Ν. Γλώσσα γ γυμνασίου, 1η ενότητα - Εκπαιδευτικό υλικό

1. Ν. Γλώσσα γ΄ γυμνασίου - Ενότητα 1η
Επιμέλεια : Σερδάκη Ευαγγελία - www.synodoiporos.weebly.com Σελίδα 1
ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Γ΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
ΕΝΟΤΗΤΑ 1Η
: Η ΕΛΛΑΔΑ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ
ΔΩΡΕΑΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΟΥ 4ΟΥ
ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΣΕΡΔΑΚΗ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΜΑΘΗΤΗ:

2. Ν. Γλώσσα γ΄ γυμνασίου - Ενότητα 1η
Επιμέλεια : Σερδάκη Ευαγγελία - www.synodoiporos.weebly.com Σελίδα 2
ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ: ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΥ
Οι λεπτομέρειες μιας παραγράφου είναι δυνατό ν’ αναπτυχθούν με τους παρακάτω
τρόπους :
1. με παραδείγματα : η θεματική περίοδος αναπτύσσεται με συγκεκριμένα
παραδείγματα , είτε από την ιστορία, είτε από την καθημερινότητα:
Η δουλειά μου μού επιφυλάσσει πολλές ευχάριστες εκπλήξεις. Για παράδειγμα,
ένιωσα πολύ όμορφα όταν έμαθα ότι υπάρχουν ψυχοθεραπευτές σε όλο τον κόσμο
που προτείνουν στους ασθενείς τους το βιβλίο μου «Η ιστορία ενός γάτου που
έμαθε σ’ ένα γλάρο να πετάει » ως αντικαταθλιπτικό .Η ανάγνωση σώζει από την
τρέλα. Όσο κι αν απομονώνεσαι , ανοίγεσαι σε νέους κόσμους και νιώθεις λιγότερο
μόνος.
( Λουί Σεπούλβεδα , συνέντευξη στο Βημαgazino)
2. με αιτιολόγηση : στη θ. περίοδο εκφράζεται μια άποψη που στη συνέχεια στηρίζεται
και αιτιολογείται με επιχειρήματα . Στην περίπτωση αυτή, από την άποψη που
διατυπώνεται στη θ.π. προκύπτει το ερώτημα «γιατί » :
Ιδιαίτερα σημαντικός είναι ο ρόλος του πρωινού καθ’ όλη τη διάρκεια τις
προετοιμασίας του μαθητή για τις εξετάσεις. Ένα πλήρες πρωινό αυξάνει τη
διάθεση και την ενέργεια του παιδιού, για να αντεπεξέλθει τις δυσκολίες του
διαβάσματος και των άλλων υποχρεώσεων τις ημέρας. Επιπλέον, μειώνει το
αίσθημα τις πείνας κατά τις μεσημεριανές ώρες, γεγονός που αποτρέπει την
υπερκατανάλωση φαγητού το μεσημέρι, κάτι που θα προκαλούσε υπνηλία και
μείωση τις απόδοσης του μαθητή.
(Ν. Γρηγοριάδης, Η παράγραφος )
3. με διαίρεση : μια έννοια που παρουσιάζεται στη θ.π. διαιρείται στα επιμέρους
συστατικά της :
Η δημοκρατία, ανάλογα με τον τρόπο συμμετοχής των πολιτών στην άσκηση της
εξουσίας , διακρίνεται σε άμεση και έμμεση. Στην άμεση δημοκρατία οι πολίτες
συμμετέχουν οι ίδιοι στην άσκηση της εξουσίας, ενώ στην έμμεση μετέχουν μέσω
των βουλευτών-αντιπροσώπων τους .
4. με σύγκριση – αντίθεση : δύο έννοιες, πρόσωπα ή πράγματα συγκρίνονται στη θ.π. με
αναφορά στις ομοιότητες και τις διαφορές τους. Όταν αντιπαραβάλλονται το ένα με το
άλλο, τονίζονται οι διαφορές τους :
Ένα χάσμα χωρίζει τον Σωκράτη από τους σοφιστές. Ο Σωκράτης ζητούσε τη μία και
καθολική έννοια, τη μία και καθολική αλήθεια, ενώ οι σοφιστές υποστήριζαν τις
πολλές γνώμες για το ίδιο πράγμα. Επίσης και στον τρόπο της ζωής υπάρχει ριζική
αντίθεση μεταξύ σοφιστών και Σωκράτη. Οι σοφιστές ήταν έμποροι γνώσεων, ενώ ο
Σωκράτης υπήρξε ένας άμισθος δάσκαλος και ερευνητής της αλήθειας. Το μόνο

3. Ν. Γλώσσα γ΄ γυμνασίου - Ενότητα 1η
Επιμέλεια : Σερδάκη Ευαγγελία - www.synodoiporos.weebly.com Σελίδα 3
κοινό μεταξύ των σοφιστών και του Σωκράτη ήταν ότι κι αυτός κι εκείνοι
διαπίστωσαν ότι η παραδεδομένη μόρφωση και παιδεία δεν ήταν αρκετή για την
εποχή τους.
