύγχρονη φωτογραφία του Τύμβου του Μαραθώνα).
 Γεωγραφικός προσδιορισμός της τοποθεσίας της μάχης.
 Εντοπισμός της χρονολογίας της μάχης στην ιστορική γραμμή του χρόνου
(ιστοριογραμμή).
 Σύντομη εισήγηση και ανάκληση συναφών γνώσεων (προηγούμενες
συγκρούσεις Ελλήνων Περσών).
 Αφήγηση των γεγονότων της μάχης, κυρίως μέσα από διασκευασμένα
αποσπάσματα από το Στ’ βιβλίο του Ηροδότου, Ερατώ, στ 103-117.
 Ομαδοκεντρική επεξεργασία του νέου μαθήματος (οι μαθητές, σε ομάδες
επεξεργάζονται εργασίες και ερωτήματα που τους θέτονται)
 Διάλογος και χρήση ερωτήσεων συγκλίνουσας, αποκλίνουσας σκέψης και
καλλιέργειας κρίσης για την επίτευξη των διδακτικών στόχων.
Α5. Οργάνωση της τάξης.
Τα θρανία προτείνεται να είναι αντικριστά ανά δύο και οι μαθητές να κάθονται σε
ομάδες των τεσσάρων. Οι εργασίες και τα ερωτήματα ανατίθενται πρώτιστα στις
ομάδες. Ο εκπαιδευτικός συνεργάζεται με τις ομάδες των μαθητών, βοηθάει και
υποστηρίζει τις σκέψεις και την εργασία τους, παρέχοντας πρόσθετο υλικό ή και
διευκρινήσεις, όπου αυτό χρειάζεται.
Α6. Εποπτικά μέσα διδασκαλίας, υλικά, ασκήσεις
 Υπολογιστής.
 Βιντεοπρoτζέκτορας.
 Λογισμικό Power Point με ιστορικούς και γεωφυσικούς χάρτες (αξιοποίηση
της εφαρμογής Google map).

5
 Αναπαράσταση της μάχης σε στατικές εικόνες ή/και συνεχόμενη ροή (video),
 Διαδίκτυο (εικόνες, video).
 Διασκευασμένα αποσπάσματα από το ΣΤ’ βιβλίο του Ηροδότου (Ερατώ στ.
103-117).
 Τεστ με ερωτήσεις κλειστού (αντικειμενικού) τύπου.
 Μινιατούρες στρατιωτών – πλοίων της εποχής για την απεικόνιση –
αναπαράσταση της μάχης σε μακέτα από χαρτόνι
Α7. Αξιολόγηση.
 Επεξεργασία ιστορικών πηγών.
 Τεστ αντικειμενικού τύπου.
 Απεικόνιση – αναπαράσταση της μάχης (προτείνεται να αξιοποιηθεί μία
διδακτική ώρα από το μάθημα των Εικαστικών).
Β. Δραστηριότητες ΚΑΤΑ τη διδασκαλία
Β1. Προδιάθεση μαθητών για μάθηση
Προκειμένου να παρωθήσει τους μαθητές στη νέα του διδασκαλία, ο εκπαιδευτικός
δείχνει στην τάξη του τη φωτογραφία του Τύμβου, τη θέση του στην πεδιάδα του
Μαραθώνα σήμερα (αξιοποίηση της εφαρμογής Google Map) καθώς και
απόσπασμα της σειράς της Εκπαιδευτικής τηλεόρασης (2006), Από το Μαραθώνα
στη Σαλαμίνα, Α’ Μέρος – Μαραθώνας. Στη συνέχεια ζητά από τους μαθητές να
κάνουν υποθέσεις (τεχνική ιδεοθύελλας – brainstorming) σχετικά με την ύπαρξή του
λόφου – Τύμβου στην περιοχή του Μαραθώνα (π.χ. πως λέτε ότι δημιουργήθηκε,
σε τι νομίζετε ότι χρησιμεύει κλπ).
Β2. Ανακοίνωση διδακτικού σκοπού και προκαταβολικού οργανωτή
Ο εκπαιδευτικός ανακοινώνει προφορικά το σκοπό της διδακτικής ενότητας και
σκιαγραφεί τη δομή του νέου μαθήματος.
Β3. Ανάκληση προηγούμενης συναφούς εμπειρίας
Με ερωτήσεις ανοικτού και κλειστού τύπου, συγκλίνουσας και αποκλίνουσας
σκέψης, ο εκπαιδευτικός καλεί τους μαθητές να θυμηθούν τις σχέσεις Ελλήνων –
Περσών και να διακρίνουν την αιτία από την αφορμή γα την εκστρατεία των

