Op 28 mei 2020 heb ik een online gastcollege verzorgd over e-learning trends voor de post-bachelor opleiding e-learning van Avans Plus

1. E-learning. Trends en ontwikkelingen

2. Inhoud
• Voorstellen en spelregels
• Opdracht
• Intro (met een eerste trend, en terugblik
op de test)
• (Te) Veel trends (en er zijn er meer), met
opdrachten, quiz en discussie

3. Voorstellen en spelregels

4. Voor 1990
Eind 1995
Mogelijkheden en risico’s
Verrijking - didactische drama’s
Voorkeur voor combinatie
Mijn opvatting over e-learning

6. Spelregels
• Koptelefoon en microfoon
• Sluit alle applicaties af, behalve Zoom en je browser (ev. aantekeningen)
• Zet geluid uit als je niet spreekt
• Meedoen wordt op prijs gesteld
• Marcel en ik modereren
• Vragen stellen via microfoon of chat (ook voor antwoorden op vragen)
• Steek je hand op als je mondeling een vraag wil stellen
• We kunnen geen technische support geven en stil staan bij technische
problemen

7. Stel je via de chat kort voor
(1 of twee zinnen)

9. Hoe moe ben je nu?

10. Opdracht
• Jouw directeur vraagt je een presentatie te verzorgen
voor de Raad van Bestuur over de meest relevante
trends op het gebied van e-learning?
• Welke drie trends mogen hier niet in ontbreken?
• menti.com, 88 18 65

11. E-learning anno 1999…
"MyBookScanner,June12,2011" by Floppydog66 (talk). Original uploader was Floppydog66 at en.wikipedia - Transferred from en.wikipedia(Original text : I (Flo
created this work entirely by myself.). Licensed under Creative Commons Attribution 3.0 via Wikimedia Commons - http://commons.wikimedia.org/wiki/
File:MyBookScanner,June12,2011.JPG#mediaviewer/File:MyBookScanner,June12,2011.JPG

12. Foto: PixelsAway
(Marek Uliasz)
“E-learning”: verzamelnaam voor het vormgeven van
leersituaties (gestuurd en zelfgestuurd) met behulp
van informatie- en communicatietechnologie (in het
bijzonder internettechnologie).

13. Foto: PixelsAway
(Marek Uliasz)
Aard van e-learning is sterk verbreed
(in feite trend 1)
Clive Shepherd (2013): vijf typen e-learning:
1.Zelfstudie lessen: “de e-learnings”.
2.Virtual classrooms (synchroon, live, online leren).
3.Simulaties en virtuele werelden (incl. serious games).
4.Online bronnen raadplegen (bijvoorbeeld via
zoekmachines).
5.Online samenwerken (in communities of netwerken).

14. Spreek dus svp niet meer
over ‘de e-learning’!

15. Digitaal leren
in plaats van
e-learning….

16. Eigenlijk liever te-learning
dan e-learning….

17. Eigenlijk liever te-learning
dan e-learning….
….maar ik ben één van de weinigen die dat vindt

18. Foto: PixelsAway
(Marek Uliasz)
Leren: duurzame verandering in gedrag of in het
vermogen om je op een bepaalde manier te
gedragen, als resultaat van ervaringen (Schunk,
2012).

19. Werken is niet altijd leren
(stelling)
menti.com, 88 18 65

20. Noem een activiteit niet te
snel een ‘leeractiviteit’
Feedback en ruimte voor reflectie
belangrijk voor leren

21. Technologie alleen heeft nog nooit geleid
tot een revolutie van leren, opleiden en
onderwijs

22. Wees kritisch: onze sector is heel goed in ‘branding’

23. Terugblik op de voorbereiding
(9 deelnemers gemaakt
(vanochtend 6.45 uur)

24. “De kracht van e-learning is
overschat”
(reactie op vraag)

25. Interactie en wisselwerking
technologie en didactiek

26. Formatieve toetsen met
automatische feedback bij grote
groepen lerenden

27. Impact sociaal, economische en
culturele ontwikkelingen
• Individualisering -> maatwerk
• Leven lang leren -> doelgroepen en inhoud
• ‘21st century skills’ -> inhoud
• Kansenongelijkheid -> digitale geletterdheid -> minder kansen
• Wat levert L&D op? -> verantwoording
• ……

28. Trends
(selectie)

29. Overeenkomsten
en verschillen

30. 21 trends samengevat
1. Aard van e-learning is verbreed
2. Synchroon, live, online leren
3. Artificiële (kunstmatige) intelligentie
4. Learning analytics
5. Meer flexibel leren, ‘personalisering’
6. Technologie faciliteert en ‘enabled’
zelfgestuurd leren
7. Social learning
8.Microlearning
9.Performance support
10.xAPI
11.Seamless learning
12. Do It Yourself
13.AR en VR
14.Online video (ook 360 graden)
15.Podcasting
16.Open education (o.a. MOOCs en
afgeleiden)
17.Online proctoring
18.Gamification
19.Het LMS is net als Mark Twain
20.Decentralisatie van leren
21.Blockchain technologie

