THU VIEN SACH CO KHI – THOA SUC KHAM PHA • http://www.youtube.com/user/vinamanic Youtube : Thư viện video về các phần mềm cơ khí • http://www.slideshare.net/vinamanic • http://thuviensachcokhi.blogspot.com/ Slideshare, blogspot : Thư viện tài liệu, giáo trình, sách về cơ khí. • http://facebook.com/thuviensachcokhi : Thư Viện của những trải nghiệm và cơ hội kiếm thêm thu nhập Rất mong được sự đóng góp và giúp đỡ của các bạn để trang ngày một lớn mạnh và phục vụ cộng đồng một cách tốt hơn đem lại những giá trị khác cho cuộc sống Email : thuviencokhi@gmail.com

1. GV: Lê Ti n Dũng _ B môn TðH _ Khoa ði n 72
CH¦¥NGCH¦¥NGCH¦¥NGCH¦¥NG 4444 TÝNHTÝNHTÝNHTÝNH CHäNCHäNCHäNCHäN C¤NGC¤NGC¤NGC¤NG SUÊTSUÊTSUÊTSUÊT §éNG§éNG§éNG§éNG C¥C¥C¥C¥
CHOCHOCHOCHO HÖHÖHÖHÖ TRUYÒNTRUYÒNTRUYÒNTRUYÒN §éNG ®iÖn§éNG ®iÖn§éNG ®iÖn§éNG ®iÖn
4.1 Nh ng v n ñ chung
Ngu n ñ ng l c trong m t h th ng Tðð là ñ ng cơ ñi n. Các yêu c u k thu t, ñ tin
c y trong quá trình làm vi c và tính kinh t c a HT Tðð ph thu c chính vào s l a ch n
ñúng ñ ng cơ ñi n và phương pháp ñi u khi n ñ ng cơ.
Ch n m t ñ ng cơ ñi n cho m t HT Tðð bao g m nhi u tiêu chu n ph i ñáp ng:
- ð ng cơ ph i có ñ công su t kéo.
- T c ñ phù h p và ñáp ng ñư c ph m vi ñi u ch nh t c ñ v i m t phương pháp ñi u
ch nh thích h p.
- Th a mãn các yêu c u m máy và hãm ñi n.
- Phù h p v i ngu n ñi n năng s d ng (lo i dòng ñi n, c p ñi n áp...).
- Thích h p v i ñi u ki n làm vi c (ñi u ki n thông thoáng, nhi t ñ , ñ m, khí ñ c
h i, b i b m, ngoài tr i hay trong nhà...).
T i sao ph i ch n ñúng công su t ñ ng cơ?
Vi c ch n ñúng công su t ñ ng cơ có ý nghĩa r t l n ñ i v i h Tðð. N u nâng cao
công su t ñ ng cơ ch n so v i ph t i thì ñ ng cơ s kéo d dàng nhưng giá thành ñ u tư tăng
cao, hi u su t kém và làm t t h s công su t cosϕ c a lư i ñi n do ñ ng cơ ch y non t i.
Ngư c l i n u ch n công su t ñ ng cơ nh hơn công su t t i yêu c u thì ñ ng cơ ho c không
kéo n i t i hay kéo t i m t cách n ng n , d n t i các cu n dây b phát nóng quá m c, làm
gi m tu i th ñ ng cơ ho c làm ñ ng cơ b cháy h ng nhanh chóng.
Ch n công su t ñ ng cơ như th nào?
Vi c tính công su t ñ ng cơ cho m t h Tðð ph i d a vào s phát nóng các ph n t
trong ñ ng cơ, ñ c bi t là các cu n dây. Mu n v y, tính công su t ñ ng cơ ph i d a vào ñ c
tính ph t i và các quy lu t phân b ph t i theo th i gian. ð ng cơ ñư c ch n ñúng công su t
thì khi làm vi c bình thư ng cũng như khi quá t i m c cho phép, nhi t ñ ñ ng cơ không
ñư c tăng quá tr s gi i h n cho phép τcp.
