SlideShare ist ein Scribd-Unternehmen logo
1 von 111
TRATAMIENTO
FARMACOLÓGICO DE LA
DIABETES MELLITUS
DEFINICIÓN
 El término diabetes mellitus
conjunta un grupo de alteraciones
que cursan con HIPERGLUCEMIA
como signo característico a la que
en general se asocian, en grado
variable, un conjunto de
complicaciones micro y
macrovasculares sistémicas.
DIABETES MELLITUS
SINDROME caracterizado por
HIPERGLUCEMIA, alteración del metabolismo
de los HIDRATOS de CARBONO, LÍPIDOS y
PROTEÍNAS asociado a un riesgo
incrementado de otras enfermedades.
CLASIFICACIÓN
1. Diabetes mellitus tipo 1 o insulino
dependiente.
2. Diabetes mellitus tipo 2 o no insulino
dependiente.
3. Diabetes mellitus no insulino dependiente
en
jóvenes.
4. Diabetes mellitus gestacional.
CLASIFICACIÓN
En 1997 la Asociación Americana de Diabetes
(ADA)
propuso una nueva clasificación de la Diabetes,
que
coincide con el informe de la OMS publicado en
1998.
 Aparecen los términos Tipo 1 y Tipo 2 (ya no
 se emplea DMID ni DMNID), pues la mayoría
de los diabéticos tipo 2 tratados con insulina no
dependen de ella aunque la necesitan para su
control metabólico.
 Aparece un nuevo grupo denominado Otros
tipos específicos de diabetes, engloba a las
diabetes antes llamadas secundarias y a las
debidas a defectos genéticos, antes dentro del
tipo 2.
DIABETES CLASIFICACIÓN
L.A. Malgor Farmacología Medicina UNNE
1. TIPO 1 DIABETES MELLITUS INSULINO
DEPENDIENTE
Comienzo: 10 – 13 años. Diagnóstico
confirmado: antes de los 20 años.
Sintomatología florida y alarmante. Cetosis.
Ausencia de Insulina, Péptido C y
Proinsulina.
Reducción marcada y posterior ausencia de
Células β de los Islotes de Langerhans.
Enfermedad Autoinmune. Anticuerpos anti-
células β. Insulitis. Virus Coxsakie B.
Complicaciones microvasculares, nefropatía,
retinopatía, neuropatía periférica, cataratas,
DIABETES TIPO 2
ETIOPATOGENIA DE LA DIABETES
TIPO 2
INSULINORRESISTENCIA HIPERINSULINEMIA
INTOLERANCIA
A LA GLUCOSA
DEFICIT DE SECRECIÓN DE INSULINA
DIABETES TIPO 2
+
DIABETES CLASIFICACIÓN (2)
L.A. Malgor Farmacología Medicina UNNE
2. – TIPO 2. DIABETES MELLITUS NO INSULINO
DEPENDIENTE Secreción de Insulina disminuida o
inadecuada. Defectos funcionales de la célula β.
Resistencia a la Insulina en células blanco,
(músculo esquelético, adipocitos y hepatocitos.)
Hiperisulinemia.
Predisposición Genética.
Obesidad y Sedentarismo frecuentes.
Aparición: despues de los 35 – 40 años.
La incidencia de DMNID se incrementa con la edad.
Factores de riesgo asociados: Hipertensión,
Hipertrigliceridemia, Hipercolesterolemia,
Disminución de HDL ⇒ Aterosclerosis ⇒
Enfermedad Coronaria y
Cardiovascular.Complicaciones microvasculares,
DIABETES CLASIFICACIÓN (3)
L.A. Malgor Farmacología Medicina UNNE
3. DIABETES MELLITUS NO INSULINO
DEPENDIENTE EN JÓVENES.
Diabetes tipo 2, poco frecuente, en jóvenes,
estable, con poca tendencia a la cetoacidosis.
4. DIABETES MELLITUS GESTACIONAL – DMG -
Aparece en la gestación (2º o 3º trimestre). 2
% de los embarazos.
Predisposición genética.
En el 2º o 3º trimestre normalmente se
incrementan las hormonas antagonistas de
insulina y la resistencia a la insulina.
Afecta a la madre y al feto. Complicaciones
DIABETES CLASIFICACIÓN (5)
L.A. Malgor Farmacología Medicina UNNE
5. DIABETES SECUNDARIAS.
Diabetes y Desnutrición.
Pancreatopatías: pancreatitis aguda y crónica.
Pancreatectomía. Tumores pancreáticos.
Endocrinopatias: Cushing, Acromegalia.
Hipertiroidismo.
Fármacos Hiperglucemiantes: Glucocorticoides,
T3 – T4, Tiazídicos.
Genopatias: Sindrome Lawrence Moon-Bield o
distrofia miotónica. Ataxia de Friedreich.
Sindrome de Prader – Willi. Tesaurismosis.
Porfirias. Hemocromatosis.
DIABETES TIPO 2
HIPERGLUCEMIA. Diabetes
mellitus
Manifestaciones
1.- Poliuria, polidipsia, polifagia y pérdida de
peso (aumento de apetito), todas ellas
asociadas al aumento de glucosa circulante
(hiperglucemia) y a la glucosuria.
2.- En el tejido adiposo disminuye la
lipogénesis y la síntesis de triglicéridos, y
aumenta la lipolísis. En el músculo desciende
la proteogénesis y aumenta la proteolísis. En
el hígado, disminuye la glucogenogénesis y
HIPERGLUCEMIA. Diabetes
mellitus
Todo los signos y sintomas se producen
como consecuencia de la glucopenia. la
glucosa no penetra en las células, éstas
no pueden usarla como fuente de
energía, usando otros medios,
encontrándose las células como si
estuviesen en situación de ayuno,
aunque existe hiperglucemia. Todos
estos efectos metabólicos conducen a
una disminución de la reserva con
DIABETES TIPO 1
DIABETES MELLITUSDIABETES MELLITUS
TIPO ITIPO I
HIPERGLUCEMIA. DIABETES
MELLITUS TIPO 1
Manifestaciones
3.- En caso de la resistencia a la insulina, la
hiperinsulinemia produce dos efectos: zonas
hiperpigmentadas en la piel (acantosis
nigricans), principalmente en las zonas de
flexión por aumento de melanocitos, e
hiperandrogenismo ovárico con hiperplasia de
las células de la teca, con el síndrome de
ovario poliquístico frecuentemente asociado a
la resistencia a la insulina.
4.- Cetoacidosis en la DMID. Aumento de la
relación
glucagón/insulina. Con coma cetónico y
Acantosis nigricans en pacientes obesos: formas
de presentación e implicaciones para la
prevención de la enfermedad vascular
aterosclerótica
Características: DM1 y DM2
DM1 DM2
Sexo H= M M > H
Edad diagnóstico < 30 años > 40 años
Aparición Brusca Solapada
Peso No obeso Obeso (80 %)
Periodo remisión A veces Raro
Propensión cetosis Si No
Tratamiento insulínico
Frecuentemente
indispensable*
Habitualmente no
requerido
Herencia
Coincidencia gemelos
idénticos (40-50 %)
Coincidencia gemelos
idénticos (90 %)
Genética
Asociada HLA
(cromosoma 6)
(¿cromosoma 11?)
Polimorfismo genético
-gen insulina-
Autoanticuerpos 85-90 % No
Inmunidad celular
antipancreática
Sí No
Etiología vírica Posible No
Insulinitis inicial 50-75 % No
Endocrinopatías múltiples
asociadas
Sí No
Niveles insulinemia Descendidos o nulos Variables
DM1: Diabetes Mellitus tipo 1
DM2: Diabetes Mellitus tipo 2
H: Hombre, M: Mujer
* En ausencia de tratamiento insulínico desarrolla rapidamente hiperglucemia-
cetosis-coma con riesgo de fallecimiento.
Diabetes diferencias DM 1 y 2 (b)
L.A. Malgor Farmacología Medicina UNNE
Existencia de
Auto-anticuerpos
85 – 90 % No
Inmunidad
Celular
Antipancreática
Si No
Etiología Vírica Posible No
Insulinitis Inicial 50 – 75 % No
Endocrinopatías
Asociadas
Posible No
Niveles de
Insulinemia
Por debajo de lo
normal
Variable,
Hiperinsulinemia.
Existe déficit relativo
de insulina
DM 1 DM 2
COMPLICACIONE
S
DE LA DIABETES
COMPLICACIONES CRÓNICAS DE LA
DIABETES
1.- Debidas a daños en los vasos:
 Microangiopatías (retinopatía,
nefropatía).
 Macroangiopatías (vasculopatía
periférica, arteriopatía coronaria,
enfermedad cerebrovascular).
 Ateromas y aterosclerosis.
2.- Polineuropatías (daño de los
nervios periféricos).
3.- Síndrome del pie diabético.
4.- La glucosilación de la hemoglobina,
determinando la hemoglobina
COMPLICACIONES
CRÓNICAS
 Retinopatía y oftalmopatías
 Nefropatía
 Neuropatía
 Macroangiopatía
 Pié diabético
MÉTODOS DE DIAGNOSTICO
DIABETES
CRITERIOS DIAGNÓSTICOS
ADA 1997 - OMS 1998
DIABETESDIABETES
 Glucemia en Ayunas ≥ 126 mg/dl
 Glucemia 120’ post sobrecarga de 75 gr. de gsa ≥ 200
mg/dl
TGATGA
 Glucemia 120’ entre 140 - 199 mg/dl
GAAGAA
 Glucemia en Ayunas entre 110 - 125 mg/dl
PRUEBA ORAL DE TOLERANCIA A LA
GLUCOSA (POTG) - OMS 1998
 Adultos: 75 gr. de glucosa diluida en agua
natural al 20% (375 c.c.)
- ayunas
- 120’ p.p.
 Niños: 1.75 gr. de glucosa/kg de peso hasta
75 grs.
- ayunas
- 120’ p.p.
 Embarazadas: 75 gr. al 20% (igual que en
adultos)
- ayunas
- 120’ p.p.
DIAGNÓSTICO DE DIABETES
GESTACIONAL
-OMS 1998 -
 Más de una glucemia en ayunas
≥ 105 mg/dl
 POTG: glucemia a los 120’
≥ 140 mg/dl
DIAGNÓSTICO DE DIABETES
GESTACIONAL
-OMS 1998 -
 Más de una glucemia en ayunas
≥ 105 mg/dl
 POTG: glucemia a los 120’
≥ 140 mg/dl
(HbA1c) una prueba cuyo resultado refleja
la cantidad de glucemia durante los
últimos 60 - 90 días; el valor típico de una
persona sin DM se encuentra entre 4% y
6%; representa el porcentaje de células
rojas en la sangre que se han unido
permanentemente con una molécula de
glucosa
HEMOGLOBINA GLICADA (HbA1c) ó
HEMOGLOBINA GLUCOSILADA
TRATAMIENTO
OBJETIVOS GENERALES DEL TRATAMIENTO DE LA DM2:
 *Eliminar los síntomas, mediante la
normalización de los niveles de glucemia.
 *Prevenir las complicaciones metabólicas
agudas.
 *Prevenir, retrasar o minimizar las
complicaciones de la enfermedad.
 *Reducir la morbilidad y mortalidad
derivadas de la enfermedad
macrovascular.
DROGAS
HIPOGLUCEMIANTES
TRATAMIENTO
DIETA EJERCICIO EDUCACIÓN
AUTO
CONTROL
EJERCICIO
 Según estado físico del paciente
 Mejora intolerancia a H de C y densidad
ósea
 Mejora los niveles de Lípidos
 Mejora la insulino resistencia
 Disminuye la pérdida de masa muscular.
TRATAMIENTO DIETÉTICO
TRATAMIENTOTRATAMIENTO
FARMACOLOGICOFARMACOLOGICO
INDICACIONES DE LA INSULINOTERAPIA:
 DMID (tipo I).
DMNID (tipo II) cuando:
Mal control metabólico con dieta y antidiabéticos
orales.
 Contraindicación a los antidiabéticos orales (Ej:
alergia a las sulfamidas).
 Procesos intercurrentes (Ej: traumatismos,
cirugía, IAM, Descompensaciones metabólicas
agudas.)
Falta de reserva pancreática de insulina: cuando
el péptido C basal < 0.5 mg/ml (suponemos que
no hay una reserva, cuando tras un estímulo con
glucagón sea < 0.7 mg/ml.)
INDICACIONES DE
INSULINA
Absolutas:
 Diabetes tipo I
 Desnutrición o adelgazamiento
 Insuficiencia renal o hepática
 Emergencias
 Fracaso a hipoglucemiantes orales.
Relativas:
 Infecciones
 Tratamiento con corticoides o
drogas hiperglucemiantes
 Otras intercurrencias.
INDICACIONES DE
INSULINA
Insulinas de acción rápida.
Insulinas de acción corta.
Insulinas de acción intermedia o NPH.
Insulinas de acción prolongada.
En muchos casos se combina el
tratamiento con estos tipos de insulina
TIPOS DE INSULINAS
Las insulinas de origen Bovino y Porcino se extraen
del páncreas de dicho animales.
LAS INSULINAS HUMANAS PUEDEN OBTENERSE DE
DOS MANERAS:
Por modificación de la insulina porcina: son insulinas
humanas semisintéticas.
Por ingeniería genética. A partir de cultivos de
bacterias u hongos, a los cuales previamente se les
introdujo información, comienzan a producir insulina
humana: son insulinas humanas biosintéticas.
Según su Especie:
Bovina
Porcina
Humana
PERFIL PROMEDIO DE ACCIÓN DE LASPERFIL PROMEDIO DE ACCIÓN DE LAS
INSULINAS HUMANAS Y ANIMALESINSULINAS HUMANAS Y ANIMALES
INSULINAS HUMANAS
PERFIL DE ACCIÓN (horas)
Inicio Pico Duración Efectiva Duración Máxima
Ultra-Rápida (UR) < 0,25 0,5-1,5 3-4 4-6
Rápida (R) 0,5 - 1,0 2-3 3-6 6-8
NPH (N) 2-4 6-10 10-16 13-14
Lenta (L) 2-4 6-12 12-18 16-20
Ultralenta (U) 6-10 10-16 18-20 20-24
Glargina 4 No tiene 24 24
INSULINAS ANIMALES
PERFIL DE ACCIÓN (horas)
Inicio Pico Duración Efectiva Duración Máxima
Rápida (R) 0,5-2,0 3-4 4-6 6-10
NPH (N) 4-6 8-14 16-20 20-24
Lenta (L) 4-6 8-14 16-20 20-24
Ultralenta (U) 8-14 Mínimo 24-36 24-36
Análogosde insulina
Según Tiempo de Acción :
Insulina de Acción Rápida: Análogos - Aspártica - Lispro
Solución clara como el agua. Se inyectan por vía
subcutánea y comienzan a actuar a los 15 min. , por eso
se pueden inyectar en el momento, durante y después
de la comida .La acción máxima es entre los 30 min. y
60 min., para finalizar en menos de 5 hs.
Estas insulinas de acción tan rápida, son ideales para el
tratamiento intensificado ya que se logra mejores
controles glucémicos dos horas después de comer y se
reduce el riesgo de hipoglucemias lejanas a las mismas.
SS
SS
S SS S
SS
SS
Cadena ßCadenaCadena ßß
11
11
2121
Cadena αCadenaCadena αα
Análogo Insulina (Lys [B28], Pro [B29])
Humalog®
B28
LYS
B28B28
LYSLYS
B29
PRO
B29B29
PROPRO
Lis B28 - Pro B29 se forma cuando se invierten los AA 28 y
28 de la cadena B (PM 5080 igual a insulina humana)
SS
SS
S SS S
SS
SS
Cadena ßCadenaCadena ßß
11
11
2121
Cadena αCadenaCadena αα
B28
ASP
B28B28
ASPASP
(Asp [B28] insulina) se forma cuando se substituye la
Pro 28 de la cadena B por ácido aspártico
Análogo Insulina (Asp[B28])
(NovoRapid®)
Análogos rápidos rDNA: Lispro (Humalog)
e Insulina Aspartato (NovoRapid)
 Se aplica desde 15 min antes hasta inmediatamente después de
comer
 LisPro de 3 a mayores de 65 años con sulfodrogas
Análogo Glulisina [LysB3, GluB29] Apidra
 LisGlu mejoraría el efecto
protector sobre célula b por
activación de IRS-2 con
actividad anti apoptótica
(sin estímulo significativa
sobre IRS-1)
 La apoptosis se inhibió un
55-60% por activación de
caspasa 3 y liberación,
(1nM insulin, Aspart y
LisPro fueron menos
efectivas)
SS
SS
S SS S
SS
SS
Cadena ßCadenaCadena ßß
11
11
2121
Cadena αCadenaCadena αα
B29
Lys
B29B29
LysLys
Glulisina ([LysB3, Glu29]) insulina) se forma cuando
se substituyen en B3 por Lys y Lys 29 de cadena B
por Glu
Análogo Insulina (LysB3, GluB29)
(Aprida)
B3
Glu
B3B3
GluGlu
• La actividad antiapoptótica de Glulisina serviría para
contrarrestar la destrucción autoinmune y por
lipotoxicidad de célula b
ACCIÓN CORTA: INSULINA CORRIENTE
También conocida como Regular o Cristalina (en
el pasado, antes de la creación de los análogos,
se la denominaba Rápida). Es una solución
clara como el agua. Inyectada por vía
subcutánea comienza actuar a los 30 min., su
acción máxima es alrededor de las 2 hs. para
finalizar aproximadamente entre las 6 y 8 hs.
Puede también aplicarse por otras vías de
administración tales como la intramuscular o la
endovenosa, según prescripción médica y en
situaciones especiales de emergencias como la
cetoacidosis.
Acción Intermedia: Insulina NPH
Insulina Lenta
Estas insulinas son suspensiones turbias
(aspecto lechoso).Por vía subcutánea
comienzan su acción entre 1 a 2 horas de ser
inyectadas, sus efectos máximos, en un
tiempo variable según cada paciente, son
alrededor de las 6 a 12 hs., para finalizar
entre las 18 a 22 hs. de ser aplicada. También
pueden administrarse por vía intramuscular.
Acción Prolongada:
Insulina Ultralenta:
Es una suspensión turbia (aspecto lechoso).Por vía
subcutánea comienza su acción entre las 3 a 4 hs., sus
efectos máximos son alrededor de las 16 a 18 hs.,
finalizando aproximadamente entre las 24 a 30 hs.
Análogos: Detemir
Glargina
Son soluciones claras como el agua. Por vía
subcutánea tienen una duración de 24 hs. Son de lenta
y constante absorción. Son las que mejor imitan a la
secreción basal del páncreas de insulina. Son ideales
para el tratamiento intensificado con insulina,
acompañadas con las insulinas rápidas, brindando
menor riesgo de hipoglucemia.
Según su Concentración :
U 40: En 1 cm cúbico hay 40 Unidades
de insulina. Necesita utilizar una jeringa
de insulina con escala de U 40.
U 80: En 1 cm cúbico hay 80 Unidades
de insulina .Necesita utilizar una jeringa
de insulina con escala de U 80.
U 100: En 1 cm cúbico hay 100 Unidades
de insulina .Necesita utilizar una jeringa
de insulina con escala de U 100
INSULINAS PREMEZCLADAS :
Son insulinas de doble liberación, porque tienen
una acción rápida para controlar las
hiperglucemias después de las comidas, y una
acción intermedia para controlar las glucemias
entre comidas a lo largo del día Hay de dos tipos:
1.- Las que incluyen en el mismo frasco o
aplicador la insulina Corriente mas insulina NPH,
en distintas concentraciones .Por ejemplo: 30%
de Corriente + 70 % NPH.
2.- Las que incluyen en el aplicador unaInsulina
Premezclada Análoga. Está constituida por una
mezcla de insulina de acción rápida(30%
Aspártica) que comienza a funcionar deinmediato
controlando la hiperglucemia postprandial, con
una insulina de acción intermedia (70% Aspártica
TABLA 3. COMPARACION
FARMACODINAMICA DE LOS DISTINTOS
TIPOS DE INSULINA
 TIPO DE INSULINA INICIO EFECTO MÁXIMO
DURACIÓN MÁXIMA
 ACCIÓN ULTRACORTA
 Lispro 5 – 15 minutos 30 – 90
minutos 2 – 4 horas
 Aspart 10 – 20 minutos 1 – 3
horas 3 – 5 horas
 Glulisina 10 – 20 minutos 1 – 2
horas 3 – 4 horas
 ACCIÓN CORTA
 Corriente o regular 30 – 60 minutos 2 – 4
horas 4 – 8 horas ACCIÓN INTERMEDIA
 NPH 2 – 4 horas 4 – 10
horas 10 – 14 horas Lenta 2 – 4
horas 4 – 10 horas 10 – 14 horas
Detemir 2 – 3 horas 8 –
10 horas 14 – 20 horas
 ACCIÓN LARGA
 Ultralenta 4 – 6 horas 8 – 20 horas
MEZCLAS INICIO
ACCIÓN
MÁXIMA
ACCIÓN
EFECTIV
A
DURACIÓN
MÁXIMA
90/10
90% NPH/10% IR* 0,5 – 1 Dual 10 – 16 14 – 18
80/20
80% NPH/20% IR*
70/30
70% NPH/30% IR*
05 – 1
0,5 – 1
Dual
Dual
10 – 16
10 – 16
14 – 18
14 – 18
50/50
50% NPH/50% IR* 0,5 – 1 Dual 10 – 16 14 – 18
MIX 25
75% NPH y
25% Lispro
2 – 4
<0,25
6 – 10
0,5 – 1,5
10 – 16
3 – 4
14 – 16
4 – 6
IR* = Insulina regular
TIPOS DE INSULINAS PREMEZCLADAS YTIPOS DE INSULINAS PREMEZCLADAS Y
TIEMPOS DE ACCIÓN (HORAS)TIEMPOS DE ACCIÓN (HORAS)
Solución clara
pH4
pH
7.4
Precipitación
Disolución
Membrana Capilar
Insulina en la sangre
Hexameros Dimeros Monomeros
10-3
M 10-5
M 10-8
M
Inyección de una solución
ácida (pH 4.0)

