1. Disediakan oleh :
Muhammad Yusof
Zawawi
Nur Hayati Jamaludin
Sapinah Supi

2. PEMBUBARAN INSTITUSI KHILAFAH
PENGENALAN
KESINAMBUNGAN PEMBUBARAN
SEJARAH INSTITUSI
INSTITUSI INSTITUSI
KHILAFAH
KHILAFAH KHILAFAH
FAKTOR KESAN
PEMBUBARAN PEMBUBARAN
INSTITUSI INSTITUSI
KHILAFAH KHILAFAH

3. Institusi khilafah adalah suatu institusi yang
diwarisi sejak dari zaman pemerintahan Khulafa’
ar-Rasyidin
Setelah berlalunya zaman Khulafa’ ar-Rasyidin
dan beralihnya pemerintahan itu sehingga
kepada Dawlah Uthmaniyah : meliputi tiga benua
utama dunia, iaitu Asia, Afrika dan Eropah.
Jawatan khalifah ini merupakan ketua kepada
keseluruhan ummat Islam sedunia namun
demikian kini jawatan tersebut cuma tertulis
dalam lipatan sejarah
Hari Isnin, 28 Rejab 1342H bersamaan 3 Mac 1924,
dunia telah dikejutkan oleh satu berita yang
menggemparkan dari Turki bahawa Mustafa Kemal
telah secara rasmi menghapuskan institusi Khilafah.
Dengan cara itulah sebuah pemerintahan Islam yang
berusia 1342 tahun itu berakhir.

4. Pemerintahan Khulafa’ al-Rasyidin berlangsung selama 30
tahun yang diperintah oleh 4 orang sahabat Rasulullah s.a.w
iaitu
Abu Bakar as-Siddiq
 Umar bin al-Khattab
Uthman bin Affan
Ali bin Abi Talib
meneruskan tugas Rasullah s.a.w.
untuk mengendalikan pentadbiran
negara, umat dan menyebarkan
agama Islam

5. Khalifah yang memerintah seramai 14 orang dan mengambil masa selama 91
tahun
berjaya menakluki banyak kawasan. Kawasan yang ditakluki di Asia ialah
kerajaan Rom (Byzantine), India dan China, Afrika (Utara) dan Eropah
(Sepanyol dan Perancis)
Kejatuhan Dawlah Umayyah adalah disebabkan dua faktor besar iaitu faktor
dalaman (internal) dan luaran (external).
faktor dalaman yang menjadi penyebab
kepada kejatuhan Dawlah Umayyah ialah
faktor luaran yang menyebabkan
mementingkan bangsa, puak dan anak
kejatuhan Dawlah Umayyah ialah
sendiri. Golongan Bani Umayyah lebih
menghadapi tentangan dari golongan
memberi keutamaan kepada keturunan
Syiah dan Khawarij
mereka sahaja, tidak kepada suku lain
meskipun sama berbangsa Arab.

6. bermula dari tahun pemerintahan Dawlah Abbasiyah telah
132H/750M sehingga memberikan hak yang sama kepada seluruh
656H/1258M iaitu kejatuhan umat Islam tidak kira sama ada bangsa Arab
Baghdad di tangan Mongol ataupun bukan bangsa Arab.
kerajaan pusat tidak berkuasa penuh pada zaman-zaman
akhir pemerintahan Dawlah Abbasiyah. Dawlah Abbasiyah
tidak dapat mempertahankan kesatuan umat Islam dan
kekuasaannya hingga ke akhir pemerintahan
Kemunculan kerajaan-kerajaan kecil pada zaman akhir
Dawlah Abbasiyah telah menyebabkan kejatuhan Dawlah
Abbasiyah dari takhta pemerintahan negara