4.2 Phát nóng và ngu i l nh c a ñ ng cơ
* S phát nóng:
Trong quá trình làm vi c, ñ ng cơ l y năng lư ng P1 t lư i ñi n, bi n thành cơ năng P2
và m t ph n b t n hao mà ch y u là dư i d ng nhi t: ∆P = P1 - P2. Do t n hao này làm
ñ ng cơ nóng lên.
Công su t t n hao g m 3 ph n:
- T n hao do ma sát các bi và do rôto quay trong không khí.
- T n hao trong s t (t n hao t ) tùy thu c vào ch t lư ng c a lõi s t t .
- T n hao trong các cu n dây (t n hao ñ ng) do cu n dây b ñ t nóng b i hi u ng Jun.

2. GV: Lê Ti n Dũng _ B môn TðH _ Khoa ði n 73
Trong ñó, t n hao ñ ng t l v i bình phương dòng ñi n nên thay ñ i theo ph t i. ðó
là t n hao bi n ñ i theo ph t i ∆Pbñ = B.I2
. Hai lo i t n hao ñ u g n như không thay ñ i theo
ph t i nên g i là t n hao không bi n ñ i ∆Pkñ .
∆P = ∆Pkñ + ∆Pbñ = ∆Pkñ + B.I2
.
Khi nhi t ñ ñ ng cơ l n hơn nhi t ñ môi trư ng xung quanh thì ñ ng cơ b t ñ u t a
nhi t vào môi trư ng. Chênh l ch gi a nhi t ñ ñ ng cơ τñc và nhi t ñ môi trư ng τmt càng
l n thì quá trình t a nhi t vào môi trư ng di n ra càng m nh và s tăng nhi t ñ c a ñ ng cơ
càng ch m d n. T i m t nhi t ñ chênh l ch ∆τ nào ñó, nhi t ñ ñ ng cơ không tăng ñư c
n a mà ñ t m t giá tr n ñ nh τôñ. Lúc này, nhi t lư ng sinh ra ñ ng cơ trong m t ñơn v
th i gian b ng nhi t lư ng t ñ ng cơ t a ra môi trư ng xung quanh. ðó là tr ng thái cân
b ng v nhi t c a ñ ng cơ.
ng v i m i mômen t i, ñ ng cơ làm vi c n ñ nh v i m t giá tr nhi t ñ . Khi t i là
ñ nh m c, ñ ng cơ s có nhi t ñ n ñ nh ñ nh m c.
ð i v i m i ñ ng cơ, có m t giá tr nhi t ñ cao nh t cho phép mà khi ñ ng cơ làm
vi c, không ñư c ñ nhi t ñ ñ ng cơ tăng cao hơn nhi t ñ ñó. Nhi t ñ nóng cho phép τcp
c a ñ ng cơ ph thu c ch y u vào v t li u cách ñi n dùng trong ñ ng cơ. N u nhi t ñ ñ ng
cơ cao hơn nhi t ñ cho phép thì v t li u s b dòn, gi m tu i th , r n n t, cách ñi n kém hơn
và có th cháy, v d n ñ n h ng, ch p m ch ñ ng cơ.
ð ñơn gi n cho vi c tìm quy lu t v s phát nóng c a ñ ng cơ, ta gi thi t ñ ng cơ là
m t v t th ñ ng nh t, nhi t ñ gi ng nhau m i ñi m và d n truy n nhi t t c th i (h s d n
nhi t r t l n).
N u nhi t lư ng sinh ra ñ ng cơ trong m t ñơn v th i gian (1s) là ∆P (W) thì sau th i
gian dt s có m t nhi t lư ng sinh ra là ∆P.dt (J). M t ph n nhi t lư ng này làm ñ ng cơ nóng
lên, ph n khác t a ra môi trư ng.