(Ιστορία του Ελληνικού Έθνους , τ. Γ )
5. με ορισμό : στη θ.π. δίνεται ο ορισμός μιας έννοιας που με στη συνέχεια γίνεται πιο
σαφής με την αναφορά της γενικής κατηγορίας στην οποία ανήκει αλλά και με τη
διαφοροποίησή της από άλλες έννοιες της ίδιας γενικής κατηγορίας :
Η προπαγάνδα, για να το θέσω απλά, είναι ο έλεγχος των πεποιθήσεων των
ανθρώπων. Δεν περιστρέφεται γύρω από την αλήθεια ή το ψέμα, αλλά γύρω από
τη δημιουργία ιστοριών οι οποίες θα θεωρούνται αληθείς, καθώς δεν μπορεί να
αποδειχθεί το αντίθετο. Για τη διάδοσή της χρησιμοποιούνται τα όποια διαθέσιμα
μέσα, ενώ εμπλουτίζονται και με πληροφορίες. Έτσι, περισσότερη πληροφόρηση
ισούται με περισσότερη προπαγάνδα.
Ε. Οζέ: «Ηκαλύτερηεποχήτης προπαγάνδας» συνέντευξηστην"Καθημερινή"
6.με συνδυασμό τρόπων
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Βρείτε και σημειώστε τον τρόπο ή τους τρόπους ανάπτυξης κάθε παραγράφου, αφού
εντοπίσετε τα δομικά της μέρη. Δικαιολογήστε προφορικά την επιλογή σας:
1. Σημαντικές διαφορές από χώρα σε χώρα παρατηρούνται και στον τρόπο με τον οποίο
αυτοπροσδιορίζονται οι Ευρωπαίοι ως προς την ηλικιακή τους κατάσταση. Οι Κύπριοι σε
ποσοστό 58% αυτοπροσδιορίζονται ως νέοι, σε ποσοστό 33% ως μεσήλικοι και μόνο το 9%
πιστεύει ότι βρίσκεται στην τρίτη ηλικία της ζωής του. Στον αντίποδα βρίσκονται οι πιο
πραγματιστές Γερμανοί. Μόλις το 35,3% από αυτούς πιστεύει ότι είναι νέοι, το 52,5% ότι
είναι μεσήλικοι και το 20,2% ότι είναι ηλικιωμένοι. Γενικά, οι κάτοικοι των χωρών της
Βόρειας και της Ανατολικής Eυρώπης νιώθουν πιο κοντά στην πραγματική τους ηλικία.
Γ. Τούντας, Δημογραφική γήρανση και ποιότητα υγείας, "Καθημερινή"
Τρόπος ανάπτυξης: .....................................................................................................................

4. Ν. Γλώσσα γ΄ γυμνασίου - Ενότητα 1η
Επιμέλεια : Σερδάκη Ευαγγελία - www.synodoiporos.weebly.com Σελίδα 4
2. Παλαιότερα οι άνθρωποι αναφέρονταν στις Ινδίες, στον πληθυντικό. Και είχαν δίκιο. Όχι
μόνο γιατί η πολιτειακή οργάνωση μοιάζει με αυτή των ΗΠΑ, αποτελείται δηλαδή από
ομόσπονδες πολιτείες υπό κεντρική διοίκηση, αλλά και γιατί είναι ένα μωσαϊκό από φυλές,
θρησκείες, πολιτισμούς που ανθούν σε εντελώς διαφορετικά φυσικά περιβάλλοντα: από τα
Ιμαλάια και τις πεδιάδες του Ντεκάν μέχρι την έρημο Ταρ, τα δέλτα των ποταμών και τα
μικρά εξωτικά νησιά, όπως τα Ανταμάν και Νίκομπαρ.
Χ. Ντούση, Πρώτηφορά στηνΙνδία, Καθημερινή
Τρόπος ανάπτυξης: .....................................................................................................................
ΒΟΗΘΗΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΔΕΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΑΡΑΓΡΑΦΩΝ
Ενδεικτικές διαρθρωτικές / συνδετικές λέξεις-φράσεις
Είναι οι λέξεις που συνδέουν μικρότερα ή μεγαλύτερα μέρη του λόγου και δηλώνουν:
Αίτιο – αποτέλεσμα: επειδή, γιατί, διότι, γι’ αυτό, για τους πιο πάνω λόγους, λόγω του ότι,
ως εκ τούτου, κατά συνέπεια, όπως ήταν αναμενόμενο, ως αποτέλεσμα, ως επακόλουθο,
επομένως, αφού-τότε κ.ά.
Αντίθεση – εναντίωση: αντίθετα όμως, εν αντιθέσει, ωστόσο, αλλά, από την άλλη,
εξάλλου, αντί τούτου, παρόλο που, αν και, τουναντίον κ.ά.
Επεξήγηση: δηλαδή, με άλλα λόγια, για να γίνω πιο σαφής, διευκρινιστικά κ.ά.
Χρονική σχέση / ακολουθία: αρχικά, καταρχήν, πρώτα-πρώτα, έπειτα, στη συνέχεια, το
επόμενο, προηγουμένως, ταυτόχρονα, στο μεταξύ, τελικά, τότε, κ.ά.
