Οδηγός Μελέτης για την πιστοποίηση της εκπαιδευτικής επάρκειας Εκπαιδευτών Ενηλίκων της μη τυπικής εκπαίδευσης

1. Οδηγός Μελέτης
για την πιστοποίηση
της εκπαιδευτικής επάρκειας
Εκπαιδευτών Ενηλίκων
της μη τυπικής εκπαίδευσης
Με βάση την Τράπεζα Θεμάτων του Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π.
και τα βιβλία της σειράς ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ
των εκδόσεων ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ της οποίας
฀επιστημονικός υπεύθυνος είναι ο Αλέξης Κόκκος

Επεξεργασία περιεχομένου
Επιλογή κειμένων - Σύνθεση υλικού
Ελένη Γιαννακοπούλου

2. 13
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για την πιστοποίηση της εκπαιδευτικής επάρκειας
των Εκπαιδευτών Ενηλίκων ΔΒΜ
Σύμφωνα με το «Ενιαίο Σύστημα Πιστοποίησης της εκπαιδευτικής επάρκειας των Εκπαι-
δευτών Ενηλίκων ΔΒΜ», το οποίο έχει οργανώσει και διαχειρίζεται ο Εθνικός Οργανισμός
Πιστοποίησης και Επαγγελματικού Προσανατολισμού (Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π.), η πιστοποίηση των
υποψήφιων εκπαιδευτών περιλαμβάνει γραπτές εξετάσεις και παρουσίαση μιας μικροδι-
δασκαλίας σε συνδυασμό με αντίστοιχη προφορική εξέταση.
Σύμφωνα με την Απόφαση ΓΠ/20082/23-10-2012 του Υπουργού Παιδείας (Φ.Ε.Κ.
2844/Β΄/2012): «Στόχος της γραπτής εξεταστικής δοκιμασίας είναι η αξιολόγηση των γνώ-
σεων και ικανοτήτων των εκπαιδευτών σχετικά με τον σχεδιασμό, την οργάνωση και προε-
τοιμασία της παρέμβασής τους με βάση τις θεωρίες μάθησης ενηλίκων, τις εκπαιδευτικές
πολιτικές, το κοινωνικοοικονομικό πλαίσιο και τις ανάγκες του πληθυσμού-στόχου καθώς
και την υλοποίηση της εκπαιδευτικής τους παρέμβασης συντονίζοντας την εκπαιδευόμενη
ομάδα. Η εξεταστική δοκιμασία θα διαρκεί μία ώρα και θα περιλαμβάνει ανοικτά ερωτήμα-
τα που θα απαιτούν σύντομη απάντηση. Για την αξιολόγηση των ικανοτήτων η εξέταση θα
περιλαμβάνει μια μελέτη περίπτωσης, κατά την οποία οι υποψήφιοι θα καλούνται μέσω της
παρακολούθησης βιντεογραφημένης διδασκαλίας να εντοπίσουν στοιχεία όπως: χαρακτηρι-
στικά της ομάδας εκπαιδευομένων, τρόπος διαπραγμάτευσης, εκπαιδευτικές τεχνικές που
χρησιμοποιήθηκαν, συνθήκες λειτουργίας της ομάδας κ.ά.».
Αντίστοιχα «Στόχος της παρουσίασης της μικροδιδασκαλίας είναι η αξιολόγηση των γνώ-
σεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων των εκπαιδευτών σε ό,τι αφορά την υλοποίηση της εκπαι-
δευτικής τους παρέμβασης εφαρμόζοντας ενεργητικές μεθόδους μάθησης και ενθαρρύνοντας
τον διάλογο και την κριτική σκέψη καθώς και αξιολογώντας και ανατροφοδοτώντας την εκπαι-
δευτική τους πρακτική. Η παρουσίαση της μικροδιδασκαλίας διαρκεί είκοσι (20) λεπτά της ώρας
σε θεματικό αντικείμενο επιλογής του υποψηφίου ενώπιον ομάδας συνυποψηφίων. Η μικροδι-
δασκαλία, η οποία και βιντεοσκοπείται, θα συνοδεύεται από κείμενο του υποψηφίου, στο οποίο
περιέχεται ο σχεδιασμός της. Μετά το τέλος της παρουσίασης της μικροδιδασκαλίας, ο υποψή-
φιος παρέχει πρόσθετες πληροφορίες και διευκρινίσεις στους αξιο λογητές, στο πλαίσιο σύντο-
μης συνέντευξης, διάρκειας δέκα (10) λεπτών της ώρας, σχετικά με τη μικροδιδασκαλία του».