Ph n nhi t lư ng làm nóng ñ ng cơ là: C.d(∆τ) (J)
trong ñó: C - là nhi t dung c a ñ ng cơ, t c là nhi t lư ng c n c p cho ñ ng cơ ñ
ñ ng cơ nóng thêm lên 1o
C (J/o
C).
∆τ - nhi t ñ chênh l ch gi a ñ ng cơ và môi trư ng.
Ph n nhi t lư ng t a ra môi trư ng trong th i gian dt s là: A.∆τ.dt (J)
trong ñó: A- h s t a nhi t, t c là nhi t lư ng mà ñ ng cơ t a ra môi trư ng trong m t
ñơn v th i gian khi chênh l ch nhi t ñ gi a ñ ng cơ và môi trư ng là 1o
C
(W/o
C). H s t a nhi t ph thu c vào ñi u ki n làm mát c a ñ ng cơ. ði u
ki n làm mát càng t t thì h s t a nhi t càng l n.
Ta có phương trình cân b ng nhi t:
∆P.dt = C.d(∆τ) + A.∆τ.dt
Gi i phương trình vi phân ñ i v i ∆τ ta có:
∆τ = ∆τ(0) + [∆τôñ - ∆τ(0)](1-exp(
nT
t
− )). (4.1)
hay: ∆τ = ∆τôñ.[1-exp(
nT
t
− )] + ∆τ(0).exp(
nT
t
− ). (4.2)
trong ñó:
∆τ(0) - Chênh l ch nhi t ñ ban ñ u (th i ñi m t = 0) gi a ñ ng cơ và môi
trư ng.

3. GV: Lê Ti n Dũng _ B môn TðH _ Khoa ði n 74
∆τôñ - Chênh l ch nhi t ñ gi a ñ ng cơ và môi trư ng khi ñ ng cơ làm vi c
n ñ nh v nhi t.
∆τôñ =
A
P∆
Tn - h ng s th i gian phát nóng c a ñ ng cơ, t c là th i gian c n ñ tăng
chênh l ch nhi t ñ gi a ñ ng cơ và môi trư ng t 0 t i tr s chênh l ch n
ñ nh khi ñ ng cơ không t a nhi t ra môi trư ng xung quanh.
Phương trình trên cho th y s phát nóng c a ñ ng cơ di n ra theo quy lu t hàm mũ.
* S ngu i l nh:
N u ñ ng cơ ñang nóng m t nhi t ñ ban ñ u τbñ nào ñó mà ñ ng cơ b c t kh i
ngu n ñi n thì ñ ng cơ s quay ch m l i r i d ng và ngu i d n. B qua nhi t do l c ma sát
chuy n ñ ng ch m d n, lúc này ñ ng cơ không sinh nhi t (∆P = 0) và:
∆τôñ =
A
P∆
= 0.
Phương trình (4.2) tr thành:
∆τ = ∆τ(0).exp(
ngT
t
− ) = τbñ.exp(
ngT
t
− ) (4.3)
trong ñó Tn ñư c thay b ng Tng g i là h ng s th i gian ngu i l nh c a ñ ng cơ.
Phương trình (4.3) g i là phương trình ñư ng cong ngu i l nh c a ñ ng cơ.
4.3 Các ch ñ làm vi c c a truy n ñ ng ñi n
Căn c vào ñ c tính phát nóng và ngu i l nh c a máy ñi n, ngư i ta chia ch ñ làm
vi c c a truy n ñ ng thành 3 lo i: Dài h n, ng n h n và ng n h n l p l i.
a) Ch ñ dài h n:
ðó là ch ñ làm vi c c a ñ ng cơ có ph t i duy trì trong th i gian dài, cho nên nhi t
ñ c a ñ ng cơ ñ th i gian ñ t t i tr s n ñ nh.
Ví d : ð ng cơ làm vi c ch ñ dài h n là các ñ ng cơ kéo qu t gió, máy bơm, băng
t i trong dây chuy n s n xu t, m t s truy n ñ ng chính trong máy gia công kim lo i.
