Op 24 september 2015 heb ik bij Rutgers (kenniscentrum seksualiteit) een workshop verzorgd over didactiek en e-learning. Dit zijn de slides die ik heb gebruikt.

1. Foto: @almagami
Workshop didactiek en e-learning

2. Programma
•Kennismaking en leerdoelen
•Inleiding en voorbeelden
•Bouwstenen leren en ICT
•E-learning ontwikkelen (stappenplan)
•Gebruik multimedia en webteksten
•E-learning agile ontwikkelen

3. Leerdoelen
Na afloop van workshop zijn jullie in staat
• aan te geven welke concrete mogelijkheden er
zijn om ICT op een effectieve manier voor leren
te gebruiken
• te beschrijven wat komt kijken bij de
ontwikkeling van leeractiviteiten m.b.v. ICT
• een stappenplan te gebruiken voor de
ontwikkeling van leeractiviteiten m.b.v. ICT

4. Welke leertechnologieën ken je?

5. Voorbeelden e-learning

6. Kennisclips
• Instructies vertalen in meerdere korte video’s
• Combi met vragen stellen en feedback
• Snel inspreken, intonatie, dynamisch visueel
aantrekkelijk
• Wat doe je verder tijdens bijeenkomsten?
Bron: Anne de Jong

7. • Verhalen
• contextgebonden,
• inspirerend,
• samenhang en structuur,
• gedenkwaardig, personas,
inlevingsvermogen,
• uitdagingen.
Digital stories

8. • Verhalen
• contextgebonden,
• inspirerend,
• samenhang en structuur,
• gedenkwaardig, personas,
inlevingsvermogen,
• uitdagingen.
Digital stories
35 miljoen
keer bekeken

9. Foto: Alumroot
Discussie-opdrachten
Uitdagende en
betekenisvolle
stelling

10. Foto: Alumroot
Discussie-opdrachten
Gedachten opnieuw structureren
Beter nadenken
Meer lerenden betrokken
Analysemogelijkheden
Tijdsintensief
Langere tijd nodig
Inbedding!
Duidelijke afspraken (o.a. doorlooptijd)

11. Pitches met peer review
• Lerenden kiezen onderwerp
• Pitch maken (vorm zelf kiezen)
• Lerenden bekijken pitches en
geven feedback
• Badges toekennen, liken

13. Lerenden bekijken pitches en
geven feedback

14. Self-testing
NRC, januari 2011

15. Voorbeeld self assessment

16. Voorbeeld self assessment
Vragen
betrekking
scope
onderwerp

17. Voorbeeld self assessment
Open vraag

18. Voorbeeld self assessment
Expert
feedback

19. Self assessment Opgroeien
met Liefde Vragen
betrekking
scope
onderwerp
Open vraag
Expert
feedback
Welk onderdeel uit Opgroeien met Liefde
voor ouders met kinderen van 12-18 jaar
kun je via een zelftoets uitvoeren?

20. Bouwstenen
leren en ICT

21. ‘Blended learning’

22. Gedistribueerd & contigu
‘Blended learning’

23. Gedistribueerd & contigu
Synchroon & asynchroon
‘Blended learning’

24. Gedistribueerd & contigu
Synchroon & asynchroon
Diverse technologieën
‘Blended learning’

25. Gedistribueerd & contigu
Synchroon & asynchroon
Veel & minder ICT
Diverse technologieën
‘Blended learning’

26. Gedistribueerd & contigu
Synchroon & asynchroon
Rutgers & elders
Veel & minder ICT
Diverse technologieën
‘Blended learning’

27. Gedistribueerd & contigu
Synchroon & asynchroon
Rutgers & elders
Veel & minder ICT
Diverse technologieën
‘Blended learning’
Verschillende leeractiviteiten

28. Gedistribueerd & contigu
Synchroon & asynchroon
Rutgers & elders
Veel & minder ICT
Samenwerkend & individueel
Diverse technologieën
‘Blended learning’
Verschillende leeractiviteiten