Όρο – προϋπόθεση: αν, εκτός αν, σε περίπτωση που, με την προϋπόθεση ότι,
λαμβάνοντας υπόψη πως κ.ά.
Βεβαιότητα: αναμφισβήτητα, αναντίρρητα, αναμφίβολα, οπωσδήποτε, πράγματι, είναι
ολοφάνερο, είναι κοινή διαπίστωση, είναι γενικά παραδεκτό, γεγονός είναι ότι, είναι κοινός
τόπος, δεν αμφισβητεί κανείς κ.ά.
Ομοιότητα / αναλογία: επίσης, στο ίδιο μοτίβο, παράλληλα, αναλογικά, παρόμοια, όπως
ακριβώς-έτσι και, κατά τον ίδιο τρόπο, σύμφωνα με τα παραπάνω κ.ά.
Σύγκριση: συγκριτικά με, αντιπαραβάλλοντας, αντιδιαστέλλοντας, αν κρίνει κανείς σε
σχέση με κ.τ.λ.
Συμπλήρωση: επιπλέον, εκτός απ’ αυτό, επιπρόσθετα, συμπληρωματικά, ακόμα ένα

5. Ν. Γλώσσα γ΄ γυμνασίου - Ενότητα 1η
Επιμέλεια : Σερδάκη Ευαγγελία - www.synodoiporos.weebly.com Σελίδα 5
σημείο, όλο και περισσότερο, θα μπορούσε να προσθέσει κανείς, μ’ αυτόν τον τρόπο κ.ά.
Έμφαση: πρέπει να τονιστεί, είναι αξιοπρόσεκτο, είναι χαρακτηριστικό ότι, ας μην
παραβλέψουμε, ιδιαίτερα σημαντικό είναι, αξιοσημείωτο είναι, δεν μπορούμε να
αγνοήσουμε κ.ά.
Παράδειγμα: για παράδειγμα, χαρακτηριστικό παράδειγμα, λόγου χάρη, ενδεικτικά κ.ά.
Συμπέρασμα: συμπερασματικά, συνοψίζοντας, ανακεφαλαιώνοντας, εν κατακλείδι, άρα
λοιπόν, επομένως, συνεπώς, αβίαστα συμπεραίνει κανείς, είναι ευλογοφανές,
αποδεικνύεται άρα κ.ά.
Προτροπή: επιβάλλεται, πρέπει, οφείλουμε, είναι υποχρέωση όλων, είναι ευθύνη
μας, είναι χρέος μας, για να θεραπεύσουμε κ.ά.__
Πηγή : Υπ. Παιδείας και Πολιτισμού Κύπρου
ΠΑΡΑΤΑΚΤΙΚΗ ΚΑΙ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΣΥΝΔΕΣΗ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ
ΠΑΡΑΤΑΚΤΙΚΗ ΣΥΝΔΕΣΗ
Οι προτάσεις παρατάσσονται, τοποθετούνται ισότιμα η μια δίπλα στην άλλη ( κύρια με κύρια,
δευτερεύουσα με δευτερεύουσα ) και συνδέονται με τους παρατακτικούς συνδέσμους που
είναι:
Συμπλεκτικοί : και , ούτε, μήτε, ουδέ, μηδέ
Αντιθετικοί : μα, αλλά, παρά, ωστόσο, όμως, μόνο
Διαχωριστικοί ή διαζευκτικοί : ή, είτε
Συμπερασματικοί : ώστε, λοιπόν, άρα, επομένως ( μετά από τελεία ή άνω τελεία )
Παράδειγμα: Πέρασα/ και σε αναζήτησα στο σπίτι σου, /αλλά είχες βγει για καφέ.
ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΣΥΝΔΕΣΗ
Στην περίπτωση αυτή οι προτάσεις δεν είναι ισοδύναμες, αλλά έχουμε δευτερεύουσες που
εξαρτώνται από κύριες, ή δευτερεύουσες που εξαρτώνται από άλλες δευτερεύουσες.
Ως υποτακτικοί σύνδεσμοι χρησιμεύουν οι παρακάτω :

6. Ν. Γλώσσα γ΄ γυμνασίου - Ενότητα 1η
Επιμέλεια : Σερδάκη Ευαγγελία - www.synodoiporos.weebly.com Σελίδα 6
Ειδικοί : ότι, πως, που
Χρονικοί : όταν, σαν, ενώ, καθώς, αφού, αφότου, πριν, μόλις, προτού, ώσπου, ωσότου, όσο
που, όποτε, ενόσω, κάθε που
Αιτιολογικοί : γιατί, επειδή, αφού, διότι, που
Υποθετικοί : αν, σαν άμα
Τελικοί : να, για να
Βουλητικοί : να
Αποτελεσματικοί : ώστε, που
Διστακτικοί : μη, μήπως
Εναντιωματικοί : αν και, ενώ, μολονότι, μόλο που , και που, που, και ας, ας
Επίσης, υποτακτικά συνδέουν και οι αναφορικές αντωνυμίες και επιρρήματα : που, ο
οποίος, όποιος, όσος, όπου, όπως, όσο κλπ
Οι ερωτηματικές αντωνυμίες και επιρρήματα : ποιος, τι, πόσος, πού, πώς, πόσο, πότε κλπ.