0
P
t
0
t
τ
τ
τ =
to
ot
«®
mt τo
cP
tlv
P
cP
t
t
τ
τ«®
mtτ = oτ
0
0
to
Hình 4.1 - Ch ñ làm vi c dài h n. Hình 4.2 - Ch ñ làm vi c ng n h n.

4. GV: Lê Ti n Dũng _ B môn TðH _ Khoa ði n 75
b) Ch ñ ng n h n:
ðó là ch ñ làm vi c mà do ph t i c a ñ ng cơ duy trì trong th i gian ng n, th i gian
ngh dài, cho nên nhi t ñ ñ ng cơ chưa k p ñ t t i giá tr n ñ nh thì ñã gi m d n v giá tr
ban ñ u.
Ví d : ð ng cơ làm vi c ch ñ ng n h n là các ñ ng cơ nâng h xà các máy c t g t
kim lo i l n (máy ti n ñ ng, máy phay giư ng, máy bào giư ng ...), ñ ng cơ ñóng m c a
ñ p nư c, ...
c) Ch ñ ng n h n l p l i:
Ph t i làm vi c có tính ch t chu kỳ, th i gian làm vi c và th i gian ngh xen k nhau.
Nhi t ñ ñ ng cơ chưa k p tăng ñ n tr s n ñ nh thì ñư c gi m do m t t i, và khi nhi t ñ
ñ ng cơ suy gi m chưa k p v giá tr ban ñ u thì l i tăng lên do có t i.
Quá trình tăng gi m nhi t ñ liên t c l p ñi l p l i và cu i cùng thì nhi t ñ ñ ng cơ
dao ñ ng xung quanh m t nhi t ñ n ñ nh trung bình τtb nào ñó gi a τmax và τmin.
ð i v i ch ñ làm vi c ng n h n l p l i c a ñ ng cơ, có m t h s ñ c trưng là h s
th i gian ñóng ñi n tương ñ i (hay h s ti p ñi n tương ñ i).
H s th i gian ñóng ñi n tương ñ i là t s % gi a th i gian làm vi c (tlv) và th i gian
m t chu kỳ làm vi c (tck).
ε% = %.
.
100
kyc
lv
t
t
Trong ñó: tlv : Là th i gian làm vi c có t i.
tc.ky = tlv + tngh : Là th i gian c a m t chu kỳ.
tt
tck
lv o
0
cP
t
t
0
Pc
τoτ =mt
τtb
«®τ
maxτ
τmin
Tiêu chu n thông thư ng c a th i gian ñóng ñi n tương ñ i c a các ñ ng cơ làm vi c
ch ñ ng n h n l p l i là: 15%, 25%, 40% và 60%.
Ví d : ð ng cơ làm vi c ch ñ ng n h n l p l i là các ñ ng cơ nâng h , truy n ñ ng
xe con và xe c u c u tr c, các ñ ng cơ kéo t i, ...
Hình 4.3 - Ch ñ làm vi c
ng n h n l p l i.

5. GV: Lê Ti n Dũng _ B môn TðH _ Khoa ði n 76
4.4 Tính ch n công su t ñ ng cơ cho nh ng truy n ñ ng không ñi u ch nh t c ñ
ð ch n công su t ñ ng cơ, chúng ta c n ph i bi t ñ th ph t i MC(t) và PC(t) ñã quy
ñ i v tr c ñ ng cơ và giá tr t c ñ yêu c u.
T bi u ñ ph t i, ta tính ch n sơ b ñ ng cơ theo công su t; tra trong s tay tra c u
ta có ñ y ñ tham s c a ñ ng cơ. T ñó ti n hành xây d ng ñ th ph t i chính xác (trong
các ch ñ tĩnh, kh i ñ ng và hãm).
D a vào ñ th ph t i chính xác, ti n hành ki m nghi m ñ ng cơ ñã ch n.
