1. ΓΡΑΠΤΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΗ ΧΗΜΕΙΑ Γ΄ ΛΥΚ.
(ΘΕΤΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ , Κεφ 3ο&5o: μέχρι υποκατάστασης )
ΘΕΜΑ A
Για τις ερωτήσεις Α1 έως και A4 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα
το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.
Α1. Το pH ενός υδατικού διαλύματος ηλεκτρολύτη σε θερμοκρασία 40 οC βρέθηκε να είναι
pH = 7. To διάλυμα αυτό το χαρακτηρίζουμε:
α. όξινο β. βασικό
γ. ουδέτερο δ. δεν επαρκούν τα δεδομένα
Α2. Σε ένα διάλυμα όγκου 1L (διάλυμα Υ1) που περιέχει ηλεκτρολύτη (ή ηλεκτρολύτες) όταν το
αραιώνουμε με προσθήκη νερού, παρατηρούμε ότι το pH παραμένει σταθερό. Επιπλέον, με
προσθήκη 1 mL διαλύματος ΗΝΟ3 0,1Μ σε 1L του διαλύματος Υ1 το pH μειώνεται αισθητά.
Το διάλυμα Υ1 περιέχει:
α. KNO3 0,1Μ β. CH3ΝΗ2 0,1M και CH3ΝΗ3Cl 0,1M
γ. CH3ΝΗ2 0,1M δ. CH3ΝΗ3Cl 0,1M
A3. Σε ποιο από τα επόμενα μόρια υπάρχουν περισσότεροι δεσμοί σ;
α. CCl4 β. CH2 = CH2
γ. ΗCOOH δ. CH  CH
Α4. Σε ποιο από τα ακόλουθα μόρια υπάρχει τουλάχιστον ένας σ-δεσμός που προκύπτει με επι-
κάλυψη sp τροχιακού ενός ατόμου C με sp2 τροχιακό γειτονικού ατόμου C;
α. CH2= C = CH-CH3 β. CH  C-CH3
γ. CΗ2= CH-CH3 δ. CH3- C  N
A5. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας δίπλα
στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση, τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σω-
στή, ή Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη. Επιπλέον, εξηγήστε τις επιλογές σας.
α. Αν αντιδράσουν 0,1 mol NH3 και 0,1 mol HCl θα προκύψει ουδέτερο διάλυμα.
β. Κατά την αραίωση ρυθμιστικού διαλύματος ΗΑ & ΝaA, μέχρι τετραπλασιασμό του
όγκου του, ο βαθμός ιοντισμού του ΗΑ διπλασιάζεται.
γ. Όταν γίνεται αλληλεπικάλυψη p ατομικών τροχιακών σχηματίζεται υποχρεωτικά δεσμός π
δ. Το μόριο του ακετυλενίου είναι ευθύγραμμο ( δίνονται z: C:6, Η:1).
ε. Οι αλδεΰδες είναι δραστικότερες των κετονών, όσο αφορά τις αντιδράσεις προσθήκης.
(Moνάδες 5x5 = 25)
ΘΕΜΑ Β
Β1. α. Στο διάλυμα ενός μονοπρωτικού οξέος ΗΑ με pH=2, προσθέσαμε 9πλάσιο όγκο νερού
(θ: σταθερή) και διαπιστώσαμε ότι το pH του διαλύματος απέκτησε τιμή 3.
Το μονοπρωτικό οξύ ΗΑ είναι ισχυρό ή ασθενές; Εξηγήστε την επιλογή σας.
β. Τρία δοχεία Ι, ΙΙ και ΙΙΙ περιέχουν υδατικά διαλύματα των μονοπρωτικών οξέων ΗΑ, ΗΒ
και ΗΓ χωρίς όμως να γνωρίζουμε ποιο οξύ περιέχεται σε κάθε δοχείο. Κάθε διάλυμα ο-
γκομετρείται με πρότυπο διάλυμα ΝΗ3. Το ισοδύναμο σημείο σε κάθε δοχείο προσδιορί-
ζεται με προσθήκη μιας σταγόνας κατάλληλου πρωτολυτικού δείκτη. Συγκεκριμένα:
 Στο δοχείο Ι προστέθηκε δείκτης με pKa = 4,5.