Precipitación de HOE
901 en tejido adiposo
subcutáneo (pH 7.4)

Disolución lenta del
HOE 901 libre
hexameros del
precipitado HOE 901
(agregados
estabilizados)

Acción prolongada más
estable y predecible
Insulina Glargine: Mecanismo de
Acción
Membrana capilar
Insulina RegularInsulina RegularInsulina RegularInsulina Regular
Análogo rápidoAnálogo rápidoAnálogo rápidoAnálogo rápido
Inicia en 10 min
Pico de acción
1 hr
preparadopreparado
ff
ffff ffff
ff
ff
ff ffff
ffff
ff
ff
ff
ff
ffff
transitoriotransitorio
]][[
1010-3-3
MM 1010-3-3
MM1010-3-3
MM
ÛÛÛÛ
preparadopreparado
ff
ffff ffff
ff
ff
ff ffff
ff
ff
ff
ff
ff
ff
ffff
Inicia en 30 min
Pico de acción
2–4 hr
1010-3-3
MM 1010-3-3
MM 1010-5-5
MM 1010-8-8
MM
ÛÛ ÛÛ ÛÛ
Esquema de disociación de los
preparados solubles de Insulina
Mecanismo de retardo de la
insulina Detemir
ASH: albúmina sérica humana
ASH
ASH
Capilar
Inyección
ASH
ASH
Absorción ASH
ASH
ASH
ASH
ASH
RI
Interacción con
receptor
Distribución
ASH
ASH
Depósito
subcutáneo
Compartimiento
plasmático
Compartimiento
intersticial
El peso del tratamiento: vías
alternativas
 A pesar de los avances en producción, purificación,
formulación y métodos de administración, la ITI resulta un
problema por las múltiples inyecciones diarias
 Vías menos invasivas
 Gastrointestinal: tabletas protegidas para evitar la
digestión
 Transdérmica: parches
 Respiratoria o pulmonar por inhaladores
○ Polvo seco
 Nektar Pulmonary Inhaler/Exubera device (Nektar Therapeutics
Inc., San Carlos, CA, Aventis, NJ, Pfizer, NY) - Fase III
completa
– Eli Lilly - Alkermes - Air - Fase III
Aerosol acuoso: AERx Insulin Diabetes Management
System (Aradigm Corp., Hayward, CA, NovoNordisk
A/S, Copenhagen, Denmark). Fase III en curso
TRATAMIENTO FARMACOLOGICO
CON AGENTES ORALES EN
DIBETES 2
CLASIFICACIÓN
SecretagogosSecretagogos
de insulinade insulina
SulfonilureasSulfonilureas
MeglitinidasMeglitinidas
D-FenilalaninaD-Fenilalanina
No SecretagogosNo Secretagogos
de insulinade insulina
BiguanidasBiguanidas
AcarbosaAcarbosa
TiazolidinedionasTiazolidinedionas
SITIOS DE ACCIÓN DE LOS FÁRMACOSSITIOS DE ACCIÓN DE LOS FÁRMACOS
ORALESORALES
ReduceReduce
HiperglucemiaHiperglucemia
Estimulan la secreciónEstimulan la secreción
de insulinade insulina
SulfonilureasSulfonilureas
Reducen la resistenciaReducen la resistencia
periférica a la insulinaperiférica a la insulina
GlitazonasGlitazonas MetforminaMetformina
RepaglinidaRepaglinida
NateglinidaNateglinida
Reducen la excesivaReducen la excesiva
producción de glucosaproducción de glucosa
hepáticahepática
MetforminaMetformina
GlitazonasGlitazonas
DeFronzo RA. Ann Intern Med 1999; 131:283-303
INSULINOSENSIBILIZADORES
INSULINOSECRETAGOGOS
Retardan la absorciónRetardan la absorción
de los carbohidratosde los carbohidratos
INHIBIDORES de alfa GLUCOSILASA
AcarbosaAcarbosa
INCRETINAS
Mejora la secreción de
insulina dependiente
de glucosa
GLP 1
Sitagliptina
Exenatide
TRATAMIENTO
FARMACOLÓGICO
SULFONILUREAS
 Reducen la glucemia estimulando la secreción
de insulina por el páncreas.
 Todas son metabolizadas por el hígado y sus
metabolitos son excretados por el riñón.
 Pueden provocar hipoglucemias severas.
 Pueden asociarse en tratamientos
combinados a glitazonas, metformina e insulina.
TRATAMIENTO
TRATAMIENTO FARMACOLÓGICO DE LA DM2:
SULFONILUREAS: GENERALIDADES
 Su absorción g.i. es buena, pero se ha sugerido su
administración 30 min antes de las comidas para
ayudar a controlar la hiperglucemia postprandial
precoz.
 Fallo primario (20%) y fallo secundario (3-5%).
 La efectividad se deteriora con el tiempo, pues
depende de cierta función residual secretora de
insulina por parte de la célula beta. Puede
recuperarse mediante la insulinización temporal.
TRATAMIENTO
TRATAMIENTO FARMACOLÓGICO DE LA DM2:
SULFONILUREAS: GENERALIDADES
 No existen evidencias que apoyen la
existencia de diferencias en la
efectividad de las sulfonilureas
disponibles. Hay que tener en cuenta
que:
Un inicio de acción rápido, al disminuir el
tiempo para la secreción de insulina, reduce
la magnitud y duración de la hiperglucemia
postprandial.
Un inicio de acción prolongado, permite un
menor nº de administraciones al día, aunque
si se produce un episodio de hiperglucemia,
éste será más prolongado.
TRATAMIENTO
TRATAMIENTO FARMACOLÓGICO DE LA DM2:
SULFONILUREAS: GENERALIDADES
 Hay que tener en cuenta ciertos
efectos adversos:
Hipoglucemia.
Ganancia de peso
 Consideraciones al tratamiento:
Función renal (CLORPROPRAMIDA y
SIADH)
Enfermedades cardiovasculares (relación
con infarto de miocardio, estudio UGDP)
Hígado
Músculo
GlucemiaGlucemia
Captación muscularCaptación muscular
glucosaglucosa
PHGPHG
Insulina
GlucosaGlucosa
GLUT-4
Glucógeno Glucolisis
Ciclo KrebsCiclo Krebs
Glucosa
Gluconeogénesis
Glucogenólisis
Glucosa
Su
Receptor
Su
Cierre
canal K+
K+
Despolarización
Célula β
Apertura
canal Ca++
Ca++
Secreción insulinaSecreción insulina
InsulinaInsulina
(Ca++
)
MECANISMO DE ACCIÓNMECANISMO DE ACCIÓN
DE SULFONILUREASDE SULFONILUREAS
LAS GENERACIONES DELAS GENERACIONES DE
SULFONILUREASSULFONILUREAS
GENERACIÓN
PRINCIPIO
ACTIVO
NOMBRE
COMERCIAL
PRIMERA
GENERACIÓN
Clorpropamida Diabinese®
Acetohexamida Dymelor ®
Tolazamida Tolinase ®
Tolbutamida Rastinon ®
SEGUNDA
GENERACIÓN
Glibenclamida
(Gliburida)
Daonil ®
Glipizida
Minodiab ®
,
Glucotrol ®
Gliclazida Diamicron ®
ÚLTIMA
GENERACIÓN*
Glimepirida Amaryl ®
DROGADROGA DOSISDOSIS
INICIALINICIAL
DOSISDOSIS
USUALUSUAL
DOSISDOSIS
MAXIMAMAXIMA
NOMBRENOMBRE
COMERCIAL YCOMERCIAL Y
PRESENTACIONPRESENTACION
ClorpropamidaClorpropamida 250250
mg/dìamg/dìa
250 - 500250 - 500
mg/díamg/día
750 mg/día750 mg/día Comp 250mgComp 250mg
-Diabinese-Diabinese
-Trane-Trane
GlibenclamidaGlibenclamida 2.5 mg/día2.5 mg/día 5-105-10
mg/díamg/día
15-20 mg/día15-20 mg/día Comp 5 mgComp 5 mg
- Euglucón- Euglucón
- Daonil- Daonil
- Glidanil- Glidanil
- Gardotón- Gardotón
GlimepiridaGlimepirida 1-2 mg/día1-2 mg/día 2-4 mg/día2-4 mg/día 8 mg/día8 mg/día Comp 2-4 mgComp 2-4 mg
- AmarylAmaryl
- EndialEndial
- Glemaz- Glemaz
- LometLomet
- Diabutil- Diabutil
DROGADROGA DOSISDOSIS
INICIALINICIAL
DOSISDOSIS
USUALUSUAL
DOSISDOSIS
MAXIMAMAXIMA
NOMBRENOMBRE
COMERCIALYCOMERCIALY
PRESENTACIONPRESENTACION
GliclazidaGliclazida 80 mg/día80 mg/día 160160
mg/díamg/día
320320
mg/díamg/día
Comp 80 mgComp 80 mg
-Diamicron-Diamicron
-Unava-Unava
GliclazidaGliclazida
MRMR
30 mg/día30 mg/día 30-9030-90
mg/díamg/día
120120
mg/díamg/día
Comp 30 mgComp 30 mg
- Diamicron MR- Diamicron MR
GlipizidaGlipizida 2.5 mg/día2.5 mg/día 5-105-10
mg/díamg/día
15-2015-20
mg/díamg/día
Comp 5 mgComp 5 mg
-Minodiab-Minodiab
FARMACOFARMACO METABOLISMETABOLIS
MOMO
METABOLIMETABOLI
TOSTOS
VIA DEVIA DE
ELIMINACIONELIMINACION
VIDAVIDA
MEDIA(H)MEDIA(H)
CLORPROPAMICLORPROPAMI
DADA
HEPATICOHEPATICO ACTIVOSACTIVOS RENAL 80-90%RENAL 80-90% 36 h36 h
GLIBENCLAMIGLIBENCLAMI
DADA
HEPATICOHEPATICO ACTIVOSACTIVOS RENAL 50%-RENAL 50%-
BILIAR 50%BILIAR 50%
10 h10 h
GLICLAZIDAGLICLAZIDA HEPATICOHEPATICO INACTIVOINACTIVO RENAL 70%RENAL 70%
BILIAR 30%BILIAR 30%
6-12 h6-12 h
20 h20 h
GLIPIZIDAGLIPIZIDA HEPATICOHEPATICO INACTIVOINACTIVO RENAL 20%RENAL 20%
BILIAR 80%BILIAR 80%
3 –4 h3 –4 h
GLIMEPIRIDAGLIMEPIRIDA HEPATICOHEPATICO INACTIVOINACTIVO RENAL 60%RENAL 60%
BILIAR 40%BILIAR 40%
9 h9 h
CARACTERISTICAS FARMACOLOGICAS DE
SULFONILUREAS
INTERACCIONES MEDICAMENTOSAS
DE SULFONILUREAS
POTENCIAN SU ACCION
-Alcohol
-Antiinflamatorios
-Salicilatos y derivados
-Fibratos
-Inhibidores de MAO
-Cumarínicos
DISMINUYEN SU ACCION
-Corticoides
- Furosemida y tiazidas
- Fenilhidantoína
- Acido nicotínico
- Inmunosupresores
- Estrógenos
CONTRAINDICACIONES A LAS
SULFONILUREAS
 Embarazo
 Alergia o Hipersensibilidad al fármaco
 Insuficiencia Hepática
 Insuficiencia Renal
Ref. Lebovitz,HE: Oral Antidiabetic Agents. In Joslin’s Diabetes Mellitus. 13th ed. Kahn CR, Weir GC, Eds. Lea &
Febiger, 1994, p.508-529. Zimmerman BR. Endocrinol Met Clin North Am 26(3):511-522,1997, Feinglos MN,
Bethel MA. Med Clin North Am 82:757-90,1998, Scheen AJ. Drugs 54:355-368,1997, Dunn CJ, Faulds D. Drugs
60:607-615,2000, Luna B, Feinglos MN. Am Fam Fhysician 63:1747-56,2001
SECRETAGOGOS DE INSULINA
( SULFONILUREAS )
• Mejores candidatos en Duración de la enfermedad < 5 años
• No recomendados en Insuficiencia renal y hepática
• Ajuste de dosis Semanal, si es necesario
• Método de
monitorización
Automonitorización glucémica
Ref. Lebovitz,HE: Oral Antidiabetic Agents. In Joslin’s Diabetes Mellitus. 13th ed. Kahn CR, Weir GC, Eds. Lea & Febiger,
1994, p.508-529. Zimmerman BR. Endocrinol Met Clin North Am 26(3):511-522,1997, Feinglos MN, Bethel MA. Med Clin
North Am 82:757-90,1998, Scheen AJ. Drugs 54:355-368,1997, Dunn CJ, Faulds D. Drugs 60:607-615,2000, Luna B,
Feinglos MN. Am Fam Fhysician 63:1747-56,2001
PERFIL TERAPÉUTICO DIFERENCIAL DE LAPERFIL TERAPÉUTICO DIFERENCIAL DE LA
SULFONILUREA DE ÚLTIMA GENERACIÓNSULFONILUREA DE ÚLTIMA GENERACIÓN
(GLIMEPIRIDA(GLIMEPIRIDA))
• Dosis única diaria:Dosis única diaria: niveles terapéuticos adecuados por 24niveles terapéuticos adecuados por 24
horas.horas.
• Menor incidencia de hipoglicemia:Menor incidencia de hipoglicemia: ofrece mayor seguridadofrece mayor seguridad
• PPatratróón de secreción de insulina más fisiológicon de secreción de insulina más fisiológico :: laslas
necesidades de insulina se reducen frente a un mismonecesidades de insulina se reducen frente a un mismo
grado de control glicémico.grado de control glicémico. (“(“Efecto ahorrador de insulina”)Efecto ahorrador de insulina”)
• Doble mecanismo de acción:Doble mecanismo de acción: efecto pancreático yefecto pancreático y
extrapancreático (acción sobre la deficiencia y laextrapancreático (acción sobre la deficiencia y la
resistencia insulínicasresistencia insulínicas ).).
• Neutralidad ponderalNeutralidad ponderal : no promueve aumento de peso,: no promueve aumento de peso,
pudiendo llevar incluso a una reducción ponderalpudiendo llevar incluso a una reducción ponderal ..