4.4.1 Ch n công su t ñ ng cơ làm vi c dài h n
ð ng cơ làm vi c ch ñ dài h n ñư c ñóng ñi n liên t c. Ph t i c a ñ ng cơ có th
là ph t i dài h n không ñ i ho c ph t i dài h n bi n ñ i.
a) Ph t i dài h n không ñ i ho c thay ñ i r t ít:
ð ng cơ c n ch n ph i có công su t ñ nh m c không nh hơn công su t ph t i Pñm ≥ Pc
và ωñm phù h p v i t c ñ yêu c u. Thông thư ng c n ch n :
Pñm = (1÷1,3)Pc.
Trong trư ng h p này vi c ki m nghi m ñ ng cơ ñơn gi n: Không c n ki m nghi m
quá t i v mômen, nhưng c n ph i ki m nghi m ñi u ki n kh i ñ ng và phát nóng.
0
cP
t
cM
0
Mc cP
t
M1
2M
M3
M4
M5
M6
1M
2M
1t 2t 3t nt ot 1t
ckt
b) Ph t i dài h n bi n ñ i:
ð ch n ñư c ñ ng cơ ph i xu t phát t ñ th ph t i tính ra giá tr trung bình c a
mômen ho c công su t.
∑
∑
= n
i
n
ii
tb
t
tM
M
0
0
,
∑
∑
= n
i
n
ii
tb
t
tP
P
0
0
ð ng cơ ch n ph i có:
Mñm = (1÷1,3)Mtb ho c Pñm = (1÷1,3)Ptb.
ði u ki n ki m nghi m: ki m nghi m phát nóng, quá t i v mômen và kh i ñ ng.
ði u ki n quá t i:
Mñm.kM ≥ Mc.max
Hình 4.4 - ð th ph t i: a) Ph t i dài h n không ñ i; b) Ph t i dài h n bi n ñ i.
a) b)

6. GV: Lê Ti n Dũng _ B môn TðH _ Khoa ði n 77
ði u ki n m máy:
Mñm.kmm ≥ Mco
4.4.2 Ch n công su t ñ ng cơ làm vi c ng n h n
Trong công nghi p, ngư i ta ch t o ra các lo i ñ ng cơ chuyên d ng ñ ph c v ch
ñ ng n h n v i các th i gian làm vi c tiêu chu n là 15, 30, 60 và 90 phút.
Khi ch n ñ ng cơ làm vi c ch ñ ng n h n có th s d ng ñ ng cơ dài h n ho c s
d ng ñ ng cơ chuyên dùng cho ch ñ làm vi c ng n h n. Ph t i ng n h n có th là ph t i
ng n h n không ñ i ho c ph t i ng n h n bi n ñ i.
a) Ch n ñ ng cơ dài h n làm vi c v i ph t i ng n h n:
Trong trư ng h p không có ñ ng cơ chuyên d ng cho ch ñ ng n h n, ta có th ch n
các ñ ng cơ thông thư ng ch y dài h n ñ làm vi c trong ch ñ ng n h n. N u ch n ñ ng cơ
dài h n theo phương pháp thông thư ng có Pñm = (1÷1,3)Pc thì khi làm vi c ng n h n trong
kho ng th i gian tlv nhi t ñ ñ ng cơ m i tăng theo ñư ng 1 t i nhi t ñ τ1 ñã ngh làm vi c
và sau ñó h nhi t ñ theo ñư ng 2 ñ n nhi t ñ môi trư ng τmt.
P
tτ
0
ot
τ =τmt o
τ«®
0
P
lv
t
c
t
τ1
τ'«®
21
3
Rõ ràng vi c này gây lãng phí vì không
t n d ng h t kh năng ch u nhi t (t i nhi t ñ
τôñ) c a ñ ng cơ.