31. 2. Synchroon, live, online leren

32. Asynchroon,
onafhankelijk van
Synchroon,
onafhankelijk van

33. Eigenschappen
asynchroon
Eigenschappen
synchroon
• Zeer flexibel
• Constante kwaliteit content
• Duidelijke structuur
mogelijk
• Voordelen schriftelijk
communiceren
• Voortgang monitoren
• Beter improviseren (o.a.
anders uitleggen)
• Snel misverstanden
verhelpen
• Voordelen communiceren
via beeld en geluid
• Socialiseren gaat beter
• Samen werken eenvoudiger

34. Vormen synchroon, live, online leren
• Online overleg (samenwerkend leren,
begeleidingsgesprek)
• Life stream
• Virtual classroom
• Webinar

35. Weinig
deelnemers
Veel
deelnemers
Veel (inter)actie door deelnemers
Geen (inter)actie door deelnemers
Online overleg
Webinar
Virtual classroom
Live stream

36. Functionaliteiten en applicaties
• Chat
• Audio
• Video
• Presentaties
• Scherm delen
• Documenten delen
• Peilingen/quiz
• Subgroepen
• Post-its
• Whiteboard
• Hand op steken, emoticons
•….
• MS Teams
• Skype (for Business)
• Zoom
• Big Blue Button
• BlueJeans
• Adobe Connect
• Vitero Inspire
• Blackboard Collaborate
• WebEx
• Google Meet
• Jitsi
• eduMeet
•….

37. Is het gebruik van deze applicaties
dankzij ‘COVID-19’ toegenomen?
https://www.menti.com/16nq6sdcia
menti.com, 88 18 65

38. Bron:https://wiki.geant.org/display/NE/3rd+TF-EDU+virtual+meeting?preview=/144704396/146473258/Uninett-Norway-Zoom.pdf

39. Bron:

40. Virtual classroom

41. Toepassingen
Presenteren
Demonstreren (scherm delen)
Discussie (chat, audio)
Bespreken (o.a. feedback)
Voorkennis activeren (peiling)
Geleerde checken (peiling)
Samenwerken (o.a. bestand
delen, groepen)

42. Wanneer een virtual classroom sessie inzetten?
Overleg in breakout rooms

43. a) ‘Transactional distance’ bij online leren verkleinen

44. b) Meer aanwezigheid bij online leren (gevoel van
gemeenschap, zichtbare docent)

45. c) Meer regelmaat
en structuur
bij online leren

46. d) Bij start online leren

47. e) Coaching
en feedback
(onmiddellijk)

48. f) Moeite elkaar F2F te
ontmoeten

49. g) Experts van buiten betrekken

50. Hoe moe ben je nu?

51. 3. Kunstmatige intelligentie
Intelligente systemen die zelfstandig
taken kunnen uitvoeren in complexe
omgevingen en eigen prestaties
verbeteren door te leren van
ervaringen.
This image was originally posted to Flickr by ITU Pictures at https://flickr.com/photos/42121221@N07/27254369347

52. Machines hebben toegang tot
data, herkennen patronen en
nemen zelfstandig beslissingen
(niet meer op basis van regels en
commando’s)

54. 4. Learning analytics
Identificeren van patronen in educatieve data en
het gebruik van die patronen om het leren te
verbeteren,
H. Drachsler (2013)

55. Toepassingen
•Descriptieve analytics
•Diagnostische analytics
•Voorspellende analytics (profiling)
•Voorschrijvende analytics

56. Educatieve toepassingen
Chatbots
Contentcreatie (tekst -> spraak; sterkere
vertaaltools, samenvattingen)
Cognitieve inspanningen (open vragen)
Gepersonaliseerd leren (adaptief, interventies)
Content cureren (LXP)
Gezichtsherkenning (authorisatie, motivatie)
Onderzoeken hoe we leren
Onderwerp van leren
Bron

57. Wat zijn risico’s van
de combi AI en LA?
Vat elke toepassing in één woord
samen
menti.com, 88 18 65
This image was originally posted to Flickr by ITU Pictures at https://flickr.com/photos/42121221@N07/27254369347

58. Foto: Stockfoto © Genialbaron
#12652578
5. Meer flexibel leren, ‘personalisering’
Leervragen, niveau,
tempo, ‘just-in-time’

59. Foto: © iqoncept, Depositphotos
Condities
Acties
Data
Kennen en weten hoe
Vooral voor (bepaalde) kwalificering

60. Foto: Stockfoto © Genialbaron
#12652578
5. Meer flexibel leren, ‘personalisering’
Kritiek: te grote nadruk op leren
als een individueel en rationeel
proces (Karsten, 2019).