• Menor interacción cardiovascularMenor interacción cardiovascular : conserva el: conserva el
preacondicionamiento isquémico.preacondicionamiento isquémico.
Muy rarasMuy raras
EFECTOS SECUNDARIOS DE LASEFECTOS SECUNDARIOS DE LAS
SULFONILUREAS Y GLINIDASSULFONILUREAS Y GLINIDAS
• HipoglucemiaHipoglucemia
• Aumento de pesoAumento de peso
• Reacciones alérgicas cutáneasReacciones alérgicas cutáneas
• Manifestaciones GastrointestinalesManifestaciones Gastrointestinales
• Trastornos hematológicosTrastornos hematológicos
• Efecto de tipo antabuseEfecto de tipo antabuse e hiponatremia (clorpropamida)e hiponatremia (clorpropamida)
RarasRaras
Riddle MC. Diabetes Care 1990; 13: 676-86
TRATAMIENTO
FARMACOLOGICO
MEGLITINIDAS
 Son drogas reguladoras de la glucosa
prandial.
 Actúan sobre la célula b, en un sitio diferente
a las sulfonilureas.
 Su rápida y corta acción intenta semejar el 1º
pico de secreción insulínica.
MEGLITINIDAS
 Similar a las SU a traves de los canales de K+
 Absorción Rápida: 15 min post administración
 Pico de Acción: 0.5-2.0 h
 Duración de la Acción: Corta: 3 a 4 h
 Restaura primera fase de secreción de Insulina
ClasificaciónClasificación
Mecanismo deMecanismo de
AcciónAcción
DefiniciónDefinición
MetabolismoMetabolismo
Vía de EliminaciónVía de Eliminación
Nuevos insulinotrópicos, no SUNuevos insulinotrópicos, no SU
RepaglinidaRepaglinida:: Derivado del Ácido BenzoicoDerivado del Ácido Benzoico
NateglinidaNateglinida:: Derivado de la D-FenilalaninaDerivado de la D-Fenilalanina
80 % renal( nateglinide ) 10% renal y 90% biliar (repaglinide)80 % renal( nateglinide ) 10% renal y 90% biliar (repaglinide)
Vía sistema de oxidasas de función mixtaVía sistema de oxidasas de función mixta
Ref. Scheen AJ. Drugs 54:355-368,1997, Dunn CJ, Faulds D. Drugs 60:607-
615,2000, Luna B, Feinglos MN. Am Fam Fhysician 63:1747-56,2001
DROGADROGA DOSISDOSIS
INICIALINICIAL
DOSISDOSIS
USUALUSUAL
DOSISDOSIS
MAXIMAMAXIMA
NOMBRENOMBRE
COMERCIAL YCOMERCIAL Y
PRESENTACIONPRESENTACION
RepaglinidaRepaglinida 0.5- 1 mg0.5- 1 mg 1- 4 mg1- 4 mg 16 mg (no16 mg (no
mas de 4 mgmas de 4 mg
antes deantes de
cadacada
comida)comida)
Comp 0.5-1-2 mgComp 0.5-1-2 mg
-Novonorm-Novonorm
-Sestrine-Sestrine
-Cravenorm-Cravenorm
- Glukenil- Glukenil
NateglinidaNateglinida 120 mg120 mg 120- 240120- 240
mgmg
720 mg720 mg Comp 120- mgComp 120- mg
-Starlik-Starlik
SU BREVE DURACION PERMITE FLEXIBILIZAR SU
DOSIFICACION EN
RELACION A LAS COMIDAS “ UNA COMIDA – UNA PILDORA “
BIGUANIDAS: CARACTERÍSTICAS BÁSICAS
DE LA METFORMINA
• Mecanismo de
acción
• Disminuye la producción de glucosa
hepática
• Dependiente de • Presencia de insulina
• Potencia • Disminuye HbA1c 1% a 2%
• Dosis • 1 a 3 grs/día
• Efectos adversos • Nauseas, epigastralgia, diarrea
• Riesgo principal • Acidosis láctica (rara)
• Contra-indicaciones • Falla renal, hepática, hipoxia
Nota: En monoterapia no se produce hipoglucemiaNota: En monoterapia no se produce hipoglucemia
TRATAMIENTO FARMACOLOGICO
METFORMINA
 Reduce la producción hepática de glucosa y
aumenta su consumo periférico.
 Util en diabéticos obesos.
 Esa contraindicada en: Insuficiencia Renal,
Insuficiencia Hepática y en diabéticos con
antecedentes de acidosis láctica.
 Puede asociarse en tratamientos combinados
a meglitinidas, glitazonas, sulfonilureas e
insulina.
METFORMINAMETFORMINA
• Mejores candidatos
• Todos los pacientes con
hiperglucemia leve
• No recomendada en
• Creatinina seriada elevada
≥ 1,5 mg/dl (hombres)
≥ 1,4 mg/dl (mujeres)
• ICC
• Enfermedad hepática
• Dosis inicial • 500 mg 2/ día
• Ajuste de la dosis • Semanal, si es necesaria y tolerada
• Método de
monitorización
• Automonitorización glucémico
GLITAZONASGLITAZONAS
 Son agonistas selectivos del PPAR-Son agonistas selectivos del PPAR- γγ..
 Disminuyen la resistencia a la insulina a nivelDisminuyen la resistencia a la insulina a nivel
de los tejidos periféricosde los tejidos periféricos (músculo, tejido(músculo, tejido
adiposo)adiposo)..
 Disminuyen la producción hepática de glucosaDisminuyen la producción hepática de glucosa
y ny normalizan la secreción de insulina por elormalizan la secreción de insulina por el
páncreaspáncreas..
 Están contraindicadas en la insuficienciaEstán contraindicadas en la insuficiencia
cardíaca y hepática.cardíaca y hepática.
Pueden asociarse en tratamientos combinadosPueden asociarse en tratamientos combinados
a meglitinidas, metformina, sulfonilureas ea meglitinidas, metformina, sulfonilureas e
TRATAMIENTO FARMACOLOGICO
GLITAZONAS
CARACTERÍSTICAS BÁSICAS
• Mecanismo de
acción
• Aumenta la respuesta tisular a la
insulina (músculo y grasa)
• Depende de
• Presencia de insulina y resistencia a su
acción
• Potencia • Disminuye HbA1c 0,5% a 1,3%
• Dosis • 1 vez al día
• Efectos adversos • Edema, aumento de peso, anemia, ICC
• Riesgo principal • Falla hepática
GLITAZONAS
• Mejores candidatos • Obesidad, resistencia a la insulina
• No recomendado
• Si ALT > 1,5 valor superior del normal (?)
• Si ICC presente
• Dosis inicial
• Como monoterapia: rosiglitazona 2 mg 1/ día
pioglitazona 30 mg 1/ día, con alimentos
• Ajuste de dosis
• Si es necesario, aumentar rosiglitazona 8 mg
• Pioglitazona 60 1/ día en 4-8 semanas
• Parar si no hay mejoría en 8-12 semanas
• Método de
monitorización
• ALT mensual por 8 meses y después
bimensual por 4 meses
• Automonitorización glucémica
• Parar tratamiento • ALT ≥ 3 x valor superior del normal
INHIBIDORES DE ALFA-GLUCOSIDASA
(ACARBOSA Y MIGLITOL)
• Mejores candidatos • Hiperglucemia post-prandial importante
• No recomendados en • Enfermedad hepática o intestinal
• Dosis inicial
• 25 mg 1x por 2 a 4 semanas
• 25 mg 2x por 2 a 4 semanas
• 25 mg 3x por 2 a 4 semanas
• 50 mg ó 100 mg x 3, si es necesario
• Ajuste de dosis • Semanal, si es necesario o tolerado
• Método de monitorización
• Automonitorización, incluyendo post-
prandial
• Efectos adversos: • Alteraciones gastrointestinales
POTENCIAL DE REDUCCIÓN DE HbAPOTENCIAL DE REDUCCIÓN DE HbA1c1c DE LASDE LAS
SULFONILUREAS Y OTROS ANTIDIABÉTICOS ORALESSULFONILUREAS Y OTROS ANTIDIABÉTICOS ORALES
CLASE
TERAPÉUTICA
ACCIÓN SOBRE
RESISTENCIA
INSULÍNICA
ACCIÓN SOBRE
LA SECRECIÓN
DE INSULINA
REDUCCIÓN
DEL NIVEL DE
HbA1c
SULFONILUREA
S
• Tradicionales
• Glimepirida
0/+
+ +
+ + + +
+ + +
1% a 2%
1% a 2%
GLINIDAS 0 + + 0,9% a 1,7%
METFORMINAS + + + 0 1% a 2%
GLITAZONAS + + + + 0 0,5% a 1,3%
INHIBIDORES
DE
α-
GLUCOSIDASA
0 0 0,5% a 1%
Efectos secundarios de los
hipoglucemiantes orales
Hipoglucemia
Intolerancia GI
Ganancia de peso
Sulfonilureas
Meglitinidas
Acarbose
Metformina
Thiazolidinedionas
Sulfonilureas
Meglitinidas
Esquema ↓ HbA1c ↓Glucemia de
ayuno
Sulfonilurea + metformina ~1.7% ~65 mg/dl
Sulfonilurea + acarbosa ~1.3% ~45 mg/dl
Repaglinida + metformina ~1.4% ~50 mg/dl
Nateglinida + metformina ~1.4% ~50 mg/dl
Metformina + Rosiglitazona ~1.2% ~40 mg/dl
Pioglitazona+sulfonilurea ~1.3% ~45mg/dl
Insulina No definido No definido
TERAPIA COMBINADA
MEJORÍA EN RELACIÓN CON EL CONTROL
GLUCÉMICO
Efectos complementarios de
metformina y glibenclamida
Metformina
Glibenclamida
Insulino
Resistancia
Diabetes
Tipo 2
Disfunción
Cel-β
Complicadiones
macrovasculares
Sindrome
dismetabólico
Hiperglucemia
Complicaciones
microvasculares
Dieta hipocalórica
incrementar actividad física si es posible
objetivos no alcanzados
si los
síntomas son
severos
añadir biguanidas y/o tiozolidinedionas
reducir TG si están elevados
objetivos no alcanzados
objetivos no alcanzados
INSULINA
controlar dosis
y necesidad de me-
dicación en c/visita
objetivos
alcanzados
controlar dosis
y necesidad de
medicación en
cada visita
Agregar sulfonilureas
o meglitinidas
DIABÉTICODIABÉTICO
OBESOOBESO
DIETA
↑ actividad física si es posible
objetivos no
alcanzados
objetivos no alcanzados
si los síntomas
son severos
INSULINAINSULINA
objetivos
alcanzados
considerar dosis y la necesidad
de medicación en c/ visita
DIABÉTICO
NO OBESO Definir objetivos
individuales
de la terapia
agregar sulfonilureas
o meglitinidas
objetivos no alcanzados
agregar biguanidas y/o
tiozolidinedionas
MATERIAL DE APOYO
SU – MECANISMO DE SECRECIÓNSU – MECANISMO DE SECRECIÓN
DE INSULINADE INSULINA
SSULFONILUREULFONILUREASAS despolarizacióndespolarización
GLUCOSAGLUCOSA
AMINOÁCIDOAMINOÁCIDOSS
cierracierra
(ATP)(ATP)
(ADP)(ADP)
CaCa++++
(Ca(Ca++++
))
PROINSULINAPROINSULINA
METABOLISMOMETABOLISMO
KK++
KK++
INSULINA & PEPTIDO -INSULINA & PEPTIDO - CC
INSULINA
. Las células Beta del páncreas procesan la
proinsulina convirtiéndola en insulina por la
sustracción enzimática del péptido C, que es
una estructura de 30 aminoácidos que
conecta las cadenas A y B (de 21 y 30
aminoácidos, respectivamente
proinsulina
PROINSULINA
MOLÉCULA DE INSULINA, COMPUESTA DE
CADENAS TIPO A Y B
Glibenclamida
 . Es una sulfonilurea de segunda generación.
 Alcanza niveles máximos plasmáticos a las 3 h.
 Se metabolizada a nivel hepático a tres principales
metabolitos; uno de ellos, la 4-hidroxiglibenclamida, tiene
aproximadamente 15% de la potencia de la glibenclamida.
Aproximadamente 50% de la dosis es eliminada por las
heces y la restante por vía renal, en la siguiente proporción,
36% como 4-hidroxiglibenclamida, 9% como 3-
hidroxiglibenclamida, 2% otros metabolitos, y 3% como
glibenclamida. Es importante tener en consideración los
cambios acumulativos de la 4-hidroxiglibenclamida en caso
de disminución de la función renal. En contraste, los
metabolitos de glipizida son inactivos, dando mayor
seguridad de uso en pacientes de la tercera edad. La
glibenclamida tiene una vida media de eliminación de 10 h y
SULFONILUREAS
 – Clorpropamida
 – Tolbutamida
 – GlibenclamidaGlibenclamida
 – Gliclazida
 – Glipizida
 – Gliquidona
 – Glipentida
 – Glimepirida
POSOLOGÍA DE LOS
HIPOGLUCEMIANTES
 Nombre genérico Posología (tomas/día) Dosis
diaria (mg)
 Tolbutamida 2-3
500-3.000
 Clorpropamida 1
100-500
 Glibenclamida 1-3
2,5-15
 Glipicida 1-3
2,5-40
 Glicazida 1-3
40-320
 Gliquidona 1-3
15-60
 Glisentida 1-3
2,5-20