Vì v y khi dùng ñ ng cơ dài h n ñ làm
vi c ch ñ ng n h n, c n ch n công su t
ñ ng cơ nh hơn ñ ñ ng cơ ph i làm vi c
quá t i trong th i gian ñóng ñi n tlv. ðư ng
cong tăng nhi t ñ khi quá t i s là ñư ng 3.
ð ng cơ s tăng nhi t ñ nhanh hơn nhưng
khi k t thúc th i gian làm vi c, nhi t ñ c a
ñ ng cơ không ñư c quá nhi t ñ τôñ cho
phép.
ð ch n m t ñ ng cơ dài h n làm vi c v i ph t i ng n h n, ta c n làm theo các bư c
sau:
- Gi thi t m t h s quá t i k.
- Khi ñó, d a vào công su t làm vi c yêu c u Plv ta có th ch n sơ b công su t ñ ng cơ
dài h n s d ng:
ð i v i ph t i ng n h n không ñ i:
Pñm =
k
Plv
ho c Mñm =
k
Mlv
ð i v i ph t i bi n ñ i:
Pñm =
k
Pdt
ho c Mñm =
k
Mdt
Các ñ i lư ng ñ ng tr : Pñt và Mñt ñư c tính:

7. GV: Lê Ti n Dũng _ B môn TðH _ Khoa ði n 78
Mñt =
∑
∑
n
j
j
n
j
jj
t
tM .2
và Pñt =
∑
∑
n
j
j
n
j
jj
t
tP .2
- T ñó có th xác d nh sơ b th i gian làm vi c tlv.tt c a ñ ng cơ v a ch n.
ð ng cơ v a ch n sơ b ph i ñáp ng ñư c yêu c u: Phát nóng c a ñông cơ ñ t giá tr
cho phép (ñư ng 1):
ñm
ñmbññmkñ
ñm
ñm
cfôñ
A
PP
A
P ..
.
∆+∆
=
∆
=∆τ
∆Pkñ.ñm : T n th t không ñ i ñ nh m c.
∆Pbñ.ñm : T n th t bi n ñ i ñ nh m c.
Giá tr phát nóng n ñ nh khi ñ ng cơ làm vi c v i công su t Plv (làm vi c quá t i) theo
ñư ng 3 là:
ñm
ñmbññmkñ
ñm
lv
ôñ
A
PkP
A
P .
2
. .
'
∆+∆
=
∆
=∆τ
Xu t phát t ñư ng cong phát nóng 3, ta có th xác ñ nh ñư c:
)1( /'
.max
nlv Tt
ôñcfôñ e−
−∆==∆ τττ
- ð t
ñmbñ
ñmkñ
P
P
.
.
∆
∆
=γ , sau khi bi n ñ i ta có:
γ
γ
−
−
+
= − nlv Ttñmlv
e
MM /
1
1
(*)
Giá tr Mlv tìm ñư c trên không ñư c vư t quá giá tr cho phép theo ñi u ki n v quá
t i mômen c a ñ ng cơ.
T bi u th c (*) trên có th tìm ñư c th i gian làm vi c, trong th i gian này, ñ ng cơ
có th làm vi c v i mômen làm vi c Mlv:
22
2
.
.
.
1
ñmlv
lvñm
n
ttlv
MM
MM
T
t
−
=
- Vi c tính ch n ñó ñư c l p ñi l p l i nhi u l n sao cho th i gian làm vi c tính toán tlv.tt
phù h p v i th i gian làm vi c ng n h n yêu c u tlv.yc. N u tlv.tt l n hơn (hay nh hơn) th i
gian làm vi c ng n h n yêu c u tlv.yc thì ph i tăng (hay gi m) h s quá t i gi thi t k và tính
l i.