Ο Οδηγός Μελέτης περιέχει τις βασικές κατευθύνσεις για την προετοιμασία όλων όσοι
ενδιαφέρονται να συμμετάσχουν στις εξετάσεις πιστοποίησης της εκπαιδευτικής επάρκειας
του Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π. Η Τράπεζα Θεμάτων για τις εξετάσεις αυτές, η οποία δημοσιοποιήθηκε
από τον Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π. ταξινομεί τις απαιτούμενες από τους υποψήφιους εκπαιδευτές ενη-
λίκων γνώσεις και δεξιότητες στις ακόλουθες θεματικές ενότητες:
1: Ομάδα Εκπαιδευομένων – Ομάδες-στόχοι
2: Δυναμική Ομάδας
3: Θεωρητικό Πλαίσιο – Αρχές Εκπαίδευσης Ενηλίκων
4: Ιστορική εξέλιξη – Εκπαιδευτική Πολιτική

3. 5: Μεθοδολογία σχεδιασμού – Κοινωνικο-οικονομικο-πολιτισμικό πλαίσιο
6: Εκπαιδευτικές μέθοδοι – Τεχνικές – Εκπαιδευτική διεργασία
7: Βασικές ικανότητες – Φύλο – Διαπολιτισμικότητα
8: Εκπαιδευτικό υλικό – Εποπτικά μέσα – Χώρος
9: Αυτοαξιολόγηση – Συνεχής ανάπτυξη
Το περιεχόμενο των παραπάνω θεματικών ενοτήτων καλύπτεται στον Οδηγό με εκτετα-
μένα αποσπάσματα κλασικών βιβλίων Ελλήνων και ξένων συγγραφέων της σειράς Εκπαί-
δευση Ενηλίκων της οποίας επιστημονικός υπεύθυνος είναι ο Αλέξης Κόκκος και κυκλοφορεί
από τις εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ. Βασικό κριτήριο στην επιλογή των αποσπασμάτων αποτέ-
λεσε η άμεση συνάφειά τους με την Τράπεζα Θεμάτων του Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π., τις ενδεικτικές
απαντήσεις που περιέχονται σ’ αυτή αλλά και με τη διδακτέα ύλη στην οποία παραπέμπουν.
Για να διευκολυνθεί η μελέτη του σχετικού εκπαιδευτικού υλικού και η προετοιμασία
για τη διαδικασία της πιστοποίησης, σε καθεμιά από τις θεματικές ενότητες του οδηγού
αυτού, προτάσσεται ο σκοπός της, στον οποίο συνοψίζεται το περιεχόμενο του υλικού που
προτείνεται για μελέτη, και τα αναμενόμενα μαθησιακά αποτελέσματα, τα οποία αποτυ-
πώνουν τις γνώσεις, τις δεξιότητες και τις ικανότητες που θα αποκτηθούν από τη μελέτη
του υλικού αυτού.
Οι θεματικές ενότητες αναλύονται και οργανώνονται σε υποενότητες, προκειμένου να
είναι σαφέστερη η κατανόηση του περιεχομένου του αντίστοιχου εκπαιδευτικού υλικού.
Στην αρχή κάθε υποενότητας, με τον τίτλο «Με δυο λόγια», συνοψίζονται τα σημαντι-
κά σημεία του περιεχομένου της και στη συνέχεια δίνονται οι παραπομπές στις σελίδες των
βιβλίων όπου αναλύονται με πληρότητα τα αντίστοιχα θέματα. Οι βιβλιογραφικές αυτές
παραπομπές ταξινομούνται ανάλογα με τον βαθμό εξοικείωσης που επιθυμεί ή το επίπεδο
γνώσεων που διαθέτει ή το εύρος της μελέτης του υλικού που επιδιώκει ο αναγνώστης.
Στην ομάδα «Διαβάστε αναλυτικά», περιλαμβάνονται κείμενα που καλύπτουν τη βασική
μελέτη των αντίστοιχων θεμάτων, η ομάδα «Διαβάστε παράλληλα» περιλαμβάνει συμπλη-
ρωματικά κείμενα που αποσκοπούν σε πιο εκτεταμένη μελέτη του αντίστοιχου θέματος,
ενώ στην ομάδα «Διαβάστε προαιρετικά» εντάσσονται κείμενα που προσφέρονται για την
παραπέρα εμβάθυνση στα αντίστοιχα θέματα.