6
Περσών. (π.χ. Ποιοι πολέμησαν στην Ιωνική επανάσταση; Ποιες ελληνικές πόλεις
βοήθησαν τους Ίωνες επαναστάτες; Μετά τη νίκη τους οι Πέρσες σε ποια
γεωγραφική περιοχή άρχισαν να επεκτείνονται; Νομίζετε ότι θα είχαν επεκταθεί
στην περιοχή αυτή (Δύση) ακόμα και αν η Αθήνα και η Ερέτρια δεν είχαν βοηθήσει
τους Ίωνες;)
Β4. Παρουσίαση νέας ύλης:
Περιεχόμενο
Συνολική αντιμετώπιση της διδακτικής ενότητας (Κεφάλαιο 16 του βιβλίου της
Ιστορίας της Δ’ Δημοτικού, σελ. 50-52)
Διδακτικές τεχνικές, Εποπτικά μέσα, Υλικά
Ο εκπαιδευτικός εξηγεί στους μαθητές την έννοια της πρωτογενούς και
δευτερογενούς ιστορικής πηγής και συζητεί μαζί τους για τη σημασία της πρώτης
στη μελέτη της ιστορίας. Στο πλαίσιο αυτό, συναποφασίζεται (από την τάξη και τον
εκπαιδευτικό) ότι για τη μάχη του Μαραθώνα η πιο κατάλληλη ιστορική πηγή για
την παρουσίαση της μάχης του Μαραθώνα είναι το βιβλίο του ιστορικού που έζησε
πιο κοντά στα γεγονότα της μάχης, του Ηροδότου (Βιβλίο Στ’ Ερατώ, στ. 103-117).
Στη συνέχεια ο μαθητές, σε ομάδες, καλούνται να προσδιορίσουν τη χρονιά της
μάχης (490 π.Χ.) στην ιστοριογραμμή της ομάδας τους.
Ακολουθεί σύντομη εισήγηση από τον εκπαιδευτικό της εκστρατείας του
Μαρδόνιου και των Δάτη, Αρταφέρνη (οι μαθητές σε ομάδες εντοπίζουν στο χάρτη
τα κύρια σημεία της) και εξιστορούνται όσα προηγήθηκαν της μάχης (η διχογνωμία
Αθηναίων, η θέση-στάση του Μιλτιάδη, η άρνηση για βοήθεια από τη Σπάρτη).
Κατόπιν, ο εκπαιδευτικός αφηγείται το ιστορικό της μάχης παράλληλα με την
προβολή σχετικών εικόνων και ενός διασκευασμένο video. Κατά τη διάρκεια της
διαδικασίας αυτής, οι μαθητές διατυπώνουν το πως αισθάνονται πριν και κατά τη
διάρκεια της μάχης και κάνουν υποθέσεις για την εξέλιξη της. Από την πλευρά του ο
εκπαιδευτικός περιφέρεται στην τάξη για να διευκολύνει και να καθοδηγεί τους
μαθητές με ερωτήσεις- επισημάνσεις.
(Ενδεικτικές ερωτήσεις-επισημάνσεις: Παρατηρήστε το πεδίο της μάχης. Τι
σκέφτεστε τώρα που αρχίζει η μάχη και οι Αθηναίοι είναι μόνοι τους χωρίς βοήθεια
από τη Σπάρτη; Πως νομίζετε πως νιώθουν οι Αθηναίοι με τόσους εχθρούς απέναντί
τους; Εντοπίστε τι λέει σχετικά με αυτό ο αφηγητής μας Ηρόδοτος. Μπορείτε να
σκεφτείτε τους λόγους που νίκησαν οι Αθηναίοι – Πλαταιείς; Μπείτε στη θέση των