b) Ch n ñ ng cơ ng n h n làm vi c v i ph t i ng n h n:
V i ph t i ng n h n không ñ i, ñ ng cơ ñư c ch n c n th a mãn ñi u ki n:
Mñm = (1,1 ÷ 1,3).MC
ho c: Pñm = (1,1 ÷ 1,3).PC
v i th i gian làm vi c tiêu chu n b ng ho c l n hơn chút ít th i gian làm vi c th c:
Ttc ≥ tlv

8. GV: Lê Ti n Dũng _ B môn TðH _ Khoa ði n 79
V i ph t i ng n h n bi n ñ i, c n tính mômen ho c công su t ñ ng tr r i ch n ñ ng cơ
th a mãn:
Mñm = (1,1 ÷ 1,3).Mñt
Pñm = (1,1 ÷ 1,3).Pñt
v i th i gian làm vi c tiêu chu n b ng ho c l n hơn chút ít t ng th i gian làm vi c th c:
Ttc ≥ ∑tlvi
4.4.3 Ch n công su t ñ ng cơ làm vi c ng n h n l p l i
Ph t i ng n h n l p l i cũng có th là không ñ i ho c bi n ñ i. Nhi t ñ c a ñ ng cơ
sau m t th i gian s ñ t m t giá tr trung bình gi a 2 nhi t ñ τmax và τmin.
Cũng tương t như trong trư ng h p ph t i ng n h n, ta có th ch n ñ ng cơ dài h n
làm vi c v i ph t i ng n h n l p l i, ho c ch n ñ ng cơ chuyên d ng ng n h n l p l i.
Ch n ñ ng cơ chuyên d ng làm vi c ch ñ ng n h n l p l i:
ð ng cơ ng n h n l p l i, ñư c ch t o chuyên d ng có ñ b n cơ khí cao, quán tính
nh (ñ ñ m b o ch ñ kh i ñ ng và hãm thư ng xuyên) và kh năng quá t i l n (t
2,5÷3,5). ð ng th i ñư c ch t o chu n v i th i gian ñóng ñi n ε% = 15%, 25%, 40% và
60%.
ð ng cơ ñư c ch n c n ñ m b o 2 tham s :
Pñm ch n ≥ Plv
ε%ñm ch n phù h p v i ε% làm vi c.
Trong trư ng h p εlv% không phù h p v i ε%ñm ch n thì c n hi u ch nh l i công su t
ñ nh m c theo công th c:
Pñm ch n = Plv
chondm
lv
.%
%
ε
ε
Sau ñó ph i ki m tra v mômen quá t i, mômen kh i ñ ng và phát nóng.
Ch n ñ ng cơ dài h n làm vi c ch ñ ng n h n l p l i:
Trư ng h p này, ñ ng cơ ch y dài h n ñư c ch n v i công su t nh hơn ñ t n d ng
kh năng ch u nhi t. ð ng cơ ch y dài h n ñư c coi là có th i gian ñóng ñi n tương ñ i 100%
nên công su t ñ ng cơ c n ch n s là:
Pñm.ch n = Plv
%100
%lvε
4.5 Tính ch n công su t ñ ng cơ cho truy n ñ ng có ñi u ch nh t c ñ
ð tính ch n công su t ñ ng cơ trong trư ng h p này c n ph i bi t nh ng yêu c u cơ
b n sau:
a) ð c tính ph t i Pyc(ω), Myc(ω) và ñ th ph t i: Pc(t), Mc(t), ω(t);
b) Ph m vi ñi u ch nh t c ñ : ωmax và ωmin.
c) Lo i ñ ng cơ (m t chi u ho c xoay chi u) d ñ nh ch n.
d) Phương pháp ñi u ch nh và b bi n ñ i trong h th ng truy n ñ ng c n ph i ñ nh
hư ng xác ñ nh trư c.

9. GV: Lê Ti n Dũng _ B môn TðH _ Khoa ði n 80
Hai yêu c u trên nh m xác ñ nh nh ng tham s Pycmax và Mycmax.