Στο κεφάλαιο 4 (Ιστορική εξέλιξη – Εκπαιδευτική Πολιτική), εκτός από τις βιβλιογρα-
φικές παραπομπές, περιλαμβάνονται συμπληρωματικά στοιχεία του θεσμικού πλαισίου
οργάνωσης και υλοποίησης των δραστηριοτήτων εκπαίδευσης ενηλίκων στην Ελλάδα,
ώστε να καλύπτονται με επάρκεια οι απαιτούμενες για την πιστοποίηση γνώσεις. Το ίδιο
ισχύει και για το κεφάλαιο 5 (Μεθοδολογία σχεδιασμού – Κοινωνικο-οικονομικο-πολιτισμι-
κό πλαίσιο) το οποίο συμπληρώνεται με την υποενότητα 5.3: σε ένα αυτοτελές κείμενο
δίνονται αναλυτικά τα βασικά βήματα σχεδιασμού μιας διδακτικής ενότητας.
Nα σημειωθεί ότι οι βιβλιογραφικές αναφορές που υπάρχουν σε κάποια από τα απο-
σπάσματα που χρησιμοποιήθηκαν έχουν αφαιρεθεί σε αυτή την έκδοση για να περιοριστεί
η έκταση της ύλης και να διευκολυνθεί η μελέτη της. Όσοι και όσες ενδιαφέρονται για τις
βιβλιογραφικές αυτές αναφορές μπορούν να ανατρέξουν στα σχετικά βιβλία. Στα αυτοτελή
14

4. όμως κείμενα που προέρχονται από εκδόσεις-συλλογές κειμένων περιλαμβάνονται η βι-
βλιογραφία και οι υποσημειώσεις τους.
Προκειμένου να δίνεται η δυνατότητα άμεσης αποτίμησης της μελέτης του περιεχομέ-
νου των αντίστοιχων θεματικών ενοτήτων, παρατίθενται χαρακτηριστικές ερωτήσεις από
την Τράπεζα Θεμάτων του Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π., διαφόρων επιπέδων δυσκολίας σύμφωνα με την
ταξινόμηση της Τράπεζας. Οι ερωτήσεις αυτές διακρίνονται σε ανοικτά ερωτήματα, τα
οποία απαιτούν μια σύντομη απάντηση για την εξέταση γνώσεων και σε ερωτήματα τα
οποία συνδέονται με μελέτες περίπτωσης για την αξιολόγηση ικανοτήτων.
Τέλος, επειδή οι εξετάσεις του Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π. για την πιστοποίηση των υποψήφιων
εκπαιδευτών περιλαμβάνουν, εκτός των γραπτών εξετάσεων, και την παρουσίαση μιας
μικροδιδασκαλίας σε συνδυασμό με αντίστοιχη προφορική εξέταση, το βιβλίο συμπληρώ-
νεται από το κεφάλαιο: «Μικροδιδασκαλία». Στην ενότητα αυτή περιγράφεται η πρακτική
εφαρμογή σχεδιασμού και υλοποίησης μιας μικροδιδασκαλίας και κριτήρια αξιολόγησής
της. Παράλληλα, παρατίθενται ενδεικτικά παραδείγματα σχεδιασμού μικροδιδασκαλιών
από διάφορες διδακτικές ενότητες. Δηλαδή παρουσιάζονται τα στάδια προετοιμασίας και
παρουσίασης μιας σύντομης διδακτικής ενότητας διάρκειας 20΄, η οποία διδάσκεται σε μια
ομάδα «εικονικά εκπαιδευόμενων ενηλίκων».
Το βιβλίο ολοκληρώνεται με την παρουσίαση και περιγραφή του περιεχομένου των
15
βιβλίων, αποσπάσματα των οποίων περιλαμβάνονται σε αυτόν τον Οδηγό.