7. • Khalifah Abbasiyyah yang terakhir di Kaherah - Abu Abd Allah
al-Nasir Muhammad b. al-Mustamsik Ya’qub (al-Mutawakkil
III).
• setelah kekalahan Mamluk dalam pertempuran menentang
Uthmaniyah di Marj Dabiq 1516 beliau telah dijadikan tawanan
oleh Sultan Salim.-Menerima layanan yg baik.
• Sistem khilafah Abbasiyah berakhir apabila pemimpin kerajaan
Uthmaniyyah iaitu Sultan Salim membawa al-Mutawakkil III ke
Istanbul dan memenjarakannya- berikutan kekalahan Mamluk
dalam peperangan di Syria dan kemudiannya di Mesir.
• Tidak terdapat suatu sumber sejarah pun yang menyebut
bahawa Sultan Salim cuba mengambil alih gelaran khalifah
tersebut. Begitu juga, tidak ada sebarang pengesahan maklumat
yang menyatakan terdapat usaha-usaha yang dilakukan untuk
memindahkan sistem khilafah ke Istanbul secara rasmi.

8.  Kepemimpinan Islam diteruskan dengan Khilafah Daulah
Uthmaniyah. Daulah Uthmaniyah (1299-1924M),telah dipimpin
oleh 36 orang sultan, sebelum akhirnya runtuh dan terpecah
menjadi beberapa negara kecil.
 zaman Khalifah Sulaiman Al-Qanuni (1520-1566M) merupakan
zaman kejayaan dan kebesaran.
 puncak kekuasaannya, Khilafah Uthmaniyah terbahagi kepada 29
wilayah- Konstantinopel sebagai ibukotanya.
 kekuatan Khilafah terkikis secara perlahan-lahan pada abad ke-
19, sehingga mengalami kemunduran dan seterusnya runtuh pada
abad ke-20
 tanggal 28 Rajab 1342H/3 Mac 1924M, melalui Mustafa Kemal dgn
kerjasama British,telah berjaya meruntuhkan Daulah Khilafah
dan menggantikannya dengan Republik Turki sekular.

9. Pembubaran Khilafah
Uthmaniyyah
 Pembubaran Khilafah Uthmaniyyah merupakan rentetan
zaman selepas zaman kemerosotan Daulah Uthmaniyyah.
 Dari sudut sosial berlaku kebangkitan rakyat dan
semangat nasionalisme untuk mewujudkan negara
demokrasi.
 Berlaku perubahan pada gelaran pemerintah, wujud
konsep raja berpelembagaan.
 Turki Muda lebih berkuasa.

10.  Kemasukan Daulah Uthmaniyyah dalam kancah Perang
Dunia Pertama menjadikan keadaan lebih buruk.
 Tentera Uthmaniyyah mengalami beberapa siri kekalahan
dan mengakibat kerugian yang banyak.
 Kekalahan pada WWI menjadikan Uthmaniyyah secara
mutlaknya kehilangan beberapa buah wilayah.
 Mustafa Kemal Pasha, yang memperoleh reputasi yang
baik semasa kempen di Gallipoli dan Palestin, dengan
rasmi dihantar daripada Istanbul yang telah ditawan untuk
memerintah dan membubarkan tentera Uthmaniyyah di
Caucasus.
 Pada tahun (1918-1923) berlaku perang kemerdekaan
Turki menentang British serta Barat.

11.  Akibatnya, Sultan Mehmet VI (Muhammad VI)
digulingkan.
 Terjadi penubuhan Republik Turki Moden pada 29
oktober 1923.
 Pada pagi 3 Mac 1924, Perhimpunan Agung Kebangsaan
telah mengumumkan pembubaran Khilafah dan
pemisahan agama Islam daripada Negara. Kamal Attartuk
telah memerintahkan Khalifah terakhir, Khalifah Abdul
Majed hendaklah meninggalkan Turki sebelum subuh.
 Perjanjian Lausane yang diketuai oleh British mengiktiraf
kemerdekaan Turki.