Ví d ñ i v i ph t i truy n ñ ng yêu c u trong ph m vi ñi u ch nh, P = h ng s . Ta có
công su t yêu c u c c ñ i Pmax=Pñm = const, nhưng mômen yêu c u c c ñ i l i ph thu c vào
ph m vi ñi u ch nh Mmax=
min
dmP
ω
.
ð i v i ph t i truy n ñ ng yêu c u trong ph m vi ñi u ch nh M = const. Ta có công
su t yêu c u c c ñ i Pmax=Mñm.ωmax.
Hai yêu c u v lo i ñ ng cơ và lo i truy n ñ ng có ý nghĩa ñ c bi t quan tr ng. Nó xác
ñ nh kích thư c công su t l p ñ t truy n ñ ng, b i vì hai yêu c u này cho bi t hi u su t truy n
ñ ng và ñ c tính ñi u ch nh Pñc(ω), Mñc(ω) c a truy n ñ ng. Thông thư ng các ñ c tính này
thư ng phù h p v i ñ c tính ph t i yêu c u Pyc(ω), Myc(ω).
Tuy v y có trư ng h p, ngư i ta thi t k h truy n ñ ng có ñ c tính ñi u ch nh không
phù h p ch vì m c ñích ñơn gi n c u trúc ñi u ch nh.
Ví d : ð i v i t i P = const, khi s d ng ñ ng cơ m t chi u, phương pháp ñi u ch nh
thích h p là ñi u ch nh t thông kích t . Nhưng ta dùng phương pháp ñi u ch nh ñi n áp ph n
ng thì khi tính ch n công su t ñ ng cơ c n ph i xét yêu c u Mmax. Như v y công su t ñ ng
cơ lúc ñó không ph i là Pñm = Pyc mà là:
P1ñm = Mmax.ωmax = cyP /
min
max
.
ω
ω
= D.Py/c
Như v y công su t ñ t s l n hơn D l n so v i Py/c.
M t khác vi c tính ch n công su t ñ ng cơ còn ph thu c vào phương pháp ñi u ch nh
t c ñ , ví d cùng m t lo i ñ ng cơ như ñ ng cơ không ñ ng b , m i phương pháp ñi u ch nh
khác nhau có ñ c tính hi u su t truy n ñ ng khác nhau, phương pháp ñi u ch nh ñi n áp dùng
Thyristor có hi u su t th p so v i phương pháp ñi u ch nh t n s dùng b bi n ñ i Thyristor.
Vì v y khi tính ch n công su t ñ ng cơ b t bu c ph i xét t i t n th t công su t ∆P và
tiêu th công su t ph n kháng Q trong su t d i ñi u ch nh.
Do v y vi c tính ch n công su t ñ ng cơ cho truy n ñ ng có ñi u ch nh t c ñ c n g n
v i m t h truy n ñ ng cho trư c ñ có ñ y ñ các yêu c u cơ b n cho vi c tính ch n.
4.6 Ki m nghi m công su t ñ ng cơ
Vi c tính ch n công su t ñ ng cơ các ph n trên ñư c coi là giai ño n ch n sơ b ban
ñ u. ð kh ng ñ nh ch c ch n vi c tính ch n ñó là ch p nh n ñư c ta c n ki m nghi m l i
vi c tính ch n ñó.
Yêu c u v ki m nghi m vi c tính ch n công su t ñ ng cơ g m có:
- Ki m nghi m phát nóng: ∆υ ≤ ∆υcf.
- Ki m nghi m quá t i v mômen: Mñm.ñcơ > Mcmax
- Ki m nghi m mômen kh i ñ ng: Mkñ. ñcơ ≥ Mc m máy
Ta th y r ng vi c ki m nghi m theo yêu c u quá t i v mômen và mômen kh i ñ ng có
th th c hi n d dàng. Riêng v yêu c u ki m nghi m phát nóng là khó khăn, không th tính
toán phát nóng ñ ng cơ m t cách chính xác ñư c (vì tính toán phát nóng c a ñ ng cơ là bài
toán ph c t p).