Tabla 2. Dosis de
Sulfonilureas
Dosis mínima Dosis
máxima
 Glibenclamida 2.5 mg/día 20
mg/día
 Glimepirida 1 mg/día 12 mg/día
 Gliclazida 30 mg/día 240
mg/día
 Glipizida 2.5 mg/día 40
mg/día

Weitere ähnliche Inhalte

Was ist angesagt?

Diabetes mellitus tipo II ... MINSAL
Diabetes mellitus tipo II ... MINSAL Diabetes mellitus tipo II ... MINSAL
Diabetes mellitus tipo II ... MINSAL Mitchell Comte C.
 
Diabetes Mellitus tipo 2
Diabetes Mellitus tipo 2Diabetes Mellitus tipo 2
Diabetes Mellitus tipo 2Ingrid Alarcón
 
V.2. hipoglucemia
V.2. hipoglucemiaV.2. hipoglucemia
V.2. hipoglucemiaBioCritic
 
Cetoacidosis diabetica
Cetoacidosis diabeticaCetoacidosis diabetica
Cetoacidosis diabeticapacofierro
 
Medicamentos en neo
Medicamentos en neoMedicamentos en neo
Medicamentos en neoJosé Miguel
 
Hipercalcemia e hipocalcemia
Hipercalcemia e hipocalcemiaHipercalcemia e hipocalcemia
Hipercalcemia e hipocalcemiaLuisa Tello
 
Diabetes e insulinizacion
Diabetes e insulinizacion Diabetes e insulinizacion
Diabetes e insulinizacion belenps
 
Presentacion de diapositivas
Presentacion de diapositivasPresentacion de diapositivas
Presentacion de diapositivasSamuelcueva
 
Medicamentos con acción sobre el sistema cardiovascular y endocrino
Medicamentos con acción sobre el sistema cardiovascular y endocrinoMedicamentos con acción sobre el sistema cardiovascular y endocrino
Medicamentos con acción sobre el sistema cardiovascular y endocrinoLaura Avendaño
 

Was ist angesagt? (20)

Hipertension arterial
Hipertension arterialHipertension arterial
Hipertension arterial
 
Crisis hipertensiva
Crisis hipertensivaCrisis hipertensiva
Crisis hipertensiva
 
(2012-01-19) Insulinoterapia (PPT)
(2012-01-19) Insulinoterapia (PPT)(2012-01-19) Insulinoterapia (PPT)
(2012-01-19) Insulinoterapia (PPT)
 
Diabetes mellitus tipo II ... MINSAL
Diabetes mellitus tipo II ... MINSAL Diabetes mellitus tipo II ... MINSAL
Diabetes mellitus tipo II ... MINSAL
 
Diabetes Mellitus tipo 2
Diabetes Mellitus tipo 2Diabetes Mellitus tipo 2
Diabetes Mellitus tipo 2
 
V.2. hipoglucemia
V.2. hipoglucemiaV.2. hipoglucemia
V.2. hipoglucemia
 
(2016 10-25) diabetes mellitus (ppt)
(2016 10-25) diabetes mellitus (ppt)(2016 10-25) diabetes mellitus (ppt)
(2016 10-25) diabetes mellitus (ppt)
 
Diabetes Mellitus tipo 1 y 2
Diabetes Mellitus tipo 1 y 2Diabetes Mellitus tipo 1 y 2
Diabetes Mellitus tipo 1 y 2
 
Diabetes mellitus tipo 1
Diabetes mellitus tipo 1Diabetes mellitus tipo 1
Diabetes mellitus tipo 1
 
Cetoacidosis diabetica
Cetoacidosis diabeticaCetoacidosis diabetica
Cetoacidosis diabetica
 
Antidiabéticos orales
Antidiabéticos oralesAntidiabéticos orales
Antidiabéticos orales
 
Antihipertensivos
AntihipertensivosAntihipertensivos
Antihipertensivos
 
Medicamentos en neo
Medicamentos en neoMedicamentos en neo
Medicamentos en neo
 
Hipercalcemia e hipocalcemia
Hipercalcemia e hipocalcemiaHipercalcemia e hipocalcemia
Hipercalcemia e hipocalcemia
 
Diabetes e insulinizacion
Diabetes e insulinizacion Diabetes e insulinizacion
Diabetes e insulinizacion
 
Antihipertensivos
AntihipertensivosAntihipertensivos
Antihipertensivos
 
(2019-05-30)DIABETESMELLITUS.PPT
(2019-05-30)DIABETESMELLITUS.PPT(2019-05-30)DIABETESMELLITUS.PPT
(2019-05-30)DIABETESMELLITUS.PPT
 
Presentacion de diapositivas
Presentacion de diapositivasPresentacion de diapositivas
Presentacion de diapositivas
 
Farmacología diabetes, resistencia a la insulina, diabetes gestacional.
Farmacología diabetes, resistencia a la insulina, diabetes gestacional.Farmacología diabetes, resistencia a la insulina, diabetes gestacional.
Farmacología diabetes, resistencia a la insulina, diabetes gestacional.
 
Medicamentos con acción sobre el sistema cardiovascular y endocrino
Medicamentos con acción sobre el sistema cardiovascular y endocrinoMedicamentos con acción sobre el sistema cardiovascular y endocrino
Medicamentos con acción sobre el sistema cardiovascular y endocrino
 

Andere mochten auch (20)

Hipoglucemiantes orales
Hipoglucemiantes oralesHipoglucemiantes orales
Hipoglucemiantes orales
 
Medicamentos Embarazo Lactancia
Medicamentos Embarazo LactanciaMedicamentos Embarazo Lactancia
Medicamentos Embarazo Lactancia
 
Centros de informacion de medicamentos
Centros  de  informacion de medicamentosCentros  de  informacion de medicamentos
Centros de informacion de medicamentos
 
Conferencia sulfonilureas y metiglinidas
Conferencia sulfonilureas y metiglinidasConferencia sulfonilureas y metiglinidas
Conferencia sulfonilureas y metiglinidas
 
Diabetes Mellitus Farmacologia Clínica
Diabetes Mellitus Farmacologia ClínicaDiabetes Mellitus Farmacologia Clínica
Diabetes Mellitus Farmacologia Clínica
 
Insulina
InsulinaInsulina
Insulina
 
Dppni
DppniDppni
Dppni
 
Anatomia
AnatomiaAnatomia
Anatomia
 
Teorico de Insulina e Hipoglucemiantes
Teorico de Insulina e HipoglucemiantesTeorico de Insulina e Hipoglucemiantes
Teorico de Insulina e Hipoglucemiantes
 
Vancouver bibliografía
Vancouver bibliografíaVancouver bibliografía
Vancouver bibliografía
 
Ieca.ppt presentasion
Ieca.ppt presentasionIeca.ppt presentasion
Ieca.ppt presentasion
 
Pae de monika.ppt22
Pae de monika.ppt22Pae de monika.ppt22
Pae de monika.ppt22
 
FarmacogenéTica Fjl
FarmacogenéTica FjlFarmacogenéTica Fjl
FarmacogenéTica Fjl
 
Hipoglucemiantes orales
Hipoglucemiantes oralesHipoglucemiantes orales
Hipoglucemiantes orales
 
Hipoglucemiantes Orales
Hipoglucemiantes OralesHipoglucemiantes Orales
Hipoglucemiantes Orales
 
Hipoglucemiantes Orales.
Hipoglucemiantes Orales.Hipoglucemiantes Orales.
Hipoglucemiantes Orales.
 
Hipoglucemiantes
HipoglucemiantesHipoglucemiantes
Hipoglucemiantes
 
Farmacos Psicotropicos
Farmacos PsicotropicosFarmacos Psicotropicos
Farmacos Psicotropicos
 
30788343 banco-de-preguntas-pediatria
30788343 banco-de-preguntas-pediatria30788343 banco-de-preguntas-pediatria
30788343 banco-de-preguntas-pediatria
 
Reacciones adversas a los medicamentos
Reacciones adversas a los medicamentosReacciones adversas a los medicamentos
Reacciones adversas a los medicamentos
 

Ähnlich wie Dm farmacologia (20)

Diabetes
DiabetesDiabetes
Diabetes
 
(2012-10-11)Pie diabetico(ppt)
(2012-10-11)Pie diabetico(ppt)(2012-10-11)Pie diabetico(ppt)
(2012-10-11)Pie diabetico(ppt)
 
Diabetes mellitus ok
Diabetes mellitus okDiabetes mellitus ok
Diabetes mellitus ok
 
Diabetes
DiabetesDiabetes
Diabetes
 
Diabetes Mellitus 2
Diabetes Mellitus 2Diabetes Mellitus 2
Diabetes Mellitus 2
 
Fisiopatologia tbc
Fisiopatologia tbcFisiopatologia tbc
Fisiopatologia tbc
 
SINDROME METABÓLICO y diabetes mellitus.pdf
SINDROME METABÓLICO y diabetes mellitus.pdfSINDROME METABÓLICO y diabetes mellitus.pdf
SINDROME METABÓLICO y diabetes mellitus.pdf
 
Diabetis
Diabetis Diabetis
Diabetis
 
diabetes
diabetesdiabetes
diabetes
 
Alejandra diabetes mellitus
Alejandra diabetes mellitusAlejandra diabetes mellitus
Alejandra diabetes mellitus
 
DIABETES MELLITUS.pptx
DIABETES MELLITUS.pptxDIABETES MELLITUS.pptx
DIABETES MELLITUS.pptx
 
Diabetes Mellitus
Diabetes MellitusDiabetes Mellitus
Diabetes Mellitus
 
Diabetes Mellitus Tipo 2
Diabetes Mellitus Tipo 2Diabetes Mellitus Tipo 2
Diabetes Mellitus Tipo 2
 
DIABETES
DIABETESDIABETES
DIABETES
 
Guias diabetes1
Guias diabetes1Guias diabetes1
Guias diabetes1
 
Diabetes mellitus etiología clasificación diagnóstico y tratamiento
Diabetes mellitus etiología clasificación diagnóstico y tratamientoDiabetes mellitus etiología clasificación diagnóstico y tratamiento
Diabetes mellitus etiología clasificación diagnóstico y tratamiento
 
Diabetes mellitus fisiopatologia
Diabetes mellitus fisiopatologiaDiabetes mellitus fisiopatologia
Diabetes mellitus fisiopatologia
 
DIABETES
DIABETESDIABETES
DIABETES
 
DIABETES TEXTO
DIABETES TEXTODIABETES TEXTO
DIABETES TEXTO
 
Diabetes texto base
Diabetes texto baseDiabetes texto base
Diabetes texto base
 

Mehr von victorino66 palacios (20)

Historia clinica de infantil yo
Historia clinica de infantil yoHistoria clinica de infantil yo
Historia clinica de infantil yo
 
Acls expo farmacos en rcp mayo 2011 dr gonzalez
Acls   expo farmacos en rcp mayo 2011 dr gonzalezAcls   expo farmacos en rcp mayo 2011 dr gonzalez
Acls expo farmacos en rcp mayo 2011 dr gonzalez
 
Traumatismo raquimedular vrsion 03
Traumatismo raquimedular vrsion 03Traumatismo raquimedular vrsion 03
Traumatismo raquimedular vrsion 03
 
Distres respiratorio
Distres respiratorioDistres respiratorio
Distres respiratorio
 
Dengue
DengueDengue
Dengue
 
Defectos del tubo neural
Defectos del tubo neuralDefectos del tubo neural
Defectos del tubo neural
 
Cuna radiante
Cuna radianteCuna radiante
Cuna radiante
 
Cuidados pre y post operatorios en el paciente
Cuidados pre y post operatorios en el pacienteCuidados pre y post operatorios en el paciente
Cuidados pre y post operatorios en el paciente
 
Cuidado de enfermería sueño descanso
Cuidado de enfermería sueño descansoCuidado de enfermería sueño descanso
Cuidado de enfermería sueño descanso
 
Cuadro clinico de tdp
Cuadro clinico de tdpCuadro clinico de tdp
Cuadro clinico de tdp
 
Crecimiento y desarrollo
Crecimiento y desarrolloCrecimiento y desarrollo
Crecimiento y desarrollo
 