29. Gedistribueerd & contigu
Synchroon & asynchroon
Gestuurd & zelfgestuurd
Rutgers & elders
Veel & minder ICT
Samenwerkend & individueel
Diverse technologieën
‘Blended learning’
Verschillende leeractiviteiten

30. Aspecten ICT en leren en onderdelen
onderwijs/opleiden
•Instructie
•Lerende-content interactie
•Lerende-docent interactie
•Lerende-lerende interactie
•Reflectie
•Summatief toetsen

31. A 3.0 via Wikimedia Commons - http://commons.wikimedia.org/wiki/
jpg#/media/File:Cooks_050918_154402.jpg

32. Koken
Recept
Technieken
Gereedschap
Ingrediënten
Vakmanschap
Restaurant
Vrij naar Paul Kirschner
Onderwijs/Opleiden

33. Koken
Recept
Technieken
Gereedschap
Ingrediënten
Vakmanschap
Restaurant
Vrij naar Paul Kirschner
Onderwijs/Opleiden
Curriculum

34. Koken
Recept
Technieken
Gereedschap
Ingrediënten
Vakmanschap
Restaurant
Vrij naar Paul Kirschner
Onderwijs/Opleiden
Curriculum
Didactiek

35. Koken
Recept
Technieken
Gereedschap
Ingrediënten
Vakmanschap
Restaurant
Vrij naar Paul Kirschner
Onderwijs/Opleiden
Curriculum
Didactiek
Leertechnologie

36. Koken
Recept
Technieken
Gereedschap
Ingrediënten
Vakmanschap
Restaurant
Vrij naar Paul Kirschner
Onderwijs/Opleiden
Curriculum
Didactiek
Leertechnologie
Leerinhouden

37. Koken
Recept
Technieken
Gereedschap
Ingrediënten
Vakmanschap
Restaurant
Vrij naar Paul Kirschner
Onderwijs/Opleiden
Curriculum
Didactiek
Leertechnologie
Leerinhouden
Docenten

38. Koken
Recept
Technieken
Gereedschap
Ingrediënten
Vakmanschap
Restaurant
Vrij naar Paul Kirschner
Onderwijs/Opleiden
Curriculum
Didactiek
Leertechnologie
Leerinhouden
Docenten
‘Leerlandschap’

39. Belangrijke didactische principes
•Lerenden actief betrokken in aanpak authentieke
problemen
•Bestaande kennis activeren (basis nieuwe kennis)
•Nieuwe kennis wordt gedemonstreerd (voordoen)
•Nieuwe kennis wordt toegepast
•Nieuwe kennis wordt geïntegreerd in de wereld van de
lerende
(Merril’s First Principles of Instruction, 2002)

40. Algemeen: wat werkt...
• Activerende didactiek (o.a. co-creatie)
• Afwisselende werkvormen (met en zonder ICT)
• Autonomie, sociale verbondenheid, gevoel competent
te zijn
• Niet vrijblijvend inzetten
• Kwaliteit onderwijsgevende/opleider

41. Algemeen: wat werkt...
• Structuur, maar niet: de opleider vertelt exact wat de
lerenden moeten doen
• Betekenisvol en uitdagend
• Drie vormen van interactie (student-content, student-
student, student-instructor)

42. Foto: Darden United
Inhoud, houding, gedrag
Regelmatig
Alternatieven

43. Foto: Darden United
Inhoud, houding, gedrag
Regelmatig
Alternatieven
Feedback?

44. Principes van gaming

45. Inderdaad generieke
principes….

46. Inderdaad generieke
principes….
….die we lijken te
vergeten…..

47. Inderdaad generieke
principes….
….die we lijken te
vergeten…..
…. op het moment
dat we
leertechnologieën
gaan gebruiken