12. Kronologi Peristiwa
 Berlaku Perang Yunani dan Turki
 Peperangan di antara tentera Yunani dan tentera Mustafa Kemal
Atartuk ini merupakan peperangan yang telah lama diatur. Negara-
negara bersekutu telah pergi berjumpa dengan Perdana Menteri
Yunani, Venizelos, dan menyatakan sokongan mereka agar Yunani
menjalankan misi menjatuhkan Khilafah Islamiyyah.
 Pertempuran di antara tentera Yunani dan tentera Turki berlangsung
selama beberapa kali, sebelum akhirnya mereka dikalahkan oleh
tentera Turki. Serangan pertama pada 10 Julai 1920 menyaksikan
pengunduran tentera Turki, manakala pertempuran kedua pada 23
Ogos 1921 juga menyaksikan kekalahan teruk bagi pihak tentera
Turki.
 Telah terjadi perjumpaan wakil Turki Muda ke Muktamar Luzan.
Muktamar ini telah diadakan pada tarikh 28 Oktober 1922M.
Muktamar ini membabitkan perwakilan dari Kerajaan Sementara
Ankara, serta perwakilan dari Kerajaan Uthmaniyyah, serta negara-
negara bersekutu.

13.  Di dalam Muktamar ini, tidak dibincangkan mengenai
kepentingan bersama, tetapi untuk sebulat suara
memutuskan bahawa Turki akan dibentuk menjadi sebuah
negara Republik, dan kerajaan Uthmaniyyah akan
dihapuskan.
 Turki diisytiharkan secara rasmi sebagai sebuah negara
Republik pada 17 November 1922 oleh Majlis
Kebangsaan Turki di Ankara. Walau
bagaimanapun, jawatan khalifah masih lagi
dikekalkan, namun atas urusan-urusan yang berkaitan
dengan agama sahaja.
 Wujud perjajian sulit antara wakil Kemal Esmet
Inono, dan wakil Negara-negara Bersekutu iaitu Lord
Qiruzon

14. Isi perjanjian sulit tersebut
 a. Mustafa Kemal Atartuk hendaklah berusaha sedaya
upaya untuk membebaskan Turki daripada Islam.
 b. Jawatan Khalifah hendaklah dihapuskan.
 c. Saki-baki pejuang Islam hendaklah dihapuskan atau
dihalau keluar daripada Turki.
 d. Gaya hidup Islam hendaklah digantikan dengan gaya
hidup barat yang bercanggahan dengan ajaran Islam.

15.  Lapan bulan sebelum itu telah tejadi perjanjian Luzan II.
Isi perjanjian tersebut adalah:
 a. Pemutusan semua hal yang berkaitan dengan Islam
daripada Turki
 b. Penghapusan Khalifah untuk selama-lamanya
 c. Mengeluarkan Khalifah dan para penyokong
Khalifah dan Islam dari negeri Turki, serta mengambil
harta Khalifah
 d. Mengambil undang-undang sivil menggantikan
undang-undang Turki yang lama

16.  Akhirnya pada 3 Mac 1924, secara rasminya Khilafah
Islamiyyah dibubarkan.
 Pada tarikh ini juga, selain pembubaran Khilafah
Islamiyyah, Mustafa Kemal Atartuk dengan rasminya
telah menjalankan beberapa perubahan drastik, antaranya:
 a. Mewartakan pengasingan agama daripada
pemerintahan Negara
 b. Menutup mahkamah-mahkamah Syariah
 c. Menghapuskan jawatan Menteri Syariah dan Menteri
Auqaf
 d. Menghalau keluar Khalifah Abdul Majid II serta
semua ahli keluarganya dari Turki.

17. 1. KELEMAHAN PEMIMPIN
 kurun ke-18 M, para sultan menaiki takhta Khilafah Uthmaniyah
terdiri daripada mereka yang berperibadi lemah-menyebabkan
kerajaan biasanya dikawal dan dikuasai oleh anggota-anggota
harem atau kelompok yang tertentu di dalam istana.
 Di bahagian wilayah pula, golongan pembesar daerah menguasai
kawasan-kawasan lembah, dan sering kali mencabar kerajaan
pusat dan ada yang mengisytiharkan kemerdekaan sendiri.
 Tentera memberontak terhadap sultan.
 Dalam pentadbiran perlantikan sesuatu jawatan tidak berdasarkan
kebolehan.
 nasib rakyat tidak terbela seperti yang dituntut dalam Islam.