Crecimiento y desarrollo (2)
Crecimiento y desarrollo (2)Crecimiento y desarrollo (2)
Crecimiento y desarrollo (2)
 
Cpap
CpapCpap
Cpap
 
Presentacion seminario corregido
Presentacion seminario corregidoPresentacion seminario corregido
Presentacion seminario corregido
 
Cpap nasal
Cpap nasalCpap nasal
Cpap nasal
 
Cpap (2)
Cpap (2)Cpap (2)
Cpap (2)
 
Control de térmicos por medios físicos
Control de térmicos por medios físicosControl de térmicos por medios físicos
Control de térmicos por medios físicos
 
Colocacion de sonda nasogastrica jonathan
Colocacion de sonda nasogastrica jonathanColocacion de sonda nasogastrica jonathan
Colocacion de sonda nasogastrica jonathan
 
Clasificacion de esterilidad
Clasificacion de esterilidadClasificacion de esterilidad
Clasificacion de esterilidad
 
Cimi gen00
Cimi gen00Cimi gen00
Cimi gen00
 

Dm farmacologia

  • 2. DEFINICIÓN  El término diabetes mellitus conjunta un grupo de alteraciones que cursan con HIPERGLUCEMIA como signo característico a la que en general se asocian, en grado variable, un conjunto de complicaciones micro y macrovasculares sistémicas.
  • 3. DIABETES MELLITUS SINDROME caracterizado por HIPERGLUCEMIA, alteración del metabolismo de los HIDRATOS de CARBONO, LÍPIDOS y PROTEÍNAS asociado a un riesgo incrementado de otras enfermedades. CLASIFICACIÓN 1. Diabetes mellitus tipo 1 o insulino dependiente. 2. Diabetes mellitus tipo 2 o no insulino dependiente. 3. Diabetes mellitus no insulino dependiente en jóvenes. 4. Diabetes mellitus gestacional.
  • 4. CLASIFICACIÓN En 1997 la Asociación Americana de Diabetes (ADA) propuso una nueva clasificación de la Diabetes, que coincide con el informe de la OMS publicado en 1998.  Aparecen los términos Tipo 1 y Tipo 2 (ya no  se emplea DMID ni DMNID), pues la mayoría de los diabéticos tipo 2 tratados con insulina no dependen de ella aunque la necesitan para su control metabólico.  Aparece un nuevo grupo denominado Otros tipos específicos de diabetes, engloba a las diabetes antes llamadas secundarias y a las debidas a defectos genéticos, antes dentro del tipo 2.
  • 5.
  • 6. DIABETES CLASIFICACIÓN L.A. Malgor Farmacología Medicina UNNE 1. TIPO 1 DIABETES MELLITUS INSULINO DEPENDIENTE Comienzo: 10 – 13 años. Diagnóstico confirmado: antes de los 20 años. Sintomatología florida y alarmante. Cetosis. Ausencia de Insulina, Péptido C y Proinsulina. Reducción marcada y posterior ausencia de Células β de los Islotes de Langerhans. Enfermedad Autoinmune. Anticuerpos anti- células β. Insulitis. Virus Coxsakie B. Complicaciones microvasculares, nefropatía, retinopatía, neuropatía periférica, cataratas,
  • 8. ETIOPATOGENIA DE LA DIABETES TIPO 2 INSULINORRESISTENCIA HIPERINSULINEMIA INTOLERANCIA A LA GLUCOSA DEFICIT DE SECRECIÓN DE INSULINA DIABETES TIPO 2 +
  • 9. DIABETES CLASIFICACIÓN (2) L.A. Malgor Farmacología Medicina UNNE 2. – TIPO 2. DIABETES MELLITUS NO INSULINO DEPENDIENTE Secreción de Insulina disminuida o inadecuada. Defectos funcionales de la célula β. Resistencia a la Insulina en células blanco, (músculo esquelético, adipocitos y hepatocitos.) Hiperisulinemia. Predisposición Genética. Obesidad y Sedentarismo frecuentes. Aparición: despues de los 35 – 40 años. La incidencia de DMNID se incrementa con la edad. Factores de riesgo asociados: Hipertensión, Hipertrigliceridemia, Hipercolesterolemia, Disminución de HDL ⇒ Aterosclerosis ⇒ Enfermedad Coronaria y Cardiovascular.Complicaciones microvasculares,
  • 10. DIABETES CLASIFICACIÓN (3) L.A. Malgor Farmacología Medicina UNNE 3. DIABETES MELLITUS NO INSULINO DEPENDIENTE EN JÓVENES. Diabetes tipo 2, poco frecuente, en jóvenes, estable, con poca tendencia a la cetoacidosis. 4. DIABETES MELLITUS GESTACIONAL – DMG - Aparece en la gestación (2º o 3º trimestre). 2 % de los embarazos. Predisposición genética. En el 2º o 3º trimestre normalmente se incrementan las hormonas antagonistas de insulina y la resistencia a la insulina. Afecta a la madre y al feto. Complicaciones
  • 11. DIABETES CLASIFICACIÓN (5) L.A. Malgor Farmacología Medicina UNNE 5. DIABETES SECUNDARIAS. Diabetes y Desnutrición. Pancreatopatías: pancreatitis aguda y crónica. Pancreatectomía. Tumores pancreáticos. Endocrinopatias: Cushing, Acromegalia. Hipertiroidismo. Fármacos Hiperglucemiantes: Glucocorticoides, T3 – T4, Tiazídicos. Genopatias: Sindrome Lawrence Moon-Bield o distrofia miotónica. Ataxia de Friedreich. Sindrome de Prader – Willi. Tesaurismosis. Porfirias. Hemocromatosis.
  • 13. HIPERGLUCEMIA. Diabetes mellitus Manifestaciones 1.- Poliuria, polidipsia, polifagia y pérdida de peso (aumento de apetito), todas ellas asociadas al aumento de glucosa circulante (hiperglucemia) y a la glucosuria. 2.- En el tejido adiposo disminuye la lipogénesis y la síntesis de triglicéridos, y aumenta la lipolísis. En el músculo desciende la proteogénesis y aumenta la proteolísis. En el hígado, disminuye la glucogenogénesis y
  • 14. HIPERGLUCEMIA. Diabetes mellitus Todo los signos y sintomas se producen como consecuencia de la glucopenia. la glucosa no penetra en las células, éstas no pueden usarla como fuente de energía, usando otros medios, encontrándose las células como si estuviesen en situación de ayuno, aunque existe hiperglucemia. Todos estos efectos metabólicos conducen a una disminución de la reserva con
  • 17.
  • 18. HIPERGLUCEMIA. DIABETES MELLITUS TIPO 1 Manifestaciones 3.- En caso de la resistencia a la insulina, la hiperinsulinemia produce dos efectos: zonas hiperpigmentadas en la piel (acantosis nigricans), principalmente en las zonas de flexión por aumento de melanocitos, e hiperandrogenismo ovárico con hiperplasia de las células de la teca, con el síndrome de ovario poliquístico frecuentemente asociado a la resistencia a la insulina. 4.- Cetoacidosis en la DMID. Aumento de la relación glucagón/insulina. Con coma cetónico y
  • 19.
  • 20. Acantosis nigricans en pacientes obesos: formas de presentación e implicaciones para la prevención de la enfermedad vascular aterosclerótica
  • 21. Características: DM1 y DM2 DM1 DM2 Sexo H= M M > H Edad diagnóstico < 30 años > 40 años Aparición Brusca Solapada Peso No obeso Obeso (80 %) Periodo remisión A veces Raro Propensión cetosis Si No Tratamiento insulínico Frecuentemente indispensable* Habitualmente no requerido Herencia Coincidencia gemelos idénticos (40-50 %) Coincidencia gemelos idénticos (90 %) Genética Asociada HLA (cromosoma 6) (¿cromosoma 11?) Polimorfismo genético -gen insulina- Autoanticuerpos 85-90 % No Inmunidad celular antipancreática Sí No Etiología vírica Posible No Insulinitis inicial 50-75 % No Endocrinopatías múltiples asociadas Sí No Niveles insulinemia Descendidos o nulos Variables DM1: Diabetes Mellitus tipo 1 DM2: Diabetes Mellitus tipo 2 H: Hombre, M: Mujer * En ausencia de tratamiento insulínico desarrolla rapidamente hiperglucemia- cetosis-coma con riesgo de fallecimiento.
  • 22. Diabetes diferencias DM 1 y 2 (b) L.A. Malgor Farmacología Medicina UNNE Existencia de Auto-anticuerpos 85 – 90 % No Inmunidad Celular Antipancreática Si No Etiología Vírica Posible No Insulinitis Inicial 50 – 75 % No Endocrinopatías Asociadas Posible No Niveles de Insulinemia Por debajo de lo normal Variable, Hiperinsulinemia. Existe déficit relativo de insulina DM 1 DM 2
  • 24. COMPLICACIONES CRÓNICAS DE LA DIABETES 1.- Debidas a daños en los vasos:  Microangiopatías (retinopatía, nefropatía).  Macroangiopatías (vasculopatía periférica, arteriopatía coronaria, enfermedad cerebrovascular).  Ateromas y aterosclerosis. 2.- Polineuropatías (daño de los nervios periféricos). 3.- Síndrome del pie diabético. 4.- La glucosilación de la hemoglobina, determinando la hemoglobina
  • 25.
  • 26.
  • 27.
  • 28. COMPLICACIONES CRÓNICAS  Retinopatía y oftalmopatías  Nefropatía  Neuropatía  Macroangiopatía  Pié diabético
  • 30. DIABETES CRITERIOS DIAGNÓSTICOS ADA 1997 - OMS 1998 DIABETESDIABETES  Glucemia en Ayunas ≥ 126 mg/dl  Glucemia 120’ post sobrecarga de 75 gr. de gsa ≥ 200 mg/dl TGATGA  Glucemia 120’ entre 140 - 199 mg/dl GAAGAA  Glucemia en Ayunas entre 110 - 125 mg/dl
  • 31. PRUEBA ORAL DE TOLERANCIA A LA GLUCOSA (POTG) - OMS 1998  Adultos: 75 gr. de glucosa diluida en agua natural al 20% (375 c.c.) - ayunas - 120’ p.p.  Niños: 1.75 gr. de glucosa/kg de peso hasta 75 grs. - ayunas - 120’ p.p.  Embarazadas: 75 gr. al 20% (igual que en adultos) - ayunas - 120’ p.p.
  • 32. DIAGNÓSTICO DE DIABETES GESTACIONAL -OMS 1998 -  Más de una glucemia en ayunas ≥ 105 mg/dl  POTG: glucemia a los 120’ ≥ 140 mg/dl
  • 33. DIAGNÓSTICO DE DIABETES GESTACIONAL -OMS 1998 -  Más de una glucemia en ayunas ≥ 105 mg/dl  POTG: glucemia a los 120’ ≥ 140 mg/dl
  • 34. (HbA1c) una prueba cuyo resultado refleja la cantidad de glucemia durante los últimos 60 - 90 días; el valor típico de una persona sin DM se encuentra entre 4% y 6%; representa el porcentaje de células rojas en la sangre que se han unido permanentemente con una molécula de glucosa HEMOGLOBINA GLICADA (HbA1c) ó HEMOGLOBINA GLUCOSILADA
  • 35. TRATAMIENTO OBJETIVOS GENERALES DEL TRATAMIENTO DE LA DM2:  *Eliminar los síntomas, mediante la normalización de los niveles de glucemia.  *Prevenir las complicaciones metabólicas agudas.  *Prevenir, retrasar o minimizar las complicaciones de la enfermedad.  *Reducir la morbilidad y mortalidad derivadas de la enfermedad macrovascular.
  • 37. EJERCICIO  Según estado físico del paciente  Mejora intolerancia a H de C y densidad ósea  Mejora los niveles de Lípidos  Mejora la insulino resistencia  Disminuye la pérdida de masa muscular.
  • 39.
  • 41. INDICACIONES DE LA INSULINOTERAPIA:  DMID (tipo I). DMNID (tipo II) cuando: Mal control metabólico con dieta y antidiabéticos orales.  Contraindicación a los antidiabéticos orales (Ej: alergia a las sulfamidas).  Procesos intercurrentes (Ej: traumatismos, cirugía, IAM, Descompensaciones metabólicas agudas.) Falta de reserva pancreática de insulina: cuando el péptido C basal < 0.5 mg/ml (suponemos que no hay una reserva, cuando tras un estímulo con glucagón sea < 0.7 mg/ml.)
  • 42. INDICACIONES DE INSULINA Absolutas:  Diabetes tipo I  Desnutrición o adelgazamiento  Insuficiencia renal o hepática  Emergencias  Fracaso a hipoglucemiantes orales.
  • 43. Relativas:  Infecciones  Tratamiento con corticoides o drogas hiperglucemiantes  Otras intercurrencias. INDICACIONES DE INSULINA
  • 44.
  • 45. Insulinas de acción rápida. Insulinas de acción corta. Insulinas de acción intermedia o NPH. Insulinas de acción prolongada. En muchos casos se combina el tratamiento con estos tipos de insulina TIPOS DE INSULINAS
  • 46. Las insulinas de origen Bovino y Porcino se extraen del páncreas de dicho animales. LAS INSULINAS HUMANAS PUEDEN OBTENERSE DE DOS MANERAS: Por modificación de la insulina porcina: son insulinas humanas semisintéticas. Por ingeniería genética. A partir de cultivos de bacterias u hongos, a los cuales previamente se les introdujo información, comienzan a producir insulina humana: son insulinas humanas biosintéticas. Según su Especie: Bovina Porcina Humana
  • 47. PERFIL PROMEDIO DE ACCIÓN DE LASPERFIL PROMEDIO DE ACCIÓN DE LAS INSULINAS HUMANAS Y ANIMALESINSULINAS HUMANAS Y ANIMALES INSULINAS HUMANAS PERFIL DE ACCIÓN (horas) Inicio Pico Duración Efectiva Duración Máxima Ultra-Rápida (UR) < 0,25 0,5-1,5 3-4 4-6 Rápida (R) 0,5 - 1,0 2-3 3-6 6-8 NPH (N) 2-4 6-10 10-16 13-14 Lenta (L) 2-4 6-12 12-18 16-20 Ultralenta (U) 6-10 10-16 18-20 20-24 Glargina 4 No tiene 24 24 INSULINAS ANIMALES PERFIL DE ACCIÓN (horas) Inicio Pico Duración Efectiva Duración Máxima Rápida (R) 0,5-2,0 3-4 4-6 6-10 NPH (N) 4-6 8-14 16-20 20-24 Lenta (L) 4-6 8-14 16-20 20-24 Ultralenta (U) 8-14 Mínimo 24-36 24-36 Análogosde insulina
  • 48.
  • 49. Según Tiempo de Acción : Insulina de Acción Rápida: Análogos - Aspártica - Lispro Solución clara como el agua. Se inyectan por vía subcutánea y comienzan a actuar a los 15 min. , por eso se pueden inyectar en el momento, durante y después de la comida .La acción máxima es entre los 30 min. y 60 min., para finalizar en menos de 5 hs. Estas insulinas de acción tan rápida, son ideales para el tratamiento intensificado ya que se logra mejores controles glucémicos dos horas después de comer y se reduce el riesgo de hipoglucemias lejanas a las mismas.
  • 50. SS SS S SS S SS SS Cadena ßCadenaCadena ßß 11 11 2121 Cadena αCadenaCadena αα Análogo Insulina (Lys [B28], Pro [B29]) Humalog® B28 LYS B28B28 LYSLYS B29 PRO B29B29 PROPRO Lis B28 - Pro B29 se forma cuando se invierten los AA 28 y 28 de la cadena B (PM 5080 igual a insulina humana) SS SS S SS S SS SS Cadena ßCadenaCadena ßß 11 11 2121 Cadena αCadenaCadena αα B28 ASP B28B28 ASPASP (Asp [B28] insulina) se forma cuando se substituye la Pro 28 de la cadena B por ácido aspártico Análogo Insulina (Asp[B28]) (NovoRapid®) Análogos rápidos rDNA: Lispro (Humalog) e Insulina Aspartato (NovoRapid)  Se aplica desde 15 min antes hasta inmediatamente después de comer  LisPro de 3 a mayores de 65 años con sulfodrogas