61. 6. Technologie faciliteert en
‘enabled’ zelfgestuurd leren

62. Van 80-20 naar
70:20:10
Foto’s: Jay Cross

63. Mijn kritiek
• Percentages gaan eigen leven leiden
• Niet volledig
• Meer rekening houden met context
(gevolgen voor %)
• Zelfgestuurd ipv informeel

64. Context
Workplace learning
Information processing
Coaching
Education
Reflection
WICER-model van Wilfred Rubens is in licentie gegeven volgens een Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationaal-licentie.

65. Bron: Ryan Tracey

66. Zelfgestuurd online leren

67. Hoe moe ben je nu?

68. 7. Social learning
Samenwerkend en interactief leren met behulp van
ICT, waarbij de lerende veel controle heeft over wat,
hoe, waar en waarmee er geleerd wordt.
Naar: De Leeuwe & Rubens, 2015

69. De oorsprong….
"Albert Bandura Psychologist" by bandura@stanford.edu - Albert Bandura. Licensed under CC BY-SA 4.0 via Wikimedia Commons - https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Albert_Bandura_Psychologist.jpg#/media/
File:Albert_Bandura_Psychologist.jpg

70. Social learning: oude wijn….?

71. 1977 2020

72. Interactie,
co-creatie,
samenwerken

73. 1977 2020

74. Tijd voor een quiz

75. Hoe moe ben je nu?

76. Opdracht aanvullende
trends inventariseren
• Jullie gaan per persoon 1 trend verkennen
• Wat is het? Waarom relevant? Eventueel: wat zijn
mogelijkheden en beperkingen voor leren, opleiden en
onderwijs?
• Gebruik bijv. zoekmachine op https://www.te-learning.nl/blog
• Vat het samen. Deel via leeromgeving.
• Aantal presentaties

77. Indeling (noteer ‘jouw’ onderwerp)
• Microlearning: John
• Performance support: Jochem
• xAPI: Ronald
• Seamless learning:
Rozemarieke
• AR en VR Hanneke
• Platformisering: Aislinn
• Online video (ook 360 graden):
Brenda
• Do It Yourself: Cees
• Podcasting: Maaike
• Open education (o.a. MOOCs en
afgeleiden): Marianne
• Online proctoring: Arthur
• Gamification: Linda
• LXP: Klaas

78. Opdracht aanvullende
trends inventariseren
• Jullie gaan per persoon 1 trend verkennen
• Wat is het? Waarom relevant? Eventueel: wat zijn
mogelijkheden en beperkingen voor leren, opleiden en
onderwijs?
• Gebruik bijv. zoekmachine op https://www.te-learning.nl/blog
• Vat het samen. Deel via leeromgeving.
• Aantal presentaties

79. Hoe moe ben je nu?

80. 8. Microlearning
Korte tijd te bestuderen content
Zorg voor oefenen, feedback en reflectie
Iets kleins, snel leren (op basis van voorkennis)
Leren van korte duur inbedden in hectiek van
werk en privé
Onderzoek ondersteunt weinig claims
Bron

81. https://www.powerapp.nl/
Aparte applicaties voor nodig

82. 9. Performance support met ICT
(zeer langdurige trend)
Bron: https://www.askdelphi.com/

83. 9. Performance support met ICT
(zeer langdurige trend)
Bron: https://www.askdelphi.com/
Mede dankzij data:
systemen geven meer en
betere feedback
Ook: hoe te analyseren

84. Five moments of Need
(Gottfredson & Mosher, 2012)
• Iets nieuws leren
• Verbreding en verdieping
van het geleerde
• Toepassen (o.a. opfrissen
geleerde)
• Oplossen van problemen
• Veranderen (werkprocessen, nieuwe bekwaamheden)

85. 10.
xAPI

86. 11. Seamless learning

88. 11.Do It Yourself
Maken
Eigen verantwoordelijkheid
‘Persoonlijke leeromgeving’

89. Foto: Sandra Schön, Flickr

90. Foto: Sandra Schön, Flickr
Persoonlijk
Groei en ‘meesterschap’
Groepsgevoel
Ontwikkelen van vertrouwen
in eigen kunnen
Verlenen van betekenis
Bron: Didactische kenmerken van de ‘Maker
Movement’

91. DIY: hoge eisen aan professionals
• Vragen durven stellen
• Ondernemend zijn
• Risico’s nemen
• First Attempt In Learning