18. 2. Kebangkitan Arus Nasionalisme melanda Dawlah
Uthmaniyah.
 arus nasionalisme bangkit melalui pendidikan dan hasutan
pihak Barat - pergerakan yang menginginkan kemerdekaan atau
sekurang-sekurangnya memperolehi autonomi dalam bidang
pentadbiran.
 Sultan Abdul Hamid - telah mewujudkan konsep kemajuannya
sendiri berdasarkan tradisi golongan absolutis dan mewujudkan
pemerintahan kuku besi secara moden - Ciri liberal dan non-
communal telah dihapuskan.
 Beliau mengutarakan sebuah doktrin baharu yang tidak sesuai
dengan pendapat syariah lama- beliau memikirkan, dapat
mempengaruhi generasi muda Uthmaniyah selagi mereka masih
berpandukan kepada idea pan-Islamik, tetapi menggunakan
haluan sendiri.
 setelah menyedari kelemahan dlm pentadbiran Uthmaniyah,
beliau mula mengambil serius mengenai peranan seorang
Khilafah yang sebenarnya.

19. 3. Gerakan Turki Muda
 rejim Abdul Hamid telah mendapat kecaman yang hebat dari golongan
Turki Muda yang berlindung di Mesir dan kota-kota besar Eropah.
 1906, cawangan Turki Muda telah wujud di Istanbul, dgn menganggotai
kumpulan sulit Freemason.- Wilayah Macedonia mjd pusat pergerakan.
 Salonika adalah markas ketenteraan bagi Angkatan Tentera Division
Ketiga (Third Army) yang para pegawainya memang aktif dalam gerakan
Turki Muda.
 1906-Jawatankuasa Kebebasan Uthmaniyah telah dibentuk secara sulit
oleh Turki Muda yang di asaskan oleh Talat Bey.
 1907, cawangan Turki Muda di Salonika telah bergabung dengan cawangan
di Paris-sjak itu Turki Muda dinamakan Committee of Union and
Progress (C.U.P) atau Persatuan Perpaduan dan Kemajuan – b’tujuan
merebut kuasa daripada Abdul Hamid dan memulihkan sistem
pemerintahan berpelembagaan.
 tentera tersebut mara ke Istanbul dan menuntut Abdul Hamid
memulihkan perlembagaan 1876-Abdul Hamid terpaksa mengalah-
jawatan sultan telah dikekalkan ttp hanya sebagai boneka.
 Pemulihan kembali perlembagaan disambut dengan gembira oleh orang
Kristian dan Islam.

20. 4.Pelantikan Kemal sebagai ketua pertahanan
 Kemal dilantik sbg ketua pertahanan dengan kerjasama
unit tentera laut Jerman.
 berjaya menjadi wira dengan memaksa British supaya
berundur.
 1917, apabila pemberontakan Rusia meletus, pihak Turki
telah mengambil kesempatan untuk merampas wilayah
yang telah ditakluk oleh pihak Rusia.
 1918, pihak British telah menyeberangi Sinai dengan
bantuan penduduk Arab yang memberontak dan
menghalau Turki kembali ke utara Syria
 Kemal berjaya menyatukan mereka dan membantu
memastikan bahawa apabila suatu genjatan senjata
dimenterai, orang Turki masih mempunyai angkatan
tentera yang aktif.

21. 5. Pendudukan British dan Perancis
 1918, pertahanan Uthmaniyah lumpuh, ibu negaranya telah
berjaya diduduki tentera British dan Perancis.
 Wilayah D.U turut diagih-agihkan di kalangan orang British,
Perancis, Yunani, Armenia, Kurdish, Itali dan orang Arab
memberontak- sebahagian Anatolia dan Istanbul yang tidak
berjaya dituntut oleh revolusioner Rusia.
 pandangan Yunani, inilah masanya untuk mengembalikan
pemerintahan Yunani- pembunuhan secara beramai-ramai
orang Turki tempatan oleh penduduk Yunani- penduduk Turki
yang mencari negara pelindung seperti British dan Amerika
untuk menyelamatkan diri.
 Mustafa Kemal mencabar sultan untuk menjadi ‘pak turut’
dengan mengambil alih kuasa di tengah-tengah Anatolia,
memimpin orang Turki yang bersedia menentang pasukan
bersekutu yang menang.
 Dia meminta agar Perhimpunan Kebangsaan diadakan bagi
menggantikan parlimen yang ada di Istanbul.