Παράδειγμα: Αφού ολοκλήρωσε τις σπουδές της στην Ελλάδα,/ προσπαθεί τώρα/να βρει
δουλειά στην Ευρώπη, /γιατί η ανεργία των νέων στη χώρα μας είναι αρκετά υψηλή.
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
1. Στο επόμενο κείμενο υπάρχουν προβλήματα, καθώς λείπουν οι κατάλληλες συνδετικές
λέξεις ή φράσεις. Να τις προσθέσετε ξαναγράφοντας το κείμενο από την αρχή στο τετράδιο
της ΝΕ Γλώσσας .Φροντίστε ώστε στο κείμενό σας να κυριαρχεί η υποτακτική σύνδεση.
Κάποιο σαββατοκύριακο πριν δύο χρόνια αποφασίσαμε με την παρέα των φίλων μας να
δούμε την ταινία «Στη Ρώμη με αγάπη » .Ήταν η νέα σκηνοθετική δουλειά του ταλαντούχου
Γούντι Άλλεν .Πρωταγωνιστούσαν, εκτός από τον ίδιο, μια πλειάδα γνωστών ηθοποιών. Είναι
ο Τζέσε Άιζενμπεργκ, ο Ρομπέρτο Μπενίνι, η Πενέλοπε Κρουζ και άλλοι.
Ένα ατυχές γεγονός ματαίωσε την αρχική μας πρόθεση. Φτάσαμε στο ταμείο του
κινηματογράφου. Υπήρχε μια τεράστια ουρά. Περιμέναμε υπομονετικά . Ξαφνικά δύο από
τους φίλους μας ένιωσαν πόνο στο στομάχι. Είχαν προηγουμένως καταναλώσει γιαούρτι
παγωτό. Επέμεναν να δούμε την ταινία. Οι υπόλοιποι διαφωνούσαμε. Πλησιάζαμε στο

7. Ν. Γλώσσα γ΄ γυμνασίου - Ενότητα 1η
Επιμέλεια : Σερδάκη Ευαγγελία - www.synodoiporos.weebly.com Σελίδα 7
ταμείο. Ο πόνος γινόταν εντονότερος και τελικά ανυπόφορος. Δεν τους εγκαταλείψαμε,
εννοείται. Φύγαμε όλοι για το πλησιέστερο νοσοκομείο. Ήταν φανερό. Είχαν υποστεί τροφική
δηλητηρίαση .
2. Συμπληρώστε τα κενά με τους ζητούμενους τρόπους σύνδεσης :
Α.)Μείνε μαζί μας ……………………….. κάθισε ήσυχα ( παράταξη)
Β.) Φοβάται …………………… χάσει τη δουλειά του (υπόταξη) ………….. αναγκαστεί ( παράταξη)
………… καταφύγει στη φροντίδα της Πρόνοιας (υπόταξη) .
Γ. ) Αποφάσισα…………………………………………………………………………………………………………...................
( υπόταξη)
Δ.) Ήθελε τόσο πολύ αυτό το ταξίδι , ……………………………………………………………………………………......
( υπόταξη)
Ε. ) Κέρδισε το στοίχημα
…………………………………………………………………………………………………………………..................................
(παράταξη)
Η ΔΟΜΗ ΤΩΝ ΚΕΙΜΕΝΙΚΩΝ ΕΙΔΩΝ
1. ΟΜΙΛΙΑ-ΕΙΣΗΓΗΣΗ
Είναι προφορικός λόγος που εκφωνείται σε ακροατήριο με την αφορμή κάποιας εκδήλωσης
κι έχει την ακόλουθη διάρθρωση:
▪ Προσφώνηση: Αγαπητοί συμμαθητές, Αξιότιμοι κύριοι, /ες (πάνω αριστερά)
▪ Πρόλογος/Εισαγωγή : πολύ σύντομη παρουσίαση του θέματος και της θέσης του
ομιλητή με τέτοιο τρόπο, ώστε εξαρχής να προκαλέσει το ενδιαφέρον.
▪ Κύριο μέρος: αναπτύσσεται η βασική ιδέα με τους παρακάτω τρόπους:
α. αφήγηση: ιστορικές πληροφορίες σχετικά με το θέμα, β. βεβαίωση: αποδεικτικό υλικό
για τη θέση του ομιλητή (επιχειρήματα με στοιχεία, μαρτυρίες, πορίσματα ερευνών,
απόψεις ειδικών κ.λ.π.) γ. ανασκευή: παρουσίαση και αντίκρουση της αντίθετης άποψης,
με αναφορά κινδύνων που τυχόν θα προκύψουν , εάν επικρατήσει.
▪ Επίλογος: συμπεράσματα-σύντομη ανακεφαλαίωση, ευχή, προτροπή
▪ Επιφώνηση: στο κάτω δεξιό μέρος εκφράζονται ευχαριστίες προς το ακροατήριο:
Ευχαριστώ για την προσοχή σας, για τον χρόνο σας, που με ακούσατε, κλπ.