  • 51. Análogo Glulisina [LysB3, GluB29] Apidra  LisGlu mejoraría el efecto protector sobre célula b por activación de IRS-2 con actividad anti apoptótica (sin estímulo significativa sobre IRS-1)  La apoptosis se inhibió un 55-60% por activación de caspasa 3 y liberación, (1nM insulin, Aspart y LisPro fueron menos efectivas) SS SS S SS S SS SS Cadena ßCadenaCadena ßß 11 11 2121 Cadena αCadenaCadena αα B29 Lys B29B29 LysLys Glulisina ([LysB3, Glu29]) insulina) se forma cuando se substituyen en B3 por Lys y Lys 29 de cadena B por Glu Análogo Insulina (LysB3, GluB29) (Aprida) B3 Glu B3B3 GluGlu • La actividad antiapoptótica de Glulisina serviría para contrarrestar la destrucción autoinmune y por lipotoxicidad de célula b
  • 52. ACCIÓN CORTA: INSULINA CORRIENTE También conocida como Regular o Cristalina (en el pasado, antes de la creación de los análogos, se la denominaba Rápida). Es una solución clara como el agua. Inyectada por vía subcutánea comienza actuar a los 30 min., su acción máxima es alrededor de las 2 hs. para finalizar aproximadamente entre las 6 y 8 hs. Puede también aplicarse por otras vías de administración tales como la intramuscular o la endovenosa, según prescripción médica y en situaciones especiales de emergencias como la cetoacidosis.
  • 53. Acción Intermedia: Insulina NPH Insulina Lenta Estas insulinas son suspensiones turbias (aspecto lechoso).Por vía subcutánea comienzan su acción entre 1 a 2 horas de ser inyectadas, sus efectos máximos, en un tiempo variable según cada paciente, son alrededor de las 6 a 12 hs., para finalizar entre las 18 a 22 hs. de ser aplicada. También pueden administrarse por vía intramuscular.
  • 54. Acción Prolongada: Insulina Ultralenta: Es una suspensión turbia (aspecto lechoso).Por vía subcutánea comienza su acción entre las 3 a 4 hs., sus efectos máximos son alrededor de las 16 a 18 hs., finalizando aproximadamente entre las 24 a 30 hs. Análogos: Detemir Glargina Son soluciones claras como el agua. Por vía subcutánea tienen una duración de 24 hs. Son de lenta y constante absorción. Son las que mejor imitan a la secreción basal del páncreas de insulina. Son ideales para el tratamiento intensificado con insulina, acompañadas con las insulinas rápidas, brindando menor riesgo de hipoglucemia.
  • 55. Según su Concentración : U 40: En 1 cm cúbico hay 40 Unidades de insulina. Necesita utilizar una jeringa de insulina con escala de U 40. U 80: En 1 cm cúbico hay 80 Unidades de insulina .Necesita utilizar una jeringa de insulina con escala de U 80. U 100: En 1 cm cúbico hay 100 Unidades de insulina .Necesita utilizar una jeringa de insulina con escala de U 100
  • 56. INSULINAS PREMEZCLADAS : Son insulinas de doble liberación, porque tienen una acción rápida para controlar las hiperglucemias después de las comidas, y una acción intermedia para controlar las glucemias entre comidas a lo largo del día Hay de dos tipos: 1.- Las que incluyen en el mismo frasco o aplicador la insulina Corriente mas insulina NPH, en distintas concentraciones .Por ejemplo: 30% de Corriente + 70 % NPH. 2.- Las que incluyen en el aplicador unaInsulina Premezclada Análoga. Está constituida por una mezcla de insulina de acción rápida(30% Aspártica) que comienza a funcionar deinmediato controlando la hiperglucemia postprandial, con una insulina de acción intermedia (70% Aspártica
  • 57. TABLA 3. COMPARACION FARMACODINAMICA DE LOS DISTINTOS TIPOS DE INSULINA  TIPO DE INSULINA INICIO EFECTO MÁXIMO DURACIÓN MÁXIMA  ACCIÓN ULTRACORTA  Lispro 5 – 15 minutos 30 – 90 minutos 2 – 4 horas  Aspart 10 – 20 minutos 1 – 3 horas 3 – 5 horas  Glulisina 10 – 20 minutos 1 – 2 horas 3 – 4 horas  ACCIÓN CORTA  Corriente o regular 30 – 60 minutos 2 – 4 horas 4 – 8 horas ACCIÓN INTERMEDIA  NPH 2 – 4 horas 4 – 10 horas 10 – 14 horas Lenta 2 – 4 horas 4 – 10 horas 10 – 14 horas Detemir 2 – 3 horas 8 – 10 horas 14 – 20 horas  ACCIÓN LARGA  Ultralenta 4 – 6 horas 8 – 20 horas
  • 58. MEZCLAS INICIO ACCIÓN MÁXIMA ACCIÓN EFECTIV A DURACIÓN MÁXIMA 90/10 90% NPH/10% IR* 0,5 – 1 Dual 10 – 16 14 – 18 80/20 80% NPH/20% IR* 70/30 70% NPH/30% IR* 05 – 1 0,5 – 1 Dual Dual 10 – 16 10 – 16 14 – 18 14 – 18 50/50 50% NPH/50% IR* 0,5 – 1 Dual 10 – 16 14 – 18 MIX 25 75% NPH y 25% Lispro 2 – 4 <0,25 6 – 10 0,5 – 1,5 10 – 16 3 – 4 14 – 16 4 – 6 IR* = Insulina regular TIPOS DE INSULINAS PREMEZCLADAS YTIPOS DE INSULINAS PREMEZCLADAS Y TIEMPOS DE ACCIÓN (HORAS)TIEMPOS DE ACCIÓN (HORAS)
  • 59. Solución clara pH4 pH 7.4 Precipitación Disolución Membrana Capilar Insulina en la sangre Hexameros Dimeros Monomeros 10-3 M 10-5 M 10-8 M Inyección de una solución ácida (pH 4.0)  Precipitación de HOE 901 en tejido adiposo subcutáneo (pH 7.4)  Disolución lenta del HOE 901 libre hexameros del precipitado HOE 901 (agregados estabilizados)  Acción prolongada más estable y predecible Insulina Glargine: Mecanismo de Acción
  • 60. Membrana capilar Insulina RegularInsulina RegularInsulina RegularInsulina Regular Análogo rápidoAnálogo rápidoAnálogo rápidoAnálogo rápido Inicia en 10 min Pico de acción 1 hr preparadopreparado ff ffff ffff ff ff ff ffff ffff ff ff ff ff ffff transitoriotransitorio ]][[ 1010-3-3 MM 1010-3-3 MM1010-3-3 MM ÛÛÛÛ preparadopreparado ff ffff ffff ff ff ff ffff ff ff ff ff ff ff ffff Inicia en 30 min Pico de acción 2–4 hr 1010-3-3 MM 1010-3-3 MM 1010-5-5 MM 1010-8-8 MM ÛÛ ÛÛ ÛÛ Esquema de disociación de los preparados solubles de Insulina
  • 61. Mecanismo de retardo de la insulina Detemir ASH: albúmina sérica humana ASH ASH Capilar Inyección ASH ASH Absorción ASH ASH ASH ASH ASH RI Interacción con receptor Distribución ASH ASH Depósito subcutáneo Compartimiento plasmático Compartimiento intersticial
  • 62.
  • 63.
  • 64. El peso del tratamiento: vías alternativas  A pesar de los avances en producción, purificación, formulación y métodos de administración, la ITI resulta un problema por las múltiples inyecciones diarias  Vías menos invasivas  Gastrointestinal: tabletas protegidas para evitar la digestión  Transdérmica: parches  Respiratoria o pulmonar por inhaladores ○ Polvo seco  Nektar Pulmonary Inhaler/Exubera device (Nektar Therapeutics Inc., San Carlos, CA, Aventis, NJ, Pfizer, NY) - Fase III completa – Eli Lilly - Alkermes - Air - Fase III Aerosol acuoso: AERx Insulin Diabetes Management System (Aradigm Corp., Hayward, CA, NovoNordisk A/S, Copenhagen, Denmark). Fase III en curso
  • 66. CLASIFICACIÓN SecretagogosSecretagogos de insulinade insulina SulfonilureasSulfonilureas MeglitinidasMeglitinidas D-FenilalaninaD-Fenilalanina No SecretagogosNo Secretagogos de insulinade insulina BiguanidasBiguanidas AcarbosaAcarbosa TiazolidinedionasTiazolidinedionas
  • 67. SITIOS DE ACCIÓN DE LOS FÁRMACOSSITIOS DE ACCIÓN DE LOS FÁRMACOS ORALESORALES ReduceReduce HiperglucemiaHiperglucemia Estimulan la secreciónEstimulan la secreción de insulinade insulina SulfonilureasSulfonilureas Reducen la resistenciaReducen la resistencia periférica a la insulinaperiférica a la insulina GlitazonasGlitazonas MetforminaMetformina RepaglinidaRepaglinida NateglinidaNateglinida Reducen la excesivaReducen la excesiva producción de glucosaproducción de glucosa hepáticahepática MetforminaMetformina GlitazonasGlitazonas DeFronzo RA. Ann Intern Med 1999; 131:283-303 INSULINOSENSIBILIZADORES INSULINOSECRETAGOGOS Retardan la absorciónRetardan la absorción de los carbohidratosde los carbohidratos INHIBIDORES de alfa GLUCOSILASA AcarbosaAcarbosa INCRETINAS Mejora la secreción de insulina dependiente de glucosa GLP 1 Sitagliptina Exenatide
  • 68. TRATAMIENTO FARMACOLÓGICO SULFONILUREAS  Reducen la glucemia estimulando la secreción de insulina por el páncreas.  Todas son metabolizadas por el hígado y sus metabolitos son excretados por el riñón.  Pueden provocar hipoglucemias severas.  Pueden asociarse en tratamientos combinados a glitazonas, metformina e insulina.
  • 69. TRATAMIENTO TRATAMIENTO FARMACOLÓGICO DE LA DM2: SULFONILUREAS: GENERALIDADES  Su absorción g.i. es buena, pero se ha sugerido su administración 30 min antes de las comidas para ayudar a controlar la hiperglucemia postprandial precoz.  Fallo primario (20%) y fallo secundario (3-5%).  La efectividad se deteriora con el tiempo, pues depende de cierta función residual secretora de insulina por parte de la célula beta. Puede recuperarse mediante la insulinización temporal.
  • 70. TRATAMIENTO TRATAMIENTO FARMACOLÓGICO DE LA DM2: SULFONILUREAS: GENERALIDADES  No existen evidencias que apoyen la existencia de diferencias en la efectividad de las sulfonilureas disponibles. Hay que tener en cuenta que: Un inicio de acción rápido, al disminuir el tiempo para la secreción de insulina, reduce la magnitud y duración de la hiperglucemia postprandial. Un inicio de acción prolongado, permite un menor nº de administraciones al día, aunque si se produce un episodio de hiperglucemia, éste será más prolongado.
  • 71. TRATAMIENTO TRATAMIENTO FARMACOLÓGICO DE LA DM2: SULFONILUREAS: GENERALIDADES  Hay que tener en cuenta ciertos efectos adversos: Hipoglucemia. Ganancia de peso  Consideraciones al tratamiento: Función renal (CLORPROPRAMIDA y SIADH) Enfermedades cardiovasculares (relación con infarto de miocardio, estudio UGDP)
  • 72. Hígado Músculo GlucemiaGlucemia Captación muscularCaptación muscular glucosaglucosa PHGPHG Insulina GlucosaGlucosa GLUT-4 Glucógeno Glucolisis Ciclo KrebsCiclo Krebs Glucosa Gluconeogénesis Glucogenólisis Glucosa Su Receptor Su Cierre canal K+ K+ Despolarización Célula β Apertura canal Ca++ Ca++ Secreción insulinaSecreción insulina InsulinaInsulina (Ca++ ) MECANISMO DE ACCIÓNMECANISMO DE ACCIÓN DE SULFONILUREASDE SULFONILUREAS
  • 73. LAS GENERACIONES DELAS GENERACIONES DE SULFONILUREASSULFONILUREAS GENERACIÓN PRINCIPIO ACTIVO NOMBRE COMERCIAL PRIMERA GENERACIÓN Clorpropamida Diabinese® Acetohexamida Dymelor ® Tolazamida Tolinase ® Tolbutamida Rastinon ® SEGUNDA GENERACIÓN Glibenclamida (Gliburida) Daonil ® Glipizida Minodiab ® , Glucotrol ® Gliclazida Diamicron ® ÚLTIMA GENERACIÓN* Glimepirida Amaryl ®
  • 74.
  • 75. DROGADROGA DOSISDOSIS INICIALINICIAL DOSISDOSIS USUALUSUAL DOSISDOSIS MAXIMAMAXIMA NOMBRENOMBRE COMERCIAL YCOMERCIAL Y PRESENTACIONPRESENTACION ClorpropamidaClorpropamida 250250 mg/dìamg/dìa 250 - 500250 - 500 mg/díamg/día 750 mg/día750 mg/día Comp 250mgComp 250mg -Diabinese-Diabinese -Trane-Trane GlibenclamidaGlibenclamida 2.5 mg/día2.5 mg/día 5-105-10 mg/díamg/día 15-20 mg/día15-20 mg/día Comp 5 mgComp 5 mg - Euglucón- Euglucón - Daonil- Daonil - Glidanil- Glidanil - Gardotón- Gardotón GlimepiridaGlimepirida 1-2 mg/día1-2 mg/día 2-4 mg/día2-4 mg/día 8 mg/día8 mg/día Comp 2-4 mgComp 2-4 mg - AmarylAmaryl - EndialEndial - Glemaz- Glemaz - LometLomet - Diabutil- Diabutil
  • 76. DROGADROGA DOSISDOSIS INICIALINICIAL DOSISDOSIS USUALUSUAL DOSISDOSIS MAXIMAMAXIMA NOMBRENOMBRE COMERCIALYCOMERCIALY PRESENTACIONPRESENTACION GliclazidaGliclazida 80 mg/día80 mg/día 160160 mg/díamg/día 320320 mg/díamg/día Comp 80 mgComp 80 mg -Diamicron-Diamicron -Unava-Unava GliclazidaGliclazida MRMR 30 mg/día30 mg/día 30-9030-90 mg/díamg/día 120120 mg/díamg/día Comp 30 mgComp 30 mg - Diamicron MR- Diamicron MR GlipizidaGlipizida 2.5 mg/día2.5 mg/día 5-105-10 mg/díamg/día 15-2015-20 mg/díamg/día Comp 5 mgComp 5 mg -Minodiab-Minodiab
  • 77. FARMACOFARMACO METABOLISMETABOLIS MOMO METABOLIMETABOLI TOSTOS VIA DEVIA DE ELIMINACIONELIMINACION VIDAVIDA MEDIA(H)MEDIA(H) CLORPROPAMICLORPROPAMI DADA HEPATICOHEPATICO ACTIVOSACTIVOS RENAL 80-90%RENAL 80-90% 36 h36 h GLIBENCLAMIGLIBENCLAMI DADA HEPATICOHEPATICO ACTIVOSACTIVOS RENAL 50%-RENAL 50%- BILIAR 50%BILIAR 50% 10 h10 h GLICLAZIDAGLICLAZIDA HEPATICOHEPATICO INACTIVOINACTIVO RENAL 70%RENAL 70% BILIAR 30%BILIAR 30% 6-12 h6-12 h 20 h20 h GLIPIZIDAGLIPIZIDA HEPATICOHEPATICO INACTIVOINACTIVO RENAL 20%RENAL 20% BILIAR 80%BILIAR 80% 3 –4 h3 –4 h GLIMEPIRIDAGLIMEPIRIDA HEPATICOHEPATICO INACTIVOINACTIVO RENAL 60%RENAL 60% BILIAR 40%BILIAR 40% 9 h9 h CARACTERISTICAS FARMACOLOGICAS DE SULFONILUREAS
  • 78. INTERACCIONES MEDICAMENTOSAS DE SULFONILUREAS POTENCIAN SU ACCION -Alcohol -Antiinflamatorios -Salicilatos y derivados -Fibratos -Inhibidores de MAO -Cumarínicos DISMINUYEN SU ACCION -Corticoides - Furosemida y tiazidas - Fenilhidantoína - Acido nicotínico - Inmunosupresores - Estrógenos