7
Ελλήνων και να σκέψου γιατί πολέμησαν τόσο γενναία; Ήταν πιστεύετε όλοι οι
στρατιώτες των Περσών δειλοί; Γιατί πιστεύετε πως δεν πολέμησαν με τόση ένταση
όσο οι Αθηναίοι- Πλαταιείς; Τι σκέφτεστε (πως νιώθετε) τώρα που έχετε μάθει το
αποτέλεσμά της; Πιστεύετε πως θα βλέπουν από εδώ και πέρα οι Έλληνες με φόβο
τους Πέρσες;)
Β5. Καθοδηγούμενη εξάσκηση
Οι μαθητές με την κατάλληλη καθοδήγηση του εκπαιδευτικού αντιστοιχίζουν τις
φάσεις της μάχης με διασκευασμένα αποσπάσματα από το βιβλίο του Ηροδότου
«Ερατώ». Στη συνέχεια επεξεργάζονται τις ασκήσεις του Τετραδίου των Εργασιών.
Β6. Άμεση παρακολούθηση, έλεγχος μαθητών από δάσκαλο και ανατροφοδότηση
τους, επαναξιολόγηση των μαθητών και μεταγλωσσικές δραστηριότητες
Κατά την παρουσίαση της νέας ύλης και τη καθοδηγούμενη εξάσκηση ο
εκπαιδευτικός περιφέρεται στην τάξη, διευκολύνει τις ομάδες των μαθητών και
συντονίζει την επεξεργασία των δραστηριοτήτων. Ο εκπαιδευτικός βοηθά τους
μαθητές να ανακαλύψουν τη διαδικασία της σκέψης τους με ερωτήσεις όπως:
- Τι σας βοήθησε να εντοπίσετε τους λόγους που οι Αθηναίοι και οι Πλαταιείς
νίκησαν τους Πέρσες;
- Τι σας βοήθησε να αποφασίσετε ποια από τις πρωτογενείς πηγές είναι η πιο
σημαντική;
- Πως σκεφτήκατε στην αρχή (πριν την έναρξη της μάχης) για να αποφασίσετε ποιος
θα μπορούσε να είναι ο νικητής; Θα σκεφτείτε με τον ίδιο τρόπο και στις επόμενες
μάχες των Ελλήνων με τους Πέρσες που θα μάθουμε;
Β7. Γενίκευση
Ο εκπαιδευτικός παρουσιάζει εικόνες από το Μαραθώνιο δρόμο
(Μαραθωνοδρόμους σύγχρονους και πιο παλιούς). Ζητά από τους μαθητές να πουν
τι έχουν ακούσει για το Μαραθώνιο δρόμο (απόσταση, αφετηρία – τέρμα) και να το
συνδέσουν με τον Φειδιππίδη. Με τη βοήθεια του καθηγητή της Φυσικής Αγωγής
και ενός σχετικού video (Συνέντευξη του Μαραθωνοδρόμου Μ. Κυριακίδη στην
τηλεοπτική εκπομπή του Φ. Γερμανού στην ΕΤ-1: «Οι εκπομπές που αγάπησα»,
1981) οι μαθητές καλούνται να συνδέσουν το αγώνισμα όχι μόνο με την πορεία του
Φειδιππίδη αλλά και με τη νίκη των Αθηναίων (η σωματική δύναμη, η τεχνική, η