Ύφος: απλό-οικείο ή σοβαρό-επίσημο, ανάλογα με τους αποδέκτες και την περίσταση
επικοινωνίας. Μπορεί να χρησιμοποιηθούν ποικίλα εκφραστικά μέσα όπως π.χ. οι
ρητορικές ερωτήσεις. Καλό είναι σε μια ομιλία να υπάρχουν διάσπαρτες εκφράσεις σε β΄
πρόσωπο που υποδηλώνουν ότι πρόκειται για προφορικό λόγο σε ζωντανό ακροατήριο,
όπως: "φανταστείτε ότι...", "σκεφτείτε αν...", "νομίζετε πως..." κ.λ.π.

8. Ν. Γλώσσα γ΄ γυμνασίου - Ενότητα 1η
Επιμέλεια : Σερδάκη Ευαγγελία - www.synodoiporos.weebly.com Σελίδα 8
2. ΑΡΘΡΟ
Το άρθρο είναι συνήθως επίκαιρο κείμενο που δημοσιεύεται σε εφημερίδα, σε περιοδικό ή
στο διαδίκτυο με σκοπό την πληροφόρηση ή (και) τη διαμόρφωση της κοινής γνώμης και
διαρθρώνεται ως εξής:
▪ Τίτλος (ή και υπότιτλος)
▪ Πρόλογος: το θέμα και η άποψη- θέση του γράφοντος.
▪ Κύριο μέρος : ανάπτυξη της βασικής ιδέας με επιχειρήματα . Μπορούμε να δώσουμε
παραδείγματα, να χρησιμοποιήσουμε την αιτιολόγηση ή να κάνουμε συγκρίσεις.
▪ Επίλογος : γενικά συμπεράσματα, υποβολή μιας πρότασης, ευχές κ.λ.π.
Το άρθρο χαρακτηρίζεται από ύφος σοβαρό, ουδέτερο, αντικειμενικό.
3. ΣΕΛΙΔΑ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΥ
Περιλαμβάνει:
Την ένδειξη του χρόνου (και του τόπου, αν έχει γραφεί σε κάποιο ταξίδι), πάνω δεξιά.
Αρχή με την έκφραση: "Αγαπημένο μου ημερολόγιο" κάτω αριστερά
Προσωπικές εμπειρίες, σκέψεις, στοχασμούς .Στόχος είναι η καταγραφή γεγονότων και η
έκθεση προσωπικών απόψεων.
Ύφος: προσωπικό, ειλικρινές, αυθόρμητο με χρήση του α΄ προσώπου. Γενικά, η
ημερολογιακή σελίδα μοιάζει με επιστολή προς κάποιον φίλο στον οποίο απευθυνόμαστε
σε β΄ ενικό πρόσωπο.
4. ΕΠΙΣΤΟΛΗ
Μια επιστολή περιλαμβάνει:
▪ Το χωροχρονικό πλαίσιο αναφοράς (τόπος, ημερομηνία):πάνω δεξιά αναγράφεται ο
τόπος και ο χρόνος: Ηράκλειο, 14 Οκτωβρίου 2016.
Αν στέλνεται μέσω διαδικτύου, γράφεται :
Από : ………………….@ ………………… gr.
Προς : ………………….@ …………………
Θέμα : …………………………………………
▪ Την προσφώνηση, πάνω αριστερά: Αγαπητέ Γιώργο, Αξιότιμε κύριε ...
▪ Το περιεχόμενο της επιστολής
Πρόλογος: η αφορμή για τη σύνταξη της επιστολής και ο σκοπός του γράφοντος.
Κύριο Μέρος: - παρουσίαση ενός θέματος, προβλήματος ή μιας άποψης

9. Ν. Γλώσσα γ΄ γυμνασίου - Ενότητα 1η
Επιμέλεια : Σερδάκη Ευαγγελία - www.synodoiporos.weebly.com Σελίδα 9
- τεκμηρίωση με λογικά επιχειρήματα, στοιχεία, μαρτυρίες
- ανασκευή - απόρριψη των αντίθετων απόψεων.
Επίλογος: συμπεράσματα και πρόσκληση του αποδέκτη για ευαισθητοποίηση και ανάληψη
δράσης.
▪ Την επιφώνηση, κάτω δεξιά (σύμφωνη με την προσφώνηση):Με εκτίμηση/Με
σεβασμό/Με αγάπη ...
▪ Την υπογραφή
Το ύφος μιας επιστολής εξαρτάται από τον αποδέκτη και τις συνθήκες επικοινωνίας: φιλικό
- οικείο, ή σοβαρό -επίσημο
Βιβλιογραφία:
α. Εκπαιδευτικό υλικό μέσης εκπαίδευσης υπ. Παιδείας και Πολιτισμού Κύπρου,
www.schools.ac.cy/eyliko/mesi
β. Κ. Αδαλόγλου: Γλώσσα και γλωσσικές ποικιλίες, Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα,
http://www.greek-language.gr/
Παράδειγμα επιστολής: Προσδιορίστε ένα κοινωνικό ή περιβαλλοντικό πρόβλημα που
θεωρείτε σημαντικό για την περιοχή σας και για το οποίο θα άξιζε να αναπτύξετε κοινωνική
δράση. Επιλέξτε έναν φορέα και απευθυνθείτε σ’ αυτόν. Περιγράψτε το πρόβλημα και
ζητήστε συνεργασία για την αντιμετώπισή του .