Ο Οδηγός, επομένως, έχει σχεδιαστεί ώστε να καλύπτει με πληρότητα όλο το φάσμα
των αναγκαίων γνώσεων και ικανοτήτων, οι οποίες απαιτούνται για την πιστοποίηση της
εκπαιδευτικής επάρκειας αλλά και για την επιστημονική συγκρότηση ενός εκπαιδευτή
ενηλίκων. Η μελέτη του προσφέρεται για μια επαρκή γνώση βασικών διαστάσεων του
πεδίου της εκπαίδευσης ενηλίκων, χωρίς να προϋποθέτει άλλες γνώσεις. Επιδιώκει να
καθοδηγήσει τον εκπαιδευτή ενηλίκων στην απόκτηση των απαραίτητων γνώσεων, τις
οποίες θα είναι σε θέση, όχι μόνο να εφαρμόζει, αλλά και να τις αξιοποιεί για να αναλύει,
να τεκμηριώνει και να ερμηνεύει φαινόμενα της εκπαίδευσης ενηλίκων.
Από την οπτική αυτή, ο οδηγός απευθύνεται σε κάθε ενδιαφερόμενο για την εκπαίδευ-
ση ενηλίκων, δίνοντάς του τη δυνατότητα να εξοικειωθεί με το πεδίο, να βελτιώσει τις
γνώσεις του, να ανατρέξει στις συναφείς βιβλιογραφικές πηγές ή να αναζητήσει ανατρο-
φοδότηση κάθε φορά που βρίσκεται αντιμέτωπος με μια νέα εκπαιδευτική εμπειρία.
Στην έκδοση του οδηγού βοήθησαν σημαντικά ο Δημήτρης Χασάπης, Καθηγητής ΕΚΠΑ,
με τα σχόλια και τις παρατηρήσεις του, και ο Αλέξης Κόκκος, Καθηγητής ΕΑΠ, με τις
κριτικές παρατηρήσεις του, τους οποίους ευχαριστώ θερμά. Επίσης, ευχαριστώ τις εκδόσεις
ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ για την πρόταση σύνθεσης του βιβλίου και ιδιαίτερα την κα Βάσω Βασιλού-
Παπαγεωργίου για τη συμβολή της στην οργάνωση του υλικού και τη γενικότερη υποστή-
ριξή της στην ολοκλήρωση της σύνθεσης, καθώς και την Ειρήνη Χριστοπούλου, τη Μαρία
Γονιδάκη και την Ουρανία Λυμπεροπούλου για τη συμμετοχή τους στην αρτιότητα και την
πληρότητα αυτής της έκδοσης.
ΕλΕνη Γιαννακοπουλου
Αθήνα, Οκτώβριος 2014

5. 5
Περιεχόμενα
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για την πιστοποίηση της εκπαιδευτικής
επάρκειας των Εκπαιδευτών Ενηλίκων ΔΒΜ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
1. ΟΜΑΔΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΟΜΕΝΩΝ – ΟΜΑΔΕΣ-ΣΤΟΧΟΙ 17
1.1 ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΩΝ ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΟΜΕΝΩΝ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
Alan Rogers, H Εκπαίδευση Ενηλίκων, «Γενικά χαρακτηριστικά των ενήλικων
εκπαιδευομένων» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
1.2 ΕΜΠΟΔΙΑ ΣΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΤΩΝ ΕΝΗΛΙΚΩΝ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29
Alan Rogers, H Εκπαίδευση Ενηλίκων, «Τα εμπόδια στη μάθηση» . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29
1.3 ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45
Alan Rogers, H Εκπαίδευση Ενηλίκων, «Τα εμπόδια στη μάθηση» . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46
Sophie Courau, Τα βασικά «εργαλεία» ενός εκπαιδευτή ενηλίκων,
«Επτά προϋποθέσεις μάθησης των ενηλίκων» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
Alan Rogers, H Εκπαίδευση Ενηλίκων, «Υποκίνηση και μάθηση» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51
1.4 ΕΙΔΙΚΕΣ/ΕΥΠΑΘΕΙΣ ΟΜΑΔΕΣ ΚΑΙ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ
ΕΚΠΑΙΔΕΥΟΜΕΝΩΝ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
Δημήτρης Βεργίδης, Αλέξης Κόκκος (επιμέλεια), Εκπαίδευση Ενηλίκων,
διεθνείς προσεγγίσεις και ελληνικές διαδρομές, «Υποστηρικτική απασχόληση
και εκπαίδευση ενηλίκων με αναπηρία» (A. Δημητρόπουλος) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58
Margaret Wetherell (επιμέλεια), Ταυτότητες, ομάδες και κοινωνικά ζητήματα,
«Ο ανάπηρος εαυτός» (S. Gregory) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79
1.5 ΟΜΑΔΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΟΜΕΝΩΝ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
Alan Rogers, H Εκπαίδευση Ενηλίκων, «Τι είναι ομάδα;
Οι ομάδες στην εκπαίδευση ενηλίκων» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
Didier Noyé, Jacques Piveteau, Πρακτικός Oδηγός του Eκπαιδευτή,
«Πώς να επιτύχετε τη συμμετοχή των εκπαιδευομένων;» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102
1.6 Ο ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111
David Jaques, Μάθηση σε ομάδες, «Το έργο του εκπαιδευτή» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ ΤΟΥ Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π. ΣΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 . . . 121

6. 2. ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΟΜΑΔΑΣ 123
2.1 Η ΟΜΑΔΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124
6
David Jaques, Μάθηση σε ομάδες,
«Θεωρίες σχετικά με την ομαδική συμπεριφορά» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124