8
πίστη σε μια ιδέα και ο ενθουσιασμός αποτελούν και στις δύο περιπτώσεις βασικά
στοιχεία της νίκης).
Πρόσθετα, ο εκπαιδευτικός συνδέει τη μάχη με την περιοχή, την αξία της την
ανάγκη προστασία της όχι μόνο για ιστορικούς λόγους (Τύμβος, Μουσείο) αλλά και
λόγο του ιδιαίτερου φυσικού περιβάλλοντος που υπάρχει σε αυτή (Πευκοδάσος,
Φράγμα – Λίμνη).
Β8. Αξιολόγηση Διδασκαλίας (Ανακεφαλαίωση, Περίληψη).
Ο εκπαιδευτικός ζητά από τους μαθητές να απαντήσουν σε ερωτήσεις σύνθεσης της
διδακτικής ενότητας όπως π.χ.:
1. Ποιο ήταν το σχέδιο του Μιλτιάδη για τη μάχη Μαραθώνα;
2. Για ποιους λόγους νίκησαν οι Αθηναίοι – Πλαταιείς τους Πέρσες;
3. Πόσο σημαντική θεωρείς αυτή την νίκη; (λάβε υπόψη σου ότι, όπως θα
δούμε στα συνέχεια του βιβλίου, οι Πέρσες θα συνεχίσουν να
προσπαθούν τα επόμενα χρόνια και καταλάβουν την Ελλάδα)
4. Πως αισθάνονται οι Αθηναίοι και οι Πλαταιείς μετά τη μάχη;
ή/και να επεξεργαστούν σύντομο τεστ αντικειμενικού τύπου (Σωστό – Λάθος):
1. Ο πραγματικός λόγος που έκανε τους Πέρσες να επιτεθούν στην Αθήνα ήταν
για να τους εκδικηθούν για τη βοήθεια που είχαν δώσει στις Ιωνικές πόλεις
Σ- Λ
2. Ο Μιλτιάδης έπεισε τους άλλους στρατηγούς να επιτεθούν πρώτοι στους
Πέρσες
Σ - Λ
3. Αρχηγός των Περσών στη μάχη του Μαραθώνα ήταν ο Μαρδόνιος
Σ - Λ
4. Οι Αθηναίοι και οι Πλαταιείς συγκέντρωσαν τον ίδιο αριθμό στρατιωτών με
τους Πέρσες
Σ - Λ
5. Μετά την ήττα τους οι Πέρσες μπήκαν στα πλοία τους και έφυγαν αμέσως για
την Ασία Σ - Λ
6. Μετά τη μάχη, οι Αθηναίοι τίμησαν τους νεκρούς αντιπάλους τους
Σ - Λ

9
Πρόσθετη Άσκηση:
Βάλε στη σωστή χρονολογική σειρά τα παρακάτω γεγονότα:
1. Οι Αθηναίοι και οι Πλαταιείς εφάρμοσαν το σχέδιο του Μιλτιάδη
Σωστή σειρά: 7
2. Ο Δαρείος έστειλε στην Ελλάδα το Δάτη και τον Αρταφέρνη
3. Αρχηγός της Εκστρατείας των Περσών ορίστηκε ο Μαρδόνιος
4. Οι Αθηναίοι αποφάσισαν να αντιμετωπίσουν τους Πέρσες στον Μαραθώνα
5. Ο στόλος των περσών καταστρέφεται στην χερσόνησο του Άθω.
6. Ο βασιλιάς των Περσών αποφασίζει να επιτεθεί κατά των ελληνικών πόλεων
7. Οι Πέρσες κατέστρεψαν την Ερέτρια
8. Οι Πέρσες επιχειρούν να καταλάβουν την Αθήνα
Γ. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΕΤΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ
α) Οι μαθητές σχεδιάζουν την τακτική της μάχης κατασκευάζουν μινιατούρες της
μάχης (στρατιώτες, πλοία) και το πεδίο της μάχης. Στη συνέχεια, αναπαριστούν την
τακτική του Μιλτιάδη.
β) Επίσκεψη στην περιοχή του Μαραθώνα (Μουσεία Μάχης και Μαραθώνιου
δρόμου, Πευκοδάσος, Λίμνη - Φράγμα). Οι μαθητές εκφράζουν (γράφουν
ζωγραφίζουν) πως αισθάνονται όταν αντικρίζουν τον Tύμβο και το πεδίο της μάχης.
Συνδέουν την περιοχή του Μαραθώνα με την ιστορία της ευρύτερης περιοχής τους
(της Αττικής) καθώς και με το φυσικό της πλούτο. Βιώνουν τον φυσική, ιστορική και
πολιτισμική αξία της περιοχής και συζητούν για την ανάγκη προστασίας της.

Ιστορία Δ΄ 3 . 16: ΄΄Ο περσικός κίνδυνος΄΄

Empfohlen

Empfohlen

Weitere ähnliche Inhalte

Was ist angesagt?

Was ist angesagt? (20)

Andere mochten auch

Andere mochten auch (20)

Ähnlich wie Ιστορία Δ΄ 3 . 16: ΄΄Ο περσικός κίνδυνος΄΄

Ähnlich wie Ιστορία Δ΄ 3 . 16: ΄΄Ο περσικός κίνδυνος΄΄ (20)

Mehr von Χρήστος Χαρμπής

Mehr von Χρήστος Χαρμπής (20)

Kürzlich hochgeladen

Kürzlich hochgeladen (14)

Ιστορία Δ΄ 3 . 16: ΄΄Ο περσικός κίνδυνος΄΄