Ηράκλειο, 20/10/2016
Αξιότιμε κύριε Δήμαρχε,
Ως μέλη της μαθητικής κοινότητας του 4ου
Γυμνασίου Ηρακλείου θα θέλαμε να σας
ενημερώσουμε για ένα πρόβλημα που αφορά την πόλη μας και να ζητήσουμε τη
συνεργασία σας για την επίλυσή του .
Όπως ήδη γνωρίζετε, πρόσφατα στην πόλη μας δημιουργήθηκε ένας καταυλισμός
προσφύγων που προέρχονται από την εμπόλεμη περιοχή της Συρίας. Σε μια επίσκεψή μας
στον χώρο αυτό και αφού συζητήσαμε μαζί τους, διαπιστώσαμε ότι , παρά το γεγονός ότι
τους έχει βοηθήσει η πολιτεία, εξακολουθούν ακόμη να αντιμετωπίζουν σοβαρά
προβλήματα. Είναι χαρακτηριστικό ότι υπάρχουν βασικές ελλείψεις σε τρόφιμα, νερό,
ρουχισμό και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη . Με δεδομένο επίσης το γεγονός ότι έρχεται
ο χειμώνας, είναι βέβαιο ότι η κατάστασή τους θα επιδεινωθεί , χωρίς παράλληλα να
υπάρχει κάποια πρόβλεψη από τις αρχές για το τι θα απογίνουν . Όμως, τα προβλήματά
τους δεν σταματούν εδώ : ολοφάνερη είναι η απογοήτευση και η απαισιοδοξία τους, καθώς

10. Ν. Γλώσσα γ΄ γυμνασίου - Ενότητα 1η
Επιμέλεια : Σερδάκη Ευαγγελία - www.synodoiporos.weebly.com Σελίδα 10
έχουν αναγκαστεί να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους, ενώ η πόρτα της Ευρώπης που θα
μπορούσε να τους προσφέρει την ελπίδα μιας καλύτερης ζωής παραμένει ερμητικά
κλειστή.
Για όλους αυτούς τους λόγους πήραμε την απόφαση να δουλέψουμε εθελοντικά,
προκειμένου να γίνει περισσότερο ανεκτή η ζωή αυτών των προσφύγων. Αποφασίσαμε να
ενημερώσουμε τους συμπολίτες μας, ώστε να τους ευαισθητοποιήσουμε για τη
συγκέντρωση των απαραίτητων αγαθών . Θα μπορούσαμε ακόμα να συστήσουμε ομάδες
που θα βοηθούσαν στην τήρηση της καθαριότητας σε συνεργασία με τους πρόσφυγες . Για
να γίνουν πράξη όλα αυτά ζητούμε τη συνεργασία και την οικονομική σας υποστήριξη ,
ώστε η προσπάθειά μας να έχει αποτελέσματα .
Περιμένουμε τις αποφάσεις σας με την ελπίδα ότι δεν θα αδιαφορήσετε , αλλά θα
συμβάλετε στην προσπάθειά μας να προσφέρουμε την αλληλεγγύη μας σε εκείνους που
την έχουν ανάγκη.
Με εκτίμηση,
Οι μαθητές της γ΄ τάξης του 4ου
Γυμνασίου Ηρακλείου
Ε. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΛΟΓΟΥ
1. Επισκεφθείτε τη σελίδα: visitgreece.gr και, αφού παρακολουθήσετε το βίντεο : Oh my
Greece, να γράψετε σε ένα κείμενο 8-10 σειρών ποια στοιχεία της χώρας μας
προβάλλονται στο διαφημιστικό αυτό βίντεο, ώστε να προσελκύσουν τους υποψήφιους
επισκέπτες (αποτελείτε μία ομάδα με τον διπλανό /διπλανή σας και έχετε χρόνο 20΄).
Παρουσίαση των κειμένων στην τάξη.
2. Μελετήστε το πολυτροπικό κείμενο 4 της σελ. 11 του βιβλίου σας.
α. Ποια εικόνα της χώρας μας παρουσιάζει;
β. Ποιες αρνητικές συνέπειες της τουριστικής ανάπτυξης επισημαίνονται;
γ. Με ποιον τρόπο έχει επηρεάσει η εξάπλωση του διαδικτύου την αποφυγή κάποιων από
τα φαινόμενα αυτά ; Θα σας βοηθήσει η διερεύνηση της ιστοσελίδας:
www.tripadvisor.com.gr
3. Σε ξένη εφημερίδα είδατε δημοσιευμένο το παραπάνω κείμενο. Να γράψετε μια
επιστολή στον διευθυντή της εφημερίδας στην οποία θα εκθέσετε την άποψή σας, αν δηλ.
συμφωνείτε ή όχι με τον τρόπο που παρουσιάζεται η εικόνα της χώρας μας. Να
αιτιολογήσετε με επιχειρήματα όσα γράψετε ( 200 περίπου λέξεις).

11. Ν. Γλώσσα γ΄ γυμνασίου - Ενότητα 1η
Επιμέλεια : Σερδάκη Ευαγγελία - www.synodoiporos.weebly.com Σελίδα 11
4.Μελετήστε στα κείμενα που ακολουθούν πώς αποδίδεται η εικόνα της χώρας μας . Στη
συνέχεια υπογραμμίστε και παρουσιάστε προφορικά τα σημεία που θεωρείτε πιο
σημαντικά.