2.2 Η ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145
Δημήτρης Βεργίδης, Αλέξης Κόκκος (επιμέλεια), Εκπαίδευση Ενηλίκων,
διεθνείς προσεγγίσεις και ελληνικές διαδρομές, «Δυναμική της ομάδας
στην εκπαίδευση ενηλίκων» (Ά. Τσιμπουκλή) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146
2.3 ΡΟΛΟΙ ΜΕΣΑ ΣΕ ΜΙΑ ΟΜΑΔΑ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162
Sophie Courau, Tα βασικά «εργαλεία» του εκπαιδευτή ενηλίκων,
«Κατανόηση των αρχών εμψύχωσης και των κατηγοριών των εκπαιδευομένων» . . . . 163
2.4 ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ ΣΤΗ ΜΑΘΗΣΙΑΚΗ ΟΜΑΔΑ ΕΝΗΛΙΚΩΝ . . . . 182
Alan Rogers, H Εκπαίδευση Ενηλίκων, «Αντιμετώπιση προβλημάτων
στη μαθησιακή ομάδα ενηλίκων» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183
Paulo Freire, Ira Shor, Απελευθερωτική παιδαγωγική, «Ελευθερία και όρια
σε μιαν απελευθερωτική αίθουσα διδασκαλίας» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190
2.5 Η ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΟΜΑΔΑ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196
David Jaques, Μάθηση σε ομάδες, «Η επικοινωνία μέσα στην ομάδα» . . . . . . . . . . . . . 197
• «Η διεργασία της επικοινωνίας – Μοντέλο επικοινωνίας» κ.ά. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197
• «Τα εμπόδια της επικοινωνίας μέσα στην ομάδα» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204
2.6 ΕΝΑΡΚΤΗΡΙΑ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207
Didier Noyé, Jacques Piveteau, Πρακτικός Oδηγός του Eκπαιδευτή,
«Η αρχή μιας εκπαιδευτικής συνάντησης» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ ΤΟΥ Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π. ΣΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 . . . 212
3. ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ – ΑΡΧΕΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ 213
3.1 ΤΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΕΔΙΟ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ.
ΒΑΣΙΚΟΙ ΟΡΙΣΜΟΙ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214
Peter Jarvis, Συνεχιζόμενη εκπαίδευση και κατάρτιση: Θεωρία και πράξη,
«Εννοιολογικό πλαίσιο για τη συνεχιζόμενη εκπαίδευση και κατάρτιση» . . . . . . . . . . . 214
3.2 ΘΕΩΡΗΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ
ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 225
Αλέξης Κόκκος, Εκπαίδευση Ενηλίκων: Ανιχνεύοντας το πεδίο,
για μια συνοπτική συγκριτική παρουσίαση των θεωριών μάθησης . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226
Κnud Illeris (επιμέλεια), Σύγχρονες θεωρίες μάθησης,
για τη συνθετική προσέγγιση του Jarvis στη μάθηση των ενηλίκων (P. Jarvis) . . . . . . . 259

7. Κnud Illeris (επιμέλεια), Σύγχρονες θεωρίες μάθησης,
για τη θεωρία της πολλαπλής νοημοσύνης του Gardner (H. Gardner) . . . . . . . . . . . . . . . 265
Peter Jarvis (επιμέλεια), Οι θεμελιωτές της εκπαίδευσης ενηλίκων,
για την αναστοχαστική πρακτική του Shön (R. Cervero) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 268
Peter Jarvis, Συνεχιζόμενη εκπαίδευση και κατάρτιση: Θεωρία και πράξη,
για τις θεωρητικές προσεγγίσεις στη νόηση στη μάθηση
και στην εκπαίδευση του Bruner . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 270
Peter Jarvis (επιμέλεια), Οι θεμελιωτές της εκπαίδευσης ενηλίκων,
«Ο John Dewey και η διά βίου εκπαίδευση» (A. Cross-Durrant) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 272
3.3 ΕΜΠΕΙΡΙΚΗ/ΒΙΩΜΑΤΙΚΗ ΜΑΘΗΣΗ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 288
Peter Jarvis, Συνεχιζόμενη εκπαίδευση και κατάρτιση: Θεωρία και πράξη,
«Εμπειρία και μάθηση» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 288
Alan Rogers, H Εκπαίδευση Ενηλίκων,
για τη θεωρία της πρακτικής μάθησης του Kolb. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 292
3.4 ΜΑΘΗΣΙΑΚΟ ΚΛΙΜΑ ΕΝΗΛΙΚΩΝ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 296
Alan Rogers, H Εκπαίδευση Ενηλίκων . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 296
• «Συμβόλαιο Mάθησης» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 296
• «Η διαμόρφωση του συμβολαίου [μάθησης]» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 297
3.5 ΟΜΑΔΙΚΕΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 300
David Jaques, Μάθηση σε ομάδες, «Oμαδικές εκπαιδευτικές συναντήσεις» . . . . . . . . . 300
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ ΤΟΥ Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π. ΣΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 . . . 312
4. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ – ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ 315
4.1 ΟΡΙΣΜΟΙ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 316
4.2 Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 317
Δημήτρης Βεργίδης, Αλέξης Κόκκος (επιμέλεια), Εκπαίδευση Ενηλίκων,
διεθνείς προσεγγίσεις και ελληνικές διαδρομές, «Η εξέλιξη της εκπαίδευσης
ενηλίκων στην Ελλάδα» (Θ. Καραλής) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 318
7
4.3 ΤΟ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ
ΚΑΙ ΤΗΣ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 339
4.4 ΦΟΡΕΙΣ ΚΑΙ ΜΕΣΑ ΠΑΡΟΧΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ
ΚΑΙ ΤΗΣ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 340
4.5 Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΚΑΙ Η ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ
ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 341
4.6 ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΩΝ ΕΝΗΛΙΚΩΝ
Αλέξης Κόκκος, Εκπαίδευση Ενηλίκων: Ανιχνεύοντας το πεδίο, «Οι εκπαιδευτές
ενηλίκων στην Ελλάδα» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 342

8. Ελένη Γιαννακοπούλου, Οργάνωση και διοίκηση φορέων εκπαίδευσης ενηλίκων
και διά βίου μάθησης . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 364
Α. Βασικές έννοιες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 364
Β. Το νομοθετικό πλαίσιο της εκπαίδευσης ενηλίκων και της διά βίου μάθησης
8
στην Ελλάδα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 367
Γ. Φορείς και μέσα παροχής εκπαίδευσης ενηλίκων και διά βίου μάθησης
στην Ελλάδα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 371
Δ. Σύστημα επιταγών κατάρτισης (training voucher) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 378
Ε. Στρατηγικό πλαίσιο για την Ευρωπαϊκή Συνεργασία στον Τομέα
της Εκπαίδευσης και της Κατάρτισης (2009) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 378
ΣΤ. «Ανασχεδιασμός της εκπαίδευσης: επενδύοντας στις δεξιότητες
για καλύτερα κοινωνικο-οικονομικά αποτελέσματα» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 379
Ζ. Η Ευρώπη «2020» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 379
Η. Ευρωπαϊκό Σύστημα Πιστωτικών Μονάδων για την επαγγελματική
εκπαίδευση και κατάρτιση (ΕCVET) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 380
Θ. Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων (άρθρο 16 του Ν. 3879/2010). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381
Ι. Σύστημα Πιστοποίησης Εκπαιδευτικής Επάρκειας Εκπαιδευτών Ενηλίκων
της Μη Τυπικής Εκπαίδευσης . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ ΤΟΥ Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π. ΣΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 . . . 382
5. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ
ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ-ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ-ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ 383
5.1 ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 384
Δημήτρης Χασάπης, Σχεδιασμός, οργάνωση, εφαρμογή και αξιολόγηση
προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης, «Δραστηριότητες σχεδιασμού
ενός προγράμματος κατάρτισης», για τη διερεύνηση των εκπαιδευτικών αναγκών . . . 384
5.2 Ο ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΝΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 400
Δημήτρης Χασάπης, Σχεδιασμός, οργάνωση, εφαρμογή και αξιολόγηση
προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης, «Δραστηριότητες σχεδιασμού
ενός προγράμματος κατάρτισης: εισαγωγικά στοιχεία», για την ανάπτυξη
ενός σχεδίου προγράμματος . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 400
Phil Race, Το εγχειρίδιο της Ανοικτής Εκπαίδευσης, «Αποτελέσματα
της εκπαίδευσης» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 409
5.3 ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 414
Ελένη Γιαννακοπούλου, Τα βήματα στον σχεδιασμό μιας διδακτικής ενότητας . . . . . . 414
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ ΤΟΥ Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π. ΣΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 . . . 422

9. 6. ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ – ΤΕΧΝΙΚΕΣ – ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΕΡΓΑΣΙΑ 423
6.1 ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ . . . . . . . . . . . . . . . . 424
Alan Rogers, H Εκπαίδευση Ενηλίκων, «Μέθοδοι» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 425