2.  Στο δοχείο ΙΙ προστέθηκε δείκτης με περιοχή μεταβολής χρώματος από pH = 6,1 έως
pH = 7,5.
 Στο δοχείο ΙΙΙ προστέθηκε δείκτης με Κa = 10-9.
Να αντιστοιχίσετε αμφιμονοσήμαντα οξέα με δοχεία, εξηγώντας την επιλογή σας.
Δίνονται: οι σταθερές ιοντισμού των ασθενών οξέων ΗΒ και ΗΓ: Κa(HB) = 10-8 και
Κa(HΓ) = 10-5, η σταθερά ιοντισμού της αμμωνίας: Κb (NH3) = 10-5, όλα τα
διαλύματα βρίσκονται στους 25 oC όπου Κw = 10-14.
B2. Δίνεται η οργανική ένωση 2-μεθυλο-6-χλωρο-3,4-επταδιενoδιικό οξύ (ένωση Ε).
α. Γράψτε τον συντακτικό τύπο της ένωσης Ε.
β. Βρείτε τον τύπο υβριδισμού κάθε ατόμου άνθρακα που μετέχει στο σχηματισμό του μορί-
ου της ένωσης Ε.
γ. Bρείτε το συνολικό πλήθος σ και π δεσμών σε 0,2 mol της ένωσης Ε.
δ. Ποια ατομικά τροχιακά επικαλύπτονται για το σχηματισμό χημικού δεσμού μεταξύ των α-
τόμων 3C & 4C.
Β3. α. Nα γραφούν χημικές εξισώσεις για την υδρόλυση, σε κατάλληλες συνθήκες, των ακόλου-
θων ενώσεων:
α1. ισοβουτυλο-μαγνησιο-χλωρίδιο
α2. προπίνιο
α3. 2-υδροξυ-προπανονιτρίλιο
α4. μεθανικός δευτεροταγής βουτυλεστέρας
β. Επιλέξτε όλα τα δυνατά ζεύγη καρβονυλικής ένωσης και αντιδραστηρίου Grignard για να
παρασκευάσετε τη δευτεροταγή βουτανόλη. Γράψτε τις σχετικές αντιδράσεις.
(Moνάδες 9+8+8 = 25)
ΘΕΜΑ Γ
Διαθέτουμε δύο διαλύματα:
διάλυμα Υ1 : διάλυμα οξέος ΗΑ με ρΗ ίσο με 3 και
1
διάλυμα Υ2 : διάλυμα ΝaΟΗ Μ
3
Κατά την ανάμειξη του διαλύματος Υ1 με τριπλάσιο όγκο του διαλύματος Υ2, προκαλείται
πλήρης εξουδετέρωση.
Γ1. Βρείτε την συγκέντρωση του αρχικού διαλύματος ΗΑ, την σταθερά ιονισμού του οξέος ΗΑ
και το ρΗ του διαλύματος Υ3 που προέκυψε με την ανάμειξη.
Γ2. Σε 1 L του διαλύματος Υ3 προσθέτουμε ω L διαλύματος ΗCl με ρΗ=1 και το νέο διάλυμα
που προκύπτει να είναι ουδέτερο . Να υπολογιστεί η τιμή του ω.
Δίνονται : για το νερό : Κw = 10 -14 , log2 = 0,3.
(Moνάδες 25)

3. ΘΕΜΑ Δ
Δίνεται το επόμενο διάγραμμα χημικών μετατροπών:

H 2O / H  NaOH
αλκένιο (A)  HCl
 B  KCN
  Ε  Ζ  Θ

+ ΝΗ3
+ SOCl2
Λ
Δ
Γ
+Η2Ο/Η+
H 2 O +Σ Mg
C5H12O (Τ)   …..
 Π   Κ

.
Ζ + Μ
Επιπλέον, δίνονται:
 κάθε μόριο της ένωσης Α διαθέτει 8σ δεσμούς.
 η ένωση Σ προκύπτει ως κύριο προϊόν της επίδρασης υδατικού διαλύματος Η2SO4 και
ΗgSO4 στο δεύτερο μέλος της ομόλογης σειράς των αλκινίων.
 η ένωση Κ είναι αλκυλοβρωμίδιο.
Δ1. Να γραφούν οι συντακτικοί τύποι των οργανικών ενώσεων Α έως Τ.
Δ2. Τι είδους υβριδικά τροχιακά χρησιμοποιεί κάθε άτομο άνθρακα στο μόριο της οργανικής
ένωσης Σ. Γράψτε το είδος των ατομικών τροχιακών που επικαλύπτονται για να σχηματι-
στούν οι ομοιοπολικοί δεσμοί μεταξύ των ατόμων ενός μορίου της ένωσης Σ.
Δ3. Η ποσότητα της αλκοόλης Τ που παράχθηκε, χωρίζεται σε δύο ίσα μέρη. Το πρώτο μέρος
με επίδραση πυκνού διαλύματος Η2SO4, θερμοκρασίας 170 οC, σχηματίζει 18,9 g του αλ-
κενίου Υ1 και 2,1 g του αλκενίου Υ2.
Να γραφούν οι συντακτικοί τύποι των ενώσεων Y1 και Υ2 και να υπολογιστεί η συνολική
ποσότητα της παραγόμενης αλκοόλης Τ.
Δ4. Το δεύτερο μέρος της αλκοόλης Τ αναμειγνύεται με ισομοριακή ποσότητα του κορεσμέ-
νου μονοκαρβοξυλικού οξέος Φ. Προκύπτουν 23,2 g της οργανικής ένωσης Ψ.
Βρείτε τους συντακτικούς τύπους των ενώσεων Φ και Ψ.
Δίνονται: η σταθερά κάθε αντίδρασης εστεροποίησης: Κc = 4.
oι σχετικές ατομικές μάζες: C:12, H:1, O:16.
Δ5. Απομονώνουμε ολόκληρη την ποσότητα του οξέος Φ που παρέμεινε στο χώρο που πραγ-
ματοποιήθηκε η αντίδραση εστεροποίησης του προηγούμενου ερωτήματος (Γ5) και τη
διαλύουμε πλήρως σε νερό. To διάλυμα που προκύπτει εξουδετερώνεται πλήρως με την
απαιτούμενη ποσότητα KOH(s) και αραιώνεται, μέχρι τελικό όγκο 100 mL.
Βρείτε το pH του αραιωμένου διαλύματος.
Δίνoνται: η σταθερά ιοντισμού του οξέος Φ: Κa = 10-4, για νερό: Kw = 10-14, θδ/των = 25 οC.
(Moνάδες 6,5+3,5+5+5+5 = 25)