A. Ν. Ξυδάκης: "Κι όλα γύρω σου είναι φως..." (απόσπασμα, "Καθημερινή")
Νερά σμαραγδένια, βαθυκύανα, ρυτιδωμένα απ’ το αεράκι ή καθρέφτες, παραλίες
αγκαλιές θηλυκές, και βράχοι αγέρωχοι αρσενικοί, στις αμμοθίνες θυμάρια και μυρωδάτες
λυγαριές, καπαριές να χύνονται απ’ την πέτρα και να αιωρούνται πάνω απ’ το κύμα,
βότσαλα λευκόγκριζα γλυμμένα κόκαλα αρχαίων ζώων, και άμμος χρυσή, άμμος λευκή,
ρυζάτη, πούδρα, και πάντα φως, όλα γύρω λιώνουν στο φως.
Αυτός ο παράδεισος παραδίδεται κάθε καλοκαίρι στον Ελληνα. Ακόμη κι ο έσχατος, ο
μπατίρης, ο καταφρονεμένος, έχει την ευκαιρία του στη δημοκρατία του φωτός, ίση με
όποιου άλλου προνομιούχου: να κολυμπήσει σε αυτά τα νερά, να λουστεί στο φως, να
αφήσει τη θάλασσα την ανετυμολόγητη να μπει δριμεία στα ρουθούνια του, να ψηθεί στην
αρμύρα, να θαμπώσει. Και να πιει ένα ποτήρι κρασί, ένα ούζο κάτω απ’ την καλαμιά, να
γευτεί ένα ψαράκι. Και να υψωθεί. Για δυο στιγμές, ένα απομεσήμερο, ένα πρωινό, ένα
απόγευμα. Να υψωθεί μες στην ευδαιμονική, τη μεταφυσική Δημοκρατία του
Καλοκαιριού...
B. Δ. Ρηγόπουλος: Η μετα-ολυμπιακή Ελλάδα των «άλλων»
Τέσσερα χρόνια μετά τη «μεγάλη γιορτή» - Από τις μεγάλες προσδοκίες στο ρευστό (και
αφτιασίδωτο) «εδώ και τώρα» (απόσπασμα,"Καθημερινή")
O Tοντ Πιρς ήρθε στην Ελλάδα το 1994, σ’ έναν από τους πρώτους σταθμούς της
διπλωματικής του καριέρας. Σήμερα έχει επιστρέψει στην Ουάσιγκτον. «Πριν έρθω και
εγκατασταθώ στην Αθήνα είχα μία πολύ εξωραϊσμένη εικόνα της Ελλάδας με νωχελικά
μονοπάτια που οδηγούσαν σε ωραίες παραλίες, πολύ πράσινο και υπέροχα ανακαινισμένα
νεοκλασικά σπίτια. Η χώρα αποδείχθηκε τελικά πολύ ομορφότερη σε σχέση με τις αρχικές
μου προσδοκίες και η Αθήνα πολύ πιο άσχημη. Οι Έλληνες έμοιαζαν να μην έχουν
συνείδηση του τι έχουν στα χέρια τους, σαν να ήθελαν να καταστρέψουν τη χώρα τους
πετώντας σκουπίδια στο δρόμο ή χτίζοντας αποκρουστικά σπίτια σχεδόν παντού.
Ταυτόχρονα, συνάντησα πολλούς ιδιαίτερα ευγενικούς, έξυπνους και γενναιόδωρους
ανθρώπους».
Προσαρμόστηκε γρήγορα στον ελληνικό τρόπο ζωής και αυτό το κομμάτι του λείπει κάθε
μέρα. Αντίθετα, δεν προσαρμόστηκε ποτέ στον τρόπο δουλειάς στην Ελλάδα. «Για να είμαι
ειλικρινής, διαπίστωσα μία τεράστια έλλειψη επαγγελματισμού: στην ακαδημαϊκή ζωή, στη
δημοσιογραφία, στα καταστήματα. Η ιατρική περίθαλψη ήταν εκπληκτική, αλλά μιλάμε για
την εξαίρεση. Όταν μιλούσα με Έλληνες φίλους μου για τις εμπειρίες τους στον
επαγγελματικό τομέα, έμενα με την εντύπωση ότι υπάρχει πολύς κόσμος που προσπαθεί
να ξεφύγει χωρίς να πληρώνει όσα του αναλογούν ή χωρίς να τα πληρώνει επαρκώς. Eπίσης
υπάρχει έλλειψη συνέπειας, πολλοί άνθρωποι σου υπόσχονται διάφορα και στο τέλος δεν
κάνουν τίποτα». Θα ερχόταν να ζήσει μόνιμα αλλά μόνο ως συνταξιούχος, που ακόμα είναι

12. Ν. Γλώσσα γ΄ γυμνασίου - Ενότητα 1η
Επιμέλεια : Σερδάκη Ευαγγελία - www.synodoiporos.weebly.com Σελίδα 12
μία πολύ μακρινή προοπτική. «Έως τότε θα την επισκέπτομαι όσο πιο συχνά μπορώ». Στην
τελευταία του επίσκεψη στην Ελλάδα βρήκε μία Αθήνα «πολύ πιο καθαρή, πιο εύκολη, πιο
κοσμοπολίτικη».