Didier Noyé, Jacques Piveteau, Πρακτικός Oδηγός του Eκπαιδευτή,
«Επιλογή εκπαιδευτικών μεθόδων και τεχνικών» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 428
9
6.2 ΟΙ ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΟΥ ΠΡΟΩΘΟΥΝ
ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ . . . . . . . . . . . 436
Peter Jarvis, Συνεχιζόμενη εκπαίδευση και κατάρτιση: Θεωρία και πράξη,
«Μέθοδοι διδασκαλίας». . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 436
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ ΤΟΥ Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π. ΣΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 . . . 464
7. ΒΑΣΙΚΕΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ – ΦΥΛΟ - ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΤΗΤΑ 465
7.1 ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ . . . . . . . 466
7.2 ΦΥΛΟ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 467
Madeleine Arnot, Διαδικασίες Αναπαραγωγής του Φύλου,
«Το φύλο ως πλέγμα κοινωνικών σχέσεων» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 469
Peter Jarvis (επιμέλεια), Οι θεμελιωτές της εκπαίδευσης ενηλίκων,
«Οι γυναίκες στην εκπαίδευση ενηλίκων – δεύτερης τάξης ή δεύτερης
κατηγορίας;» (M. Leicester) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 477
7.3 ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΤΗΤΑ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 489
Δημήτρης Βεργίδης, Αλέξης Κόκκος (επιμέλεια), Εκπαίδευση Ενηλίκων,
διεθνείς προσεγγίσεις και ελληνικές διαδρομές, «Εκπαίδευση ενηλίκων
και διαπολιτισμική ικανότητα» (Κ. Μάγος, Γ. Σιμόπουλος) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 489
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ ΤΟΥ Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π. ΣΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 . . . 511
8. ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ – ΕΠΟΠΤΙΚΑ ΜΕΣΑ – ΧΩΡΟΣ 513
Didier Noyé, Jacques Piveteau, Πρακτικός Οδηγός του Εκπαιδευτή,
«Τα παιδαγωγικά βοηθήματα» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 515
Phil Race, 500 Πρακτικές Συμβουλές για την Ανοικτή και Ευέλικτη Εκπαίδευση,
«Μορφές επικοινωνίας και τεχνολογία της πληροφορίας» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 528
• Χρήση βίντεο - Χρήση κασετών ήχου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 528
• Χρήση πολυμέσων . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 533
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ ΤΟΥ Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π. ΣΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 . . . 535

10. 9. ΑΥΤΟΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ – ΣΥΝΕΧΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ 537
9.1 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 538
10
Didier Noyé, Jacques Piveteau, Πρακτικός Οδηγός του Εκπαιδευτή,
«Η αξιολόγηση της εκπαίδευσης» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 539
Alan Rogers , H Εκπαίδευση Ενηλίκων, «Αξιολόγηση –
Πώς μπορούμε να αποφανθούμε;» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 548
9.2 ΑΥΤΟΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΟΜΕΝΟΥ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 561
Phil Race, Το εγχειρίδιο της Ανοικτής Εκπαίδευσης, «“Πώς πάω”;
- Τι είναι άσκηση αυτοαξιολόγησης;» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 562
9.3 ΑΥΤΟΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 564
Didier Noye, Jacques Piveteau, Πρακτικός Oδηγός του Eκπαιδευτή,
«Τι είδους εκπαιδευτής είστε;» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 565
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ ΤΟΥ Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π. ΣΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 . . . 578
10. ΜΙΚΡΟΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ 579
Ελένη Γιαννακοπούλου, Σχεδιασμός, παρουσίαση
και αξιολόγηση μικροδιδασκαλίας . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 579
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 590
ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ ΤΗΣ ΣΕΙΡΑΣ
ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΑΠΟ ΤΑ ΟΠΟΙΑ ΠΑΡΑΤΙΘΕΝΤΑΙ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ . . . . . . . . 592

11. Το βιβλίο αυτό φιλοδοξεί να υποστηρίξει και να διευκολύνει την απόκτηση των ανα-
γκαίων γνώσεων και ικανοτήτων, οι οποίες απαιτούνται για την πιστοποίηση της εκπαι-
δευτικής επάρκειας αλλά και για την επιστημονική συγκρότηση ενός Εκπαιδευτή Ενηλίκων.