  • 79. CONTRAINDICACIONES A LAS SULFONILUREAS  Embarazo  Alergia o Hipersensibilidad al fármaco  Insuficiencia Hepática  Insuficiencia Renal Ref. Lebovitz,HE: Oral Antidiabetic Agents. In Joslin’s Diabetes Mellitus. 13th ed. Kahn CR, Weir GC, Eds. Lea & Febiger, 1994, p.508-529. Zimmerman BR. Endocrinol Met Clin North Am 26(3):511-522,1997, Feinglos MN, Bethel MA. Med Clin North Am 82:757-90,1998, Scheen AJ. Drugs 54:355-368,1997, Dunn CJ, Faulds D. Drugs 60:607-615,2000, Luna B, Feinglos MN. Am Fam Fhysician 63:1747-56,2001
  • 80. SECRETAGOGOS DE INSULINA ( SULFONILUREAS ) • Mejores candidatos en Duración de la enfermedad < 5 años • No recomendados en Insuficiencia renal y hepática • Ajuste de dosis Semanal, si es necesario • Método de monitorización Automonitorización glucémica Ref. Lebovitz,HE: Oral Antidiabetic Agents. In Joslin’s Diabetes Mellitus. 13th ed. Kahn CR, Weir GC, Eds. Lea & Febiger, 1994, p.508-529. Zimmerman BR. Endocrinol Met Clin North Am 26(3):511-522,1997, Feinglos MN, Bethel MA. Med Clin North Am 82:757-90,1998, Scheen AJ. Drugs 54:355-368,1997, Dunn CJ, Faulds D. Drugs 60:607-615,2000, Luna B, Feinglos MN. Am Fam Fhysician 63:1747-56,2001
  • 81. PERFIL TERAPÉUTICO DIFERENCIAL DE LAPERFIL TERAPÉUTICO DIFERENCIAL DE LA SULFONILUREA DE ÚLTIMA GENERACIÓNSULFONILUREA DE ÚLTIMA GENERACIÓN (GLIMEPIRIDA(GLIMEPIRIDA)) • Dosis única diaria:Dosis única diaria: niveles terapéuticos adecuados por 24niveles terapéuticos adecuados por 24 horas.horas. • Menor incidencia de hipoglicemia:Menor incidencia de hipoglicemia: ofrece mayor seguridadofrece mayor seguridad • PPatratróón de secreción de insulina más fisiológicon de secreción de insulina más fisiológico :: laslas necesidades de insulina se reducen frente a un mismonecesidades de insulina se reducen frente a un mismo grado de control glicémico.grado de control glicémico. (“(“Efecto ahorrador de insulina”)Efecto ahorrador de insulina”) • Doble mecanismo de acción:Doble mecanismo de acción: efecto pancreático yefecto pancreático y extrapancreático (acción sobre la deficiencia y laextrapancreático (acción sobre la deficiencia y la resistencia insulínicasresistencia insulínicas ).). • Neutralidad ponderalNeutralidad ponderal : no promueve aumento de peso,: no promueve aumento de peso, pudiendo llevar incluso a una reducción ponderalpudiendo llevar incluso a una reducción ponderal .. • Menor interacción cardiovascularMenor interacción cardiovascular : conserva el: conserva el preacondicionamiento isquémico.preacondicionamiento isquémico.
  • 82. Muy rarasMuy raras EFECTOS SECUNDARIOS DE LASEFECTOS SECUNDARIOS DE LAS SULFONILUREAS Y GLINIDASSULFONILUREAS Y GLINIDAS • HipoglucemiaHipoglucemia • Aumento de pesoAumento de peso • Reacciones alérgicas cutáneasReacciones alérgicas cutáneas • Manifestaciones GastrointestinalesManifestaciones Gastrointestinales • Trastornos hematológicosTrastornos hematológicos • Efecto de tipo antabuseEfecto de tipo antabuse e hiponatremia (clorpropamida)e hiponatremia (clorpropamida) RarasRaras Riddle MC. Diabetes Care 1990; 13: 676-86
  • 83. TRATAMIENTO FARMACOLOGICO MEGLITINIDAS  Son drogas reguladoras de la glucosa prandial.  Actúan sobre la célula b, en un sitio diferente a las sulfonilureas.  Su rápida y corta acción intenta semejar el 1º pico de secreción insulínica.
  • 84. MEGLITINIDAS  Similar a las SU a traves de los canales de K+  Absorción Rápida: 15 min post administración  Pico de Acción: 0.5-2.0 h  Duración de la Acción: Corta: 3 a 4 h  Restaura primera fase de secreción de Insulina ClasificaciónClasificación Mecanismo deMecanismo de AcciónAcción DefiniciónDefinición MetabolismoMetabolismo Vía de EliminaciónVía de Eliminación Nuevos insulinotrópicos, no SUNuevos insulinotrópicos, no SU RepaglinidaRepaglinida:: Derivado del Ácido BenzoicoDerivado del Ácido Benzoico NateglinidaNateglinida:: Derivado de la D-FenilalaninaDerivado de la D-Fenilalanina 80 % renal( nateglinide ) 10% renal y 90% biliar (repaglinide)80 % renal( nateglinide ) 10% renal y 90% biliar (repaglinide) Vía sistema de oxidasas de función mixtaVía sistema de oxidasas de función mixta Ref. Scheen AJ. Drugs 54:355-368,1997, Dunn CJ, Faulds D. Drugs 60:607- 615,2000, Luna B, Feinglos MN. Am Fam Fhysician 63:1747-56,2001
  • 85. DROGADROGA DOSISDOSIS INICIALINICIAL DOSISDOSIS USUALUSUAL DOSISDOSIS MAXIMAMAXIMA NOMBRENOMBRE COMERCIAL YCOMERCIAL Y PRESENTACIONPRESENTACION RepaglinidaRepaglinida 0.5- 1 mg0.5- 1 mg 1- 4 mg1- 4 mg 16 mg (no16 mg (no mas de 4 mgmas de 4 mg antes deantes de cadacada comida)comida) Comp 0.5-1-2 mgComp 0.5-1-2 mg -Novonorm-Novonorm -Sestrine-Sestrine -Cravenorm-Cravenorm - Glukenil- Glukenil NateglinidaNateglinida 120 mg120 mg 120- 240120- 240 mgmg 720 mg720 mg Comp 120- mgComp 120- mg -Starlik-Starlik SU BREVE DURACION PERMITE FLEXIBILIZAR SU DOSIFICACION EN RELACION A LAS COMIDAS “ UNA COMIDA – UNA PILDORA “
  • 86. BIGUANIDAS: CARACTERÍSTICAS BÁSICAS DE LA METFORMINA • Mecanismo de acción • Disminuye la producción de glucosa hepática • Dependiente de • Presencia de insulina • Potencia • Disminuye HbA1c 1% a 2% • Dosis • 1 a 3 grs/día • Efectos adversos • Nauseas, epigastralgia, diarrea • Riesgo principal • Acidosis láctica (rara) • Contra-indicaciones • Falla renal, hepática, hipoxia Nota: En monoterapia no se produce hipoglucemiaNota: En monoterapia no se produce hipoglucemia
  • 87. TRATAMIENTO FARMACOLOGICO METFORMINA  Reduce la producción hepática de glucosa y aumenta su consumo periférico.  Util en diabéticos obesos.  Esa contraindicada en: Insuficiencia Renal, Insuficiencia Hepática y en diabéticos con antecedentes de acidosis láctica.  Puede asociarse en tratamientos combinados a meglitinidas, glitazonas, sulfonilureas e insulina.
  • 88. METFORMINAMETFORMINA • Mejores candidatos • Todos los pacientes con hiperglucemia leve • No recomendada en • Creatinina seriada elevada ≥ 1,5 mg/dl (hombres) ≥ 1,4 mg/dl (mujeres) • ICC • Enfermedad hepática • Dosis inicial • 500 mg 2/ día • Ajuste de la dosis • Semanal, si es necesaria y tolerada • Método de monitorización • Automonitorización glucémico
  • 89. GLITAZONASGLITAZONAS  Son agonistas selectivos del PPAR-Son agonistas selectivos del PPAR- γγ..  Disminuyen la resistencia a la insulina a nivelDisminuyen la resistencia a la insulina a nivel de los tejidos periféricosde los tejidos periféricos (músculo, tejido(músculo, tejido adiposo)adiposo)..  Disminuyen la producción hepática de glucosaDisminuyen la producción hepática de glucosa y ny normalizan la secreción de insulina por elormalizan la secreción de insulina por el páncreaspáncreas..  Están contraindicadas en la insuficienciaEstán contraindicadas en la insuficiencia cardíaca y hepática.cardíaca y hepática. Pueden asociarse en tratamientos combinadosPueden asociarse en tratamientos combinados a meglitinidas, metformina, sulfonilureas ea meglitinidas, metformina, sulfonilureas e TRATAMIENTO FARMACOLOGICO
  • 90. GLITAZONAS CARACTERÍSTICAS BÁSICAS • Mecanismo de acción • Aumenta la respuesta tisular a la insulina (músculo y grasa) • Depende de • Presencia de insulina y resistencia a su acción • Potencia • Disminuye HbA1c 0,5% a 1,3% • Dosis • 1 vez al día • Efectos adversos • Edema, aumento de peso, anemia, ICC • Riesgo principal • Falla hepática
  • 91. GLITAZONAS • Mejores candidatos • Obesidad, resistencia a la insulina • No recomendado • Si ALT > 1,5 valor superior del normal (?) • Si ICC presente • Dosis inicial • Como monoterapia: rosiglitazona 2 mg 1/ día pioglitazona 30 mg 1/ día, con alimentos • Ajuste de dosis • Si es necesario, aumentar rosiglitazona 8 mg • Pioglitazona 60 1/ día en 4-8 semanas • Parar si no hay mejoría en 8-12 semanas • Método de monitorización • ALT mensual por 8 meses y después bimensual por 4 meses • Automonitorización glucémica • Parar tratamiento • ALT ≥ 3 x valor superior del normal
  • 92. INHIBIDORES DE ALFA-GLUCOSIDASA (ACARBOSA Y MIGLITOL) • Mejores candidatos • Hiperglucemia post-prandial importante • No recomendados en • Enfermedad hepática o intestinal • Dosis inicial • 25 mg 1x por 2 a 4 semanas • 25 mg 2x por 2 a 4 semanas • 25 mg 3x por 2 a 4 semanas • 50 mg ó 100 mg x 3, si es necesario • Ajuste de dosis • Semanal, si es necesario o tolerado • Método de monitorización • Automonitorización, incluyendo post- prandial • Efectos adversos: • Alteraciones gastrointestinales
  • 93. POTENCIAL DE REDUCCIÓN DE HbAPOTENCIAL DE REDUCCIÓN DE HbA1c1c DE LASDE LAS SULFONILUREAS Y OTROS ANTIDIABÉTICOS ORALESSULFONILUREAS Y OTROS ANTIDIABÉTICOS ORALES CLASE TERAPÉUTICA ACCIÓN SOBRE RESISTENCIA INSULÍNICA ACCIÓN SOBRE LA SECRECIÓN DE INSULINA REDUCCIÓN DEL NIVEL DE HbA1c SULFONILUREA S • Tradicionales • Glimepirida 0/+ + + + + + + + + + 1% a 2% 1% a 2% GLINIDAS 0 + + 0,9% a 1,7% METFORMINAS + + + 0 1% a 2% GLITAZONAS + + + + 0 0,5% a 1,3% INHIBIDORES DE α- GLUCOSIDASA 0 0 0,5% a 1%
  • 94. Efectos secundarios de los hipoglucemiantes orales Hipoglucemia Intolerancia GI Ganancia de peso Sulfonilureas Meglitinidas Acarbose Metformina Thiazolidinedionas Sulfonilureas Meglitinidas
  • 95. Esquema ↓ HbA1c ↓Glucemia de ayuno Sulfonilurea + metformina ~1.7% ~65 mg/dl Sulfonilurea + acarbosa ~1.3% ~45 mg/dl Repaglinida + metformina ~1.4% ~50 mg/dl Nateglinida + metformina ~1.4% ~50 mg/dl Metformina + Rosiglitazona ~1.2% ~40 mg/dl Pioglitazona+sulfonilurea ~1.3% ~45mg/dl Insulina No definido No definido TERAPIA COMBINADA MEJORÍA EN RELACIÓN CON EL CONTROL GLUCÉMICO
  • 96. Efectos complementarios de metformina y glibenclamida Metformina Glibenclamida Insulino Resistancia Diabetes Tipo 2 Disfunción Cel-β Complicadiones macrovasculares Sindrome dismetabólico Hiperglucemia Complicaciones microvasculares
  • 97. Dieta hipocalórica incrementar actividad física si es posible objetivos no alcanzados si los síntomas son severos añadir biguanidas y/o tiozolidinedionas reducir TG si están elevados objetivos no alcanzados objetivos no alcanzados INSULINA controlar dosis y necesidad de me- dicación en c/visita objetivos alcanzados controlar dosis y necesidad de medicación en cada visita Agregar sulfonilureas o meglitinidas DIABÉTICODIABÉTICO OBESOOBESO
  • 98. DIETA ↑ actividad física si es posible objetivos no alcanzados objetivos no alcanzados si los síntomas son severos INSULINAINSULINA objetivos alcanzados considerar dosis y la necesidad de medicación en c/ visita DIABÉTICO NO OBESO Definir objetivos individuales de la terapia agregar sulfonilureas o meglitinidas objetivos no alcanzados agregar biguanidas y/o tiozolidinedionas
  • 100. SU – MECANISMO DE SECRECIÓNSU – MECANISMO DE SECRECIÓN DE INSULINADE INSULINA SSULFONILUREULFONILUREASAS despolarizacióndespolarización GLUCOSAGLUCOSA AMINOÁCIDOAMINOÁCIDOSS cierracierra (ATP)(ATP) (ADP)(ADP) CaCa++++ (Ca(Ca++++ )) PROINSULINAPROINSULINA METABOLISMOMETABOLISMO KK++ KK++ INSULINA & PEPTIDO -INSULINA & PEPTIDO - CC
  • 101. INSULINA . Las células Beta del páncreas procesan la proinsulina convirtiéndola en insulina por la sustracción enzimática del péptido C, que es una estructura de 30 aminoácidos que conecta las cadenas A y B (de 21 y 30 aminoácidos, respectivamente proinsulina PROINSULINA
  • 102.
  • 103. MOLÉCULA DE INSULINA, COMPUESTA DE CADENAS TIPO A Y B
  • 104.
  • 105.
  • 106.
  • 107.
  • 108. Glibenclamida  . Es una sulfonilurea de segunda generación.  Alcanza niveles máximos plasmáticos a las 3 h.  Se metabolizada a nivel hepático a tres principales metabolitos; uno de ellos, la 4-hidroxiglibenclamida, tiene aproximadamente 15% de la potencia de la glibenclamida. Aproximadamente 50% de la dosis es eliminada por las heces y la restante por vía renal, en la siguiente proporción, 36% como 4-hidroxiglibenclamida, 9% como 3- hidroxiglibenclamida, 2% otros metabolitos, y 3% como glibenclamida. Es importante tener en consideración los cambios acumulativos de la 4-hidroxiglibenclamida en caso de disminución de la función renal. En contraste, los metabolitos de glipizida son inactivos, dando mayor seguridad de uso en pacientes de la tercera edad. La glibenclamida tiene una vida media de eliminación de 10 h y
  • 109. SULFONILUREAS  – Clorpropamida  – Tolbutamida  – GlibenclamidaGlibenclamida  – Gliclazida  – Glipizida  – Gliquidona  – Glipentida  – Glimepirida
  • 110. POSOLOGÍA DE LOS HIPOGLUCEMIANTES  Nombre genérico Posología (tomas/día) Dosis diaria (mg)  Tolbutamida 2-3 500-3.000  Clorpropamida 1 100-500  Glibenclamida 1-3 2,5-15  Glipicida 1-3 2,5-40  Glicazida 1-3 40-320  Gliquidona 1-3 15-60  Glisentida 1-3 2,5-20 
  • 111. Tabla 2. Dosis de Sulfonilureas Dosis mínima Dosis máxima  Glibenclamida 2.5 mg/día 20 mg/día  Glimepirida 1 mg/día 12 mg/día  Gliclazida 30 mg/día 240 mg/día  Glipizida 2.5 mg/día 40 mg/día