48. Hoe zie je deze principes toegepast bij
Opgroeien met liefde?
•Lerenden actief betrokken in aanpak authentieke problemen
•Bestaande kennis activeren (basis nieuwe kennis)
•Nieuwe kennis wordt gedemonstreerd (voordoen)
•Nieuwe kennis wordt toegepast
•Nieuwe kennis wordt geïntegreerd in de wereld van de lerende
•Regelmatige feedback
•Actief leren, vormen van interactie
•Mijlpalen

49. Foto: Stockfoto © Olga Altunina #1935094
Gebruik ICT consistent,
en in lijn met je visie.
Anders verliest ICT
betekenis

50. Didactisch sterke
en minder sterke kanten
online leren

51. Sterk
Structuur
Constante kwaliteit
Flexibel
‘Sociaal veilig’
Nadenken
Automatische feedback
Interactie
Illustreren, voordoen
Zwak
Non-verbaal compenseren
Tragere interactie
(asynchroon)
Vrijblijvend, afhaken, afleiding
Minder improvisatie-
mogelijkheden

52. Hoe kun je dit leerdoel bereiken met online leren?
Welke leeractiviteiten?
Welke leerinhouden?
Welke leertechnologieën?
Randvoorwaarden?
Sterke kanten/zwakke kanten?

54. Stappenplan ontwikkelen
onderwijs/opleiden/
trainen met ICT

55. 1. Context (externe invloeden)
2. Huidige situatie (inclusief issues)
3. Doelen e-learning
4. Model e-learning
5. Overwegen leertechnologieën
6. Leerdoelen analyseren
7. Leerinhouden identificeren
8. Didactiek (praktische keuzes)
9. Hoe beoordelen?
10.Beoordelen van overwogen leertechnologieën

56. 1. Context (externe invloeden)
2. Huidige situatie (inclusief issues)
3. Doelen e-learning
4. Model e-learning
5. Overwegen leertechnologieën
6. Leerdoelen analyseren
7. Leerinhouden identificeren
8. Didactiek (praktische keuzes)
9. Hoe beoordelen?
10.Beoordelen van overwogen leertechnologieën
Reflectie!

57. Bron: iNACOL, 2015
Modellen relevant
voor Rutgers

58. Bron: iNACOL, 2015
Welk model is
relevant voor
Opgroeien met Liefde
en waarom?

59. 1. Leerdoelen analyseren
2. Leerinhouden identificeren
3. Didactiek (praktische keuzes)
4. Overwegen leertechnologieën
5. Hoe beoordelen?
6. (Beoordelen van overwogen leertechnologieën)
Binnen het model…

60. 1. Leerdoelen analyseren
2. Leerinhouden identificeren
3. Didactiek (praktische keuzes)
4. Overwegen leertechnologieën
5. Hoe beoordelen?
6. (Beoordelen van overwogen leertechnologieën)
Reflectie!
Binnen het model…

61. Hoe kun je dit leerdoel bereiken via het gekozen model?
Welke leeractiviteiten?
Welke leerinhouden?
Welke leertechnologieën?
Randvoorwaarden?
Sterke kanten/zwakke kanten?

62. 1. Welke leerdoelen?
2. Leerinhouden identificeren
3. Didactiek (praktische keuzes)?
4. Leertechnologie: webinarsoftware
Reflectie!
Webinar met Rik van Lunsen

63. Gebruik multimedia en
webteksten

64. Gebruik multimedia
• Doel afbeelding?
• Gebruik tekst met inhoudelijke plaatjes bij weinig
voorkennis
• Gebruik gesproken in plaats van geschreven tekst bij
animatie
• Voeg geen onnodig geluid of muziek toe aan het
leermateriaal

65. Gebruik multimedia (2)
• Gebruik geschreven tekst ipv gesproken tekst bij
statisch plaatje, tekst moeilijk te begrijpen is of leertijd
niet gelimiteerd is.
• Zie: Effectieve leerstrategieën: http://portal.ou.nl/web/
topic-effectieve-leerstrategieen/home