Γ. (Η συγγραφέας) Βικτόρια Χίσλοπ : Γιατί επιστρέφω πάντα στην Ελλάδα να βρω την
έμπνευσή μου (διασκευή)
Ένας από τους λόγους που επιστρέφω τόσο συχνά στην Ελλάδα είναι γιατί πολύ απλά
αγαπώ την ομορφιά της .Υπάρχει κάτι τόσο απόλυτα διαχρονικό σε αυτή, ώστε μου κόβεται
η ανάσα κάθε φορά που ρίχνω την πρώτη κλεφτή ματιά από το παράθυρο του αεροπλάνου.
Για μένα η Ελλάδα αγγίζει το ιδανικό της αισθητικής τελειότητας.
Το θαλασσινό τοπίο και η ηπειρωτική χώρα είναι λουσμένα σε ένα μοναδικό φως , το οποίο
δεν έχω ποτέ δει σε κανένα άλλο σημείο του κόσμου .Μερικές φορές εύχομαι να μπορούσα
να μεταφέρω αυτή την ακτινοβολία ζωγραφίζοντάς την. Εγώ, όμως, αυτόν τον ρόλο των
χρωμάτων τον αναθέτω στις λέξεις ή, ακόμα καλύτερα, φέρνω μαζί μου ανθρώπους εδώ
,να δουν μόνοι τους και να καταλάβουν.
... Δεν βρίσκω ούτε μια στιγμή πλήξης εδώ. Μου φαίνεται πως υπάρχει μια συνεχής πάλη
και σύγκρουση, με την απειλή των σεισμών και τη σκληρή καθημερινότητα να κάνουν τον
τόπο εξαιρετικά δύσκολο για να επιβιώσει κανείς. Για τους περισσότερους ανθρώπους
υπάρχουν καθημερινές μάχες με τη γραφειοκρατία, οικονομικά προβλήματα, κυνισμός *,
διαφθορά* , απεργίες και ανασφάλεια . Μέρα με τη μέρα, η ζωή στην Ελλάδα γίνεται
ολοένα και πιο δύσκολη.
Παρά το γεγονός αυτό, οι άνθρωποι εδώ διαθέτουν απίστευτες αντιστάσεις. Κάθε φορά
που παρατηρώ τους Έλληνες φίλους μου να πίνουν τον καφέ τους, μπορώ να διακρίνω ότι
έχουν περάσει σε μια εντελώς νέα «κατάσταση». Είναι ικανοί να απολαμβάνουν τη ζωή σ’
ένα διαφορετικό επίπεδο , ξεχνώντας όλες τις δυσκολίες της. Το θαυμάζω αυτό. Διακρίνω
τις αντοχές τους και την εσωτερική τους δύναμη.
Η ιστορία διδάσκει ότι, παρά τις κρίσεις – οι οποίες φαίνεται να μαστίζουν τη χώρα
εκατοντάδες χρόνια- , οι Έλληνες βρίσκουν τρόπο να επιβιώνουν. Κι αυτό από μόνο του
είναι μια πηγή έμπνευσης.
Απόσπασμα από άρθρο που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Γυναίκα »(7/2014)
* κυνισμός = αδιάντροπη συμπεριφορά, που χαρακτηρίζεται από περιφρόνηση των
κανόνων
* διαφθορά= συστηματική παραβίαση όλων των ηθικών και νομικών κανόνων, κατά την
άσκηση των καθηκόντων ενός υπαλλήλου ή λειτουργού, συνήθως με τη μορφή δωροδοκίας

13. Ν. Γλώσσα γ΄ γυμνασίου - Ενότητα 1η
Επιμέλεια : Σερδάκη Ευαγγελία - www.synodoiporos.weebly.com Σελίδα 13
1.Με βάση τις πληροφορίες που συλλέξατε από τα παραπάνω κείμενα, τα κείμενα του
σχολικού βιβλίου, τις δικές σας ιδέες, το βίντεο και όσα συζητήσαμε στην τάξη,
συμπληρώστε επιγραμματικά στον πίνακα που ακολουθεί τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα
της χώρας μας, ενταγμένα σε θετικά και αρνητικά:
ΕΛΛΑΔΑ - Η ΧΩΡΑ ΤΩΝ ΑΝΤΙΦΑΣΕΩΝ
ΘΕΤΙΚΑ ΑΡΝΗΤΙΚΑ
2. Βασιζόμενοι στις πληροφορίες που έχετε, γράψτε ένα άρθρο με θέμα: Η Ελλάδα του
σήμερα: μια χώρα γεμάτη αντιθέσεις (250-300 περίπου λέξεις).
Κριτήρια αξιολόγησης: Λογικά επιχειρήματα, παράγραφοι με συνοχή και αλληλουχία,
ανταπόκριση του περιεχομένου στα ζητούμενα του θέματος, πλούτος λεξιλογίου, σωστή
σύνταξη, ορθογραφία.