92. Foto: By Hagustin - Own work, CC BY-SA 3.0, https://
commons.wikimedia.org/w/index.php?
curid=24775750
Foto: Welten-instituut, OU
12a. Augmented reality

93. 12b. Virtual reality

94. 12b. Virtual reality
Gevaarlijke en niet toegankelijke situaties
Authentiek
Immersive
Oefenen
Beter onthouden
Modelleren en hulp
Handtracking (in opkomst)
Vaak geen feedback

95. 14. Online video: instructies geven,
demonstreren (360 graden), video’s laten
maken, storytelling, reflectie, interactief

96. Reflectievloggen

97. Werken
met beeldtafel
Bron: Evolva Group

98. Voor welke doelen worden
AR, VR en/of online video bij
jullie voor leren toegepast?

99. 15. Terug van weg geweest: podcast

100. Bron: Opensourceway
Trend 16

101. Foto: Audrey Watters

102. Foto: Audrey Watters
Was: trend met hype-achtige trekken
Meer diversiteit (SPOC, diploma’s,
maatwerk, één prijs per jaar)
Nog steeds groei (vlakt wel af)
Rol leven lang leren

103. 17. Online proctoring

104. 18. Gamification

105. 19. Het LMS is net als Mark Twain

106. Beter in leren faciliteren
Beter interactie design
Componenten
Integratiemogelijkheden
19. Het LMS is net als Mark Twain

107. 19a. Learning Experience Platform
•Soort geavanceerd portaal (bovenop LMS e.d.)
•Veel aandacht voor UX
•Diverse typen content (meerdere formats)
•Slim cureren (AI)
•Interactie
•Voorbeelden: CuratrLXP, Degreed, Valamis

108. Status LMS/LXP bij jullie?
• Gebruikt jouw organisatie een LMS (sporadisch,
organisatiebreed)?
• Ga of ben je bezig met de transitie naar een nieuw
LMS?
• Ga of ben je bezig met een LXP?

109. 20. Decentralisatie van leren

110. •Opleidingen in kleine eenheden (bijv. 50)
•Los te volgen, apart af te ronden
•Digitale badge (t.b.v. online profiel)
•Erkenning deelname MOOCs
•Erkenning elders verworven
bekwaamheden (open education)
•Leven lang leren

111. Waarde diploma’s?

112. Nieuwe aanbieders
Microcredentialing
Self-paced packaged content
dominant op e-learning markt

113. Platformisering

115. Hoe denk jij over decentralisatie
van onderwijs en opleiden?
menti.com, 88 18 65

116. •Te sterk accent op kwalificerende functie
onderwijs?
•Versnippering onderwijs?
•Financiering op basis van diploma’s

117. Tenslotte (nr. 21)

119. Wie van jullie heeft er een (deel van een) bitcoin?

120. Wie van jullie heeft er een (deel van een) bitcoin?
Wie van jullie laat zich uitbetalen in bitcoins?

121. • Gedistribueerd netwerk voor doen van transacties
• Decentraal grootboek van transacties
• Proces om identiteit te verifiëren, eigenaarschap
vastleggen
• Bewijzen verdwijnen en veranderen niet
• ‘Middle man’ verdwijnt (?)

122. •Geen papieren certificaten meer (permanent en
veilig opgeslagen)
•Diverse leeruitkomsten vastleggen (‘studeren bij
Socrates’, ‘geloofsbrieven’; paspoort LLL)
•Automatische erkenning en transfer credits
•Inzage krijgen in gevalideerde leeruitkomsten
(o.a. t.b.v. vrijstellingen)
•Intellectueel eigendom vastleggen (o.a. OER)
•Transacties marktplaatsen (tutoren en lerenden)

123. • Diplomafraude, vluchtelingen
• Wilfred is positiever dan twee jaar geleden
• Technologie wordt meer volwassen

124. 21 trends samengevat
1. Aard van e-learning is verbreed
2. Synchroon, live, online leren
3. Artificiële (kunstmatige) intelligentie
4. Learning analytics
5. Meer flexibel leren, ‘personalisering’
6. Technologie faciliteert en ‘enabled’
zelfgestuurd leren
7. Social learning
8.Microlearning
9.Performance support
10.xAPI
11.Seamless learning
12. Do It Yourself
13.AR en VR
14.Online video (ook 360 graden)
15.Podcasting
16.Open education (o.a. MOOCs en
afgeleiden)
17.Online proctoring
18.Gamification
19.Het LMS is net als Mark Twain
20.Decentralisatie van leren
21.Blockchain technologie

125. Vat de essentie van vanavond samen (zou
je nu bijv. andere trends aan de Raad van
Bestuur presenteren?)
menti.com, 88 18 65

126. Dank!
@wrubens
wilfred@wilfredrubens.com