Hinweis der Redaktion

  1. Se presenta en este cuadro el perfil promedio de la acción de las varias insulinas.
  2. Rakatzi I, Seipke G, Eckel J.- [LysB3, GluB29] insulin: a novel insulin analog with enhanced beta-cell protective action. Biochem Biophys Res Commun. 2003 Oct 24;310(3):852-9. Insulin receptor substrate (IRS)-2 has been implicated in the promotion of beta-cell survival. Here we tested the hypothesis that the novel analog [LysB3, GluB29] insulin (insulin glulisine, IG) might mediate an enhanced beta-cell protective effect due to its unique property of preferential IRS-2 phosphorylation. We assessed IRS activation by IG and its anti-apoptotic activity against cytokines or palmitic acid in comparison to insulin, insulin analogs, and insulin-like growth factor (IGF)-I using INS-1 cells. IG induced a prominent IRS-2 activation without significant IRS-1 stimulation. The marked cytokine- and fatty acid-induced apoptosis was strongly (55-60%) inhibited by IG both at the level of caspase 3 activation and nucleosomal release, with only 15% inhibition of apoptosis by regular insulin. At 1nM, insulin, insulin aspart, and insulin lispro were much less effective compared to IG. In conclusion, the prominent anti-apoptotic activity of insulin glulisine might serve to counteract autoimmune- and lipotoxicity-induced beta-cell destruction.
  3. Las insulinas premezcladas se han desarrollado para facilitar su administración, sin necesidad de que los pacientes realicen la mezcla. Son recomendables para: 1) pacientes con control metabólico estable 2) individuos mayores 3) individuos con limitaciones de diferente índole para el manejo de los esquemas insulínicos (bajo nivel cultural, dificultades visuales, manuales, etc.) No deben utilizarse en tratamientos intensificados, en la etapa de ajuste de dosis o de inestabilidad.  
  4. The mechanism of protraction of insulin detemir is believed to occur by a combination of hexamer-aggregation and albumin binding. Insulin detemir is injected as hexamers, and these hexamers aggregate by contact between the 14-carbon fatty acid side chains. Importantly, insulin detemir binds to interstitial albumin at the injection site. It is released slowly from this albumin as monomers, which are absorbed into the circulation. Here, the insulin detemir monomer again binds to albumin, protracting its distribution to the target tissue. Insulin detemir is more than 98% albumin-bound in plasma. Finally, albumin binding in the target tissue may further protract the action of insulin detemir, because only the free (unbound) insulin detemir is available to interact with the insulin receptor. As well as being largely albumin-bound, the subcutaneous depot of insulin detemir differs to that of other long-acting insulins, such as NPH and glargine, in that it is soluble rather than crystalline. This means it has a greater surface area and is therefore expected to to be absorbed with less variability.
  5. En esta diapositiva se describen los sitios de acción de los diferentes fármacos orales. Las sulfonilureas (SU) y las meglitinidas estimulan la secreción de insulina, las glitazonas reducen la resistencia a la insulina y en menor grado tambien la metformina. La acarbosa y el miglitol retardan la absorción de los hidratos de carbono a nivel intestinal, reduciendo de esta manera la excursión post-prandial de la glucosa. Aunque las glitazonas pueden disminuir de manera discreta y no significativa la producción hepática de glucosa, esto último es la principal acción de la metformina. Ninguno de los agentes disponibles en la actualidad resuelve los tres problemas fisiopatológicos de la diabetes mellitus tipo 2: defectos en la secreción de insulina, insulino-resistencia y aumento en la producción hepática de glucosa. En el UKPDS se demostró que la monoterapia sola es incapaz de lograr un buen control glucémico hasta en el 75% de los pacientes. La tendencia actual es hacia la terapia combinada temprana con agentes que actuen a través de mecanismos diferentes solos o acompañados por insulina.
  6. Las sulfonilureas en general están clasificadas en generaciones distintas, conforme las características farmacodinámicas de los principios activos. El perfil terapéutico más adecuado es el de las sulfonilureas de última generación, la glimepirida, principalmente en función de los beneficios terapéuticos ofrecidos, conforme parámetros resumidos en el slide siguiente. De acuerdo con Goldberg et al. (Diabetes Care 19:849-56,1996), glimepirida presenta ventajas terapéuticas sobre los agentes de segunda generación y por lo tanto es ahora clasificada como sulfonilúrea de última generación.
  7. Aunque existen otras contraindicaciones relativas al uso de SU y meglitinidas, las presentadas en esta diapositiva son contraindicaciones absolutas hasta el presente.
  8. Los mejores candidatos para los secretagogos de insulina son aquellos con diabetes tipo 2 de menos de 5 años de evolución. Estos fármacos están contraindicados en falla renal y hepática. Glimepirida debe administrarse una vez al día, mientras que las otras SU se administran una o dos veces al día. Las glinidas deben indicarse preprandialmente. El ajuste de dosis se recomienda semanalmente con base al automonitoreo.
  9. Este slide resume las características farmacodinamicas y el perfil terapeutico de una sulfonilurea de última generación (glimepirida). Adicionalmente es conveniente en pacientes con deterioro de la función renal, todo lo cual la hace la sulfonilúrea más segura para uso en ancianos.
  10. Los efectos adversos con las SU son más comunes con las SU de primera generación que con las SU de segunda generación. En realidad con estas últimas los efectos adversos son poco frecuentes y se reducen a hipoglucemia y ganancia de peso. La hipoglucemia es el efecto adverso más común y aunque fácil de tratar, puede ser fatal. La hipoglucemia más peligrosa y, prolongada es más frecuente con clorpropamida. De los fármacos más usados, la incidencia es más alta con glibenclamida. En comparación con glibenclamida, las meglitinidas y la glimepirida tienen una menor frecuencia de hipoglucemia. Se ha observado tambien una menor ganancia de peso con glimepirida. Las reacciones alérgicas (prurito, erupción máculo-papular, urticaria) y las manifestaciones gastrointestinales (anorexia, náuseas, vómito, diarrea, malestar intestinal y dolor epigástrico) son raras. Más raros aún son los trastornos hematológicos (leucopenia transitoria, agranulocitosis y trobocitopenia). Se puede observar un efecto antabuse-símil e hiponatremia con el uso de clorpropamida.
  11. Se destaca en esta diapositiva que la repaglinida y la nateglinida son insulinotrópicos no-SU; son secretagogos de insulina de acción rápida y están indicadas para el control de la hiperglucemia post-prandial, por lo que deben administrarse solo antes de las comidas.
  12. La metformina disminuye la producción hepática de glucosa y su acción depende de la presencia de insulina. Reduce la HbA1c entre 1% al 2%. Generalmente se administra una a tres veces al día, iniciando con dosis de 500 mg, las cuales deben aumentarse gradualmente. Los efectos gastrointestinales son comunes. El efecto adverso más temido, aunque poco frecuente, es la acidosis láctica, la cual aumenta en pacientes mal seleccionados con falla renal, falla hepática o insuficiencia respiratoria o cardiaca.
  13. De acuerdo con el UKPDS los mejores candidatos para metformina son pacientes obesos que no responden a la dieta. La falla hepática o renal o condiciones clínicas de hipoxia son una contraindicación para el uso del fármaco. Se recomienda una dosis inicial de 500 mg/día, hacer ajustes semanales si es necesario y es bien tolerada, hasta una dosis máxima de 2000 mg.
  14. Las glitazonas son esencialmente insulino-sensibilizadores, que aumentan la respuesta tisular de la insulina en el músculo y tejido adiposo. Se han observado reducciones promedio de 1% de HbA1c con las distintas glitazonas. La troglitazona, la primera en ser aprobada, fue retirada del mercado por toxicidad hepática. Los efectos adversos más comunes son la ganancia de peso, edema y anemia dilucional. Sin embargo, dado el riesgo potencial de lesión hepática, su principal y más importante efecto adverso, se recomienda el monitoreo periódico de las transaminasas.
  15. Las nuevas glitazonas tienen características muy similares a la troglitazona. La dosis usual de comienzo son 4 mg para RSG y 30 mg para PGZ tomadas con el alimento, con ajustes hasta 8 mg y 45 mg 4-8 semanas más tarde. El monitoreo de la ALT es mandatorio y debe suspenderse el tratamiento si esta aumenta hasta por tres veces el límite superior normal.
  16. Los mejores candidatos para acarbosa y miglitol son pacientes obesos con hiperglicemia post-prandial. No se recomiendan en pacientes con enfermedad hepática y/o intestinal. Para una mejor adherencia y tolerancia se sugiere comenzar con 25 mg e ir aumentando gradualmente hasta una dosis promedio de 300 mg. El ajuste de la dosis puede ser semanal y el automonitoreo de la glucosa post-prandial es mandatorio. Los efectos adversos más comunes son gastrointestinales (malestar intestinal, flatulencia, diarrea). Cuando se asocian con hipoglucemiantes orales puede presentarse hipoglucemia.
  17. Las diferentes clases terapéuticas dentro del grupo de los antidiabéticos orales presentan potenciales distintos de reducción de los niveles de hemoglobina glucosilada (HbA1c). Las sulfonilureas son el grupo que promueve mayor reducción, entre 1% a 2%. Dentro del grupo de las sulfonilureas, la glimepirida se destaca por presentar un doble mecanismo de acción, actuando tanto sobre la resistencia insulínica como sobre la insuficiencia insulínica. Por eso, es capaz de promover reducciones más significativas de los niveles de HbA1c con niveles menos elevados de insulina circulante.
  18. Unwanted secondary effects of oral agents Common side-effects frequently lead to discontinuation of therapy (with or without their doctor’s knowledge) and may can limit the dose which can be used in a given patient. Hypoglycaemia is encountered with insulinotropic agents, such as sulphonylureas and meglitinides. Gastrointestinal (GI) symptoms are the most common side-effects with acarbose or metformin. Half or more of patients may discontinue acarbose treatment for this reason. Insulinotropic agents and thiazolidinediones are associated with weight gain in some patients. Campbell IW. Need for intensive, early glycaemic control in patients with type 2 diabetes. Br J Cardiol 2000;7:625-31.
  19. La terapia combinada temprana es conveniente en diabetes mellitus tipo 2, mediante fármacos que actúen de manera diferente y consideren los hechos fisiopatológicos: Insulino-resistencia, defectos en la secreción de insulina, aumento en la producción hepática de glucosa. En general cuando agregamos un segundo fármaco obtenemos una reducción adicional de la HbA1c promedio de 1,4%, esto es 40-50 mg/dl de glucosa. La adición de insulina también brinda beneficios similares.
  20. Complementary effects of metformin and glibenclamide We know from the UKPDS that improved control of glycaemia arising from enhanced beta-cell function following the administration of sulphonylureas is especially effective in reducing the risk of microvascular complications. Furthermore, the epidemiological analysis of UKPDS suggests that morbidity and mortality outcomes can likewise be reduced with significant reductions in glycated haemoglobin (HbA1C), an integrated longterm measure of the hyperglycaemic environment. Adding metformin to the regimen brings the further benefit arising from its action on insulin resistance. Reduced insulin sensitivity is an important facet of the dysmetabolic syndrome (also know as ‘metabolic syndrome’ or ‘Syndrome X’). Addressing insulin resistance therefore has the potential to reduce the risk of macrovascular complications, as observed with metformin in the UKPDS.
  21. La estimulación de la secreción de insulina provocada con la administración de SU se inicia con la unión de estos fármacos a sus receptores, los cuales se encuentran en la membrana de la célula beta de los islotes pancreáticos (SUR1). En estado basal, el canal de K+-ATP dependiente permanece abierto y mantiene la polarización de la membrana plasmática, en tanto que el canal de Ca++ voltaje dependiente permanece cerrado. El metabolismo de la glucosa y otros nutrientes incrementa la producción de ATP, lo cual aumenta la relación ATP/ADP cerrando los canales de K+. El incremento de K+ intracelular facilita la despolarización de la membrana plasmática, lo que abre los canales de Ca++ voltaje dependiente permitiento el ingreso de Ca++ a la célula. El aumento en el calcio intracelular estimula la secreción de insulina. Cuando las SU se unen a su receptor específico sobre el canal de K+, este se cierra, la membrana plasmática se despolariza, se abren los canales de Ca++ voltaje dependiente, aumenta el calcio intracelular, lo que causa la contracción de los microtúbulos que mueven los gránulos de insulina a la superficie celular por emiocitosis. La unión al receptor de SU es específica. Glibenclamida se une a proteína 140 kD del canal de potasio ATP dependiente, en tanto que glimepirida se une a la proteína 65 kD y tiene una alta tasa de intercambio con su receptor. Además de las células , se han descrito receptores para SU en otros tejidos: SUR 2A en musculo cardiaco y SUR 2B en músculo liso. La interacción de las diferentes SU con estos receptores parece ser diferente. Así, por ejemplo, glibenclamida a diferencia de glimepirida, parece tener una mayor interacción con los receptores SUR 2A del músculo cardiaco. Aunque estas diferencias estan relacionadas con fenómenos como el preacondicionamiento isquémico del miocardio, aún se desconoce la importancia clínica de estos hallazgos.