22.  penghujung 1922, tentera Yunani telah diundurkan ke Izmir.
Pihak British tunduk dan sultan dibuang negeri.
 Sebuah perjanjian perdamaian baharu telah diadakan oleh
Kemal bagi membersihkan saki baki wilayah daripada tentera
asing dan segala berkaitan dengan keistimewaan dunia
Barat, campur tangannya dan pengawalannya yang telah
terbentuk sejak abad ke-19.
 Perhimpunan Agung Kebangsaan telah menganugerahi Kemal
gelaran ‘ghazi’ - pahlawan bagi Islam krn kejayaan Kemal.
 Kemal menegaskan-kejayaan itu hendaklah ditafsirkan dengan
erti kata nasionalis bukan keagamaan dan perkauman.
 Kemal hanya menggunakan nama Islam untuk kepentingan
peribadinya.

23. 6. Kerjasama Kemal dengan British
 1921, Khilafah Uthmaniyah telah nazak, British telah memfokuskan
ketenteraannya di Turki demi memusnahkan sisa-sisa Khilafah Islamiyah.
 British di bawah pimpinan Jeneral Harrington telah pun mengawal
keadaan politik di Istanbul-bekerjasama dengan Mustafa Kemal untuk
menggulingkan Khalifah.
 November 1922, Perhimpunan Kebangsaan (National Assembly) di bawah
pengaruh Mustafa Kemal mula mengorak langkah untuk meruntuhkan
Khilafah. Mustafa Kemal memberi cadangan supaya memisahkan sultan
daripada keKhilafahan dan kemudian memecat Khalifah .
 ulama’ mendapati Khilafah tidak boleh diruntuhkan kerana ia merupakan
pusat kehidupan umat Islam.
 PK perlu membuat keputusan melalui pengundian tetapi hasil
pengundian tetap tidak berpihak kepada Kemal
 Kemal telah menggunakan taktik kotor dan memutuskan bahawa PK telah
bersetuju untuk memecat Khalifah, membubarkan sistem
Khilafah, menjadikan Turki negara Republik dan dia sebagai Presidennya.
 Dengan dukungan dan kekuatan dari British, akhirnya pada pagi 3 Mac
1924, Kemal telah mengumumkan penghapusan Khilafah dan pemisahan
agama Islam daripada Negara.

24. harta-harta
wakaf juga
dimansuhkan
menutup
semua
sekolah
agama memansuhk
an jawatan
Shaikh al-
Islam

25. mahkamah-
mahkamah
syariah yang
ada di Turki
telah ditutup
mengisytiharkan dan
seseorang individu diserahkan
kepada penghapusan
yang dewasa boleh penggunaan
mahkamah
menukarkan sivil tarbus bagi lelaki
agamanya jika ia dan hijab bagi
kehendaki demikian wanita
menguatkuasakan
Masjid Aya undang-undang mengenai
Sofya penggunaan tulisan Arab
Azan dan ianya telah
ditukarkan ditukarkan diharamkan dan
menjadi ke dalam mengutamakan pula
muzium bahasa Turki tulisan rumi seperti Barat

26. •kehilangan identiti sebagai suatu institusi kepimpinan seluruh
muslimin di dunia untuk menegakkan hukum-hukum syariat Islam
Hilangnya dan mengembangkan risalah Islam di seluruh penjuru dunia.
Identiti •negara-negara umat Islam menjadi semakin lemah sehingga
Umat mudahnya dijajah serta ditindas selagi tidak mahu menerima
Islam perubahan daripada penjajah.
•Islam telah mengalami gejala perpecahan yang amat dahsyat
•undang-undang sivil ciptaan manusia pula dikatakan lebih baik
daripada hukum syariat dan ideologi yang dibawa oleh Rasulullah
s.a.w Al-Quran
•mendorong berlakunya gejala riddah moden yang begitu Tidak
berleluasa dalam negara umat Islam Dijadikan
•Mohd Ali Basya Kabir iaitu orang yang pertama mengubah Asas Dalam
undang-undang Islam dan menggantikannya dengan undang- Pentadbiran
undang Barat yang mana telah menjadi ikutan oleh Mustafa
Kemal dan pemimpin-pemimpin yang kemudiannya selepas itu