66. Gebruik multimedia (3)
• Wat is jouw favoriete online video? Waarom?
• Wanneer kijk je geboeid naar een online video?
• http://www.willemvandinther.nl/video-in-e-learning/
• http://www.facultyfocus.com/articles/teaching-with-
technology-articles/from-passive-viewing-to-active-
learning-simple-techniques-for-applying-active-
learning-strategies-to-online-course-videos/

67. De plakfactor
• Simpel (eenvoudige boodschap, metafoor)
• Onverwacht (verrassing)
• Concreet (weg van abstractie, visueel, geheugen als
klittenband)
• Betrouwbaar (gelinkt aan de praktijk)
• Emotioneel (met gevoel, persoonlijk).
Zie Marcel de Leeuwe

68. Webteksten
• Aantrekkelijke koppen
• Regelmatig tussenkoppen
• Opsommingen
• 2x scrollen
• Inleiding: waarom lezen?
• Belangrijkste bovenaan

69. Webteksten (2)
• Varieer zinnen in lengte. Vermijd lange zinnen
• Consistent gebruik lettertype en kleur
• Schreefloze letter
• Hyperlinks in nieuw venster
• Vermijd lijdende vorm

70. Ook belangrijk…

71. Foto: Bas Kers
Sociale
verbondenheid

72. Foto: Bas Kers
Sociale
verbondenheid
Relatie aangaan
Positief bekrachtigen
Eigen ervaringen delen
Constructieve feedback
Synchrone communicatie

73. Foto: Bas Kers
Hoe creëer je sociale
verbondenheid in een
online leeromgeving?

74. Foto: Stockfoto © Yanik Chauvin #12198844
Aandachtspunt: focus!

75. Foto: Stockfoto © Yanik Chauvin #12198844
Aandachtspunt: focus!
Ook op
applicaties

76. E-learning agile
ontwikkelen

77. Werkwijze
Foto: "ST vs Gloucester - Match - 23" by PierreSelim - Own work. Licensed under CC BY-SA 3.0 via
Wikimedia Commons - http://commons.wikimedia.org/wiki/File:ST_vs_Gloucester_-_Match_-_23.JPG#/
media/File:ST_vs_Gloucester_-_Match_-_23.JPG

78. Werkwijze
Foto: "ST vs Gloucester - Match - 23" by PierreSelim - Own work. Licensed under CC BY-SA 3.0 via
Wikimedia Commons - http://commons.wikimedia.org/wiki/File:ST_vs_Gloucester_-_Match_-_23.JPG#/
media/File:ST_vs_Gloucester_-_Match_-_23.JPG
Software ontwikkelaanpak
(oorspronkelijk)
Kleine stappen
Veel evalueren
Aanpassen op basis van
gebruikerservaringen
Nu ook bij ontwerpen
leersituaties en in onderwijs

79. Foto: @ nupix

80. User story
• User story: beknopt verhaal hoe gebruiker
functionaliteit met een bepaalde reden gebruikt
• Als (gebruiker), wil ik (feature), zodat ik (reden
waarom/achterliggende behoefte)
• Voorbeeld: Als trainer wil ik de voorkennis van de
ouders mbt de seksuele ontwikkeling van hun
kinderen en het gedrag dat hierbij hoort activeren
zodat ik daar tijdens de training op aan kan sluiten.
• Plus wensen/eisen t.a.v. gebruik

81. User stories
Opgroeien met Liefde
• User story: beknopt verhaal hoe gebruiker
functionaliteit met een bepaalde reden gebruikt
• Als (gebruiker), wil ik (feature), zodat ik (reden
waarom/achterliggende behoefte)
• Kijk naar de opzet van Opgroeien met Liefde
• Wat zou de eerste stap zijn?

82. Vragen?

83. Vragen?
wilfred@wilfredrubens.com
@wrubens
http://www.slideshare.net/wrubens