Σύμφωνα με το «Ενιαίο Σύστημα Πιστοποίησης της εκπαιδευτικής επάρκειας των Εκπαι-
δευτών Ενηλίκων ΔΒΜ», το οποίο έχει οργανώσει και διαχειρίζεται ο Εθνικός Οργανισμός
Πιστοποίησης Προσόντων και Επαγγελματικού Προσανατολισμού (Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π.), η πι-
στοποίηση της εκπαιδευτικής επάρκειας των υποψήφιων Εκπαιδευτών Ενηλίκων περιλαμ-
βάνει και γραπτές εξετάσεις για την αξιολόγηση των γνώσεων και ικανοτήτων τους στον
σχεδιασμό, στην οργάνωση και στην υλοποίηση διδακτικών δραστηριοτήτων με βάση τις
θεωρίες μάθησης ενηλίκων, τις εκπαιδευτικές πολιτικές, το κοινωνικο-οικονομικό πλαίσιο
και τις ανάγκες του πληθυσμού-στόχου καθώς και τα βασικά χαρακτηριστικά της ομάδας
των εκπαιδευομένων.
Στο βιβλίο δίνονται οι βασικές κατευθύνσεις για τη μελέτη των θεμάτων αυτών με επιλεγ-
μένα αποσπάσματα από τη σειρά Εκπαίδευση Ενηλίκων, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις
ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ. Τα αποσπάσματα έχουν επιλεγεί με κριτήριο την άμεση συνάφειά τους με
το περιεχόμενο των θεματικών ενοτήτων της Τράπεζας Θεμάτων του Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π. και
τις ενδεικτικές απαντήσεις που περιέχονται σ’ αυτή. Οι θεματικές ενότητες οργανώνονται σε
υποενότητες, προκειμένου να διευκολύνεται η κατανόηση του αντίστοιχου εκπαιδευτικού
υλικού, ενώ παράλληλα εμπλουτίζονται με πρόσθετα στοιχεία για να καλύπτονται με επάρ-
κεια οι απαιτούμενες για την πιστοποίηση γνώσεις και δεξιότητες.
Επιπρόσθετα, επειδή η διαδικασία πιστοποίησης περιλαμβάνει τον σχεδιασμό και την πα-
ρουσίαση μιας μικροδιδασκαλίας σε συνδυασμό με αντίστοιχη προφορική εξέταση, ο Οδη-
γός συμπληρώνεται από μια σχετική ενότητα, στην οποία περιγράφεται η πρακτική εφαρ-
μογή σχεδιασμού και υλοποίησης μιας μικροδιδασκαλίας.
Η Ελένη Γιαννακοπούλου είναι Καθηγήτρια – Σύμβουλος στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο από
το 2005 και μέλος της Επιστημονικής Ένωσης Εκπαίδευσης Ενηλίκων από την ίδρυσή της. Μαθημα-
τικός, με μεταπτυχιακές σπουδές στα Εφαρμοσμένα Μαθηματικά στις Κοινωνικές Επιστήμες (Πανε-
πιστήμιο Paris V) και στην Εκπαίδευση (Διδακτορικό Δίπλωμα του Τμήματος ΦΠΨ, Πανεπιστήμιο
Ιωαννίνων), έχει πολύχρονη διδακτική εμπειρία και δημοσιεύσεις σε θέματα Εκπαίδευσης Ενηλίκων.
ISBN 978-960-566-868-6
Β O Η Θ . Κ Ω Δ . Μ Η Χ / Σ Η Σ 6 8 6 8