27. Rata-rata negara umat Islam pada hari ini menjadikan sistem
pendidikan sekular sebagai asas dalam pendidikan negara
Pelaksanaan
timbullah golongan umat Islam yang bijak dalam ilmu
Pendidikan
keduniaan tetapi jahil tentang agama
Sekular
lahirlah orang-orang yang secara terang-terangan mengkritik
Islam dan menyeru kepada ideologi kuffar dan ilhad
Generasi seterusnya dididik supaya mencontohi Barat
sebagai role-model terbaik mengatasi Rasulullah s.a.w
ekonomi negara Islam yang dibahagikan telah terjejas akibat
daripada penguasaan orang Eropah
Perdagangan negara Islam semakin merosot kerana
Pelaksanaan masyarakat Eropah telah menguasai perdagangan di Laut Hindi,
Ekonomi Laut Mediternean, Terusan Suez dan jalan perdagangan yang
Kapitalis lain.
penghapusan sistem ekonomi Islam yang pada asalnya telah
disyariatkan oleh Rasulullah s.a.w. dan digantikan dengan sistem
ekonomi Barat
bank-bank yang berunsurkan riba berleluasa dalam negara-
negara umat Islam.

28. Pemikiran
Sekularisme
pemikiran sekularisme telah dapat melemahkan keimanan,
menghancurkan akidah Islam, menimbulkan keraguan
terhadap nabi dan Rasul Allah, dan banyak lagi
akan mula mempertikaikan kebenaran hal-hal keagaman yang
mana mereka lebih mendasari kepada logik akal daripada
melandasi sumber utama dalam agama Islam ialtu al-Quran dan
al-Sunnah
terhalangnya pelaksanaan hukum-hukum perundangan Islam
dengan alasan tidak sesuai pada masa kini. Seterusnya, amalan-
amalan jahiliyah juga dihidupkan seperti minum arak, riba,
pesta sosial yang mengundang bahana kepada generasi
seterusnya

29. Reaksi Dunia Islam
dan Masyarakat
Melayu
Mesir :
India :
Ulama al-Azhar
Shawkat Ali pemimpin
mengadakan kongres
Jawatankuasa Khilafah India
antarabangsa untuk
menyatakan bhw tidak perlu
membincangkan isu secara
terburu-buru mencari calon
mendalam.
khalifah.
Menawarkan kepada Raja
Menawarkan kepada bangsa
Fuad di Mesir.
Turki sendiri namun gagal.
Namun mendapat
Namun isu ini tidak ada
tentangan krn Mesir tidak
penyelesaian kerana tiada
jalankan undang-undang
tokoh yang benar-benar
syariat Islam.
layak.

30. Melayu :
reaksi yang positif terhadap perkembangan politik yang sedang
berlaku di Turki.
Namun, reaksi awal masyarakat Melayu agak berbelah-bagiuntuk
memahami erti perkembangan yang berlaku.
dengan menggunakan pelbagai surat khabar dan majalah yang
diterbitkan, masyarakat Melayu didedahkan dengan pelbagai
intrepretasi, mengikut kecenderungan para pengarangnya bagi
menjelaskan perkembangan yang berlaku
Melayu secara umumnya, tidak menunjukkan sikap prihatin atau
simpati ke arah tersebut namun dalam skala yang agak kecil dan
terbatas rasa kesal tetap wujud terhadap peristiwa yang berlaku,
terutamanya dalam kalangan mereka yang mempunyai latar belakang
pendidikan yang agak baik dan tinggal di Pulau Pinang dan Singapura

31. Penutup
 Jelas disini, Keruntuhan Khilafah Uthmaniyyah adalah
rencana Barat untuk memastikan dunia Islam tidak lagi
mampu untuk menentang mereka. Keruntuhan Khilafah
menyaksikan perpecahan beberapa buah negara seperti
Qobrus, Syam, Iraw, Al-Jazair, Tunis, Mesir dan Libya.

32. Arigato Gozaimas